2 ÎÁÅÊÒÈÂ

Áúëãàðñêè õåëçèíêñêè êîìèòåò å íåçàâèñèìà íåïðàâèòåëñòâåíà îðãàíèçàöèÿ çà çàùèòà ïðàâàòà íà ÷îâåêà.Îáðàçóâàí å íà 14 þëè 1992 ã.Ïðåäñåäàòåë: Êðàñèìèð ÊúíåâÇàì.-ïðåäñåäàòåë: Ìàðãàðèòà Èëèåâà×ëåíîâå: Àëôðåä Êðèñïèí , Àíòîàíåòà Íåíêîâà, Áîéêî Êþ÷óêîâ, Âàñèë ×àïðàçîâ, Âúëêî Ñòàíåâ, ÃåîðãèÒîøåâ, Äàíàèë Äàíîâ, Äàíèåëà Ìèõàéëîâà, Äåñèñëàâà Ñèìåîíîâà, Äèìèòðèíà Ïåòðîâà, Äèìèòúð Êàìáóðîâ,Åêàòåðèíà Éîñèôîâà, Åìèë Êîåí (ñïåö. êîðåñïîíäåíò), Åìèëèÿíà Æèâêîâà, Çåëìà Àëìàëåõ, Èáðàõèì Òàòàðëú,Èëèàíà Ñàâîâà, Éîíêî Ãðîçåâ, Êàëèíà Áîçåâà, Êèðèë Êîñòàäèíîâ, Ìàðèÿ Áàêúðäæèåâà, Ìàðòà Ìåòîäèåâà,Ìèõàèë Èâàíîâ, Ïðàâäà Ñïàñîâà, Ïåòúð Ñëàáàêîâ, Ïëàìåí Áîãîåâ, Ðàäîñò Íèêîëàåâà, Ðàìàäàí Êåõàéîâ,Òàíÿ Ìàðèí÷åøêà, Þëèàíà Ìåòîäèåâà (ãëàâåí ðåäàêòîð íà “Îáåêòèâ”).Ñïèñàíèåòî ñå èçäàâà ñúñ ñúäåéñòâèåòî íà Èíñòèòóò “Îòâîðåíî îáùåñòâî” - Áóäàïåùà

Ïðåäïå÷àòíà ïîäãîòîâêà: Äîíêà Ìàíãà÷åâà Ïå÷àò: ÅÒ “Åêñïðåñ ïðèíò”Àäðåñ íà ñï. “Îáåêòèâ”: Ñîôèÿ 1504, óë. “Âúðáèöà” ¹ 7

Áúëãàðñêè õåëçèíêñêè êîìèòåòÑîôèÿ 1504, ï.ê. 146

òåë/ôàêñ: (02) 943 48 76

åë. ïîùà:bhc@bghelsinki.org

http://www.bghelsinki.org

ÑÚÄÚÐÆÀÍÈÅÑÚÄÚÐÆÀÍÈÅ ÎÁÅÊÒÈÂ ÎÏÐÎÂÅÐÃÀÂÀÎÁÅÊÒÈÂ ÎÏÐÎÂÅÐÃÀÂÀ

 ñðåäàòà íà ñåïòåìâðè è â íà÷àëîòî íà îêòîìâðè ñå ñëó÷èõà äâå çíàêîâè ñúáèòèÿ. Íà 18 ñåïòåìâðè Íàðîäíîòî ñúáðàíèå ïðèå Ïðàæ-

êàòà äåêëàðàöèÿ çà åâðîïåéñêàòà ñúâåñò è êîìóíèçìà. Îò 171 ãëàñóâàëèíàðîäíè ïðåäñòàâèòåëè 106 áÿõà “çà”, “ïðîòèâ” - 60, “âúçäúðæàëè ñå” - 5.Òîçè âåëèêîëåïåí äîêóìåíò áå ñúñòàâåí íà 2-3 þíè ò.ã. â Ïðàãà íà êîíôå-ðåíöèÿ “Åâðîïåéñêàòà ñúâåñò è êîìóíèçìà”. Îò ñòðàíà íà ×åøêàòà ðå-ïóáëèêà, ðàçáèðà ñå, èíòåëåêòóàëåí è ïîëèòè÷åñêè èíèöèàòîð íà äîêó-ìåíòà áå äèñèäåíòúò è áèâø ïðåçèäåíò Âàöëàâ Õàâåë.  çàêëþ÷èòåëíèÿäåáàò ó÷àñòâà è Ëèé Åäóàðäñ - ôåäåðàëåí ïúëíîìîùíèê çà àðõèâèòå íàÙÀÇÈ, ïðåäñåäàòåë íà ôîíäàöèÿ “ ïàìåò íà æåðòâèòå íà êîìóíèçìà”,÷ëåíîâå íà ÅÏ, èñòîðèöè, ïîëèòè÷åñêè çàòâîðíèöè.  ïðåàìáþëà íà Ïðàæ-êàòà äåêëàðàöèÿ, ìåæäó îñòàíàëèòå ñèëíè äóìè, ñå êàçâà: ”ãóçíàòà ñú-âåñò, ïðîèçòè÷àùà îò êîìóíèñòè÷åñêîòî ìèíàëî, å òåæêî áðåìå çà áúäå-ùåòî íà Åâðîïà è çà íàøèòå äåöà”.

Íà 3 îêòîìâðè ïî êàäèôåíàòà ïúòåêà â ñòèë “Õîëèâóä” ñå îòêðè Âàð-íåíñêèÿò êèíîôåñòèâàë “Çëàòíà ðîçà”.  íàâå÷åðèåòî íà ôåñòèâàëà êè-íåìàòîãðàôè÷íèòå ãèëäèè áÿõà øîêèðàíè îò ñúîáùåíèåòî, ÷å ïðåäñå-äàòåë íà ôèëìîâîòî æóðè ùå áúäå æóðíàëèñòúò îò âðåìåòî íà êîìóíèñ-òè÷åñêèÿ ðåæèì Êåâîðê Êåâîðêÿí, èçâåñòåí êàòî àãåíò íà Äúðæàâíà ñè-ãóðíîñò ñ ïñåâäîíèìà “àãåíò Äèìèòúð”.

Ïî âðåìå íà äåáàòà â ïàðëàìåíòà èçìåæäó 60-òå íàðîäíè ïðåäñòà-âèòåëè ãëàñóâàëè “ïðîòèâ” ñå ÷óõà àðãóìåíòè: ”Ãëàñóâàì ïðîòèâ, çàùîòîòîâà (Ïðàæêàòà äåêëàðàöèÿ - á.à) å èçðàç íà ïîëèòè÷åñêà èìïîòåíòíîñòè êîìïëåêñè íà îïîçèöèÿòà” (Í. Àíòîíîâà - ÊÁ). Êàêòî è , ÷å “Äíåâíèÿò ðåäíà áúëãàðñêîòî îáùåñòâî äíåñ å äðóã... Äà íå ñå âðúùàìå íàçàä èíàíîâî äà âàäèì åäíà äåìàðêàöèîííà ëèíèÿ êîìóíèçúì-àíòèêîìóíè-çúì...”(Àë.Ðàäîñëàâîâ - ÊÁ)

Ïðàæêàòà äåêëàðàöèÿ íå íàìåðè äîñòàòú÷íî ìÿñòî â ìåäèèòå. Ñêàí-äàëíî èçâåñòíàòà ïðè÷èíà çà íåâçðà÷íàòà ðåàêöèÿ ñå ñúñòîè â íåïðî-âåäåíèÿ ïúëíîöåíåí äåáàò è äèñêóñèÿ çà åäèíîñúùíàòà ïðèðîäà íàíàöèçìà è êîìóíèçìà. Âñúùíîñò, íåìàëêà ðîëÿ çà ïðåíåáðåæèìî ìàë-êèÿ äÿë â íîâèíèòå îòíîñíî ïðîèçòè÷àùèòå îò äîêóìåíòà ïîñëåäèöè, êîè-òî îáâúðçâàò åâðîïåéñêèòå êîïíåæè íà ìëàäèòå ãåíåðàöèè ó íàñ, çàåìàôàêòúò, ÷å ïîâå÷åòî ãëàâíè ðåäàêòîðè, èçäàòåëè íà ïå÷àòíè è åëåêòðîííèìåäèè, ãåíåðàëíèòå äèðåêòîðè íà îáùåñòâåíèòå ÁÍÒ è ÁÍÐ ñà ïðÿêîñâúðçàíè ñ óïðàâëÿâàëàòà 45 ãîäèíè ïàðòèÿ ÁÊÏ, äíåñ ÁÑÏ.

Åäíîëè÷íîòî íàçíà÷åíèå íà Êåâîðê Êåâîðêÿí îò äèðåêòîðà íà Íà-öèîíàëíèÿ ôèëìîâ öåíòúð ïðîô. Àëåêñàíäúð Ãðîçåâ ïðåäèçâèêà íåÿñíèðåàêöèè. Ñïîðåä â. “Äíåâíèê” îò 2.10.08 ñòàíà ÿñíî, ÷å ÁÍÒ ñà ïðîòèâçàäêóëèñíîòî íàçíà÷àâàíå íà Êåâîðêÿí è îòòåãëÿ ó÷ðåäåíàòà ñïåöèàë-íî çà “Çëàòíàòà ðîçà” íàãðàäà çà äåáþò. Íàïóê íà ïëàõèòå æåñòîâå íàãíÿâ, íà ñëåäâàùèÿ äåí ðåæèñüîðúò íà åòíè÷åñêè íåòîëåðàíòíèÿ ôèëì“Âðåìå ðàçäåëíî” Ëþäìèë Ñòàéêîâ îáÿâè Êåâîðê Êåâîðêÿí (àãåíò Äèìè-òúð - á.à) çà “ãîëÿì áúëãàðèí” è çàÿâè, ÷å íå ðàçáèðà Ðàäèíèòå âúëíåíèÿíà êèíîðàáîòíèöèòå. Íîðìàëíî, ìàñàòà îò ðåæèñüîðè, ïðîäóöåíòè, àê-òüîðè è ôèëìîâè êðèòèöè ñå èçñèïàõà íà Âàðíåíñêèÿ ôåñòèâàë. Ëîãèêàòàíà òåõíèÿ òåæúê ãèëäèåí êîíôîðìèçúì, ïîëèòè÷åñêàòà èì è ãðàæäàíñêàòàíåñèãóðíîñò å ðàâíà íà ïîäõâúðëåíèòå àðãóìåíòè ïî âðåìå íà äåáàòàçà Ïðàæêàòà äåêëàðàöèÿ çà “äðóãèÿ” äíåâåí ðåä íà îáùåñòâîòî íè.Êîåòî å äîêàçàòåëñòâî çà âñå òàêà óæàñÿâàùàòà ëèïñà íà çðÿëîñò è âîëÿçà îñúæäàíå îò þðèäè÷åñêà, ïîëèòè÷åñêà è èñòîðè÷åñêà ãëåäíà òî÷êàíà ïðåñòúïëåíèÿòà íà êîìóíèçìà.� Þëèàíà Ìåòîäèåâà

ñòð. 3-4

Åëèò, æúëòà ïðåñà è ñâîáîäà íà ñëîâîòîÆàíà Ïîïîâà

ñòð. 5

Ñêèíàðè ïîòðîøèõà îôèñ íà “Áèã Áðàäúð”Âàíÿ Åìèëîâà

ñòð. 6-11 Êëóá “Îáåêòèâ”

Êàçóñúò Êàëèí Ðóìåíîâ

ñòð. 12-14

Ðàçâåí÷àâàíå íà âúòðåøíèòå ìèòîâåÅìèë Êîåí

ñòð. 15 Èç íîâèíèòå íà ÁÕÊ

ñòð. 16

Ïåòíî âúðõó åâðîïåéñêàòà ñúâåñòÃåîðãè Åëèí

Ïîæàð â êâ. Ôàêóëòåòà Ãåîðãè Âîéíîâ

ñòð. 17

Ïèñìà îò çàòâîðà

ñòð. 18-19

Çà õîðàòà è íàñèëèåòîÈíòåðâþ ñ Õàñàí Ñàëèõ Òàõèð

ñòð. 20-21

Òðàâìàòà îò ïðåõîäà Èíòåðâþ ñ ÌèøàÃëåíè

ñòð. 22-25

Ðàçìèñëè ñëåä åäíî ïúòóâàíåÄàíèåëà Ãîð÷åâà

ñòð. 26-27

Ôðóñòðàöèÿ íà äåìîêðàöèÿòàÄàíèåë Ñìèëîâ

ñòð. 28-30

Íîâèÿò ïðîåêò çà ÇÈÍ Êðàñèìèð Êúíåâ

ñòð. 31

Èçñåëåíè îò Êàòðèíà íÿìàò ïðàâî íà äîìßíà Äîìóñ÷èåâà

ñòð. 32-34

Ïåéëèí èëè ñ êîãî ùå ïèå áèðà Í. Â. Èçáè-ðàòåëÿò Õðèñòî Èâàíîâ

ñòð. 35 Èç íîâèíèòå íà ÁÕÊ

ñòð. 36 - 37

Ðóñêî-ãðóçèíñêàòà âîéíàÉîðäàí Ëþöêàíîâ

ñòð. 38

Ñëåä êëàíåòî âúâ ÔèíëàíäèÿËþáîìèð Ñòîé÷åâ

ñòð. 39 Ïî ñâåòà Ìàðòà Ìåòîäèåâà

Ñíèìêè 1-âà êîðèöà: Äúðæàâíàòà àãåíöèÿ “Íà-öèîíàëíà ñèãóðíîñò” ïîëó÷àâà áëàãîñëîâèÿ(Þëèÿí Ñàâ÷åâ, â. “Ñåãà”) è ïðåáèòèÿò æóðíà-ëèñò Îãíÿí Ñòåôàíîâ

Ñ ìàíäàòà íà ãðàæäàíñêà íåñèãóðíîñò

ÎÁÅÊÒÈÂ 3

Æàíà ÏÎÏÎÂÀ

Íîâèÿò ñåçîí íà “Áèã Áðàäúð” çàïî÷íà ñ ðàçèãðàâàíå íà ìåäèéíèòå ñòåðåîòèïè è “ñëàáèòå ìåñòà” íà

æóðíàëèñòèêàòà - îòíîøåíèåòî êúì “ðàçëè÷íèòå”, åê-ñïëîàòèðàíåòî íà ñêàíäàëíîòî èëè îòêàçà äà ñå âúç-ïîëçâàø îò åêøúíà íà ñöåíàòà. Äîáðå èçèãðàíà ìåòà-æóðíàëèñòèêà.  ñúùàòà âå÷åð åäèí äðóã Áèã Áðàäúð,âúîðúæåí ñàìî ñ ãîëè ÷óêîâå, áåç äà ðàçèãðàâà ñòå-ðåîòèïè è ñúìíåíèÿ, çà êðàòêî ñå íàñòàíè â íîâèíèòå.

È ñå îêàçà, ÷å â îáùåñòâîòî, ìåäèèòå, èíñòèòóöèè-òå íå çíàåì êàê äà ñå äúðæèì ñ “ðàçëè÷íèòå” æóðíà-ëèñòè.

Çàùîòî Îãíÿí Ñòåôàíîâ è frognews.bg ñà ðàçëè÷-íè. Îïðåäåëÿìå ãè íàáúðçî êàòî “æúëòà” æóðíàëèñòè-êà. Çàñïîðè ñå òîé ëè å íàé-ñìåëèÿò æóðíàëèñò, ëèöå-òî íà ñâîáîäíîòî ñëîâî ó íàñ, à èçäàíèåòî - åäèíñòâå-íî ìÿñòî çà ñâîáîäíî ñëîâî. Òîçè ñïîð å áåçñìèñëåí.Ïðîñòî òåçè äíè Îãíÿí Ñòåôàíîâ å åäèíñòâåíèÿò æóð-íàëèñò, ïðåáèò ñ ÷óêîâå îò íåèçâåñòíè íàïàäàòåëè. Èñðåùó íåãî íÿìà äåëî çà íàðóøàâàíå íà íå÷èè ïðà-âà. À äîêàòî èíñòèòóöèèòå íå èçëÿçàò ñ èìåíàòà íà áèÿ-÷èòå ìó, ùå ñòîè ñúìíåíèåòî, ÷å íàïàäåíèåòî å ñâúð-çàíî ñ æóðíàëèñòè÷åñêàòà ìó äåéíîñò.

Åëèòúò è æúëòèòå èçäàíèÿ.  íåæúëòèÿ “Òðóä” ÀíäðåéÐàé÷åâ èçëåçå ñ ïîçèöèÿ, ñïîðåä êîÿòî ïîáîÿò íàä Îã-íÿí Ñòåôàíîâ å “íåïðîñòèìî, îòâðàòèòåëíî íàñèëèå”,íî íå ïî-ìàëêî îòâðàòèòåëíè ñà òåêñòîâåòå ìó, “ïîðî-÷àùè èìåòî íà äåñåòêè è äåñåòêè õîðà”.

Òîâà äàëè Îãíÿí Ñòåôàíîâ å ôëàãìàíúò íà ñâîáî-äîìèñëåùàòà áúëãàðñêà æóðíàëèñòèêà, èëè å àâòîð íàîòâðàòèòåëíè òåêñòîâå íÿìà íèêàêâî çíà÷åíèå. Íàñè-ëèåòî ñå îïðåäåëÿ íå â êàòåãîðèè ïðîñòèìî-íåïðîñòè-ìî, à â çàêîííî-íåçàêîííî. È å íåêîðåêòíî äà ñåñðàâíÿâàò òåêñòîâåòå ñ ïîáîÿ. Îáèäåíèòå óïðàâëÿâà-ùè îò òåêñòîâåòå â opasnite.net63.net (òåçè òåêñòîâåèìà ïðåäâèä Àíäðåé Ðàé÷åâ) èìà êîãî äà îñúäÿò. Èìàñïåöèàëíà àãåíöèÿ, êîÿòî áè ìîãëà, àêî ðàçïîëàãà ñäîáðè ñïåöèàëèñòè, äà îòêðèå êîé å àâòîðúò è òîé äàáúäå ïîäâåäåí ïîä îòãîâîðíîñò. Òàêà ÷å âîïúëúò “Íè-êàêâà çàùèòà íÿìà çà ÷åñòòà è äîñòîéíñòâîòîíà óïðàâëÿâàùèòå (ïúê è èçîáùî íà èçâåñòíèòå).Îñâåí ìúë÷àíèåòî. Ñàìî ñå çàìèñëåòå íàä ïîñ-ëåäíîòî, ëþáåçíè ÷èòàòåëþ. Äîêàðàëè ñìå ñå äî-òàì, ÷å Bildunterschrift: Grossansicht des Bildes mit derBildunterschrift: åäèíñòâåíèÿò íà÷èí äà ñå çàùè-òèø, å äà ïðåãëúòíåø îáèäàòà, äà èçòðèåøñëþíêàòà îò ëèöåòî ñè, äà ñå óñìèõíåø øèðîêîíà êëåâåòíèêà, íåãîäíèêà, ïîäëåöà...” ïðèçíàâà áåç-ñèëèåòî íà ïðàâîðàçäàâàùèòå èíñòèòóöèè ó íàñ. Àêîòîâà å ïîçèöèÿòà íà åäèí îò èçâåñòíèòå ó íàñ, òî òîãàâàáîÿò å îáÿâåí çà íîðìà. Çâó÷è êàòî ïðèçíàíèå, ÷å ñú-äúò íå ðàáîòè, ÷å íå å âúçìîæíî äà ñå çàâåäå äåëî çà

êëåâåòà èëè îáèäà è åäèí îò èçâåñòíèòå å ñúãëàñåí ñà-ìî äà ïðåãëúùà è äà ñå óñìèõâà, äîêàòî ñå óçàêîíÿâàñàìîðàçïðàâàòà.

Èìà îùå åäèí ôàêò, êîéòî ñå ïðîïóñêà, òîï æóðíà-ëèñòè è òîï ïîëèòèöè äàâàò èíòåðâþòà çà æúëòàòà ïðåñà,ðàçêàçâàò ëè÷íèÿ ñè æèâîò, íå îòêàçâàò èíòåðâþòà. Çà-ùîòî çíàÿò, ÷å òèðàæúò íà æúëòèòå âåñòíèöè ÷åñòî íàä-âèøàâà òåõíèòå ðåéòèíãè.

È ñëåä ïîñåãàòåëñòâîòî íàä Îãíÿí Ñòåôàíîâ, è ñëåäêàòî ñúäúðæàíèåòî íà ñàéòà opasnite.net63.net áåøåñâàëåíî îò áåçïëàòíèÿ õîñòèíã, åäèí è ñúù ðåôðåí âìåäèèòå ïðàâè âïå÷àòëåíèå: çàùî íèêîé íå çàòâàðÿ

æúëòèòå âåñòíèöè, êîèòî ðàçïðîñòðàíÿâàò íåïðîâå-

ðåíà è àíîíèìíà èíôîðìàöèÿ, çàùî íèêîé íå áèå èç-

äàòåëè èëè àâòîðè íà æúëòè âåñòíèöè. Âñå åäíî òàêà

áîÿò ñ ÷óêîâå å ïî-ëåñíî ïîíîñèì.

Âåñòíèê “Óèêåíä”, êîéòî íàé-÷åñòî áåøå ñî÷åí, ååäíî îò èçäàíèÿòà, ÷èèòî ìàòåðèàëè ñå ïîäïèñâàò ñ êîí-êðåòíè, èñòèíñêè èìåíà.  ñëó÷àèòå, êîãàòî èìà ïñåâ-äîíèì, âñÿêà èíñòèòóöèÿ ìîæå äà èçèñêà è ðàçáåðåêîé ñòîè çàä íåãî.  èçäàíèÿòà, êîèòî “ñòðàíÿò” îò æúë-òîòî, âñå îùå ãîëÿìà ÷àñò îò æóðíàëèñòè÷åñêèòå ðàç-ñëåäâàíèÿ, íàïðàâåíè ïî âñè÷êè ïðàâèëà, ñå ïîäïèñ-âàò ñ “åêèï íà”. È ðàçñëåäâàíèÿòà ñòàâàò âñå ïî-ãîëÿìàðÿäêîñò. Àíîíèìíîñòòà â æúëòàòà ïðåñà ñúùåñòâóâà,íî èìà ãëàâíè ðåäàêòîðè, èçäàòåëè, êîèòî ñà èçâåñòíèè íîñÿò îòãîâîðíîñò. Ìîãàò äà áúäàò ñúäåíè.  ñëó÷àé,÷å “æúëòèòå” îòêàæàò ïðàâî íà îòãîâîð íà óïðàâëÿâà-ùèòå è èçâåñòíèòå, çàêîíúò íå å â çàùèòà íà èçäàíèÿòà.Íî ãîëåìèÿò ïðîáëåì å, àêî äåéñòâèòåëíî óïðàâëÿâà-ùèòå è èçâåñòíèòå ïîêàçâàò, ÷å çàêîíèòå ñà òðóäíîïðè-ëîæèìè. Àêî èíñòèòóöèèòå, îò êîèòî çàâèñè áúðçîòî èêà÷åñòâåíî ïðîòè÷àíå íà äåëî çà êëåâåòà èëè îáèäà,ðàáîòÿò, æúëòàòà ïðåñà è îíëàéí èçäàíèÿòà ùå ñïàçâàòðåãëàìåíòà. È òî áåç äà ñå íàðóøàâà ïðàâîòî íà ñâî-áîäà íà èçðàçÿâàíåòî. Èäèëèÿ, êúì êîÿòî ïîíå ìîæåäà ñå ñòðåìèì. Íî ïðîìÿíàòà â ðàáîòàòà íà èíñòèòó-öèèòå çàâèñè åäèíñòâåíî îò óïðàâëÿâàùèòå. Òàêà ÷åâìåñòî äà ïðåãëúùàò è äà ñå óñìèõâàò, íåêà èìàò ïðåä-âèä, ÷å ïîòúðïåâøè îò ñòàòèè (è òî íå ñàìî â æúëòàòàïðåñà) ñà è íåóïðàâëÿâàùè ãðàæäàíè, êîèòî òðóäíîñå ïðèìèðÿâàò è òúðñÿò ïðàâàòà ñè.

Ïàê îò ïðîìÿíà â ñåãàøíîòî ïîëîæåíèå çàâèñèîùå åäèí íåóðåäåí ïðîáëåì â ìåäèèòå. Êîëêîòî è äàå ñòðàííî, îòíîâî æúëòèòå èçäàíèÿ, à íå “îôèöèàëíà-òà” ïðåñà íàñî÷âàò êúì íåãî - çàùèòàòà íà èçòî÷íèöè

íà èíôîðìàöèÿ. Ïîíå íà ïðúâ ïîãëåä â ìîìåíòà ïðàâè-ëîòî çà ïîçîâàâàíå íà àíîíèìíè èçòî÷íèöè âå÷å ñåñïàçâà. È íåïðîâåðåíà èíôîðìàöèÿ âå÷å íå ñå òèðà-æèðà áåç äà áúäå ïîêàçàíî íà ÷èòàòåëèòå, ÷å èçòî÷íè-êúò å íåèçâåñòåí èëè æåëàå äà îñòàíå íåèçâåñòåí. Íîâ ìîìåíòà îñòàâà âúçìîæíîñòòà ïðè âñÿêî æóðíàëèñ-òè÷åñêî ðàçñëåäâàíå æóðíàëèñòè äà áúäàò �

Åëèò, æúëòà ïðåñàè ñâîáîäà íà ñëîâîòî

4 ÎÁÅÊÒÈÂ

�íàé-ìàëêîòî ïðèçîâàâàíè äà îïîâåñòÿò èçòî÷íèöè-òå íà èíôîðìàöèÿ. Ìîòèâúò âèíàãè ìîæå äà áúäå “êëà-ñèôèöèðàíà èíôîðìàöèÿ”. ßâíî òîçè øàáëîí ðàáîòè.À òîâà âå÷å å çàïëàõà çà ñâîáîäàòà íà ñëîâîòî. Èëèêàêòî Ãåîðãè Ëîçàíîâ ãî íàçîâà (è ïðåäèçâèêà ðåàê-öèÿòà íà Àíäðåé Ðàé÷åâ), “äèêòàò îò äúðæàâàòà íàä ìå-äèèòå”. Íÿìà ìåõàíèçúì, ÷ðåç êîéòî æóðíàëèñòúò äà

çàùèòè èçòî÷íèöèòå ñè íà èíôîðìàöèÿ. À òîâà ïðå-äèçâèêâà íàé-ñòðàøíîòî - àâòîöåíçóðà è îòêàç îò ñâî-áîäàòà íà ñëîâîòî.

Íàñèëèåòî íàä Îãíÿí Ñòåôàíîâ ïîêàçà, ÷å ìåäèèòåâñå îùå ñà ïîä÷èíåíè íà åäíî ïðàâèëî - ñàìîðàç-ïðàâà è ñòðàõ îò ñàìîðàçïðàâà.  ñëó÷àÿ ñopasnite.net63.net òîâà ïîëîæåíèå ñòèãíà ñâîèòå àá-ñóðäíè ãðàíèöè. ÄÀÍÑ îïîâåñòè, ÷å ñïèðà ñàéòà. Àä-ðåñúò è ñåãà ñúùåñòâóâà.  ñëó÷àÿ ñàéòúò íå áåøåñïðÿí, à ñàìî ñâàëåíî ñúäúðæàíèåòî ìó. ÄÀÍÑ íÿìàòåõíè÷åñêàòà âúçìîæíîñò äà ñïðå êîéòî è äà å ñàéò,êà÷åí íà õîñòèíã â ÑÀÙ. Èìà þðèäè÷åñêàòà ñïîñîá-íîñò äà ïðåäóïðåäè äàäåíà õîñòèíã êîìïàíèÿ, ÷å ìî-æå äà èìà ïðîáëåìè çàðàäè òåêñòîâå, êîèòî ñúäúðæàòêëàñèôèöèðàíà èíôîðìàöèÿ. Òîâà ïîêàçâà, ÷å â èíòåð-íåò - â íàé-íåïîäëåæàùîòî íà ðåãóëàöèÿ ïðîñòðàíñ-òâî - äåéñòâàò îïðåäåëåíè ïðàâèëà.

ÄÀÍÑ îáà÷å èìà çàäúëæåíèåòî äà îòêðèå êîé èç-íàñÿ è ðàçïðîñòðàíÿâà êëàñèôèöèðàíà èíôîðìàöèÿèëè îáèäè. Îò ïîêàçíàòà àêöèÿ íà ÄÀÍÑ ïðîèçëåçå åä-íî èìå - èìåòî íà àäìèíèñòðàòîðà, êîéòî å êà÷âàë òå-çè ñòàòèè. Ðåäîì äî óïðàâëÿâàùèòå è èçâåñòíèòå ñå îêà-çà çàñåãíàòà è åäíà òàêñèêîìïàíèÿ. Ñîáñòâåíèöèòå éïðåäÿâèõà èñê çà 1 ìëí. åâðî êúì àäìèíèñòðàòîðà. Íåêúì àâòîðà íà ñúäúðæàíèåòî. Òîâà îçíà÷àâà óòðå âñå-êè ñòðàíüîð, ñèñòåìåí àäìèíèñòðàòîð èëè êîðåêòîð â“24 ÷àñà”, “Ñåãà” èëè “Óèêåíä” äà áúäå ïîäâåäåí ïîäîòãîâîðíîñò, çàùîòî ñå å äîêîñâàë äî òåêñò, ÷ðåç êîé-òî ñà íàðóøåíè çàêîíè. Àêî ñåãà ÄÀÍÑ íå îòêðèå êîéå àâòîðúò íà òåêñòîâåòå çà ïðåçèäåíò, ïðåìèåð è òàê-ñèêîìïàíèÿ, ïî-äîáðå ñëåäâàùèÿ ïúò äà íå äàâà ïðåñ-êîíôåðåíöèè çà íàëàãàíå íà öåíçóðà. Òîãàâà ùå ðàç-÷èòàìå ñàìî íà òîâà äà èìàìå ñâîáîäíà ïðåñà, êîÿòîäà ñëåäè êàêâî ñå ñëó÷âà è â èíòåðíåò è ñàìà äà óñòà-íîâè è ðàçáåðå çàùî èìà ñâàëåíî ñúäúðæàíèå íà äà-äåí ñàéò.

Âñúùíîñò ÄÀÍÑ äîðè íà ïúðâî âðåìå íå å íóæíà. Âïîäîáíè ñëó÷àè óïðàâëÿâàùèòå èëè èçâåñòíèòå ìîãàòäà ñå îáúðíàò êúì ïîëèöèÿòà (ìîæå áè ñêîðî ùå ìîãàòäà ñå îáàäÿò äîðè íà òåëåôîí 112) è äà î÷àêâàò èíñòè-òóöèèòå äà ñå çàäåéñòâàò â îòêðèâàíåòî íà òîçè, êîéòîå ñïèñàë êëåâåòà ñðåùó òÿõ. Òàêà ïðàâÿò äðóãèòå ãðàæ-äàíè, êîãàòî èìà íåâÿðíî ñúäúðæàíèå â ïå÷àòà èëè ñú-äúðæàùî îáèäà èëè êëåâåòà ñðåùó òÿõ. È ÷àêàò.

Ìèñòèôèêàöèÿòà. Ñúìíåíèÿòà, ÷å Îãíÿí Ñòåôàíîâ,ñèíúò ìó èëè íÿêîé îò frognews ñòîè çàä ñúäúðæàíèåòîâ opasnite.net63.net ñå îñíîâàâàò íà åäèí òåêñò, êîéòîñå ïîÿâÿâà âúâ ôîðóìà íà îíëàéí èçäàíèåòî frognews.Âúâ ôîðóìà íà èçäàíèåòî Îãíÿí Ñòåôàíîâ è ÌëàäåíÌóòàô÷èéñêè ñå èçâèíÿâàò íà çàñåãíàòèòå îò òÿõ ëè÷-íîñòè â opasnite. Ïî-êúñíî äâàìàòà èçäàòåëè íà

frognews îòðè÷àò â ñïåöèàëíî ïèñìî äî ÷èòàòåëèòå ñèäà ñà ñâúðçàíè ñúñ ñàéòà opasnite. Íî ðåøàâàò äà íåñâàëÿò “ôàëøèâèÿ” òåêñò îò ôîðóìà, òúé êàòî òîâà áèëîñâîáîäíà òåðèòîðèÿ. Çâó÷è êàòî îïèò çà ìåäèéíà ìèñ-òèôèêàöèÿ. Çà êà÷åñòâîòî íà òîçè îïèò ìîæå äà ñå ãî-âîðè äðóã ïúò. Íî ðåçóëòàòúò å ÄÀÍÑ.

Åäèíñòâåíàòà äîñåãà ìàùàáíà ìåäèéíà ìèñòèôè-êàöèÿ å ñëó÷àÿò ñ àòîìíàòà öåíòðàëà è “Êó-êó”. Çà ìî-ðàëà, ïðàâèëàòà è îáùåñòâåíèòå ðåàêöèè ñå ïèñà ìíî-ãî. Àâòîðèòå íà òîâà “Êó-êó” ïðåäàâàíå áÿõà ïîäâåäå-íè ïîä ñúäåáíà îòãîâîðíîñò. Ñåãà ñúäúò ÿâíî íå ñú-ùåñòâóâà è äåéñòâà ñàìî ÄÀÍÑ.  ðåçóëòàò íà òîâàáåøå îïîâåñòåíî èìåòî íà åäèí àäìèíèñòðàòîð. ÄÀÍÑãî ïîñî÷è è òîé ñå ïðåâúðíà â îáâèíÿåì.

Æúëòè ëè ñà æúëòèòå îíëàéí èçäàíèÿ?

Îíëàéí èçäàíèÿòà â Áúëãàðèÿ íÿìàò îñîáåíî èíòå-ðåñíà èñòîðèÿ. Íà ïðúâ ïîãëåä. Èçãëåæäàò áåçîáèäíè,çàùîòî íèêîãà íÿìà äà ñòèãíàò òèðàæèòå íà ïå÷àòíèòåâñåêèäíåâíèöè ó íàñ. Âñå îùå â ìíîãî íàñåëåíè ìåñ-òà íÿìà ëåñåí äîñòúï äî èíòåðíåò. Àêî â ãîëåìèòå ãðà-äîâå è áúëãàðèòå â ÷óæáèíà ÷åòàò mediapool, vsekiden,e-vestnik, frognews èëè afera, â ìíîãî ãðàäîâå íàìèðàòïî-ëåñíî íÿêîé îò âñåêèäíåâíèöèòå è íà äîñòà ïîâå÷åìåñòà â-ê “Óèêåíä”. Æúëòàòà ïðåñà ðàç÷èòà íà äîáðîðàçïðîñòðàíåíèå çà âèñîêèòå ñè òèðàæè. Íå òîëêîâàíà îáñëóæâàíåòî íà èêîíîìè÷åñêè èíòåðåñè è íà ðåê-ëàìîäàòåëè.

Çàä ïîâå÷åòî îíëàéí èçäàíèÿ ñòîÿò ãëàâíè ðåäàêòî-ðè, êîèòî ñà ñàìî ëèöåòî íà ìåäèÿòà. Íî êîé ôèíàíñè-ðà èçäàíèÿòà, îáèêíîâåíî íå ñå àôèøèðà. Frognews.bgå ñ ÿñíè ñîáñòâåíèöè - Ìëàäåí Ìóòàô÷èéñêè è ÎãíÿíÑòåôàíîâ. Ïîäîáíî íà æúëòàòà ïðåñà òåçè èçäàíèÿ íåðàç÷èòàò íà ðåêëàìè, çà äà ñå èçäúðæàò. Âúâ Frognewsðåêëàìèòå ñà íà ôèðìèòå íà Ìëàäåí Ìóòàô÷èéñêè.Ïîâå÷åòî ðåêëàìíè áàíåðè íà ïîäîáíè ñàéòîâå ñàáàðòåðè. Frognews.bg å ïîìåñòèëî “ìàðêèòå” íà ñâîèïàðòíüîðè, êîèòî ñà êàòî ïàðòíüîðè íà èçäàíèå çà èí-òåëåêòóàëöè, à íå çà ñêàíäàëíè íîâèíè - ×åðâåíàòà êú-ùà, èíòåðíåò êíèæàðíèöà, èçäàòåëñòâî “Êîëèáðè” è ò.í.

Ïîäîáíè èçäàíèÿ îáà÷å ðàç÷èòàò íà òèðàæèðàíåòîíà ñêàíäàëíè è ïðîâîêàòèâíè èíôîðìàöèè îò ïå÷àòíè-òå ìåäèè. Ìåæäó äðóãîòî, â Opasnite â ïî÷òè âñè÷êè ñòà-òèè èìà öèòàòè îò â-ê “Óèêåíä”. Åäèí äîáðå çàòâîðåíêðúã.

Îíëàéí èçäàíèÿòà ñå ñòðåìÿò êúì âëèÿíèå âúðõó

îáùåñòâåíî ìíåíèå. Êúì ôîðìèðàíå íà íàãëàñè. Îí-ëàéí èçäàíèÿòà ðàçïðîñòðàíÿâàò èíôîðìàöèÿ, êîÿòîïå÷àòíèòå èçäàíèÿ òðóäíî áèõà ïóáëèêóâàëè. Òàêà âåñ-òíèöèòå ñà óëåñíåíè - ïîçîâàâàò ñå íà ÷óæäè ïèñàíèÿ.Òàêà îáñëóæâàíåòî íà îïðåäåëåíè ïîëèòè÷åñêè è èêî-íîìè÷åñêè èíòåðåñè å ìíîãî ïî-ôèíî è ñêàíäàëíîòîå öèòàò, à íå òâúðäåíèå íà äàäåí âåñòíèê.

Ñðàâíåíèÿòà ìåæäó æúëòàòà ïðåñà è ñêàíäàëíèòåîíëàéí èçäàíèÿ, êîèòî ñå ÷óâàò íåïðåêúñíàòî, ïîñî÷-âàò îùå åäèí ïðîáëåì - èêîíîìè÷åñêàòà íåçàâèñèìîñòíà æóðíàëèñòèòå âúâ âîäåùèòå âñåêèäíåâíèöè ó íàñ èâ îíëàéí èçäàíèÿòà.�

ÎÁÅÊÒÈÂ 5

 íîùòà íà ñòàðòà íà ðåéòèíãîâîòî ïðåäàâàíå “Áèã Áðàäúð 4” ïî Íîâà òâ ïîáåñíåëè ñêèíàðè ðàçáèõà îôèñà íà êîì-

ïàíèÿòà ïðîäóöåíò íà øîóòî “ÑÈÀ Àäâúðòàéçèíã”.Ñëåä êàòî âúâ âå÷åðòà ñðåùó âòîðíèê áå èçëú÷åí ïúðâèÿò

åïèçîä íà ïðåäàâàíåòî, òðèìà äóøè ñ áðúñíàòè ãëàâè è îáëå-÷åíè ñ ÿêåòà “áîìáúð”, ðàçáèõà ñ îãðîìíî ïàâå âèòðèíàòà íàîôèñà íà ñòîëè÷íàòà óëèöà “Øèïêà”.

Ñëåä íàìåñà íà äåíîíîùíàòà îõðàíà íà ñãðàäàòà, òðèìà-òà ñêèíàðè ïîáÿãíàëè ñ êðÿñúöè: ”Âúí òóðöèòå îò Áúëãàðèÿ!” Ïðî-äóöåíòúò Äèìèòúð Ìèòîâñêè ïðåäïîëàãà, ÷å ïðåñòúïíèÿò àêò åïðîâîêèðàí îò âëèçàíåòî â øîóòî íà 56- ãîäèøíàòà Ñàìèå, áúë-ãàðêà îò òóðñêè ïðîèçõîä. À ìîæå áè è îò ðåøåíèåòî íà åêèïàâ “Áèã Áðàäúð” äà ó÷àñòâàò èíòåëèãåíòíàòà ðîìêà Òàíÿ è Àíãåëè-íà, êîÿòî íå ñå ñàìîîïðåäåëÿ ñ ðîìñêè ïðîèçõîä, íî ïúê æè-âåå â êâ.”Ñòîëèïèíîâî”. Ïðè âëèçàíåòî ñè â øîóòî òóðêèíÿòàÑàìèå ñúîáùè, ÷å å õîäæà (ìàêàð ÷å æåíèòå ìþñþëìàíêèíÿìàò ïðàâî äà èçâúðøâàò ñâåùåíîñëóæåíèå). Òÿ ñå îïðåäåëèêàòî óñìèõíàò è ìèðîëþáèâ ÷îâåê. È ñìÿòà, ÷å ðàçëèêàòà ìåæ-äó õðèñòèÿíè è ìþñþëìàíè å “êîëêîòî ëþñïà íà ëóê”. Ñïîðåäïðîäóöåíòèòå òîâà ÿâíî å ïîäðàçíèëî ðàñèñòèòå è òå ñà ðåøè-ëè “äà ñè îòìúñòÿò” íà îôèñà. Ðîìêàòà Òàíÿ ïúê ñàìà ñå íàðå÷å“öèãàíêà”, íî ñå ñìÿòà çà îáðàçîâàíà. Òÿ èìà àìáèöèèòå äàïðîáèå êàòî àêòðèñà â èíäèéñêèÿ Õîëèâóä - Áîëèâóä. Àíãåëèíàïúê ñå îïëàêà, ÷å íÿìà ïî-ëîøî ìÿñòî íà ñâåòà îò ðîäíèÿ êâ.”Ñòî-ëèïèíîâî” â Ïëîâäèâ. “Âúçìóòåí ñúì îò íåòîëåðàíòíîòî îòíîøå-íèå êúì ìàëöèíñòâàòà â Áúëãàðèÿ. Ó÷óäåí ñúì, ÷å â íà÷àëîòî íàÕÕI âåê â äúðæàâà îò ÅÑ âñå îùå èìà ðàñèçúì. Òåçè ñúêâàðòè-ðàíòè, êúì êîèòî å íàñî÷åíà àãðåñèÿòà, îñòàâàò â øîóòî. Òå ñàìíîãî ñèëíè õàðàêòåðè, à êàñòèíãúò å íàé-äîáðèÿò, ïðàâåí äî-ñåãà”, êîìåíòèðà Ìèòîâñêè ïðåä “Òðóä”.�

Âàíÿ ÅÌÈËÎÂÀ, â. “Òðóä”

Ñêèíàðè ïîòðîøèõàîôèñ íà “Áèã Áðàäúð”

6 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

Íà 16 ñåïòåìâðè àêàäåìèÿòà “×åðíîðèçåö Õðàáúð”, êîÿòî

ïðèñúæäà åäíîèìåííèòå æóðíàëèñòè÷åñêè íàãðàäè, âçå áåç-

ïðåöåäåíòíî ðåøåíèå - äà îòíåìå ïðèçà, äàäåí ïðåç ìàé íà

æóðíàëèñòà Êàëèí Ðóìåíîâ çà ïóáëèêàöèè âúâ âåñòíèê “Íîâè-

íàð”. Òàçè ñòúïêà áåøå ïðåäïðèåòà ñëåä áåçïðåöåäåíòåí

ãðàæäàíñêè è ìåæäóíàðîäåí íàòèñê âúðõó Ñúþçà íà èçäàòå-

ëèòå â Áúëãàðèÿ (ÑÈÁ).

Îùå ïðåç ôåâðóàðè, äàëå÷ ïðåäè âðú÷âàíåòî íà íàãðàäè-

òå, íÿêîëêî íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè ñå îïëàêàõà ïðåä

Êîìèñèÿòà ïî åòèêà â ïå÷àòíèòå ìåäèè îò íÿêîè ìàòåðèàëè íà

Ðóìåíîâ, ÷èÿòî ëþáèìà òåìà ñà öèãàíèòå â Áúëãàðèÿ. Íåãîâè

ïóáëèêàöèè áÿõà îêà÷åñòâåíè êàòî ðàñèñòêè. Îòãîâîðúò íà êî-

ìèñèÿòà ñå çàáàâè. Ìåæäóâðåìåííî íà æóðíàëèñòà áåøå ïðè-

ñúäåíà íàãðàäàòà “×åðíîðèçåö Õðàáúð” çà ìëàä àâòîð. Ïðåç

þíè íåïðàâèòåëñòâåíàòà îðãàíèçàöèÿ “Ìåæäóåòíè÷åñêà èíè-

öèàòèâà çà ÷îâåøêè ïðàâà” îòêðè ïîäïèñêà çà îòíåìàíå íà

îòëè÷èåòî. Êúì íåÿ ñå ïðèñúåäèíèõà è æóðíàëèñòè.

Ìåæäóâðåìåííî êîìèñèÿòà ïî åòèêà îòêëîíè îïëàêâàíèÿ-

òà ñðåùó Ðóìåíîâ ïî ïðîöåäóðíè ïðè÷èíè è ãðàæäàíñêèòå

ñòðóêòóðè ñå îáúðíàõà êúì ìåæäóíàðîäíàòà îáùåñòâåíîñò.

Êàçóñúò Ðóìåíîâ ñå èíòåðíàöèîíàëèçèðà. Ïðåç þëè öåíòúðúò

“Ñèìîí Âèçåíòàë”, ìåæäóíàðîäíàòà åâðåéñêà îðãàíèçàöèÿ çà

áîðáà ñ àíòèñåìèòèçìà, èçïðàòè ïèñìî äî ïðåçèäåíòà Ãåîðãè

Ïúðâàíîâ ñ àïåë äà ñå îòòåãëè íàãðàäàòà íà Ðóìåíîâ. Îò “Äî-

íäóêîâ” 2 îòãîâîðèõà ñ ìúë÷àíèå.

Ìåæäóíàðîäíàòà ôåäåðàöèÿ íà æóðíàëèñòèòå ñúùî ïðè-

çîâà ÑÈÁ äà ïðåðàçãëåäà âúïðîñà çà ïðèçà. Â ñðåäàòà íà ñåï-

òåìâðè âíåçàïíî çà ñúùîòî ïðèçîâàõà è âèñøè ñëóæèòåëè íà

ãðóïèðîâêàòà ÂÀÖ, êîÿòî ïðèòåæàâà äâàòà íàé-òèðàæíè âñå-

êèäíåâíèêà â Áúëãàðèÿ - “Òðóä” è “24 ÷àñà”. Ãëàâíèÿò ðåäàêòîð

íà ïúðâèÿ, Òîøî Òîøåâ, å ïðåäñåäàòåë íà ÑÈÁ, à øåôêàòà íà

âòîðèÿ, Âåíåëèíà Ãî÷åâà, áåøå íà÷åëî íà æóðèòî òàçè ãîäèíà.

Ñàìî äâà äíè ñëåä òàçè íàìåñà ÑÈÁ, êîéòî äî òîçè ìîìåíò

îòêëîíÿâàøå êðèòèêèòå, ñå ñúáðà è ïðèçîâà àêàäåìèÿòà

“×åðíîðèçåö Õðàáúð” äà ïðåðàçãëåäà ðåøåíèåòî ñè çà íàã-

ðàæäàâàíåòî íà Ðóìåíîâ. Ñúáðàíî ïî ñïåøíîñò, æóðèòî ñ 11

íà 7 ãëàñà ðåøè äà îòíåìå ïðèçà.

Ñïðàâåäëèâî ëè å òîâà ðåøåíèå? Ùåøå ëè òî äà ñå âçåìå

áåç íàòèñê îò ÷óæáèíà? Çàùî ïðåç âñè÷êè òåçè ìåñåöè íå ñå

ïðîâåäå ïóáëè÷íà èëè ïîíå ïðîôåñèîíàëíà äèñêóñèÿ ïî êà-

çóñà Ðóìåíîâ? Äà ðàçèñêâàò òåçè âúïðîñè ïîêàíèõìå ãëàâíè-

òå äåéñòâàùè ëèöà â òîçè ïðîäúëæèë íÿêîëêî ìåñåöà êîí-

ôëèêò: Ëþáåí Äèëîâ - ïðåäñåäàòåë íà ðåäàêöèîííèÿ ñúâåò íà

âåñòíèê “Íîâèíàð”, Êàëèíà Áîçåâà, ïðåäñåäàòåë íà ôîíäàöèÿ

“Ìåæäóåòíè÷åñêà èíèöèàòèâà çà ÷îâåøêè ïðàâà”, è Ïåòÿ Ìè-

ðîíîâà, çàìåñòíèê-ïðåäñåäàòåë íà Êîìèñèÿòà ïî åòèêà â ïå-

÷àòíèòå ìåäèè.�

Êàçóñúò Êàëèí Ðóìåíîâ

ÎÁÅÊÒÈÂ 7

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

ÎÁÅÊÒÈÂ: Âúïðîñúò çà íàãðàäàòà íà Êàëèí Ðóìåíîâñòàíà ìåæäóíàðîäåí. Çàùî ó íàñ íå ñå ñúñòîÿ ïóá-ëè÷íà èëè ïîíå ïðîôåñèîíàëíà äèñêóñèÿ ïî êàçóñà?

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Ïðåäñåäàòåëÿò íà Ñúþçà íà èçäà-òåëèòå â Áúëãàðèÿ (ÑÈÁ) Òîøî Òîøåâ è ã-í Äèëîâ òâúðäÿò,÷å ãðóïà èíòåëåêòóàëöè è ãðàæäàíè èçíåíàäâàùî ñàïîâäèãíàëè âúïðîñ, êîéòî ïðåäè òîâà íå å áèë â öåíòú-ðà íà îáùåñòâåíîòî âíèìàíèå. Òîâà íå å âÿðíî.

Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè íèå îò ãðàæäàíñêèòå îðãà-íèçàöèè, ñïåöèàëèçèðàíè ïî ïðîáëåìàòèêàòà íà ìàë-öèíñòâàòà è ìåæäóêóëòóðíèòå îòíîøåíèÿ, ñìå ïðàâèëèìíîãî îïèòè äà ïîñòàâèì íà ðàçèñêâàíå êëþ÷îâè âúï-ðîñè çà îòãîâîðíîñòòà íà ìåäèèòå - çà ñâîáîäàòà íàñëîâîòî è îãðàíè÷åíèÿòà é, çà âðàæäåáíàòà ðå÷ è ñúîò-âåòíàòà ïðàâíà è ïðîôåñèîíàëíà ðåãëàìåíòàöèÿ, çàíàðóøåíèÿòà íà Åòè÷íèÿ êîäåêñ. Íà òåçè ôîðóìè òðà-äèöèîííî ñìå êàíèëè ãëàâíè ðåäàêòîðè, âêë. ã-í Òîøåâ,æóðíàëèñòè, ìåäèéíè åêñïåðòè è ÷ëåíîâå íà Êîìèñèÿ-òà ïî åòèêà â ïå÷àòíèòå ìåäèè.

Ïîñëåäíèÿò îïèò áå íà 10 äåêåìâðè 2007 ã., Äåíÿ íà÷îâåøêèòå ïðàâà, êîãàòî ïîêàíèõìå íà ñðåùà ãëàâíè-òå ðåäàêòîðè, çà äà èçíåñåì ðåçóëòàòèòå îò ìîíèòî-ðèíãà íà ìåäèéíàòà ïðîäóêöèÿ, äîêàçâàù çà÷åñòèëèòåíàðóøåíèÿ íà Åòè÷íèÿ êîäåêñ, ñâúðçàíè ñ ìàëöèíñ-òâàòà. Îñâåí ã-æà Ìèðîíîâà è îùå íÿêîëêî äóøè íàïîêàíàòà íå ñå îòçîâà íèêîé â ðåäàêöèîííèòå éåðàð-õèè îò ðåïîðòåð íàãîðå. À ñåãà ÷ëåíîâåòå íà ÑÈÁ ñàóäèâåíè çàùî ñå âäèãà øóì îêîëî ñëó÷àÿ.

Íà 6 ôåâðóàðè 2008 ã. ñåçèðàõìå Êîìèñèÿòà ïî åòè-êà â ïå÷àòà çà åäíà îò ïóáëèêàöèèòå íà Êàëèí Ðóìåíîâ- “Öèãúíèòå èäúò”. Ñ êðàéíî îáèäíèòå ñè èçðàçè ñïðÿìîðîìñêàòà îáùíîñò òÿ øîêèðà.

Èç÷àêàõìå íÿêîëêî ìåñåöà, çà äà ñå ïðîèçíåñåêîìèñèÿòà. Òÿ îáà÷å íå ñúçðÿ ïðîáëåì â òîâà êðàéíîðàñèñòêî, à íå ïðîñòî âóëãàðíî ñëîâî, è îñòàâè æàë-áàòà áåç ïîñëåäñòâèå.

Àâòîðè êàòî Êàëèí Ðóìåíîâ âèíàãè ùå èìà. Âúâ â. “Íî-âèíàð” áåçêðèòè÷íî ñå òèðàæèðà ñëîâî íà îìðàçàòà,áåç äà èìà îïèò çà ðàçãðàíè÷àâàíå íà ãëàâíèÿ ðåäàê-òîð, íà ðåäàêöèîííèÿ åêèï. Òå áèõà ìîãëè ïîíå äà ïðèä-ðóæàò òàêèâà òåêñòîâå ñ áåëåæêà, ÷å ñà ãîòîâè äà ïóñ-íàò è äðóãè ìíåíèÿ. Ðåäàêöèèòå íîñÿò îòãîâîðíîñò çàâðàæäåáíîòî ñëîâî. Àêî ñå ïóáëèêóâàò òâúðäåíèÿ êàòîíà Êàëèí Ðóìåíîâ, ìåäèÿòà òðÿáâà äà çíàå êàê äà îðãà-íèçèðà ïðåäñòàâÿíåòî íà àëòåðíàòèâíè, à íå äà ÷àêàíÿêîé äà âúçðàçè. Áè òðÿáâàëî äà ñå äàäå äóìàòà è íàðîìè, íà èçñëåäîâàòåëè, íà èíñòèòóöèè, êîèòî ðàáîòÿòïî òåçè ïðîáëåìè, çà äà ñå ÷óÿò ðàçëè÷íè ãëàñîâå.  “Íî-âèíàð” íèòî âåäíúæ íå âèäÿõìå íÿêàêâà ôîðìà íà äèñ-òàíöèðàíå, íèòî îïèò äà ñå ïîñòúïè ïðîôåñèîíàëíî.

Êàòî êàïàê íà âñè÷êî òîçè àâòîð áå óäîñòîåí ñ íàã-ðàäà “×åðíîðèçåö Õðàáúð” çà ìëàä æóðíàëèñò. Âñè÷-êè çíàåì êàê ñà ïðåïëåòåíè ÷ëåíîâåòå íà ðúêîâîäñ-òâîòî íà òàçè åòè÷íà êîìèñèÿ è íà ÑÈÁ. Èñêàíåòî íàêîàëèöèÿ îò ãðàæäàíè çà îòìÿíàòà íà íàãðàäàòà áå îò-õâúðëåíî. Ïðåç þëè ïîëó÷èõìå îòãîâîð îò ÑÈÁ, ÷å òÿ íåå çà òâîð÷åñòâîòî íà Ðóìåíîâ èçîáùî, à çà äâà êîí-êðåòíè ìàòåðèàëà.

ÎÁÅÊÒÈÂ: Çàùî ñå îáúðíàõòå êúì åòè÷íàòà êîìè-ñèÿ, à íå êúì â. “Íîâèíàð”?

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎ-

ÂÀ: Êîìèñèÿòà èìàïðîöåäóðà.  òàêè-âà ñëó÷àè èçïðà-ùàìå äî ðúêîâîäñ-òâîòî íà ìåäèÿòàïèñìî, â êîåòîïðåäëàãàìå âúç-ìîæíîñòè çà ðàç-ðåøàâàíå íà ñëó-÷àÿ - ïðàâî íà îòãî-âîð, îïðîâåðæå-íèå, äàâàíå íà âúç-ìîæíîñò çà äîïúë-íèòåëíà ïóáëèêà-öèÿ íà çàñåãíàòàòàñòðàíà. Íèå âëÿçîõ-ìå âúâ âðúçêà ñ â.“Íîâèíàð”.

Êîìèñèÿòà ïîåòèêà â ïå÷àòà äî-ñåãà íÿìà íèêàêâèâúçðàæåíèÿ êúì ñúòðóäíè÷åñòâîòî ñè ñ â. “Íîâèíàð”. Âè-íàãè ñìå áèëè ìíîãî êîðåêòíè êúì âåñòíèêà, êàêòî è òîéêúì íàñ. Äàæå ñòèãíàõìå äî êîíôëèêò ñúñ Ñúþçà íà ñú-äèèòå, çàùèòàâàéêè ïóáëèêàöèÿ íà Ôàíè ×îäæóìîâà â“Íîâèíàð”. Íà ïèñìîòî íè äî ðåäàêöèÿòà òîçè ïúò

îòãîâîðúò çâó÷åøå

íÿêàê àðîãàíòíî

à èìåííî, ÷å Êàëèíà Áîçåâà íå ìîæåëà äà ðàçáåðåñòèëà íà àâòîðà.

ÎÁÅÊÒÈÂ: Ã-æà Áîçåâà èçãëåæäà íå å óäîâëåòâîðå-íà îò ñòàíîâèùåòî âè. Êàêâî ðåøè êîìèñèÿòà?

Êàëèíà ÁÎÇÅ-

ÂÀ: Òóê íå ñòàâàäóìà åäèíñòâåíîçà ìîåòî íåóäîâ-ë å ò â î ð å í è å .Íÿêîëêî äðóãè æàë-áè ïî ñúùèÿ ïîâîäñúùî ñà áèëè îò-õâúðëåíè. Êîìè-ñèÿòà ñìÿòà, ÷å

Ïåòÿ Ìèðîíîâà

Çàìåñòíèê-ïðåäñåäàòåëíà Êîìèñèÿòà ïî åòèêàâ ïå÷àòíèòå ìåäèè

Êàëèíà Áîçåâà

Ïðåäñåäàòåë íà ôîíäàöèÿ“Ìåæäóåòíè÷åñêà èíèöèàòèâàçà ÷îâåøêè ïðàâà”

íÿìàìå ïðàâî äàñå æàëâàìå, çàùî-òî íå ñìå áèëè çà-ñåãíàòè ëè÷íî. Êàêäà íå ñìå çàñåã-íàòè ëè÷íî - æè-âååì â ñðåäà, âêîÿòî ñìå îáëú÷-âàíè, ïðè òîâà ÷ðåçíàöèîíàëíà ìå-

8 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

äèÿ, îò íåïðèåìëèâè ÷îâåêîíåíàâèñòíè÷åñêè ñëîâà,êàðàùè íè äà ñå ÷óâñòâàìå êàòî â 30-òå ãîäèíè íàìèíàëèÿ âåê âúâ ôàøèñòêà Ãåðìàíèÿ! Êàêúâ òè å èçáî-ðúò - äà íå ñè ðàçáðàë, äà íå ñè ÷óë, äà ñè ñêðèåøãëàâàòà â ïÿñúêà... Ðàçáðàõìå îò ã-í Ðàäîñëàâ ×îëà-êîâ, ÷å êîìèñèÿòà äîðè ùå ïðåðàçãëåäà îíçè ÷ëåí îòïðàâèëíèêà ñè, êîéòî äîïóñêà ãðàæäàíñêè îðãàíèçà-öèè äà ñåçèðàò êîìèñèÿòà. Ùåëè äà îñòàâÿò òîâà ïðà-âî ñàìî íà çàñåãíàòèòå èíäèâèäè. Âúðâè ñå êúì ðåñ-òðèêöèÿ íà ãðàæäàíñêîòî ìíåíèå, êúì îùå ïî-ãîëÿìîçàòâàðÿíå íà òàçè êîìèñèÿ.

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: Íàøèòå ñïîðîâå íå äîáèâàò ïî-ïóëÿðíîñò èçâúí êîìèñèÿòà. Ïðåîáëàäàâàõà ìíåíèÿ-òà, ÷å åçèêúò íà Êàëèí Ðóìåíîâ å êðàéíî íåäîñòîåí, ÷åå åçèê íà îìðàçàòà, ÷å íå ìîæå äà ñå ïèøå ïî òîçèíà÷èí, çàùîòî èìà ãðàíèöè íà ïðèëè÷èåòî, ÷å íàé-ìàë-êîòî òðÿáâà äà îòïðàâèì çàáåëåæêà. Èìàøå è äðóãèïðîòåñòè ñðåùó ïóáëèêàöèèòå íà òîçè àâòîð. Áÿõà ïî-äàäåíè îùå äâå æàëáè îò ðîìñêè ñòðóêòóðè è äåñåòè-íà èíäèâèäóàëíè. Íàïðàâè ìè âïå÷àòëåíèå, ÷å æàëáî-ïîäàòåëèòå áÿõà äîñòà ïëàõè. Îáÿñíÿâàõ èì ïî òåëå-ôîíà êúäå å íîâèÿò àäðåñ íà êîìèñèÿòà - íà óë. “Àëà-áèí” ¹58, íî ñå âëèçà ïðåç îôèñà íà Óíèêðåäèò Áóë-áàíê, à òå êàçâàõà: “Áîæå, íàñ íÿìà äà íè ïóñíàò â òàçèñãðàäà!”

ÎÁÅÊÒÈÂ:Ðàçãëåæäàõòå ëè òåçè æàëáè è êàêâî å ñòà-íîâèùåòî íà êîìèñèÿòà ïî òÿõ?

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: Ñïîðåä èçèñêâàíèÿòà íà Åòè÷íèÿêîäåêñ íå å äîñòàòú÷íî ñàìî äà ñè ïðåäñòàâèòåë íàåäíî ìàëöèíñòâî, çà äà òâúðäèø, ÷å ñè ëè÷íî çàñåãíàò.Òðÿáâà ÷îâåêúò äà å áèë íàçîâàí, çà äà ïðèåìåì, ÷å âñúîòâåòíàòà ïóáëèêàöèÿ å çàñåãíàò èìåííî òîé.

ÎÁÅÊÒÈÂ: Çàùî êîìèñèÿòà èíòåðïðåòèðà ïî òîçè íà-÷èí Åòè÷íèÿ êîäåêñ? Çíà÷è àêî íå ñè ñïîìåíàò ïîè-ìåííî â åäèí ìàòåðèàë, íå ìîæåø äà ñå îïëà÷åø?Òîâà òúëêóâàíå ìíîãî îãðàíè÷àâà âúçìîæíîñòèòå íà êî-ìèñèÿòà.

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: È àç ñìÿòàì, ÷å òîâà òðÿáâà äàáúäå ðåãëàìåíòèðàíî ïî äðóã íà÷èí. Âñÿêà ïðàâîçà-ùèòíà îðãàíèçàöèÿ, ñúçäàäåíà äà ïîäïîìàãà îïðåäå-ëåíî ìàëöèíñòâî èëè ãðóïà õîðà, â òàêèâà ñëó÷àè áèòðÿáâàëî äà èìà ïðàâîòî äà ðåàãèðà.

ÎÁÅÊÒÈÂ:Ã-í Äèëîâ, çíà÷è âèå ñòå çíàåë çà îïëàêâà-íèÿòà îò åçèêà íà Êàëèí Ðóìåíîâ?

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Èíôîðìàöèÿòà íå å ñòèãíàëà äî íàñïî òàêúâ íà÷èí, ÷å äà ñìåòíåì çà íóæíî äà îòãîâàðÿìå.Íå óïðåêâàì íèêîãî, ÷å íå ñúì áèë èíôîðìèðàí ñïå-öèàëíî èëè ïî íàäëåæíèÿ ïúò. Ùå èçëîæà áåçïðèñòðàñ-òíî îáñòîÿòåëñòâàòà.

Êàëèí Ðóìåíîâ å âúíøåí àâòîð, øåô å íà êîðåñ-ïîíäåíòñêîòî áþðî íà Äàðèê ðàäèî âúâ Âàðíà. Òîé åêîëóìíèñò íàðåä ñ Èâàí Ãàðåëîâ, ñ Âåëèñëàâà Äúðå-âà, ñ Ïåòêî Áî÷àðîâ. Òå âîäÿò ñâîè êîëîíêè. Ïðåç ãîäè-íèòå ñìå èìàëè ìíîçèíà âúíøíè àâòîðè, ïîâå÷å èëèïî-ìàëêî ñêàíäàëíè - Ìàðòèí Êàðáîâñêè, Êàëèíà Àí-äðîëîâà, Ïåòúð Âîëãèí è äð. Íå ñìå îòêàçàëè äà ïóáëè-êóâàìå íèòî åäèí òåêñò.

Íå ñìå ðàçãëåæäàëè ìàòåðèàëèòå íà Êàëèí êàòî çà-

ïî÷âàíå íà äèñêóñèÿ ïî ðîìñêèòå ïðîáëåìè. Ñìÿòàì,÷å òîâà, êîåòî ïðàâè òîé, íåçàâèñèìî äàëè å îñúäèòåë-íî èëè íå, å òèïè÷íà ãîíçî-æóðíàëèñòèêà. Ìîæå áè âÁúëãàðèÿ ÿ íÿìà, íî ïî ñâåòà èìà ìíîãî òàêèâà ïðèìå-ðè. Îíîâà, êîåòî ïèøå òîé, å íàñî÷åíî

íå ñðåùó öèãàíèòå,

à ñðåùó ëèöåìåðèåòî

ïî òåìàòà, êîåòî å âåçäåñúùî, êàòî ñå çàïî÷íå äîðèîò çàãëàâèåòî. Íå çíàì äàëè èìà äðóãè âåñòíèöè âÁúëãàðèÿ êàòî “Íîâèíàð” ñúñ ñïåöèàëíè ðîìñêè ïðè-ëîæåíèÿ, ïðàâåíè çàåäíî ñ òåõíè ôîíäàöèè. Òîâà ååäèíñòâåíîòî ìÿñòî, êúäåòî òå ñå íàðè÷àò ðîìè. Èç-äàë ñúì íàä 25 àëáóìà íà ïðî÷óòè öèãàíñêè èçïúëíè-òåëè, íî íèòî åäèí îò òÿõ íèêîãà, ïî íèêàêúâ ïîâîä íåå íàðè÷àë ñåáå ñè ðîì. Íå ñúì âèäÿë íèêúäå íîðìà-òèâíî îïðåäåëåí òîçè òåðìèí - îòêúäå èäâà äóìàòàðîì, êîé ÿ å ñúçäàë è çàùî. Íî äà íå çàäúëáàâàìå âòàçè òåìà.

Îò èìåòî íà â. “Íîâèíàð” íàïðàâèõìå äîñòà ïðåä-ëîæåíèÿ, íå ñàìî çà Êàëèí Ðóìåíîâ. Ñàìèòå íèå äîñ-òà ñå èçíåíàäàõìå, ÷å òîé âçå “×åðíîðèçåö Õðàáúð”.Áÿõìå ñèãóðíè, ÷å íÿìà äà ìó äàäàò ïðèçà.  èíòåðíåò,âêëþ÷èòåëíî è â íàøèÿ ñàéò, ùå âèäèòå, ÷å äíè ñëåäâðú÷âàíåòî íà íàãðàäàòà èçáóõíà îáðàòåí ñêàíäàë.Ìíîãî õîðà íàñòîÿâàõà Êàëèí Ðóìåíîâ âåäíàãà äà ÿâúðíå, òúé êàòî òàçè íàãðàäà íå å äîñòîéíà çà íåãî, ÷åòîé å äðóã òèï àâòîð è íå òðÿáâà äà èìà íèùî îáùî ñêàçèîííàòà æóðíàëèñòèêà. È â íàøèÿ âåñòíèê èçëåçåîñòúð ìàòåðèàë ñðåùó ñàìèÿ ïðèç. Íàëîæè ñå àç äàèçëÿçà ñ ïî-áàëàíñèðàíî ìíåíèå.

Àêî ëè÷íî äî ìåí áåøå äîñòèãíàëî æåëàíèå çàäåáàòè ïî òåìàòà çà åçèêà íà Êàëèí Ðóìåíîâ, òîé ùå-øå äà ñå ñúñòîè âåäíàãà. Âåñòíèê “Íîâèíàð” ó÷àñòâàâ ìíîãî äèñêóñèè, êîñâåíî íàñî÷åíè áèëî ñðåùó ìåíêàòî èçäàòåë, áèëî ñðåùó èíòåðåñèòå ìè êàòî ïîëè-òèê. Íî âåñòíèêúò å ñâîáîäíà òåðèòîðèÿ. Çàòîâàñìÿòàì, ÷å àêî òðÿáâà äà öåíçóðèðàì Êàëèí Ðóìå-íîâ, ñúì äëúæåí äà ìó êàæà: “Ñïèðàø äà ïèøåø çàòîçè âåñòíèê, çàùîòî ïîâå÷å íÿìà äà ïóñêàì òàêèâàòåêñòîâå.” Íî íå ìîãà äà ïîèñêàì: “Ïîïðàâè òîâà èëèîíîâà èçðå÷åíèå, íå èçïîëçâàé òåçè èëè îíåçè äóìè.”Íàé-ëåñíîòî å äà ñïðåì ïóáëèêàöèèòå íà Êàëèí Ðó-ìåíîâ ïðè íàñ.

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: Âúïðîñúò ñå ïîñòàâÿ ïðåêàëåíîïîëþñíî - èëè ùå ïóñíåì òåêñòà íà íÿêîãî, êàêúâòî å,èëè íÿìà äà ãî ïóáëèêóâàìå. Àêî èìàø êàêâî ñúùåñ-òâåíî è âàæíî äà êàæåø, âìåñòî åäíà ìíîãî ãðîçíà,ìðúñíà äóìà ìîæåø äà óïîòðåáèø äðóãà, ïî-ïðèåì-ëèâà. Òåêñòúò íà Êàëèí Ðóìåíîâ å íàïèñàí èìåííî òàêàïðîñòî, çà äà ñêàíäàëèçèðà. Òîé å ðåøèë äà âúçäåé-ñòâà íà ÷èòàòåëèòå øîêîâî. Òåçè ìàòåðèàëè îáà÷å íåï-ðåêúñíàòî îãîð÷àâàò íÿêîãî, ïîñÿãàò íà äîñòîéíñòâîòîìó. Ðåàêöèÿòà - äà èìà äåñåò æàëáè îò îòäåëíè ïðåä-ñòàâèòåëè íà ðîìñêàòà îáùíîñò, ïîêàçâà, ÷å òîçè òåêñòãè ïðèòåñíÿâà è îáèæäà.

ÎÁÅÊÒÈÂ 9

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

Ëþáåí ÄÈËÎÂ:

Ïîëîâèíàòà îò õîðà-òà, ïîäïèñàëè ïåòè-öèÿòà ñðåùó Ðóìå-íîâ, ñà ìè ïðèÿòåëè.Êàçàõ èì, ÷å åòðÿáâàëî ïðîñòî äàìè ñå îáàäÿò ïî òå-ëåôîíà. Êàòî èçäà-òåë íå áèõ èì îòêà-çàë äà ïóáëèêóâàìòåõåí òåêñò. Êîãàòî ñíàñ ñå çàíèìàâà

äà ñå èçêàæå îáðàòíî ìíåíèå

îáà÷å å ñâåùåíî

Íÿìà äà îòêàæà äà ïóñíà òàêúâ òåêñò. Çà íàñ ÊàëèíÐóìåíîâ å ãîíçî-æóðíàëèñò. Ñúçíàâàì, ÷å â Áúëãàðèÿòîâà íå å ïîïóëÿðíî. Ïðåäè íÿêîëêî ãîäèíè ñå ïîÿâèÌàðòèí Êàðáîâñêè. Êàëèí Ðóìåíîâ å îùå ïî-íåâúçäúð-æàí, èìà îùå ïî-ãðîçåí åçèê, îùå “ïî-ãîíçî”. Âñåêèîáà÷å èìà ïðàâî äà áúäå òîëêîâà ãðîçåí, êîëêîòî ãîòúðïÿò îêîëíèòå.  ìîìåíòà äèñêóòèðàìå ãðàíèöàòà íàòúðïåíèåòî.  òîâà ñïîðåä ìåí å è ïîëçàòà îò ñïîðà.Êàòî èçäàòåë áèõ èñêàë äà ÷óÿ àðãóìåíòèðàíè ìíåíèÿäîêúäå òðÿáâà äà ñå íàìåñâàì.

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Áàëàíñúò â æóðíàëèñòèêàòà íå ñåïîñòèãà ìåæäó êðàéíîñòè. Òîé å íà÷èí íà ìèñëåíå èïðîôåñèîíàëíî çàäúëæåíèå çà òúðñåíå íà ðàçëè÷íèãëåäíè òî÷êè âúâ âñÿêà ïóáëè÷íî ïîñòàâåíà òåçà. Âðàæ-äåáíàòà ðå÷ è ðàñèñòêîòî ñëîâî ïðîñòî ñà íåäîïóñ-òèìè - òå íå ñå ïîëçâàò îò ïðàâíàòà çàùèòà (íèòî íàöèî-íàëíà, íèòî ìåæäóíàðîäíà), âàëèäíà çà ñâîáîäàòà íàñëîâîòî.

Òåêñòîâåòå íà Ðóìåíîâ ñà ñ ÿðêè ðàñèñòêè õàðàê-òåðèñòèêè, òå îáðèñóâàò öÿë åäèí åòíîñ êàòî íåïúëíî-öåíåí è íåñïîñîáåí íà ñàìîóïðàâëåíèå, òå óíèæà-âàò, ïðîòèâîïîñòàâÿò ðîìè íà áúëãàðè è íè âðúùàò íà-çàä. Åòî, òîâà ïðîçèðà â ïèñàíèÿòà íà Ðóìåíîâ, òî åíåùî êàòî ÷åãúðòàíå ñ íîæ è îò ãàäíèÿ çâóê, êîéòî ñåïîëó÷àâà, ÷îâåê íàñòðúõâà. Òîçè ÷îâåê ñè å äîáðå -ëåñíè è áúðçè ìàòåðèàëè, ùðàêâàø ñ ïðúñòè, ðåøà-âàø êàêâà ïîìèÿ äà èçëååø äíåñ è ïî÷âàø. Íèêàêúâðèñê - ÷óêàø íà îòâîðåíà âðàòà. Äà íå áè äà ñè èçâà-äèë êèðëèâèòå ðèçè íà õîðà ñ âëàñò? Äà íå áè äà ñèñå ðîâèë, çà äà íàìåðèø íåùî èíòåðåñíî? Âñè÷êî,êîåòî ïðåäëàãà Ðóìåíîâ, å åâòèíî è âóëãàðíî! Àêî íåáåøå òîëêîâà îáèäíî è äñèêðèìèíàòèâíî, è ïîðàäèòîâà íåäîïóñòèìî, íÿìàøå äà ñè ñòðóâà äà ãî îáñúæ-äàìå.

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Ñåãà êîìåíòèðàìå ãðàíèöàòà íàñâîáîäàòà íà ñëîâîòî.

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Åäíà îò ãðàíèöèòå å îïàçâàíåòî íà÷îâåøêîòî äîñòîéíñòâî. Ðîìñêàòà îáùíîñò å íåòúðïè-ìî è ïîñòîÿííî ïîäëàãàíà íà îõóëâàíå äî ñòåïåí íàñèñòåìåí òîðìîç. ÑÈÁ èçíàìåðè íÿêàêàâè äâå ïóáëè-êàöèè, íåçàñåãíàòè îò àíòèðîìñêàòà ñòðàñò íà ÊàëèíÐóìåíîâ, çà äà îïðàâäàå íàãðàäàòà. Íèìà ñâîáîäàòàíà ñëîâîòî è çëîóïîòðåáàòà ñ íåãî ñà ñèíîíèìè? Ðàç-áèðà ñå, ÷å íå! Ïî ðåäèöà äåëà íàøèÿò Êîíñòèòóöèî-íåí ñúä ñå å ïðîèçíåñúë, ÷å íÿìà îïðàâäàíèå çà âðàæ-äåáíîòî ñëîâî. Èìà è ìåæäóíàðîäíè ïðàâíè ñòàíäàð-òè, êúì êîèòî Áúëãàðèÿ ñå å ïðèñúåäèíèëà è êîèòî êàòå-ãîðè÷íî êàçâàò, ÷å âðàæäåáíàòà ðå÷ íå ñå ïîëçâà îòçàùèòàòà íà ñâîáîäàòà íà ñëîâîòî, çàùîòî å äåñòðóê-òèâíà è íå ïîäòèêâà, à çàäúðæà ðàçâèòèåòî íà ïúëíî-öåííè îáùåñòâåíè äåáàòè ïî êîéòî è äà å âúïðîñ. ÂÅâðîïà íå ñå ïèøå òàêà. Òîâà å íåäîïóñòèìî. Òàì ñàî÷åðòàíè öèâèëèçîâàíè ãðàíèöè, â êîèòî ñå ðàçïîëàãàñâîáîäàòà íà ñëîâîòî.

Ëþáåí Äèëîâ

Ïðåäñåäàòåëíà ðåäàêöèîííèÿ ñúâåò

íà âåñòíèê “Íîâèíàð”

Êîìèñèÿòà çà çàùè-òà îò äèñêðèìèíà-öèÿ, íèå ðåàãèðàìåìíîãî ñúðöàòî.Íÿêîëêî ïúòè ñúì ïè-òàë Êåìàë Åþï äàëèèñêà äà ïóñêàìåòåõíèòå êàçóñè â íà-

øèÿ âåñòíèê. Òîé îòãîâîðè, ÷å äîêàòî íÿìà îêîí÷àòåëíîðåøåíèå, íå áèâà äà ïóáëèêóâàìå íèùî, çà äà íå âëè-ÿåì íà ïðîöåäóðàòà. Ñ îãðîìíî óäîâîëñòâèå áèõ ïóñ-íàë è òåêñòà íà Ãåîðãè Ëîçàíîâ “Ñëîâî íà îìðàçàòà” ñàíàëèç íà ñòàòèÿ íà Ïåòêî Áî÷àðîâ, îòïå÷àòàíà îò íàñ.

Íå áÿãàì îò îòãîâîðíîñò. Ïðèåë ñúì, ÷å â “Íîâèíàð”îòâðåìå íàâðåìå ùå ñå ïîÿâÿâàò òàêèâà ìàòåðèàëè,êîèòî ñèëíî ùå âúçìóùàâàò îïðåäåëåíè êðúãîâå îò îá-ùåñòâîòî. Íå ìèñëÿ, ÷å ñ òîâà ïðàâÿ íåùî ëîøî, íàï-ðîòèâ! Õîðàòà ãîâîðÿò òàêà íà óëèöàòà, â êúùè. À êàêâîïðàâèì íèå? Ãëåäàéêè êàêâî ñå ñëó÷âà ïðåç ïîñëåä-íèòå 15 ãîäèíè â Áúëãàðèÿ, ïúê è â äúëãîñðî÷íà ïåðñïåê-òèâà, ñìÿòàì, ÷å ñïèðàíåòî íà òàêèâà òåêñòîâå è íåãî-âîðåíåòî ïî òîçè íà÷èí íàïðàâèõà âúçìîæíà ïîÿâàòàíà “Àòàêà”.

Ùå öèòèðàì ñòàòèÿòà “Öèãàíèòå íà Ñàòóðí”, ïîäèã-ðàâêà ñ ëîçóíãèòå íà Âîëåí Ñèäåðîâ. Òÿ å åäíà ôèêöèÿ- ãîäèíàòà å 2080-à, à öèãàíèòå ñå çàíèìàâàò ñúñ ñúáè-ðàíåòî íà ñêðàï îò ñàòóðíîâèòå ïðúñòåíè è îòòàì íà-òàòúê ñå îòèâà êúì äúðæàâíàòà ïîëèòèêà. Ïî òàçè ïðîá-ëåìàòèêà íèêîãà íå ñìå îñòàâàëè ñàìî íà ðàâíèùåòîíà êîíñòàòàöèèòå.

ÎÁÅÊÒÈÂ: Êàòî ïóáëèêóâàòå Ðóìåíîâ, íå öåëèòå ëèäà ïðèâëå÷åòå èçáèðàòåëèòå íà “Àòàêà” êúì âàøàòà ïî-ëèòèêà ÷ðåç âåñòíèê “Íîâèíàð”?

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Íå áèõ êàçàë. Íàøèÿò âåñòíèê íå åïîëèòè÷åñêè. Èìàõìå ïîäîáåí àâòîð, ñêàíäàëåí ïîðàçëè÷åí íà÷èí - Êàëèíà Àíäðîëîâà. Îò íåÿ èìàøåäðóãè îïëàêâàíèÿ. Òÿ ïèøåøå ñ ïî-äðóã åçèê. Êàðáîâ-ñêè ñúùî äúëãè ãîäèíè áåøå íàø êîëóìíèñò, ïðåäè äàîòèäå âúâ â. “Ñòàíäàðò”.

Çà ìåí ðàçãîâîðúò å èçêëþ÷èòåëíî ïîëåçåí âúâ âðúç-êà ñ ãðàíèöàòà íà ñâîáîäàòà íà ñëîâîòî. Êîãàòî íÿêîèõîðà ñå ïî÷óâñòâàò îáèäåíè îò òàêèâà ïóáëèêàöèè, â Áúë-ãàðèÿ èìà äîñòàòú÷íî èíñòèòóöèè, êîèòî ìîãàò äà ãè çà-ùèòÿò - ñúäà, êàêòî è âúòðåøíè ðåãóëàöèîííè îðãàíè, êîè-òî íèå ñìå ñè ñúçäàëè. Òîãàâà ùå ñå ïîä÷èíèì. Ïðàâîòî

10 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

ÎÁÅÊÒÈÂ: Âúïðåêè àòàêèòå, âåñòíèê “Íîâèíàð”ïðîäúëæàâà äà ïóáëèêóâà ïîäîáíè òåêñòîâå íà Ðó-ìåíîâ. Òîâà ïðåäèçâèêàòåëñòâî ëè å, èëè òúðãîâñêèòðèê?

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Âåñòíèêúò å ñâîáîäåí. Íå ãî óï-ðàâëÿâàì àç. Ùå ïîìèñëèì âíèìàòåëíî íàä öåëèÿêàçóñ. Íàñêîðî ùå èìà çàñåäàíèå íà èçäàòåëñêèÿñúâåò.  íåãî èìà è õîðà, êîèòî íå ðàáîòÿò âúâ âåñòíè-êà. Ùå ãè ïîïèòàìå êàêâî ìèñëÿò. Ùå ïðåäïðèåìåìíÿêàêâè ìåðêè ïî ñëó÷àÿ ñ Êàëèí Ðóìåíîâ. Ñåãà íåìîãà äà êàæà êàêâè ùå áúäàò òå. Íî íå ñúì ñúãëàñåí,÷å òîé å ôàøèñò.

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Íî ïèøå ôàøèçîèäíî â ÷àñò îòïóáëèêàöèèòå, êîèòî íèå àíàëèçèðàìå.

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: ×àñò îò òåêñòîâåòå ìó ìîæå äàñà îáèäíè çà íÿêîãî, íî ñèãóðíî òàêàâà å öåëòàèì. Èíòåðåñíî å, ÷å â ñëó÷àÿ ïî-ñêàíäàëèçèðàíèñà áúëãàðèòå. Òàêèâà ñà íàáëþäåíèÿòà ìè. ÊàëèíÐóìåíîâ ïèøå ïîëèòè÷åñêè è ñîöèàëíè ãðîòåñêè,íî ïðîñòî òå íå ñà áèëè ðàçáðàíè. Êàòî èçäàòåëùå ñå çàìèñëÿ äàëè ïîâåäåíèåòî íà âåñòíèêà åãîëÿì äðàçíèòåë íà îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ è êàêâîùå ïðàâèì.

Ãðàíèöàòà íà ñâîáîäàòà âñåêè äåí ñå òåñòâà - ïîïîñîêà íà ñëîáîäèÿ è ïî ïîñîêà íà îãðàíè÷àâàíå.Ïðîöåñúò å åñòåñòâåí êàòî ãðàâèòàöèÿòà. Òàêà å óñ-òðîåíî îáùåñòâîòî. “Ìîåòî ñàìî÷óâñòâèå ñå ãðàäèíà áàçàòà íà òâîåòî íåñàìî÷óâñòâèå.” Âèíàãè ùåèìà ïîäîáíè æóðíàëèñòè. À êàê ãè èçïîëçâàìå - òîâàå äðóãà òåìà. Êîãàòî èìà ïîäîáíà ïðîâîêàöèÿ, â êðàé-íà ñìåòêà òÿ ïîêàçâà ñâîÿòà ïîëåçíîñò èëè áåçïî-ëåçíîñò. Íî àç íå ëåïÿ åòèêåòè, êîåòî Êàëèíà Áîçåâàïðàâè èçêëþ÷èòåëíî ëåñíî. Òÿ íàðå÷å Ðóìåíîâ ôà-øèñò...

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Òîâà å ÿñíî!Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Íå å ÿñíî! Ëåïåíåòî íà ïðèñúäè

å ôàøèçúì. Íå ìèñëÿ, ÷å ñúñ ñëîâî ìîæå äà ñå èç-âúðøè ïðåñòúïëåíèå. Ñðåùó âñÿêî ñëîâî âèíàãè ìî-æå äà èìà äðóãî, ñðåùó åäèí îðàòîð - äðóã, ñðåùóåäíà êàóçà - äðóãà. Ìîæå áè å ìîÿ âèíàòà çà òîâà,÷å îòñðåùíàòà ñòðàíà ÿ íÿìà, ÷å íå òúðñÿ äà ÿ ñúç-äàì. Ïî-ëåñíî å äà ïóñíåø åäèí ñêàíäàëåí àâòîð,êîéòî äà ïðîâîêèðà îáùåñòâîòî. Âåðîÿòíî òðÿáâàäà êàæåì ãîëÿìî “áëàãîäàðÿ” íà Êàëèí Ðóìåíîâ.Ïúðâî - çàùîòî äèñêóñèÿòà ÿ èìà, âòîðî - çàùîòîîïðàâäàâà çàïëàòèòå íà ìíîãî õîðà, òðåòî - çàùîòîáëàãîäàðåíèå íà íåãîâèòå òåêñòîâå ñå îòâàðÿ òàçèòåìà.

ÎÁÅÊÒÈÂ:  ñëó÷àÿ ñêàíäàëíîòî å âóëãàðíèÿò åçèê.Ëþáåí ÄÈËÎÂ: À çàùî íå áúäåì ïîõâàëåíè çà

öèãàíñêîòî íè ïðèëîæåíèå? Òî å ïðàâåíî îò ðîìñêèîðãàíèçàöèè.

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Íàé-ìàëêîòî, êîåòî ìîæå äà ñåïîìèñëè, å, ÷å ñòå íàìåðèëè ïàðè îò íÿêúäå.

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: À âèå íå ïîëó÷àâàòå ëè ïàðè çàòîâà, êîåòî ïðàâèòå? Âúçðàçÿâàì ñðåùó ñâîáîäíî-òî ëåïåíå íà åòèêåòè. Áèõ áèë áëàãîäàðåí íà åòè÷íà-òà êîìèñèÿ, àêî å ïî-êàòåãîðè÷íà â îöåíêàòà ñè è íè

óëåñíè â êàçóñà. Èìà îðãàíèçàöèè, êîèòî ñëåä îï-ðåäåëåíè ïóáëèêàöèè èäâàò ïðè íàñ è êàçâàò: “Äàéòåïàðè, çà äà íå ñå ðàçïðàâÿìå ïðè Êåìàë Åþï.”

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: Îò âñè÷êî òîâà áè òðÿáâàëî äàèìà íÿêàêâà ïîóêà çà îáñúæäàíèÿ ìëàä àâòîð. Äàëèùå ïðåñòàíå èëè ùå ïðîäúëæè äà ïèøå âúâ â. “Íîâè-íàð” - òîâà å ðåøåíèå íà ðåäàêöèÿòà, íî ùå ïèøå íàäðóãè ìåñòà, êúäåòî ùå áúäå ãðóá,

ùå õâúðëÿ ñëîâåñíà ïîìèÿ

ïî ñúùèÿ íà÷èí

ïî êîéòî ãî ïðàâè ñåãà, çàùîòî ñìÿòà, ÷å òîâà å íåãî-âèÿò ñòèë. Ìèñëÿ ñè, ÷å àêî åäèí ÷îâåê å äîñòàòú÷íîóìåí è òàëàíòëèâ, òîé ìîæå äà èçðàçè âñè÷êî, êîåòîå ðåøèë äà êàæå íà ñâåòà, ïî íà÷èí, êîéòî íå å òîë-êîâà ãðîçåí. Ìîæå ïàê äà áúäå ãðîòåñêà, íî íåêàåçèêúò äà íå îáèæäà òàêà áåçîãëåäíî.

Ñìÿòàì, ÷å òîçè ìëàä êîëåãà èìà êàêâî äà íàó÷è,êîëêîòî è áàíàëíî äà çâó÷è òîâà. Òîé íå ìîæå äà íåñè äàäå ñìåòêà, ÷å ñå å ñëó÷èëî íåùî, êîåòî íå å âðåäà íà íåùàòà. Ïîñòàíîâêèòå â íàøèÿ Åòè÷åí êî-äåêñ ïî÷èâàò íà åâðîïåéñêèÿ îïèò, êîéòî å äîñòàáîãàò. Ïðàâèëàòà â íèòî åäíà íàöèîíàëíà æóðíà-ëèñòèêà íå ñà ñàìîöåëíè. Ìíîãî õîðà ñà ìèñëèëèâúðõó òåçè ïðèíöèïè, çà äà ãè ôîðìóëèðàò â ñåãàø-íèÿ èì ñèíòåçèðàí âèä. Ïðîòèâîäåéñòâèåòî íà ñëî-âîòî íà îìðàçàòà, çàùèòàòà íà ÷îâåøêîòî äîñòîéí-ñòâî, íà ëè÷íîòî ïðîñòðàíñòâî, îòðàçÿâàíåòî íà ñà-ìîóáèéñòâàòà è ò. í. - çà âñè÷êî òîâà èìà ÿñåí ðåã-ëàìåíò.

ÎÁÅÊÒÈÂ: Ùåøå ëè äà ñå îòíåìå íàãðàäàòà, àêîíå áåøå ìåæäóíàðîäíèÿò íàòèñê?

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Åñòåñòâåíî, ÷å íå.  ñëó÷àÿ ñ èñ-êàíåòî çà îòìÿíàòà é ìèíàõìå òúðïåëèâî ïðåç âñè÷-êè èíñòàíöèè. Êàêâî èçëåçå îò òîâà - íèùî. Âñè÷êè òåçàÿâèõà, ÷å íÿìà ïðîáëåì. Çà ðàçëèêà îò åâðîïåé-ñêèòå èíñòèòóöèè, êîèòî âúïðåêè çíîéíîòî ëÿòî ñìåò-íàõà ïðîáëåìà çà ïðèîðèòåòåí è ìíîãî áúðçî ìó äà-äîõà îòãîâîð. Æàëêîòî îáà÷å å, ÷å êàòî äúðæàâà èîáùåñòâî âñå íå ìîæåì äà âçåìåì àäêâàòíè ðåøå-íèÿ êàêâî å äîáðî è çàêîííî è êàêâî íå. Ñåùàìå ñåñàìî àêî íÿêîé îòâúí íè óäàðè øàìàðà. Òàêà ñòàíàè ñ åâðîôîíäîâåòå, è ñ òàçè íàãðàäà.

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Ñìÿòàì, ÷å ðåøåíèåòî äà ñå îò-íåìå íàãðàäàòà å ãðåøêà. Íå çíàì êàê å áèëî âçåòî,íî òî âåäíàãà ùå ñúçäàäå îðåîë îêîëî îáðàçà íàÊàëèí Ðóìåíîâ. Ïîíå ïúðâèòå ðåàêöèè â åëåêòðîí-íèÿ ôîðóì íà â. “Íîâèíàð” ñà òàêèâà. Íàïèñàíîòî åîò âèäà: “Êàëèíå, íÿìàø ìÿñòî ñðåä òåçè òàì. Ïèøèèñòèíàòà!” Òàêèâà ñà ìíåíèÿòà íà ïîâå÷åòî õîðà. Áåçäà áÿãàì îò îòãîâîðíîñò, ñå îïèòâàì äà êàæà, ÷å ñìåêàòî òåçè, äåòî ñå ñúðäÿò íà èíòåðíåò çà ñúùåñòâóâà-ùèòå òàì ñòðàíèöè.

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: Íàñêîðî âúâ â. “Ïîãëåä” èçëåçåèíòåðâþ ñ Êàëèí Ðóìåíîâ ïî ïîâîä ïèñìîòî íà Ìåæ-äóíàðîäíàòà ôåäåðàöèÿ íà æóðíàëèñòèòå. Òàì òîé

ÎÁÅÊÒÈÂ 11

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

êàçâà: “Ïî-ñêîðî áèõ ìó êàçàë íà ñåêðåòàðÿ íàÌÔÆ äà ñè äîêàðà òóê êîíþíêòóðíèÿ æóðíàëèñòè-÷åñêè çàäíèê è äà íàïèøå ðåïîðòàæ îò íÿêîe öèãàí-ñêî ãåòî è òîãàâà ìîæåì äà âîäèì òîçè äåáàò.” Âúç-ìîæíî ëè å òàêîâà íåùî?! Òîâà îçíà÷àâà, ÷å ñå ïî-äèãðàâà ñ èíñòèòóöèèòå.

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Ìîæå áè Êàëèí Ðóìåíîâ ñå å îáè-äèë îò íåùî.

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: Ìîæå, íî àïðèîðè ñìÿòà, ÷åòðÿáâà äà êàæå íåùî ãàäíî è îáèäíî. È òîâà íå å çàïúðâè ïúò. Âñå ïàê òîé íå ïîçíàâà Àéäúí Óàéò, êîéòî åãåíåðàëåí ñåêðåòàð íà îðãàíèçàöèÿ îò 600 õèëÿäèæóðíàëèñòè îò öÿë ñâÿò.

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Ùîì ñúçäàäåíàòà èíñòèòóöèÿ íàêîëåãèòå - êîìèñèÿòà çà åòèêà, ñå ïðîèçíåñå, ÷å òîâàå íàðóøåíèå, íèå

ñúñ ñèãóðíîñò

ùå ñå çàìèñëèì

Òàêúâ å ñìèñúëúò îò ñúùåñòâóâàíåòî é.ÎÁÅÊÒÈÂ: Ã-í Äèëîâ, òðÿáâà ëè äà ñå íàìåñè åòè-

÷íàòà êîìèñèÿ, çà äà ïðåöåíèòå äàëè äàäåí òåêñò åïðèåìëèâ èëè íå? Áè òðÿáâàëî ðåäàêòîðèòå äà ïîç-íàâàò Åòè÷íèÿ êîäåêñ è äà ãî ñïàçâàò áåç íàìåñàîòâúí. Çàùî ìåäèèòå ñà ãî ïîäïèñàëè, ñëåä êàòî íåãî ñïàçâàò?

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Íèå ãî çíàåì è íå ñìÿòàìå, ÷å ãîíàðóøàâàìå.

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Ëþáåí Äèëîâ î÷åðòàâà ñâîåòîðàçáèðàíå êàê ñå ñïàçâà íåùî, ñ êîåòî ñè ñå ñúãëà-ñèë. Êîãàòî áåøå ïðèåò Åòè÷íèÿò êîäåêñ, êúì íåãî ñåïðèñúåäèíèõà îêîëî 200 èçäàíèÿ. Ñåãà âèæäàìå, ÷åâîëåèçÿâëåíèåòî çà ñïàçâàíåòî íà ñúîòâåòíèòå êëàó-çè å ñúâñåì óñëîâíî, íå çíà÷è íèùî.

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Íå ñúì êàçàë òàêîâà íåùî!Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Íî òàêà èçëèçà. Êàçàõòå, ÷å çà-

ïî÷âàòå äà ñïàçâàòå Åòè÷íèÿ êîäåêñ, êîãàòî ñå íà-ìåñÿò ñúîòâåòíèòå ðåãóëàòîðíè îðãàíè - Êîìèñèÿòàïî åòèêà â ïå÷àòà èëè òàçè íà Êåìàë Åþï. Âåñòíèê “Íî-âèíàð” å ñðåä ïðèñúåäèíèëèòå ñå êúì Åòè÷íèÿ êî-äåêñ. Íåîáõîäèìî ëè å âñåêè ïúò êîìèñèÿòà äà ãîíàêàçâà êàòî íåïîñëóøíî äåòå? Ùîì ñìå ïðèåëèíåùî, òðÿáâà äà ñïàçâàìå ïðàâèëàòà, áåç äà íè îêà-çâàò íàòèñê, çà äà íå ïèòàìå ïîñëå êúäå íè å äîñòîé-íñòâîòî.

Íå å ñàìî âåñòíèê “Íîâèíàð”. Çà òðè ãîäèíè ñìåñúáðàëè îãðîìåí áðîé ïóáëèêàöèè ñ íåãàòèâíè èç-ðàçè, íàðóøàâàùè Åòè÷íèÿ êîäåêñ, è òî â èçäàíèÿ,êîèòî ñà ãî ïîäêðåïèëè. Åòî çàùî Êàëèí Ðóìåíîâ åçàêîíîìåðíî ÿâëåíèå, çàïúëâàùî âàêóóìà íà íåñ-ïàçâàíèòå ñòàíäàðòè. Äíåñ å òîé, óòðå ùå áúäå äðóã.Òîâà å òåíäåíöèÿ. Åòè÷íàòà êîìèñèÿ âñúùíîñò íå åïîëçâàëà äîðè ìàëêîòî ïðåðîãàòèâè, êîèòî èìà. À òî÷-íî òÿ å ïðîôåñèîíàëíàòà ñòðóêòóðà, êîÿòî ìîæå äàïðåäèçâèêâà äåáàòè ïî ãîðåùè çà ïðîôåñèÿòà âúï-ðîñè, òîâà äîðè å íåéíî çàäúëæåíèå. Òî îáà÷å íå å

èçïúëíåíî. Òîâà ñèãóðíî å îêóðàæèëî õîðàòà, êîèòîñà ðàçäàâàëè íàãðàäèòå. Òàêà ñå ïðåñêà÷àò çàùèò-íèòå ìåõàíèçìè.

Âñè÷êî, êîåòî ñè ãîâîðèì, ùå îñòàíå íàïðàçíî,àêî íå ñå ïðîìåíè ðåãëàìåíòúò íà åòè÷íàòà êîìè-ñèÿ. Òàì èìà ñåðèîçåí êîíôëèêò íà èíòåðåñè. Ôîí-äàöèÿòà “Íàöèîíàëåí ñúâåò çà æóðíàëèñòè÷åñêàåòèêà” ðúêîâîäè äâåòå êîìèñèè - ïî åòèêà â ïå÷àòà èâ åëåêòðîííèòå ìåäèè.  óïðàâèòåëíîòî é òÿëî âëè-çàò ãëàâíè ðåäàêòîðè. Àêî àç èìàì ïðåòåíöèÿ êúììåäèÿ, ÷èéòî øåô å ïðåäñòàâåí â ðúêîâîäñòâîòî íàôîíäàöèÿòà, íå å ëè òîâà ÿâåí êîíôëèêò íà èíòåðå-ñè?

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Ìèñëÿ, ÷å åòè÷íàòà êîìèñèÿ ñèñâúðøè ðàáîòàòà.

Êàëèíà ÁÎÇÅÂÀ: Íî òÿ ñå îòêàçà îò äåáàòèòå, êîè-òî ïðàâèì ñåãà òóê.

Ïåòÿ ÌÈÐÎÍÎÂÀ: Íèêîé îò ãëàâíèòå ðåäàêòîðè íåå ÷ëåí íà òîâà ðúêîâîäñòâî. Èìà áîðä íà ó÷ðåäèòå-ëèòå îò øåñò äóøè: Âåíåëèíà Ãî÷åâà, Èâî Ïðîêîïèåâ,Ïåòêî Ãåîðãèåâ, Ìèëåí Âúëêîâ, Ãåîðãè Ëîçàíîâ è Îã-íÿí Çëàòåâ.

ÎÁÅÊÒÈÂ: Ðåøåíèåòî çà îòíåìàíå íà íàãðàäàòàáå âçåòî ïîä íàòèñê. Íå áåøå ëè ïî-ðàçóìíî äà ñåïðåðàçãëåäà âúïðîñúò â ïî-ðàííà ôàçà, çà äà ïîêà-æåì, ÷å ìîæåì äà äåéñòâàìå è ïî ñâîÿ èíèöèàòèâà?

Ëþáåí ÄÈËÎÂ: Óïðåêúò íà ã-í Óàéò å íåñúñòîÿòå-ëåí. Àç ó÷àñòâàõ â äåáàòèòå â ÑÈÁ. Òàì áå î÷åðòàíàñëåäíàòà ôàêòîëîãèÿ. ÌÔÆ îáâèíÿâà ñúþçà, ÷å íåâçåìà ìåðêè. Ôîíäàöèÿ “×åðíîðèçåö Õðàáúð” è åòè-÷íàòà êîìèñèÿ ñà êîíñòèòóèðàíè ïî òàêúâ íà÷èí, ÷åíèå íå ìîæåì äà âçåìåì äðóãè ìåðêè, îñâåí äà ñåîáúðíåì êúì òÿõ è äà ãè ïîìîëèì òå äà ïðåäïðèåìàòíåùî.

Ñúçäàäå ñå èçâåñòíàòà íåðâíîñò â îòíîøåíèÿòàìåæäó èçäàòåëèòå è õîðàòà, êîèòî ñå îïëàêâàõà îòÊàëèí Ðóìåíîâ. Èìà ìíîãî óïðåöè îòíîñíî ïðèñúæ-äàíåòî íà íàãðàäèòå “×åðíîðèçåö Õðàáúð”. Çàòîâàìèíàëàòà ãîäèíà ñå ïðèå íîâ ðåãëàìåíò, êîéòî ìè-íèìàëèçèðà ó÷àñòèåòî íà èçäàòåëèòå. Õîðàòà, êîèòîãëàñóâàò, ñå èçáèðàò ñ æðåáèé äâà ÷àñà ïðåäè ñà-ìîòî ãëàñóâàíå.

Òàêà ÷å ðåãëàìåíòúò íà íàãðàäàòà å îïðåäåëåí îòÑÈÁ, íî íå ñúþçúò ÿ ïðèñúæäà.  ðåãëàìåíòà íå ñåïðåäâèæäà îòíåìàíå. Ùîì ñå íàñòîÿâà òîâà äà ñòà-íå, òðÿáâà äà ãî íàïðàâè òîçè, êîéòî ÿ äàâà. Îñâåíòîâà èìåííî çà òàêèâà êàçóñè èìà åòè÷íà êîìèñèÿ èòÿ òðÿáâà äà ñå ïðîèçíåñå, äîðè àêî å íóæíî, äàíàêàæå ðåäàêöèÿòà íà â. “Íîâèíàð”, äà îáúðíå âíè-ìàíèå íà Ëþáåí Äèëîâ, ÷å òàêèâà òåêñòîâå íå òðÿáâàäà èçëèçàò. Òîâà áåøå äðóãèÿò âúçìîæåí âàðèàíò.

 êðàéíà ñìåòêà íàãðàäàòà áå îòíåòà íàïúëíî íå-çàñëóæåíî, ïîä íàòèñê. Îáàäèõ ñå ïî òåëåôîíà èïîïèòàõ: “Êàêâî òðÿáâà äà âúðíåì - ñòàòóåòêàòà, ïà-ðèòå èëè íåùî äðóãî? È ñëåä êàòî ðåøåíèåòî å âçå-òî ñ 11 íà 7 ãëàñà, òðÿáâà ëè äà âúðíåì åäèíàéñåòîñåìíàéñòè?”�

Ðàçãîâîðúò âîäè: Êðóì Áëàãîâ

12 ÎÁÅÊÒÈÂ

Ðàçâåí÷àâàíåíà âúòðåøíèò

1 Êðàñèìèð Êúíåâ, Åìèë Êîåí, Äåñèñëàâà Ñèìåîíîâà, “Ïåò

ãîäèíè ïî-êúñíî. Íåïðàâèòåëñòâåíèòå ïðîåêòè çà äåñåã-

ðåãàöèÿ íà ðîìñêîòî îáðàçîâàíèå â Áúëãàðèÿ”, Ñîôèÿ, 2005

ã., èçä. íà ÁÕÊ, ñ. 20-23, 39-55 è 132 -1332 “Ãàëúï” ñà ïðîâåðèëè âëèÿå ëè åòíè÷åñêîòî ñàìîîïðå-

äåëåíèå (áúëãàðè õðèñòèÿíè, áúëãàðè ìþñþëìàíè, åâðåè,

òóðöè, ðîìè) âúðõó îäîáðåíèåòî íà õîðàòà, àêî çàåìà-

ùèòå ïîçèöèèòå “íàðîäåí ïðåäñòàâèòåë”, “ó÷èòåë”,

“íà÷àëíèê íà ìåñòíî ïîëèöåéñêî óïðàâëåíèå”, “îôèöåð

îò àðìèÿòà” è “ìèíèñòúð” ñà îò ñúîòâåòíàòà åòíè-

Ïðåç àâãóñò ò.ã. äåìîñêîïñêàòà àãåíöèÿ “Ãàëúï” âêëþ-÷è â ñâîåòî èçñëåäâàíå íà ïîëèòè÷åñêèòå íàñòðîå-

íèÿ è îöåíêè íà íàñåëåíèåòî è íÿêîëêî âúïðîñà, îñ-âåòëÿâàùè ñúñòîÿíèåòî íà ìåæäóåòíè÷åñêèòå íàãëàñèíà õîðàòà ó íàñ.

Òðè ãîäèíè ïî-ðàíî, ïðåç ìàé 2005 ã., ÁÕÊ, ñ ïî-ìîùòà íà ñúùàòà àãåíöèÿ, íàïðàâè îáøèðíî ïðîó÷-âàíå íà ñõîäíà òåìà - çà ìåæäóåòíè÷åñêèòå íàãëàñèè íà òåçè êúì äåñåãðåãàöèÿòà íà ðîìñêîòî îáðàçîâà-íèå. Ðåçóëòàòèòå îò íåãî áÿõà íåêîëêîêðàòíî ïóáëèêó-âàíè, êàòî íàé-ïúëíîòî èì îáíàðîäâàíå ñè îñòàâà âêîëåêòèâíàòà ìîíîãðàôèÿ “Ïåò ãîäèíè ïî-êúñíî. Íåï-ðàâèòåëñòâåíèòå ïðîåêòè çà äåñåãðåãàöèÿ íà ðîìñêî-òî îáðàçîâàíèå â Áúëãàðèÿ”1. Èçñëåäâàíåòî íà “Ãà-ëúï” å âúçïðîèçâåëî ïî÷òè2 áåç èçìåíåíèå ôîðìóëè-ðîâêèòå íà ÷àñò îò âúïðîñèòå, êîèòî ÁÕÊ ïîëçâà ïðåç2005 ã. Âïðî÷åì, ïðåîáëàäàâàùàòà ÷àñò îò íàøèòå èí-äèêàòîðè ñà êîíñòðóèðàíè îò Êðàñèìèð Êúíåâ ïðåäèïîâå÷å îò 15 ãîäèíè è ñà áèëè óïîòðåáÿâàíè â ïðåä-ñòàâèòåëíè èçñëåäâàíèÿ, ïðîâåäåíè ïðåç 1992, 1994,1997 è 2005 ã. Òå ñòàíàõà ïîïóëÿðíè è â ïîñëåäíèòåãîäèíè ðàçëè÷íè àãåíöèè ãè ïîëçâàò áåç äà ñïîìåíà-âàò ïúðâîèçòî÷íèêà.

Îòãîâîðèòå íà âúïðîñèòå íà “Ãàëúï” íè äàâàò - ìà-êàð è ÷àñòè÷íà - âúçìîæíîñò äà âèäèì êàêâè ñà òåíäåí-öèèòå, ïðîìåíèëî ëè ñå å íåùî ñúùåñòâåíî çà èçìè-íàëèòå òðè ãîäèíè. Òå “õâàùàò” îòíîøåíèåòî íà õîðàòàñàìî êúì åäèí, íî âàæåí ïîêàçàòåë - èìà ëè çíà÷åíèåïðè ðàâíè äðóãè óñëîâèÿ (êîìïåòåíòíîñò, ÷åñòíîñò,

÷åñêà ãðóïà. Íî åâðåèòå ñà âêëþ÷åíè ñàìî ïðè çàïèòâà-

íåòî çà îäîáðåíèåòî êúì ïîçèöèÿòà “íàðîäåí ïðåäñòà-

âèòåë”, íî íå è ïðè ïèòàíèÿòà çà äðóãèòå.  ïðîó÷âàíå-

òî íà ÁÕÊ îò ïðåäè òðè ãîäèíè òå áÿõà ïîñòàâåíè íà-

ðåä ñ äðóãèòå åòíè÷åñêè ãðóïè âúâ âñè÷êè âúïðîñè, â êîè-

òî ñå òúðñåøå ñïîìåíàòàòà ïî-ãîðå çàâèñèìîñò. Çà

ñìåòêà íà òîâà ïðè “Ãàëúï” èìàìå è ñàìîîïðåäåëåíèå-

òî “áúëãàðèí ìþñþëìàíèí”, êîåòî ëèïñâàøå â èçñëåäâà-

íåòî íà ÁÕÊ.3 Åìèë Êîåí, Äàííèòå ñî÷àò: îáùåñòâîòî íè å áîëíî îò

ðàñèçúì” â ñï. “Îáåêòèâ”, áð. 122, þëè 2005 ã.

ñúîòâåòíî îáðàçîâàíèå, ñúâïàäåíèå íà ïîëèòè÷åñêè-òå ìè ñèìïàòèè ñ ïîëèòè÷åñêàòà ïðèíàäëåæíîñò íà êàí-äèäàòà) äàëè ÷îâåêúò, èçáðàí çà íàðîäåí ïðåäñòàâè-òåë èëè íàçíà÷åí çà ó÷èòåë, ïîëèöåéñêè íà÷àëíèê, àð-ìåéñêè îôèöåð è ìèíèñòúð, å åòíè÷åñêè áúëãàðèí õðèñ-òèÿíèí èëè ïðèíàäëåæè êúì áúëãàðèòå ìþñþëìàíè(ò.íàð. “ïîìàöè”), êúì òóðöèòå èëè êúì ðîìèòå.  ïðîó÷-âàíåòî íà ÁÕÊ òåìèòå áÿõà ìíîãî ïî-ðàçíîîáðàçíè.

Åòî êàêúâ èçâîä íàïðàâèõìå îò äàííèòå íè ïðåç 2005ã. ïî òîçè âúïðîñ: “Îò÷åòëèâî ñå âèæäà, ÷å ðîìèòå èòóðöèòå ñà íåìèñëèìè êàòî ïîëèöàè, îôèöåðè èëè âèñ-øè äúðæàâíè ÷èíîâíèöè”3. Òàáëèöàòà ïî-äîëó èëþñòðè-ðà ñúâñåì ÿñíî òîçè èçâîä (â êëåòêèòå ñà ïðåäñòàâåíèîòãîâîðèòå íà àíêåòèðàíèòå åòíè÷åñêè áúëãàðè â ïðî-öåíòè).

Âèå ëè÷íî áèõòå ëè ïðèåëè? Äà Íå Íå çíàì

Íà÷àëíèêà íà ìåñòíîòî ïîëèöåéñêî óïðàâëåíèå äà å

- ðîì (öèãàíèí) 10 82 7

- òóð÷èí 20 70 10

- åâðåèí 30 52 18

Îôèöåð îò àðìèÿòà äà å

- ðîì (öèãàíèí) 16 74 11

- òóð÷èí 24 65 12

- åâðåèí 33 49 18

Ìèíèñòúð äà å

- ðîì (öèãàíèí) 13 76 11

- òóð÷èí 30 59 12

- åâðåèí 38 49 14

ÎÁÅÊÒÈÂ 13

Òÿ ïðîñòî íÿìà íóæäà îò êîìåíòàð. Äúðæàâíèòåñëóæáè - ñàìî çà áúëãàðè - êàçâà ïðåîáëàäàâàùîòîìíîçèíñòâî îò èíòåðâþèðàíèòå òîãàâà 1112 äóøè, ñà-ìîîïðåäåëÿùè ñå êàòî áúëãàðè. Ïðåäè òðè ãîäèíèíèå ðàáîòåõìå ñ äâå èçâàäêè - íà åòíè÷åñêèòå áúë-ãàðè è íà ñàìîîïðåäåëÿùèòå ñå êàòî ðîìè. Òàáëè-öàòà ïî-ãîðå îòðàçÿâà ìíåíèåòî ñàìî íà åòíè÷åñ-êèòå áúëãàðè.

Ïðåç àâãóñò èçñëåäîâàòåëèòå îò “Ãàëúï” ñà âêëþ÷è-ëè íîâà åòíè÷åñêà ïîçèöèÿ - áúëãàðè ìþñþëìàíè, à â÷åòèðè îò ïåòòå ïîçèöèè íå ñà âêëþ÷èëè åâðåèòå. Îñ-âåí òîâà â òÿõíàòà èçâàäêà, íàáðîÿâàùà 1000 äóøè, ñàâêëþ÷åíè è òóðöè, è ðîìè. Òàêà 88 îò òåçè õèëÿäà äóøèñå îïðåäåëÿò êàòî òóðöè, ò.å. ïî÷òè 9% îò îáùèÿ áðîé(çà ñðàâíåíèå - ñïîðåä äàííèòå îò ïîñëåäíîòîïðåáðîÿâàíå îò 2001 ã. ïðîöåíòíèÿò äÿë íà òóð-öèòå â îáùèÿ áðîé íà íàñåëåíèåòî å 9,41%.) è 52,ò.å. ìàëêî ïîâå÷å îò 5%, ñå îïðåäåëÿò êàòî ðîìè (Ïàêñïîðåä ñúùèòå äàííè, êîèòî íàèñòèíà ïîðàäèñïåöèôèêàòà íà ñàìîîïðåäåëåíèåòî ïðè ðîìè-òå íå ñà áåçñïîðíè, äåëúò íà ðîìèòå â îáùèÿáðîé íà íàñåëåíèåòî å 4,67%). Îñâåí òîâà ïî÷òè 2%îò òåçè 1000 äóøè, èëè 18 ÷îâåêà, ñå ñàìîîïðåäåëÿòêàòî áúëãàðè ìþñþëìàíè.

åòå ìèòîâå

Ïðèñúñòâèåòî íà ðîìè è òóðöè â èçâàäêàòà íà ïðîó÷-âàíåòî íà “Ãàëúï” åñòåñòâåíî â èçâåñòíà ñòåïåí “ïî-äîáðÿâà” îáùàòà êàðòèíà íà êðàéíî îòðèöàòåëíèòåíàãëàñè íà ìíîçèíñòâîòî îò íàñåëåíèåòî êúì çàåìà-íåòî íà ïîñòîâå â àäìèíèñòðàöèÿòà îò ïðåäñòàâèòåëèíà ìàëöèíñòâàòà. Íîðìàëíî å òåçè 88 òóðöè è 52 ðîìèäà ñà ìíîãî ïî-ïîëîæèòåëíî íàñòðîåíè êúì ó÷àñòèåòîíà òåõíè ïðåäñòàâèòåëè â äúðæàâíèÿ àïàðàò èëè êúìçàåìàíåòî îò ðîìè è òóðöè íà èçáîðíè äëúæíîñòè. Òåõ-íèòå ïîëîæèòåëíè íàãëàñè âëèÿÿò âúðõó îáùîòî íèâî èçàòîâà êàðòèíàòà ïðåç 2008 ã. å, òàêà äà ñå êàæå, “ïî-ìàëêî ÷åðíà”, îòêîëêîòî ïðåäè òðè ãîäèíè. Íî àêî ïîã-ëåäíåì ðàçïðåäåëåíèåòî íà îòãîâîðèòå ñïîðåä åòíè-÷åñêîòî ñàìîîïðåäåëåíèå íà îòãîâîðèëèòå, ùå ïîëó-÷èì âúçìîæíîñò äà ïðàâèì ñúâñåì êîðåêòíè ñðàâíå-íèÿ, çàùîòî ùå ñìå ïðåìàõíàëè âëèÿíèåòî íà ïðåäïî-÷èòàíèÿòà íà ðîìèòå è íà òóðöèòå. Òîãàâà ùå âèäèì, ÷åâñúùíîñò íèùî íå ñå å ïðîìåíèëî.

Åòî îáîáùåíèòå îòãîâîðè íà âúïðîñà îò 2008 ã. “Àêîïàðòèÿòà, íà êîÿòî ñèìïàòèçèðàòå, èçäèãíå âúâ âàøèÿðàéîí ïîäõîäÿù (êîìïåòåíòåí è ÷åñòåí) êàíäèäàò, áèõ-òå ëè ãëàñóâàëè çà íåãî, àêî òîé å (ñúîòâåòíî) áúëãà-ðèí, áúëãàðèí ìþñþëìàíèí, åâðåèí, òóð÷èí, ðîì (öè-ãàíèí)?”

Àêî ïàðòèÿòà, íà êîÿòî ñèìïàòèçèðàòå èçäèãíå

âúâ âàøèÿ ðàéîí ïîäõîäÿù (êîìïåòåíòåí è ÷åñòåí) Äà Íå Íå çíàì

êàíäèäàò, áèõòå ëè ãëàñóâàëè çà íåãî, àêî òîé å:

- áúëãàðèí õðèñòèÿíèí 95 2 3

- áúëãàðèí ìþñþëìàíèí 41 48 11

- åâðåèí 37 49 14

- òóð÷èí 32 58 10

- ðîì (öèãàíèí) 23 66 10

Ïðåç 2005 ã. íàøåòî ïðîó÷âàíå ïîêàçà íà ñúùèÿâúïðîñ ñëåäíèòå äÿëîâå íà îòðèöàòåëåí îòãîâîð ñðåäò.íàð. “åòíè÷åñêè áúëãàðè”: 76% íå áèõà ãëàñóâàëè çàðîì, 64% - çà òóð÷èí è 50% - çà åâðåèí. Äà, ïðåç 2008ã. äÿëîâåòå íà îòðèöàòåëíèòå îòãîâîðè ñà ïî-ìàëêè,íî íàëè íå ñìå çàáðàâèëè, ÷å 15% îò èçâàäêàòà íà“Ãàëúï” äíåñ å ñúñòàâåíà îò ïðåäñòàâèòåëè íà ìàë-

öèíñòâàòà? Íà òàáëèöàòà ïî-äîëó ìîãàò äà ñå âèäÿòîòãîâîðèòå íà âúïðîñà îò 2008 ã. çà èçáîðè íà íàðîä-íè ïðåäñòàâèòåëè, íî îòíåñåíè ñàìî êúì îòãîâàðÿùè-òå áúëãàðè. Òàêà âåäíàãà ñòàâà ÿñíî, ÷å ïîäîáðåíèå-òî ïðåç òàçè ãîäèíà å ìíèìî.

Ðàçëèêèòå îò 2-4% êàêòî å èçâåñòíî, íå ñà ñòàòèñòè-÷åñêè çíà÷èìè è ñïîêîéíî ìîãàò äà ñå îòíåñàò çà ñìåò-

14 ÎÁÅÊÒÈÂ

êà íà ñòàòèñòè÷åñêàòà ãðåøêà. Òàêà ÷å - èçâîäúò òóê,ïðè íàãëàñèòå çà èçáèðàíå íà íàðîäíè ïðåäñòàâèòå-ëè, å, ÷å ðàçëèêà íÿìà. Êàêòî è ïðåäè òðè ãîäèíè, áúëãà-

Àêî ïàðòèÿòà, íà êîÿòî ñèìïàòèçèðàòå, èçäèãíå

âúâ âàøèÿ ðàéîí ïîäõîäÿù (êîìïåòåíòåí è ÷åñòåí) Äà Íå Íå çíàì

êàíäèäàò, áèõòå ëè ãëàñóâàëè çà íåãî, àêî òîé å:

- áúëãàðèí õðèñòèÿíèí 96 2 2

- áúëãàðèí ìþñþëìàíèí 35 54 11

- åâðåèí 33 53 13

- òóð÷èí 24 66 10

- ðîì (öèãàíèí) 16 74 9

Íåêà âèäèì ñåãà ñêëîííè ëè ñà áúëãàðèòå äàîäîáðÿâàò íàçíà÷åíèåòî íà ïðåäñòàâèòåëè íà ðîìèòåè òóðöèòå çà ìåñòíè ïîëèöåéñêè øåôîâå è îôèöåðè.

Ñúîòâåòíèòå âúïðîñè ñà “Âèå ëè÷íî áèõòå ëè ïðèåëèíà÷àëíèêúò íà ìåñòíîòî ïîëèöåéñêî óïðàâëåíèå äà å

ðèòå ïî ñúùèÿ íà÷èí ñà ðåøèòåëíî ïðîòèâ òîâà äà èç-áèðàò, ïðè ðàâíè äðóãè óñëîâèÿ, ïðåäñòàâèòåëè íà ìàë-öèíñòâàòà â ïàðëàìåíòà.

Âèå ëè÷íî áèõòå ëè ïðèåëè íà÷àëíèêúò

íà ìåñòíîòî ïîëèöåéñêî óïðàâëåíèå äà å: Äà Íå Íå çíàì

- áúëãàðèí õðèñòèÿíèí 97 2 1

- áúëãàðèí ìþñþëìàíèí 31 60 9

- òóð÷èí 23 68 (72) 9

- ðîì (öèãàíèí) 16 74 (82) 9

áúëãàðèí, áúëãàðèí ìþñþëìàíèí, òóð÷èí è ðîì?” è “Âèåëè÷íî áèõòå ëè ïðèåëè îôèöåð îò àðìèÿòà äà å áúëãà-ðèí, áúëãàðèí ìþñþëìàíèí, òóð÷èí è ðîì?”.  äîëíàòàòàáëèöà ÷èñëàòà â ñêîáèòå ñà äÿëîâåòå íà îòðèöàòåë-íèòå îòãîâîðè îò ïðåäè òðè ãîäèíè.

È òóê âèæäàìå, ÷å ïî ñúùåñòâî ïðîìÿíà â íåæåëà-íèåòî ñðåä áúëãàðèòå ïðåäñòàâèòåëè íà ìàëöèíñòâàòàäà ñà ïîëèöåéñêè øåôîâå íÿìà.

 ïîñëåäíàòà òàáëèöà ñå âèæäàò íàãëàñèòå íà áúë-ãàðèòå êúì òîâà äà èìà òóðöè è ðîìè îôèöåðè â àðìèÿ-òà. Íÿìà äà å èçëèøíî äà êàæåì, ÷å è ïðåç 2005 ã., è

Íå å íóæíî äà îòåã÷àâàìå ÷èòàòåëÿ ñ äàííè çà íàã-ëàñèòå íà áúëãàðèòå ñïðÿìî èäåÿòà ðîìè è òóðöè äàáúäàò ìèíèñòðè èëè ó÷èòåëè. È òÿ êàêòî áåøå, òàêà ñè èîñòàíà ìíîãî ñèëíî îòðèöàòåëíà.

* * *Äåñåòèëåòèÿ íàðåä â ãëàâèòå íà õîðàòà ó íàñ ñå

âòúëïÿâàøå, ÷å ðàñîâà äèñêðèìèíàöèÿ èìà ñàìî “òàì”,“íà Çàïàä”. ×å ó íàñ öúôòè ò.íàð. “äðóæáà ìåæäó íà-ðîäèòå”, ÷å áúëãàðñêèÿò íàðîä å îáðàçåö çà òîëåðàí-òíîñò. Ïðèâåäåíèòå ïî-ãîðå äàííè ñà ïîðåäíîòî ðàç-âåí÷àâàíå íà íàøèòå âúòðåøíè ìèòîâå. Èñòèíàòà å, ÷åìåæäóåòíè÷åñêàòà èçîëàöèÿ å èçäèãíàëà ìåæäó áúë-

ñåãà, òàêèâà âñúùíîñò íÿìà. È òóê ÷èñëàòà â ñêîáèòåñà íàïîìíÿíå çà ïðîöåíòèòå îò ïðåäè òðè ãîäèíè. Âèæ-äàìå ÷å îòðèöàòåëíèòå íàãëàñè - êúì èäåÿòà ðîìè äàñòàíàò àðìåéñêè îôèöåðè - äîðè ñå å óâåëè÷èëà, çà-ùîòî óâåëè÷åíèåòî íà íåãàòèâíèòå íàãëàñè íàäõâúðëÿðàìêèòå íà ñòàòèñòè÷åñêàòà ãðåøêà.

Âèå ëè÷íî áèõòå ëè ïðèåëè îôèöåð îò àðìèÿòà äà áúäå: Äà Íå Íå çíàì

- áúëãàðèí õðèñòèÿíèí 97 1 1

- áúëãàðèí ìþñþëìàíèí 33 57 9

- òóð÷èí 27 64 (65) 9

- ðîì (öèãàíèí) 23 67 (74) 9

ãàðèòå è äâåòå íàé-ãîëåìè ìàëöèíñòâà ñòåíà - íåâèäè-ìà, íî ìíîãî ïî-óñòîé÷èâà îò Áåðëèíñêàòà. Èñòèíà å,÷å çàõàðîñàíèòå ïðèêàçêè çà ò.íàð. “áúëãàðñêè åòíè-÷åñêè ìîäåë” íèêàê íå ñëóæàò çà ñúáàðÿíåòî é. Èñòè-íà å, ÷å èçãëåæäà íèêîé íå å è çàèíòåðåñîâàí îò òîâà,ìîæå áè äîðè è ïàðòèÿòà, íà êîÿòî ñèìïàòèçèðàò ìíî-çèíñòâîòî îò áúëãàðñêèòå òóðöè. À ùî ñå îòíàñÿ äî ìåæ-äóíàðîäíàòà ÷àñò îò ìèòîëîãèÿòà, òî å ÿñíî, ÷å íèòîíÿêîé â ñâåòà, íèòî â íàðî÷åíàòà çà “êëàñè÷åñêà ñòðà-íà íà ðàñèçìà”, ò.å. â ÑÀÙ, ùå ñå ó÷óäè, àêî íà 4 íîåì-âðè ò.ã. ïðåçèäåíò íà òàçè ñóïåðñèëà ñòàíå ÷åðíîêî-æèÿò Áàðàê Îáàìà. � Åìèë ÊÎÅÍ

ÎÁÅÊÒÈÂ 15

Âîåííî-îêðúæíèÿò ñúä â Ñîôèÿïîòâúðäè òåæêèòå ïðèñúäè

íà óáèéöèòå íà ×îðàòà

Ñîôèÿ, 02 îêòîìâðè 2008 ã.

Ñîôèéñêèÿò âîåííî-îêðúæåí ñúä ñå ïðîèç-íåñå ïî äåëîòî çà óáèéñòâîòî íà Àíãåë Äèìèò-ðîâ - ×îðàòà, ïðåäàäå ðåïîðòåð íà Àãåíöèÿ “Ôî-êóñ”.

Ñúäúò ïîñòàíîâè 18 ãîäèíè çàòâîð çà Ìèðîñ-ëàâ Ïèñîâ, à Èâî Èâàíîâ, Áîðèñ Ìåõàíäæèéñêè,ßíêî Ãðàõîâñêè è Ãåîðãè Êàëèíêîâ ïîëó÷èõà ïî16 ãîäèíè çàòâîð. Ïðèñúäèòå ùå ñå èçïúëíÿò ïðèïúðâîíà÷àëåí ñòðîã ðåæèì.

Ñúäúò çàäúëæè îáâèíÿåìèòå äà ïëàòÿò íà ñè-íà íà Àíãåë Äèìèòðîâ - Ðàé÷î Äèìèòðîâ, ÷ðåçìàéêà ìó Àíèòà 70 õèëÿäè ëåâà çà ïðåòúðïåíèíåèìóùåñòâåíè âðåäè. Ìàéêàòà è áàùàòà íà Àí-ãåë Äèìèòðîâ - Ðàé÷î è Àäðèàíà Äèìèòðîâè, êàê-òî è æåíàòà, ñ êîÿòî ×îðàòà å æèâååë íà ñåìåé-íè íà÷àëà - Àíèòà, ùå ïîëó÷àò ïî 25 õèëÿäè ëåâà.Ïåòèìàòà ïîëèöàè ñå çàäúëæàâàò äà ïëàòÿò è ðàç-íîñêèòå ïî äåëîòî. Ïðèñúäàòà ìîæå äà áúäå îá-æàëâàíà èëè ïðîòåñòèðàíà â 15-äíåâåí ñðîê.

Èçòî÷íèê: àãåíöèÿ “Ôîêóñ”

Äîïúëíåíèå:Ïî ñúùàòà òåìà ïîäðîáíà èíôîðìàöèÿ äàâà

è åëåêòðîííîòî èçäàíèå “Ìåäèàïóë”. Âèæòå ÿ.Íîâ ñúñòàâ íà Ñîôèéñêèÿ âîåííî-îêðúæåí

ñúä ïðèçíà çà âèíîâíè ïåòèìàòà áèâøè ïîëèöàèîò Áëàãîåâãðàä, ó÷àñòâàëè â çàäúðæàíåòî íàìåñòíèÿ áèçíåñìåí Àíãåë Äèìèòðîâ - ×îðàòà âêðàÿ íà 2005 ã. Îò óïðàæíåíîòî íàñèëèå ïî âðå-ìå íà çàäúðæàíåòî ×îðàòà ïî÷èíà, à áëèçêèòåìó çàâåäîõà äåëî ñðåùó ïîëèöàèòå.

Ðúêîâîäèòåëÿò íà åêèïà ïîëèöàè, ÌèðîñëàâÏèñîâ, ïîëó÷è 18 ãîäèíè çàòâîð, à îñòàíàëèòå ïî-ëèöàè - ßíêî Ãðàõîâñêè, Èâî Èâàíîâ, Ãåîðãè Êà-ëèíêîâ è Áîðèñ Ìåõàíäæèéñêè - ïî 16 ãîäèíè.

Ñîëèäàðíî ñ ÎÄÏ - Áëàãîåâãðàä ïåòèìàòàòðÿáâà äà ïëàòÿò êðúâíèíà íà ðîäíèíèòå íà çàãè-íàëèÿ 145 õèë. ëâ. ïëþñ ñúäåáíèòå ðàçíîñêè.

Ïðè ïðîèçíàñÿíåòî íà ïðèñúäàòà â çàëàòàïðèñúñòâàõà ðîäíèíè íà îáâèíÿåìèòå, òåõíè êî-ëåãè è ÷ëåíîâå íà Ñúþçà íà áèâøèòå êîìàíäî-ñè. Îáÿâÿâàíåòî íà ïðèñúäàòà áå ñúïðîâîäåíîîò ðîïîò â çàëàòà, íåîäîáðèòåëíè âèêîâå è ðåï-ëèêè “Òîâà å òóðñêè ñúä” - íàìåê, ÷å àêî ÷è÷îòîíà ×îðàòà, ïðîô. Ëþäìèë Ãåîðãèåâ, íå áåøå÷ëåí íà ðúêîâîäñòâîòî íà ÄÏÑ, íÿìàøå äà ñåâäèãíå òîëêîâà øóì ïî ñëó÷àÿ.

Ñúäúò íå ïðèå è àðãóìåíòèòå íà îáâèíåíèå-òî, ÷å ïîäñúäèìèòå ñà èçâúðøèëè óáèéñòâîòî ïîîñîáåíî æåñòîê íà÷èí è ïî ïîâîä íà ñëóæåáíè-òå ñè çàäúëæåíèÿ.

 íà÷àëîòî íà íîåìâðè ìèíàëàòà ãîäèíà Ñî-ôèéñêèÿò âîåííî-îêðúæåí ñúä ïîñòàíîâè îáùî91 ãîäèíè çàòâîð ïðè ïúðâîíà÷àëåí ñòðîã ðåæèìñðåùó ïåòèìàòà îáâèíÿåìè. Òÿ áå îòìåíåíà íàâòîðà èíñòàíöèÿ, à äåëîòî - âúðíàòî çà íîâî ðàç-ãëåæäàíå ñ ìîòèâ, ÷å ñúäèÿ, ó÷àñòâàë âúâ âçèìà-íåòî íà ðåøåíèåòî, å áèë ïðåäóáåäåí.

Íàé-ãîëÿìà ïðèñúäà îò 19 ãîäèíè çàòâîð òîãà-âà áå äàäåíà íà ðúêîâîäèòåëÿ íà ðåãèîíàëíîòîçâåíî çà áîðáà ñ îðãàíèçèðàíàòà ïðåñòúïíîñò(ÐÇÁÎÏ) â Áëàãîåâãðàä ìàéîð Ìèðîñëàâ Ïèñîâ.Äðóãèòå ÷åòèðèìà ïîëó÷èõà ïî 18 ãîäèíè çàòâîð.

Îñâåí ïðèñúäèòå, áèâøèòå ñïåöïîëèöàèçàåäíî ñ Îáëàñòíà äèðåêöèÿ íà ïîëèöèÿòà â Áëà-ãîåâãðàä áÿõà îñúäåíè äà èçïëàòÿò îáùî 180 000ëåâà îáåçùåòåíèÿ íà ðîäíèòå íà Äèìèòðîâ.

Ïðè îáæàëâàíåòî ïðåä Âîåííî-àïåëàòèâíèÿñúä çàùèòàòà íà ïåòèìàòà áèâøè ñëóæèòåëè íàðåäà ïîèñêà âðúùàíåòî íà ïðîöåñà íà ïúðâàèíñòàíöèÿ çàðàäè ïðîöåñóàëíè íàðóøåíèÿ. Àð-ãóìåíòèòå çà òîâà àäâîêàòèòå íàìåðèõà â ðåøå-íèåòî íà ïúðâîèíñòàíöèîííèÿ ñúä çà ïðåêâàëè-ôèöèðàíå íà îáâèíåíèåòî îò íåïðåäóìèøëåíîâ óìèøëåíî óáèéñòâî. Àïåëàòèâíèòå ìàãèñòðàòèïðèåõà çàùèòíàòà òåçà, ÷å ñëåä êàòî å äàë óêà-çàíèÿ çà ïðîìÿíà íà îáâèíåíèåòî, ñúäúò åòðÿáâàëî äà ñè íàïðàâè îòâîä, à ïðîöåñúò äà ñåïîåìå îò äðóã ñúäåáåí ñúñòàâ.

Âåäíàãà ñëåä ñìúðòòà íà Àíãåë Äèìèòðîâ ïî-ëèòè÷åñêîòî è ïðîôåñèîíàëíî ðúêîâîäñòâî íàâúòðåøíîòî ìèíèñòåðñòâî, çàäðóæíî ñ øåôîâå-òå íà áëàãîåâãðàäñêàòà ïîëèöèÿ, òâúðäåøå, ÷å×îðàòà å ïî÷èíàë îò èíôàðêò. Ïî-êúñíî îáà÷å,áëàãîäàðåíèå íà íàìåñàòà íà ÷è÷îòî íà óáè-òèÿ, ìèíèñòúðúò íà âúòðåøíèòå ðàáîòè Ðóìåí Ïåò-êîâ ñìåíè ïîçèöèÿòà ñè è äîðè ñå èçâèíè íà ðîä-íèíèòå. Áå ïðîâåäåíà ïîâòîðíà ìåäèöèíñêà åê-ñïåðòèçà, êîÿòî äîêàçà, ÷å Äèìèòðîâ å ïî÷èíàëîò óäàðè ïî ãëàâàòà, à íå îò èíôàðêò “çàðàäèøîêà îò àðåñòà”, êàêâàòî áå ïúðâîíà÷àëíàòà òå-çà íà ÌÂÐ. Îáâèíèòåëíèÿò àêò áå âúðíàò çà ïðå-öèçèðàíå, â íåãî áå çàïèñàíî “ïðåäóìèøëåíîóáèéñòâî”, à äåëîòî çàâúðøè ñ îñúäèòåëíè ïðè-ñúäè.�

Èçòî÷íèê: Ìåäèàïóë

ÈÇ ÍÎÂÈÍÈÒÅ ÍÀ ÁÕÊÈÇ ÍÎÂÈÍÈÒÅ ÍÀ ÁÕÊ

16 ÎÁÅÊÒÈÂ

 Áðþêñåë çàïî÷íà èíèöèàòèâà íà âèñîêî íèâî çàïðèîáùàâàíå íà ðîìñêèòå ìàëöèíñòâà íà Ñòàðèÿ

êîíòèíåíò. Òîâà âñúùíîñò å è ïúðâàòà ïî ðîäà ñè ñðå-ùà íà åâðîïåéñêî íèâî çà ïîäîáðÿâàíå ïîëîæåíèå-òî íà ðîìñêèòå îáùíîñòè â Åâðîïà.

Èíèöèàòèâàòà èìà çà öåë äà íàñúð÷è ïîåìàíåòî íàñúâìåñòåí àíãàæèìåíò îò ñòðàíà íà íàöèîíàëíè è åâ-ðîïåéñêè ïðåäñòàâèòåëè, êàêòî è îò ïðåäñòàâèòåëè íàãðàæäàíñêîòî îáùåñòâî çà ñïðàâÿíå ñ øèðîêî ðàç-ïðîñòðàíåíàòà äèñêðèìèíàöèÿ è èçîëàöèÿ, ñ êîèòî ñåñáëúñêâàò îêîëî 8-òå ìèëèîíè åâðîïåéöè îò ðîìñêèïðîèçõîä. Íà ñïåöèàëíà ïðåñêîíôåðåíöèÿ ïî ïîâîäèíèöèàòèâàòà åâðîêîìèñàðÿò ïî ñîöèàëíèòå ïðàâà èðàâíèòå âúçìîæíîñòè Âëàäèìèð Øïèäëà êîìåíòèðà:“...2008 å âàæíà ãîäèíà çà áúäåùàòà èíòåãðàöèÿ íà ðî-ìèòå â Åâðîñúþçà. Îïðåäåëåíî ìîæå äà ñå êàæå, ÷åïîëîæåíèåòî íà ðîìèòå â Åâðîïà ïîíàñòîÿùåì ïðåä-ñòàâëÿâà ïåòíî âúðõó ñúâåñòòà íà åâðîïåéöèòå...Ïðîá-ëåìèòå ñà ìíîãîáðîéíè è êîìïëåêñíè, íî íèå ïðèòå-æàâàìå ñðåäñòâàòà, êîèòî ùå íè ïîìîãíàò äà íàìà-ëèì èçîëàöèÿòà - ðàçïîëàãàìå ñúñ çàêîíîäàòåëñòâî,ôèíàíñèðàíå è ïîëèòèêè, êîèòî ñà äîêàçàëè ñâîÿòàåôåêòèâíîñò. Ñåãà ñå íóæäàåì îò ñúâìåñòåí àíãàæè-ìåíò íà ìåñòíî, ðåãèîíàëíî, íàöèîíàëíî è åâðîïåé-ñêî íèâî, çà äà èçïîëçâàìå òåçè ñðåäñòâà ïî ïî-äîáúðíà÷èí è äà ãàðàíòèðàìå ïî-äîáðî áúäåùå íà ðîìñêè-òå îáùíîñòè â öåëèÿ ÅÑ. Ïîëîæåíèåòî ùå ñå ïðîìåíè,ñàìî àêî âñè÷êè ó÷àñòíèöè ïîåìàò òîçè àíãàæèìåíò”.Ñðåùàòà â Áðþêñåë çà ïðèîáùàâàíå íà ðîìñêèòå ìàë-öèíñòâà å óíèêàëíà ñ òîâà, ÷å çà ïúðâè ïúò ïðåäñòàâè-

òåëè íà åâðîïåéñêèòå èíñòèòóöèè, íàöèîíàëíèòå ïðà-âèòåëñòâà è îðãàíèçàöèèòå íà ãðàæäàíñêîòî îáùåñ-òâî, ïðåäñòàâëÿâàùè ðîìñêèòå îáùíîñòè îò öÿëà Åâðî-ïà, ñå ñúáèðàò çàåäíî íà íàé-âèñîêî íèâî, çà äà îá-ñúäÿò ïîëîæåíèåòî íà ðîìèòå â ÅÑ è äà íàìåðÿò íà÷è-íè çà íåãîâîòî ïîäîáðÿâàíå.

Äèñêðèìèíàöèÿòà íà îñíîâà íà ðàñîâ èëè åòíè÷åñ-êè ïðîèçõîä å çàáðàíåíà â ÅÑ âúâ âñè÷êè îáëàñòè íàæèâîòà (Äèðåêòèâà 2000/43/ÅÎ). Äèñêðèìèíàöèÿòà ïîîòíîøåíèå íà ðîìèòå îáà÷å âñå îùå ñúùåñòâóâà èñïîðåä åâðîïðîó÷âàíèÿòà íàä äâå-òðåòè îò åâðîïåé-öèòå ñìÿòàò, ÷å ðîìñêèÿò ïðîèçõîä ïðåäñòàâëÿâà ïðå÷-êà çà íîðìàëíà èíòåãðàöèÿ â ñîöèàëíî-ïîëèòè÷åñêèÿæèâîò â öÿëà Åâðîïà. Èíèöèàòèâàòà áå îòêðèòà îò ïðåä-ñåäàòåëÿ íà Êîìèñèÿòà Æîçå Áàðîçó è â íåÿ ó÷àñòâà-õà íÿêîëêî åâðîêîìèñàðè, ôðåíñêèÿò ìèíèñòúð íà âúí-øíèòå ðàáîòè Áåðíàðä Êóøíåð, ðåäèöà ìèíèñòðè îòñòðàíèòå-÷ëåíêè è ñòðàíèòå-êàíäèäàòêè, êàêòî èÄæîðäæ Ñîðîñ, ïðåäñåäàòåë íà Èíñòèòóòà “Îòâîðå-íî îáùåñòâî”, Øèãåî Êàöó, âèöåïðåçèäåíò íà Ñâåòîâ-íàòà áàíêà, è Ðîìàíè Ðîçå, ïðåäñåäàòåë íà Ãåðìàí-ñêèÿ öåíòðàëåí ñúâåò íà ñèíòèòå è ðîìèòå. Âúâ ôîðóìàïðÿêî ó÷àñòâàõà îðãàíèçàöèè è ïðåäñòàâèòåëè íà îò-äåëíèòå ðîìñêè ìàëöèíñòâà. Ïðåç äåêåìâðè 2007 ã. åâ-ðîëèäåðèòå ïðèçíàõà çà ïúðâè ïúò, ÷å ðîìñêèòå ìàë-öèíñòâà â Åâðîïà ñå íàìèðàò â ñïåöèôè÷íà ñèòóàöèÿ èàïåëèðàõà êúì ñòðàíèòå-÷ëåíêè äà íàïðàâÿò íåîáõî-äèìîòî çà ïîäîáðÿâàíåòî íà òÿõíîòî ïîëîæåíèå. Ñðå-ùàòà â Áðþêñåë å ñëåäâàùàòà ñòúïêà â òîçè ïðîöåñ.�

Ãåîðãè Åëèí, Äîé÷å âåëå, Áðþêñåë, 19.09.2008

 îôèñà íà ÁÕÊ ïîñòúïè ñèãíàë îò Àñîöèàöèÿ çà ðàâ- íèòå âúçìîæíîñòè çà òîâà, ÷å íà 27. 08. 2008 ã. ïðè

èçáóõíàë ïîæàð â êâ. “Ôàêóëòåòà”, ãð. Ñîôèÿ ñà èçãî-ðåëè íÿêîëêî êúùè íà ðîìñêè ñåìåéñòâà, à äâóìåñå÷-íî áåáå å çàãèíàëî. Áëèçî ñòî äóøè - áúëãàðñêè ãðàæ-äàíè îò ðîìñêè ïðîèçõîä, ñà îñòàíàëè áåç ïîäñëîí èñðåäñòâà çà ïðåæèâÿâàíå.

Ïî èíôîðìàöèÿ íà Íàöèîíàëíàòà ñëóæáà “Ïîæàð-íà áåçîïàñíîñò è çàùèòà íà íàñåëåíèåòî” ñèãíàëúòçà ïîæàð å ïîñòúïèë â 16.26 ÷àñà íà 27.08.2008 ã. Ñëåä6 ìèí. íà ìÿñòî ñà ïðèñòèãíàëè 5 ïîæàðíè àâòîìîáè-ëà, 1 ëèíåéêà. Ïîæàðúò å îáõâàíàë ïëîù îò 500 êâ. ì.Èçãîðåëè ñà ìåæäó 5 è 9 æèëèùíè ïîñòðîéêè, êîèòîâå÷å ñà íåîáèòàåìè, à äâóìåñå÷íî áåáå å çàãèíàëî.Ïðè÷èíèòå çà ïîæàðà ñå ðàçñëåäâàò.

Íà 29.08.2008 ã. ñúòðóäíèê íà ÁÕÊ ïîñåòè ìÿñòîòîíà ïîæàðà è óñòàíîâè, ÷å ñà èçãîðåëè 11 æèëèùíè ïîñ-òðîéêè, áåáå íà 2 ìåñåöà å çàãèíàëî, à 90 ÷îâåêà, 29îò êîèòî äåöà, ñà îñòàâåíè áåç äîì è ñðåäñòâà çà ïðå-æèâÿâàíå. Ïîñòðàäàëèòå òâúðäÿò, ÷å ïîæàðíèêàðèòå ñàäîøëè åäâà ÷àñ è ïîëîâèíà ñëåä ñèãíàëà ñàìî ñ äâå

ïîæàðíè êîëè, êîèòî íÿìàëè âîäà â ðåçåðâîàðèòå ñè.Íàïðàâåí å îïèò äà ñå èçïîëçâà ïîæàðåí êðàí íà ìÿñòî,íî òúé êàòî íàëÿãàíåòî â íåãî áèëî ïðåêàëåíî ñëàáîãàñåíåòî å áèëî íååôåêòèâíî è ïîæàðúò ïðîäúëæèë äàñå ðàçðàñòâà. Åäâà òîãàâà ñà ïîâèêàíè ïîäêðåïëåíèÿè ïîæàðúò å ïîòóøåí. Äî òîçè ìîìåíò âå÷å 11 æèëèùíèïîñòðîéêè áèëè íàïúëíî óíèùîæåíè. Ïîñòðàäàëèòåòâúðäÿò îùå, ÷å íèòî åäèí ïðåäñòàâèòåë íà âëàñòòà íå åïîñåòèë ìÿñòîòî íà èíöèäåíòà, íèòî èì å ïðåäëîæèëíÿêàêúâ âèä ïîäêðåïà èëè ïîìîù. Íÿêîé îò òÿõ ñà ïîòúð-ñèëè ïîìîù îò êìåòà íà ðàéîí “Êðàñíà ïîëÿíà”, íî ñàáèëè îòïðàòåíè îò íåãîâèÿ çàìåñòíèê.

ÁÕÊ ñèãíàëèçèðà Ìèíèñòåðñòâîòî íà èçâúíðåäíèòåñèòóàöèè, Áúëãàðñêèÿ ÷åðâåí êðúñò, êìåòà íà Ñòîëè÷-íàòà îáùèíà è Àãåíöèÿòà çà ñîöèàëíî ïîäïîìàãàíå ñàïåë äà ïîäïîìîãíàò ïîñòðàäàëèòå. Êúì ìîìåíòà íÿìàîòãîâîð îò íèòî åäíà îò ãîðåïîñî÷åíèòå èíñòèòóöèè.Ïî äàííè íà ïîñòðàäàëèòå åäèíñòâåíî ñëóæèòåëè íàÀãåíöèÿòà çà ñîöèàëíî ïîäïîìàãàíå ñà ãè ïîñåòèëè èñà èì äàëè íÿêàêúâ âèä ðàçÿñíåíèå êàê äà ïîëó÷àò ôè-íàíñîâà ïîìîù îò àãåíöèÿòà.� Ãåîðãè Âîéíîâ

Ïåòíî âúðõó åâðîïåéñêàòà ñúâåñò

Ïîæàð â êâ. Ôàêóëòåòà

ÎÁÅÊÒÈÂ 17

Óâàæàåìè äàìè è ãîñïîäà,

Ïèøà âè òîâà ïèñìî, çàùîòî ñúì óáåäåí â ñìèñúëà íà íàïèñàíîòî. ìåñòàòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà ñå íàñòàíÿâàò ðàçëè÷íè õîðà, ñ ðàçëè÷èÿ â ðåëèãèÿ,

õàðàêòåðè, ìèñëè è óáåæäåíèÿ. Âñè÷êè òå òðÿáâà äà áúäàò ïîïðàâåíè è ïðåâúçïèòàíè êúì ñïàç-âàíå íà çàêîíèòå è äîáðèòå íðàâè - òàêà, êàêòî òîâà å çàëîæåíî â ÷ë. 2 íà Çàêîíà çà èçïúëíåíèåíà íàêàçàíèÿòà. Îò ïðèìåðèòå, êîèòî ùå èçëîæà ïî-äîëó, ùå ñòàíå ÿñíî êàê â çàòâîðà â ãð.Âàðíà ñå ïîïðàâÿò è ïðåâúçïèòàâàò ëèøåíèòå îò ñâîáîäà.

Êàòî öÿëî â çàòâîðèòå, ñúãëàñíî çàòâîðíè÷åñêàòà òåðìèíîëîãèÿ, òúðïÿò íàêàçàíèÿ òðè òèïàëèøåíè îò ñâîáîäà:

- “òàðèêàòè” - ìàòåðèàëíî îñèãóðåíè, ãðàìîòíè è ôèçè÷åñêè ñèëíè;- “øìàòêè” - áåäíè, èçîñòàâåíè, ïðåäñòàâèòåëè íà ìàëöèíñòâàòà, íåãðàìîòíè, ôèçè÷åñ-

êè ñëàáè;- ñðåäíà êàòåãîðèÿ - ëèöà, çà êîèòî ñà âàëèäíè ñàìî íÿêîè îò õàðàêòåðèñòèêèòå íà

ïúðâèòå äâà òèïà ëèøåíè îò ñâîáîäà.Ñëåä 2002 - 2003 ã. â çàòâîðèòå ñå ïîÿâèõà ìíîãî çàáðàíåíè íåùà êàòî íàðêîòèöè - òðåâà,

àìôåòàìèíè, õåðîèí, êîêàèí, õàïîâå è äð., êàêòî è GSM- àïàðàòè. Ñ ïîÿâàòà íà òàêèâà âåùè,êîèòî íàé-÷åñòî ñà ñîáñòâåíîñò íà ãðóïàòà íà òàðèêàòèòå, ñå ñúçäàäîõà è íåòèïè÷íè äîòîãàâàïðàêòèêè, ïðîèçòè÷àùè îò óïîòðåáàòà íà òåëåôîíè - îáàæäàíèÿ è òîðìîç íà áëèçêè íà ëèøåíèòåîò ñâîáîäà, èçíóäâàíèÿ, çàïëàõè è èçìàìè. Ïðàâÿò ñå çàïîçíàíñòâà è ñíèìêè è äîðè ïîðíîêëèïîâå.

×åñòî â òåçè îò êèëèèòå, â êîèòî èìà ëèöà îò ïúðâàòà ãðóïà, å èçäåéñòâàíî íàñòàíÿâàíå íà÷îâåê îò âòîðàòà ãðóïà, êîéòî äà ÷èñòè, ïåðå, ìåòå, äà ìèå ÷àøè è êîãàòî ñå íàëàãà, äà ïîåìàâèíà çà íàìåðåí â êèëèÿòà òåëåôîí èëè äðóãè çàáðàíåíè âåùè. Íàïðèìåð â êèëèÿ, â êîÿòî ñàíàñòàíåíè 8 çàòâîðíèêà, èìà åäèí, êîéòî å “øìàòêàòà”. Êîãàòî ïðè îáèñê â êèëèÿòà ñå íàìåðèçàáðàíåíà âåù, âñè÷êè îáèòàòåëè íà êèëèÿòà ïèøàò â îáÿñíåíèÿòà ñè, ÷å âåùòà - òåëåôîíúò,íîæúò, íàðêîòèêúò - å ïðèòåæàíèå íà “øìàòêàòà”. Òàêà 90 % îò õîðàòà, êîèòî òúðïÿò íàêàçàíèÿ, ñàò. íàð “áóøîíè”, ò.å. õîðà, ïîåëè âèíà.

Äðóãà ñõåìà íà “íàðî÷âàíå” ùå äîêàæà ÷ðåç ìåí.  êèëèÿòà, â êîÿòî áÿõ íàñòàíåí, ñåâêàðàõà äâà òåëåôîíà. Êóïèõà ñå è àìôåòàìèíè. Íî àç ñå âúçïðîòèâèõ, ñòàíàõ íåóäîáåí èòðÿáâàøå äà áúäà îòñòðàíåí. Îò ñúáðàíèòå “îáÿñíåíèÿ” ñå óñòàíîâè, ÷å àç ñúì èìàë òåëåôîí,òúé êàòî âñè÷êè ïèñàõà, ÷å òåëåôîíúò, íàìåðåí ïîä øêàôà íà Á., å ìîé. Íà÷àëíèêúò ìå íàêàçà ñ14 äåíîíîùèÿ êàðöåð.  ìîìåíòà äîðè â íàêàçàòåëíàòà êèëèÿ ñ ìåí ñå íàìèðà çàòâîðíèêúò Ò.À., êîéòî çà âòîðè ïúò ïîåìà âèíà çà òåëåôîí. Ïîëó÷àâà ïî 10 êóòèè öèãàðè, àêî ïîåìå âèíàòà èèçëåæè 14 äåíîíîùèÿ êàðöåð.

Íàäçèðàòåëÿò ã-í Ê. õâàíà ñ òåëåôîí Êèðèë, íî öÿëàòà êèëèÿ ïèñà, ÷å òåëåôîíúò å íà Ñòåôàí.Ñòåôàí ñúùî ïèñà, ÷å å íåãîâ è íåùàòà ïðèêëþ÷èõà. Íà èíñïåêòîðà è íà íà÷àëíèêà èì å âñå òàÿêîé êîé å è íà êîãî ðåàëíî å òåëåôîíúò. Ïî äîêóìåíòè âñè÷êî å íàðåä è èìà âèíîâåí. Äîñòàòú-÷åí å îáà÷å åäèí ïîãëåä íà ñòàòèñòèêàòà çà íàêàçàíèòå çà GSM-è è âåäíàãà ùå ñòàíå ÿñíîêîëêî îò íàêàçàíèòå ñà íåãðàìîòíè è äîðè íå ìîãàò äà ðàáîòÿò ñ ìîáèëåí òåëåôîí è êîëêî îò òÿõñà ìàòåðèàëíî íåçàâèñèìè. Íèêîé ëè íå ñè çàäàâà âúïðîñà îòêúäå íàé-áåäíèÿò çàòâîðíèê èìàòåëåôîí. Àíàëîãè÷åí å ïðîáëåìúò ñúñ ñáèâàíèÿòà - íÿêîé “òàðèêàò” ïðåáèâà “øìàòêà” èëè“òàðèêàò”. Âåäíàãà ñå ïîäáèðàò ñâèäåòåëè è ïðîöåäóðàòà å ñúùàòà.

Ñàìî ÷å òàêèâà ïðàêòèêè ñúçäàâàò çàêîíîìåðíîñò. Âèíàãè ùå èìà íÿêîé, êîéòî äà ïîåìàâèíàòà è äà áúäå íàêàçàí, âúïðåêè ÷å å ïîäñòàâåíî ëèöå, à íå ðåàëåí èçâúðøèòåë íà íàðóøå-íèåòî. Çà ñúæàëåíèå è íàäçèðàòåëèòå, è èíñïåêòîðèòå, è íà÷àëíèöèòå çíàÿò èñòèíàòà, íî ïðèå-ìàò íåèñòèíàòà, ñàìî çàùîòî å ïîäíåñåíà äîêóìåíòíî. ×ðåç òàçè ïàñèâíîñò è ëèïñà íà âîëÿ çàïðîìÿíà íåùàòà âèíàãè ùå ñà òàêèâà. Çà êàêâî ïîïðàâÿíå è ïðåâúçïèòàíèå ìîæå äà ïðåòåíäè-ðà èíñòèòóöèÿòà, ñëåä êàòî â ïîäîáíè ñëó÷àè è ñëóæèòåëèòå, è ëèøåíèòå îò ñâîáîäà ðàçáèðàò,÷å ÁÅÇÍÀÊÀÇÀÍÎÑÒÒÀ å ôàêò!?

Ñ÷èòàì, ÷å îò âñè÷êî ïîäíåñåíî äîòóê âñå íÿêîé ùå íàïðàâè íåîáõîäèìîòî äà èíèöèèðàïðîìåíè â íîðìàòèâíèòå àêòîâå, êîèòî ïîçâîëÿâàò íà ñëóæèòåëèòå â çàòâîðèòå äà ðàáîòÿò ïîîïèñàíèòå ïî-ãîðå íà÷èíè. Äðóã å âúïðîñúò, ÷å íàé-âàæíà å Ñúâåñòòà íà âñåêè ñëóæèòåë, êîéòîáè òðÿáâàëî äà ðàáîòè â óñëóãà íà îáùåñòâîòî, à íå çà ñâîè ëè÷íè öåëè è îáëàãè.

Ñ óâàæåíèå: Ñâåòëèí Ïåíåâ, Çàòâîð - Âàðíà

ÏÈÑÌÀ ÎÒ ÇÀÒÂÎÐÀÏÈÑÌÀ ÎÒ ÇÀÒÂÎÐÀ

18 ÎÁÅÊÒÈÂ

- Êàçàõòå, ÷å ñòå ñå ñâåñòèë â êîëà-

òà, êîãàòî ñà âè ðàçòúðñâàëè. Òîâà êîãà

áåøå?

- Ìíîãî ñëåä ñëó÷êàòà. Òå ñà ìå êàðà-ëè ôàêòè÷åñêè äî Îêðúæíàòà áîëíèöà. Îòòàì ñà ìå ïðåïðàòèëè íà Ïåùåðñêî øî-ñå, â õèðóðãèÿòà. Óñåòèõ ñòðàøíè áîëêè,êîãàòî ñå ñâåñòèõ, à â ïúðâèÿ ìîìåíò íåìîæåõ äà îñúçíàÿ íèòî êúäå ñúì, íèòî êîèñà õîðàòà îêîëî ìåí. Íå ðàçáèðàõ êàê-âî å ñòàíàëî, êàçâàõ: “Íåùî ìíîãî ìè åòåæêî íà ãëàâàòà”. Íåïîíîñèìè áÿõà áîë-êèòå.

- À êîé âè å íàìåðèë, êîé âè ïîìîã-

íà?ÈÍ

ÒÅ

ÐÂ

ÞÇà õîðàòàè íàñèëèåòî

Íà 11 ñåïòåìâðè ìíîãî ðàíî ñóòðèíòà, â çäðà÷à íà ãîòâåùî-

òî ñå äà èçãðåå ñëúíöå, 53- ãîäèøíèÿò Õàñàí Ñàëèõ Òàõèð, áúë-

ãàðèí, ìþñþëìàíèí îò ñåëî Áîãäàíèöà, Ïëîâäèâñêî, å áèë íà-

ïàäíàò â ãðúá îò íåèçâåñòíè õîðà, áèò äî çàãóáà íà ñúçíàíèå è

îñòàâåí íà óëèöàòà, êúäåòî ìàëêî ïî-êúñíî ãî íàìèðàò äðóãè

ìþñþëìàíè, îòèâàùè íà ñóòðåøíàòà ìîëèòâà â ãîëÿìàòà äæà-

ìèÿ â öåíòúðà íà Ïëîâäèâ. Òàõèð ñúùî å áúðçàë çà ìîëèòâàòà.

Òîé å äðåáåí íàáèò ìúæ ñ ãîëÿìà ïîáåëÿëà áðàäà, äîíÿêúäå

ïîäîáíà íà òàçè, ñ êîÿòî âèæäàìå Îñàìà áèí Ëàäåí. Àêî âèäèø

òîçè ÷îâåê, âåäíàãà ñè êàçâàø, ÷å ïðåä òåá å äúëáîêî âÿðâàù

ìþñþëìàíèí. Ñúñ çåìåäåëåöà è ñòðîèòåëÿ Õàñàí Òàõèð, èìàù

òðè äåöà è ïåò âíóêà, â íåèçìàçàíàòà ìó, íî ñúâúðøåíî ÷èñòà

êúùà â ñåëîòî, â åäíà ïðèçåìíà, çëå îñâåòåíà ñòàÿ ãîâîðèì

êàêòî çà îáñòîÿòåëñòâàòà îêîëî íàïàäåíèåòî, òàêà è çà íåùàòà

îò æèâîòà è âÿðàòà.

Ñïîðåä Òàõèð â ñåëîòî ìó èìà 20-òèíà ðåâíîñòíè ìþñþëìà-

íè, êîèòî õîäÿò ðåäîâíî íà ìîëèòâà â ïëîâäèâñêèòå äæàìèè. À

èíà÷å ìþñþëìàíèòå â òîâà ñìåñåíî ñåëî ñ îêîëî 800 æèòåëè

ñà îêîëî ñòîòèíà, ïî äóìèòå íà ñåêðåòàðêàòà íà êìåòñòâîòî. Òà-

õèð êàçâà, ÷å å èìàëî è äæàìèÿ, íî òÿ áèëà ðàçðóøåíà ïðåç ñå-

äåìäåñåòòå ãîäèíè íà ìèíàëèÿ âåê è ñåãà çà íåÿ íàïîìíÿ ñàìî

êóï÷èíà êàìúíè, à ñåëîòî å áèëî èçöÿëî ìþñþëìàíñêî è ñå å

êàçâàëî Õîäæèíîâî. Íî âñè÷êî ñå îáúðíàëî ïðåç 60-òå è 70-òå

ãîäèíè íà ìèíàëèÿ âåê è äîðè ãðîáèùåòî, ñïîðåä ñúáåñåäíèêà

ìè, å áèëî ñðàâíåíî ñúñ çåìÿòà.

Íå ìîæåì ñúñ ñèãóðíîñò äà òâúðäèì, ÷å áèÿ÷èòå, îñàêàòèëè

÷îâåêà, ñà ãî íàïðàâèëè, çàùîòî íåíàâèæäàò ìþñþëìàíèòå. Äàëè

å òàêà, òðÿáâà äà êàæå ïîëèöèÿòà. Íî ñú÷åòàíèåòî íà âèäà íà

Òàõèð ñ ìÿñòîòî íà ïîáîÿ - ñòîòèíà ìåòðà ïðåäè ãîëÿìàòà äæà-

ìèÿ, êàêòî è ñ òîâà, ÷å ïðåäíèÿ äåí âå÷åðòà ãðóïà ìîì÷åòèè ñà

ïñóâàëè ìþñþëìàíèòå, âëèçàùè è èçëèçàùè îò õðàìà, è ñà õâúð-

ëèëè êàìúê, íàðàíèë ÷îâåê, íàâåæäà íà ìèñúëòà, ÷å òîâà íàïà-

äåíèå å ñ ðàñèñòêè ìîòèâ.

- Àìè òåçè ìîì÷åòà ñà ìîè ïîçíàòè, íàïúò êúì äæàìèÿòà ñà áèëè è ñà ìå îòêðèëèäà ëåæà. Åäèí îò òÿõ ìè ðàçêàçà, ÷å êàòîñëèçàë îò ðåéñà, âèäÿë íåùî íà óëèöàòà âòúìíîòî, òî å îùå ìíîãî òúìíî ïî òîâà âðå-ìå è íå å ðàçáðàë êàêâî ëåæè - ÷îâåê ëè,íåùî äðóãî ëè. Òà òîé ñå å îáàäèë íà äðóãåäèí îò íàøèòå õîðà è òå ñ òàêñè, íå ñëèíåéêà, ñà ìå çàêàðàëè äî áîëíèöàòà.

- Êîëêî âðåìå îñòàíàõòå â áîëíèöà-

òà?

- Íà ñàìèÿ 11 ñåïòåìâðè îò ðàíî ñóò-ðèíòà, êîãàòî ñòàíà òîâà íåùî, äî îêîëî2:15 ìè ïðàâèõà èçñëåäâàíèÿ è ìå îñòà-âèõà â áîëíèöàòà. Ìíîãî õîðà îò íàøèòå

ÎÁÅÊÒÈÂ 19

äîéäîõà äà ìå âèäÿò, à âå÷åðòà ôàêòè÷åñêè ìè íàïðà-âèõà îïåðàöèÿòà, îêîëî 7 ÷àñà ïî÷íà. Ñëåä òîâà ìåäúðæàõà îùå ÷åòèðè äíè.

- Íÿêîé âèäÿë ëè å òåçè, äåòî âè áèõà?

- Àìè àç íå ñúì ãè âèäÿë, íî ñëåäîâàòåëèòå, ñ êîèòîãîâîðèõ, êàçàõà, ÷å òàì èìàëî íÿêàêâè êàìåðè îêîëîáàíêàòà, òà òå ÷àêàëè îò Ñîôèÿ äà íàïðàâÿò ïðîâåðêàíà òåçè êàìåðè è äà âèäÿò äàëè íåùî ñå å çàïèñàëî âòîçè ïîëóìðàê ðàíî ñóòðèíòà. À àç íàé-ìíîãî èñêàìäà çíàì êîè ñà áèÿ÷èòå, çà äà ìîãà óòðå, êàòî õîäÿ ïîóëèöèòå, äà çíàì, äà âíèìàâàì, äà ñå îãëåæäàì.

- Êîé ñå îïëàêà â ïîëèöèÿòà? Ïîëèöèÿòà êîãà äîé-

äå ïðè âàñ?

- È àç òî÷íî íå çíàì, íî ïðåäïîëàãàì, ÷å ñà îò íà-øèòå ìîì÷åòà, äåòî õîäÿò íà ìîëèòâà, ÷å òå ñà êàçàëèíà ïîëèöèÿòà. Îò ïîëèöèÿòà ñëåä åäíà ñåäìèöà äîéäî-õà. Òå íàé-íàïðåä ïî òåëåôîíà ñå îáàäèõà, êàçàõà, ÷åñà íàòîâàðåíè äà ðàáîòÿò ïî ìîÿ ñëó÷àé è ïèòàõàóäîáíî ëè å äà äîéäàò. Äîéäîõà äâàìà ÷îâåêà. Èìå-íàòà èì íå ãè çàïîìíèõ, ìèñëÿ, ÷å ñà îò Âòîðî ðàéîííîîò Ïëîâäèâ. Ñëåä äâà-òðè äíè äðóãè ñå îáàäèõà - äîç-íàòåëè ëè, ñëåäîâàòåëè ëè, íå èì ðàçáèðàì äëúæíîñòè-òå, çàùîòî íèêîãà ñ íèêàêâà ïîëèöèÿ íå ñúì èìàë ðà-áîòà. Òà ïèòàõà êîãà ùå å óäîáíî, à àç èì êàçàõ, ÷å ùåñå ñïîãîäèì, òðÿáâà è íà ìåí äà ìè å óäîáíî, çàùîòîíàëè çíàåòå, òîçè ìåñåö çà íàñ å ìíîãî îñîáåí, íèåäðóãè íåùà ïðàâèì ïðåç íåãî.

- Íî ìåí ìå èíòåðåñóâà êàêâî âëàñòòà ïðàâè âúâ

âàøèÿ ñëó÷àé. Äîéäîõà ïîëèöàèòå, ãîâîðèõà ñ âàñ,

ñëåä òîâà íåùî äðóãî èìàøå ëè?

- Âèæòå, òå íå ñà äîøëè ñïåöèàëíî çà ìåí, òå ïðîñ-òî àêî èì ïðàòÿò íÿêîãî äà ãî ðàçïèòàò, òå ùå ãî ñòîðÿò.Òóê äà âè êàæà, ÷å âå÷åðòà íà ïðåäíèÿ äåí, ñðÿäà âå-÷åðòà, ïàê åäíà òàêàâà ãðóïà ñà õâúðëèëè êàìúê, ñòðî-øèë òîé ïðîçîðåöà íà äæàìèÿòà è óäàðèë åäíî ìîì÷å.Òà õîðàòà ìè êàçàõà, ÷å å èìàëî ãðóïà îò îêîëî 15-20÷îâåêà, ñúáëå÷åíè äî êðúñòà è ñà âèêàëè è ïñóâàëè ïîâëèçàùèòå è èçëèçàùèòå îò äæàìèÿòà. Ìèíàë åäèí óíè-ôîðìåí è íàøèòå ñà ìó êàçàëè, ÷å ãðóïàòà å õâúðëèëàêàìúê è âúòðå èìà ìîì÷å, êîåòî å óäàðåíî ïî ãëàâàòà.À ïîëèöàÿò íèùî íå íàïðàâèë, ñàìî êàçàë, ÷å ùå ñåîáàäè íà ïàòðóëêàòà. À ìîì÷åòèèòå, äåòî âèêàëè, ñà ñèáèëè òàì. Íèêàêâà ïàòðóëêà íå äîøëà. Äå ôàêòî îò îð-ãàíèòå íà çàùèòàòà - íèùî.

- Çíàåòå ëè äîêúäå å ñòèãíàëî ðàçñëåäâàíåòî?

- Íå, íèùî íå çíàì, íèêîé íèùî íå ìè êàçâà. Èñêà-õà ðàçðåøåíèå äà ïðàâÿò ñíèìêè. Ïèòàì ãè çà êàêâî ñàèì òåçè ñíèìêè? Êàçàõà, ÷å ùåëè äà ãè äàäàò íà ïàòðó-ëèðàùèòå ïîëèöàè, òà òå êàòî ïîêàæåëè ñíèìêàòà, àìàíå ìè å ÿñíî íà êîãî ùå ÿ ïîêàçâàò, íàëè áèÿ÷èòå íÿìàäà ñè ïðèçíàÿò, ÷å ñà ìå áèëè, òà òàêà äà ðàçáåðàòíåùî êîé ìå å áèë. À äàëè èìà çàïèñè îò êàìåðèòå, àçíå çíàì, íà ìåí íèêîé íèùî íå ìè å êàçàë, âå÷å 25 äíèìèíàõà. Ñ õîðà îò II ðàéîííî ãîâîðèõ äåñåòèíà äíèñëåä ñëó÷êàòà, òå ìè êàçàõà, ÷å äîêóìåíòèòå ìè îò áîë-íèöàòà ñà ïðè òÿõ è êîãàòî ìè ïîòðÿáâàò, îò òÿõ ìîãà äàãè òúðñÿ. Íî äîêîëêîòî ðàçáðàõ, òå íèêàêúâ îãëåä íàìÿñòîòî íà áîÿ íå ñà ïðàâèëè, íèòî ñà âçåëè íåùî îò

òàì - ìåí ñà ìå áèëè ñ òåæêè îáóâêè, öåëèÿò áÿõ â êðúâ,ìîæå äà ñà îñòàíàëè íÿêàêâè ñëåäè, êîèòî äà íàñî÷-âàò òúðñåíåòî, íî íå çíàì äà ñà ïðàâèëè îãëåä. À ùîìäîñåãà íå ñà ìè ñå îáàäèëè, ìèñëÿ ñè, ÷å íèùî íÿìàäà èçëåçå îò òúðñåíåòî íà ïîáîéíèöèòå. Íå ñå çíàåçàïèñàëè ëè ñà íåùî êàìåðèòå èëè íå. Êàçàëè íà íà-øèòå ìîì÷åòà, ÷å êðúâòà ïî óëèöàòà íå å äîêàçàòåëñ-òâî è íå ñà îòèøëè äà ïðàâÿò îãëåä.

Ñ òîâà ðàçãîâîðúò íè ïî ôàêòèòå îêîëî ïîáîÿ

ìîæå äà ñâúðøè. Íî ìè ñå ùå ÷èòàòåëÿò äà ðàçáå-

ðå ñ êàêúâ ÷îâåê ñúì ãîâîðèë, äà âèäè ñèëàòà íà âÿðà-

òà ìó è çàòîâà ïî-äîëó ïðèâåæäàì îòêúñè îò íå-

ãîâè ðàçñúæäåíèÿ - çà æèâîòà, õîðàòà è âÿðàòà.

Çà õîðàòà è ÷îâåùèíàòà: Òî ìíîãî õîðà èäâàõà,ïðè íàñ å òàêà, êîãàòî ñå ÷óå, ÷å ñ íÿêîé íåùî íå ñòà-íàëî, âñè÷êè èäâàò, âñè÷êè ïîìàãàò, ìíîãî ñèëíî ñú-÷óâñòâèå èìà ó íàøèòå õîðà. À àç ìèñëÿ, ÷å òàêà òðÿáâàäà áúäå ïðè ÷îâå÷åñòâîòî. Çàùîòî àç ñúì ãëåäàë æè-âîòíè, çàíèìàâàë ñúì ñå è ìîãà äà âè êàæà - åäíî æè-âîòíî êàòî îñòàíå, çàùîòî íåùî íå ìó å â ðåä, äðóãèòåíå îòèâàò, íå òðúãâàò. Òå ñà æèâîòíè è æèâåÿò îáùî, çàä-ðóæíî. Íà íàñ Áîã íè å äàë âúçìîæíîñò äà ñìå ñ íàé-ôèíèòå óñòðîéñòâà ñúòâîðåíè, íî íèå æèâååì õàîòè÷-íî, òîâà íå å íîðìàëíî, íå å äîáðî çà íàøåòî ñúùåñ-òâóâàíå. Íå áè òðÿáâàëî äà å òàêà, íî ïðè íàñ å òàêà.Íî â òàçè îáùíîñò, â êîÿòî àç æèâåÿ, òàçè íåîáõîäè-ìîñò îò êîíòàêòè íè å ìíîãî ñèëíà. Íèå ïî ïðèíöèï ñèèìàìå òàêúâ íà÷èí íà æèâîò, ÷å è íèùî äà íÿìà, è äà íåñìå òîëêîâà áëèçêè, ïðåç îïðåäåëåíî âðåìå ñè õîäèìíà ãîñòè. Òàêà ìîæåì äà ñè çíàåì êàêâè ñà íè ïðîáëå-ìèòå, êàêâè ñà íè íåîáõîäèìîñòèòå , íàëè çà òîâà ñìåõîðà.

Çà íàñèëèåòî: Äà ïîñåãíåø íà åäíî æèâîòíî å ëî-øî. Àç èìàì òóê êó÷åòà, êîòåòà, ñòîêà. Äåñåò-äâàíàé-ñåò êîòåòà èìàì è îñîáåíî êîãàòî öåäèì ìëÿêîòî, à òîèìà ñèëåí àðîìàò è êîòåòàòà - êúäåòî è äà ñà ïîïëåâíÿòà èëè â äâîðà âåäíàãà ñå ñêóï÷âàò è ïîíÿêîãàìè äîñàæäàò. Íî è êîòêàòà, êîãîòî ÿ íàâèêàì, ñåäè íàðàçñòîÿíèå è ìå çàîáèêàëÿ, ïîíå íÿêîëêî äíè, äîêàòîè ìèíå. Òà è êîòêàòà, ÷å å æèâîòíî, å ÷óâñòâèòåëíà è íåòðÿáâà äà ñå áèå, à êàìî ëè ÷îâåêúò...

Çà õîðàòà, êîèòî íå ñïàçâàò Áîæèÿ çàêîí, íå ïîñòÿò

è ñà íàñèëíèöè: Òåçè õîðà, êîèòî ñà èçáðàëè òàêúâ íà-÷èí íà æèâîò, òå æèâåÿò ïî-íèñêî îò íèâîòî íà æèâîòíè-òå. Òîé çà äðóãî íå ìèñëè, òîé èñêà ñàìî äà ñå ïî÷åðïèèëè äà èçíóäè íÿêîé äà ãî ÷åðïè, èëè äà ïèå - äà ïîëçâàâñúùíîñò îïèàòè, êîèòî òîé ñè ìèñëè, ÷å ìó äàâàò íÿêàê-âî ðàâíîâåñèå èëè ñïîêîéñòâèå, íî òîâà íå å èñòèí-ñêî ñïîêîéñòâèå. Òîé íèêîãà íå ìîæå äà èìà ñïîêîé-ñòâèå.

Çà îòìúùåíèåòî: Àç ñúì èì êàçàë íà ìîèòå, ÷å íåèñêàì íèêîãà äà ïîñòúïâàò òàêà. Àç íèêàêâî ëè÷íîóäîâëåòâîðåíèå íå òúðñÿ. Çàùîòî àêî ÷îâåê ðåøè äàìèñëè òàêà - äà âðúùà, äà îòìúùàâà, òîé óòðå ìîæå è ñáëèçêèòå ñè äà ïîñòúïâà ïî ñúùèÿ íà÷èí. Òîâà íå å íà-÷èí íà îáùóâàíå, íå å íà÷èí íà æèâîò.�

Ðàçãîâîðà âîäè: Åìèë ÊÎÅÍ

20 ÎÁÅÊÒÈÂ

Òðàâìàòàîò ïðåõîäà

“Ïîìíÿ Áúëãàðèÿ ïðåäè89-òà ãîäèíà!Òîâà íå å ìÿñòî, êúì êîåòîèçîáùî èñêàì äà ñå âðúùàì!!”,êàçâà â èíòåðâþ Ìèøà Ãëåíè

Êàêâî å îáùîòî ìåæäó Èëèÿ Ïàâëîâ, áåäóè-

íèòå êîíòðàáàíäèñòè, æåíèòå - ìóëåòà íà

õåðîèí â Þæíà Àôðèêà, õîíê-êîíãñêèòå

òðèàäè è òðàôèêà íà æåíè. Îòãîâîðúò íà

òåçè âúïðîñè äàâà áðèòàíñêèÿò æóðíà-

ëèñò Ìèøà Ãëåíè â “Ìàêìàôèÿ - ïðåñòúï-

íîñò áåç ãðàíèöè”, êîÿòî èçëåçå è íà áúëãàð-

ñêè åçèê - âå÷å ïðåâåäåíà â 31 äúðæàâè.

Äà, Ìèøà Ãëåíè ñè ñïîìíÿ, ÷å ïðè ïîñëåäíî-

òî ìó èäâàíå â Áúëãàðèÿ áÿõìå âúâ âèõúðà íà

åäèí ïðåäèøåí ñêàíäàë. Òîçè, êîéòî ðàç-

òðåñå âúòðåøíîòî ìèíèñòåðñòâî äúëãî è

ïðîäúëæèòåëíî äî êóëìèíàöèÿòà - îñòàâêà-

òà íà âúòðåøíèÿ ìèíèñòúð Ðóìåí Ïåòêîâ.

Íå å èçíåíàäà çà íåãî, ÷å îòíîâî èìà ôîêóñè-

ðàùî ñúáèòèå - íàñêîðî æåñòîêî, ñ öåë

óáèéñòâî, ñïîðåä ëåêóâàùèòå ëåêàðè, å

ïðåáèò Îãíÿí Ñòåôàíîâ, ãëàâíèÿò ðåäàê-

òîð íà íîâèíàðñêèÿ ñàéò “Ôðîã íþç”, à

ïîðåäíèÿò ñêàíäàë â ñôåðàòà íà ñèãóð-

íîñòòà çàïî÷âà äà íàáèðà ñêîðîñò ìàêàð è

áåç ïúëíà ÿñíîòà â ïîñîêàòà.

Ìèøà Ãëåíè íå ñå ó÷óäâà, ÷å âñè÷êè ãî ïè-

òàò çíàå ëè çà ïðåáèâàíåòî íà Îãíÿí

Ñòåôàíîâ. Äàëè ñå ïîäðåæäàò ïîäîáíè

äàëå÷íè åôåêòè â àíàëèòè÷íàòà êàðòèíà,

äî êîÿòî ñòèãà áðèòàíñêèÿò âîåíåí

êîðåñïîíäåíò íà “Ãàðäèúí” è ÁÁÑ â ñâîèòå

ðàçñëåäâàíèÿ âúðõó îðãàíèçèðàíàòà ïðåñ-

òúïíîñò, òîâà å îñíîâíèÿò âúïðîñ, êîéòî

âñè÷êè êîëåãè è ÷èòàòåëè îòïðàâÿò êúì

ïèñàòåëÿ.

- Íàìèðàòå ëè àíàëîãèÿ ñ ïðåäèøíèÿ ñêàíäàë?

- Òîâà, êîåòî íàé-ìíîãî ìå ïðèòåñíÿâà â ìîìåíòà, åôàêòúò, ÷å â Áúëãàðèÿ èìà óáèòè ïèñàòåëè. Ñëó÷àÿò ñ óáè-òèÿ ïèñàòåë Ãåîðãè Ñòîåâ è ñåãàøíèÿò ñëó÷àé ñ ïðåáè-âàíåòî íà Îãíÿí Ñòåôàíîâ. Âñè÷êî òîâà å íåòúðïèìî!

Êîãàòî àÿòîëàõ Õîìåéíè ñëîæè ôàòâà âúðõó Ñàë-ìàí Ðóøäè, èìàøå âçðèâ îò ïðîòåñòè îò ñòðàíà íà âñè÷-êè ïèñàòåëè âúâ Âåëèêîáðèòàíèÿ.

- Êîðèöàòà íà àíãëèéñêîòî èçäàíèå íà êíèãàòà âè

å ñúñ ñíèìêè íà ãàíãñòåðè, ïóáëè÷íè äîìîâå..., à áúë-

ãàðñêîòî ñ öèãàðåíà êóòèÿ áåç áàíäåðîë - ïúëíà ñ

áîéíè ïàòðîíè, ...íàìåê çà äâàòà êëþ÷îâè êîíòðàáàí-

äíè ïîòîêà: íà îðúæèå è íà öèãàðè ëè å òîâà?

- Áúëãàðñêàòà êîðèöà áåøå âçåòà îò àìåðèêàíñêà-òà. Íî ðàçáèðà ñå òîâà å äîñòà óäà÷íî. Ïîìíÿ, ÷å êîãà-òî áÿõ â Þãîñëàâèÿ, çà ïðúâ ïúò ñå ñáëúñêàõ ñ íåëåãàë-íè öèãàðè è òå èäâàõà îò Áúëãàðèÿ.  ðàííèòå åòàïè íàíåëåãàëíàòà öèãàðåíà èíäóñòðèÿ Áúëãàðèÿ èãðàåøåçíà÷èìà ðîëÿ.

- Äíåñ ïîâå÷åòî áúëãàðñêè âåñòíèöè ïðåïå÷àò-

âàò ñòàòèÿ îò ñðúáñêî èçäàíèå çà òîâà êàê áúëãàð-

ñêàòà ìàôèÿ ïðîíèêâà è îâëàäÿâà ïîçèöèè â Ñúðáèÿ è

íà Áàëêàíèòå. Êàêúâ å ðàçìåðúò è çíà÷èìîñòòà íà áúë-

ãàðñêàòà ìàôèÿ â íåëåãàëíàòà òúðãîâèÿ â ìîìåíòà â

Åâðîïà?

- Òðóäíî å äà ñå êàæå äî êàêâà ñòåïåí âñÿêà åäíàìàôèÿ êîíòðîëèðà ïàçàðà. Çàùîòî òå ñå êðèÿò. Âàæíî-òî å êàê êîíêðåòíî ñëåä íàëàãàíåòî íà ñàíêöèè â Ñúð-áèÿ ïðåç 1992 ã. âèäÿõìå ðàçâèòèå íà åäíà ïàíáàëêàí-ñêà ìàôèÿ è âåäíúæ ñúçäàäåíà ñå ïîÿâèõà âàæíè âðúç-êè, êîèòî áàâíî è òðóäíî ìîãàò äà áúäàò ðàçïëåòåíè. Âíåëåãàëíèÿ òðàôèê íà êîêàèí è õåðîèí âèæäàìå êàêñà âêëþ÷åíè âñÿêàêâè åòíîñè, òðóäíî å äà ñå êàæå, ÷åòîâà å ñàìî áúëãàðñêà èëè ñàìî ñðúáñêà òúðãîâèÿ.Âñè÷êè ñà âêëþ÷åíè.

ÎÁÅÊÒÈÂ 21

- Ãåíåçèñúò íà îðãàíèçèðàíàòà ïðåñòúïíîñò è íà òå-

çè êîíòðàáàíäíè êàíàëè ñå ñâúðçâà, âêëþ÷èòåëíî è âúâ

âàøàòà êíèãà, ñúñ ñòðóêòóðèòå íà áèâøàòà Äúðæàâíà

ñèãóðíîñò. Äî êàêâà ñòåïåí ñìÿòàòå, ÷å âñå îùå èìà

äúðæàâíî ïîêðîâèòåëñòâî íàä òåçè ñòàðè êàíàëè íà

òúðãîâèÿ ñ îðúæèå èëè íàðêîòèöè è ÷å èìà ïîêðîâè-

òåëñòâî îò ñòðàíà íà òàéíèòå ñëóæáè è â ìîìåíòà?

- Íÿìà ñúìíåíèå, ÷å ÄÑ áåøå âêëþ÷åíà è â òúðãî-âèÿòà ñ íàðêîòèöè. Îñíîâíàòà ïðè÷èíà áåøå ôèíàí-ñîâèÿò èíòåðåñ íà äúðæàâàòà, íî çà ïðåõâúðëÿíåòî íàõåðîèí îò âàñ â Çàïàäíà Åâðîïà å èìàëî è óìèñúë, ÷åòîâà ùå ïîäëîæè ìèíà íà çàïàäíîòî êàïèòàëèñòè÷åñ-êî îáùåñòâî. Ñëåä 89-òà ãîäèíà ìíîãî îò ñëóæèòåëèòåíà òàéíèòå ñëóæáè îñòàíàõà áåç ðàáîòà, äúðæàâàòàáåøå â ïúëåí õàîñ è çàåäíî ñ áîðöèòå è ìóòðèòå âçåõàêàíàëèòå â ñâîè ðúöå. Ðàçáèðà ñå, âñè÷êî òîâà áåøåâàæíî, çàùîòî òåçè õîðà âå÷å ñà áèëè âêëþ÷åíè â íå-ëåãàëíàòà òúðãîâèÿ è ñà çíàåëè êàê ðàáîòè ñèñòåìàòàè òîâà áåøå íà÷èí äà èçðàáîòÿò ñåðèîçíè ïå÷àëáè,îãðîìíè ñóìè ïàðè. Äðóãîòî å, ÷å ñå èçïîëçâàõà äîá-ðå ðàçðàáîòåíè è äîáðå ñìàçàíè ìðåæè îò Ìîñêâàïðåç Âèåíà, Øâåéöàðèÿ - ôàíòàñòè÷íè óìåíèÿ, íà êîè-òî äà ðàç÷èòàø äîêàòî ñå ñðóòâà äúðæàâàòà. Áåç ÄÑâñè÷êè òåçè êðèìèíàëèçèðàíè êàïèòàëè íÿìàøå äà ñåïîÿâÿò òàêà ëåñíî.

-  êíèãàòà ìîæåì äà ïðî÷åòåì ìíîãî çà Áúëãà-

ðèÿ. Ïúðâàòà ãëàâà å îçàãëàâåíà “Ñìúðòòà íà åäèí

àìåðèêàíåö” - àìåðèêàíåöúò å Èëèÿ Ïàâëîâ, ïðèòå-

æàòåë è íà àìåðèêàíñêè ïàñïîðò. Îò èíäåêñà íà àí-

ãëèéñêîòî èçäàíèå âèäÿõ, ÷å ñòðàíèöèòå, ïîñâåòåíè

íà Áúëãàðèÿ, ñà äîñòà ïîâå÷å îòêîëêîòî òåçè íà Àô-

ãàíèñòàí èëè äàæå Ñúðáèÿ. Äîñòà ñúïîñòàâèìî ñ

áðîÿ ñòðàíèöè, ïîñâåòåíè íà Ðóñèÿ, è òî â äâàòà âà-

ðèàíòà íà Ñúâåòñêè ñúþç è âå÷å êàòî Ðóñèÿ. Êàêâî å

ìÿñòîòî íà áúëãàðñêèòå ñòðóêòóðè íà îðãàíèçèðàíà

ïðåñòúïíîñò â “ïðåñòúïíîñòòà áåç ãðàíèöè”, â ãëî-

áàëíàòà êàðòà íà ïðåñòúïíîñòòà?

- Ïðè÷èíàòà äà èçáåðà Áúëãàðèÿ áåøå îò÷àñòè çàùî-òî ïîçíàâàì êóëòóðàòà è ñèòóàöèÿòà òóê è îò÷àñòè çàùî-òî ñòðàíàòà íå å òîëêîâà ãîëÿìà - âñåêè ïîçíàâà âñåêè âïî-ìàëêèòå ñòðàíè. Ëåñíî ñå ñòèãà äî èíôîðìàöèÿ. Áúë-ãàðèÿ ñúùî òàêà áåøå ìîäåë çà òîâà êàê îðãàíèçèðà-íàòà ïðåñòúïíîñò ñå ðàæäà â ïðîöåñà íà ðàçïàäà íàêîìóíèñòè÷åñêèÿ ðåæèì. À ñúùî òàêà è êàêâè ñà âðúç-êèòå ìåæäó ïðåñòúïíîñò è îëèãàðñè. Èìàøå è ìåæäóíà-ðîäíè èçìåðåíèÿ íà áúëãàðñêàòà îðãàíèçèðàíà ïðåñ-òúïíîñò - êîèòî ìîæå áè òóê íå ñà ìíîãî èçâåñòíè. Âèå ñèçíàåòå èìåíàòà íà ÑÈÊ, ÂÈÑ è äðóãèòå ãðóïèðîâêè, íîìåæäóíàðîäíèÿò ìàùàá íà ÿâëåíèåòî ìîæå è äà íå âèå äîáðå èçâåñòåí. Ìîæå áè ìàëöèíà çíàÿò ÷å áúëãàð-ñêàòà ìàôèÿ å ñèëíà â Þæíà Àôðèêà èëè â Ëîíäîí, â÷àñòè íà Àçèÿ èëè íà Þæíà Àìåðèêà. È òîâà áåøå ñúùîïðè÷èíà äà èçáåðà Áúëãàðèÿ. Èìàòå ìíîãî åëåìåíòè,êîèòî ñà îáùè çà ñåí÷åñòàòà ãëîáàëíà èêîíîìèêà. Ñà-ìèÿò Èëèÿ Ïàâëîâ å ìíîãîçíà÷íà ôèãóðà. Èçãëåæäà êàòîêëàñè÷åñêè îëèãàðõ îáà÷å ñ ìèíàëî íà áîðåö.  ñúùî-òî âðåìå òîé ñúçäàâà ñòðóêòóðè è ðàáîòíè ìåñòà, ðàç-êðèâàøå âúçìîæíîñòè çà áèçíåñ è òî âúâ âðåìå, êîãàòîíà ìàëêî ìåñòà ñå ïðåäëàãàøå ðàáîòà â êðàÿ íà êîìó-íèçìà. À òîãàâà å èìàëî íóæäà îò ïðåäïðèåìà÷åñòâî èîò òàêèâà ôèãóðè êàòî Ïàâëîâ, çà äà ñå “ïîäïàëè” íîâàòàèêîíîìèêà è òÿ äà ïîëó÷è ïúðâè÷åí èìïóëñ.

- Ìíîãî õîðà ïîëó÷èõà îáà÷å îòâðàùåíèå îò äå-

ìîêðàöèÿòà è îò êàïèòàëèçìà çàðàäè òîçè îáðàç íà

íîâèòå áèçíåñìåíè, ñâúðçàíè ñ áèâøèòå ñòðóêòóðè

íà ÄÑ èëè íà ñèëîâèÿ ñïîðò. Êàê äà ñïðàò äà âèíÿò

äåìîêðàöèÿòà çàðàäè òîâà ëèöå íà ïðåñòúïíîñò è

âëàñò, ñâúðçàíè âçàèìíî?

- Òîâà å ñàìî åäèí èñòîðè÷åñêè ïåðèîä, ïðåç êîéòîïðåìèíàâà Áúëãàðèÿ. Êàòî êîíòðàñò ìîæåì äà äàäåìïðèìåð ñ ïî-íåùàñòíè äúðæàâè êàòî Ìîëäîâà, êîèòîíÿìàõà òîçè èñòîðè÷åñêè øàíñ äà ñå ïðèñúåäèíÿò êúìÍÀÒÎ è ÅÑ íà åäèí òîëêîâà ðàíåí åòàï.

- Òîâà ùàñòëèâî ñúáèòèå ëè å?

- Ìíîãî ùàñòëèâî ñúáèòèå. Àêî âèäèì êàêâî ñå ñëó÷-âàøå â Èñïàíèÿ, Ïîðòóãàëèÿ èëè Èðëàíäèÿ. Ïîâÿðâàéòåìè, ñëåä îùå 20-òèíà ãîäèíè Áúëãàðèÿ ùå áúäå ïðåê-ðàñíî ìÿñòî, äàëå÷ ïî-ìàëêî çàñèòåíî ñ îðãàíèçèðà-íà ïðåñòúïíîñò. Ìàêàð ÷å ÅÑ, ïúê è àç, î÷àêâàìå ñèã-íàëè îò òóêàøíàòà ïîëèòè÷åñêà êëàñà, ÷å ñà ãîòîâè äàãëåäàò ñåðèîçíî íà îãðàíè÷àâàíåòî íà òàçè ñèâà çîíàíà îðãàíèçèðàíàòà ïðåñòúïíîñò. È îòíîâî ñå âðúùàìíà ïóáëè÷íèòå åêçåêóöèè. Òîâà å íåòúðïèìî è ÷èñòî èïðîñòî îçíà÷àâà, ÷å íàëàãàíåòî íà çàêîíà â ñòðàíàòàíå ôóíêöèîíèðà ïðàâèëíî è òîâà å íåùî, êîåòî ñïåø-íî òðÿáâà äà ñå ïîñòàâè íà äíåâåí ðåä, íå èìèòàöèîí-íî, à èñòèíñêè îò ïîëèòèöèòå.

Ùî ñå îòíàñÿ äî äåìîêðàöèÿòà - òîâà å íå òîëêîâàñâúðçàíî ñ íåÿ, êîëêîòî ñ òðàâìàòà îò ïðåõîäà. Ñïîìíÿìñè Áúëãàðèÿ ïðåäè 1989 ã. è ùå êàæà êàòåãîðè÷íî, ÷å òîâàíå å ìÿñòî êúì êîåòî èçîáùî èñêàì äà ñå âðúùàì!!�

Èðèíà Íåäåâà

ðàçìèñëèðàçìèñëèðàçìèñëèðàçìèñëèðàçìèñëèñëåä åäíîñëåä åäíîñëåä åäíîñëåä åäíîñëåä åäíîïúòóâàíåïúòóâàíåïúòóâàíåïúòóâàíåïúòóâàíå

22 ÎÁÅÊÒÈÂ

Äàíèåëà ÃÎÐ×ÅÂÀ

Øàáàí, íàøèÿò äîìàêèí, è æåíà ìó Ìóðàäèå íè ÷àêàò íà ïðèñòàíèùåòî â Áóðñà èïðåäëàãàò äà âå÷åðÿìå â åäèí îò ìàëêèòå ðèáàðñêè ðåñòîðàíò÷åòà íà áðåãà, íåäàëå÷îòòóê. Ñëèçàìå îò êîëàòà òúêìî íàâðåìå, çà äà âèäèì êàê ñëúíöåòî äîñòîëåïíî ñåïîòàïÿ â ìîðåòî è ùåäðî ïîçëàòÿâà âîäàòà, êàìúíèòå è êúùèòå íàîêîëî. Íåïîçíàòàæåíà å íàãàçèëà ñ áîñè êðàêà âúâ âîäàòà, à êúðïàòà íà ãëàâàòà é ïî ñòðàííà è êðàñè-âà ñëó÷àéíîñò õàðìîíèðà ñ êàìåíèñòèÿ áðÿã.

* * *

Øàáàí å ëåêàð è íà äðóãàòà ñóòðèí ñå èçâèíÿâà, ÷å òðÿáâà äà íèîñòàâè çà îêîëî ÷àñ. Èìàë îòäàâíàøíà óãîâîðêà â ñúñåäíî íà Áóð-ñà ñåëî äà èçâúðøè ðèòóàëíîòî îáðÿçâàíå (ñþíåò) íà ìîì÷åí-öåòî íà ñâîå ïîçíàòî ñåìåéñòâî.

Ñëåäîáåä ïðåäëàãà äà íè çàâåäå äà âèäèì ñïåöèàëíîòîëåãëî ñ áàëäàõèí, êîåòî ñå ïðèãîòâÿ çà òîçè ìþñþëìàíñêèïðàçíèê è èçîáùî äà íè ïîêàæå ñåëîòî, õîðàòà, êàôåíåòî,“òèïè÷íî òóðñêî êàôåíå”, óâåðÿâà íè òîé.

 êîëàòà ðàçïèòâàì çà äåòåòî: êîëêî å ãîëÿìî, ïëàêàëî ëè å.- Íà 9 ãîäèíè å, ìàëêî ñà ïîçàêúñíåëè. Îáèêíîâåíî ãëåäàò

äà å ïî-ðàíî, êîãàòî äåòåòî å îêîëî 6-7-ãîäèøíî...- Áîëè ëè? - ïèòàì ñ ëåêî ñâèòî ñúðöå.- Àìè! Òî ñå ïðàâè ñ óïîéêà - óñïîêîÿâà ìå Øàáàí. - Ðàáîòà çà

íÿêîëêî ìèíóòè å.Ñþíåòúò ñå ïðàâè ïðåäèìíî ïðåç ëÿòîòî, êîãàòî äåöàòà íå õîäÿò

íà ó÷èëèùå, çà äà ìîãàò áëèçêèòå, à è öÿëîòî ñåëî äà ãî îòïðàçíó-âàò. Øàáàí ìè îáÿñíÿâà, ÷å ïðàçíèêúò òðàå íÿêîëêî äíè, âñè÷êèñà äîáðå äîøëè, à ïî êúùèòå ñå ðàçíàñÿò òàâè ñ áàêëàâà.

Âëèçàìå â ñåëîòî è ñïèðàìå çà ìàëêî ñ êîëàòà ïðåä åäíî îòêàôåíåòàòà. Ìúæåòå ïîçäðàâÿâàò Øàáàí è ñè ðàçìåíÿò íÿêîë-êî äóìè ñ íåãî, óñìèõâàò ñå, øåãóâàò ñå íåùî. Êîëàòà ïðîäúë-

ðàçìèñëèðàçìèñëèðàçìèñëèðàçìèñëèðàçìèñëèñëåä åäíîñëåä åäíîñëåä åäíîñëåä åäíîñëåä åäíîïúòóâàíåïúòóâàíåïúòóâàíåïúòóâàíåïúòóâàíå

ÎÁÅÊÒÈÂ 23

æàâà íàãîðå ïî óëèöèòå, êó÷åòà è êîòêè ïðåñè÷àò ÿâàø-ÿâàø, î÷åâèäíî ñà ñâèê-íàëè íà ïðåäèìñòâî è òúðïåëèâè øîôüîðè. Êîêîøêèòå è òå ñå ðàçõîæäàò öàðñ-òâåíî âàæíè è íå äàâàò âèä äà ãè å ñòðàõ îò èäâàùàòà êîëà.

Íàêðàÿ ñïèðàìå ïðåä êúùà íà äâà åòàæà è ñðàâíèòåëíî ãîëÿì äâîð, â êîéòîíÿêîëêî ñòàðöè ñåäÿò íà ëàôìîàáåò.  êúùàòà î÷åâèäíî öàðè ïðàçíè÷íà ñóåòíÿ.Æåíè è ìîìè÷åòà - ãîëîãëàâè èëè ñ ïúñòðîöâåòíè êúðïè íà ãëàâèòå, ñúâðåìåííîèëè òðàäèöèîííî îáëå÷åíè âëèçàò è èçëèçàò îò êúùàòà. Øàáàí íå ñè ïðàâèòðóäà äà çàêëþ÷è êîëàòà, ïðåêîñÿâàìå äâîðà è ñå êà÷âàìå ïî ñòúïàëàòà íàêúùàòà. Ïðåä âõîäíàòà âðàòà èìà ìíîãî îáóâêè. Øàáàí è Ìóðàäèå ñúùî ñåñúáóâàò, ñúáóâàìå ñå è íèå. Ïîñðåùàò íè ðàäóøíî, ñ ìèëè óñìèâêè è íè êàíÿòñ äóìè è æåñòîâå äà âëåçåì. Ñòàÿòà å ïúëíà ñ õîðà, ïðåäèìíî æåíè, äåöà èìîìè÷åòà. Çàïîçíàâàìå ñå ñ ìàéêàòà, ñ áàáàòà è ñåñòðè÷êàòà íà ìîì÷åòî.Ñàìèÿò ãåðîé ñå å ðàçïîëîæèë êàòî â òðîí â ëåãëî ñ ïðàçíè÷íî óêðàñåí áàë-äàõèí è ãëåäà åäíîâðåìåííî ãîðäî è ñìóòåíî.

Ñåùàì ñå, ÷å áÿõ ÷åëà íÿêúäå, ÷å ñþíåòúò å ðèòóàëúò, ÷ðåç êîéòî ìîì÷åòîñòàâà ìúæ. Ïîçäðàâÿâàì ìîì÷åòî, òî êèìà è ñå óñìèõâà ñòåñíèòåëíî. Íàäãëàâàòà ìó èìà ëåíòà ñ íàäïèñ Ìàøàëà, äî ãëàâàòà ìó èìà âúçãëàâíèöà, íà

êîÿòî ñà çàêà÷åíè êàòî ìåäàëè çëàòíè ïàðè÷êè ñ ÷åðâåíè ëåíòè÷êè. Òîâàî÷åâèäíî ñà äàðîâåòå, êîèòî ïîëó÷àâà. Íàâåæäàì ñå äà ãè ðàçãëåäàì,

ìîì÷åòî ìè îáÿñíÿâà íåùî è ãè ïîêàçâà. Íå ðàçáèðàì äóìèòå, îñâåíòóê-òàìå íÿêîÿ, íî âñè÷êî íÿêàê ìè íàïîìíÿ çà Ðîäîïèòå è èç-

âèêâà â ñúçíàíèåòî ìè ïîçàáðàâåíè êàðòèíè êàòî äåíÿ ïðå-äè ñâàòáàòà íà ìîÿ ïðèÿòåëêà, êîãàòî áëèçêè è ðîäíèíè

èäâàõà äà ÿ ïîçäðàâÿò, äà ñå âúçõèòÿò íà ãðèæëèâî ïîä-ðåäåíèÿ ÷åèç è äà ïîäíåñàò äàðîâå è áëàãîïîæåëàíèÿ.

Ñúùàòà àòìîñôåðà íà ñïîäåëåíà ðàäîñò è òîïëîãîñòîïðèåìñòâî.

Ïèòàì äîìàêèíèòå äàëè ìîãà äà íàïðàâÿ íÿêîëêîñíèìêè. Êèìàò ìè óòâúðäèòåëíî ñúñ ñúðäå÷íè óñìèâêè.Ãåðîÿò íà òúðæåñòâîòî çàñòàâà ïðåä îáåêòèâà ñåðèîçåíè ñìóòåí, ñíèìàì è ñåñòðè÷êàòà ìó, ïîñëå áàáà ìó, êîÿ-òî äúðæè â ðúöå áåáåòî íà äðóãà ñâîÿ äúùåðÿ, è íàêðàÿìàéêà ìó - ìëàäîëèêà æåíà ñ êðàñèâè øàëâàðè. Ìàéêàòàìè ïîêàçâà êúíîñàíèòå ñè çà ïðàçíèêà ðúöå, ñíèìàì äëà-íèòå é. Ñ ÷óâñòâî çà õóìîð áàáàòà ïîñòàâÿ ìåæäó ðúöåòåíà äúùåðÿ ñè è ñâîÿòà êúíîñàíà äëàí - ñòàâàò òðè ðúöå.

×åðïÿò íè ñ ëîêóì. Êúðïàòà íà ìàéêàòà ñå îòðàçÿâà âîãëåäàëîòî çàä íåÿ, áëåñòè è òðåïòè.

* * *

Êà÷âàìå ñå â êîëàòà, â öåíòúðà çàâèâàìå âëÿâî ïî åäíàóëè÷êà è ñïèðàìå ïðåä êàôåíåòî, íå îíîâà íà ïëîùàäà, àäðóãî. Ñåãà å ñåçîíúò íà äèíèòå è ïúïåøèòå, ñåëîòî å ïðî-÷óòî ñ áîñòàíèòå ñè, íà ïëîùàäà è ïî óëè÷êèòå ñà ïàðêèðà-íè êàðîñåðèè ïúëíè äîãîðå ñ äèíè è ïúïåøè. Ïúïåøèòå ñàîñîáåíè, íèêîãà íå áÿõ âèæäàëà òàêèâà - êðúãëè è ñúñçåëåíè êîðè. Êàôåíåòî å òóðñêî, òîåñò â íåãî èìà ñàìî

24 ÎÁÅÊÒÈÂ

ìúæå. Äåñåòèíà ìúæå, ìëàäè è ñòàðè ñåäÿò îòâúí ïîäíàâåñà, ïèÿò ÷àé. Âúòðå äâàìà âúçðàñòíè èãðàÿò íàòàáëà, äðóãè òðèìà-÷åòèðèìà, ïî-ìëàäè, îáèêàëÿòîêîëî ìàñà çà áèëÿðä. Ìúæåòå ïîä íàâåñà ñòàâàò èíè ïðåäëàãàò ñòîëîâå, ñìåñòâàò ñå äà íè íàïðàâÿòìÿñòî. Îòíîâî ìå âïå÷àòëÿâà ñïîêîéñòâèåòî, åñòåñ-òâåíîòî ïîâåäåíèå íà õîðàòà, ñú÷åòàíèåòî îò äîá-ðîñúðäå÷íîñò è ñäúðæàíîñò, ãîñòîïðèåìñòâîòî. Òî-âà ÷å ñ Ìóðàäèå ñìå æåíè, î÷åâèäíî íå å ïðîáëåì.Êàôåäæèÿòà íè ïîçäðàâÿâà ñúðäå÷íî, ïèòà êàêâî ùåïèåì è ñëåä ìàëêî äâàìàòà ñúñ ñèíà ñè íè íîñÿò÷åðâåí òóðñêè ÷àé â ñòúêëåíè ÷àøêè.

Àòìîñôåðàòà ìè íàïîìíÿ ìàëêî íà êàôåíå-òî íà ñåëî, êúäåòî äÿäî ìè õîäåøå äà èãðàåòàáëà è êàðòè. È òàì ñå ñúáèðàõà âñå ìúæå,ìàêàð ÷å íÿìàøå ìþñþëìàíè. Êîãàòî áàáà ìåïðàùàøå äà ãî âèêàì çà âå÷åðÿ, òîé ãîðäî ìåïðåäñòàâÿøå è çàðú÷âàøå:

- Ìîì÷å, äàé åäíà ëèìîíàòà çà óíó÷êàòà!

Êàôåäæèÿòà èäâà ïàê è ïèòà äàëè èñêàìå è íåùîðàçõëàäèòåëíî. Òóê ñìå ãîñòè, à íå êëèåíòè, íå äà-âàò è äóìà äà ñå èçäóìà çà ïëàùàíå. Çà èçïðîâîäÿê

íàïúëâàò áàãàæíèêà íà äîêòîðà ñ äèíè è ïúïåøè,ïîëîâèíàòà îò êîèòî Øàáàí íà ñâîé ðåä ðàçäàâàíà äåöàòà ïðåä áëîêà - äà ãè íîñÿò àðìàãàí âêúùè.

Íàêðàÿ íà ñåëîòî ñïèðàìå íà åäíà âèñî÷èíêà,çà äà ïîãëåäàìå áîñòàíèòå, ëîçÿòà è ãðàäèíèòå,ïðîñíàëè ñå â ïîäíîæèåòî íà ïëàíèíàòà Óëóäàã, îá-ëÿíà îò ìåêàòà ñâåòëèíà íà çàëÿçâàùîòî ñëúíöå.

* * *

Äæàìèÿòà íà Åþá â Èñòàíáóë å ìÿñòî çà ïîêëî-íåíèå íà ìíîãî ìþñþëìàíè, çàùîòî òóê ñå íàìè-ðà ãðîáíèöàòà íà Åþá. Èäâàò öåëè ñåìåéñòâà è ìíî-ãî îò ìîì÷åíöàòà ñà îáëå÷åíè êàòî ïðèíöîâå, â êðà-ñèâè áåëè êîñòþìè, ñ öàðñòâåíî íàìåòàëî è æåçúëâ ðúêà. Íà ãëàâàòà ñè íîñÿò ÷àëìè, óêðàñåíè ñ êàìú-÷åòà è ïåðà. Òîâà îáëåêëî, êàêòî è äàðîâåòå ñà ÷àñòîò ïðàçíèêà, êîéòî ñúïúòñòâà ñþíåòà. Èçêóøàâàì ñåäà ñíèìàì íÿêîé îò ìàëêèòå ïðèíöîâå, íî íå çíàìäàëè å ðåäíî. Ïîãëåæäàì êúì âèñîê äîñòîëåïåí ìúæñ ÷àëìà íà ãëàâàòà, êîéòî ïðèäðóæàâà ñèíà ñè èïèòàì ìîãà ëè äà íàïðàâÿ ñíèìêà. Ìúæúò êèìà ñ ãëà-âà, ïîñòàâÿ ðúêà íà ðàìîòî íà ñèíà ñè, êàçâà ìóíåùî è ïîñî÷âà ôîòîàïàðàòà â ðúêàòà ìè. Ìîì÷åòîçàñòàâà ìèðíî ïðåä îáåêòèâà ìè, ëèöåòî ìó å ñå-ðèîçíî è ìèëî.

* * *

Ìåñåö ïî-êúñíî, âå÷å â Õîëàíäèÿ, ðàçãëåæäàé-êè ñíèìêèòå îò Òóðöèÿ ïóñêàì òúðñà÷êàòà â èíòåð-íåò äà ïðî÷åòà ïîâå÷å çà ñþíåòà. Ïî íàâèê òúðñÿïúðâî íà õîëàíäñêè. Ïîïàäàì íà ïîäðîáíà è êî-ðåêòíî ïîäíåñåíà èíôîðìàöèÿ, íàó÷íè, ðåëèãèîç-íè è ïîïóëÿðíè ñòàòèè, èíòåðåñíè ôîðóìè è ïðåäà-âàíèÿ ïî ðàäèîòî è òåëåâèçèÿòà. Ïîïàäàì è íà åäèíñïåöèàëåí ñàéò, â êîéòî èìà ðàçëè÷íè ðàçäåëè - ñþ-íåòúò è ðåëèãèÿòà, òðàäèöèè, êóëòóðà, èñòîðè÷åñêèñâåäåíèÿ, ìåäèöèíñêà èíôîðìàöèÿ è äðóãè. Íî òî-âà, êîåòî ãî îòëè÷àâà îò âñè÷êè îñòàíàëè ñàéòîâå å,÷å å ñúçäàäåí ñ öåë ìúæåòå, íà êîèòî ïðåäñòîè îá-ðÿçâàíå ïî ìåäèöèíñêè èëè äðóãè ñúîáðàæåíèÿ, äàíàìåðÿò òóê ïîäðîáíà èíôîðìàöèÿ, êàêòî è äà ñïî-äåëÿò ñâîÿ ñîáñòâåí îïèò, äîðè åâåíòóàëíèòå ñèñòðàõîâå è ïðèòåñíåíèÿ. Îêàçâà ñå, ÷å èìà ìíîãîñëó÷àè, êîãàòî îáðÿçâàíåòî ñå íàëàãà ïîðàäè çäðà-âîñëîâíè, åñòåòè÷åñêè èëè äîðè ñåêñóàëíè ïðîá-ëåìè. Ïðàâè ìè âïå÷àòëåíèå îòêðèòèÿò è ñïîêîåí íà-÷èí, ïî êîéòî ñå îáñúæäàò è äèñêóòèðàò ðàçëè÷íèïðîáëåìè. Ïîïàäàì è íà ïðèòåñíåíèåòî íà åäíî12-13 ãîäèøíî ìþñþëìàíñêî ìîì÷å, êîåòî ñïîäåëÿâúâ ôîðóìà, ÷å îò òàçè ãîäèíà âå÷å å â ñðåäíîòîó÷èëèùå (îò 13 äî 17- ãîäèøíà âúçðàñò) è ñå ÷óäèêàê ùå ðåàãèðàò ìîì÷åòàòà îò êëàñà, àêî çàáåëå-æàò â ñúáëåêàëíÿòà íà áàñåéíà, ÷å å îáðÿçàí. Îò-ãîâàðÿò ìó íÿêîëêî äóøè, ÷å íå å íèêàêúâ ïðîáëåì,÷å ïî âñÿêà âåðîÿòíîñò èìà è èíäèâèäóàëíè ñúáëå-êàëíè, à íå ñàìî îáùè, ÷å ïîâå÷åòî ìîì÷åòà ñàíàÿñíî è ÷å íèêîé íÿìà äà îáúðíå âíèìàíèå, à àêîãî ïèòàò äà îáÿñíè ñïîêîéíî è òîëêîâà. Íàé-ìíîãî

ÎÁÅÊÒÈÂ 25

äà ñå ïîøåãóâàò íåçëîáëèâî, êàçâà ìó äðóãî ìîì÷å è ñïîäåëÿ, ÷å è òîé ñå åïðèòåñíÿâàë è ïúðâîíà÷àëíî ìó å òðÿáâàëî ìàëêî êóðàæ, êîéòî íå çíàåëîòêúäå äà âçåìå. Íî âñè÷êî ìèíàëî ñïîêîéíî è áåç íàïðåæåíèå, ïîâå÷åòîìîì÷åòà çíàåëè çà êàêâî ñòàâà äóìà.

Òàçè êðàòêà äèñêóñèÿ â õîëàíäñêèÿ ôîðóì ìå çàèíòðèãóâà è ïèòàì11-ãîäèøíèÿ ñè ñèí (âñå îùå â îñíîâíîòî ó÷èëèùå) çíàå ëè êàêâî åòîâà îáðÿçâàíå.

- Çíàì, ó÷èõìå â ó÷èëèùå - îòãîâàðÿ ìè òîé ðàçñåÿíî ñ âïåðåí âòåëåâèçîðà ïîãëåä, ïîíåæå äàâàò íÿêàêúâ òèéíåéäæúðñêè ñåðèàë.

- À çàùî ãî ïðàâÿò?- ïðîäúëæàâàì äà ëþáîïèòñòâàì. ãëàñà íà ñèíà ìè ïðîçâó÷àâà íåòúðïåíèå, ÷å ìó ïðå÷à äà ñëåäè

ôèëìà:- Å, çàùî! Çàðàäè ðåëèãèÿòà, òîâà ñà òðàäèöèè. Ïîíÿêîãà òðÿáâà

îò äîêòîðà.- Ïî ìåäèöèíñêè ñúîáðàæåíèÿ - êîðèãèðàì àç áúëãàðñêèÿ ìó åçèê è

ïðîäúëæàâàì äà ïèòàì: Êàêâî âè ðàçêàçàõà îùå â ó÷èëèùå? - Ìàìî, ãëåäàì ôèëì ñåãà! Ñàìà ñè ïðî÷åòè, ïèøå â èíòåðíåò.

Ïóñêàì ïàê òúðñà÷êàòà, íî íà áúëãàðñêè. Çà ìîÿ íåïðèÿòíà èçíåíàäà,òîçè ïúò èíôîðìàöèÿòà ñå îêàçâà òâúðäå îñêúäíà è ïúëíà ñ ïðåäðàçñúäúöè.Ïîïàäàì íà íàïðàñêàíè ñúñ ñàìî÷óâñòâèå ïîëóãðàìîòíè ñòàòèè, ïèñàíèïîäèãðàâàòåëíî è ñ ðàçïàñàí åçèê. Ïîïàäàì è íà åäíî ïðåäàâàíå íà Ìàð-òèí Êàðáîâñêè, êîåòî çà ñúæàëåíèå ïîäíàñÿ íà çðèòåëèòå íå ñìèñëåíà èí-ôîðìàöèÿ, à çðåëèùå è îñòàâÿ âïå÷àòëåíèå çà ïîâúðõíîñòíîñò è òúðñåíå íàåâòèíà ñåíçàöèîííîñò. Òóê-òàìå ïî ôîðóìèòå ïðî÷èòàì íÿêîëêî ñìèñëåíèìíåíèÿ, èçðå÷åíè ñúñ ñïîêîåí è òîëåðàíòåí òîí, íî êàòî öÿëî ëèïñâà çàäúë-áî÷åíà è êîðåêòíà èíôîðìàöèÿ. Ïîâå÷åòî èçêàçâàíèÿ ìå ñìàéâàò ñ íåâå-æåñòâîòî ñè, ñ àãðåñèâíîñòòà è ñ ãðîçíèòå íàïàäêè ñðåùó ìþñþëìàíè èåâðåè. Íÿêîè ñà íàïðàâî êîìè÷íè ñ õúñà è ñ äèâîòèÿòà ñè. Âñå ïàê ìè ñåñòðóâà ñòðàííî, ÷å â ñòðàíà êàòî íàøàòà, êúäåòî îò âåêîâå ìèðíî è êðîòêîæèâåÿò õðèñòèÿíè, ìþñþëìàíè è åâðåè, ìîæå äà öàðè òàêîâà íåâåæåñòâî èîòòàì íåòúðïèìîñò êúì äðóãèÿ.�

26 ÎÁÅÊÒÈÂ

Ïîíÿòèåòî “ïîïóëèçúì” â Èçòî÷íà Åâðîïà îáèêíîâå-íî íå ñå èçïîëçâà åäíîçíà÷íî. Ïîíÿêîãà ñ íåãî ñå

îïèñâà ïðîöåñ íà “âðúùàíå íàçàä” (backsliding)ñïðÿìî äîñòèæåíèÿòà íà ëèáåðàëíàòà äåìîêðàöèÿ â ðå-ãèîíà ïðåäè ãîëÿìîòî ïðèñúåäèíÿâàíå êúì ÅÑ (2004 ã.).Ïîíÿêîãà ïîä ïîïóëèçúì ñå ðàçáèðà âúçíèêâàíåòî è âúç-õîäúò íà íàöèîíàëèñòè÷åñêè èëè äÿñíî ðàäèêàëíè ïàð-òèè, èëè ïúê ïðîñòî äîìèíàöèÿòà íà ïàðòèè, îðãàíèçèðà-íè îêîëî õàðèçìàòè÷íè ëèäåðè. Ïî÷òè âñè÷êè àâòîðè, êîè-òî ñà ïèñàëè çà èçòî÷íîåâðîïåéñêèÿ ïîïóëèçúì, îò÷èòàòàíàëèçà íà Êàñ Ìóäå, ñïîðåä êîãîòî ñòàâà äóìà çà èä-åîëîãèÿ, êîÿòî ïðîòèâîïîñòàâÿ “íàðîäà” êàòî öÿëî íà(êîðóìïèðàíèÿ) ïîëèòè÷åñêè åëèò. È òðèòå ïîñî÷åíè óïî-òðåáè íà ïîíÿòèåòî âñúùíîñò íå ñà âçàèìíî èçêëþ÷âà-ùè ñå: òå ïîñòàâÿò ðàçëè÷íè àêöåíòè ïî îòíîøåíèå íàñõîäíè êîìáèíàöèè îò ôàêòîðè. Òåçè ôàêòîðè ìîãàò äàáúäàò ðàçäåëåíè íà òðè îñíîâíè ãðóïè:

Èäåîëîãè÷åñêè ôàêòîðè: ïîëèòè÷åñêàòà íàäïðåâà-ðà ñå èçìåñòâà îò ñîöèàëíî-èêîíîìè÷åñêàòà îáëàñòêúì îáëàñòòà íà èäåíòè÷íîñòèòå (ãðóïîâè, íàðîäíè, ëè÷-íîñòíè) è ìîðàëíèÿ èíòåãðèòåò. Îñíîâíèòå ïîëèòè÷åñ-êè èãðà÷è íå ñå ðàçëè÷àâàò ïî ñâîèòå ïðîãðàìè â èêî-íîìèêàòà è ñîöèàëíàòà ïîëèòèêà, à ñå ñúñòåçàâàò íàé-âå÷å íà ñèìâîëíàòà ïëîñêîñò íà íàöèîíàë-ïàòðèîòèç-ìà èëè ïúê ñå ñòðåìÿò äà ñå ïðåäñòàâÿò çà ïî-ìàëêîêîðóìïèðàíè îò ñâîèòå îïîíåíòè.  ðåçóëòàò íà òîâàîòìåñòâàíå, òðàäèöèîííîòî ðàçëè÷èå ìåæäó ëÿâî èäÿñíî èëè ïðåñòàâà äà ðàáîòè, èëè ïðèäîáèâà íîâ ñìè-ñúë. Íàïðèìåð, â Óíãàðèÿ ëåâèöàòà å ìîæå áè ïî-ïà-çàðíà è ïî-ìàëêî åòàòèñêà îò äåñíèöàòà (ìàêàð ÷å êîí-ñåíñóñúò ïî îñíîâíè èêîíîìè÷åñêè ïîëèòèêè å çíà÷è-òåëåí): òîâà, êîåòî îñíîâíî ðàçëè÷àâà äåñíèòå Fideszîò MSP è ñâîáîäíèòå äåìîêðàòè, å íåïðèêðèòèÿò íà-öèîíàëèçúì è ïðèêðèòàòà êñåíîôîáèÿ è àíòèñåìèòè-çúì íà ïúðâèòå.

Ïàðòèéíî-îðãàíèçàöèîííè ôàêòîðè: óòâúðäåíèòåïàðòèè îò ïðåõîäíèÿ ïåðèîä èçïèòâàò âñå ïî-ãîëåìèòðóäíîñòè äà óñòîÿò íà êîíêóðåíöèÿòà íà íîâè èãðà÷è,êîèòî ïúòóâàò ñ ìíîãî ëåê èäåîëîãè÷åñêè è îðãàíèçà-öèîíåí áàãàæ. Áúëãàðèÿ è Ïîëøà ñà íàé-îò÷åòëèâèòåïðèìåðè â òîâà îòíîøåíèå - è â äâåòå äúðæàâè ãîëÿìà

÷àñò îò ïîëèòè÷åñêèòå ïàðòèè íà ïðåõîäà áÿõà èçìåñ-òåíè îò íîâè èãðà÷è. È â äâåòå äúðæàâè íîâèòå ïàðòèèèçïèòâàò ñèëíà çàâèñèìîñò îò õàðèçìàòè÷íè ëèäåðè èñå îïèòâàò äà êàïèòàëèçèðàò íàòðóïàíèòå íåãàòèâíèíàñòðîåíèÿ íà ãðàæäàíèòå êúì íåóäà÷èòå íà ïðåõîäà.Ïàðòèÿòà íà Ôèöî â Ñëîâàêèÿ ñúùî ìîæå äà áúäå äà-äåíà êàòî ñõîäåí ïðèìåð.  ñèñòåìè, êîèòî ñà ñèëíîêàðòåëèçèðàíè è ïîñòàâÿò ïî÷òè íåïðåîäîëèìè ïðå÷êèïðåä íîâîôîðìèðàíè ïàðòèè è ìàëêè ïàðòèè, ñòàáèë-íîñòòà íà ïàðòèéíàòà ñèñòåìà å âúçìîæíî äà áúäå çà-ïàçåíà - Óíãàðèÿ èëþñòðèðà òàçè òåíäåíöèÿ. Íî è òóêïîïóëèçìúò ñè êàçâà äóìàòà: òîé, êàòî èäåîëîãèÿ, èí-ôèëòðèðà îñíîâíèòå ïàðòèè. Íåùî ïîâå÷å, óíãàðñêèÿòïðèìåð ïîäñêàçâà, ÷å ñúâñåì ñõîäíè íèâà íà ñèëíàîáùåñòâåíà êîíôðîíòàöèÿ è ïîëÿðèçàöèÿ ìîãàò äà áú-äàò ïîñòèãíàòè, êàêòî â ñòàáèëíè ïàðòèéíè ñèñòåìè (Óí-ãàðèÿ), òàêà è â òàêèâà, îò êîèòî “óòâúðäåíèòå” ïàðòèèíà ïðàêòèêà ñà èç÷åçíàëè (Ïîëøà). Îáùîòî å, ÷å íàâ-ñÿêúäå “óòâúðäåíèòå” ïàðòèè ñå îïèòâàò äà ñå âêîïàÿòâúâ âëàñòòà è äà ñå çàùèòÿò îò íîâèòå “ïîïóëèñòêè” ôîð-ìàöèè ÷ðåç ïðîìÿíà íà èçáèðàòåëíî çàêîíîäàòåëñ-òâî, çàêîíèòå çà ôèíàíñèðàíå íà ïàðòèèòå è äðóãè ïðî-öåäóðè íà äåìîêðàòè÷íèÿ ïðîöåñ. Òóê äîñòèãàìå äîäðóãîòî “îòìåñòâàíå” íà ïîëèòè÷åñêèÿ ïðîöåñ, ñâúð-çàíî ñ âúçõîäà íà ïîïóëèçìà: îò ñúäúðæàòåëíî-ïîëèòè-÷åñêè âúïðîñè êúì ôîðìàëíî-ïðîöåäóðíè. Âñå ïî-íàñ-òîé÷èâèòå áúëãàðñêè äåáàòè çà ïðîìÿíàòà íà èçáèðà-òåëíàòà ñèñòåìà è ïîëèòè÷åñêèÿ ìîäåë èëþñòðèðàò òî-çè âèä “îòìåñòâàíå”.

Ôàêòîðúò îáùåñòâåíè íàãëàñè èëè ôðóñòðàöèÿòà íàïðåäñòàâåíèòå: òðàíçèòîëîãèÿòà - íàóêàòà çà ïðåõîäà -îïèñà äîñòà äåòàéëíî åòàïèòå íà óòâúðæäàâàíå íà äå-ìîêðàöèÿòà â äàäåíà ñòðàíà. Åäèí îò ïîñëåäíèòå è íàé-âèñøè åòàïè, äà ïðèïîìíèì, å “êîíñîëèäàöèÿòà”: ìî-ìåíòúò, â êîéòî òÿ ñå ïðåâðúùà â “åäèíñòâåíàòà âúç-ìîæíà èãðà” â äàäåíà ïîëèòè÷åñêà îáùíîñò. Íÿêîèäúðæàâè â Èçòî÷íà Åâðîïà íå äîñòèãíàõà òîçè åòàï; äðó-ãè, êàòî Áúëãàðèÿ, äîñòèãíàõà òîçè åòàï ñðàâíèòåëíîêúñíî. Òàêà èëè èíà÷å, íèå êàòî áúëãàðè äíåñ ñ ãîð-äîñò ìîæåì äà çàÿâèì, ÷å çà ìíîçèíñòâîòî îò íàñ äå-ìîêðàöèÿòà å íàé-äîáðàòà ôîðìà íà óïðàâëåíèå. Áúë-

Ñïèñàíèå Îáåêòèâ ïðîäúëæàâà ðóáðèêàòà çà ôå-

íîìåíà ïîïóëèçúì. Â òîçè áðîé âè ïðåäëàãàìå òåê-

ñòà íà ä-ð Äàíèåë Ñìèëîâ, ïîëèòîëîã, ïðåïîäàâà-

òåë â Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò “Ñâ. Êëèìåíò Îõðèä-

ñêè” è åêñïåðò â Öåíòúðà çà ëèáåðàëíè ñòðàòåãèè.

Ôðóñòðàöèÿ íà äåìîêðàöèÿòàÄàíèåë ÑÌÈËÎÂ

ÎÁÅÊÒÈÂ 27

ãàðñêèÿò è öåíòðàëíî-åâðîïåéñêèÿò ïðèíîñ êúì òåîðèÿ-òà íà ïðåõîäà ñå ñúñòîè â îòêðèâàíåòî íà íîâ, ïîñëåä-âàù êîíñîëèäàöèÿòà åòàï, êîéòî óñëîâíî ìîæåì äà íà-ðå÷åì ôðóñòðàöèÿ íà äåìîêðàöèÿòà. Íàé-âèäèìèÿò áå-ëåã íà íàâëèçàíåòî â òîçè åòàï ñà ãëóõîòî ìúðìîðåíåíà øèðîêèòå íàðîäíè ìàñè è ñïîðàäè÷íèòå èçáëèöèíà áåçïîñî÷íî íåäîâîëñòâî îò ñòðàíà íà íàé-ðàç-íîîáðàçíè ãðóïè: ëþáèòåëè íà ðàêèÿòà, òàêñèìåòðîâèøîôüîðè, çàùèòíèöè íà îêîëíàòà ñðåäà è òåõíè îïî-íåíòè, çàòâîðíèöè, ïåíñèîíåðè è ò.í. Òèïè÷íîòî çà òîâàìúðìîðåùî íåäîâîëñòâî å, ÷å íåãîâèÿò àäðåñàò ñàâèñøèòå îðãàíè íà âëàñòòà è ÷å àðòèêóëèðàíèòå èñêà-íèÿ, äîêîëêîòî èçîáùî ñå ïîÿâÿâàò, íàé-÷åñòî ïðåñ-ëåäâàò ãðóïîâè è ÷àñòíè, à íå îáùåñòâåíè èíòåðåñè,âúïðåêè îïèòèòå çà ðèòîðè÷åñêà äåãèçèðîâêà. Ñ äðóãèäóìè, ñúùåñòâóâàò ñîëèäíè ìíîçèíñòâà, êîèòî ñà ðà-çî÷àðîâàíè îò ôóíêöèîíèðàíåòî íà äåìîêðàöèÿòà, ìà-êàð è äà íå âèæäàò íåéíà àëòåðíàòèâà.

Âòîðèÿò áåëåã íà äåìîêðàòè÷íàòà ôðóñòðàöèÿ å ëèï-ñàòà íà äîâåðèå îò ñòðàíà íà ïðîòåñòèðàùèòå è íåäî-âîëíèòå â îñíîâíèòå ñòðóêòóðè íà ïîëèòè÷åñêî ïðåäñòà-âèòåëñòâî: ïàðòèè è ïàðëàìåíò. Ìàêàð ÷å ìíîçèíà ïîëè-òèöè ñå îïèòâàò äà “ÿõíàò” ïðîòåñòèòå è ìúðìîðåíåòî, âêðàéíà ñìåòêà òå ñèñòåìàòè÷íî îñòàâàò íåîáÿçäåíè,ïðîñòî çàùîòî êàóçèòå, êîèòî ñå àðòèêóëèðàò, ñà òðóä-íî ïðåâîäèìè íà ïîëèòè÷åñêè åçèê. Êàòî öÿëî äîâåðèå-òî â ïîëèòèöèòå å ìíîãî íèñêî. Íå å ñëó÷àéíî è ëþáèìî-òî ìÿñòî çà ïðîòåñò ó íàñ - Íàðîäíîòî ñúáðàíèå. Êàêòîïî âðåìåòî íà êðèçàòà íà ïàðëàìåíòàðíàòà äåìîêðà-öèÿ îò 30-òå ãîäèíè íà ìèíàëèÿ âåê, ìíîçèíà ó íàñ ñàóáåäåíè, ÷å ïàðëàìåíòúò å ïðîñòî åäíà ãîâîðèëíÿ, â êîÿ-òî èñòèíñêà ðàáîòà íå ñå âúðøè. Îò êðèòè÷íî íèñêè íè-âà íà äîâåðèå ó íàñ ñòðàäàò âñúùíîñò âñè÷êè èíñòèòó-öèè íà ïðåäñòàâèòåëíàòà äåìîêðàöèÿ, íà÷åëî ñ ïîëèòè-÷åñêèòå ïàðòèè, ïàðëàìåíòà è ïðàâèòåëñòâîòî.

Òðåòèÿò áåëåã íà ôðóñòðèðàíàòà äåìîêðàöèÿ å íà-ëîæèëîòî ñå îáùåñòâåíî óñåùàíå - îïðàâäàíî èëèíå - ÷å èçáîðèòå íå ìîãàò äà äîâåäàò äî ôóíäàìåíòàë-íè ïðîìåíè â ïîëèòè÷åñêèÿ êóðñ íà äúðæàâàòà. Òîâàóñåùàíå èìà èçâåñòíè åìïèðè÷íè îñíîâàíèÿ. Ó íàñ,íàïðèìåð, òðè ïîðåäíè ïðàâèòåëñòâà - äÿñíî, öåíòðèñ-òêî è ëÿâî-öåíòðèñòêî - ñëåäâàò â îáùè ëèíèè åäíà èñúùà ïîëèòè÷åñêà ïðîãðàìà, êàòî ñìåíÿò â íåÿ íÿêîèâòîðîñòåïåííè àêöåíòè, êàêòî è ëèöàòà íà ñîëîâèòå èç-ïúëíèòåëè. Òàçè ïðîãðàìà å ðàçóìíà è óñïÿ äà èçïðàâèíà êðàêà ñòðàíàòà ñëåä òåæêàòà êðèçà îò 1996-1997 ã.Ðàçáèðà ñå, ïðè ïðèëàãàíåòî íà ïðèíöèïèòå é ñà âúç-ìîæíè âàðèàöèè - ïîâå÷å èëè ïî-ìàëêî åôåêòèâíè èóñïåøíè ðåøåíèÿ. Îò ñúñòîÿíèåòî íà íÿêîè ñåêòîðè -êàòî çäðàâåîïàçâàíåòî, íàïðèìåð - å âèäíî, ÷å ðåôîð-ìèòå íå âèíàãè ñà äàâàëè äîáúð ðåçóëòàò. Íî äîðè è âòåçè îáúðêàíè ñåêòîðè íå ñå íàáëþäàâà íÿêàêúâ ñáëú-ñúê íà ñúäúðæàòåëíî ðàçëè÷íè ïîëèòè÷åñêè ôèëîñî-ôèè è ñòðàòåãèè. Äåáàòèòå íå âîäÿò äî î÷åðòàâàíå íàïðèíöèïíè, ïîëèòè÷åñêè îöâåòåíè àëòåðíàòèâè, à ïî ñêî-ðî äî ñïîð çà òîâà, êîé å ïî-äîáðèÿ ìåíàæåð è àäìè-íèñòðàòîð.

Òîâà îïèñàíèå íà äåìîêðàòè÷íè ôðóñòðàöèè âàæè

íå ñàìî çà áúëãàðñêèÿ ïîëèòè÷åñêè æèâîò - â íÿêàêúâñìèñúë òî îïèñâà òåíäåíöèè, òèïè÷íè çà öåëèÿ äåìîê-ðàòè÷åí ñâÿò. Íî äèíàìèêàòà â íàëàãàíåòî íà òåçè òåí-äåíöèè å ðàçëè÷íà â ðàçëè÷íèòå äúðæàâè - â Öåíòðàë-íà Åâðîïà òÿ èçãëåæäà å ïî-èíòåíçèâíà îò òàçè â “óòâúð-äåíèòå” äåìîêðàöèè.

Ïîïóëèçìúò êàòî èäåîëîãèÿ

Íà ôîíà íà äåéñòâèåòî íà òðèòå ôàêòîðà, êîèòî âîäÿòäî íàìàëÿâàíå íà îòíîñèòåëíàòà òåæåñò íà ñòàíäàð-òíèòå ìîáèëèçàöèîííè ðåñóðñè (òðàäèöèîííà “ëÿâà”èëè “äÿñíà” èäåîëîãèÿ è ïàòðîíàæ), ñå ñòèãà äî âúç-ïðèåìàíåòî íà íåòðàäèöèîííè ôîðìè íà ïðèîáùàâà-íå íà åëåêòîðàòà îò ñòðàíà íà ïîëèòè÷åñêèòå ïàðòèè.Öåíòúðúò íà ïîëèòè÷åñêàòà íàäïðåâàðà ñå èçìåñòâàîò ñúäúðæàòåëíàòà ñôåðà íà ãåíåðèðàíåòî, àðãóìåí-òèðàíåòî è îòñòîÿâàíåòî íà èäåè â åñòåòè÷åñêàòà ñôå-ðà íà ïðåäñòàâÿíåòî è èçðàçÿâàíåòî. Çàòîâà çà ïîïó-ëèçìà ìîæå äà ñå ãîâîðè íå ñàìî êàòî çà èäåîëîãèÿ,íî è êàòî çà åñòåòè÷åñêè ñòèë. Ðàçáèðà ñå, âñÿêà ïîëè-òè÷åñêà èäåîëîãèÿ ìîæå äà ñå âúçïîëçâà çà ïðåä-ñòàâÿíåòî ñè ïðåä ïóáëèêà îò äàäåí ñòèë: êàêòî êîìó-íèçìúò ñå å âúçïîëçâàë îò ìîäåðíèçìà, íàïðèìåð.

Çà ðàçëèêà îò òîâà, âàæíîòî çà ïîïóëèçìà å, ÷å ïðèíåãî ñàìèÿò åñòåòè÷åñêè ñòèë ïî÷òè íàïúëíî èçìåñòâàèäåîëîãè÷åñêîòî ñúäúðæàíèå, èäâà íà íåãîâîòî ìÿñòî(à íå ãî ïðåäñòàâÿ).  òîçè ñìèñúë, ïîïóëèçìúò å èäåî-ëîãèÿ íà ïîëèòèêî-åñòåòè÷åñêèÿ ôîðìàëèçúì.

Ñ äðóãè äóìè êàçàíî, ïîïóëèçìúò å èäåîëîãèÿòà íàïðåäñòàâèòåëñòâîòî è ïðåäñòàâëåíèåòî. Ïîïóëèñòúòçàÿâÿâà, ÷å òîé ùå ïðåäñòàâëÿâà è èçëàãà àâòåíòè÷íîíàðîäíèòå èíòåðåñè, íåçàâèñèìî êàêâî å òÿõíîòî ñú-äúðæàíèå. Òîé ùå ïðàâè òîâà ïî-äîáðå îò îñòàíàëèòåïàðòèè è ïîëèòèöè è íÿìà äà ïðåäàâà òåçè èíòåðåñèïðè íèêàêâè îáñòîÿòåëñòâà. Âèäíî å, ÷å ïîïóëèçìúò êà-òî èäåîëîãèÿ ïðîòèâîðå÷è íà èäåÿòà çà ëèáåðàëíà-äå-ìîêðàöèÿ, êîÿòî ïîñòàâÿ ðåäèöà ñúäúðæàòåëíè îãðà-íè÷åíèÿ íà íàðîäíàòà âîëÿ ïîä ôîðìàòà íà çàùèòà íàèíäèâèäóàëíè ÷îâåøêè ïðàâà, ðàçäåëåíèå íà âëàñòè-òå, ñïàçâàíå íà ìåæäóíàðîäíî ïîåòè àíãàæèìåíòè èò.í. Ïîïóëèñòúò íå ïðèçíàâà òàêúâ ðîä îãðàíè÷åíèÿ - íà-ðîäíèÿò ìàíäàò çà íåãî å åäèíñòâåíàòà ëåãèòèìíà áà-çà çà óïðàæíÿâàíå íà âëàñòòà: íèêàêâè êîíñòèòóöèîí-íè îãðàíè÷åíèÿ íå ìîãàò äà áúäàò ïîñòàâÿíè ïî-âèñîêîîò òîçè ìàíäàò. Ðàçáèðà ñå, íå å íóæíî ïîïóëèñòúò äàçàÿâÿâà îòêðèòî, ÷å òîé áè íàðóøèë êîíñòèòóöèÿòà. ×åñ-òî ïúòè å äîñòàòú÷íî ãîòîâíîñòòà äà ãî íàïðàâè äà ëè÷èîò äåéñòâèÿòà ìó - ãîòîâíîñò, êîÿòî óòâúðæäàâà íåãîâà-òà àâòåíòè÷íîñò â î÷èòå íà íàðîäà.

Èðîíèÿòà ñå ñúñòîè â òîâà, ÷å äâàäåñåò ãîäèíè ñëåäêîíñòèòóöèîííèòå ðåôîðìè, êîèòî ñëîæèõà êðàé íà êî-ìóíèçìà, â Èçòî÷íà Åâðîïà ñå íàäèãà èäåîëîãè÷åñêàâúëíà, êîÿòî å àíòèêîíñòèòóöèàëèñòêà ïî ñâîÿ äóõ. Êàê-âè ùå ñà íåéíèòå ïîñëåäèöè çàñåãà å òðóäíî äà ñåïðåäâèäè, íî çàùèòíèöèòå íà èäåÿòà çà ÷îâåøêèòå ïðà-âà êàòî îãðàíè÷èòåë íà âîëÿòà íà ìíîçèíñòâîòî, ñ îñ-íîâàíèå ñà âå÷å ïðèòåñíåíè.�

Ðóáðèêàòà âîäè Ëþáîìèð Ïîæàðëèåâ

ÐÀÇÃÎÂÀÐßÌÅ ÇÀ ÍÀÖÈÎÍÀËÏÎÏÓËÈÇÌÀÐÀÇÃÎÂÀÐßÌÅ ÇÀ ÍÀÖÈÎÍÀËÏÎÏÓËÈÇÌÀ

28 ÎÁÅÊÒÈÂ

Ïðåç þëè òàçè ãîäèíà Ìèíèñòåðñòâîòî íàïðàâîñúäèåòî ïîäãîòâè ïðîåêò çà íîâ Çàêîí çàèçïúëíåíèå íà íàêàçàíèÿòà è çàäúðæàíåòî ïîäñòðàæà, åäíà äúëãîî÷àêâàíà, ìàêàð è ïîçà-êúñíÿëà èíèöèàòèâà. Ïðîåêòúò å êðà÷êà íàïðåäâ ðåôîðìàòà íà áúëãàðñêîòî ïåíèòåíöèàðíîçàêîíîäàòåëñòâî. Ïðîãðåñúò å â çàêîíîâîòîðåãëàìåíòèðàíå íà áèòîâèòå óñëîâèÿ, ïî-åôå-êòèâíèÿ ñúäåáåí êîíòðîë âúðõó äèñöèïëèíàð-íèòå ìåðêè, ïî-äîáðàòà ðåãëàìåíòàöèÿ íà ìå-äèöèíñêîòî îáñëóæâàíå, îòõâúðëÿíåòî íà íÿêîèïðàêòèêè, êîèòî ñà â î÷åâèäíî ïðîòèâîðå÷èå ñìåæäóíàðîäíîòî ïðàâî, êàòî íàïðèìåð ïðî-âåðêàòà íà êîðåñïîíäåíöèÿòà íà îñúäåíèòå ïîñèëàòà íà çàêîíà è äð.

Çàåäíî ñ òîâà îáà÷å, çàêîíîïðîåêòúò íå óñ-ïÿâà äà ïðèâåäå èçöÿëî çàêîíîâàòà óðåäáà âñôåðàòà íà èçïúëíåíèåòî íà íàêàçàíèÿòà è çà-äúðæàíåòî ïîä ñòðàæà â Áúëãàðèÿ â ñúîòâåòñ-òâèå ñ ìåæäóíàðîäíèòå ñòàíäàðòè çà çàùèòàíà ïðàâàòà íà ÷îâåêà è äîáðèòå ïðàêòèêè â òà-çè ñôåðà.

Çàáðàíàòà çà èçòåçàíèÿ

 çàêîíîïðîåêòà å ïðåäâèäåíà çàáðàíà çà èç-òåçàíèÿ, íå÷îâåøêî è óíèçèòåëíî îòíàñÿíå è íàêà-çàíèå ñïðÿìî îñúäåíèòå è çàäúðæàíèòå ïîä ñòðà-æà. Ðàçïîðåäáàòà, êîÿòî ñå âúâåæäà çà ïðúâ ïúò âïîäîáåí çàêîíîäàòåëåí àêò, ñòðàäà îò ðåäèöà íå-äîñòàòúöè, íî ñàìîòî æåëàíèå äà ÿ èìà, ðàçáèðàñå, ñëåäâà äà ñå ïðèâåòñòâà. Ïî-âàæíî å îáà÷å äàñå îòáåëåæè, ÷å çà äà áúäå ñúîòâåòñòâèåòî ñèçèñêâàíèÿòà íà Êîíâåíöèÿòà íà ÎÎÍ ñðåùó èçòå-çàíèÿòà ïúëíî, ñà íåîáõîäèìè ïðîìåíè â Íàêàçà-òåëíèÿ è Íàêàçàòåëíî-ïðîöåñóàëíèÿ êîäåêñ. Áåçïðîìÿíà â òÿõ Áúëãàðèÿ ùå ïðîäúëæè äà íå èçïúëíÿâàèçèñêâàíèÿòà íà Êîíâåíöèÿòà, êàêòî çà ïîñëåäåí ïúòòîâà îòáåëÿçà Êîìèòåòúò íà ÎÎÍ ñðåùó èçòåçàíèÿ-òà ïðåç 2004 ã., äîðè ïðè íàëè÷èåòî íà çàáðàíèòåë-íèòå ðàçïîðåäáè â ÇÈÍ.

Íåçàâèñèìî íàáëþäåíèå è êîíòðîë

Òîçè âàæåí åëåìåíò îò ñèñòåìàòà íà ìåñòàòàçà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà â Áúëãàðèÿ, çà ñúæàëå-íèå, íå å óðåäåí çàäîâîëèòåëíî.  çàêîíîïðîåêòàèìà íÿêîëêî ñòðóêòóðè, êîèòî ñå ïðåäïîëàãà äàîñúùåñòâÿâàò íàáëþäåíèå è êîíòðîë: ñúäèèòå, ïðî-êóðàòóðàòà, îìáóäñìàíúò è íàáëþäàòåëíèòå êîìè-ñèè. Äîñåãàøíèÿò îïèò ïîêàçâà, ÷å îò âñè÷êè òÿõñàìî îìáóäñìàíúò ìîæå äà îòãîâàðÿ íà èçèñêâà-íèÿòà çà îðãàí, êîéòî îñúùåñòâÿâà íåçàâèñèì ìî-íèòîðèíã íà ìåñòàòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà âñúîòâåòñòâèå ñ ìåæäóíàðîäíèòå ñòàíäàðòè. Ïî-íàñòîÿùåì îáà÷å, áúëãàðñêèÿò îìáóäñìàí íÿìàíèêàêâà àêðåäèòàöèÿ (äîðè íà íàáëþäàòåë) îòÌåæäóíàðîäíèÿ êîîðäèíàöèîíåí êîìèòåò íà íà-öèîíàëíèòå èíñòèòóöèè çà çàùèòà è íàñúð÷àâàíåíà ÷îâåøêèòå ïðàâà. Óðåäáàòà íà íåçàâèñèìèÿ ìî-íèòîðèíã îò îìáóäñìàíà íà ìåñòàòà çà ëèøàâàíåîò ñâîáîäà ñëåäâà äà ñå ñúîáðàçè ñ èçèñêâàíèÿ-òà íà Äîïúëíèòåëíèÿ ïðîòîêîë êúì Êîíâåíöèÿòà íàÎÎÍ ñðåùó èçòåçàíèÿòà êàêòî â çàêîíîïðîåêòà,òàêà è â Çàêîíà çà îìáóäñìàíà. Ïðîêóðàòóðàòàíå å â ñúñòîÿíèå äà îñúùåñòâÿâà àäåêâàòíî íàá-ëþäåíèå ïîðàäè îñîáåíîòî ñè ìÿñòî â ñèñòåìàòàíà íàêàçàòåëíîòî ïðàâîðàçäàâàíå, êîåòî íå é äà-âà âúçìîæíîñò äà çàâîþâà äîâåðèåòî íà ëèøåíè-òå îò ñâîáîäà. À ïîñëåäíîòî å ãëàâíî óñëîâèå çàïîëó÷àâàíå íà äîñòîâåðíà èíôîðìàöèÿ çà ñèñòå-ìàòà. Ñúäèèòå, êàêòî ñî÷è äîñåãàøíèÿò îïèò, íå ïî-ñåùàâàò ìåñòàòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà. Çà äàáúäå åôåêòèâíî òÿõíîòî íàáëþäåíèå, ñëåäâà äàñå âúâåäå äîïúëíèòåëíà óðåäáà â Çàêîíà çà ñú-äåáíàòà âëàñò. Íàáëþäàòåëíèòå êîìèñèè êúì îá-ùèíèòå, îòíîâî, àêî ñå ñúäè îò äîñåãàøíèÿ îïèò,ñà íåðàáîòåùè îðãàíè. Îñâåí òîâà, â ñúñòàâà ñè,ïðåäâèäåí îò çàêîíîïðîåêòà, òå íå ñà íåçàâèñè-ìè, äîêîëêîòî âêëþ÷âàò ñëóæèòåëè íà ìåñòàòà çàëèøàâàíå îò ñâîáîäà.

Íå å ðåøåí çàäîâîëèòåëíî è âúïðîñúò ñ âúçìîæ-íîñòèòå íà íåïðàâèòåëñòâåíèòå îðãàíèçàöèè çà çà-ùèòà íà ïðàâàòà íà ÷îâåêà äà îñúùåñòâÿâàò ìîíè-

Íîâèÿò ïðîêðà÷êà íàïðåä, í

îò ìåæäóíàðîäè äîáðèòå

Êðàñèìèð

ÎÁÅÊÒÈÂ 29

òîðèíã çà ñïàçâàíåòî íà ÷îâåøêèòå ïðàâà â ìåñòà-òà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà. Ðàçïîðåäáàòà çà íåï-ðàâèòåëñòâåíèòå îðãàíèçàöèè å ôîðìóëèðàíà ìíî-ãî îáùî. Íà òÿõ òðÿáâà äà ñå ïðåäîñòàâÿò çàêîíî-äàòåëíè ãàðàíöèè çà îñúùåñòâÿâàíå íà ïðàâîçà-ùèòåí ìîíèòîðèíã, êàêòî òîâà å íàïðàâåíî, ìàêàðè íåïúëíî, çà ñúäèèòå è îìáóäñìàíà. Òîâà âêëþ÷âàâúçìîæíîñò çà ïîñåùåíèå íà ìåñòàòà çà ëèøàâà-íå îò ñâîáîäà áåç ïðåäâàðèòåëíî óâåäîìëåíèå, âúç-ìîæíîñò çà ðàçãîâîð ñ îñúäåíèòå, êàêòî è ñ íåîñú-äåíèòå çàòâîðíèöè íàñàìå è âúçìîæíîñò çà ñâî-áîäíî ïóáëèêóâàíå íà ñâîèòå íàáëþäåíèÿ.  òàçèâðúçêà ñëåäâà äà ñå îòáåëåæè, ÷å ïî îòíîøåíèå íàâúçìîæíîñòèòå çà ñðåùà íàñàìå íà ïðåäñòàâèòå-ëè íà ïðàâîçàùèòíè îðãàíèçàöèè ñ ëèøåíè îò ñâî-áîäà, ãàðàíöèèòå â çàêîíîïðîåêòà ñà íà ïî-íèñêîðàâíèùå îò òåçè çà ïðåäñòàâèòåëè íà ðåëèãèîçíèîðãàíèçàöèè. Çà ïîñëåäíèòå èçðè÷íî ñå ðåãëàìåí-òèðà âúçìîæíîñò çà ñðåùà íàñàìå ñ ëèøåíèòå îòñâîáîäà.

Ðàáîòà â ìåñòàòà

çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà

Óðåäáàòà â çàêîíîïðîåêòà âúçïðîèçâåæäà äîãîëÿìà ñòåïåí äîñåãàøíàòà óðåäáà, êîÿòî ñúäúð-æà ñåðèîçåí äåôèöèò - òðóäîâàòà äåéíîñò â ìåñ-òàòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà íå å ïðèðàâíåíà êúìòðóäîâàòà äåéíîñò èçâúí çàòâîðà. Çàòâîðíèöèòåîñúùåñòâÿâàò òðóäîâà äåéíîñò áåç èíäèâèäóàëíèäîãîâîðè è âúçìîæíîñò çà ïåíñèîííî îñèãóðÿâà-íå, â íàðóøåíèå íà ðåäèöà ìåæäóíàðîäíè ñòàí-äàðòè. Îñâåí òîâà, ðåøåíèÿòà çà òîâà, êîé äà ñåèçïðàòè íà ðàáîòà íå ïîäëåæàò íà ñúäåáåí êîí-òðîë. Îò òÿõ, îò äðóãà ñòðàíà, çàâèñè äúëæèíàòà íàñðîêà íà ïðåáèâàâàíå â ìåñòàòà çà ëèøàâàíå îòñâîáîäà, êîåòî ñúçäàâà ïîòåíöèàëåí êîíôëèêò ñ÷ë.6 îò Åâðîïåéñêàòà êîíâåíöèÿ çà ïðàâàòà íà ÷î-âåêà (Âñè÷êè ðåøåíèÿ, êîèòî êàñàÿò ëè÷íàòà ñâî-áîäà, âêëþ÷èòåëíî âúçìîæíîñòòà çà íàìàëÿâàíåíà ñðîêà íà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà, ñëåäâà äà ïîä-ëåæàò íà ñúäåáåí êîíòðîë, âèæ íàïðèìåð äåëîòî

Êåìáúë è Ôåë ñðåùó Îáåäèíåíîòî êðàëñòâî îò1984 ã.).

Äèñöèïëèíàðíè ìåðêè,

óïîòðåáà íà ñèëà,

ïîìîùíè ñðåäñòâà è îðúæèå

Âúïðåêè íàïðåäúêà â ïî-äîáðàòà çàùèòà ñðå-ùó íÿêîè âèäîâå äèñöèïëèíàðíè íàêàçàíèÿ è èçî-ëàöèè, çàêîíîïðîåêòúò âñå îùå íå å íà ðàâíèùå-òî íà äîáðèòå åâðîïåéñêè ïðàêòèêè. Ïîñëåäíèòåïðåäâèæäàò óïðàæíÿâàíåòî íà çíà÷èòåëíà ÷àñò îòäèñöèïëèíàðíàòà âëàñò äà ñå èçâúðøâà îò ïåíè-òåíöèàðíè ñúäèè èëè äðóãè íåçàâèñèìè îò àäìè-íèñòðàöèÿòà íà ìåñòàòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäàîðãàíè â ñúîòâåòñòâèå ñ ïðîöåäóðè, ïðåäîñòàâÿùèãàðàíöèè çà ñïðàâåäëèâ ïðîöåñ.  ðåäèöà ïóíêòî-âå çàêîíîïðîåêòúò å â ïðîòèâîðå÷èå ñ ìåæäóíà-ðîäíè ñòàíäàðòè.

Äèñöèïëèíàðíèòå íàðóøåíèÿ íå ñà äåôèíèðà-íè ñ íåîáõîäèìàòà ñòåïåí íà äåòàéëíîñò è äàâàòâúçìîæíîñò çà ïðîèçâîë ïðè îïðåäåëÿíå íà òîâà,äàëè åäíî èëè äðóãî îò òÿõ ñà íàëèöå. Îñâåí òîâà,óðåäáàòà äàâà âúçìîæíîñò çà íàëàãàíå íà ïîâ-òîðíî íàêàçàíèå (ïúðâîíà÷àëíî àäìèíèñòðàòèâ-íî è ïîâòîðíî - çà èçâúðøåíî ïðåñòúïëåíèå, íàï-ðèìåð íàáåäÿâàíå). Ïîäîáíà ïðàêòèêà áè íàðó-øèëà ÷ë.4 íà Ïðîòîêîë 7 îò ÅÊÏ×, ïî êîéòî Áúëãàðèÿå ñòðàíà.

Ïîõâàëíî å, ÷å çàêîíîïðîåêòúò çàïàçâà ïðèíöè-ïà íà ñåãà äåéñòâàùèÿ ÇÈÍ çà ñúäåáåí êîíòðîë âúð-õó çàïîâåäèòå çà äèñöèïëèíàðíè íàêàçàíèÿ èçîëè-ðàíå â íàêàçàòåëíà êèëèÿ. Íåîáõîäèìî å òàêúâ êîí-òðîë äà ñå âúâåäå è çà äðóãèòå äèñöèïëèíàðíè íà-êàçàíèÿ, çà äà áúäå çàêîíúò â ñúîòâåòñòâèå ñ ÷ë.6, ò.1îò ÅÊÏ×, êîéòî ãàðàíòèðà äîñòúï äî ñúä çà âñÿêàêâèíàêàçàòåëíè îáâèíåíèÿ. Åâðîïåéñêèÿò ñúä ïî ïðà-âàòà íà ÷îâåêà èíòåðïðåòèðà êàòî íàêàçàòåëíè îá-âèíåíèÿ ñúùî òàêà è äèñöèïëèíàðíè ïðîèçâîäñòâà.Îò òàçè ãëåäíà òî÷êà, êàòî íàðóøåíèå íà ÷ë.6, ò.3 íàÅÊÏ× ìîæå äà ñå èíòåðïðåòèðà è âúçìîæíîñòòà äå-ëîòî ïî îáæàëâàíå íà äèñöèïëèíàðíèòå íàêàçàíèÿ

îåêò çà ÇÈÍ:íî âñå îùå äàëå÷äíèòå ñòàíäàðòèå ïðàêòèêè

ÊÚÍÅÂ

30 ÎÁÅÊÒÈÂ

äà ñå ðàçãëåæäà êîãàòî ÿâÿâàíåòî íà ëèøåíèÿ îòñâîáîäà å íåâúçìîæíî ïî çäðàâîñëîâíè ïðè÷èíè.Ïðè òåçè îáñòîÿòåëñòâà ñúùî òàêà áóäè íåäîóìå-íèå æåëàíèåòî äà ñå ïðîäúëæè ãëåäàíåòî íà äåëî-òî è â êðàÿ íà êðàèùàòà íàñòàíÿâàíåòî íà ëèøåíèÿòîò ñâîáîäà â íàêàçàòåëíà êèëèÿ, âúïðåêè íàëè÷èåòîíà çäðàâîñëîâíè ïðîáëåìè.

Áè ìîãëî äà ñå ïîìèñëè çà îùå ïî-ÿñíî ôîð-ìóëèðàíå íà èçèñêâàíåòî çà ïðîïîðöèîíàëíîñòíà ïðèëàãàíàòà ñèëà è ïîìîùíè ñðåäñòâà ñ îãëåäïîñòèãàíåòî íà öåëòà. Ôîðìóëèðîâêàòà â çàêîíîï-ðîåêòà å êðà÷êà íàçàä â ñðàâíåíèå ñ ôîðìóëè-ðîâêàòà â ñåãà äåéñòâàùèÿ ÇÈÍ. Èçïîëçâàíåòî íàïîìîùíè ñðåäñòâà (êàêòî è â ñåãà äåéñòâàùèÿÇÈÍ) ïî îòíîøåíèå íà ëèöà ñ ïñèõè÷íè ðàçñòðîé-ñòâà, çà êîèòî èìà îïàñíîñò äà ïîñåãíàò íà æèâî-òà ñè èëè íà æèâîòà è çäðàâåòî íà äðóãè õîðà, ïðî-òèâîðå÷è íà ñòàíäàðòèòå íà Åâðîïåéñêèÿ êîìèòåòïðîòèâ èçòåçàíèÿòà.  òàêèâà ñëó÷àè Êîìèòåòúòèçèñêâà èçïîëçâàíåòî íà âñÿêàêâè ñðåäñòâà çàèìîáèëèçàöèÿ äà ñå ðàçïîðåæäàò èëè äà ñå îäî-áðÿâàò îò ëåêàð.

Ðàçïîðåäáàòà íà çàêîíîïðîåêòà, êîÿòî äîïóñ-êà óïîòðåáà íà îðúæèå êàòî êðàéíà ìÿðêà “çà ïðå-ñè÷àíå íà áÿãñòâî”, å â ïîòåíöèàëíî ïðîòèâîðå÷èåñ ÷ë.2 íà ÅÊÏ×, ãàðàíòèðàù ïðàâîòî íà æèâîò. Óïî-òðåáàòà íà îðúæèå, êîåòî ìîæå äà äîâåäå äî ñìúðòâúâ âñÿêà õèïîòåçà íà áÿãñòâî, å íåïðîïîðöèîíàë-íî ñðåäñòâî çà ïîñòèãàíå íà åäíà ïî ïðèíöèï ëåãè-òèìíà öåë. Çàêîíîïðîåêòúò ñúùî òàêà äîïóñêà èç-ïîëçâàíåòî íà îðúæèå ïî îòíîøåíèå íà íåïúëíî-ëåòíè, ñ êîåòî âëèçà â ïðîòèâîðå÷èå ñ Ïðàâèëàòà íàÎÎÍ çà çàùèòà íà ëèøåíèòå îò ñâîáîäà íåïúëíî-ëåòíè.

È â íîâèÿ çàêîíîïðîåêò å îñòàâåíà âúçìîæ-íîñòòà íåïúëíîëåòíèòå ëèøåíè îò ñâîáîäà äà ñå íà-êàçâàò ñ èçîëèðàíå â íàêàçàòåëíà êèëèÿ äî 5 äåíî-íîùèÿ. Òàçè ìÿðêà, êîÿòî å ñúñ ñúìíèòåëíà åôå-êòèâíîñò, ïî íà÷èíà, ïî êîéòî ñå èçïúëíÿâà â áúëãàð-ñêèòå ïîïðàâèòåëíè äîìîâå äîïóñêà íàðóøåíèå íàñòàíäàðòà íà Ïðàâèëàòà íà ÎÎÍ çà çàùèòà íà ëè-øåíèòå îò ñâîáîäà íåïúëíîëåòíè.

Ìåäèöèíñêî îáñëóæâàíå

Ïî îòíîøåíèå íà ìåäèöèíñêîòî îáñëóæâàíå âçàêîíîïðîåêòà å ïîñòèãíàò çíà÷èòåëåí ïðîãðåñ âñðàâíåíèå ñúñ ñåãà äåéñòâàùèÿ çàêîí. Íàðåä ñòîâà, â òåçè ðàçäåëè èìà è ðàçïîðåäáè, êîèòî ïðî-òèâîðå÷àò íà ìåæäóíàðîäíèòå ñòàíäàðòè è íà äîá-ðèòå ïðàêòèêè. Òîâà ñå îòíàñÿ ïðåäè âñè÷êî äî èí-òåãðèðàíåòî íà ñèñòåìàòà íà ìåäèöèíñêî îáñëóæ-âàíå â ìåñòàòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà ñ íàöèî-íàëíàòà ñèñòåìà íà ìåäèöèíñêî îáñëóæâàíå. Òî-âà å ïîñòàâåíî êàòî èçèñêâàíå îò ðåäèöà ìåæäó-íàðîäíè äîêóìåíòè, íàé-ñêîðîøíèÿò îò êîèòî å Åâ-ðîïåéñêèòå ïðàâèëà çà çàòâîðèòå.

Çà ðàçëèêà îò ó÷èëèùàòà, êîèòî ñà èçöÿëî íà ïîä-

÷èíåíèå íà ìèíèñòúðà íà îáðàçîâàíèåòî, ëå÷åá-íèòå çàâåäåíèÿ â ìåñòàòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäàñà îñòàâåíè ïîä êîíòðîëà íà ìèíèñòúðà íà ïðàâî-ñúäèåòî. È ìàêàð ìèíèñòúðúò íà çäðàâåîïàçâàíåòîäà îñúùåñòâÿâà ìåòîäè÷åñêî ðúêîâîäñòâî, êîíòðî-ëúò íàä ìåäèöèíñêè çàâåäåíèÿ îò íåìåäèöèíñêè îð-ãàíè íå ìîæå äà ïîñòèãíå èçèñêóåìàòà èíòåãðàöèÿè ñúâìåñòèìîñò íà ïîëèòèêàòà ñ íàöèîíàëíàòàçäðàâíà ïîëèòèêà.

Íåóðåäåíè âúïðîñè

Çàêîíîïðîåêòúò îñòàâÿ è ðåäèöà íåóðåäåíè âúï-ðîñè, ãîëÿìà ÷àñò îò êîèòî ñà â ñôåðàòà íà ìåäè-öèíñêîòî îáñëóæâàíå.  òîçè ïóíêò ñå î÷àêâà èçäà-âàíåòî íà ñïåöèàëíà íàðåäáà. Èìà îáà÷å íàé-ìàë-êî äâå ñôåðè, â êîèòî çàêîíîïðîåêòúò ñúäúðæà ñå-ðèîçíè äåôèöèòè â íàðóøåíèå íà ìåæäóíàðîäíè-òå ñòàíäàðòè, êîèòî íå áèõà ìîãëè äà ñå êîìïåíñè-ðàò ñ ïîäçàêîíîâè àêòîâå.

Íàñòàíÿâàíå

â èíäèâèäóàëíè êèëèè

 òîçè ïóíêò êàêòî çàêîíîäàòåëñòâîòî, òàêà è ïðàê-òèêàòà â Áúëãàðèÿ íå ñà ñå îòúðñèëè è, êàêòî èçãëåæ-äà, íÿìà ïîëèòè÷åñêà âîëÿ çà îòúðñâàíå îò ïîëèòè-êàòà îò âðåìåòî íà òîòàëèòàðíèÿ ðåæèì çà íàñ-òàíÿâàíå â îáùè ïîìåùåíèÿ íà âñè÷êè ëèøåíè îòñâîáîäà. Òîâà å íàðóøåíèå íà Åâðîïåéñêè ïðàâè-ëà çà çàòâîðèòå, êàêòî è íà Ìèíèìàëíèòå ñòàíäàðòèçà òðåòèðàíå íà ëèøåíèòå îò ñâîáîäà íà ÎÎÍ îò1957 ã. Ìíîãî îò áèâøèòå èçòî÷íîåâðîïåéñêè ñòðà-íè, âêëþ÷èòåëíî òàêèâà, êîèòî íå ñà ÷ëåíîâå íà Åâ-ðîïåéñêèÿ ñúþç, êàòî íàïðèìåð Ðåïóáëèêà Ìàêå-äîíèÿ, îòäàâíà ïîåõà ïî ïúòÿ íà ðåôîðìàòà. Áúë-ãàðñêîòî çàêîíîäàòåëñòâî ñëåäâà äà ïîñòàâè ïîíåíÿêàêâà îñíîâà çà ñúîáðàçÿâàíå ñ òîçè ñòàð ìåæ-äóíàðîäåí ñòàíäàðò.

Ïðàâíà ïîìîù

â ìåñòàòà çà ëèøàâàíå

îò ñâîáîäà

Ñïîðåä Åâðîïåéñêè ïðàâèëà çà çàòâîðèòå “Âñå-êè çàòâîðíèê èìà ïðàâîòî íà ïðàâíà ïîìîù è àäìè-íèñòðàöèÿòà íà çàòâîðà å äëúæíà äà îñèãóðè ïîä-õîäÿùè óñëîâèÿ çà äîñòúï äî òàêàâà ïîìîù.” (Ïðà-âèëî 23.1) Çàêîíîïðîåêòúò äîïóñêà âúçìîæíîñò çàíåîãðàíè÷åíè êîíñóëòàöèè ñ àäâîêàòè ñðåùó çàï-ëàùàíå, íî îñòàâÿ äîñòúïà äî áåçïëàòíà ïðàâíà ïî-ìîù, âúïðîñ, êîéòî ñòîè èçêëþ÷èòåëíî îñòðî â áúë-ãàðñêèòå ìåñòà çà ëèøàâàíå îò ñâîáîäà, íåóðå-äåí.  ñúîòâåòñòâèå ñ äîáðèòå ïðàêòèêè â äðóãè åâ-ðîïåéñêè ñòðàíè, áè áèëî óìåñòíî íàçíà÷àâàíåòîíà þðèñêîíñóëò âúâ âñåêè çàòâîð, êîéòî äà ïðåäîñ-òàâÿ áåçïëàòíà ïðàâíà ïîìîù íà ëèøåíèòå îò ñâî-áîäà.�

ÎÁÅÊÒÈÂ 31

à 29 àâãóñò ñå íàâúðøèõà òðè ãîäèíè îò Êàòðèíà, ñìúðòîíîñíèÿò óðàãàí, êîéòîïðåç ëÿòîòî íà 2005 ã. ñðèíà äèãèòå íà Íþ Îðëèúíñ. Îñåìäåñåò ïðîöåíòà îòãðàäà ïîòúíàõà â ÷åòèðè ìåòðà âîäà, êàòî íàé-çàñåãíàòè áÿõà òðàäèöèîííîáåäíè êâàðòàëè. Òàçè ãîäèíà áÿõà çàïëàíóâàíè ïàìåòíè øåñòâèÿ, íî íà õîðè-çîíòà ñå ïîÿâè óðàãàíúò Ãóñòàâ. Êìåòúò Ðåé Íåéãèí íå ïîæåëà äà ïîåìå íèêàê-âè ðèñêîâå è åâàêóèðà ãðàäà. Äîðè ãî îáâèíèõà, ÷å ïðåèãðàâà! Äå äà áÿõàâëàñòèòå òàêà ïîäãîòâåíè è çà Êàòðèíà... Ïðåç 2005 ã. áëèçî ìèëèîí çàãóáèõàäîìîâåòå ñè. Äî äíåñ ñà ñå çàâúðíàëè ñàìî 60 ïðîöåíòà, êàòî íàé-áåäíèòå èíàé-áîëíèòå îñòàâàò áåç ïîäñëîí.

Ïðàâîçàùèòíèòå îðãàíèçàöèè íà ÑÀÙ îñòðî êðèòèêóâàò íåóäà÷íàòà ðåàê-öèÿ íà Äúðæàâíàòà àãåíöèÿ ïî êîíòðîë íà áåäñòâèÿòà (FEMA), êàêòî è ïîñëåä-âàëèòå äåéñòâèÿ íà Ùàòñêèÿ äåïàðòàìåíò ïî æèëèùíî è ãðàäñêî ïëàíèðàíå(HUD) è æèëèùíèòå âëàñòè íà Íþ Îðëèúíñ. Ïîñëåäíèòå äâå ãîäèíè ïîêàçâàò, ÷åFEMA íÿìà è íèêîãà íå å èìàëà ïëàí çà ïîñðåùàíåòî íà íóæäèòå íà ïîñòðàäà-ëèòå. Âåäíàãà ñëåä óðàãàíà FEMA íàñòàíÿâà ñåìåéñòâà â ïðåêàëåíî ñêúïèàïàðòàìåíòè â êðóèçíè êîðàáè, çà ïîâå÷å îò 5000 äîëàðà íà ñåìåéñòâî íàìåñåö. Ïîâå÷åòî æåðòâè ñà èçïðàòåíè äàëå÷ îò áëèçêèòå è ðàáîòàòà ñè, âñãëîáÿåìè êúùè èëè ôóðãîíè, áåç îðèåíòèð çà áúäåùåòî. Çäðàâíà ãðèæà íàèçñåëåíèòå íå ñå ïðåäëàãà, à íà ìíîãî ñåìåéñòâà ñå íàëàãà äà èçïðàòÿò äå-öàòà ñè äà ó÷àò â äðóã ãðàä. Ñðåäñòâà î÷åâèäíî èìà, íî íå è îðãàíèçàöèÿ,íàñî÷åíà êúì ïîñðåùàíåòî íà âñè÷êè íóæäè íà áÿãàùèòå îò ïîòîïà.

Îùå îò 2006 ã. FEMA ðàçïîëàãà ñ äàííè, ÷å âúâ ôóðãîíèòå èì ñå îòäåëÿòêàðöèíîãåííè èçïàðåíèÿ íà ôîðìàëäåõèä. Íàñòàíåíèòå ñå îïëàêâàò îò àñòìà,àëåðãèè è çàäóõ. Àãåíöèÿòà íå ðåàãèðà. Ïðåìåñòâàíåòî íà õîðàòà çàïî÷âàåäâà òàçè ãîäèíà, ñëåä êàòî ñëó÷àÿò áå îáñúæäàí îáñòîéíî â ìåäèèòå. FEMA èÖåíòúðúò çà êîíòðîë íà çàáîëÿâàíèÿòà íàé-íàêðàÿ ñêëîíÿâàò äà íàïðàâÿò ðàç-ñëåäâàíå.

Òàçè ãîäèíà àãåíöèÿòà çàïî÷âà äà çàòâàðÿ ôóðãîííèòå ñåëèùà åäíî ïî åä-íî, çàùîòî ïðèåìà, ÷å òðè ãîäèíè ñà äîñòàòú÷íè íà ïîâå÷åòî ñåìåéñòâà äà ñåñúâçåìàò. Íî ìíîãî îò íàñòàíåíèòå òàì íÿìà êúäå äà îòèäàò, çàùîòî â Íþ Îð-ëèúíñ íèùî íå å ñúùîòî. Ñëåä óðàãàíà çà õîðàòà ñ íèñúê äîõîä å ïî÷òè íåâúç-ìîæíî äà ñå çàâúðíàò, òúé êàòî íàåìèòå ñà ñå ïîêà÷èëè ñ íàä 30 ïðîöåíòà. Çàèçóìëåíèå íà âñè÷êè, è ÷åòèðèòå êîìïëåêñà ñúñ ñóáñèäèðàí íàåì, ïîñòðàäà-ëè ïðè íàâîäíåíèÿòà, èçâåäíúæ áèâàò îáÿâåíè íå çà ðåìîíò, à çà ñúáàðÿíå!HUD îáåùàâà äà âúçñòàíîâè àïàðòàìåíòèòå, íî ðåàëåí ïëàí çà òîâà íå ñú-ùåñòâóâà. Äâàäåñåò õèëÿäè äóøè íÿìàò âúçìîæíîñò äà ñå çàâúðíàò êúì ñòàðèÿñè æèâîò â Íþ Îðëèúíñ.

À òå èìàò ïðàâî íà òîâà! Âñåîáùàòà äåêëàðàöèÿ çà ïðàâàòà íà ÷îâåêà,ïðèåòà â ÎÎÍ è îò ÑÀÙ, ãàðàíòèðà ïðàâîòî íà äîì è ëè÷åí æèâîò. “Âîäåùèïðèíöèïè çà ïðàâàòà íà âúòðåøíî èçñåëåíèòå” ïúê å äîêóìåíò íà ÎÎÍ, âúç-ïðèåò êàòî ïðàâèëíèÿ ïðîòîêîë çà çàùèòà íà ïîñòðàäàëè îò ïðèðîäíè áåäñ-òâèÿ. Àìåðèêàíñêàòà àãåíöèÿ çà ìåæäóíàðîäíî ðàçâèòèå (USAID) äîðè íàñ-òîÿâà çà ïî-øèðîêàòà ìó óïîòðåáà ïî ñâåòà. Íî íå è â ÑÀÙ! Êúì ñîáñòâåíèòåñè ãðàæäàíè àìåðèêàíñêîòî ïðàâèòåëñòâî íå å òîëêîâà ùåäðî.

FEMA êàòåãîðè÷íî îòêàçâà äà ïðèçíàå ïîñòðàäàëèòå îò óðàãàíà êàòî“âúòðåøíî èçñåëåíè” è äà èì äàäå ïîëàãàåìîòî ïî “Âîäåùèòå ïðèíöèïè”. Òàêàèì îòíåìà ïðàâàòà äà ó÷àñòâàò â ïëàíèðàíåòî íà áúäåùåòî ñè, äà æèâåÿò âáåçîïàñíîñò è äà ñå çàâúðíàò òàì, îòêúäåòî èäâàò, ñ äîñòîéíñòâî. Ðàçðóøàâà-íåòî íà ñóáñèäèðàíèòå êîìïëåêñè å ïîäèãðàâêà ñ 20 õèëÿäè è áåç äðóãî âå÷åñúñèïàíè îò Êàòðèíà, áåäíîñò, ïñèõè÷íè áîëåñòè, çàâèñèìîñòè, íåãðàìîòíîñò,ëèïñà íà çäðàâíè ãðèæè è îáðàçîâàíèå, à íÿêîè è îò ôîðìàëäåõèäíèòå ãàçîâåíà FEMA. Âìåñòî äà ñå âúðíàò êúì ñòàðèÿ ñè æèâîò ñ ïðàâèòåëñòâåíà ïîäêðå-ïà, íàé-áåççàùèòíèòå æåðòâè íÿìàò êúäå äà îòèäàò. Ñëåä óðàãàíà ñïÿùèòå ïîóëèöèòå íà Íþ Îðëèúíñ ñà äâîéíî ïîâå÷å, à åäèíñòâåíàòà ïîìîù èäâà îòáëàãîòâîðèòåëíè è ðåëèãèîçíè îðãàíèçàöèè. Ïðàâèòåëñòâîòî èçâðúùà ãëàâà.�

Èçñåëåíè îò Êàòðèíà íÿìàò ïðàâî íà äîì

ßíà ÄÎÌÓÑ×ÈÅÂÀ

HH

32 ÎÁÅÊÒÈÂ

Âúïðîñúò çà òîâà äàëè ïúðâè æåíèòå èëè àôðî-àìåðèêàíöèòå íàé-ñåòíå ùå âèäÿò ñâîé ïðåä-

ñòàâèòåë íà ïîñòà ïðåçèäåíò íà ÑÀÙ îòíîâî å îòâî-ðåí. Ñëåä çàãóáàòà íà Êëèíòúí èçãëåæäàøå, ÷å æå-íèòå ùå òðÿáâà äà èç÷àêàò, íî ïîÿâàòà íà Ñàðà Ïåé-ëèí îáúðíà õîäà íà êàìïàíèÿòà è îòíîâî ùå áúäåìñâèäåòåëè íà îñïîðâàíà íàäïðåâàðà çà âñåêè ãëàñè ïðîöåíò, â êîÿòî “ïîëèòèêàòà íà èäåíòè÷íîñòèòå”ùå èãðàå îñíîâíà ðîëÿ.

18 ÌÈËÈÎÍÀ

È ÏÚÐÂÀÒÀ ÏÓÊÍÀÒÈÍÀ

Èçãëåæäà, Ìàêêåéí èçáðà Ïåéëèí çà ñâîÿ ïîä-ãëàñíè÷êà êàòî òàêòè÷åñêè õîä - çà äà çàãëóøè ìå-äèéíèÿ åôåêò îò óñïåøíàòà êîíâåíöèÿ íà äåìîêðà-òèòå è äà îïèòà äà èçïîëçâà íåïðåîäîëåíèòå ðàçäå-ëåíèÿ â òåõíèÿ ëàãåð. Êîãàòî Õèëúðè ïðèçíà ïîðà-æåíèåòî ñè è ñå îòòåãëè îò áîðáàòà çà íîìèíàöèÿ-òà, â ñâîÿòà ðå÷ òÿ ïðèçîâà çà åäèíñòâî è ñïëîòÿâà-íå çàä êàíäèäàòóðàòà íà Îáàìà. Íî íàé-òðàéíî âïå-÷àòëåíèå îñòàâèõà äóìèòå é çà íåïðåêëîííàòà ðå-øèìîñò íà íåéíèòå ïîääðúæíèöè, ÷èèòî ãëàñîâå òÿîïðèëè÷è íà 18 ìèëèîíà ïóêíàòèíè â ñòúêëåíèÿ òà-âàí, êîéòî ïðåïðå÷âà ïúòÿ çà ñîöèàëåí ðúñò íà æå-íèòå. ßâíî, ñúæàëåíèåòî, ÷å òîçè òàâàí íå áåøå ðàç-ðóøåí íàïúëíî, òàêà è íå ïðåìèíà. Âúïðåêè ïîìîù-òà íà Õèëúðè, êàìïàíèÿòà íà äåìîêðàòèòå çàñåãàíå óñïÿâà äà ïðèâëå÷å íà ñòðàíàòà íà Îáàìà ãîë-ÿìà ÷àñò îò íåéíèòå ïîääðúæíèöè - çíà÷èòåëåí ïðî-öåíò îò òÿõ, îñíîâíî æåíè îò ðàáîòíè÷åñêè ïðîèç-õîä, çàÿâÿâàò, ÷å íå áèõà ãëàñóâàëè çà ìúæà, êîéòîóíèçè òÿõíàòà ëèäåðêà, çà êàíäèäàò ñ ïîäîáíî åëè-òàðíî èçëú÷âàíå èëè ïðîñòî çà ÷åðíîêîæ. Òàêà ÷å,êîãàòî Îáàìà íå íîìèíèðà Õèëàðè (èëè äðóãà æå-íà) çà âèöåïðåçèäåíò, Ìàêêåéí ïîáúðçà äà íàïðà-âè æåñò êúì òåçè ðàçî÷àðîâàíè èçáèðàòåëè è ñ òîâàäà âëåå æèâîò â êàìïàíèÿòà ñè.  ïúðâèòå äíè ñëåä

íîìèíàöèÿòà é îáà÷å, íà ïðåäåí ïëàí èçïëóâà ðà-äèêàëíî êîíñåðâàòèâíèÿò îáðàç íà Ïåéëèí (êúäå âå-ðåí, êúäå ïðåóâåëè÷åí): ïðîòèâ àáîðòèòå âúâ âñè÷êèñëó÷àè (òÿ “ñìåê÷è” ïîçèöèÿòà ñè è âúçïðèå èçêëþ-÷åíèå åäèíñòâåíî çà ñëó÷àè, â êîèòî æèâîòúò íàìàéêàòà å çàïëàøåí), äúëãîãîäèøíà ÷ëåíêà íà Na-tional Rifle Association (Íàöèîíàëíà àñîöèàöèÿ çàîãíåñòðåëíè îðúæèÿ), åâàíãåëèñòêà ôóíäàìåíòà-ëèñòêà ïî ðåëèãèîçíè óáåæäåíèÿ, êîÿòî èçïîâÿäâàêðåàöèîíèçúì è îòðè÷à ÷îâåøêàòà ðîëÿ çà ãëîáàë-íîòî çàòîïëÿíå è çà êîÿòî ñå ðàçêàçâàò èñòîðèè êàêêàòî êìåòèöà ñå îáÿâèëà ïðîòèâ äúðæàíåòî íà êíè-ãè ñ “íåïðàâèëíî ñúäúðæàíèå” â ãðàäñêàòà áèáëèî-òåêà... è çàïî÷íà äà ñòàâà ÿñíî, ÷å îñâåí ïîëà ñè, òÿñïîäåëÿ òâúðäå ìàëêî ñ Êëèíòúí. Ïî÷íàõà êðèòèêèçà ïðèáúðçàíîñòòà íà èçáîðà íà Ìàêêåéí, çà ëèï-ñàòà íà äîñòàòú÷íî ïðåäâàðèòåëíî ïðîó÷âàíå è çàíà÷èíà ìó íà âçåìàíå íà âàæíè ðåøåíèÿ èçîáùî.Íî ñ ðå÷òà, ñ êîÿòî ïðèå âèöåïðåçèäåíòñêàòà íîìè-íàöèÿ íà ðåïóáëèêàíñêàòà êîíâåíöèÿ, Ñàðà Ïåé-ëèí ìúëíèåíîñíî èçëåçå îò ðîëÿòà íà ïîëèòè÷åñêàïåøêà è êëîíèíã íà Õèëúðè è èçðàñíà äî ñàìîñòîÿ-òåëíî ïîëèòè÷åñêî ÿâëåíèå, ÷èéòî ìàùàá è òðàéíîñòùå ñå ïðîÿâÿâàò òåïúðâà.

ÐÀÇËÈÊÀÒÀ ÌÅÆÄÓ

HOCKEY MOM È ÏÈÒÁÓË

Íà ñöåíàòà, âìåñòî áèâøà êìåòèöà íà çàáóòàíî6-õèëÿäíî ãðàä÷å è íàñòîÿùàòà ãóáåðíàòîðêà íàåäíî äàëå÷íî ïàð÷å ëåä, ñ ïî-ìàëêî îò äâå ãîäèíèîïèò, ñå ïîÿâè ñàìîóâåðåíà è òåëåãåíè÷íà ïîëèòè÷-êà.  ñòèëà íà ïðåäñòàâÿíèÿòà íà ó÷àñòíèöè â òåëå-âèçèîííè ñúñòåçàíèÿ è øîó-ïðîãðàìè, Ïåéëèí ñåîïèñà êàòî îáèêíîâåíà hockey mom (õîêåéíîìàì÷å) è çàïîçíà Àìåðèêà ïîäðîáíî ñúñ ñåìåé-ñòâîòî ñè: ïóáëèêàòà åíòóñèàçèðàíî ïîçäðàâè âñÿêîîò äåöàòà é, âêëþ÷èòåëíî ðîäåíîòî ñúñ ñèíäðîì íà

ÏÅÉËÈÍèëè

ñ êîãî ùå ïèå áèðà Í.Â. Èçáèðàòåëÿò

“Ìîì÷åòà, àêî èçîáùî êàçâàòå ìîëèòâè, ìîëåòå ñå çà ìåíñåãà. Íå çíàì äàëè íà íÿêîé îò âàñ, ïðèÿòåë÷åòà, ìó å èä-âàë ãðúì îò ÿñíî íåáå, íî ñëåä êàòî ìè êàçàõà êàêâî ñå åñëó÷èëî â÷åðà, ñå ïî÷óâñòâàõ âñå åäíî ëóíàòà, çâåçäèòå èâñè÷êè ïëàíåòè ñà ïàäíàëè âúðõó ìåíå.”

Õàðè Òðóìàíçà ñìúðòòà íà Ô.Ä. Ðóçâåëò

ïðåä ðåïîðòåðè

ÎÁÅÊÒÈÂ 33

Äàóí áåáå Òðèã, ñúïðóãà é, ðîäè-òåëèòå é - âñå ñìóòåíè, ñèìïàòè÷-íè, îáèêíîâåíè õîðà, êîèòî íåçíàÿò êàê äà ñå äúðæàò ïðåä ïóá-ëèêà, íî ñå ðàäâàò íà îâàöèèòå,è âñè÷êè ñà ìíîãî ñïëîòåíè è ñåîáè÷àò. Ïî-íàòàòúê òÿ èçëîæè îñ-íîâíèòå ïîñòèæåíèÿ â ñâîÿòà ïî-ëèòè÷åñêà êàðèåðà, ñëåä êîåòîñå îòäàäå íà ëîçóíãè, ÿçâèòåëíèçàáåëåæêè ñðåùó Îáàìà è êîì-ïëèìåíòè çà Ìàêêåéí. Ðàçêàçà èëþáèìèÿ ñè âèö - “Êàêâà å ðàçëè-êàòà ìåæäó hockey mom è ïèò-áóë? - ×åðâèëîòî”.

Åäèí îò ñúâåòíèöèòå â êàìïà-íèÿòà íà Ìàêêåéí áåøå êàçàë, ÷åîñíîâíîòî â òåçè èçáîðè íÿìà äàáúäàò ïîëèòèêèòå, à öÿëîñòíèÿò îáðàç, êîéòî êàíäè-äàòèòå èçëú÷âàò. Îò òàçè ãëåäíà òî÷êà è íà ôîíà íàâñåîáùîòî ïîäöåíÿâàíå íà Ïåéëèí, ðå÷òà é ñå îêà-çà òðèóìô: â òîçè ïúðâè êîíòàêò ñ 37 ìèëèîííàòà ñèïóáëèêà òÿ ôîðìèðà áëèçúê, ðàçáèðàåì è ñèìïàòè-÷åí çà çðèòåëèòå èìèäæ.

È â äíè ñëåä êîíâåíöèÿòà òîçè èìèäæ ïðîäúëæèäà êîìóíèêèðà áåçïðåïÿòñòâåíî ñ èçáèðàòåëèòå âöåëèÿ ñïåêòúð îò òåëåâèçèîííè æàíðîâå - åçèêúò, íàêîéòî ïðîòè÷àò êîëåêòèâíèòå èíòåëåêòóàëíè ïðîöåñèíà àóäèòîðèÿòà. Ñóòðåøíèòå áëîêîâå è êîìåíòàðíè-òå ãîâîðèëíè íà åëèòàðíè ìíîãîçíàéêîâöè áÿõà ïîñ-òàâåíè íà ìÿñòî îò Ïåéëèí ñ íåéíèÿ îòêàç äà ó÷àñòâàâ òÿõ, çàðàäè ïðåäóáåäåíîñòòà è íåãàòèâèçìà íà æóð-íàëèñòè÷åñêèÿ åñòàáëèøìúíò. Òÿ ñòàíà ïðåêðàñåíïîâîä àìåðèêàíñêèÿò çðèòåë äà ñè ïðèïîìíè (a laNational Geographic Channel) êðàñîòèòå è áîãàòñ-òâàòà íà çàïàçèëàòà àâòåíòè÷íèÿ àìåðèêàíñêè ïèî-íåðñêè äóõ Àëÿñêà è äà ñå ãîðäåå ñ ðîäèíàòà ñè.Áèîãðàôèÿòà é ïðèëÿãà áåçîñòàòú÷íî íà ñöåíàðèèòåçà ïðîäóêöèè íà Disney èëè Hallmark: àìáèöèîçíî èáóäíî ìîìè÷å “Ñàðà Áàðàêóäà”îò äàëå÷íà Àëÿñêà,êîåòî ñ åäíà è ñúùà ðåøèòåëíîñò âîäè ó÷èëèùíèÿîòáîð ïî áàñêåòáîë, îòñòðåëâà ëîñîâå â òóíäðàòà èãðîìè êîðóïöèÿòà íà ìåñòíèÿ ïàðòèåí åñòàáëèøìåíò;íàé-ïîäêðåïÿíàòà îò èçáèðàòåëèòå ñè ãóáåðíàòîðêàâ ÑÀÙ (80% îäîáðåíèå), êîÿòî ãîðäî âðúùà ìíîãî-ìèëèîííè ñóáñèäèè âúâ ôåäåðàëíèÿ áþäæåò (“Àëÿ-ñêà ìîæå äà ñå ñïðàâè è ñàìà!”), îïúë÷âà ñå íàåíåðãèéíèòå ãèãàíòè è äîãîâàðÿ ïîñòðîÿâàíåòî íàãàçîïðîâîä ïðè óñëîâèÿ, èçãîäíè çà âñåêè ãðàæäà-íèí íà Àëÿñêà; ìíîãîäåòíàòà ìàéêà è äîìàêèíÿ, êîÿ-òî, áåç äà ñå ñâèâà çàðàäè ïðîâèíöèàëíîòî ñèïðîèçíîøåíèå, ïðåîäîëÿâà ñ íÿêîëêî ïðÿìè ïðè-êàçêè ðàçñòîÿíèåòî îò êìåòèöà íà ìàëêàòà Âàñèëàäî äàëå÷íèÿ Áÿë äîì. È íèùî îò òîâà íå ïðîìåíÿÑàðà! Ëþáèòåëèòå íà ñàïóíåíè îïåðè ïúê ìîãàò äàïðîñëåäÿò èñòîðèÿòà íà êðàëèöàòà íà çèìíèÿ ôåñ-òèâàë “Fur Rendezvous”, ìèñ Áðåìåííà Âàñèëà è

âòîðà ïîäãëàñíè÷êà íà ìèñ áðå-ìåííà Àëÿñêà (1984 ã.), êîÿòî ñòà-âà ñïîðòíà ðåïîðòåðêà, ðàçâèâàðèáîëîâåí áèçíåñ, çàïî÷âà ïî-ëèòè÷åñêà êàðèåðà, çàùîòî õîäèíà êóðñ ïî àåðîáèêà ñ ìåñíèÿðåïóáëèêàíñêè áîñ, æåíàòà, êîÿ-òî âúïðåêè âñè÷êî çàïàçâà ñâîè-òå öåííîñòè è ãèìíàçèàëíàòà ñèëþáîâ ñ øàìïèîíà ïî ðàëè ñúññíåæíè øåéíè è êðàñèâ ïîëó-åñ-êèìîñ Òîä Ïåéëèí (êîéòî, êàòîñúïðóã íà ãóáåðíàòîðà íà ùàòà,íàðè÷à ñàì ñåáå ñè “ïúðâè ïè÷íà Àëÿñêà”); äà ïðîñëåäÿò òðóä-íîñòèòå, ïðåç êîèòî ìèíàâà ïîïúòÿ ñè - íåéíèÿò îòêàç äà ïîäêðå-

ïè êàíäèäàòóðàòà íà ñâåêúðâà ñè çà ñâîåòî êìåò-ñêî ìÿñòî âúâ Âàñèëà, ñáëúñúêúò é ñ áèâøèòå ïîëè-òè÷åñêè ïîêðîâèòåëè çàðàäè òåõíèòå êîðóïöèîííèïðàêòèêè, ñêàíäàëúò îêîëî îïèòèòå íà âå÷å ãóáåð-íàòîð Ïåéëèí çà íàòèñê çà óâîëíÿâàíåòî íà áèâøèÿñúïðóã íà ñåñòðà é... È äà ïðåæèâåÿò øîêà îò ðàç-êðèòèåòî, ÷å ìíîãî îò ãåðîèçìèòå é îò âåðñèèòå íàDisney èëè Hallmark ñà ïðåóâåëè÷åíè èëè íàïðàâîëúæè. Ïóáëèêàòà íà êúñíèòå ïðîãðàìè ìîæå äà ñåîòäàäå íà âîàéîðñêè ñòðàñòè è êàòàðçèñè ñ ðåàëè-òè çâåçäàòà Ñàðà Ïåéëèí, êîÿòî ÷åñòî ïîêàçâà Òðèã,íåéíîòî ïåòî äåòå, êîåòî ðåøèëà äà ðîäè, âúïðåêè÷å çíàåëà, ÷å ùå èìà ñèíäðîì íà Äàóí, äà ñúïðå-æèâåå äðàìàòà íà íåïëàíèðàíàòà áðåìåííîñò íà17-ãîäèøíàòà é äúùåðÿ Áðèñòúë è íåéíèÿ ïðèÿòåë -ìëàäåæêà õîêåéíà íàäåæäà, òúêìî èçãîíåí îò ó÷è-ëèùå, íî âå÷å ãîòîâ äà íàïðàâè “ïðàâèëíîòî íåùî”è äà ñêëþ÷è áðàê ñ ãàäæåòî ñè, äà ïîðàç÷îïëè óïî-ðèòèòå ñëóõîâå, ÷å Òðèã âñúùíîñò å äåòå íà Áðèñòúë,à Ïåéëèí (÷èÿòî áðåìåííîñò îñòàíàëà íåçàáåëÿçà-íà îò íèêîãî è êîÿòî ñå âúðíàëà êúì ãóáåðíàòîð-ñêèòå ñè çàäúëæåíèÿ íà òðåòèÿ äåí ñëåä ðàæäàíå-òî) ãî îáÿâèëà çà ñâîå, çà äà íå ñå îêàæå, ÷å äú-ùåðÿ é ãî å çà÷åíàëà ïðåäè äà íàâúðøè ìèíèìàë-íàòà âúçðàñò çà ëåãàëåí ñåêñ, à èñòîðèÿòà ñ áðå-ìåííîñòòà íà äúùåðÿòà, ïúê, å èçìèñëåíà, çà äà çàã-ëóøè íàðàñòâàùèòå ïîäîçðåíèÿ çà ïúðâàòà ëúæà...Èëè ïðîñòî äà ïîðîâè â èíòåðíåò è äà âèäè ñíèìêè-òå, íà êîèòî ãëàâàòà íà Ïåéëèí å ìîíòèðàíà íà ðà-ìåíåòå íà ãîëè òåëà...

Ïðåä î÷èòå íà îíåçè, êîèòî ñå âúçõèùàâàõà êàêÎáàìà öèòèðà Ôîëêíúð â ïîëèòè÷åñêèòå ñè ðå÷è,çà íÿêîëêî ìèíóòè íà òåëåâèçèîííèÿ åêðàí ñðåäôîéåðâåðê îò áàíàëíîñòè ñå ðîäè íîâ ôàêòîð âïðåçèäåíòñêàòà êàìïàíèÿ. Ñúñ ñâðúõïðîâîäèìàòàèíòóèöèÿ íà òúëïàòà “Åëåêòîðàëíèòå åäèíèöè” íàìå-ðèõà ñâîÿ èçðàçèòåëêà, êîÿòî ñ âèòàëíà ïðàâîëè-íåéíîñò äà îòñòîÿâà òÿõíàòà îáèêíîâåíîñò êàòîïîëèòè÷åñêà ïðîãðàìà. �

34 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÁÅÇ ÄÀ ÌÈ ÌÈÃÍÅ ÎÊÎÒÎ

ÈËÈ Ñ ÊÎÃÎ ÙÅ ÏÈÅ ÁÈÐÀ Í.Â. ÈÇÁÈÐÀÒÅËßÒ

Ñëåäâàùàòà èçÿâà íà Ïåéëèí â íàöèîíàëåí åôèðïîñëåäâà ñëåä íåõàðàêòåðíî äúëãà çà åäíà êàìïàíèÿïàóçà. Äúëãîî÷àêâàíîòî èíòåðâþ îáà÷å íå ïðîìåíè íè-ùî âúâ âå÷å ñúçäàëèòå ñå ìíåíèÿ çà íåÿ: ôåíîâåòå éâèäÿõà ñèìïàòè÷íà è åñòåñòâåíà æåíà, êîÿòî å ìàëêîíàïðåãíàòà îò åäâà ïðèêðèòîòî ñíèçõîæäåíèå íà ñà-ìîäîâîëíèÿ æóðíàëèñò, êîéòî ïî÷òè ÿ èçïèòâà çà íåùà,îò êîèòî íèêîé íîðìàëåí ÷îâåê íå ñå èíòåðåñóâà èêîèòî, ùîì òðÿáâà, ùå íàó÷è çà íÿêîëêî ãîäèíè â Áåëèÿäîì. À îñòàíàëèòå ïîëó÷èõà äîñòàòú÷íî ìàòåðèàë äàñå ïîäèãðàâàò è äà ñå ñòðÿñêàò îò íåÿ: òÿ îáÿâè, ÷å ïðèå-ëà ïðåäëîæåíèåòî íà Ìàêêåéí âåäíàãà è áåç äà é ìèã-íå îêîòî, êàêòî è ÷å ñìÿòà äà âîäè ïî ñúùèÿ íà÷èí äå-ëàòà íà ÑÀÙ; ÷å ìàêàð çà ïúðâè ïúò äà å íàïóñíàëàÑåâåðíà Àìåðèêà ïðåäè åäâà äâå ãîäèíè è òî ñàìî çàêðàòêî ïîñåùåíèå íà äâå àìåðèêàíñêè âîåííè áàçè â÷óæáèíà, ñå ñ÷èòà çà êîìïåòåíòíà â ìåæäóíàðîäíèòåäåëà, çàùîòî å âèæäàëà ðóñêèÿ áðÿã “îò åäèí îñòðîâ âÀëÿñêà” è íà îñíîâà íà òîçè îïèò çàñòàíà òâúðäî çàäèäåÿòà çà ïðèåìàíå íà Ãðóçèÿ â ÍÀÒÎ, äîðè òîâà äàçíà÷è âîéíà ñ Ðóñèÿ; ìàêàð äà íå ñå ñïðàâÿ ñúâñåì ñïðîèçíàñÿíåòî íà äóìàòà “ÿäðåí”, òÿ òâúðäî çàÿâè, ÷åíå ñìÿòà, ÷å ÑÀÙ òðÿáâà äà “ñå áúðêàò” íà Èçðàåë,àêî ðåøè äà óäàðè Èðàí...

Êîíñåðâàòèâíèòå êîìåíòàòîðè áÿõà îáõâàíàòè îòñàíêþëîòñêè ïàòîñ, çàâúçïÿâàõà íàðîäà è åãàëèòàðèñ-òêèÿ äóõ íà Àìåðèêà, îáÿâèõà íóæäàòà îò ïåðèîäè÷íîðåâîëþöèîííî îáíîâÿâàíå íà åëèòà, ïëàìåííî çàùè-òèõà äåìîêðàöèÿòà êàòî óïðàâëåíèå, êîåòî ïðåäïîëà-ãà, ÷å âñåêè ãðàæäàíèí å åäíàêâî ãîäåí äà ñå ãðèæè çàîáùèòå äåëà è îáâèíèõà ëèáåðàëíèÿ åëèò, ÷å ñúñ ñâîå-òî ñíîáñêî ïðåíåáðåæåíèå êúì ëèïñàòà íà äèïëîìèîò äîáðè óíèâåðñèòåòè è îïèò â íàöèîíàëíè èíñòèòóöèèèëè â ÷óæáèíà ôàêòè÷åñêè îïèòâà äà íàëîæè èäåÿòà çààðèñòîêðàöèÿ. Ïîÿâèõà ñå ñðàâíåíèÿ ìåæäó Ïåéëèí èÐåéãúí - èêîíàòà íà êîíñåðâàòèâíîòî äâèæåíèå - êîéòîñúùî íÿìàë íèòî êâàëèôèêàöèÿòà äà óïðàâëÿâà, íèòîæåëàíèå äà ÿ óñâîè, íî ðàç÷èòàë íà ñâîÿ ÷àð, êîìúíñåíñ è íà çäðàâèÿ ñè êîíñåðâàòèâåí óñåò çà ïðîñòèòåðåøåíèÿ. Íà òîâà îò ëèáåðàëíèÿ ëàãåð îòãîâîðèõà ñúññðàâíåíèåòî ñ Áóø, êîéòî íà äâà ïúòè ñïå÷åëè èçáîðè-òå ñ òîâà, ÷å èìàë âèä íà îáèêíîâåí ÷îâå÷åö, ñ êîãîòîâñåêè ìîæå äà ñè ñå ïðåäñòàâè êàê çàåäíî ïèÿò áèðà.È ÷å òîçè íàðîäåí, ïðîñòî óñòðîåí ÷îâåê, êîéòî ðàç÷è-òà íà ìîðàëíàòà îïðåäåëåíîñò, êîìúí ñåíñà è îòêàçàîò èíòåëèãåíòùèíè è ìíîãîó÷åíè óñëîæíåíèÿ, ïðè÷èíèòîëêîâà ìíîãî ïîðàæåíèÿ íà Àìåðèêà. Íî êîëêîòî ïî-âå÷å ïðåäñòàâèòåëèòå íà åëèòà ãîâîðÿò çà íóæäàòà îòêóëòèâèðàíîñò è ïîäãîòîâêà, òîëêîâà ïîâå÷å õîðàòà,êîèòî ïðèïîçíàâàò ñåáå ñè â Ïåéëèí, ñå ñïëîòÿâàò çàäíåÿ: êîé áè ïîìèñëèë, ÷å ïúðâèÿò ÷åðíîêîæ êàíäèäàò-ïðåçèäåíò îò ãîëÿìà ïàðòèÿ ðèñêóâà äà çàãóáè èçáîðè-òå çàðàäè ñâîÿòà åëèòàðíîñò!?

Ñàìàòà Ñàðà Ïåéëèí èçãëåæäà ïðåäïî÷èòà äà áú-äå ñðàâíÿâàíà ñ Õàðè Òðóìàí - â ñâîÿòà ðå÷ íà ðåïóá-

ëèêàíñêàòà êîíâåíöèÿ, äîêàòî ãîâîðåøå çà ñâîÿ ïðîèç-õîä è îïèò êàòî êìåòèöà íà 6-õèëÿäíàòà Âàñèëà, Ïåéëèíöèòèðà òåêñò, ïîñâåòåí íà ïðîèçõîäà è æèâîòà íà Òðó-ìàí, â êîéòî õîðàòà îò ìàëêèòå ãðàäîâå íà Àìåðèêà,áÿõà îïðåäåëåíè êàòî ãðúáíàê íà ñòðàíàòà è ñúðöåâè-íà íà çäðàâîòî é íàöèîíàëíî ÷óâñòâî. Íàèñòèíà, ïðîèç-õîäúò íà Òðóìàí å ñêðîìåí, òîé å åäèíñòâåíèÿò ïðåçè-äåíò íà ÑÀÙ ïðåç ÕÕ â. áåç çàâúðøåí êîëåæ, êîéòîïðåäè äà âëåçå â ïîëèòèêàòà áèë çåìåäåëåö, äðåáåíæï ÷èíîâíèê, âîéíèê, ðàçîðåí îò ãîëÿìàòà äåïðåñèÿñîáñòâåíèê íà êèíêàëåðèÿ. Îáà÷å, çà ðàçëèêà îò Ïåé-ëèí, ïðåäè äà ñòàíå ïðåçèäåíò Òðóìàí ðúêîâîäè ãîëå-ìè íàöèîíàëíè ïðîåêòè îò Íþ Äèéë-à êàòî ôóíêöèîíåðíà äåìîêðàòè÷åñêàòà ïàðòèÿ è èìà çíà÷èòåëíà êàðèå-ðà â êîíãðåñà íà ÑÀÙ. Åòî çàùî, ñïîðåä íÿêîè íàá-ëþäàòåëè òúðñåíàòà ïðèëèêà ìåæäó äâàìàòà âñúùíîñòå äðóãàäå: ïúðâîíà÷àëíî Òðóìàí âëèçà â Áåëèÿ äîì êà-òî âèöåïðåçèäåíò íà Ô.Ä. Ðóçâåëò, êîéòî îáà÷å ïî÷èâàäâà ìåñåöà ñëåä èçáîðèòå.

 òàçè òðàêòîâêà äàëå÷ íå ñòàâà äóìà ñàìî çà 72-ãîäèøíàòà âúçðàñò íà Ìàêêåéí (àìåðèêàíñêàòà ñòà-òèñòèêà ìó îáåùàâà îùå ñðåäíî 12 ãîäèíè æèâîò). Êà-òî ñå èìà ïðåäâèä, ÷å ïðåç âòîðàòà ïîëîâèíà íà ÕÕ â.ðîëÿòà íà âèöåïðåçèäåíòèòå ïîêàçâà òåíäåíöèÿ êúì çà-ñèëâàíå, êîÿòî êóëìèíèðà â äîìèíèðàùîòî ïðèñúñòâèåíà Äèê ×åéíè â ïîñëåäíèòå äâå àäìèíèñòðàöèè, âàæåíñòàâà è âúïðîñúò çà òîâà êàê òåæåñòòà íà âñåêè îò ÷ëå-íîâåòå íà äâîéêàòà ïî âðåìå íà êàìïàíèÿòà ùå ñå îò-ðàçè íà ïîëîæåíèåòî èì âúâ âëàñòòà. Ïåéëèí äîâåäåäî âèäèì îáðàò â êàìïàíèÿòà “ìåäèèòå íå ñïèðàò äà ÿîáñúæäàò, íà ðåïóáëèêàíñêèòå ìåðîïðèÿòèÿ èçâåäíúæïî÷íàõà äà ñå ñúáèðàò òúëïè êàòî ïðè Îáàìà, ïàðòèÿòàïî÷óâñòâà ïðèëèâ íà îïòèìèçúì è æåëàíèå çà áîðáà -òÿ èçãëåæäà ñå óòâúðæäàâà êàòî ïî-ÿðêîòî ïîëèòè÷åñêîïðèñúñòâèå â êàíäèäàò-ïðåçèäåíòñêèÿ òàíäåì è íà ïðàê-òèêà çàñåí÷è Ìàêêåéí. Àêî íåùàòà îñòàíàò òàêà äîêðàÿ, òîâà âåðîÿòíî ùå ñå îòðàçè â åâåíòóàëíîòî èìñúâìåñòíî óïðàâëåíèå. Äîðè è äà íå ïîâòîðè áóêâàë-íî ïúòÿ íà Òðóìàí, ÿñíî å, ÷å âèòàëíàòà Ïåéëèí, êîÿòîòîëêîâà äîáðå ïîäõîæäà íà ïàòåíòîâàíèÿ èçáîðåí ïî-ïóëèçúì íà ðåïóáëèêàíöèòå - ñëåä åäíî ÿðêî âèöåïðå-çèäåíòñòâî èëè äîðè ñëåä çàãóáà, êîÿòî äà áúäå îòäà-äåíà íà êúñíîòî é âêëþ÷âàíå â êàìïàíèÿòà - èìà îã-ðîìíè øàíñîâå äà áúäå îñíîâíàòà ðåïóáëèêàíñêàêàíäèäàòêà íà ñëåäâàùèòå ïðåçèäåíòñêè èçáîðè.

Åäâà ëè, êîãàòî Ïåéëèí å èçáðàëà äà ñïîìåíå Òðó-ìàí, òÿ å ïðîïóñíàëà äà âèäè âñè÷êè òåçè çíà÷åíèÿ íàñðàâíåíèåòî ìåæäó òÿõ. Íî âúâ âðåìå íà âñå ïî-ãîëÿìîðàçïðîñòðàíåíèå íà ÿäðåíè òåõíîëîãèè, êîãàòî íàï-ðåæåíèåòî ñ Èðàí è Ñåâåðíà Êîðåÿ å ïîñòîÿííî, àíåñòàáèëíîñòòà íà Ïàêèñòàí ñå óâåëè÷àâà, êîãàòî øàí-ñîâåòå òåðîðèñòè äà ñå äîáåðàò äî ÿäðåíî îðúæèå èäà ãî èçïîëçâàò ñå èç÷èñëÿâà íà 50%, èìåòî íà Òðóìàííàïîìíÿ è çà íåùî äðóãî: Õèðîøèìà. Ìîæåì ñàìî äàñå íàäÿâàìå, ÷å îò îñòðîâà â Áàðåíöîâî ìîðå, îò êîé-òî Ïåéëèí ãëåäà ñâåòà èçâúí ÑÀÙ, òÿ å âèäÿëà äîñòàòú÷-íî, çà äà îöåíè çíà÷åíèåòî íà òàçè ðåàëíîñò.�

Õðèñòî Èâàíîâ

�

ÎÁÅÊÒÈÂ 35

Ìîñêâà, 11 ñåïòåìâðè 2008 ã.

Ïî-ðàíî äíåñ â Ìîñêâà ñå å ñúñòîÿëàñúâìåñòíà ïðåñêîíôåðåíöèÿ íà èçâåñòíà-òà ðóñêà ïðàâîçàùèòíà îðãàíèçàöèÿ “Ìå-ìîðèàë” è íà íàé-ãîëÿìàòà â ñâåòà íåïðàâè-òåëñòâåíà âåðèãà çà çàùèòà íà ïðàâàòà íà÷îâåêà Õþìàí ðàéòñ Óî÷ (Human RightsWatch) çà ðåçóëòàòèòå îò ñúâìåñòíàòà èììèñèÿ â Þæíà Îñåòèÿ çà èçÿñíÿâàíå íà ïî-ëîæåíèåòî ñ õóìàíèòàðíèòå ïðîáëåìè è ñïðàâàòà íà ÷îâåêà â òàçè çîíà íà íåîòäàâ-íàøíà âîéíà. ×åòåòå ïî-äîëó ðåçþìåòî íàòåõíèÿ äîêëàä, îçàãëàâåíî “Åäèí ìåñåö ñëåäâîéíàòà”, ÷èéòî ïúëåí òåêñò ùå ïóáëèêóâàìåïî-êúñíî.

Äíåñ, 11 ñåïòåìâðè 2008 ã., â çàëàòà çàïðåñêîíôåðåíöèè íà àãåíöèÿ “Èíòåðôàêñ”Ïðàâîçàùèòíèÿò öåíòúð “Ìåìîðèàë” è Õþ-ìàí ðàéòñ Óî÷ ïðîâåäîõà ñúâìåñòíà ïðåñ-êîíôåðåíöèÿ çà ðåçóëòàòèòå îò òÿõíàòà ìè-ñèÿ â Þæíà Îñåòèÿ.

 óâîäíîòî ñè ñëîâî ïðåäñåäàòåëÿò íà ñú-âåòà íà Ïðàâîçàùèòíèÿ öåíòúð “Ìåìîðèàë”Îëåã Îðëîâ îòáåëÿçà, ÷å “Óðåãóëèðàíåòî íàêîíôëèêòà íå å âúçìîæíî áåç ïðèåìàíåòîíà ïîëèòè÷åñêè ðåøåíèÿ, êîèòî òðÿáâà äàèìàò þðèäè÷åñêà îñíîâà. Ãëàâíàòà öåë íàïîñåùåíèåòî íà ñúòðóäíèöè íà “Ìåìîðèàë”è íà Õþìàí ðàéòñ Óî÷ áåøå äà ñå íàïðàâèêðà÷êà êúì óñòàíîâÿâàíåòî íà èñòèíàòà, äàñå ñúáåðå ôàêòè÷åñêè ìàòåðèàë, çà äà ìî-æå íà òîâà, êîåòî ñòàíà òàì, äà ñå äàäå ñúîò-âåòíàòà ïðàâíà îöåíêà”.

Îñâåí ñòîëèöàòà íà Þæíà Îñåòèÿ - ãðàäÖõèíâàëè, Àëåêñàíäúð ×åðêåñîâ è ÒàòÿíàËîêøèíà ñà áèëè è â ìíîãî ñåëà - îñåòèíñ-êè, ñåëà ñúñ ñìåñåíî - îñåòèíñêî è ãðóçèí-ñêî íàñåëåíèå è ÷èñòî ãðóçèíñêè àíêëàâè.Ðåçþìå îò îñíîâíèòå èçâîäè íà òåçè èçñëå-äîâàòåëè ñå èçëàãà ïî-äîëó.

Íà ïúðâî ìÿñòî, ïðàâîçàùèòíèöèòå îò-áåëÿçâàò, ÷å îò ãðóçèíñêà ñòðàíà å áèëà óïî-òðåáåíà íåïðîïîðöèîíàëíà ñèëà â õîäà íà“àêöèÿòà çà âúçñòàíîâÿâàíå íà êîíñòèòó-öèîííèÿ ðåä” â Þæíà Îñåòèÿ. Ãðàä Öõèíâà-ëè è è ñåëàòà îêîëî íåãî, íàñåëåíè ñ ìèðíèæèòåëè, ñà áèëè îáñòðåëâàíè ÷ðåç èçïîëçâà-íå íà îðúæèå ñ ïðèíöèïèàëíî íåèçáèðàòåë-

È äâåòå ñòðàíè äîïóñíàõà ãîëåìèíàðóøåíèÿ íà ïðàâàòà íà ÷îâåêà

Ðóñêè è USA ïðàâîçàùèòíèöè:

ÈÇ ÍÎÂÈÍÈÒÅ ÍÀ ÁÕÊÈÇ ÍÎÂÈÍÈÒÅ ÍÀ ÁÕÊ

íî äåéñòâèå (íà ïúðâî ìÿñòî ñèñòåìèòå çàçàëïîâ îãúí “Ãðàä”).

Îò ñâîÿ ñòðàíà ðúêîâîäñòâîòî íà ÞæíàÎñåòèÿ íå îñèãóðÿâà çàùèòà íà ñîáñòâå-íîñòòà íà æèòåëèòå íà ãðóçèíñêèòå àíêëàâ-íè ñåëà, íèòî áåçîïàñíîñòòà íà îñòàíàëèòåòàì õîðà. Ðóñêèòå âîåííîñëóæåùè ñúùî òà-êà ñà ñíåëè îò ñåáå ñè òîâà çàäúëæåíèå.Ïîëîæåíèåòî â òåçè ñåëà å ñúâúðøåíî íåï-ðèåìëèâî.

Íåîáõîäèìî å â íàé-áëèçêî âðåìå äà ñåîáõîäÿò âñè÷êè êúùè â òåçè ñåëà îò íàìèðà-ùèòå ñå â Öõèíâàëè ðóñêè ÷àñòè íà Ìèíèñ-òåðñòâîòî íà èçâúíðåäíèòå ñèòóàöèè. Òîâàòðÿáâà äà ñå íàïðàâè çàåäíî ñúñ ñúòðóäíè-öè îò ðóñêîòî è þæíîîñåòèíñêîòî ìèíèñ-òåðñòâà íà âúòðåøíèòå ðàáîòè. Òåçè ñúâìåñ-òíè îáõîäè ñëåäâà äà òúðñÿò è íàìåðÿò æè-âèòå îáèòàòåëè íà òåçè ñåëà, êàêòî è äà îò-êðèÿò òåëàòà íà çàãèíàëèòå.

Ó÷àñòíèöèòå â ïðåñêîíôåðåíöèÿòà ïðè-çîâàõà êàêòî ðóñêèòå, òàêà è ãðóçèíñêèòåâëàñòè âúçìîæíî íàé-áúðçî äà ïðåäîñòàâÿòïúëíà èíôîðìàöèÿ çà âèäîâåòå îðúæèÿ, êîè-òî ñà áèëè ïîëçâàíè ïî âðåìå íà âîéíàòà,êàêòî è êúäå êàêâî å áèëî ïîëçâàíî îò òÿõ.

Áåç òàêàâà èíôîðìàöèÿ å íåâúçìîæíî äàñå îáåçâðåäÿò îïàñíèòå ñíàðÿäè, îñòàíàëèíà òåðèòîðèÿòà íà ìèðíèòå ñåëà. Ìåæäó äðó-ãèòå íåîáõîäèìè ìåðêè çàìåñòíèê-äèðåêòî-ðúò íà ìîñêîâñêèÿ îôèñ íà Õþìàí ðàéòñÓî÷ Òàòÿíà Ëîêøèíà ñïåöèàëíî ïîä÷åðòàíåîáõîäèìîñòòà äà áúäå ñúñòàâåí è ïóáëè-êóâàí ïúëåí ñïèñúê íà çàãèíàëèòå. “Âñåêè çà-ãèíàë òðÿáâà äà íàìåðè ìÿñòî â òîçè ñïèñúêè äà áúäå îïëàêàí”, êàçà òÿ.

“Íèå ãîâîðèì çà ìíîãî ìàëúê íàðîä îò-áåëÿçà ñúòðóäíèêúò íà Ïðàâîçàùèòíèÿ öåí-òúð “Ìåìîðèàë” Àëåêñàíäúð ×åðêàñîâ, çà-òîâà êîíöåíòðàöèÿòà íà ñêðúá å ìíîãîãîëÿìà”.

Íà ïðåñêîíôåðåíöèÿòà ñà áèëè ïîêàçà-íè ñíèìêè, íàïðàâåíè ïî âðåìå íà ïúòóâà-íåòî èç ðàéîíà íà âîåííèòå äåéñòâèÿ îò 3 äî8 ñåïòåìâðè.

 íà÷àëîòî íà îêòîìâðè ò.ã. å ïëàíèðàíàâòîðà ìèñèÿ íà Ïðàâîçàùèòíèÿ öåíòúð “Ìå-ìîðèàë” è íà äðóãè ïðàâîçàùèòíè îðãàíè-çàöèè, òîçè ïúò - â Ãðóçèÿ.�

Éîðäàí ËÞÖÊÀÍÎÂ

Ðóñêî-ãðóçèíñêàòà âîéíà è ïîðîäåíèòå îò íåÿ ðåàêöèè ïîñ-òàâÿò ïîä ñúìíåíèå ïðèëîæèìîñòòà íà ìåæäóíàðîäíîòî

ïðàâî; çàòâúðæäàâàò âàëèäíîñòòà íà “ïðàâîòî å íà ñòðàíàòàíà ñèëíèÿ”, êàòî íðàâñòâåíà íîðìà â ìåæäóíàðîäíèòå îòíî-øåíèÿ; ïîñòàâÿò ïðåä áúëãàðñêèÿ èíòåëèãåíò è ïðåä ìèíèñòú-ðà íà êóëòóðàòà â Áúëãàðèÿ âúïðîñ: êîé ñúì àç?

Ãðóçèÿ íàïðàâè îïèò ñúñ ñèëà äà âúçâúðíå êîíòðîëà ñè íàäåäíà àâòîíîìíà òåðèòîðèÿ, Þæíà Îñåòèÿ, ñòàíàëà â ïîñëåä-íîòî äåñåòèëåòèå ôàêòè÷åñêè íåçàâèñèìà îò öåíòðàëíàòàâëàñò â Òáèëèñè. Ðóñèÿ ñå íàìåñè íà ñòðàíàòà íà çàùèòàâà-ùèòå îòäåëÿíå îò Ãðóçèÿ þæíîîñåòèíñêè ñèëè è îêóïèðà ÷àñòîò ãðóçèíñêàòà òåðèòîðèÿ, âêëþ÷èòåëíî èçâúí Þæíà Îñåòèÿ,êàêòî è èçâúí è â ñúñåäñòâî ñ äðóãàòà ôàêòè÷åñêè íåçàâèñèìààâòîíîìíà îáëàñò, Àáõàçèÿ.

Îêàçà ñå, ÷å ðóñêèòå âîéñêè êîíòðîëèðàò è ìàãèñòðàëàòàÒáèëèñè - Ïîòè, êîÿòî ñâúðçâà èçòî÷íàòà ñúñ çàïàäíàòà ÷àñòíà ñòðàíàòà. Òîâà å îñíîâíàòà ïúòíà âðúçêà â Ãðóçèÿ - îñè-ãóðÿâà íåéíàòà òåðèòîðèàëíà è èêîíîìè÷åñêà öÿëîñò. Áÿõàîêóïèðàíè ïîäñòúïèòå êúì åäèíñòâåíîòî ãðóçèíñêî ïðèñòàíè-ùå, êîåòî íå å â àâòîíîìíà òåðèòîðèÿ. (Ñóõóìè å â Àáõàçèÿ,êîíòðîëèðàíà îò ñåïàðàòèñòèòå è Ðóñèÿ. Áàòóìè å â Àäæàðèÿ:îòäåëÿíåòî é áå ñïðÿíî ñëåä èäâàíåòî íà Ñààêàøâèëè íàâëàñò, íî òîçè óñïåõ åäâà ëè å ñàìî ãðóçèíñêè; ïðè ðàçëè÷åíðàçâîé â Òáèëèñè è íà ìåæäóíàðîäíàòà ñèòóàöèÿ Àäæàðèÿìîæåøå äà ñå “îêàæå” íàé-êîíôëèêòíàòà îáëàñò). Ðóñèÿ äå-ìîíñòðèðà, ÷å çà åäíà ñåäìèöà ìîæå äà ëèêâèäèðà äúðæà-âàòà Ãðóçèÿ êàòî òåðèòîðèàëíà è èêîíîìè÷åñêà åäèíèöà.

Ðóñèÿ ïîêàçà, ÷å ìîæå ñ âîåííà ñèëà äà ðåãóëèðà èêîíî-ìè÷åñêàòà çàïëàõà, îëèöåòâîðÿâàíà îò òðúáîïðîâîäèòå Áàêó- Äæåéõàí è Áàêó - Ñóïñà.

Ðóñêè âîåííè (óíèôîðìåíè èëè íå) ó÷àñòâàò â ïðî÷èñòâà-íåòî íà ðàéîíè îò Þæíà Îñåòèÿ îò åòíè÷åñêè ãðóçèíöè èëèíàñúð÷àâàò ïðî÷èñòâàíåòî.  åòíè÷åñêîòî ïðî÷èñòâàíå èìàäâà ìîìåíòà, êîèòî èñêàì äà ïîä÷åðòàÿ. Ïúðâî, íàðóøàâà ñåöåëîñòòà (åòíîãðàôñêàòà) íå íà äúðæàâàòà Ãðóçèÿ, à íà ñòðà-íàòà (Ãðóçèÿ èëè êàêòî è äà ñå íàðè÷àøå). Âòîðî, òàêèâà äåé-ñòâèÿ ñà ðàçíîâèäíîñò íà òîâà, êîåòî çíàåì êàòî óíèùîæà-âàíå è/ èëè ôàëøèôèöèðàíå íà äîêàçàòåëñòâà íà ìÿñòîòî íàïðåñòúïëåíèåòî.

Íàðóøåíè ñà ñóâåðåíèòåòúò è òåðèòîðèàëíàòà öÿëîñò íàñòðàíà, ÷ëåí íà ÎÎÍ, ïðè îïèò òÿ äà ðåøè ñâîè âúòðåøíè ïðîá-ëåìè. Ïîä ïðåäëîã, ÷å ñå çàùèòàâàò ïðàâàòà è æèâîòúò íà ñîáñ-òâåíè ãðàæäàíè (ðóñêè), æèâååùè â ÷óæäà ñòðàíà (Þæíà Îñå-òèÿ, þðèäè÷åñêè ÷àñò îò Ãðóçèÿ).

Èçïúêâàò äâå îáñòîÿòåëñòâà. Ïúðâî, ãîäèíè íàðåä Ðóñèÿ åðàçäàâàëà ðóñêè ïàñïîðòè íà ãðóçèíñêè ãðàæäàíè îò ÞæíàÎñåòèÿ, åòíè÷åñêè îñåòèíöè. Øâåäñêèÿò ìèíèñòúð íà âúíøíè-òå ðàáîòè Êàðë Áèëä çàáåëÿçà, ÷å ïðàêòèêàòà ïîâòàðÿ Õèòëå-ðîâàòà ñïðÿìî íåìöèòå â Ñóäåòñêàòà îáëàñò, ×åõîñëîâàêèÿ,êúì 1938 ã. Íå ñëåäâà ëè îò òàçè àíàëîãèÿ äðóã, îñâåí ìîðàë-íèÿ, ñìèñúë?

36 ÎÁÅÊÒÈÂ

Ðóñêî-ãðóçèíñêà

Êàêâî ïðå÷è íà Àëáàíèÿ äà äàäå àëáàíñêî ãðàæ-äàíñòâî íà àëáàíöèòå â Ðåïóáëèêà Ìàêåäîíèÿ, à ïîñ-ëå äà èç÷àêà óäîáåí ñëó÷àé äà îêóïèðà è ïðèñúåäèíèíàñåëåíèòå ñ àëáàíöè îáùèíè? Âúïðîñúò, ðàçáèðà ñå,å ðèòîðè÷åí. Íà Ôðàíöèÿ - äà ïîñòúïè àíàëîãè÷íîñïðÿìî ÷àñòòà îò Ñòðàíàòà íà áàñêèòå, íàìèðàùà ñåâ Èñïàíèÿ? Èëè Èñïàíèÿ äà ñòîðè ðåöèïðî÷íîòî?

Êàêâî ïðå÷è íà ñèëèòå îò ìåæäóíàðîäíàòà êîàëè-öèÿ, äðóæåñêà íà äíåøåí øèèòñêî-ñóíèòñêè è àðàáî-êþðäñêè Èðàê äà íàâëÿçàò â Òóðöèÿ, çà äà çàùèòÿò ïðè-òåñíÿâàíîòî îò òóðñêèòå âëàñòè è âîéñêà êþðäñêî íà-ñåëåíèå? Èçãëåæäà ôàêòúò, ÷å êþðäèòå â Òóðöèÿ íÿìàòè èðàêñêî ãðàæäàíñòâî.

Âúïðîñúò èìà è äðóãà ñòðàíà. Êîé ìîæå äà çàùèòèòåðèòîðèàëíàòà ñè öÿëîñò, âñå åäíî êàêâè ñà ìó íå-ïðàâíèòå àðãóìåíòè? Ãðóçèÿ, ïîíå çàñåãà, íå ìîæà.Êèòàé ìîæà - è ìó ñå ðàçìèíà äîðè áîéêîòà íà îëè-ìïèàäàòà.

Îò æóðíàëèñòè è ïîëèòèöè ñå ãîâîðè çà íåïðîïîð-öèîíàëíîñòòà íà ðóñêèÿ âîåíåí îòãîâîð, áåç äà ñå îñ-ïîðè ñúìíèòåëíà ïðåçóìïöèÿ: íèìà Ãðóçèÿ å çàïî÷âà-ëà âîåííè äåéñòâèÿ ñïðÿìî Ðóñèÿ, ÷å äà ñòàâà äóìà çà“îòãîâîð”?

Âòîðî, ãîäèíè íàðåä îñíîâíà ìèðîòâîð÷åñêà ñèëàâ Þæíà Îñåòèÿ è Àáõàçèÿ å Ðóñèÿ; ìàêàð íà âñè÷êè (èíà ó÷àñòíèöè â òëååùèòå 17 ãîäèíè âîéíè, è íà íàáëþ-äàâàùèòå) äà å ÿñíî, ÷å Ðóñèÿ ñòîè çàä åäíà îò ñòðà-íèòå â êîíôëèêòà. (Àêî ìèðîòâîð÷åñêàòà îïåðàöèÿ å âðàìêèòå íà ÎÍÄ, çàùî âîéñêèòå äà ñà òî÷íî ðóñêè?)Êàêâèòî è äà ñà êîíêðåòíèòå îáñòîÿòåëñòâà, äîâåëè äîòàçè ìîðàëíî-ïðàâíà íåëåïîñò, ñëó÷àÿò (çà êîé ëè ïúò)ïîñòàâÿ âúïðîñà çà íåçàâèñèìîñòòà íà òðåòàòà ñòðà-íà ïðè óðåæäàíå íà ìåæäóíàðîäíè êîíôëèêòè.

Ñïîðúò çà Àáõàçèÿ è òîçè çà Þæíà Îñåòèÿ íå ñàèçîëèðàíè ñëó÷àè. Êàòî ïîäîáåí å ñî÷åí ñëó÷àÿò ñÏðèäíåñòðîâñêàòà ðóñêà ðåïóáëèêà â Ìîëäîâà; Íà-ãîðíè Êàðàáàõ, áèâøà àâòîíîìíà åäèíèöà â Àçåðáàé-äæàí, ïðåäìåò íà ñïîð è ïðè÷èíà çà âîéíà ìåæäó Àð-ìåíèÿ è Àçåðáàéäæàí ïðåç 1990-òå, îòòîãàâà ôàêòè-÷åñêè íåçàâèñèìà.

 ðåàêöèèòå îêîëî âîéíàòà îò ìåñåö àâãóñò èçïúêâàåäíà ëèïñà. Ìúë÷àíèåòî ïî ÷å÷åíñêèÿ âúïðîñ. Ïðàâíî,ëîãè÷åñêè è åòè÷åñêè òîé íå ñå ðàçëè÷àâà îò þæíî-îñåòèíñêèÿ, àáõàçñêèÿ è äðóãè. Îò ãðóïàòà àíàëîãè÷íèñëó÷àè òîçè å åäèíñòâåíèÿò, ïðè êîéòî ñà ïîä âúïðîñ÷àñò îò ñóâåðåíèòåòà è òåðèòîðèàëíàòà öÿëîñò íà Ðó-ñèÿ, à íå íà ñúñåäíà ñòðàíà, áèâøà ðåïóáëèêà îò ñúñ-òàâà íà ÑÑÑÐ èëè îò ò.íàð. â Ðóñèÿ “áëèçêà ÷óæáèíà”.(Ïîäîáåí òåðìèí ìåæäó äâåòå ñâåòîâíè âîéíè å “äúð-æàâè-áóôåðè” ìåæäó Ñúâåòñêà Ðóñèÿ è Åâðîïà. Îòíî-øåíèåòî êúì òåõíèÿ ñóâåðåíèòåò îò ñòðàíà êàêòî íàÑÑÑÐ, òàêà è íà ðóñêàòà àíòèáîëøåâèøêà åìèãðàöèÿ,å äâóñìèñëåíî.)

Íå ìîãà äà ïðèåìà ñúùî, ÷å ñòðàíèòå ïî ñåâåðíèÿñêëîí íà ãëàâíèÿ êàâêàçêè õðåáåò (íàïð., Ñåâåðíà Îñå-òèÿ, Èíãóøåòèÿ, ×å÷åíèÿ, Äàãåñòàí) ïðèíàäëåæàò íà äðóããåîïîëèòè÷åñêè ðåãèîí. Íî äîðè äà ñå ñúãëàñÿ ñ ïîñ-ëåäíîòî, îñòàâà î÷åáèéíîòî: íå ñå îñïîðâà ïðàâîòî íàñèëíèÿ, Ðóñèÿ, ñúñ ñèëà äà ñå ðàçïðàâÿ ñ èíàêîìèñëå-ùè, ñúñ ñåïàðàòèñòèòå íà ñâîÿ òåðèòîðèÿ.  ìîìåíò, êî-ãàòî Ðóñèÿ å äâîéíî ìîðàëíî óÿçâèìà: ñàìà íàñèëíèê,íå å ïîçâîëèëà íà ñúñåäà ñè äà íàïðàâè àíàëîãè÷íîòî,äà ñå ñïðàâè ñúñ ñåïàðàòèñòèòå ïðè ñåáå ñè.

Çàäàâàì ñè ñëåäíèÿ âúïðîñ: êàêâî áè ñòàíàëî, àêîÃðóçèÿ, ÑÀÙ, Òóðöèÿ èëè äðóãà äúðæàâà áå äàëà ñâîèïàñïîðòè íà òåçè ãðàæäàíè íà ×å÷åíèÿ, êîèòî ñà ñêëîí-íè äà ïîäêðåïÿò ñåïàðàòèñòêèòå ÷å÷åíñêè ïàðòèè?

Ñúçäàâà ñå âïå÷àòëåíèåòî, ÷å ïðàâîòî å íà ñòðàíà-òà íà ñèëíèÿ, è ÑÀÙ è ÅÑ íå ïðàâÿò îïèòè äà îïðîâåð-ãàÿò òîâà âïå÷àòëåíèå. Ïðåíåáðåãâà ñå ïðîáëåì, êîé-òî èìà ìîðàëíè èçìåðåíèÿ çà âñè÷êè ìåæäóíàðîäíî-ïðèçíàòè è íåïðèçíàòè ïîëèòè÷åñêè ñóáåêòè, êîéòî èìàè ïîëèòè÷åñêè èçìåðåíèÿ çà ïîâå÷åòî îò òÿõ.

Íåïðèçíàâàíåòî íà Àáõàçèÿ è Þæíà Îñåòèÿ îòò.íàð. ìåæäóíàðîäíà îáùíîñò, ñàìî ïî ñåáå ñè íå åäîñòàòú÷íî, çà äà îïðîâåðãàå ïðàâîòî íà ñèëàòà. Äàñè ñïîìíèì Ñåâåðåí Êèïúð.

Ñïîðàçóìåíèÿòà îò 8 àâãóñò è 12 ñåïòåìâðè ðåãóëè-ðàò ñàìî åäèí îò ìíîãî ïîäîáíè êîíôëèêòè. Ùå äîæè-âååì ëè ðàçãîâîðè, ïîäîáíè íà ïðåäâèæäàíèòå â Æå-íåâà çà Àáõàçèÿ è Þæíà Îñåòèÿ, ïî ÷å÷åíñêèÿ è ïîêþðäñêèÿ âúïðîñ?

Íÿêîè ñå íàäÿâàò, ÷å Ñúðáèÿ ùå ñïå÷åëè äåëî çàÊîñîâî â Ìåæäóíàðîäíèÿ ñúä è Ãðóçèÿ - çà Àáõàçèÿ èÞæíà Îñåòèÿ. Ñïîðåä òÿõ òàêîâà ñúâïàäåíèå áè ïîï-ðàâèëî îòíîøåíèÿòà ìåæäó ÅÑ è Ðóñèÿ. Ñïîðåä ìåí òîáè äàëî îñíîâàíèÿ è çà àíàëîãè÷íè, è çà îòâåòíè äåëà;êîåòî ìå îáíàäåæäàâà.

Ïîëèòèêà íà ñäúðæàíå íà àãðåñîðà ñ ìàëêè îòñòúï-êè. Òîâà å ïîëèòèêàòà íà Âåëèêîáðèòàíèÿ ñïðÿìî Ãåð-ìàíèÿ ïðåç 1938 ã.; òàçè áè áèëà ïîëèòèêàòà ñïðÿìî Ñà-äàì Õþñåèí ïðåç 1991 ã., àêî íå áå ðåøåíî äà ñå âîäèâîéíà ñðåùó íåãî. Ó ìåí ñå ñúçäàâà óñåùàíåòî, ÷å âíàøè äíè òàêàâà å äå ôàêòî ïîëèòèêàòà íà ÎÎÍ è íàìíîçèíñòâîòî â “ìåæäóíàðîäíàòà îáùíîñò” ïðè âñå-êè îïèò íà õèïåðñèëàòà äíåñ èëè íÿêîÿ ñóïåðñèëà äàðåøè ïðîáëåì â ñâîÿ ïîëçà, íàðóøàâàéêè ìåæäóíà-ðîäíîòî ïðàâî è ìîðàëíî-ïðàâíèòå íîðìè.

Ìåäèéíîòî îñâåòÿâàíå íà êîíôëèêòà â Áúëãàðèÿ ïðå-íåáðåãíà êóëòóðíî-èñòîðè÷åñêèÿ êîíòåêñò. Íàðîäèòåîò Êàâêàç îñòàíàõà íåïîçíàòè ó íàñ. Íî... áèòèÿò - áèò, àêúäåòî å òåêëî - ïàê ùå òå÷å.  óñïîðåäíèÿ ñâÿò íà äðóæ-áàòà îò âåêîâå çà âåêîâå ìèíèñòúðúò íà êóëòóðàòà âÁúëãàðèÿ ïðåäëîæè äà ñå çàäåëÿò ïàðè îò áúëãàðñêèÿáþäæåòåí èçëèøúê, çà äà ñå ïðîïàãàíäèðà ðóñêàòà êóë-òóðà.�

ÎÁÅÊÒÈÂ 37

àòà âîéíà

Ëþáîìèð ÑÒÎÉ÷ÅÂ

Ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà äâà ñëó÷àÿ íà ìàñîâè óáèé-ñòâà ðàçòúðñèõà Ôèíëàíäèÿ. Ïåêà-Åðèê Àóâèíåí è

Ìàòè Ñààðè îòíåõà ïî áðóòàëåí íà÷èí 16 æèâîòà íàíåâèííè äåöà è ìëàäè õîðà. Ñ ëè÷íèòå ñè çàêîííî ïðè-òåæàâàíè îðúæèÿ è, âåðîÿòíî âäúõíîâåíè îò ïðåâúðíà-ëàòà ñå â êóëòîâà çà òîçè òèï õîðà êúðâàâà áàíÿ îò Col-umbine High School â Êîëîðàäî, äâàìàòà ìëàäè ôèí-ëàíäöè ïîòîïèõà â ñêðúá ôèíëàíäñêîòî îáùåñòâî. Íîè íå ñàìî òîâà. Òåçè ìîì÷åòà ïîâäèãíàõà âúïðîñè èïîñòàâèõà íà äíåâåí ðåä çàäà÷è îò òèïà “íÿìà ðåøå-íèå” ïðåä îáùåñòâåíèÿ è ïîëèòè÷åñêèÿ åëèò íà Ôèí-ëàíäèÿ è ãî ïîñòàâèõà â ðîëÿòà íà ïîæàðíèêàð, íà êî-ãîòî ëèïñâà ïîçíàíèåòî êàê äà ïðåäîòâðàòÿâà ïîæàðè,íî óìåå äà ñå å âòóðâà è äà ãàñè ïàíè÷åñêè äîðè òîâà,êîåòî íå ñå ãàñè.

 ðîëÿòà ñè íà ãëàâåí ïîæàðíèêàð è óñïîêîèòåë íàîáùåñòâåíîòî ìíåíèå ôèíëàíäñêèÿò ïðåìèåð ÌàòèÂàíõàíåí âåäíàãà ðåàãèðà. Äåí ñëåä òðàãåäèÿòà òîéîôèöèàëíî çàÿâè, ÷å ñëåäâà äà ñå çàòåãíå çàêîíúò çàïðèòåæàíèå íà îðúæèÿ (âêëþ÷èòåëíî è õëàäíèòå) çà õî-ðàòà ñ íåñòàáèëíà ïñèõèêà. Ðàçáèðà ñå, íèêîé âñå îùåíå å îáÿñíèë êàê òîâà ùå äîâåäå äî ïðåäîòâðàòÿâàíåíà ïîäîáíè êëàíåòà, çàùîòî çà âñåêè òðåçâî ìèñëåù÷îâåê å ÿñíî, ÷å äà ñå íàáàâè îðúæèåòî åäâà ëè å íàé-ñåðèîçíèÿò ïðîáëåì. ×åðíèÿò ïàçàð íà îðúæèÿ íèêîãàíÿìà äà îòêàæå íà êëèåíò, íèòî ïúê ùå çàäàâà âúïðîñè.À äîðè è â íàñòîÿùàòà ñèòóàöèÿ çíàåì, ÷å âúâ Ôèíëàí-äèÿ 15 íà 1000 äóøè ðàçïîëàãàò ñ òàêà íàðå÷åíèòå íå-ëèöåíçèðàíè (ïðàêòè÷åñêè íåëåãàëíè) îðúæèÿ. Êàòî äî-áàâèì êúì òîâà è ôàêòà, ÷å ïðåäâèæäàíåòî çà ïñèõè÷-íîòî çäðàâå íà åäèí ÷îâåê è âåðîÿòíîñòòà òîé äà èç-ïàäíå â àìîê å òâúðäå õëúçãàâà ìàòåðèÿ äîðè è çà íàé-äîáðèòå ïñèõèàòðè è ïñèõîëîçè, ñïîêîéíî ìîæåì äàîïðåäåëèì ñèòóàöèÿòà êàòî ïàòîâà.

Âñå ïàê, çà äà ñìå ÷åñòíè: êàêâî âúîáùå ìîæå äàêàæå ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåëÿò â òàçè ñèòóàöèÿ! À íå-ùî âñå ïàê òðÿáâà äà ñå çàÿâè. Ëîøîòî â ñëó÷àÿ å, ÷åìàé ñàìî òîâà ìîæå äà ñå íàïðàâè, à òî ñïîðåä ìåíïðèëè÷à ïî-ìàëêî íà ðåøåíèå íà ïðîáëåìà ñ ìàñî-

âèòå óáèéñòâà è ïîâå÷å íà ñúçäàâàíå íà óñëîâèÿ çàíåëåãàëíà ïðîäàæáà íà îðúæèÿ.

À è íå áèâà äà ñå çàáðàâÿ, ÷å ïðè îáñúæäàíèÿòà íàäèðåêòèâàòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç çà çàñèëâàíå êîí-òðîëà âúðõó îðúæèÿòà Ôèíëàíäèÿ áåøå äúðæàâàòà, êîÿ-òî ñå âúçïðîòèâè íà ïîäîáíè ìåðêè ñ àðãóìåíòàöèÿòà,÷å çà ãîëÿìà ÷àñò îò íàñåëåíèåòî é ñòðåëáàòà è ëîâó-âàíåòî ñà òðàäèöèÿ è õîáè, äîðè è ñðåä ëèöàòà ïîä 18-ãîäèøíà âúçðàñò. È òîâà ñòàíîâèùå, êîåòî èçãëåæäàíàèñòèíà ïðåêàëåíî â òîçè ìîìåíò íà òðàãåäèÿ, å ïðà-âèëíî, çàùîòî èñòèíñêèÿò ôèíëàíäåö ñå ïîçíàâà ïî òî-âà, ÷å îò äåòå ñè èãðàå â ãîðàòà, áåðå ãîðñêè ïëîäîâå,ñ íîæ÷å ôèíî ñúáèðà ãúáèòå è îò ìàëúê ñ îðúæèå âðúêà ïðåñëåäâà äèâå÷à. Òîâà ñà òðàäèöèè, êîèòî çà ìåíêàòî ÷îâåê áèë â êîíòàêò ñ òàçè êóëòóðà, ñà îëèöåòâîðå-íèå íà ôèíëàíäñêàòà èäåíòè÷íîñò.

Ñëó÷èëîòî ñå ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà âúâ Ôèíëàí-äèÿ ìîãà äà îïðåäåëÿ êàòî ñîöèàëíè áåäñòâèÿ, êîèòîäî èçâåñòíà ñòåïåí ìíîãî ïðèëè÷àò íà ïðèðîäíèòå êà-òî óðàãàíà Êàòðèíà: áåçìèëîñòíè, íåðàçáèðàåìè çàçäðàâèÿ ðàçóì, òðóäíî ïðåäâèäèìè, ìàêàð è ïîíÿêî-ãà ïðåäóñåùàíè. Îò ãëåäíà òî÷êà íà ïîçíàíèåòî, ñúâ-ðåìåííîòî ñâåòîâíî îáùåñòâî ìîæå äà íàïðàâè ïî÷-òè òîëêîâà ïî âúïðîñà ñ êúðâàâîòî êëàíå îò ìèíàëèÿìåñåö, êîëêîòî óñïÿ äà ñïðå Êàòðèíà äà æèãîñà ÍþÎðëèúíñ ïðåç 2005 ãîäèíà. Çàòîâà è ñëåä 1999 ã. âñåïî-÷åñòî ñòàâàìå ñâèäåòåëè íà ïîäîáåí òèï êëàíåòàè âå÷å íå ñàìî â ÑÀÙ. Ïðîäúëæàâàìå äà òúðñèì ðå-øåíèÿ íà ïðèíöèïà íà ïðîáàòà è ãðåøêàòà, íàé-âå÷åêàòî äèñêóòèðàíîòî ïî-ãîðå, íî íå ìíîãî óñïåøíî.Âñå ïàê íàäåæäà èìà, îñîáåíî â ñëó÷àèòå êîãàòî èàêî ñå èçëåçå îò ðàìêàòà íà íàñëîåíèòå ñ âåêîâåïðèíöèïè íà çäðàâèÿ ðàçóì çà òîâà êàê è ñ êàêâî ñåðåøàâàò ïðîáëåìèòå.�

38 ÎÁÅÊÒÈÂ

Ñëåä êëàíåòîâúâ Ôèíëàíäèÿ

ÏÎ ÑÂÅÒÀÏÎ ÑÂÅÒÀ

 íàâå÷åðèåòî íà çàïî÷âàíåòî íà ïàðàîëèìïèéñêè-

òå èãðè â Ïåêèí Õþìàí Ðàéòñ Óî÷ ñúîáùè, ÷å âúï-

ðåêè ñêîðîøíèòå ïîçèòèâíè ñòúïêè, äèñêðèìèíàöèÿ-

òà ñðåùó õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ â Êèòàé ïðîäúëæàâà è

îðãàíèçàöèèòå, êîèòî ãè ïðåäñòàâÿò ñà èçïðàâåíè ïðåä

íàòèñê è òîðìîç îò ñòðàíà íà ïðàâèòåëñòâîòî.

“Êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî çàñëóæàâà ïîõâàëà çà

ïðèåìàíåòî íà çàêîíè è ðàòèôèöèðàíåòî íà Êîíâåí-

öèÿòà çà ïðàâàòà íà õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ, êàçà Ñîôè

Ðè÷àðäñúí, äèðåêòîð çà Àçèÿ êúì ÕÐÓ. - Íî äîñåãà òå-

çè ïðîòåêöèè ñà áèëè ïî÷òè áåçñìèñëåíè çà õîðàòà ñ

óâðåæäàíèÿ è àäâîêàòèòå, êîèòî ñå áîðÿò çà ïðàâàòà

èì è íàé-âå÷å, çà ÷åñòíà êîíêóðåíöèÿ ïðè íàåìàíåòî

èì íà ðàáîòà.”

 ïîñëåäíèòå ãîäèíè êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî å

ïðèåëî íàáîð îò íîâè çàêîíè, ñðåä êîèòî çàêîíà çà

çàùèòà íà õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ, ðåãóëàöèè íà îáðà-

çîâàíèåòî íà õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ, êàêòî è ðåãóëà-

öèè íà íàåìàíåòî íà ðàáîòà íà õîðàòà â íåðàâíîñ-

òîéíî ïîëîæåíèå. Íà õàðòèÿ âñè÷êî òîâà îñèãóðÿâà

âïå÷àòëÿâàùà çàùèòà íà ïðàâàòà íà 82,7 ìèëèîíà êè-

òàéñêè æèòåëè ñ óâðåæäàíèÿ. Õþìàí Ðàéòñ Óî÷ àïëî-

äèðà êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî çà ðàòèôèöèðàíàòà íà

01.08 Êîíâåíöèÿ íà ÎÎÍ çà ïðàâàòà íà õîðàòà ñ óâ-

ðåæäàíèÿ.

Çà ñúæàëåíèå, ñïîðåä ÕÐÓ íîâèòå çàêîíè íå ñà

ñëîæèëè êðàé íà äèñêðèìèíàöèîííèòå ïðàêòèêè ïðè

íàåìàíåòî íà ðàáîòà. Ïðåç þíè 2007 ã. áÿõà ïóáëèêó-

âàíè øîêèðàùè êàäðè íà ðàáîòíèöè, äúðæàíè â ðîá-

ñêè óñëîâèÿ âúâ ôàáðèêè çà òóõëè â Øàíõè. Ìíîãî îò

ðàáîòíèöèòå ñà ñ óìñòâåíè óâðåæäàíèÿ. Â ñëåäâàùè-

òå äâà ìåñåöà âëàñòèòå ñå íàåõà äà îñâîáîäÿò 1340

äóøè îò ïîäîáíè óñëîâèÿ íà òðóä âúâ ôàáðèêè, ìèíè è

äðóãè ìåñòà çà ïðèíóäèòåëåí òðóä. Ïðåç àâãóñò 2007 ã.

Äúðæàâíèÿò ñúâåò - êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî, çàÿâè,

÷å ñàìî 367 îò îñâîáîäåíèòå ñà èìàëè óìñòâåíè óâ-

ðåæäàíèÿ, ïðåíåáðåãâàéêè ôàêòà, ÷å òåçè õîðà îñòà-

âàò êðàéíî óÿçâèìè êúì ïîäîáíà åêñïëîàòàöèÿ.

Ñïîðåä ïðîó÷âàíå, ïðîâåäåíî ïðåç 2007 ã. îò Êèòàé-

ñêèÿ óíèâåðñèòåò çà ïîëèòè÷åñêè íàóêè è ïðàâî, îò 3454

÷îâåêà îò äåñåò ãðàäà, âêëþ÷èòåëíî Ïåêèí, Ãóàíæó è

Íàíæèí, 22% ñà çàÿâèëè, ÷å ôèçè÷åñêèòå èì íåäúçè ñà

áèëè ïðè÷èíà ðàáîòîäàòåëèòå, êàêòî â îáùåñòâåíèÿ,

òàêà è â ÷àñòíèÿ ñåêòîð, äà èì îòêàæàò ðàáîòà. Òàêîâà

îòíîøåíèå ìîæå áè å äîïðèíåñëî çà áåçðàáîòèöàòà

ñðåä õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ. Îôèöèàëíèòå ñòàòèñòèêè

ñî÷àò, ÷å ïîâå÷å îò 8,58 ìëí. ðàáîòîñïîñîáíè õîðà ñ

óâðåæäàíèÿ ñà îñòàíàëè áåçðàáîòíè ïðåç 2007 ã. è ÷å

òîçè áðîé ðàñòå ñ 300 000 íà ãîäèíà. Âúïðåêè ÷å ïðàâè-

òåëñòâîòî å íàëîæèëî ïðåïîðú÷èòåëíà êâîòà, ñïîðåä

êîÿòî õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ äà ñúñòàâÿò ìèíèìóì 1,5

ïðîöåíòà îò âñè÷êè ñëóæèòåëè â ïðàâèòåëñòâåíèòå îò-

Êèòàé:

Ïðåäè çàïî÷âàíåòîíà ïàðàîëèìïèéñêèòå èãðè, õîðàòà â

íåðàâíîñòîéíî ïîëîæåíèå ñà äèñêðèìèíèðàíè

äåëè, ïðåäïðèÿòèÿ è èíñòèòóöèè, èìà ìàëêî äîêàçàòåëñ-

òâà çà îôèöèàëíè óñèëèÿ çà ïðèëàãàíåòî íà òàçè êâîòà.

ÕÐÓ ïðèçîâà êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî äà ðàòèôè-

öèðà èçáîðíèÿ ïðîòîêîë êúì Êîíâåíöèÿòà çà ïðàâàòà

íà õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ è äà îáëåê÷è îãðàíè÷åíèÿòà

íà íàðîäíèòå îðãàíèçàöèè çà ãðàæäàíñêî îáùåñòâî,

ïîñâåòåíè íà ïîäïîìàãàíåòî íà õîðàòà ñ óâðåæäà-

íèÿ. Ãðàæäàíèòå íà äúðæàâè, ïðèñúåäèíèëè ñå êúì

èçáîðíèÿ ïðîòîêîë, ìîãàò äà òúðñÿò îáåçùåòåíèå îò

Êîìèòåòà çà ïðàâà íà õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ êúì ÎÎÍ,

ñëåä êàòî èç÷åðïÿò äîìàøíèòå ïðàâíè ñðåäñòâà ïðè

íàðóøåíèÿ íà êîíâåíöèÿòà.

Ïðåç ïîñëåäíèòå äâå äåñåòèëåòèÿ êèòàéñêîòî ïðà-

âèòåëñòâî ïðàâè óñèëèÿ äà òîëåðèðà íàðîäíèòå îð-

ãàíèçàöèè çà ãðàæäàíñêî îáùåñòâî, äåéñòâàùè èç-

âúí îôèöèàëíàòà áþðîêðàöèÿ è êîíòðîë îò ñòðàíà íà

Êèòàéñêàòà êîìóíèñòè÷åñêà ïàðòèÿ. Íî ïîäîáíè îð-

ãàíèçàöèè, îñîáåíî ïîñâåòåíèòå íà íóæäèòå íà ñòðà-

äàùèòå îò ÕÈÂ/ÑÏÈÍ è íà õðîíè÷íî áîëíèòå îò õåïàòèò

Á, ïðîäúëæàâàò äà áúäàò ìèøåíè çà ðåïðåñèè îò ñòðà-

íà íà êèòàéñêèòå ñèëè çà ñèãóðíîñò, êîèòî ñà òâúðäå

ïîäîçðèòåëíè êúì òàêèâà ãðóïè.

Ìåíã Âåéíà, îñíîâàòåë íà íåïðàâèòåëñòâåíà îð-

ãàíèçàöèÿ ïîäïîìàãàùà õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ â îñåì

ãîëåìè êèòàéñêè ãðàäà, ñå îïëàêâà îò òîðìîç îò ñòðà-

íà íà øàíõàéñêàòà ïîëèöèÿ â ïèñìî äî Ìåæäóíàðîä-

íèòå êîìèòåòè çà îëèìïèéñêè è ïàðàîëèìïèéñêè èãðè.

Ãðóïà ñòóäåíòè íà Ìåíã ñ óìñòâåíè óâðåæäàíèÿ áèëè

ïîäëîæåíè íà òîðìîç ïî ïúòÿ çà Ñïåöèàëíèòå èãðè â

Øàíõàé ïðåç îêòîìâðè 2007 ã. Ñïîðåä Ìåíã èíöèäåí-

òúò å äîêàçàòåëñòâî, ÷å çà êèòàéñêàòà ïîëèöèÿ “âñè÷êè

ñúáèòèÿ, èíèöèèðàíè îò ãðàæäàíñêîòî îáùåñòâî, íàé-

âåðîÿòíî ñà “îïàñíè” è “ðàçðóøèòåëíè”.

“Äîêàòî êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî íå çàïî÷íå äà

òîëåðèðà ãðàæäàíñêî îáùåñòâî, êîåòî ôóíêöèîíèðà

áåç çàïëàõè çà îôèöèàëíè ðåïðåñèè, è íå ïîäîáðè

äîñòúïà äî ïðàâîñúäèå íà îáèêíîâåíèòå ãðàæäàíè,

çàäúëæåíèÿòà ìó íà õàðòèÿ êúì õîðàòà ñ óâðåæäàíèÿ

ùå îñòàíàò îãðàíè÷åíè,” êàçà Ðè÷àðäñúí.

Ñïîðåä ÕÐÓ Ïàðàîëèìïèéñêèòå èãðè â Ïåêèí ïðåä-

ëàãàò íà êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî âúçìîæíîñò äà èç-

ïúëíè ñâúðçàíèòå ñ òÿõ çàäúëæåíèÿ êúì ìåäèéíàòà ñâî-

áîäà è äîñòúïà äî èíòåðíåò. Äîðè ïî âðåìå íà Îëèìïèé-

ñêèòå èãðè êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî ïðîäúëæàâàøå äà

ïðåïÿòñòâà ñâîáîäàòà íà ìåäèèòå è äà îãðàíè÷àâà

äîñòúïà íà ÷óæäèòå æóðíàëèñòè äî èíòåðíåò.

Ðè÷àðäñúí çàêëþ÷àâà, ÷å Ïàðàîëèìïèéñêèòå èã-

ðè ñà ïîñëåäíèÿò øàíñ íà êèòàéñêîòî ïðàâèòåëñòâî

äà èçïúëíè ñâúðçàíèòå ñ Îëèìïèéñêèòå èãðè îáåùà-

íèÿ, äàäåíè ïðåä ìåæäóíàðîäíàòà îáùíîñò, íî ìíî-

ãîêðàòíî íàðóøàâàíè ïî âðåìå íà Èãðèòå â Ïåêèí.�

www.hrw.org

ÎÁÅÊÒÈÂ 39

40 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÏÎ ÑÂÅÒÀÏÎ ÑÂÅÒÀ

Õþìàí Ðàéòñ Óî÷ îáÿâè, ÷å ãðóçèíñêîòî ïðàâèòåë-ñòâî å èçïîëçâàëî êàñåòú÷íè ìóíèöèè ïî âðåìå íà

âúîðúæåíèÿ êîíôëèêò ïðåç àâãóñò.  ïèñìî äî ÕÐÓ ãðó-çèíñêèÿò ìèíèñòúð íà îòáðàíàòà å çàÿâèë, ÷å “ñðåùóðóñêîòî âîåííî îáîðóäâàíå è ñíàðÿæåíèå, ïðèáëè-æàâàùî ñå îò òóíåëà Ðîêè êúì ïúòÿ Äçàðà, ñà áèëè èç-ïîëçâàíè” êàñåòú÷íè ðàêåòè, íî òå “íèêîãà íå ñà áèëèíàñî÷âàíè ñðåùó öèâèëíè, öèâèëíè ìèøåíè è íàñåëå-íè ñ öèâèëíè òåðèòîðèè.” ÕÐÓ íå å ïîòâúðäèëà íåçàâè-ñèìî òàçè èíôîðìàöèÿ, íî å äîêëàäâàëà óïîòðåáàòàîò ñòðàíà íà Ðóñèÿ íà êàñåòú÷íè ìóíèöèè ïî âðåìå íàáîåâåòå.

“Óïîòðåáàòà íà êàêâèòî è äà å êàñåòú÷íè ìóíèöèè åíåïðèåìëèâà, çàðàäè âðåäàòà, êîÿòî ìîãàò äà íàíåñàòíà öèâèëíèòå ïî âðåìå íà êîíôëèêò èëè ñëåä íåãî”, êà-çà Ìàðê Ãàðëàñêî, ñòàðøè âîåíåí àíàëèçàòîð êúì ÕÐÓ.Åòî çàùî, 107 äúðæàâè ïðèåõà íîâî íåçàâèñèìî ìåæ-äóíàðîäíî ñïîðàçóìåíèå çà îòêàç îò òîâà îðúæèå.Ãðóçèÿ è Ðóñèÿ ñúùî òðÿáâà äà ïîäïèøàò òîçè äîêó-ìåíò.”

ÕÐÓ êàçà, ÷å ïðèâåòñòâà æåëàíèåòî íà Ãðóçèÿ äàïðèçíàå óïîòðåáàòà íà êàñåòú÷íè ìóíèöèè è èçðàçÿâàíàäåæäàòà, ÷å òîâà å ïúðâàòà ñòúïêà êúì ïðèåìàíåòîíà ñïîðàçóìåíèåòî.

Ãðóçèíñêèÿò ìèíèñòúð íà îòáðàíàòà èäåíòèôèöèðàòèïà êàñåòú÷íè ìóíèöèè, êîèòî ñà áèëè èçïîëçâàíè, êà-òî ÃÐÀÄËÀÐ 160 ðàêåòíà ñèñòåìà ñ ðàêåòè ÌÊ4 è ñóá-ìóíèöèè Ì85. Ïúðâèÿò çàìåñòíèê-ìèíèñòúð íà îòáðà-íàòà Áàòó Êóòåëèÿ ñúùî òàêà êàçà íà ÕÐÓ, ÷å òîâà ñàåäèíñòâåíèòå êàñåòú÷íè ìóíèöèè, êîèòî Ãðóçèÿ ïðèòå-æàâà.

Ïðåç àâãóñò ÕÐÓ äîêóìåíòèðà óïîòðåáàòà îò ñòðà-íà íà Ðóñèÿ íà íÿêîëêî òèïà êàñåòú÷íè ìóíèöèè, íà

íÿêîëêî ìåñòà â ãðóçèíñêèÿ ðàéîí Ãîðè. Òîãàâà ñà áè-

ëè óáèòè 11 öèâèëíè, à äóçèíè ïîâå÷å ñà áèëè ðàíåíè.

Ðóñèÿ âñå îùå íå å ïðèçíàëà óïîòðåáàòà íà êàñåòú÷-

íè ìóíèöèè.

“Íà Ðóñèÿ é ïðåäñòîè ïðèçíàíèåòî, ÷å èçïîëçâà êà-

ñåòú÷íè ìóíèöèè, êîèòî âîäÿò äî öèâèëíè æåðòâè,” êàçà

Ãàðëàñêî.

Îò ñòðàíà íà Ãðóçèÿ òîâà å ïúðâèÿò ïúò, êîãàòî òÿ å

ïðèçíàëà óïîòðåáàòà íà êàñåòú÷íè ìóíèöèè. Äîñåãà

ÕÐÓ íÿìà èíôîðìàöèÿ çà öèâèëíè æåðòâè, ïðè÷èíåíè

îò óïîòðåáàòà îò Ãðóçèÿ íà òàêîâà îðúæèå. ÕÐÓ ïðîäúë-

æàâà äà ðàçñëåäâà óïîòðåáàòà íà êàñåòú÷íè ìóíèöèè,

êàêòî îò Ãðóçèÿ, òàêà è îò Ðóñèÿ.

Õþìàí Ðàéòñ Óî÷ ïðèçîâà äâåòå äúðæàâè âåäíàãà

äà ñå îòêàæàò îò áúäåùà óïîòðåáà íà êàñåòú÷íè ìóíè-

öèè è äà ïðèñòúïÿò êúì ïîäïèñâàíå íà íîâàòà Êîíâåí-

öèÿ çà êàñåòú÷íè ìóíèöèè, êîãàòî òÿ áúäå îòêðèòà çà

ïîäïèñè â Îñëî íà 03.12.2008ã.

Íèòî Ãðóçèÿ, íèòî Ðóñèÿ ñà ÷àñò îò Ïðîöåñà â Îñëî,

çàïî÷íàò ïðåç ôåâðóàðè 2007 ã. çà ðàçâèòèå íà íîâî

ìåæäóíàðîäíî ñïîðàçóìåíèå çà çàáðàíà íà êàñå-

òú÷íèòå ìóíèöèè. Ïðåç ìàé 2008 ã., ïî âðåìå íà ñðåùà-

òà íà 107 íàöèè â Äúáëèí, Êîíâåíöèÿòà ñå ïðèå. ×ðåç

íåÿ ñå çàáðàíÿâà óïîòðåáàòà, ïðîèçâîäñòâîòî, òúðãî-

âèÿòà è çàïàñÿâàíåòî ñ êàñåòú÷íî îðúæèå.

Ãðóçèíñêîòî ïðàâèòåëñòâî å êàçàëî íà ÕÐÓ, ÷å å èç-

ïîëçâàëî ñóáìóíèöèè Ì85, êîèòî èìàò “ìåõàíèçúì çà

ñàìîóíèùîæåíèå... çàìèñëåí äà íå îñòàâÿ íèêàêâè

÷àñòèöè íà áîéíîòî ïîëå”. Íî ïîëåâè èçñëåäâàíèÿ ñà

ïîêàçàëè, ÷å ñóáìóíèöèèòå Ì85, èçïîëçâàíè îò Èçðàåë

â þæåí Ëèâàí ïðåç 2006ã., ñà èìàëè ïîâå÷å îò 10% ñòå-

ïåí íà ïðîïóñêè, êàòî ñà îñòàâèëè íà áîéíîòî ïîëå

ãîëÿì áðîé îïàñíè “÷àñòèöè”.� www.hrw.org

Ãðóçèÿ äà ïðèåìå ñïîðàçóìåíèåòî çàîòêàç îò óïîòðåáà íà êàñåòú÷íè ìóíèöèè

Ïðåç ó÷åáíàòà 2006-2007 ã. ó÷åíèöèòå â ïîâå÷å îò200 000 àìåðèêàíñêè äúðæàâíè ó÷èëèùà ñà áèëè

íàêàçàíè ÷ðåç ïîáîé, îáÿâè Õþìàí Ðàéòñ Óî÷ â ñúâ-ìåñòíèÿ ñè äîêëàä ñ Àìåðèêàí Ñèâèë Ëèáúðòèñ Þí-èúí.  13-òå ùàòà, êúäåòî ïîâå÷å îò 1000 ó÷åíèêà íàãîäèíà ñà ïîëó÷èëè òåëåñíè íàêàçàíèÿ, àôðî-àìåðè-êàíñêèòå ìîìè÷åòà ñà äâà ïúòè ïîâå÷å áèòè îò áåëèòåäåâîéêè.

 äîêëàäà îò 125 ñòðàíèöè ñå ðàçêðèâà, ÷å â Òåêñàñè Ìèñèñèïè äåöàòà ìåæäó 3 è 19 ãîäèíè ðåäîâíî ñàíàêàçâàíè ñ òåëåñíè íàêàçàíèÿ, êàêòî çà ìàëêè íàðó-øåíèÿ êàòî äúâ÷åíå íà äúâêà, îòãîâàðÿíå íà ó÷èòåëèòå,íåïðèëè÷íî îáëåêëî, òàêà è çà ïî-ñåðèîçíè ïðîñòúïêèêàòî ó÷àñòèå â ñáèâàíå. Òåëåñíîòî íàêàçàíèå, çàêîííîâ 21 ùàòà, îáèêíîâåíî ïðèåìà ôîðìàòà íà “ïåðäàøå-íå”, ïî âðåìå íà êîåòî ó÷èòåë èëè íÿêîé àäìèíèñòðàòîð

ìíîãîêðàòíî íàëàãàò äåöàòà ïî çàäíèòå ÷àñòè ñ äúðâå-

íà ïðú÷êà.  ðåçóëòàò íà òàêîâà íàêàçàíèå ìíîãî äåöà

ñà áèëè ñåðèîçíî íàðàíÿâàíè, äåìîòèâèðàëè ñà ñå è

ñà çàïî÷âàëè ÷åñòî äà áÿãàò îò ó÷èëèùå.

“Âñÿêî äúðæàâíî ó÷èëèùå ñå íóæäàå îò åôåêòèâíè

äèñöèïëèíàðíè ìåòîäè, íî ïîáîÿò íàä äåöà ó÷è íà íà-

ñèëèå è íå ñå ñïðàâÿ ñ ëîøîòî ïîâåäåíèå, êàçà Àëèñ

Ôàðìúð, åäèí îò àâòîðèòå íà äîêëàäà. Òåëåñíîòî íà-

êàçàíèå âîäè äî îòêàç îò ó÷åíå è íå å ãàðàíöèÿ, ÷å â

áúäåùå ëîøîòî ïîâåäåíèå íÿìà äà ñå ïîâòîðè, êàòî â

íÿêîè ñëó÷àè äîðè ãî ïðåäèçâèêâà.”

Ñïîðåä äîêëàäà â 13-òå þæíè ùàòè, êúäåòî òåëåñ-

íîòî íàêàçàíèå íàé-÷åñòî ñå ïðèëàãà, àôðî-àìåðè-

êàíñêèòå ó÷åíèöè ñà íàêàçâàíè 1,4 ïúòè ïîâå÷å îò î÷à-

êâàíàòà ÷åñòîòà ïðè áðîÿ íà ó÷åíèöèòå. À àôðî-àìåðè-

êàíñêèòå ìîìè÷åòà ñà 2,1 ïúòè ïî-÷åñòî áèòè. Íÿìà äî-

ÑÀÙ: Ñïðåòå ïîáîÿ íàä äåöà â äúðæàâ

ÎÁÅÊÒÈÂ 41

ÏÎ ÑÂÅÒÀÏÎ ÑÂÅÒÀ

Íàé-ñòàðèÿò àìåðèêàíñêè âîéíèê â Àôãàíèñòàí ïðè-çîâàâà Ïåíòàãîíà äà ðàçñëåäâà òâúðäåíèåòî, ÷å ïî-

âå÷å îò 90 öèâèëíè ñà áèëè óáèòè ïðè àìåðèêàíñêè âúçäó-øåí óäàð. Ïîâîä çà òåçè ïîäîçðåíèÿ ñà óæàñÿâàùèòå êàä-ðè íà ðàçêúñàíè òðóïîâå, ñðåä êîèòî íàé-ìàëêî åäèíàé-ñåò ñà íà äåöà.

Æåñòîêèÿò, îñåììèíóòåí êëèï, ñíèìàí íà ìîáèëåí òå-ëåôîí ñëåä áîìáàðäèðîâêàòà, ïîêàçâà ðåäèöà ðàçêúñà-íè òåëà, íàòðóïàíè åäíî äî äðóãî â ïîäâèæíà ìîðãà. Ñðåäóáèòèòå èìà ìíîãî äåöà, ìíîãî îò òÿõ îùå íåïðîõîäèëè.

Ãåíåðàë Äåéâèä Ìàêêèåðíàí, êîìàíäèð íà Ìåæäó-íàðîäíèòå ñèëè çà âçàèìîïîìîù íà ÍÀÒÎ (ÈÑÀÔ), íàðå-äèë íîâî ðàçñëåäâàíå, âîäåíî îò ãåíåðàë îò Ïåíòàãîíà,ñëåä ïîêàçâàíåòî íà âèäåîòî.  ñâîå èçÿâëåíèå òîé êàçâà:“ ñâåòëèíàòà íà ïîÿâÿâàùèòå ñå äîêàçàòåëñòâà çà öèâèë-íè æåðòâè... ìèñëÿ, ÷å å îñíîâàòåëíî àìåðèêàíñêîòî öåí-òðàëíî êîìàíäâàíå äà èçïðàòè ñòàðøè îôèöåð äà íàáëþ-äàâà àìåðèêàíñêîòî ðàçñëåäâàíå è íåãîâèòå ðàçêðèòèÿ.”

Òîâà âèñøå íàáëþäåíèå ñå ñëó÷âà äíè ñëåä ïðèçíà-íèåòî, ÷å èìà “ãîëÿìî ðàçìèíàâàíå” â äàííèòå çà ñìúð-òíèòå ñëó÷àè. Ñïîðåä àìåðèêàíñêèòå ïðåäñòàâèòåëè èìà-ëî ñàìî ñåäåì óáèòè öèâèëíè. Íî ñïîðåä ÎÎÍ, àôãàíèñ-òàíñêîòî ïðàâèòåëñòâî è ãðóïèòå çà ÷îâåøêè ïðàâà, æåð-òâèòå ñà áëèçî 90. Ñïîðåä ìåñòíèòå, ïîâå÷åòî óáèòè áèëèæåíè è äåöà.

Ðàçîáëè÷àâàùèÿò êëèï áèë çàñíåò îò ëåêàð, êîéòî ïî-ñåòèë ìîðãàòà, ïîìåñòåíà â ñãðàäà íà äæàìèÿ, íà ñóò-ðèíòà ñëåä íàïàäåíèåòî îò 22 àâãóñò.

 åäèí êàäúð ñå âèæäà êàê íÿêîé äúðïà îäåÿëî è ñåïîêàçâà áåçæèçíåíîòî, ïîñèâÿëî ëèöå íà ìàëêî äåòå. Ãëà-âàòà ìó å íå ïî-ãîëÿìà îò ÷îâåøêà äëàí. Ãîëÿìà ÷àñò îò÷åðåïà ìó ëèïñâà. Îòçàä ñå ÷óâà æåíñêè ïëà÷. Åäèí îòîïëàêâà÷èòå çîâå ìàéêà ñè.

Áîìáèòå ñà áèëè õâúðëåíè îò àìåðèêàíñêèòå ñïåöèàë-íè ñèëè ñëåä êàòî òåõåí ïàòðóë áèë íàïàäíàò â çàñàäà â

Àçèçàáàä, â ïðîâèíöèÿ Õåðàò, ìàëêî ñëåä èçãðåâ ñëúíöå.

Ñïîðåä àìåðèêàíñêèòå ïðåäñòàâèòåëè âîéíèöèòå ñå

îïèòâàëè äà àðåñòóâàò çàïîäîçðÿí òàëèáàíñêè êîìàíäèð.

Äíè ñëåä àòàêàòà àìåðèêàíñêèòå ãîâîðèòåëè óïîðè-

òî òâúðäÿò, ÷å ñà áèëè óáèòè ñàìî 30 òàëèáàíñêè áóíòîâ-

íèöè, âêëþ÷èòåëíî òåõíèÿò êîìàíäèð. Íî ñïîðåä àôãàíèñ-

òàíñêè ïðåäñòàâèòåëè, ñà áèëè óáèòè íàé-ìàëêî 76 äóøè,

âêëþ÷èòåëíî 50 äåöà.

×åòèðè äíè ñëåä âúçäóøíèÿ óäàð, íà 26.08, ñòàðøè

ïðåäñòàâèòåë íà ÎÎÍ â Êàáóë, Êàé Åéäå, òâúðäè, ÷å èìà

“óáåäèòåëíè äîêàçàòåëñòâà..., ÷å óáèòèòå ñà áèëè 90 ÷îâå-

êà, îò êîèòî 60 äåöà, 15 æåíè è 15 ìúæå.

Ñïîðåä àôãàíèñòàíñêèÿ ïðåçèäåíò Õàìèä Êàðçàé îò-

íîøåíèÿòà ñúñ ÑÀÙ “âëîøèëè” ñå ñëåä íàïàäåíèåòî. Òî-

âà èçÿâëåíèå íàêàðàëî ïðåçèäåíòà Äæîðäæ Áóø äà ïðî-

âåäå ïîìèðèòåëåí òåëåôîíåí ðàçãîâîð.

Êðèòèêàòà êúì íåóñïåõà íà ìåæäóíàðîäíèòå âîéñêè

äà íå äîïóñêàò öèâèëíè æåðòâè ðàñòå íåïðåêúñíàòî. Ñïî-

ðåä äîêëàä íà Õþìàí Ðàéòñ Óî÷, ïóáëèêóâàí â íà÷àëîòî

íà ñåïòåìâðè, ñìúðòòà íà öèâèëíè â ðåçóëòàò îò âúçäóø-

íèòå óäàðè íà ÑÀÙ è ÍÀÒÎ ñå å óâåëè÷èëà òðè ïúòè îò

2006 ã. äî 2007 ã. Òîçè ôàêò âîäè äî ñåðèîçíî îáùåñòâåíî

íåîäîáðåíèå.

Áðàä Àäàìñ, äèðåêòîð êúì ÕÐÓ çà Àçèÿ, êàçâà: “Ãðåø-

êèòå íà ÑÀÙ è ÍÀÒÎ äðàìàòè÷íî ñà íàìàëèëè îáùåñòâå-

íàòà ïîäêðåïà íà àôãàíèñòàíñêîòî ïðàâèòåëñòâî è ïðè-

ñúñòâèåòî íà ìåæäóíàðîäíèòå ñèëè.”

Àìåðèêàíñêèòå ñèëè íàêðàÿ ðåâèçèðàëè áðîÿ íà ñìúðò-

íèòå ñëó÷àè, íî êúì 02.09 âñå îùå ñà òâúðäå äàëå÷ îò öèôðè-

òå, ïóáëèêóâàíè íà äðóãè ìåñòà. Åäèí ãîâîðèòåë çàÿâÿâà, ÷å:

“ñïîðåä ðàçñëåäâàíåòî óáèòè ñà áèëè 30 äî 35 òàëèáàíñêè

âîéíè. Îñâåí òÿõ ñà áèëè óáèòè ïåò äî ñåäåì öèâèëíè, à

äâàìà öèâèëíè áèëè ðàíåíè è ñëåä òîâà ëåêóâàíè.”

Ã-í Åéäå, ñïåöèàëåí ïðåäñòàâèòåë íà ÎÎÍ, èçâèêàë ãå-

íåðàë Ìàêêèåðíúí â îôèñà ñè â Êàáóë, çà äà âèäè äîêàçà-

òåëñòâàòà ñúñ ñîáñòâåíèòå ñè î÷è. Ãåíåðàëúò áèë ðàçãíåâåí,

÷å ÎÎÍ å íàïðàâèëî áåçêîìïðîìèñíî èçÿâëåíèå, â êîåòî

îñúæäà íàïàäåíèåòî. Íî èçòî÷íèê, áëèçúê äî íàòîâñêèÿ êî-

ìàíäèð, ðàçêðèâà, ÷å òîé ïî÷òè ñå ðàçïëàêàë êàòî âèäÿë

êàäðèòå ëè÷íî. “Òîé áåøå øîêèðàí è ñìàçàí. Òðúãíà ñè

êàòî ìàëêî ìîì÷å”, ñà äóìèòå íà âîåííèÿ ïðåäñòàâèòåë.

Àêî öèôðàòà îò 90 óáèòè ñå ïîòâúðäè, òîâà ùå áúäå

íàé-ëîøèÿò ñëó÷àé íà ñòðàíè÷íà âðåäà â Àôãàíèñòàí îò

íàâëèçàíåòî íà ñèëèòå íà ÑÀÙ è Âåëèêîáðèòàíèÿ â ñòðà-

íàòà ïðåç 2001 ã.

Íà 08.09 àìåðèêàíñêè ñàìîëåòè ñ äèñòàíöèîííî óï-

ðàâëåíèå óáèâàò 16 ÷îâåêà â àòàêà, èçâúðøåíà â ãðàíè-

öèòå íà Ïàêèñòàí. Óäàðúò áèë ñðåùó ðåëèãèîçíî ó÷èëè-

ùå, îñíîâàíî îò ñòàð ïðèÿòåë íà Îñàìà áåí Ëàäåí,

òâúðäÿò ïðåäñòàâèòåëè íà ðàçóçíàâàíåòî è ïàêèñòàíñêè

ñåëÿíè.  ïîñëåäíèòå ñåäìèöè ÑÀÙ âñå ïî-÷åñòî èçïîë-

çâàò áåçïèëîòíè ñàìîëåòè çà îòâúäãðàíè÷íè àòàêè ñðåùó

òàëèáàíñêè ìèøåíè. Ñíàðÿäúò îò ñàìîëåòà óáèë 16 äóøè,

ïîâå÷åòî ïàêèñòàíñêè è àôãàíèñòàíñêè òàëèáàíñêè áîé-

öè. Íî ñïîðåä ñòàðøè îôèöåð îò ðàçóçíàâàíåòî, ñðåä

óáèòèòå èìàëî ÷åòèðè æåíè è äâå äåöà.�

www.independent.co.uk

âíèòå ó÷èëèùà

Ìàñîâà ñìúðò íà öèâèëíè ïðåäèçâèêâàðàçñëåäâàíå íà àìåðèêàíñêèòå ñèëè

êàçàòåëñòâà, ÷å òåçè ó÷åíèöè èçâúðøâàò ïîâå÷å îò î÷à-

êâàíîòî äèñöèïëèíàðíè íàðóøåíèÿ.

“Ó÷åíèöèòå îò ìàëöèíñòâàòà â äúðæàâíèòå ó÷èëèùà

âå÷å ñå èçïðàâåíè ïðåä áàðèåðè çà ïîñòèãàíå íà óñ-

ïåõ, êàçà Ôàðìúð. Êîãàòî òåçè äåöà ñå èçëàãàò íà íå-

ñúðàçìåðíî ÷åñòè òåëåñíè íàêàçàíèÿ, ó÷èëèùåòî ñå

ïðåâðúùà âúâ âðàæäåáíà ñðåäà, â êîÿòî ñàìèòå ó÷å-

íèöè ìîæå îùå ïî-÷åñòî äà ïðèáÿãâàò äî íàñèëèå ñðå-

ùó ñúó÷åíèöèòå è äîðè ó÷èòåëèòå ñè.”

Ó÷åíèöèòå ñ óìñòâåíè è ôèçè÷åñêè óâðåæäàíèÿ ñú-

ùî ñà íàêàçâàíè èçâúíðåäíî ÷åñòî è òî ñ ïîòåíöèàëíî

ñåðèîçíè ïîñëåäñòâèÿ çà òÿõíîòî ðàçâèòèå. Â Òåêñàñ

18,4 îò öåëèÿ áðîé ó÷åíèöè, êîèòî ñà áèëè ôèçè÷åñêè

íàêàçâàíè, ñà ó÷åíèöèòå ñúñ ñïåöèàëíè ïðîãðàìè, âúï-

ðåêè ÷å ñúñòàâëÿâàò ñàìî 10,7 ïðîöåíòà îò âñè÷êè ó÷å-

íèöè.� www.hrw.org

42 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÏÎ ÑÂÅÒÀÏÎ ÑÂÅÒÀ

Èçðàåëñêèÿò äúðæàâåí ñåêðåòàð áå ïîäêàíåí äàçàïî÷íå ñúäåáíî ðàçñëåäâàíå äàëè Øàóë Ìîôàç,

åäèí îò êàíäèäàòèòå çà ïîñòà íà ìèíèñòúð-ïðåäñåäà-òåë, å çàïîâÿäàë èçâúðøâàíåòî íà “âîåííè ïðåñòúïå-íèÿ”, äîêàòî áèë íà÷àëíèê ùàá íà àðìèÿòà.

Âîäåù èçðàåëñêè ïðîôåñîð ïî ïðàâî ïèñàë äîïðåäñòàâèòåëè íà ñúäà ñ ïðèçèâà äà ñå ðàçñëåäâàòîáâèíåíèÿòà, ÷å ïî âðåìå íà áðèôèíã çà àðìåéñêèîôèöåðè ïðåç ìàé 2001 ã., ñëåä íà÷àëîòî íà âòîðàòàïàëåñòèíñêà èíòèôàäà, Ìîôàç ïîñòàíîâèë äíåâíà “êâî-òà” íà óáèòè ïàëåñòèíöè.

Íà 07.09 èçðàåëñêàòà ïîëèöèÿ ïðåïîðú÷à íà ïðîêó-ðîðèòå ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåëÿò Åõóä Îëìåðò äà áúäåïîâèêàí íà ðàçïèò â ðàçñëåäâàíå çà êîðóïöèÿ.  ìî-ìåíò, êîãàòî Îëìåðò ñå ãîòâè çà ïîâòîðíà êàíäèäàòó-ðà, ñëåä êàòî ïàðòèÿòà ìó Êàäèìà ïîëó÷è îäîáðèòåëåíâîò, òàçè ïðåïîðúêà íÿìà äà îêàæå äèðåêòíî âëèÿíèåíà ïîñòà ìó è íå ãàðàíòèðà ïðåäÿâÿâàíå íà îáâèíå-íèå îò ñòðàíà ãåíåðàëíèÿ ñåêðåòàð.

Âúíøíàòà ìèíèñòúðêà Öèïè Ëèâíè å ãëàâíèÿò êàíäè-äàò â ñúñòåçàíèåòî çà ëèäåðñòâî íà Êàäèìà. Ìîôàç åãëàâíèÿò é ñúïåðíèê.

Äåéâèä Êðåòöìåð, ïî÷åòåí ïðîôåñîð ïî ìåæäóíà-ðîäíî ïðàâî â Åâðåéñêèÿ óíèâåðñèòåò â Éåðóñàëèì,òâúðäè, ÷å ñâåäåíèÿ çà áðèôèíãà íà Ìîôàç ïîâäèãàò“ñåðèîçíè ïîäîçðåíèÿ”, ÷å òîé å “èçâúðøèë ñåðèîçíèíàðóøåíèÿ, íÿêîè îò êîèòî ïîïàäàò â êàòåãîðèÿòà íàâîåííè ïðåñòúïëåíèÿ.”

Ïèñìîòî äî äúðæàâíèÿ ñåêðåòàð, Ìåíàõåì Ìàçóç,ñå îñíîâàâà íà êíèãàòà íà äâàìà èçðàåëñêè æóðíà-ëèñòè, Ðàâèâ Äðóêåð è Îôåð Øåëà, â êîÿòî ñå òâúðäè,÷å Ìîôàç, ñëåä êàòî ñå óâåðèë, ÷å íå å áèë îôèöèàëíîçàïèñâàí, çàãîâîðèë çà 70 óáèòè ïàëåñòèíöè íà äåí.

Ïðîôåñîð Êðåòöìåð êàçâà íà Ìàçóç, ÷å åäèí îòóðîöèòå íà ðàçñëåäâàíåòî çà êîðóïöèÿ, â êîèòî áå ïðè-çîâàâàí è Îëìåðò å, ÷å å íàé-äîáðå êàíäèäàòèòå çàâèñîê ïîñò äà áúäàò ðàçñëåäâàíè ïðåäè äà ãî ïîëó÷àò.“Èíà÷å, îáùåñòâîòî îùå âåäíúæ ùå áúäå èçëîæåíîíà ñðàìà äà âèäè êàê â îôèöèàëíàòà ðåçèäåíöèÿ íàìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåëÿ ïðèñòèãàò ïîëèöåéñêè îôèöå-ðè, çà äà ãî ðàçïèòâàò.”

Ïîëèöèÿòà å ïîäêàíèëà Ìàçóç äà ðàçïèòà Îëìåðòïî äâà âúïðîñà - ÷å å ïîëçâàë ïàðè îò îáùåñòâåíè îð-ãàíèçàöèè çà ïúòóâàíå íà ñåáå ñè è ñâîåòî ñåìåéñòâîâ ÷óæáèíà è äðóãèÿ, ïîâäèãíàò îò àìåðèêàíñêèÿ áèç-íåñìåí Ìîðèñ Òàëàíñêè, ÷å Îëìåðò èçïîëçâàë íåçà-êîííî îáùåñòâåíè äàðåíèÿ çà ëè÷íè ðàçõîäè. Ìàçóçñàì òðÿáâà äà ïðåöåíè äàëè Îëìåðò òðÿáâà äà áúäåâèêàí íà ðàçïèò.

 êíèãàòà íà Øåëà/Äðóêåð “Áóìåðàíã: ãðåøêèòå íàëèäåðèòå âúâ Âòîðàòà èíòèôàäà” ñå êàçâà, ÷å äîêàòî

äàäåíàòà îò Ìîôàç èíñòðóêöèÿ å ñìóòèëà íÿêîè ñòàð-

øè îôèöåðè, åäèí õåáðîíñêè ðàéîíåí êîìàíäèð çàÿ-

âèë, ÷å ôàòàëíàòà ñòðåëáà ñðåùó ïàëåñòèíñêè ïîëè-

öàé áèëà â ñúçâó÷èå ñ áðèôèíãà.

Ñïîðåä ïðîôåñîð Êðåòöìåð, êîéòî çàåìà âèñø

àêàäåìè÷åí ïîñò â Óëñòúðñêèÿ óíèâåðñèòåò, çàïîâåä-

òà äà ñå óáèâàò õîðà “ïî êâîòà” å “â ðàçðåç ñ íîðìè-

òå íà ìåæäóíàðîäíîòî õóìàíèòàðíî ïðàâî”, è ÷å òåñ-

òúò íà ïðîïîðöèîíàëíîñòòà å îñîáåíî ðåëåâàíòåí â

ñëó÷àè íà âîåííà îêóïàöèÿ, êîãàòî äîðè äåéñòâèÿòà

íà âúîðúæåíèòå ãðóïèðîâêè íå “îñâîáîæäàâàò àðìèÿ-

òà îò çàäúëæåíèÿòà é êúì æèâååùèòå íà îêóïèðàíàòà

òåðèòîðèÿ.”

Ïèñìîòî öèòèðà äîêëàäè â èçðàåëñêèÿ âåñòíèê

“Àðåòö” îò 2001 è 2002 ã., êîèòî ïðåäèçâèêâàò ïîäîçðå-

íèÿ, ÷å Ìîôàç å íàðåäèë íà îôèöåðèòå äà ñòðåëÿò ïî

âñåêè âúîðúæåí ïàëåñòèíåö, íåçàâèñèìî îò ðåàëíàòà

çàïëàõà çà èçðàåëñêèòå ñèëè.

Ñïîìåíàâà ñå, ÷å â íà÷àëîòî íà âúîðúæåíèòå äåé-

ñòâèÿ ïðåç 2000 ã., ïàëåñòèíñêàòà ïîëèöèÿ áèëà âúîðú-

æåíà ñëåä ñïîðàçóìåíèå ñ èçðàåëñêîòî ïðàâèòåëñ-

òâî, ÷å êîíôëèêòúò íà àðìèÿòà å ñ âúîðúæåíèòå ãðóïè-

ðîâêè, à íå ñ ïàëåñòèíñêèòå âëàñòè èëè íàðîä è, ÷å

Æåíåâñêàòà êîíâåíöèÿ çàáðàíÿâà óáèéñòâîòî íà õî-

ðà, êîèòî íå ñà ó÷àñòâàëè â ñòúëêíîâåíèÿòà.

Îòáåëÿçâàéêè, ÷å äúðæàâèòå ñà çàäúëæåíè äà ðàç-

ñëåäâàò ñåðèîçíèòå íàðóøåíèÿ íà êîíâåíöèÿòà, ïðî-

ôåñîðúò ïðåäóïðåæäàâà, ÷å àêî èçðàåëñêèòå âëàñòè

íå ãî íàïðàâÿò, “èìà îïàñíîñò ñúùîòî äà áúäå èçâúð-

øåíî è îò âëàñòèòå íà äðóãà äúðæàâà.”

Íà ïðîôåñîð Êðåòöìåð ìó êàçàëè, ÷å ïèñìîòî

ìó áèëî ïðåäàäåíî íà “ñúîòâåòíèòå ëèöà” â ìèíèñòåðñ-

òâîòî íà ïðàâîñúäèåòî, êîèòî ùå ãî ïðî÷åòàò. Íî ãîâî-

ðèòåë íà òîâà ìèíèñòåðñòâî êàçàë, ÷å òîâà íå îçíà÷à-

âà, ÷å îáâèíåíèÿòà ñðåùó Ìîôàç ñå ïðèåìàò èëè ÷å

ùå áúäå çàïî÷íàòî ðàçñëåäâàíå. Íîðìàëíî áèëî

“âñÿêà æàëáà èëè ïèñìî” äà áúäàò ðàçãëåäàíè, ïðåäè

äà áúäå ïîäãîòâåí îòãîâîð. Îòãîâîð îò êàáèíåòà íà Ìî-

ôàç òàêà è íå å äîøúë.

Ïðåç 2002 ã., ïî âðåìå íà ïîñåùåíèåòî íà Ìîôàç

âúâ Âåëèêîáðèòàíèÿ, áðèòàíñêèÿò àäâîêàò Èìðàí Êàí,

ïðåäñòàâèòåë íà ãðóïà ïàëåñòèíöè, çàïîçíàë äèðåêòî-

ðà çà îáùåñòâåíî ðàçñëåäâàíå ñ îáâèíåíèÿ çà äðóãè

âîåííè ïðåñòúïëåíèÿ íà Ìîôàç, âêëþ÷èòåëíî íàðî÷å-

íè óáèéñòâà è ðàçðóøàâàíå íà ïàëåñòèíñêè äîìîâå.

Âúïðåêè òâúðäåíèåòî íà Êàí, ÷å äèðåêòîðúò áèë ïðåäàë

äîêóìåíòèòå íà ñåêöèÿòà êúì Ñêîòëàíä ßðä çà “ïðåñ-

òúïëåíèÿ ñðåùó ÷îâå÷åñòâîòî”, ïðåäè çàìèíàâàíåòî

íà Ìîôàç íå áèëè ïðåäïðèåòè íèêàêâè äåéñòâèÿ.�

www.independent.co.uk

Îëìåðò ïîâèêàí íà ðàçïèò

ÎÁÅÊÒÈÂ 43

ÁàðàêÎáàìà -âåðîÿòíèÿòïðåçèäåíòíà ÑÀÙ