УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР

ЭД ХӨРӨНГИЙН ЭРХИЙН БҮРТГЭЛИЙН ГАЗАР2012 ОН

Засгийн газрын 2008 оны 78 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Монгол Улсад бүртгэлийн нэгдсэн тогтолцоо бүрдүүлэх үндэсний хөтөлбөр”-т

Эдийн засгийн эрх чөлөө, хувийн өмч, эд хөрөнгийн халдашгүй эрхийг тунхагласан.

Гэвч өмчийн албан ёсны тоо бүртгэлийн тогтолцоо бүрэн төгөлдөршөөгүйгээс

хөрөнгийн тоо хэмжээ тодорхойгүй, зах зээлийн үнэлэмж тодорхойгүй, хөрөнгийн арилжаа баталгаагүй, төрөөс хөрөнгийг бүртгэлжүүлэх үйл

явцыг дэмжих цэгцтэй бодлого хэрэгжээгүй

Албан ёсчлогдоогүй өмчийг албан ёсны болгох нь эдийн засгийн хөгжлийг тэтгэх нэн үр ашигтай арга зам мөн.

Эрнандо дэ Сото

Иргэд өөрийн өмчийг чинээлэг байдалд хүрэхийн тулд ашигласан цагт л өмчийн эрх нь ядуурлыг эцэс болгох гол түлхүүр юм

Эрнандо дэ Сото

Төр зах зээлийн харилцааны нөхцөлд үл хөдлөх эд хөрөнгийн үйл ажиллагааг зохицуулах гол механизм бол түүнийг бүртгэж баталгаажуулах явдал юм.

Улсын бүртгэлийн байгууллагын төгөлдөршил

Áèä óëñûí á¿ðòãýëèéí áàéãóóëëàãûã òºãºëäºðø¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð:

ýðõ ç¿éí îð÷íы, íýãäñýí òîãòîëöîîíы, ¿éë÷èëãýýíèé ñòàíäàðò ìýäýýëëèéí òåõíîëîãийн çýðýã ÷èãëýë¿¿äýýð тодорхой

өөрчлөлтүүдийг хийх àæëûã ¿å øàòòàéãààð зохион байгуулж áàéíà.

Эрх зүйн орчны өөрчлөлт

2009 îíû 6 äóãààð ñàðûí 25-íû ºäºð Óëñûí Èõ Õóðëààð Óëñûí á¿ðòãýëèéí åðºíõèé õóóëèéã áàòëóóëàâ. Èíãýñíýýð óëñûí á¿ðòãýëèéí íýãäñýí òîãòîëöîî, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã çîõèöóóëàõ õóóëü, ýðõ ç¿éí îð÷èí á¿ðäñýí.

Иðãýí, ýäèéí çàñãèéí õîëáîãäîëòîé 30 орчим õóóëèéí äàâõàðäàë, õèéäýë, çºð÷ëèéã òîãòîîæ, õîëáîãäîõ õóóëüä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ õóóëèéí òºñºëä ºãºõ ñàíàëûã áîëîâñðóóëëàà. Тухайлбал :

- Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хууль

- Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хууль

- Нотариатчдын хууль

Эрх зүйн орчны өөрчлөлт

Улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааг түргэн шуурхай хүргэх, бүртгэх үйл ажиллагааны шат дамжлагыг цөөлөх, тодорхой болгох, бүртгэлийн зөрчил дутагдалгүй хийх ажлын хүрээнд

- Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэл хөтлөх журам

- Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуулийн дагуу холбогдох журам шинэчлэн баталж 2011 оноос мөрдүүлэн ажиллаж байна.

Баримт бичгийг нотариатаар гэрчлүүлэх шаарлагыг багасгалаа

ªìíº íü:

Эä õºðºí㺠ºì÷ëºõ ýðõèéí óëñûí á¿ðòãýëèéí á¿õ òºðëèéí ¿éë÷èëãýý (íèéò 23 òºðëèéí)-ã ¿ç¿¿ëýõäýý õîëáîãäîõ бүх íîòëîõ áàðèìòûã çààâàë íîòàðèàòààð ãýð÷ë¿¿ëñýí áàéõ øààðäëàãûã журмын дагуу òàâüäàã áàéñàí. Ýíý íü á¿ðòãýëèéí ¿éë÷èëãýýã õ¿ðòýõ çàðäàë, ¿å øàòûã ìåõàíèêààð íýìýãä¿¿ëж иргэдийг ихээхэн чирэгдүүлж áàéñàí.

Õàðèí îäîî:

- Өì÷ëºõ ýðõýý øèëæ¿¿ëýõ ãýðýý, õýëöýë,- Гýðýýñëýë - Өâлөх эрхийн гэрчилгээ олгох , òîõèîëäîëä íîòàðèàòààð ãýð÷ë¿¿ëýõ øààðäëàãûã хуулийн дагуу òàâüæ áàéна.

/23 3/

Нотариатын зардлын хэмнэлт

2010 он 2011 он

39234

48534

392,3 сая төг

485,3 сая төг хэмнэв

0

зар

да

л

31,8%

зар

дал

Дуусаагүй барилгын өмчлөх эрхийн гэрчилгээг гүйцэтгэлийн хувиар зөвхөн 1 удаа гаргахыг зөвшөөрч байсан бол шинэчилсэн найруулгаар дуусаагүй барилгын өмчлөх эрхийг улсын бүртгэлд гүйцэтгэлийн явцаар эд хөрөнгийн хэмжээ нэмэгдсэн үндэслэлээр бүртгэхээр зохицуулсан. Ингэснээр иргэдийн өмчлөх эрхийг захиргааны актаар хязгаарлаж байсныг зогсоож хөрөнгө эдийн засгийн эргэлтэнд орох нөхцөлийг бүрдүүлж бүртгэлээр эдийн засгийг дэмжсэн.

50%-èéí ã¿éöýòãýлòýé Ä¿ãíýëòèéí õóóäàñУлсын бүртгэгч

90%-èéí ã¿éöýòãýлòýé

Өмчлөх эрхээ хэрэгжүүлэх боломжийг өргөжүүллээ

ªì÷ëºõ ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæèéã ºðãºæ¿¿ëëýý

Нèéòèéí îðîí ñóóöíû áàðèëãàä õºðºí㺠îðóóëñàí èðãýí ººðèéí ºì÷ëºõ ýðõèéí òàëààð òóñãàé òýìäýãëýë õèéëãýäýã áîëëîî. Èíãýñíýýð òóõàéí èðãýíèé çàõèàëñàí îðîí ñóóöûã áàðèãäàæ äóóñàõààñ ºìíº ººð õ¿íä õóäàëäàõ, áàðüöààëàõ çýðãýýð ýðõ àøãèéã íü õîõèðîîõîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ áîëîìæòîé áîëñîí;

Õºðºí㺠îðóóëàã÷èä

Дуусаагүй барилга

ÎÑÇÃýðýýã ¿íäýñëýí

òýìäýãëýë õèéõ

“Хэд хэдэн үл хөдлөх эд хөрөнгө барьцаалсан гэрээ, ипотек болон шаардах эрх шилжүүлэх гэрээг улсын бүртгэлд бүртгэх хяналтын хуудас”-ны дагуу бүрэн бөглөж хавсаргаж байхаар журамд тусгалаа.

Õýä õýäýí ¿ë õºäëºõ õºðºí㺠áàðüöààëñàí

ãýðýý

Óëñûí á¿ðòãý÷èä

Õÿíàëòûí õóóäàñÕóâèéí õýðýã

Үйлчилгээг хөнгөвчлөв

Шаардлагагүй бичиг баримтыг шаардаж хүндрэл учруулж байсныг зогсоож байгууллагын дотоод сүлжээг ашиглан иргэний бүртгэлтэй холбоотой бичиг баримтыг шалгаж авах асуудлыг оруулж өглөө./..../

Мэдээлэл харах

Иргэний бүртгэлийн

сан

Улсын бүртгэгч

Үйлчилгээг хөнгөвчлөв

Монгол Улсын Элчин сайдын яам, консулгүй улс оронд байгаа өмчлөгч этгээдийн хувьд тухайн улс орны нотариатийн гэрчилсэн итгэмжлэл нь 2008 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн “Гадаад албан ёсны баримт бичгийг баталгаажуулах шаардлагыг халах тухай конвенц”-д Монгол Улс нэгдэн орсныг соёрхон батлах тухай хууль”-ийн дагуу олгогдсон “Апостиль” гэрчилгээ, холбогдох бичиг баримт нь албан ёсны орчуулгаар баталгаажсан байхаар шинээр заалт орууллаа.

ÁàðüöààëáàðÇýýëèéí áîëîí áàðüöààíû ãýðýý

Апостиль гэрчилгээ

Ìîíãîë óëñààñ ñóóãàà Êîíñóëààñ îëãîñîí èòãýìæëýë

Үнэ хураамжийн шинэчлэлт

Зорилго: Иргэд эд хөрөнгөө бүртгүүлэх, өмчлөх эрхээ баталгаажуулахыг төрөөс хөхүүлэн дэмжих, үнэ хураамжийн оновчтой тогтолцоог бүрдүүлэх

Шинжилгээ: дагаж мөрдөж байсан үнэ хураамжийн тогтолцоо нь бүртгэлийн үйл ажиллагаа, иргэдийн хэрэгцээнд дөрөөлж төсөвт нэмэлт орлого төвлөрүүлэхэд чиглэсэн байсан./ ЗГ-ын 2003 оны 213-р тогтоол/

Үнэ хураамжийн шинэчлэлт

Үл хөдлөх эд хөрөнгө бүртгүүлэх :

/2010 оны ЗГ-ын 237-р тогтоол/ Иргэн үл хөдлөх эд хөрөнгөө анх

удаа бүртгүүлэхэд үнэ төлбөргүй

Өмчилсөн газраа бүртгүүлэхэд үнэ төлбөргүй

Үнэ хураамжийн шинэчлэл

2010 он 2011 он

2231924172

165 сая төг

181 сая төг хэмнэв

2010 он 2011 он

16915

23172

175 сая төг

239 сая төг хэмнэв

0

Газар өмчлөх бүртгэлийн тоо, зардалҮл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн тоо, зардал

зар

да

л зар

да

л

зар

да

л

зар

да

л

8,3%36,9%

Иргэн өмчилсөн газраа барьцаалж эдийн засгийн эргэлтэд оруулах үйл явц

эрчимжсэн

2009 он 2010 он 2011 он

11364

13071

17127

Газар барьцаалсан гэрээний тоо

15,02%

31,03%

Үнэ хураамжийн шинэчлэл

Барьцааны гэрээг бүртгэх хураамж 2 дахин буурав.

Гэрээ хэлцэл дуусгавар болгох, цуцлах, урьдчилсан болон тусгай тэмдэглэлийг хүчингүй болгох, эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн хувийн хэргийг хаахад үнэ төлбөргүй болсон.

Гэрээний үнийн дүнгээс хамааран интервалаар авдаг байсан хураамжийг болиулж тогтмол болгосон. Жишээ нь: 13000-65000 төг 20000 төг

Үнэ хураамжийн шинэчлэл

2010 он 2011 он

3853548857

115 сая төг

146 саятөг хэмнэв

26,7%

Барьцааны гэрээ дуусгавар болгосон тоо, зардал

зар

дал з

ар

дал

0

2010 он 2011 он

56562

745313,7 тэр бум төг

1,6 тэр бумтөг

Барьцааны гэрээний тоо, зардал3,5 тэрбум төг хэмнэв

зар

дал

зар

дал

31,7%

Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэл өссөөр байна /2009-2011/

2009 он 2010 он 2011 он

157409

201831

278657

Улсын хэмжээний нийт бүртгэл

2009 он 2010 он 2011 он

71334

116355

156791

Орон нутгийн нийт бүртгэл

28,22%

38,06%

63,11%

34,75%

Үнэ хураамжийн шинэчлэл ба бодит хэмнэлт 2011 он

Нийт ҮХХ-ийн анхны бүртгэл

Газар өмчлөх эрхийн бүртгэл

Барьцааны гэрээ

Барьцааны гэрээ дуусгавар

болгох

Нотариат

4,5 тэр бум төг

181 сая төг 239 сая төг

3,5 тэр бум төг

146 сая төг

485 сая төг

Хэмнэлт

Үйлчилгээний байр тоног, төхөөрөмжийн шинэчлэл, сайжруулалт

Á¿ðòãýëèéí ¿éë÷èëãýýã èðãýäýä õºíãºí øóóðõàé ¿ç¿¿ëýõ, àÿ òóõòàé íºõöºë áàéäëààð õàíãàõàä ¿éë÷èëãýýíèé áàéð, òîíîã òºõººðºìæèéã øèíý÷ëýí ñàéæðóóëàõ àñóóäàë íü ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé áèëýý.

Ýíý àæëûí õ¿ðýýíä “Õºðºíãèéí ýðõèéí òºñºë”-èéí ñàíõ¿¿æèëòýýð òóñ áàéãóóëëàãûí 1, 3 äóãààð áàéð болон 6 аймаг, нийслэлийн 4 дүүрэгт ажлын байрыг èæ á¿ðýí çàñàæ, ¿éë÷èëãýýíèé ñòàíäàðòàä íèéö¿¿ëýí ººð÷ëºí çîõèîí áàéãóóëëàà.

Монголын мянганы сорилтын сангийн Хөрөнгийн эрхийн санхүүжилтээр авто

машин олговУлсын бүртгэлийн үйлчилгээг орон нутагт түргэн

шуурхай хүргэх, бүртгэлийн байгууллагын үйл ажиллагааг бэхжүүлэх зорилогоор Өвөрхангай, Хэнтий, Орхон, Дархан-Уул, Завхан, Ховд, Төв, Дорнод аймгийн улсын бүртгэлийн хэлтэст Монголын Мянганы Сорилтын Сангийн Хөрөнгийн эрхийн төслийн санхүүжилтээр тус тус авто машин олгох асуудлыг шийдвэрлээд байна. Цаашид тавилга, тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдэнэ.

Тавилга, тоног төхөөрөмж

• Хамрах хүрээ: Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газар, 3 дүүрэг болон 7 аймгийн эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн тасаг.

• Хийгдэх ажил: 1. Албан тасалгаа болон үйлчилгээний заалны тавилга нийлүүлэх /ширээ, сандал, шүүгээ.../2. Үйлчилгээний заалны тейк

болон ресепшний тейк хийх

Бүртгэлийн шинэчлэл ба үр дүн

Бүртгэлийн үйл ажиллагаа, мэдээллийн технологийг сайжруулах

Эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох

Үйлчилгээний үнэ хураамжийн шинэчлэл

Тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл

Байгууллагад Иргэдэд Нийгэм эдийн засагт

Хөрөнгийн эрхийн бүртгэл: Илүү хялбар энгийн, Түргэн шуурхай, Өртөг багатай, Нээлттэй болно.

Хөрөнгөө бүртгүүлсэнээр: Хөрөнгөө эдийн засгийн эргэлтэнд илүү

үр ашигтай оруулах боломжтой болно, Төрөл бүрийн санхүүгийн эх үүсвэр олж

авах нөхцөлийг бүрдүүлнэ, Хувь хүмүүсийн хариуцлагыг өндөрсгөнө, Хуулийн дагуу эрх нь хамгаалагдана.

Бүртгэлийн шинэчлэл ба үр дүн

Албан бус секторын хэмжээ багасна, Үхмэл капиталуудыг зах зээлийн

идэвхитэй капитал болгон эдийн засгийн эргэлтэнд оруулна,

Зээлийн эрсдэл болон хүү буурах нөхцөл бүрдэнэ,

Жижиг дунд үйлдвэрлэл хөгжих таатай нөхцөл үүснэ,

Үйлдвэрлэл нэмэгдэж, ДНБ өснө, Ажилгүйдлийн болон ядуурлын

түвшин буурна, Эд хөрөнгийн маргаан багасч

шийдвэрлэхэд хялбар болно.

Бүртгэлийн үйл ажиллагаа, мэдээллийн технологийг сайжруулах

Эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох

Үйлчилгээний үнэ хураамжийн шинэчлэл

Тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл

Байгууллагад Иргэдэд Нийгэм эдийн засагт

Цаашид хийх ажил

Өíãºðñºí õóãàöààíä àâ÷ õýðýãæ¿¿ëñýí дээрх öîãö àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿íä òºðèéí ¿íýí áîäèòîé îé ñàíàìæ áèé áîëгох á¿ðòãýëèéí ¿éë÷èëãýýã ò¿ðãýí øóóðõàé, çàðäàë ÷èðýãäýë багатай ¿ç¿¿ëýõ ¿íäñýí íºõöºë á¿ðäëýý.

Эрх зүйн шинэтгэлийг үргэлжлүүлнэ /татвар/

Архивийн бичиг баримтыг цахим хэлбэрт шилжүүлэх

Төрийн болон бусад байгууллагуудтай мэдээлэл дамжуулах харилцааг сайжруулах

Хүний нөөцийн чадавхийг дээшлүүлэх

Эä õºðºíãèéí эрхийн бүртгэлийн ¿éë÷èëãýýã á¿ðòãýëèéí àíõàí øàòíû íýãæýýð äàìæóóëàí ¿ç¿¿ëýõ /Нийслэл/

Анхаарал тавьсан баярлалаа