Upload
anne
View
63
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
پاسخگويي به سؤالات كاربر با يك رويكرد معنايي. سميه اسدی فر. عناوين. شرح مسأله سامانههاي پرسش و پاسخ هستانشناسي WordNet مبانی نظری دستور واژهای-نقشی سامانه SBUQA الگوهاي پيشنهادي و ارزيابي سامانه بهبود و توسعهيافته (E-SBUQA) نتيجهگيري و كارهاي آتي مراجع. شرح مسأله. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي
فر اسدی سميه
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي2
عناوين
شرح مسألهسامانه هاي پرسش و پاسخ
WordNetهستان شناسي مبانی نظری دستور واژه ای-نقشی
SBUQAسامانه (E-SBUQA )الگوهاي پيشنهادي و ارزيابي سامانه بهبود و توسعه يافته
نتيجه گيري و كارهاي آتيمراجع
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 3
شرح مسأله
( )Information Retrieval- بازيابي اطالعات 1
( Question Answering System)- سامانه هاي پرسش و پاسخ 2
)SBUQA )Shahid Beheshti University Question Answer- سامانه 3
(Lexical Functional Grammer)- گرامر واژه اي- نقشي 4
WordNet- هستان شناسي 5
- نوآوريهاي پايان نامه6SBUQAبهبود الگوهاي پاسخ پرسش هاي مطرح شده در سامانه
(Why) افزودن الگوي پاسخ پرسش چرايي
(Yes-No) افزودن الگوي پاسخ پرسش آيا
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 4
سامانه هاي پرسش و پاسخ
حوزه- بازحوزه محدود مبتني بر پايگاه دانش
- انواع سامانه هاي پرسش و پاسخ 1
- مباني سامانه های پرسش و پاسخ حوزه- باز2 آن پردازش و کاربر پرسش دريافت اطالعات مي يابد )بازيابی را مرتبط متنهاي متون، مجموعه در و صف̀حات وب در که است جستجويی (موتور. شده بازيابی مستندات از نهايی پاسخ استخرا̀ج
هدفسوال
پردازش پرسش
کردن فرمولهاسناد پرس و جو بازيابي
موتور جستجو
استخراج پارگراف هاي
مربوط
ج̀واب استخراجدقيق جوابپرسش
پيکره وبمتني
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 5
- دسته بندی سامانه هاي پرسش و 3عنوانپاسخ سامانه پرسش و پاسخ
)1960(- SHRDLU- ELIZA – LILOG )1970( BASEBALL - LUNAR)1960(سامانه هاي هوش مصنوعی اولیه پرسش و پاسخ تحت وب START)1997( - AskMSR )2002( – QuASM - LCC – Answerbus)2002(
حاشيه نويسي متن یا پرسش ها START)1997(- Arena)2002(- AQUA )2003(- Surdeanu)2008( و دسته بندی نوع تجزيه گر لغوي
پاسخMulder)2001( – Webclopedia)2002(- Surdeanu)2008( -KorQUA )2002(- La Sapienza )2007(
هستان شناسي Webclopedia )2002( – PowerAnswer)2002(- AQUA )2003(- Puscasuy )2007(- La Sapienza )2007( - Surdeanu)2008( ,SBUQA)2008(,Joost)2007(
زبان غير از انگليسي KorQUA )2002(- Puscasuy )2007(- Joost)2007(تبديل پرسش به فرم منطقي
ني(تئوري استدالل مقبول انسا)TeLQAS)2005(- AQUA )2003(- La Sapienza )2007( -PowerAnswer)2002(
نگهداري پرسش و پاسخ مربوط يه مفاهيم
Clark)2003(- Surdeanu)2008(
روابط وابستگي Cui)2005( - Joost)2007(, SBUQA)2008(سامانه ي استفاده كننده از
بحث هاي اجتماعي وبSurdeanu)2008(
-)1960(- SHRDLU- ELIZA – LILOG )1970( BASEBALL - LUNAR)1960(حوزه محدودTeLQAS)2005( - رقابت هاي موجود در زمينه پرسش و پاسخ4
كنفرانس بازيابي متن(TREC )Text REtrieval Conference كارگاه آموزشي NTCIR )QAC- Question Answering
Callenge( پروژهHalo كارگاه آموزشيCLEF
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 6
هستان شناسي WordNet توسط آزمايشگاه علوم شناختي دانشگاه 2002در سال Princeton.اي̀جاد شد
هسته اصلی در اين هستان شناسيsynset.است Synsetسازماندهی شده اند و زیر کالس ها بصورت سلسله مراتبی در رابطه ی فوق کالس.Synonym است.واژه مورد نظر - پاسخ، هم معني با Guy,Cat( و))answer,say)Holonym(.واژه مورد نظر، عضوي از پاسخ است - felidate, cat( و)enjoy,like)
Hypernym است.واژه مورد نظر – پاسخ، مافوق( Cat,felied)Hyponym -مافوق پاسخ است.))،واژه مورد نظر domestic cat,cat
Troponyms(.واژه مورد نظر شيوه خاصي براي پاسخ است : speak,call)Meronym(.واژه مورد نظر، داراي عناصر پاسخ است - cat,pelage)
Causes(.واژه مورد نظر پاسخ را باعث مي شود : kill,die)
public void go)( throws JWNLException {
demonstrateListOperation)CAT(;demonstrateListOperation)DOG(;demonstrateSymmetricRelationshipOperation)FUNNY, DROLL(;
}
Direct hypernyms of "cat": [PointerTargetNode: [Synset: [Offset: 2037116] [POS: noun] Words: feline, felid -- )any of various lithe-bodied round-headed fissiped mammals many with retractile claws(] null]Direct hypernyms of "dog": [PointerTargetNode: [Synset: [Offset: 2000516] [POS: noun] Words: canine, canid -- )any of various fissiped mammals with nonretractile claws and typically long muzzles(] null]
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 7
دستور واژه ای-زبان شناسي محاسبات•نقشی
نظريه او فقط دانش زباني : 1957 در سال »زايا گشتاري چامسكي«نظريه •سخنگويان بومي يك زبان را توصیف می کند و نه چگونگي توليد و درك گفتار را.
اوالً واقعيت روان شناختي داشته باشد؛ يعني به طور
نسبي بيانگر فرآيندهايي باشد كه منتج به توليد و درك
گفتار مي شود يا دست كم به آن
، نزديك شود
ثانياً صوري باشد- يعني بتواند به مدل
دقيق محاسباتي تبديل شود-
ثالثاً، بين سطوح مختلف آن ارتباط دقيق و روشني
وجود داشته باشد تا در مجموع بتواند
فرآيندهاي زباني در ذهن را مدل سازي
. كند
نظريه مورد نياز براي
سامانه پردازش
زبان طبيعي
هدف گرامر واژه اي- نقشي
نظريه مورد نياز براي سامانه پردازش زبان طبيعي گرامر واژه اي- نقشي
نحو
واژگان
قواعد بخشواجي
سازه اي ساخت نقشي ساخت
معنا بخش
ترتيب خطي و سلسله مراتب واژه ها در ساخت سازه اي •گروهها را نشان مي دهد. براي نشان دادن ساخت سازه اي
نياز به قواعد ساخت گروهي و نمودارهاي درختي است. – نقشي هم همچون در دستور واژه ايساخت نقشي: •
دستور سنتي، نقش هاي نحوي فاعل، مفعول و متمم وجود و دارد كه به همراه مشخصه هايي مثل زمان، حالت، شخص
شمار، ساخت نقشي را شكل مي دهند. ساخت موضوعی:اطالعات معنایی جمله را از طریق نقش •
های معنایی نشان می دهد.) کیک توسط علی خورده شد(
I will always be there to help you.
ساخت سازه ای
ساخت نقشی
John cooked Mary a chicken in the gardenCook) پذیرنده بهره
) ور عامل
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 8
SBUQA )Shahid Beheshti University سامانه
Question Answer(
اسناداز) بازيابي شده) جستجو موتور
سند پيش پردازش
f-structureتشكيل پاسخ
f-structureتشكيل پرسش
با f-structureتشكيل پرسشو پرسش براي تعريف شده الگوهاي
مصداق هاي پاسخ f-structureتشكيلپرسش پاسخ الگوهاي اساس بر
تطبيق يافته
يكسان سازي اساس بر پاسخ جمله به امتيازدهيمصداق f-structureتوسعه يافته و پاسخ جمله هاي
پاسخ
و آنها امتياز اساس بر جمالت مرتب سازيپرسش انتظار مورد نوع با همنوع عبارت استخراج
پرسش ورودي
سند
-fمصداق structure پاسخ
f-structure پاسخ جمله
JAVARAP
LFG f-structure
LFG f-structure
WordNet
JWNL
(Where,When,Which,Who What,)
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 9
SBUQAالگوهاي پرسش و پاسخ سامانه
الگوي پرسش هاي معلوم دارای فعل اصلی :IQالگوي IAالگوي
الگوی پرسش های معلوم داراي فعل اصلی : IIQالگوي و فعل وجهی IIAالگوي
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 10
SBUQAالگوهاي پرسش و پاسخ سامانه
have يا doالگوي پرسش هاي داراي فعل کمکی : IVQ و IIIQ الگوي
IIIAالگوي IVAالگوي
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 11
SBUQAالگوهاي پرسش و پاسخ سامانه
VAالگوي : الگوي پرسشهاي مجهولVQالگوي
VIAالگوي : الگوي پرسشهاي ربطيVIQالگوي
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 12
SBUQAمحيط و ابزار پياده سازی در سامانه
Oracle JDeveloperشیء گرای جاوا و ب`ه ص`ورت اپل`ت جاوا، در محي`ط توسعه : زبان� برنامه نويس�ی10g
JWNL API: واسطWordNet به زبان جاوا، برای دسترسی به WordNet
( احتماالت�ی گ�ر ن : PCFG-Based Wide-Coverage LFG Parser)LFG f-structureتجزي�ه ا̀يي د مي كند. f-structure و c-structureتج̀زيه گ`ر، بازنما̀ي ا c-structure جمالت و متون انگليس`ي را تول̀ي ̀ب̀`ر ̀`ه گ ̀`ك تجزي ̀`ا Charniakكم ̀`ي خودكارBikel ي ̀`م حاشيه نويس ̀`ا ال̀گوريت ̀`د مي شود و ب ، f-structure تولي
توليد مي گردد.DCU به سبك تعريف شده f-structureساختار
پيش از آغاز عمليات جستجوی پاس̀خ، اسنادی که منبع جستجو (: JAVARAPابزار تشخيص مرجع ضمير) Casstlerigg stone circles in Cumbria, is one of the earliest stone circles built andهستند پردازش می شوند تا جمالت تفکيک، و ضميرها با مراجعشان جايگزين شوند.
archaeologists attribute it to those early axe manufacturers. AS the builders grew more skilful, stone circles attained more precision, popularity and began to spread inland .
Casstlerigg stone <-- it,
Casstlerigg stone circles in Cumbria, is one of the earliest stone circles built and archaeologists attribute <Casstlerigg stone> to those early axe manufacturers. AS the builders grew more skilful, stone circles attained more precision, popularity and began to spread inland.
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 13
در يکسان سازی توسعه يافته ساخت های نقشیSBUQAسامانه ي ل ) : حفره شا̀م ا الگو̀ه ف مخت̀ل subjاجزای ، obj ، adjunct )... ه ̀ب و ل ف̀ع ،
آنها نوع همراهمصداق )پرکننده : می( مقادير پر آن با حفره ها که است ای شوند. ها
: fsQ پاس̀خ مصداق نقشی ساختfsA : ) سند ) جمله کانديد پاسخ نقشی ساخت
تطابق ميزان سنجش براي تعيين شده نمادهاي fsAبا fsQسلسله مراتب وتطابق هر براي تعريف شده
ميزان تطابق حض متطابق پرکننده ها
قريبی تتطابق پرکننده ها
دم تطابق عپرکننده ها
ا م fsAدر fsQلف( وجود همه حفره های ا ا ت ا ع بعالوه fsAدر fsQ( وجود همه حفره های ب
ب م fsAحفره های اضافه تر در ب ت ب عدر fsQ( وجود تعدادی از )و نه همه( حفره های ج
fsA ج م ج ت ج ع
بعالوه fsAدر fsQ( وجود تعدادی از حفره های د د م fsAحفره های اضافه تر در د ت د ع
ر ز̀ي ش̀کل ه ̀ب مرات̀بی ز ن̀ي ا پرکننده ̀ه تقري̀بی ق تطا̀ب برای: است شده تعريف
: فعل نوع از پرکننده های تقريبی تطابقمعنی fsAمقدار- هم ،(synonym) مقدارfsQ. است از, )fsAمقدار- خاصی .fsQمقدار( troponymنوع است از, )fsQمقدار- خاصی .fsA مقدار( troponymنوع اس̀ت است. fsAمقدار( hypernymمافوق, )fsQمقدار- است. fsQمقدار( hypernymمافوق, )fsAمقدار-
جمل̀`ه ) اجزای س̀`اير پرکننده های تقريب̀`ی objتطاب̀`ق ،subj, adjunct:)
معنی fsAمقدار- هم ،(synonym) مقدارfsQ. است است. fsAمقدار( hypernymمافوق, )fsQمقدار- است. fsQمقدار( hypernymمافوق, )fsAمقدار- fsAمقدار- ، meronym مقدارfsQ. است fsAمقدار- ، holonym مقدارfsQ. است
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 14
( E-SBUQAپيشنهادي و ارزيابي سامانه بهبود و توسعه يافته)الگوهاي
شده - 1 مطرح قبلي س�ؤاالت ب�ه بهت�ر و Where,When,Which,Who)پاس�خگوييWhat)
الگوي اصالحIIA
الگوي اصالحIIIA
پرسش هر براي جست̀جو مورد الگوي به پاسخ الگو هاي تمام افزودن الگوي از غير الگو̀ها تمام ̀به پا̀س̀خ، در مفعول ̀به شده تبد̀يل فا̀عل الگوي افزودن
مجهول
ديگر - 2 سؤاالت انواع به پاسخگويي
پرسش پاسخ whyالگوهای
پرسشهاي پاسخ Yes-Noالگوهاي
ارزيابی- 3 ارزيابي معيارهاي سامانه ̀دو شده E-SBUQAو SBUQAارزيابي اضافه و اصالح الگوهاي براي
سامانه پرسش E-SBUQAارزيابی Yes-Noبراي
سامانه پرسش E-SBUQAارزيابی Whyبراي
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 15
IIAالگوي اصالح
الگوی پرسش های معلوم داراي فعل اصلی : IIQالگوي و فعل وجهی IIAالگوي
نظر از را تطابق بيشترين كه است آن پاسخ بهترين پاسخ و پرسش سامانه يك دركه آن كانديد، پاسخ زيادي تعداد حضور در كه چرا باشد داشته پرسش با جمله اجزاي
. مرتبه شد خواهد استخراج پاسخ بهترين عنوان به است، تطابق مرتبه باالترين داراي . بود خواهد پاسخ به سامانه اعتماد ميزان نشاندهنده تطابق
مرتبه تطابقپاسخ پرسش
E-SBUQA SBUQA
ا م ج م
But he could not see any price for tickets for adults for Saturday moring
What could the old man not see?
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 16
IIIAالگوي اصالح
نظر از را تطابق بيشترين كه است آن پاسخ بهترين پاسخ و پرسش سامانه يك دركه آن كانديد، پاسخ زيادي تعداد حضور در كه چرا باشد داشته پرسش با جمله اجزاي
. مرتبه شد خواهد استخراج پاسخ بهترين عنوان به است، تطابق مرتبه باالترين داراي . بود خواهد پاسخ به سامانه اعتماد ميزان نشاندهنده تطابق
مرتبه تطابقپاسخ پرسش
E-SBUQA SBUQA
ا م ج م
When Mr Jones woke up the next morning, he saw another piece of paper .
What did he see when he woke up?
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 17
مرتبه تطابقپاسخ پرسش الگو
E-SBUQA SBUQA
ب م ج مHis wife `s going to make his sandwiches after he married.
Who made Dave`s sandwiches after he married?
1
ام ج مShe had gone to the mauntain by train.
Where did Mrs Jones go for his holidays? 2
پرسش هر براي جستجو مورد الگوي به پاسخ الگو هاي تمام افزودن
الگوها تمام ب�ه پاس�خ، در مفعول ب�ه شده تبدي�ل فاع�ل الگوي افزودنمجهول الگوي از غير
تطابقمرتبهپاسخ پرسش شماره
E-SBUQA SBUQA
ب م -One day Nasreddin bought a donkey in the market.
When was the donkey in the market?
1
ام -He sometimes takes his mother out in them.
Who goes out in them with him sometimes?
2
Adjuncted
OBJAdjuncted
SUBPrPr
marketthein
donkeyOBJ
marketthein
donkeySUB
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 18
پاسخ الگوهایwhyپرسش
لگوهاي پاسخ داراي نشانه االگوهاي پاسخ بدون نشانه
ساخت نقشي مثال نشانهWhen she died, the house became too big for him SO He bought a smaller one in the next street
So
She did not drive fast, Because/Since She was old Because,SinceBecause/Since he was thinking, He could not sleep.
Pat came over from Irland to England with his wife one year To find work
To
When he was quite poor and alone, He went to see Nasreddin WhenA small talking dog was a big success When It came to our theatre.When Mr Jones woke up the next morning, it was nearly 8 a.mHe thought that your car was his chair And He sat on it. AndOne day he left the car And Went shoppingThe old man worked so hard in the garden that/ After that the headmaster became woried.
That ,After that
But last week he was worse, And he went to the doctor. But AndBut he never took his son, Because he was too young But
Because
Question: Why was she listening?
Who was always eager to know what was happening in everybody else `s house, was listening
Candidate Sentence: She was listening.
Final Answer: she was always eager to know what was happening in everybody else `s house.
PFORMADJ
PFORMADJ
PFORMADJ
inf_ToXCOMP
()PREDXCOMP
PFORMADJ
formCoordADJ _
PFORMADJ
formCoordADJ _ formCoordADJ _
PFORMADJ
PFORMADJ
. كه صورتي در بنابراين است يافته تطابق جمله اطراف در پاسخ موارد، اغلب درحدود احتمال� با شود استخراج پاسخ عنوان به بعد يا قبل جمله چند يا 70يك
. براي مي توان موارد اين گونه در بود خواهد جمالت ميان در پاسخ درصد،پاسخ عنوان به را يافته تطابق جمله حاوي پاراگراف تمام دقت افزايش
. كرد استخراج
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 19
پرسشهاي پاسخ Yes-Noالگوهاي
*whPRONFORM
PREDPROFOCUS
همان الگوهاي قبل را داريم تنها با اين تفاوت كه عبارت زير از تمام الگوهاي
پرسش حذف خواهد شد الگو ساخت نقشي مثال
” No“جمالت حاوي در ابتدا No, there are not any picture in this book
”not“جمالت حاوي پس� از فعل كمكي،
وجهي يا اصلي
شامل فعل كمكي و يا فعل وجهي
Of course, he did not say anything to Mrs Jones before he went upstairs.
فاقد فعل كمكي و
وجهي)داراي فعل اصلي(
Bill was not angryI had not enough money to pay for it.
جمالت داراي قيدهاي با مفهوم
مثبت يا منفي
شامل فعل كمكي و يا فعل وجهي
Do Mr and Mrs Jones go out often in the evening? Mr and Mrs Jones very seldom go out in the evening.
فاقد فعل كمكي و
وجهي)داراي فعل اصلي(
Was he good student?he was never good student.Did he succeed? He was never successfullWas she good at drawing?She was very bad at drawing.
وجود كلماتي نظير ”no”,”none ”
I have no relative in this country. there are any picture in this book.
وجود كلماتي نظير“no one”,
”nobody”, ”nothing ”
Did anyone would recognize him?Nobody would recognize him.
no Pr edADJ
not Pr edADJ
not( )Pr edAdjOBJ
not( )Pr edAdjXcomp
Pr edADJ
()Pr edAdjXcomp
edXcomp Pr
)det(Pr edOBJ ()detPr edXcomp
() predOBJ
() predSUBJ
Pr edADJ
YES
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 20
سامانه كه پرسشهايي .E-SBUQAدسته بندي نيست آنها براي پاسخ يافتن به قادر
دسته
توضيحاتنماد
1الگوهاي با ي و̀ل اس`ت آمده ه جم̀ل د چ̀ن ا ̀ي ك ̀ي بص`ورت ن م̀ت در ص`ريح پاس`خ تعريف شده مطابقت داده نشده ا̀ست. پاس̀خ ̀با تعر̀يف الگو هاي جديد قا̀بل بازيابي
است.)a(
2پا̀سخ ا̀ين پر̀سشها ̀به ̀صورت ̀صريح در قا̀لب ̀يك ̀يا چ̀ند جم̀له در م̀تن ظاهر نشده ا روشهاي مبتني بر ه ابزاري براي درك مفهوم م̀تن ا̀ست چرا ̀كه ̀ب ا̀ست و نياز ̀ب
الگو نمي توان به پاسخ نهايي دست يافت. )b(
3
پا̀س̀خ ̀صريح در م̀تن ب̀صورت ̀يك ̀يا چ̀ند جم̀له آمده ا̀ست و̀لي بدل̀يل وجود فا̀صله با از استفاده ا ̀ب و ني̀ست ل تشخ̀يص قا̀ب الگوهاي مطرح شده تو̀سط ي، نها̀ي پا̀سخ الگو̀ها ̀به تنها̀يي نمي توان ̀به پا̀سخ د̀س̀ت يا̀فت و نياز ̀به ابزاري ا̀ست ̀كه بتوان̀ند با ترك̀يب الگو̀ها و ̀يا ا̀ستفاده از شيوه اي براي درك مفهوم م̀تن ̀به پا̀سخ نها̀يي دست
يابند.
)c(
4 )d( ا̀ست ̀با ا̀ين تفاوت كه جم̀له منطبق ̀با پرسش در متن نيامده اس̀ت. 3مانند دسته
An old admiral was famous in the navy for his bad temper.
What had made the admiral famous?
What mistake had the actress made?
Mrs Harrie `s husband died when she was forty- five years old.She met a nice man who was a few years older than she was and two years after her first husband had died. She married for the second time.
Why did Mrs Harrie marry when she was forty seven?
She did not have very much money. Was Mary rich?
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 21
معيارهاي ارزيابي(Hill 1988; Hill 2000داده هاي آموزش و آزمايش: )
: معيارهای خاص سامانه های پرسش و پاسخ FHS :) تالش) اولين در دهد، موفقيت پاسخ پرسش به درستي به سامانه، توسط شده برگردانده پاسخ اولين FHSاگربرابر 1برابر صورت اين غير در . 0و مي شود
FARR :) پاسخ) اولين متقابل توسط رتبه بندي شده برگردانده پاسخ هاي بين در را پاسخ بهترين رتبه بندي معيار، اين . داشته صحيح پاسخ هاي در را رتبه بندي باالترين سامانه، توسط شده برگردانده پاسخ سومين اگر ً مثال مي كند مشخص سامانه
نباشند،. 1/3برابر FARRباشد، درست پاسخ ها از هيچكدام اگر .0برابر FARRمي شود مي شود
FARWR :) پاسخ) اولين متقابل كلمه اي جواب رتبه بندي به رسيدن از پيش كاربر كه است كلماتي تعدا̀د برابر معيار، اين" . پرسش يك پاسخ اگر ً مثال بخواند را آنها بايد آغاز" Florida Capital Tallahasseصحيح كلمه سومين از صحيح پاسخ و باشد،
مي شود. 1/3برابر FARWRشود،
TRR :) كل) متقابل . FARRمعيار رتبه بندي يك از بيش اگر مي گيرد نظر در را پاسخ بهترين تنها شد، اشاره آن به باال در كهباشيم، داشته صحيح نهايت، TRRپاسخ در و مي دهد نسبت يك هر به وزن يك و مي گيرد نظر در را صحيح پاسخ هاي همه
. باشند، صحيح چهارم و دوم پاسخ اگر ً مثال مي كند محاسبه را ها وزن اين مي شود.3/4= 1/4+½ برابر TRRمجموعمعيارهای برای مم̀کن FHSمقاد̀ير ، FARR ، FARWR و ،TRWR بازه ̀يک 1و 0در در ̀آل ايده مقدار و دار̀ند قرار
برابر خط`ا بدون پاس`خ و پرس`ش . 1س`امانه معيار برای ممک`ن ر مقاد̀ي کران 0از TRRاس`ت و می شود آغازرا بيشتری ̀صحيح پا̀سخ های تعداد ̀سامانه ̀که معنا̀ست بد̀ين با̀شد بزرگ̀تر معيار ا̀ين مقدار هر̀چه ندارد، باال̀يی
. است بازگردانده کاربر به
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 22
س�امانه دو و E-SBUQAو SBUQAارزيابی اصالح الگوهاي برايشده اضافه
از Which و When,Where,Who,What پ̀رسش نوع 100داده هاي آموزش: (Hill 2000)
Hill 1988; Hill پرسش به صورت تصادفي از )60تعداد داده هاي آزمايشي: پاسخي استخراج (2000
نمي شود. تعداد پاسخ (F)اشتباه
تعداد پاسخ (T)درست
سامانهnF nT
5 11 8 44 E- SBUQA5 16 6 39 SBUQARecall Precisio
n0/70 0/70 SBUQA0/80 0/84 E-SBUQA
سامانه FHS-TRR-FARR FARWR
E-SBUQA 0/73 0/81
SBUQA 0/65 0/80
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 23
سامانه پرسش E-SBUQAارزيابی Whyبراي
)داراي پاسخ موجود در متن به صورت عبارت، يك يا چند پرسش 100داده هاي آموزش: (Hill 2000جمله( از )
(Hill 1988 پرسش )60تعداد داده هاي آزمايش: پاسخي استخراج نمي شود.
پاسخهاي استخراج ش
ده
درستي پاسخ
d) )c( )a( )b(
nT nF
3 4 1 8 53 T0 0 0 0 17 F
Recall Precision
0/86 0/75 E-SBUQA
سامانه پرسش E-SBUQAارزيابی Yes-Noبراي
معيار FHS TRR FARR FARWR
مقدار 0/73 0/80 0/70 0/60
(Hill 1988پرسش از )30داده هاي آموزش: (Hill 2000پرسش )32تعداد داده هاي آزمايش:
پاسخي استخراج نشدهپاسخهاي
استخراج شده(d) )c( )a( )b(
nT nF
1 0 3 11 15 T0 0 0 0 1 F
Recall Precision
0/78 0/93 E-SBUQA
معيار FHS TRR FARR FARWR
مقدار 0/81 0/86 0/81 0/81
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 24
نتيجه گيريSBUQA به عنوان بهبود و اصال̀ح بر سامانه -E-SBUQAايجاد سامانه
SBUQA و بازنمايي ساخت واژه اي- نقشي در سامانه Wordnetاستفاده از تفسير دقيق پرسشهاي پيچيده با استفاده از استخراج روابط ميان كلمات توسط گرامر واژه اي- نقشي
براي گسترش معنايي پرسش و پاسخ هاي كانديدWordNetاستفاده از استفاده از دو كتاب داستان انگليسي مشتمل بر تعداد زيادي داستان كوتاه با متن ساده و روان و
E-SBUQAپرسش در انتهاي ه̀ر داستان براي آموزش و آزمايش سامانه SBUQA در سامانه IIIA و IIAاصال̀ح الگوي
با هدف شناسايي پاس̀خ در صورت تغيير زمان، نوع فعل و SBUQAافزودن تعدادي الگو به سامانه جابجايي حالت معنايي فاعل با مفعول
در دو دسته با نشانه و بدون نشانهWhyتعريف الگوهاي جديد براي شناسايي پاسخ پرسش ” No با ذكر عالمتهاي موجود براي پاسخ “Yes-Noتعريف الگوهاي جديد براي شناسايي پاسخ پرسش
درصد و ميزان 75 پرسش آزمايشي، داراي دقت 60( با Whyپاس̀خگويي سامانه به پرسشهاي چرايي ) درصد 86فراخواني
درصد و ميزان 93 پرسش آزمايشي، داراي دقت 32( با Whyپاس̀خگويي سامانه به پرسشهاي چرايي )درصد 78فراخواني
درصد و پاسخگويي 70 پرسش آزمايشي، با دقت و فراخواني 60 ب̀راي SBUQAپاسخگويي سامانه ، FHS درصد و كسب مقادير باالتر براي معيارهاي 80 درصد و فراخواني 84 با دقت E-SBUQAسامانه
FARR، FARWR و TRR در سامانه E-SBUQA نسبت به SBUQA پس از اصالح و بهبود در ب̀خش What و Where,When,Which,Whoپرسشهاي
و Why در پرسشهاي FARWR و FHS ، FARRكسب مقادير خوب)باالتر از ميانگين ( براي معيارهاي Yes-No
به علت كوتاه بودن داستانها و تطابق نداشتن بيش از دو جمله با پرسش TRRكسب مقدار پايين
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 25
كارهاي آتي
و انواع ديگر پرسش ها How,List, Whom, Whoseپرسش های سامانه براي توسعه صورت معنايي تري از جمله را نمايش مي دهد.كه واژه اي- نقشي گرامر موضوعي استفاده از بخش
استفاده از تجزيه گر واژه اي- نقشي اي̀جاد شده توسط آقاي فاروقي در دانشكده ادبيات فردوسي مشهد و امكان تصحيح اشكاالت NCLTجهت سهولت ورود اطالعات ب̀جاي استفاده از تجزيه گر برخط
وزن دهی به اجزای الگوها جهت باال بردن ميزان دقت استخراج پاسخ براي يافتن برخي پاسخهاي نهفتهWordNetاستفاده از روابط غير مستقيم عالوه بر روابط مستقيم در
تحليل كلمات منفي، غير قطعي و پيش زمينه نامطمئن براي افزايش دقت پاسخگوييامكان استفاده از هستان شناسي و سامانه تجزيه گر در صورت انجام اين الگوريتم براي زبان فارسي
گرامر واژه اي- نقشي براي فارسي
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 26
Software
1-Wordnet 1.7.1 software2- Oracle Jdeveloper 10J 3- Jwnl 1.4
Links
http://lfg-demo.computing.dcu.ie/lfgparser.html http://www-appn.comp.nus.edu.sg/~rpnlpir/cgi-bin/JavaRAP/JavaRAPdemo.cgi
مراجع
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 27
مراجع o ,م زايشی )Ed. )1383., دبيرمقدم تور د̀س ن تکو̀ي و ش پيدا̀ي نظری، ی , زبانشنا̀س سازمان. تهران
. دانشگاهها انساني علوم کتب تدوين و مطالعهo( . ا, . 1384درودي ان̀ساني(. مقبول ا̀ستدالل با پاسخ و و پرسش برق مهندسي كامپيوتر،دانشکده گروه
.کامپيوتر تهران. دانشگاه تهرانo( . . ا, ج ساده(. 1386فاروقي هندواالن جمالت از پاره اي ماشي̀ني ترج̀مه براي محور با̀فت الگو̀يي ارا̀ئه
. - نقشي واژه اي د̀ستور پايه بر فار̀سي ̀به انساني انگلي̀سي علوم و ادبيات دانشكده زبانشنا̀سي گروهشريعتي علي .دكتر . , دكترا. فردوسي مشهد
o( . . ع, م و(. 1386يارمحمدي پرسش ̀سيستم ̀يک در شده بازيا̀بی م̀ستندات از نها̀يی پا̀سخ ا̀ستخراج , بهشتي. شهيد دانشگاه تهران oپاسخ Diekema, A.R, O. Y., E.D. Liddy )2004(. Evaluation of Restricted Domain Question-Answering Systems.
In Proceedings of EACL Workshop on Question Answering in Restricted Domains, Barcelona, Spain.o Bos, J. )2007(. "The “La Sapienza” Question Answering system at TREC-2006."o Bouma, G., I. Fahmi, et al. )2007(. "Linguistic knowledge and question answering." Traitement
Automatique des Langues.o Clark, P., V. Chaudhri, et al. )2003(. "Enabling domain experts to convey questions to a machine: a
modified, template-based approach." Proceedings of the 2nd international conference on Knowledge o Cui, H., R. Sun, et al. )2005(. "Question Answering Passage Retrieval Using Dependency Relations." on
Research and development in information retrieval.o Dang, H. T., D. Kelly, et al. )2008(. Overview of the TREC 2007 Question Answering Track. Proc. of
TREC.o Darrudi, E., F. Oroumchian, et al. )2005(. "TeLQAS: a Realization of Humanlike Inferences for
Knowledge-based Question Answering Systems " Journal of Computational Linguistics.o Fellbaum, C. )1998(. Book Reviews WordNet: An Electronic Lexical Database.
پاسخگويي به سؤاالت كاربر با يك رويكرد معنايي 28
o Friedland.et.al )2004(. Project Halo: Towards a Digital Aristotle. AI Magazine. 25: 29-47.o Fukumoto, J., T. Kato, et al. )2005(. "An Overview of the 4th Question Answering Challenge )QAC-4( at
NTCIR Workshop 6."o Hill, L. A. )1988(. Introductory Steps to Understanding. Bunkyo-Ku, Tokyo Oxford University Press .o Hill, L. A. )2000(. Elementary stories reproduction. LONDON, Oxford university Press.o Katz, B. )1997(. Annotating the World Wide Web using natural language. Proceedings of the 5th RIAO
Conference on Computer Assisted o Mahsa A. Yarmohammadi, M. Shamsfard., Mahshid A. Yarmohammadi, Masoud Rouhizadeh )2008(.
"Using WordNet in Extracting the Final Answer from Retrieved Documents in a Question Answering System." The Fourth Global WordNet Conference: 520-531.
o Puscasuy, G., A. Ifteney, et al. )2007(. "Developing a Question Answering System for the Romanian-English Track at CLEF 2006."
o Surdeanu, M., M. Ciaramita, et al. )2008(. "Learning to Rank Answers on Large Online QA Collections."o Vargas, M., Vera, et al. )2003(. "AQUA: An Ontology-Driven Question Answering System."o Voorhees, E. )2003(. "Overview of the TREC 2002 Question Answering Track." NIST SPECIAL
PUBLICATION SP.o Zheng, Z. )2002(. AnswerBus Question Answering System. Proceedings of the second international
conference on Human