وتنظیم : وتنظیم :تهیه تهیهبدری بدری علیرضا علیرضا

زراعت ارشد زراعت كارشناس ارشد كارشناس

ترویج هماهنگی مديريت شناس ترویج كار هماهنگی مديريت شناس كارالبرز استان البرز كشاورزي استان كشاورزي

تعالی تعالی باسمه باسمهزراعی گیاهان زراعی تغذیه گیاهان تغذیه

ارائه از پس انتظار مورد ارائه اهداف از پس انتظار مورد اهدافمبحث :مبحث :

- کشاورزان به اهمیت مصرف درست عناصر - کشاورزان به اهمیت مصرف درست عناصر 11غذایی درگیاهان پی ببرند و قادر باشند اثرات غذایی درگیاهان پی ببرند و قادر باشند اثرات

بیش بود یا کمبود عناصر را شناسایی کنند.بیش بود یا کمبود عناصر را شناسایی کنند.- قادر به شناخت عناصر ضروری اصلی و - قادر به شناخت عناصر ضروری اصلی و 22

فرعی باشند.فرعی باشند.33--. بدانند را آب و خاک آزمایش .اهمیت بدانند را آب و خاک آزمایش اهمیت- میزان کفایت عناصر در خاک را بدانند.- میزان کفایت عناصر در خاک را بدانند.44- عوامل موثر برای در دسترس بودن عناصر - عوامل موثر برای در دسترس بودن عناصر 55

غذایی برای گیاه را بشناسند.غذایی برای گیاه را بشناسند.- انواع کودهارا از نظر منشا بشناسند.- انواع کودهارا از نظر منشا بشناسند.66- با نحوه مصرف کودها آشنا شوند. - با نحوه مصرف کودها آشنا شوند. 77

قدمت خاک کشاورزی ، در تهی قدمت خاک کشاورزی ، در تهی شدن عناصر غذایی مهم است. شدن عناصر غذایی مهم است.

بطور متوسط در ایران در هر بطور متوسط در ایران در هر کیلو گرم کود کیلو گرم کود 212212هکتار هکتار

استفاده می شود که بیشترین استفاده می شود که بیشترین مقدار آن مربوط به کود های مقدار آن مربوط به کود های

نیتروژن دار است.نیتروژن دار است.

خیلی از عناصر نقش افزایش خیلی از عناصر نقش افزایش محصول را برعهده دارند.محصول را برعهده دارند.

پس مصرف کودها باید بر اساس فرمول پس مصرف کودها باید بر اساس فرمول و معادله باشد.و معادله باشد.

مثال برای افزایش یک مقدار مشخص از مثال برای افزایش یک مقدار مشخص از یک محصول ، چه مقدار از عناصر یک محصول ، چه مقدار از عناصر

مختلف مورد نیاز است . مختلف مورد نیاز است . 4040بطور کلی افزایش کودهای شیمیایی بطور کلی افزایش کودهای شیمیایی

درصد میزان محصول را افزایش درصد میزان محصول را افزایش 6060تا تا 3030می دهند. ولی در بیشتر مواقع عدد می دهند. ولی در بیشتر مواقع عدد

درصد را برای تمامی محصوالت درصد را برای تمامی محصوالت 5050تا تا در نظر می گیرند .در نظر می گیرند .

گیاهان عناصر مورد نیاز خود را از طریق گیاهان عناصر مورد نیاز خود را از طریق آب ، هوا و خاک جذب می نمایند .آب ، هوا و خاک جذب می نمایند .

عناصر اکسیژن ، کربن و نیتروژن در هوا موجود عناصر اکسیژن ، کربن و نیتروژن در هوا موجود می باشد و بقیه عناصر هم در خاک وجود می باشد و بقیه عناصر هم در خاک وجود

دارند.دارند.

عناصر مورد نیاز گیاهان به عناصر معدنی اصلی عناصر مورد نیاز گیاهان به عناصر معدنی اصلی و عناصر معدنی فرعی تقسیم بندی می شوند.و عناصر معدنی فرعی تقسیم بندی می شوند.

– عناصر معدنی اصلی یا پر مصرف ، عناصریند – عناصر معدنی اصلی یا پر مصرف ، عناصریند 11که به مقدار زیاد مورد نیاز گیاهند و شامل که به مقدار زیاد مورد نیاز گیاهند و شامل

نیتروژن ، فسفر ، پتاس ، منیزیم ، کلسیم و نیتروژن ، فسفر ، پتاس ، منیزیم ، کلسیم و گوگرد می باشد.گوگرد می باشد.

– عناصر فرعی یا کم مصرف عناصری هستند – عناصر فرعی یا کم مصرف عناصری هستند 22که مقدار کم مورد نیاز گیاهند و این عناصر که مقدار کم مورد نیاز گیاهند و این عناصر شامل آهن ، مس ، روی ، منگنز ، بر،کلر و شامل آهن ، مس ، روی ، منگنز ، بر،کلر و

مولیبدن می باشد.مولیبدن می باشد.

برخی از عناصر که برای رشد گیاهان ضروری برخی از عناصر که برای رشد گیاهان ضروری نمی باشند و در دو گروه مذکور قرار نمی نمی باشند و در دو گروه مذکور قرار نمی

گیرند ولی اگر در محیط وجود داشته باشند گیرند ولی اگر در محیط وجود داشته باشند برای رشد گیاهان مفید می باشند به عناصر برای رشد گیاهان مفید می باشند به عناصر

سودمند معروفند که از این عناصر می توان به سودمند معروفند که از این عناصر می توان به سدیم ، سیلس و کوبالت اشاره کرد .سدیم ، سیلس و کوبالت اشاره کرد .

میزان عناصر مذکور در گیاهان متفاوت می میزان عناصر مذکور در گیاهان متفاوت می باشند و یا حتی ممکن است برخی از عناصر در باشند و یا حتی ممکن است برخی از عناصر در

ساختمان گیاه وجود نداشته باشند.ساختمان گیاه وجود نداشته باشند.نقش عناصر غذایی از لحاظ کمبود ) که باعث نقش عناصر غذایی از لحاظ کمبود ) که باعث ظهور عالیم گرسنگی در گیاه می گردد ( یا ظهور عالیم گرسنگی در گیاه می گردد ( یا بیش بود ) که باعث بروز سمیت در گیاه می بیش بود ) که باعث بروز سمیت در گیاه می شود ( و یا کفایت قابل برسی می باشد . و شود ( و یا کفایت قابل برسی می باشد . و

برای نیل به این مهم نیاز است که با راه های برای نیل به این مهم نیاز است که با راه های شناخت این عالیم آشنا شویم.شناخت این عالیم آشنا شویم.

روشهای شناخت کمبود یا بیش بود عناصر در روشهای شناخت کمبود یا بیش بود عناصر در مزرعه :مزرعه :

- عالیم ظاهری یا چشمی ) که در مرحله اول خیلی - عالیم ظاهری یا چشمی ) که در مرحله اول خیلی 11مهم است (مهم است (

- آزمایش ) که بعد از تشخیص اولیه بر اساس عالیم - آزمایش ) که بعد از تشخیص اولیه بر اساس عالیم 22چشمی ، برای اطمینان از طریق آزمایشگاه های چشمی ، برای اطمینان از طریق آزمایشگاه های

معتبر صورت میگیرد ( معتبر صورت میگیرد ( شناخت عالیم ظاهری برای کشاورز بسیار مهم می شناخت عالیم ظاهری برای کشاورز بسیار مهم می باشد چون کشاورز با شناخت این عالیم می تواند باشد چون کشاورز با شناخت این عالیم می تواند دلیل تغییرات رخ داده در سطح مزرعه خود را در دلیل تغییرات رخ داده در سطح مزرعه خود را در

مراحل ابتدایی شناسایی کرده و نسبت به بر طرف مراحل ابتدایی شناسایی کرده و نسبت به بر طرف نمودن عامل بروز اقدام نماید.نمودن عامل بروز اقدام نماید.

بطور کلی در بیش بودها ) سمیت ( لبه های برگها بطور کلی در بیش بودها ) سمیت ( لبه های برگها تغییر رنگ می دهد ولی در کمبودها ) گرسنگی ( تغییر رنگ می دهد ولی در کمبودها ) گرسنگی (

سطح برگها بصورت سوختگی و یا زردی تغییر رنگ سطح برگها بصورت سوختگی و یا زردی تغییر رنگ می دهند.می دهند.

عوامل موثر بر جذب عناصر از خاک توسط گیاهان :عوامل موثر بر جذب عناصر از خاک توسط گیاهان :اولین چیزی که در جذب عناصر به وسیله گیاه از خاک اولین چیزی که در جذب عناصر به وسیله گیاه از خاک

( خاک است ، چون هر ( خاک است ، چون هر PHPHمهم است اسیدیته ) مهم است اسیدیته ) عنصری در یک اسیدیته خاص قابل جذب می باشد. عنصری در یک اسیدیته خاص قابل جذب می باشد.

دومین مسئله مهم در جذب عناصر توسط گیاهان دومین مسئله مهم در جذب عناصر توسط گیاهان خاک و آب است . خاک و آب است .ECECاز خاک از خاک

سومین مسئله در جذب ، تعادل عناصر در خاک سومین مسئله در جذب ، تعادل عناصر در خاک است و عدم تعادل در عناصر خاک باعث است و عدم تعادل در عناصر خاک باعث

جلوگیری از جذب برخی از عناصر می گردد.جلوگیری از جذب برخی از عناصر می گردد.بنابر این آزمایش خاک و آب قبل از کاشت برای بنابر این آزمایش خاک و آب قبل از کاشت برای

خاک و آب و همچنین برای تعیین خاک و آب و همچنین برای تعیین ECEC و و PhPhتعیین تعیین عنا صر موجود در خاک بسیار مهم می باشد.عنا صر موجود در خاک بسیار مهم می باشد.

عالوه بر عوامل فوق الذکر عامل آب و هوایی نیز عالوه بر عوامل فوق الذکر عامل آب و هوایی نیز بر جذب عناصر توسط گیاه تاثیر گذار است مثال بر جذب عناصر توسط گیاه تاثیر گذار است مثال

گرما از جذب کلسیم جلو گیری می کند.گرما از جذب کلسیم جلو گیری می کند.عالیم چشمی برخی از عناصر در گیاهان :عالیم چشمی برخی از عناصر در گیاهان :

– کمبود نیتروژن : – کمبود نیتروژن :11در کمبود نیتروژن برگها به رنگ سبز روشن در در کمبود نیتروژن برگها به رنگ سبز روشن در

آمده و برگهای پیر آمده و برگهای پیر

درآمده درآمده VVبه زردی می گرایند سپس برگها به شکل به زردی می گرایند سپس برگها به شکل و در نهایت کلیه برگها قهوه ای شده و از بین و در نهایت کلیه برگها قهوه ای شده و از بین

می روند . در کمبود نیتروژن رشد کلی گیاه کم می روند . در کمبود نیتروژن رشد کلی گیاه کم شده و کوتلگی گیاه را سبب می شود و همچنین شده و کوتلگی گیاه را سبب می شود و همچنین

باعث زود رسی گیاه نیز می شود که باعث باعث زود رسی گیاه نیز می شود که باعث کاهش محصول می گردد .کاهش محصول می گردد .

بیش بود نیتروژن :بیش بود نیتروژن :در این حالت گیاه به رنگ تیره سبز آبی در می آید در این حالت گیاه به رنگ تیره سبز آبی در می آید و حالت آبدار به خود می گیرد که این امر سبب و حالت آبدار به خود می گیرد که این امر سبب کاهش مقاومت گیاهان به آفات و بیماریها می کاهش مقاومت گیاهان به آفات و بیماریها می

گردد و همچنین باعث ورس ) خوابیدگی ( و گردد و همچنین باعث ورس ) خوابیدگی ( و ریزش نیز می گردد.ریزش نیز می گردد.

کمبود و بیش بود نیتروژن عالیمی شبیه به عالیم کمبود و بیش بود نیتروژن عالیمی شبیه به عالیم کمبود و بیش بود آب دارد . زمانی نیتروژن کم کمبود و بیش بود آب دارد . زمانی نیتروژن کم

باشد ریشه ها زیاد شده و رشد قسمت های باشد ریشه ها زیاد شده و رشد قسمت های هوایی را کاهش می دهد بر عکس آن نیز صادق هوایی را کاهش می دهد بر عکس آن نیز صادق

است.است.

در خصوص عنصر نیتروژن مسمومیت آمونیوم نیز در خصوص عنصر نیتروژن مسمومیت آمونیوم نیز مطرح می باشد که در این حالت برگها مثل فنجان مطرح می باشد که در این حالت برگها مثل فنجان وارونه قرار می گیرند و گیاه از پایه دچار خسارت وارونه قرار می گیرند و گیاه از پایه دچار خسارت

شده و از بین می روند ) شبیه گیاهانی که از شده و از بین می روند ) شبیه گیاهانی که از خشکی صدمه دیده اند (خشکی صدمه دیده اند (

اگر تعادل بین کلسیم و پتاسیم در خاک بهم بخورد اگر تعادل بین کلسیم و پتاسیم در خاک بهم بخورد گیاهان نیتروژن را بصورت نیتریت جذب می کنند گیاهان نیتروژن را بصورت نیتریت جذب می کنند

وزیادی آمونیاک باعث خشکی می شود.وزیادی آمونیاک باعث خشکی می شود.کمبود فسفر :کمبود فسفر :

کمبود این عنصر رشد گیاه را کم کرده و برگهای کمبود این عنصر رشد گیاه را کم کرده و برگهای مسن تر به رنگ ارغوانی در می آیند ) به ویژه در مسن تر به رنگ ارغوانی در می آیند ) به ویژه در

قسمتهای پایین برگها ( این امر سبب کاهش شدید قسمتهای پایین برگها ( این امر سبب کاهش شدید عملکرد می شود ) چون ساخت و ساز را بشدت عملکرد می شود ) چون ساخت و ساز را بشدت

کاهش می دهد ( .کاهش می دهد ( . باشد که باشد که PPMPPM 1212حداقل میزان فسفر در خاک باید حداقل میزان فسفر در خاک باید

اگر کمتر از این مقدار باشد کمبود فسفر را نشان اگر کمتر از این مقدار باشد کمبود فسفر را نشان می دهد.می دهد.

بیش بود فسفر :بیش بود فسفر :

بیش بود فسفر تاثیر مستقیم بر گیاه ندارد ولی ظاهر بیش بود فسفر تاثیر مستقیم بر گیاه ندارد ولی ظاهر گیاه کمبود روی ، آهن یا منگنز را نشان می دهد . گیاه کمبود روی ، آهن یا منگنز را نشان می دهد .

اضافه بودن فسفر با عنصر کلسیم واکنش نشان داده اضافه بودن فسفر با عنصر کلسیم واکنش نشان داده و از جذب کلسیم جلوگیری می کند پس در بیش بود و از جذب کلسیم جلوگیری می کند پس در بیش بود

این عنصر کمبود کلسیم نیز نمایان می شود.این عنصر کمبود کلسیم نیز نمایان می شود.

کمبود پتاسیم :کمبود پتاسیم :

در این حالت حاشیه برگها سوخته بنظر می رسند و در این حالت حاشیه برگها سوخته بنظر می رسند و گیاهان به راحتی می خوابند ) ورس ( و به بیماریها گیاهان به راحتی می خوابند ) ورس ( و به بیماریها حساس می شوند و کوتلگی و پیری زود رس نیز از حساس می شوند و کوتلگی و پیری زود رس نیز از

عوارض آن می باشد و کیفیت محصول پس از عوارض آن می باشد و کیفیت محصول پس از برداشت به شدت کاهش می یابد . در برخی گیاهان برداشت به شدت کاهش می یابد . در برخی گیاهان

عالیم کمبود ممکن است نمایان نگردد که در این حالت عالیم کمبود ممکن است نمایان نگردد که در این حالت می توان از روی ماندگاری محصول پس از برداشت و می توان از روی ماندگاری محصول پس از برداشت و

همچنین کیفت محصول پی به کمبود پتاسیم برد.همچنین کیفت محصول پی به کمبود پتاسیم برد.

می باشد می باشدPPMPPM 240240حداقل میزان پتاسیم در خاک حداقل میزان پتاسیم در خاک

پتاسیم در مصرف آب بسیار مهم است و گیاهانی که پتاسیم در مصرف آب بسیار مهم است و گیاهانی که پتاسیم کافی دارند مصرف آبشان را کاهش می پتاسیم کافی دارند مصرف آبشان را کاهش می

یابد.یابد.بیش بود پتاسیم :بیش بود پتاسیم :

زیادی پتاسیم هرچند برای گیاه مضر نمی باشد ولی زیادی پتاسیم هرچند برای گیاه مضر نمی باشد ولی سبب کمبود منیزم و کلسیم می شود .سبب کمبود منیزم و کلسیم می شود .

کمبود کلسیم :کمبود کلسیم :کمبود کلسیم باعث می شود نوک ریشه ها و برگها کمبود کلسیم باعث می شود نوک ریشه ها و برگها

به رنگ قهوه ای در آمده و از بین می روند و به رنگ قهوه ای در آمده و از بین می روند و حاشیه برگها حالت خط خطی بوجود می آید که خم حاشیه برگها حالت خط خطی بوجود می آید که خم

شده و به همدیگر می چسبند و حالت لوله ای پیدا شده و به همدیگر می چسبند و حالت لوله ای پیدا می کنند و برگها به ندرت به رشد کامل می رسند. می کنند و برگها به ندرت به رشد کامل می رسند. در ذرت کمبود کلسیم باعث می شود برگهای جدید در ذرت کمبود کلسیم باعث می شود برگهای جدید

تشکیل شده به هم بچسبند و حالت نردبانی پیدا تشکیل شده به هم بچسبند و حالت نردبانی پیدا کنند.کمبود این عنصر سبب کاهش کیفیت میوه ها کنند.کمبود این عنصر سبب کاهش کیفیت میوه ها

شده و انتهایشان پوسیده شوند . و قسمتهای پایین شده و انتهایشان پوسیده شوند . و قسمتهای پایین گیاه فاسد شده و گیاه حالت پژمردگی بخود گیاه فاسد شده و گیاه حالت پژمردگی بخود

می گیرد به ویژه زمانی که هوا گرم باشد این می گیرد به ویژه زمانی که هوا گرم باشد این حالت تشدید می گردد .حالت تشدید می گردد .

بیش بود کلسیم : بیش بود کلسیم : بیش بود این عنصر باعث ظهور کمبود منیزم و بیش بود این عنصر باعث ظهور کمبود منیزم و

پتاسیم در گیاه می شود.پتاسیم در گیاه می شود.کمبود منیزیم : کمبود منیزیم :

برگهای پیرتر زرد می شوند و نیز زردی در پهنک برگهای پیرتر زرد می شوند و نیز زردی در پهنک برگ اتفاق می افتد و در رگبرگها اتفاق نمی برگ اتفاق می افتد و در رگبرگها اتفاق نمی

افتد. برگهایی که کمبود منیزیم دارند گاهی افتد. برگهایی که کمبود منیزیم دارند گاهی اوقات برنگ قرمز ارغوانی در می آیند . کمبود اوقات برنگ قرمز ارغوانی در می آیند . کمبود

منیزیم کاهش رشد و حساسیت به بیماریهای را منیزیم کاهش رشد و حساسیت به بیماریهای را نیز در پی خواهد داشت . نشانه های کمبود نیز در پی خواهد داشت . نشانه های کمبود

منیزم در میوه ها مثل کمبود کلسیم می باشد .منیزم در میوه ها مثل کمبود کلسیم می باشد .بیش بود منیزیم :بیش بود منیزیم :

بیش بود منیزیم بندرت اتفاق می افتد و در بیش بود منیزیم بندرت اتفاق می افتد و در صورت اتفاق باعث صورت اتفاق باعث

کمبود پتاسیم و کلسیم را نشان می دهد.کمبود پتاسیم و کلسیم را نشان می دهد.

کمبود گوگرد :کمبود گوگرد :

گیاهان به رنگ سبز تیره در می آیند و برگهای گیاهان به رنگ سبز تیره در می آیند و برگهای پایین برنگ زرد دیده می شوند . گیاهان معموال پایین برنگ زرد دیده می شوند . گیاهان معموال

کوتوله شده و محصول نیز کم میشود.کوتوله شده و محصول نیز کم میشود.

بیش بود گوگرد : بیش بود گوگرد :

بیش بودش موجب پیری زودرس برگها می شود .بیش بودش موجب پیری زودرس برگها می شود .

گوگرد هم از طریق ریشه ها و هم از طریق برگها گوگرد هم از طریق ریشه ها و هم از طریق برگها جذب می شوند .جذب می شوند .

کمبود عنصر بر :کمبود عنصر بر :

کمبود بر باعث ظهور غیر نرمال جوانه انتهایی کمبود بر باعث ظهور غیر نرمال جوانه انتهایی میشود و معموال خشک شده و از بین می روند میشود و معموال خشک شده و از بین می روند

کمبود بر معموال باعث ریزش گل و میوه ها می کمبود بر معموال باعث ریزش گل و میوه ها می گردد و کیفیت محصول نیز کاهش می یابد .گردد و کیفیت محصول نیز کاهش می یابد .

در کمبود بر گرده افشانی را کم کرده و رشد در کمبود بر گرده افشانی را کم کرده و رشد میانگره ها نیز کاهش می یابد و گیاهان خیلی میانگره ها نیز کاهش می یابد و گیاهان خیلی

کوتاه بنظر می رسند.کوتاه بنظر می رسند.بیش بود بر :بیش بود بر :

قهوهای شدن نوک ریشه و برگها و در نهایت از قهوهای شدن نوک ریشه و برگها و در نهایت از بین رفتن آنها از نشانه های سمیت بر می باشد بین رفتن آنها از نشانه های سمیت بر می باشد و در صورت مسمومیت شدید کل گیاه تغییر رنگ و در صورت مسمومیت شدید کل گیاه تغییر رنگ

داده و رشدش متوقف شده و از بین می رود.داده و رشدش متوقف شده و از بین می رود.کلر :کلر :

کلر یک عنصر همولوگ با نیترات است . کلر یک عنصر همولوگ با نیترات است . بنابراین سبزیکاری در زمینهای شور مسمومیت بنابراین سبزیکاری در زمینهای شور مسمومیت

نیترات را نشان نمی دهد.نیترات را نشان نمی دهد.عوامل موثر برای در دسترس بودن عناصر غذایی عوامل موثر برای در دسترس بودن عناصر غذایی

برای گیاه :برای گیاه :- تغییرات فیزیکی : مثل دما ، ظرفیت نگهداری - تغییرات فیزیکی : مثل دما ، ظرفیت نگهداری 11

آب و ساختمان خاک. آب و ساختمان خاک.

- تغییرات بیولوژیکی مثل تثبیت نیتروژن ، - تغییرات بیولوژیکی مثل تثبیت نیتروژن ، 22PGPRPGPR قارچهای مایکوریزایی و بطور کلی میکرو ،قارچهای مایکوریزایی و بطور کلی میکرو،

ارگانیسمهای موجود در خاک.ارگانیسمهای موجود در خاک. خاک ، غلظت عناصر خاک ، غلظت عناصر PHPH- تغییرات شیمیائی مثل - تغییرات شیمیائی مثل 33

موجود در خاک و آللوپاتی و غیرهموجود در خاک و آللوپاتی و غیرهروشهای افزایش و بهبود تغذیه در گیاهان :روشهای افزایش و بهبود تغذیه در گیاهان :

- استفاده از کودهای شیمیائی :- استفاده از کودهای شیمیائی :11که در این روش بر اساس شناختی که از خاک ، که در این روش بر اساس شناختی که از خاک ،

نیازهای غذایی گیاه مورد کشت ، میزان محصول نیازهای غذایی گیاه مورد کشت ، میزان محصول مورد انتظار از گیاه کشت شده ، محدودیتهای مورد انتظار از گیاه کشت شده ، محدودیتهای

خاکی ، آبی و اقلیمی منطقه ، نوع کود مصرفی و خاکی ، آبی و اقلیمی منطقه ، نوع کود مصرفی و غیره می توان میزان عنصر مورد نظر را با توجه غیره می توان میزان عنصر مورد نظر را با توجه

به نوع کود مصرفی محاسبه نموده و از طریق به نوع کود مصرفی محاسبه نموده و از طریق خاک و یا از طریق محلول پاشی استفاده نمود. خاک و یا از طریق محلول پاشی استفاده نمود.

در این روش زمان مصرف ، نحوه مصرف ، نوع کود در این روش زمان مصرف ، نحوه مصرف ، نوع کود انتخابی و مقدار مصرف بسیار مهم می باشد. انتخابی و مقدار مصرف بسیار مهم می باشد.

با توجه به اینکه اکثر کشاورزان از این روش برای با توجه به اینکه اکثر کشاورزان از این روش برای افزایش و بهبود تغذیه مزارع خود استفاده می افزایش و بهبود تغذیه مزارع خود استفاده می کنند ، عدم آشنایی کشاورزان با انواع کودهای کنند ، عدم آشنایی کشاورزان با انواع کودهای

موجود در بازار و همچنیین عدم دقت در مصرف موجود در بازار و همچنیین عدم دقت در مصرف این نوع کودها اثرات جبران نا پذیری بر محیط این نوع کودها اثرات جبران نا پذیری بر محیط

زیست ، منابع آبی و خاکی ، سالمت جامعه انسانی زیست ، منابع آبی و خاکی ، سالمت جامعه انسانی و همچنین اقتصاد خود کشاورز وارد می نماید .و همچنین اقتصاد خود کشاورز وارد می نماید .

از جمله این آسیبها می توان به تغییرات ساختاری در از جمله این آسیبها می توان به تغییرات ساختاری در ساختمان خاکها به مرور زمان ، نیتراته شدن آبهای ساختمان خاکها به مرور زمان ، نیتراته شدن آبهای

زیرسطحی ، افزایش انواع سرطانها در جوامع زیرسطحی ، افزایش انواع سرطانها در جوامع بشری ، عدم پایداری در تولید در سالیان متمادی ، بشری ، عدم پایداری در تولید در سالیان متمادی ،

برهم خوردن اکولوژیک منطقه و غیره میشود .برهم خوردن اکولوژیک منطقه و غیره میشود .

بنابر این در مصرف این کودهای بایستی دقت کافی بنابر این در مصرف این کودهای بایستی دقت کافی اعمال شود.اعمال شود.

– استفاده از کودهای بیولوژیک یا زیستی – استفاده از کودهای بیولوژیک یا زیستی 22

کمبود ازتکمبود ازت

کمبود پتاسکمبود پتاس

کمبود کلسیمکمبود کلسیم

کمبود آهنکمبود آهن

کمبود برکمبود بر

کمبود منگنزکمبود منگنز

کمبود مولیبدنکمبود مولیبدن

کمبود عناصر ریز مغذیکمبود عناصر ریز مغذی

کمبود عناصر غذاییکمبود عناصر غذایی