سال�‌ جمعيتزن‌ مرد ‌كل

1335 9309760 9644944 18954704

1345 12097258 12981665 25078923

1355 16352397 17356347 33708744

1365 24164049 25280961 49445010

1375 29540329 30515159 60055488

1385 34629420 35866362 70495782

دوره زن‌ مرد جمع‌كل

1345- 55 3.06 2.95 3

1355- 65 3.98 3.83 3.91

1365- 75 2.03 1.9 1.96

1375- 85 1.6 1.63 1.62

روند تحوالت تعداد جمعيت ايران طي سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

درصد رشد ساالنه جمعيت ايران طي سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

روند تحوالت تعداد جمعيت ايران طي سالهاي سرشماري به تفك%يك جنس

درصد رشد ساالنه جمعيت ايران طي سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

ميليون نفر افزايش 70/5 ميليون نفر به 18/9( جمعيت ايران از 1335 - 85طي سالهاي سرشماري ) درص%د در سال برخوردار بوده اس%ت. سرعت رشد جمعيت ايران 2/7يافت%ه و از رش%د متوسطي معادل

و 3، 2/7ده%ه اول س%رشماري ب%ه ترتيب برابر 3در تمام س%الهاي س%رشماري يكس%ان نبوده، بطوريك%ه در درص%د بوده و از رش%د فزاينده اي برخوردار بوده اس%ت و در دو ده%ه آخ%ر رش%د جمعي%ت كشور به 3/91

درص%د تقلي%ل يافت%ه و ب%ه عبارت ديگ%ر رش%د جمعي%ت ايران س%ير كاهنده داشته 1/61 و 1/96 ترتي%ب ب%ه است.

به 1355- 65 فزوني مواليد بر مرگ ومير عامل اصلي رشد جمعيت در ايران بوده و بخصوص در دهه دلي%ل اجراي برخ%ي از برنامه هاي غيرمس%تقيم، ميزان موالي%د در كشور بطور چشمگيري افزاي%ش يافت و از طرف ديگ%ر تعداد زيادي مهاج%ر افغان%ي و ي%ا معاودي%ن عراق%ي ب%ه ايران آمدن%د در نتيج%ه رش%د جمعيت

، ب%ه دلي%ل اجراي سياست هاي كنترل 1360كشور افزاي%ش قاب%ل توجه%ي پيدا كرد، ول%ي در اواخ%ر ده%ه موالي%د، افزاي%ش ميزان س%واد و تحص%يالت زنان، توس%عه شهرنشين%ي و بهبود برخ%ي از شاخص% هاي توسعه

( رشد 1365- 85در ايران، ميزان مواليد به سرعت رو به كاهش گذاشت. بطوريكه در عرض دو دهه )تفاوت و مردان در كشور زنان يافت. رش%د س%االنه جمعيت تقلي%ل نص%ف از ب%ه كمت%ر جمعي%ت كشور

عمده اي باهم نداشته است.

ب%ه ترتيب برابر بوده 1345- 85درص%د رش%د س%االنه جمعي%ت ايران در دهه هاي - 65 درص%د. چنانچ%ه مالحظ%ه مي شود ط%ي سالهاي 1/61و 1/96، 3/91، 3ب%ا

به دليل افزايش موالي%د در كشور رش%د جمعيت ايران ب%ا افزايش همراه 1355از س%ال تنظي%م خانواده، توسعه 1365بوده، ول%ي پ%س برنامه هاي ب%ا اجراي

شهرنشين%ي و اشاع%ه تحص%يالت )بخص%وص براي زنان( ميزان مواليد در كشور بطوريكه كاه%ش يافت%ه ك%ه تأثي%ر مس%تقيم در رش%د س%االنه جمعي%ت داشت%ه اس%ت

درص%د رس%يده است. 1/6 ب%ه 1375- 85رق%م رش%د س%االنه جمعي%ت در ده%ة ( اول دوره س%ه در زنان جمعي%ت س%االنه مردان 1345- 75رش%د از بيش )

اين از زنان شدن بهره من%د و جامع%ه در بهداش%ت وض%ع بهبود ك%ه مي باش%د امكانات ، همچني%ن كاه%ش ميزان باروري زنان و تص%حيح در شمارش زنان نيز

از جمله ساير عوامل رشد بيشتر جمعيت زنان است.

دوره زن‌ مرد جمع‌كل

1345- 55 3.06 2.95 3

1355- 65 3.98 3.83 3.91

1365- 75 2.03 1.9 1.96

1375- 85 1.6 1.63 1.62

درصد رشد ساالنه جمعيت ايران طي سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

سال كل‌كشور نقاط�‌شهري نقاط‌روستايي

1345 107.3 108.5 106.61355 106.1 109.6 103.11365 104.6 105.3 103.81375 103.3 104.4 101.61385 103.6 103.8 103.1

روند تحوالت نسبت جنسي جمعيت ايران در سالهاي سرشماري به تفكيك نقاط شهري و روستايي

جه%ت مقايس%ه تعداد جمعي%ت مردان و زنان در ي%ك جامعه از شاخص%ي بنام نس%بت جنس%ي جمعي%ت اس%تفاده مي كنن%د )يعني (. ب%ا محاس%به اين شاخص در مورد جمعي%ت اير%ان در س%الهاي سرشماري 100خارج قسمت تعداد مردان ب%ه زنان ضربدر

ب%ه شرح جدول فوق مشاهده مي گردد ك%ه اوال در تمام س%الهاي س%رشماري تعداد مر%دان در ايران بيش از تعداد زنان بوده و ثانياً اين نسبت طي سالهاي سرشماري رو به كاهش مي باشد.

جنسيت فرد از بدو تولد مشخ%ص مي گردد. به همين جه%ت ابتدا شاخص نسبت جنسي در بدو تول%د محاس%به مي گر%دد، كه 105 نوزاد دختر، 100 مي باش%د يعن%ي در مقاب%ل ه%ر 105بر اس%اس مطالعات بيولوژيس%ت ها اي%ن نس%بت معموالً معادل

از دختران اس%ت. در ضمن بي%ش نوزادان پس%ر كم%ي زندگ%ي ميزان مرگ ومي%ر% اوان بدني%ا مي آي%د ول%ي در نوزاد پس%ر مرگ ومير مردان در سنين ميانسالي بيش از زنان است و عمر متوسط يا اميد زندگي زنان نيز بيش از مردان است.

بنابراي%ن در جوامعي كه شراي%ط زيس%ت مردان و زنان يكسان اس%ت، نسبت جنسي در س%نين س%الخوردگي گاه%ي ب%ه كمتر% ني%ز مي رس%د. در ايران ني%ز ب%ه دلي%ل دس%تيابي ب%ه شاخص% هاي توس%عه، كاه%ش ميزان موالي%د و ب%ه تب%ع آ%ن مرگ ومير 100از

مادران در اث%ر% زايمان و س%اير عوام%ل بهداشت%ي ميزان مرگ ومي%ر زنان در ايران، توس%عه شهرنشين%ي، ب%ه س%رعت كاهش يافت%ه و در عوض ب%ه دلي%ل ص%نعتي شدن، ميزان مرگ ومي%ر مردان رو ب%ه افزاي%ش مي باشد. بنابراي%ن نس%بت جنسي در

نيز مي رسد. 100ايران روند كاهشي داشته است در نتيجه نسبت جنسي در بين سالخورگان گاهي به كمتر از

گروه‌هاي‌سني

سالهاي‌سرشماري1345 1355 1365 1375 1385 1390

زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد‌4‌-‌0‌‌‌

ساله 2129198 2307723 2604769 2824943 4448865 4595958 2998916 3164108 2662410 2801568

‌‌5‌-9‌‌‌ساله 1978454 2127704 2541543 2734990 3682309 3843585 4157680 4324165 2688533 2820524

‌ساله14-10 1423415 1593835 2044483 2258635 2849667 3053633 4458203 4622473 3267349 3441245

‌ساله19-15 1069007 1060029 1781726 1818539 2531838 2660364 3535672 3579875 4283860 4442901

‌ساله24-20 889265 792896 1451357 1340858 2090109 2103615 2655529 2566453 4499571 4511851

‌ساله29-25 848007 801665 1101390 1010195 1812658 1839639 2343320 2365834 3564785 3660167

‌ساله34-30 804730 863316 864544 842453 1446508 1481475 1967346 2012720 2715562 2837969

‌ساله39-35 654376 763863 801279 825340 1073398 1043813 1754170 1817609 2409579 2511545

‌ساله44-40 583205 737845 773484 895201 821648 833703 1381024 1431062 2007479 2081679

‌ساله49-45 364213 479395 638439 751026 766173 819225 1022882 990158 1730280 1792481

‌ساله54-50 370370 370469 597376 731673 742278 856740 760457 768621 1369357 1386063

‌ساله59-55 204362 223539 307182 396705 622318 715428 649477 717251 964445 923536

‌ساله64-60 325739 344198 282742 301402 532768 651864 629444 753502 738003 726449

‌ساله‌و‌65بيشتر 452917 515188 562083 624387 733802 767916 1212733 1382448 1728207 1928384

نامشخص 0 0 0 0 9710 14003 13476 18880 0 0

جمع‌كل12097258 12981665 16352397 17356347 24164049 25280961 29540329 30515159 34629420 35866362

روند تحوالت جمعيت ايران بر حسب گروه هاي سني پنجساله به تفكيك جنس در سالهاي سرشماري

گروه‌هاي‌سني

سالهاي‌سرشماري1345 1355 1365 1375 1385 1390

زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد‌4‌-‌0‌‌‌

ساله 17.60 17.78 15.93 16.28 18.41 18.18 10.15 10.37 7.69 7.81

‌‌5‌-9‌‌‌ساله 16.35 16.39 15.54 15.76 15.24 15.20 14.07 14.17 7.76 7.86

‌ساله14-10 11.77 12.28 12.50 13.01 11.79 12.08 15.09 15.15 9.44 9.59

‌ساله19-15 8.84 8.17 10.90 10.48 10.48 10.52 11.97 11.73 12.37 12.39

‌ساله24-20 7.35 6.11 8.88 7.73 8.65 8.32 8.99 8.41 12.99 12.58

‌ساله29-25 7.01 6.18 6.74 5.82 7.50 7.28 7.93 7.75 10.29 10.21

‌ساله34-30 6.65 6.65 5.29 4.85 5.99 5.86 6.66 6.60 7.84 7.91

‌ساله39-35 5.41 5.88 4.90 4.76 4.44 4.13 5.94 5.96 6.96 7.00

‌ساله44-40 4.82 5.68 4.73 5.16 3.40 3.30 4.68 4.69 5.80 5.80

‌ساله49-45 3.01 3.69 3.90 4.33 3.17 3.24 3.46 3.24 5.00 5.00

‌ساله54-50 3.06 2.85 3.65 4.22 3.07 3.39 2.57 2.52 3.95 3.86

‌ساله59-55 1.69 1.72 1.88 2.29 2.58 2.83 2.20 2.35 2.79 2.57

‌ساله64-60 2.69 2.65 1.73 1.74 2.20 2.58 2.13 2.47 2.13 2.03

‌ساله‌و‌65بيشتر 3.74 3.97 3.44 3.60 3.04 3.04 4.11 4.53 4.99 5.38

نامشخص 0.00 0.00 0.00 0.00 0.04 0.06 0.05 0.06 0.00 0.00

جمع‌كل 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

روند تحوالت توزيع درصد جمعيت ايران بر حسب گروه هاي سني پنجساله به تفكيك جنس در سالهاي سرشماري

بررسي توزيع درصد جمعيت ايران بر حسب گروه هاي سني پنجساله به شرح جدول ساله افزايش 0- 4 درصد جمعيت 1345- 65فوق نشان مي دهد كه طي سالهاي

يافته كه دليل اصلي آن افزايش ميزان مواليد در دهه اول انقالب اسالمي مي باشد. پس از آن با اجراي برنامه هاي تنظيم خانواده و وقوع برخي از اتفاقات و برنامه ها

)مانند جنگ تحميلي عراق عليه ايران، كوپني شدن ارزاق و ...( با كاهش ميزان ساله 10- 14 و 5- 9 ساله و به دنبال آن درصد جمعيت 0- 4مواليد درصد جمعيت

ساله بباال( به دليل بهبود 65كاهش مي يابد. در ضمن درصد جمعيت سالخورده ) با 1345- 85وضعيت بهداشتي در كشور و افزايش اميد زندگي طي سالهاي

افزايش بطئي همراه است. هرم هاي سني جمعيت نيز اين تحوالت را به خوبي نشان مي دهد.

0-4

5-9

10-14

15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80+

-20.00 -15.00 -10.00 -5.00 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00

زنمرد

1345هرم سني جمعيت ايران در سال

0-4

5-9

10-14

15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80+

-20.00 -15.00 -10.00 -5.00 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00

زنمرد

1365هرم سني جمعيت ايران در سال

0-4

5-9

10-14

15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80+

-15.00 -10.00 -5.00 0.00 5.00 10.00 15.00

زنمرد

1385هرم سني جمعيت ايران در سال

گروه‌هاي‌بزرگ‌سني

سالهاي‌سرشماري

1345 1355 1365 1375 1385 1390

مرد زن مرد% زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن

‌ساله0‌-‌14 6029262 5531067 7818568 7190795 11493176 10980841 12110746 11614799 9063337 8618292

15‌-‌64‌ساله 6437215 6113274 8913392 8599519 13005866 12439696 17003085 16699321 24874641 24282921

‌ساله‌و‌65بيشتر 515188 452917 624387 562083 781919 743512 1401328 1226209 1928384 1728207

12981665جمع‌كل 12097258 17356347 16352397 25280961 24164049 30515159 29540329 35866362 34629420

روند تحوالت جمعيت ايران بر حسب گروه هاي بزرگ سني به تفكيك جنس در سالهاي سرشماري

گروه‌هاي‌بزرگ‌سني

سالهاي‌سرشماري

1345 1355 1365 1375 1385 1390

مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن

‌ساله0‌-‌14 46.44 45.72 45.05 43.97 45.46 45.44 39.69 39.32 25.27 24.89

‌ساله15‌-‌64 49.59 50.53 51.36 52.59 51.45 51.48 55.72 56.53 69.35 70.12

‌ساله‌و‌65بيشتر 3.97 3.74 3.60 3.44 3.09 3.08 4.59 4.15 5.38 4.99

جمع‌كل‌ 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

روند تحوالت توزيع درصد جمعيت ايران بر حسب گروه هاي بزرگ سني به تفكيك جنس در سالهاي سرشماري

بررس%ي درص%د جمعي%ت كشور بر حس%ب گروه هاي بزرگ س%ني به شرح جدول فوق نشان درص%د از جمعيت كشور در 45 حدود 1365 و 1355، 1345مي ده%د ك%ه در س%الهاي

50 ساله بباال بوده و 65 درص%د در س%نين 3 ت%ا 3/8 س%اله قرار داشت%ه، حدود 0- 14سنين ساله بوده اند. 15- 64درصد بقيه نيز در سنين

س%ال باشن%د آن كشور داراي 15درص%د از جمعي%ت ي%ك كشور زي%ر 40در ص%ورتيكه باالي داراي جمعيت جوان 1365جمعي%ت جوان اس%ت، بنابراي%ن مي توان گف%ت ك%ه ايران ت%ا س%ال

بود. درص%د رس%يد و ب%ه عبارتي از شدت 39 س%اله ب%ه 0- 14 درص%د جمعي%ت 1375در س%ال

ب%ا كاه%ش شديد ميزان 1385جوان%ي جمعي%ت در كشور كاس%ته شده و باالخره در س%ال درص%د رس%يده اس%ت. در عوض درصد 25 س%اله ب%ه حدود 0- 14موالي%د درص%د جمعي%ت

ساله بباال با افزايش تدريجي همراه مي باشد. 65جمعيت اي%ن ارقام بيانگ%ر تغيي%ر س%اختار س%ني جمعي%ت از جوان ب%ه ميانس%ال و س%پس )پ%س از يك

ساله( سالخورده مي باشد. 40-50دوره

سال‌سرشماري مرد‌ زن‌ كل

1345 1/0 0/9 1/0

1355 0/9 0/9 0/9

1365 0/9 0/9 0/9

1375 0/7 0/7 0/7

1385 0/4 0/7 0/4

نسبت بستگي جمعيت ايران در سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

ساله( در 15- 64 س%اله بباال ب%ه جمعي%ت 65 س%اله و 0- 14نس%بت بس%تگي )خارج قس%مت تعداد جمعي%ت برابر ي%ك بوده يعن%ي در مقاب%ل ه%ر ي%ك نف%ر فرد واق%ع در س%ن فعالي%ت ي%ك نفر فرد 1345ايران در س%ال

غيرواق%ع در س%ن فعالي%ت در كشور وجود داشت%ه اس%ت. اي%ن رق%م در س%الهاي بعدي س%رشماري بتدريج رس%يده اس%ت ك%ه در س%طح بين الملل%ي ني%ز در ردة حداقل ها قرار 0/43 ب%ه 1385كاه%ش يافت%ه و در س%ال

نف%ر غيرواق%ع در سن 43 فرد واق%ع در س%ن فعالي%ت به غي%ر از خودش مي بايس%ت 100دارد. يعن%ي ه%ر% فعاليت را تأمين نمايد.

اي%ن بره%ه بنام فرص%ت ي%ا پنجره جمعيت%ي ناميده مي شود. و در ص%ورتيكه بتواني%م از نيروهاي واق%ع در سن فعاليت% به نحو مؤثر استفاده نماييم، افزايش رشد اقتصادي را تجربه خواهيم نمود.

نسبت بستگي در بين مردان و زنان تفاوت معني داري ندارند.

سالهاي‌سرشماري

ميانگين‌سني ميانه‌سني

مرد زن جمع مرد زن جمع

1345 22/4 22 22/2 16/8 17/1 16/9

1355 22/6 22/2 22/4 17/1 17/7 17/4

1365 21/8 21/6 21/7 16/4 16/5 16/5

1375 24/1 23/9 24/0 19/3 19/4 19/4

1385 28/0 28 28/0 24/7 24/7 24/7

ميانگين و ميانه سني جمعيت ايران در سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

س%ال )در سال 28( ت%ا حداكث%ر 1365 س%ال )در س%ال 21/7ح%د متوس%ط س%ن جمعي%ت در ايران از حداق%ل ( نوس%ان داشت%ه اس%ت و س%ن ميان%ه يعن%ي س%نس ك%ه نيم%ي از جمعي%ت كمت%ر از آ%ن س%ن و نيم%ي ديگ%ر 1385

( متغير% بودند. 1385 س%ال )24/7( ت%ا حداكث%ر 1365 س%ال )16/5بيشت%ر از آ%ن س%ن را دارن%د از حداق%ل ميانگي%ن و ميان%ه س%ني ارتباط مس%تقيمي ب%ا س%اختار س%ني جمعي%ت دارد بطوريك%ه ه%ر چ%ه جمعي%ت جوانتر

باشد اين ارقام كوچكتر و هر چه جمعيت سالخورده تر باشد اين ارقام بزرگتر مي شوند. جمعيت ايران و نسبت 1365طبق نتايج% بدست آمده به شرح جدول فوق مشاهده مي گردد كه در سال

درص%د جوان%ي جمعيت 1375- 85 و 1365- 75ب%ه ديگ%ر س%الهاي س%رشماري جوانت%ر بوده و ط%ي س%الهاي سال تجاوز كرده و 28ايران ب%ه س%رعت رو ب%ه كاه%ش مي باش%د، بطوريك%ه ميانگي%ن س%ني جمعي%ت از مرز

س%ال رسيده 24/7 س%ال( ب%ه 16/5 در س%طح% بس%يار نازل%ي قرار داشت%ه )1365ميان%ه س%ني ني%ز در س%ال است.

سال‌سرشماريمناطق‌شهري مناطق‌روستايي

مرد زن مرد زن1345 5096654 4697592 7885011 7399666

1355 8291451 7563229 9064896 8789168

1365 13769617 13074944 11511344 11089105

1375 18805023 18012766 11710136 11527563

1385 24576442 23683522 11289920 10945898

روند تحوالت جمعيت شهرنشين و روستا نشين كشور در سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

دوره‌مناطق‌شهري مناطق‌روستايي

مرد زن جمع مرد زن جمع55- 1345 4/99 4/88 4/93 1/40 1/74 1/57

65- 1355 5/2 5/63 5/41 2/42 2/35 2/39

75- 1365 3/17 3/26 3/21 0/17 0/39 0/28

85- 1375 2/71 2/77 2/74 0/36- 0/52- 0/44-

درصد رشد ساالنه جمعيت شهري و روستايي كشور طي سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

ضريب شهرنشيني جمعيت ايران در سالهاي سرشماري به تفكيك جنس

درص%د از جمعي%ت كشور ساكن 68/5 و 61/3، 54/3، 47، 39/1 ب%ه تر%تي%ب 1345- 85ط%ي س%الهاي ك%ه ضريب نشان مي ده%د ارقام اي%ن مقايس%ه . بودن%د روس%تايي س%اكن نقاط در بقي%ه و نقاط شهري

برابر شده است.1/75شهرنشيني جمعيت در ايران طي نيم قرن تعداد شهرهاي كشور 1345- 85مهاجرت هاي روس%تاشهري- تبدي%ل وضع روس%تاها ب%ه شه%ر )ط%ي سالهاي

شهر رس%يده اس%ت%( و ادغام برخ%ي از روس%تاهاي اطراف به مجموعه هاي شهري از 1012 ب%ه 271از عوامل اصلي افزايش جمعيت شهرنشين در ايران مي باشد.

ميزان شهرنشين%ي مردان در تمام س%الهاي س%رشماري كم%ي بي%ش از زنان مي باش%د ك%ه عام%ل اص%لي آن مهاجرت هاي بيشتر مردان از نقاط روستايي به شهرها مي باشد.

رش%د س%االنه جمعي%ت شهري كشور ني%ز در تمام س%ال هاي س%رشماري بي%ش از نقاط روس%تايي مي باشد و حت%ي دو ده%ه اخي%ر رش%د جمعي%ت روس%تايي در كشور منف%ي شده و ي%ا جمعي%ت روس%تايي ب%ا كاهش همراه

مي باشد.

سال‌سرشماريضريب شهرنشيني  

مرد زن كل1345 39/3 38/8 39/1

1355 47/8 46/3 47/0

1365 54/5 54/1 54/3

1375 61/6 61/0 61/3

1385 68/5 68/4 68/5