8η του ΜάρτηΠαγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

«Γνωρίζω - Οργανώνομαι - Διεκδικώ»

Νομοθεσίες που αφορούντην Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση

και Διάφορες Κοινωνικές Παροχές.

Έκδοση Κεντρικού Γραφείου Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων ΠΕΟ

Μάρτιος 2013

Με την ευκαιρία της μεγάλης εκστρατείας που διοργανώνει το Γραφείο Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων ΠΕΟ για να τιμήσει την 8η του Μάρτη, Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, κάτω από το σύνθημα «Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑ ΔΕΝ ΣΤΑΜΑΤΑ ΠΟΤΕ», έχει προχωρήσει σ’ αυτή την έκδοση η οποία περιλαμβάνει νομοθεσίες που αφορούν την Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών στην εργασία καθώς και άλλες χρήσιμες πληροφορίες.

Το νομοθετικό πλαίσιο για την Ισότητα των φύλων που έχουμε πετύχει μέσα από αγώνες, κρίνεται αρκετά ικανοποιητικό. Όμως η αξία μιας νομοθεσίας εξαργυρώνεται με την έμπρακτη εφαρμογή της και η εφαρμογή των προνοιών των νομοθεσιών από το κράτος και την κοινωνία, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα και την έκταση της διεκδίκησης των δικαιωμάτων από τους πολίτες. Οι πολίτες, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι εργαζόμενες, για να μπορούν να διεκδικούν τα δικαιώματα τους, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να τα γνωρίζουν.

Για το σκοπό αυτό ετοιμάσαμε αυτήν την έκδοση σε μια προσπάθεια να ενημερώσουμε την εργαζόμενη γυναίκα για τα βασικά δικαιώματα της και αναμένουμε ότι θα αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο στα χέρια της.

Σημειώνουμε ταυτόχρονα ότι η προσπάθεια για εφαρμογή των νόμων δεν τελειώνει με την ενημέρωση των εργαζομένων αλλά χρειάζεται μηχανισμούς αυστηρής επιθεώρησης και ελέγχου εφαρμογής τους.

Θέλοντας λοιπόν να διαχύσουμε όσο πιο πλατιά γίνεται αυτή την έκδοση με τίτλο «Γνωρίζω – Οργανώνομαι - Διεκδικώ» αξιοποιούμε την μαζική εκστρατεία μας για την 8η του Μάρτη. Για μας, για το Γραφείο Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων της ΠΕΟ, η 8η του Μάρτη αποτελεί μέρα τιμής προς τις πρωτοπόρες αγωνίστριες αλλά και μέρα αγώνα και επανατοποθέτησης στόχων και δράσεων στο δρόμο προς την ισότητα. Με αυτή την ευκαιρία καλούμε όλες τις εργαζόμενες να ενημερωθούν για τα δικαιώματα τους, να διεκδικούν τα δικαιώματα τους και τονίζουμε ότι η πρόοδος εφαρμογής τους κατακτάται μέσα από συλλογικές προσπάθειες και οργανωμένους αγώνες. Μόνο έτσι θα κατοχυρωθεί και θα βελτιωθεί η θέση της γυναίκας στην εργασία και στην κοινωνία.

Το Συνδικαλιστικό Κίνημα της ΠΕΟ όπως συνέβαλε στους αγώνες για τη ψήφιση αυτών των νομοθεσιών θα βρίσκεται μπροστάρης και συμπαραστάτης στην έμπρακτη εφαρμογή και συνεχή βελτίωση τους.

Κεντρικό Γραφείο Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων ΠΕΟ

Α. ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

• Ο Περί ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμος του 2002-2009

• Ο Περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στα Επαγγελματικά Σχέδια Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμος του 2002

• Ο Περί Καταβολής Ίσης Αμοιβής μεταξύ Ανδρών και Γυναικών για την ίδια εργασία ή για εργασία στην οποία αποδίδεται ίση αξία Νόμος του 2002

Β. ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ

• Ο Περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμοι του 1997-2011• Ο Περί Γονικής Άδειας και Άδειας για Λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμος του 2012

Γ. ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ, ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

• Κοινωνική Σύνταξη• Ειδικό Βοήθημα τοκετού σε άγαμες μητέρες • Επίδομα Μάνας(καταργείται από 1/1/13)• Επίδομα Τέκνου• Επίδομα Μονογονεϊκών οικογενειών • Φοιτητική Χορηγία

Δ. ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ, ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ

• Σύνταξη Γήρατος• Σύνταξη Χηρείας• Επίδομα Μητρότητας• Βοήθημα Τοκετού• Βοήθημα Γάμου(καταργείται από 1/1/13)

Ε. ΔΙΑΦΟΡΑ

• Διάταγμα για τον κατώτατο μισθό• Μισθοδοσία και άλλοι όροι απασχόλησης οικιακών εργαζομένων• Πίνακες με το ύψος των συντάξεων, επιδομάτων και ασφαλιστέων αποδοχών

Ζ. ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ

Η. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Θ. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΡΤΗ 2013 – ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014

1

Οι Περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και την Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμοι του 2002 έως 2009 ορίζουν τα εξής είδη διάκρισης λόγω φύλου:• Άμεση διάκριση• Έμμεση διάκριση• Σεξουαλική παρενόχληση• Παρενόχληση• Οδηγία ή εντολή για διακριτική μεταχείριση

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

Άμεση διάκριση λόγω φύλουΆμεση διάκριση υπάρχει όταν ένα πρόσωπο υφίσταται λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση λόγω φύλου από ότι ένα άλλο πρόσωπο υφίσταται, έχει υποστεί ή θα υφίστατο σε μια ανάλογη κατάσταση.

Έμμεση διάκριση λόγω φύλου Έμμεση διάκριση υπάρχει όταν μια διάταξη, ένα κριτήριο, ένας όρος ή μια πρακτική, ενώ φαίνεται ουδέτερη/ο, στην πραγματικότητα θέτει άτομα ενός φύλου σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση σε σύγκριση με άτομα του άλλου φύλου, εκτός εάν μπορεί να δικαιολογηθεί από αντικειμενικούς παράγοντες, άσχετους προς το φύλο.

Διάκριση λόγω φύλου Στον ορισμό διάκριση λόγω φύλου περιλαμβάνεται κάθε άμεση ή έμμεση διάκριση, καθώς και λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση ενός ατόμου στη βάση:• Φύλου• Εγκυμοσύνης, τοκετού, γαλουχίας, μητρότητας ή ασθένειας που οφείλεται

στην εγκυμοσύνη ή τον τοκετό• Οικογενειακής κατάστασης• Σεξουαλικής παρενόχλησης• Παρενόχλησης• Οδηγίας ή εντολής για διάκριση εις βάρος προσώπων, λόγω φύλου

Δεν θεωρούνται διάκριση λόγω φύλου τα μέτρα που λαμβάνονται για προστασία των γυναικών λόγω εγκυμοσύνης, τοκετού, μητρότητας, θηλασμού ή ασθένειας που οφείλεται στην εγκυμοσύνη ή τον τοκετό.Δεν θεωρούνται επίσης διάκριση λόγω φύλου οι θετικές δράσεις.

Θετικές ΔράσειςΟι θετικές δράσεις είναι οποιαδήποτε μέτρα τα οποία με στόχο την εξασφάλιση πλήρους και ουσιαστικής ισότητας ανδρών και γυναικών στον επαγγελματικό βίο, προβλέπουν ειδικά πλεονεκτήματα για τα άτομα του υποαντιπροσωπευόμενου φύλου στους τομείς δράσεις του Νόμου.

A.

2

Δεν αποτελούν θετικές δράσεις τα μέτρα προστασίας των γυναικών λόγω εγκυμοσύνης, τοκετού, γαλουχίας ή μητρότητας.

ΑγγελίαΕίναι κάθε γνωστοποίηση προς το κοινό ή προς ορισμένο ή ορισμένα πρόσωπα πληροφορίας ή διαφήμισης ή δήλωσης, άσχετα από τον τρόπο ή το μέσο που αυτή γίνεται.

Αυτό σημαίνει ότι αν δημοσιευτεί στον τύπο αγγελία που ζητά υπαλλήλους και αναφέρεται σε φύλο, αυτό είναι παράνομο. Παράνομο είναι και όταν η αγγελία είναι προφορική και απευθύνεται σε πρόσωπα του ενός φύλου μόνο.

Παρενόχληση Σημαίνει οποιαδήποτε ανεπιθύμητη από τον αποδέκτη της συμπεριφορά που σχετίζεται με το φύλο, η οποία έχει ως σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως όταν δημιουργεί ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό, ταπεινωτικό ή επιθετικό περιβάλλον. Σεξουαλική παρενόχληση Σημαίνει οποιαδήποτε ανεπιθύμητη από τον αποδέκτη της συμπεριφορά σεξουαλικής φύσεως που εκφράζεται με λόγια ή πράξεις και έχει ως σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως όταν δημιουργεί ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό, ταπεινωτικό ή επιθετικό περιβάλλον κατά την απασχόληση ή την επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση ή κατά την πρόσβαση σε απασχόληση ή επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση.

Οι εργοδότες και οι εκπρόσωποι δημοσίων ή ιδιωτικών υπηρεσιών ή φορέων εξεύρεσης εργασίας οφείλουν να προστατεύουν τους εργαζόμενους, εκπαιδευόμενους, ή υποψηφίους για απασχόληση και επαγγελματική εκπαίδευση από κάθε πράξη προϊστάμενου τους ή υπεύθυνου ατόμου που συνιστά παρενόχληση ή σεξουαλική παρενόχληση.

Οι εργοδότες έχουν υποχρέωση απέναντι στο άτομο που υπέστη παρενόχληση ή σεξουαλική παρενόχληση.

Σκοπός του ΝόμουΟ πιο πάνω Νόμος αποσκοπεί στην εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, όσον αφορά: • την πρόσβαση στην απασχόληση, ή σε θέση εργασίας, μόνιμη ή προσωρινή

ή έκτακτη, ορισμένης ή αόριστης διάρκειας πλήρους ή μερικής, συνεχούς ή μη απασχολήσεως, και σε όλες τις βαθμίδες της επαγγελματικής ιεραρχίας (συμπεριλαμβανομένης και της πρόσβασης σε ελεύθερα επαγγέλματα)

• τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης ή εργασίας (συμπεριλαμβανομένης και της επαγγελματικής ανέλιξης)

• τους όρους και τις προϋποθέσεις απόλυσης

3

• τον επαγγελματικό προσανατολισμό• την πρόσβαση σε επαγγελματικό προσανατολισμό, σε επαγγελματική

εκπαιδεύσει και κατάρτιση.• την ιδιότητα μέλους και τη συμμετοχή σε οργανώσεις εργαζομένων ή

εργοδοτών

Διασφαλίζει τη δυνατότητα υιοθέτησης θετικών δράσεων, με στόχο την πλήρη και ουσιαστική ισότητα των φύλων στα πιο πάνω θέματα.

Προστατεύει από σεξουαλική παρενόχληση.

Προστατεύει τις εργαζόμενες από οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση δυσμενή μεταχείριση λόγω εγκυμοσύνης , τοκετού, γαλουχίας, μητρότητας ή ασθένειας που οφείλεται στην εγκυμοσύνη ή στο τοκετό.

Ο νόμος εφαρμόζεταιΓια όλους τους εργαζόμενους, σε όλες τις δραστηριότητες που έχουν σχέση με την απασχόληση.

Εξαιρούνται μόνο οι επαγγελματικές δραστηριότητες που αναγράφονται στον Πίνακα που καθορίζει ο Νόμος, και επειδή κάποιο χαρακτηριστικό σχετιζόμενο με το φύλο συνιστά πραγματική και αποφασιστικής σημασίας απαίτηση για την άσκηση του(π.χ. ηθοποιοί, μανεκέν, δεσμοφύλακες κ.α). Στον Πίνακα αναγράφονται και οι ειδικότεροι λόγοι εξαιρέσεως κάθε δραστηριότητας.

Οι εξαιρέσεις επανεξετάζονται από το Υπουργείο Εργασίας, κατόπιν διαβούλευσης με το Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα, κατά χρονικά διαστήματα όχι μεγαλύτερα των πέντε χρόνων λαμβάνοντας υπόψη την κοινωνική εξέλιξη, για να κριθεί αν χρειάζεται να διατηρηθούν. Ο Νόμος δεν θίγει τις διατάξεις που αφορούν την προστασία της εργαζόμενης ιδίως όσον αφορά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τη γαλουχία, και τη μητρότητα. Μια εργαζόμενη που έλαβε άδεια μητρότητας, μετά το πέρας της άδειας της, δικαιούται να επιστρέψει στη θέση εργασίας της ή σε αντίστοιχη θέση υπό όρους και συνθήκες που δεν είναι λιγότερο ευνοϊκοί γι’ αυτήν και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας την οποία θα εδικαιούτο κατά τη διάρκεια της απουσίας της.

Η ισότητα της μεταχείρισης στις δραστηριότητες που καλύπτει ο νόμος αφορά• Σχέδια υπηρεσίας• Εσωτερικούς κανονισμούς • Συλλογικές συμβάσεις ή συμφωνίες για όρους απασχόλησης • Αγγελίες, διαδικασίες αξιολόγησης• Προσόντα των υποψηφίων• Ωράρια• Κριτήρια των επιτροπών επιλογής

4

Οι διατάξεις της ίσης μεταχείρισης εφαρμόζονται και σε περίπτωση δυσμενούς μεταχείρισης λόγω εγκυμοσύνης , τοκετού, γαλουχίας. Όταν μια εργαζόμενη βρίσκεται σε μια από τις καταστάσεις που αναφέρονται πιο πάνω και υπόκειται σε δυσμενή μεταχείριση τεκμαίρει ότι οφείλεται σ΄ αυτή την κατάσταση μέχρι αποδείξεως του εναντίον.

Ενημέρωση ΕργαζομένωνΤο Υπουργείο Εργασίας υποχρεούται να ενημερώνει τους εργαζόμενους, τους εργοδότες και τις οργανώσεις τους γύρω από το νόμο. Ευθύνη για την ενημέρωση των εργαζομένων έχουν και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Οι εργοδότες οφείλουν να διευκολύνουν τις συνδικαλιστικές οργανώσεις στο έργο της ενημέρωσης των εργαζομένων.

Απαγορεύεται οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση διάκρισηΟι άνδρες και οι γυναίκες απολαμβάνουν ίσης μεταχείρισης στον τομέα της εργασίας χωρίς άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω φύλου.

ΑπόλυσηΑπαγορεύεται οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω φύλου, ως προς τους όρους και τις προϋποθέσεις απόλυσης.

Επίσης ο νόμος παρέχει προστασία στους εργαζομένους, εκπαιδευόμενους ή υποψήφιους για απασχόληση οι οποίοι προβαίνουν σε καταγγελία ή διαμαρτυρία για λόγους ίσης μεταχείρισης ή παρενόχλησης ή σεξουαλικής παρενόχλησης από πιθανές εκδικητικές ενέργειες του εργοδότη όπως η απόλυση ή αλλαγή των συνθηκών και όρων απασχόλησης σε βάρος τους.

Δικαστική και εξωδικαστική προστασίαΟ νόμος καθορίζει ότι κάθε άτομο που θεωρεί ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα του, μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο ή να πάρει όποιο άλλο μέσο του παρέχει ο νόμος για διεκδίκηση των δικαιωμάτων του. Δικαστική προστασίαΤη βασική αρμοδιότητα για την εκδίκαση εργατικών διαφορών και άλλων διαφορών ιδιωτικού δικαίου που δημιουργούνται από την εφαρμογή του Νόμου, έχει το δικαστήριο Εργατικών Διαφορών, το οποίο επιδικάζει στο δικαστήριο εύλογη αποζημίωση.

Σε περίπτωση που κάποιος προσφύγει στο Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών αυτό έχει το δικαίωμα να επιδικάσει αποζημίωση που περιλαμβάνει:• Δίκαιη και εύλογη αποζημίωση που καλύπτει ολόκληρη τη θετική ζημιά που

το άτομο υπέστη.• Χρηματική ικανοποίηση για τυχόν ηθική ή σωματική βλάβη.

5

• Στο πιο πάνω ποσό προστίθενται και νόμιμοι τόκοι από την ημερομηνία της παραβίασης ως την ημερομηνία πλήρους καταβολής της αποζημίωσης εάν ο εργαζόμενος ζητήσει ως θεραπεία την επαναπρόσληψη του, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την επαναπρόσληψη.

• Εάν ο εργαζόμενος επαναπροσληφθεί, και του εκδικαστεί αποζημίωση, δεν δικαιούται αναδρομική καταβολή μισθών. Η περίοδος όμως της απόλυσης του θεωρείται υπηρεσία.

• Στις περιπτώσεις που καλύπτει ο νόμος και έχει καταδειχθεί παραβίαση του, τότε δεν ισχύουν οποιεσδήποτε διατάξεις που συνδέουν το δικαίωμα αποζημίωσης με ελάχιστες ώρες εργασίας ή διάστημα απασχόλησης. (Αυτό σημαίνει ότι δεν ισχύουν οι πρόνοιες του περί τερματισμού απασχόλησης νόμου) .

• Το ποσό αποζημίωσης πληρώνεται εξολοκλήρου από τον εργοδότη.• Ο νόμος προστατεύει από εκδικητικές ενέργειες οποιοδήποτε είτε καταγγείλει,

είτε μαρτυρήσει και στηρίξει υπόθεση παραβίασης του νόμου.

Αντιστροφή του βάρους απόδειξηςΜε βάση αυτή την αρχή, σε κάθε δικαστική διαδικασία, εκτός από ποινική, το βάρος στο δικαστήριο να αποδείξει ότι δεν μεταχειρίστηκε διακριτικά ένα άτομο το έχει αυτός που καταγγέλλεται(π.χ. εργοδότη) εφόσον ο παραπονούμενος στοιχειοθετήσει πραγματικά περιστατικά από τα οποία πιθανολογείται η παράβαση του Νόμου.

Εξωδικαστική προστασίαΤο Τμήμα Εργασίας αποτελεί τον κύριο εξωδικαστικό μηχανισμό για την εφαρμογή του νόμου.

Επιθεωρητές ΙσότηταςΟρίζονται από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Επιθεωρητές και Αρχιεπιθεωρητής Ισότητας των Φύλων. Κάθε πρόσωπο που θεωρεί ότι θίγεται από παράβαση του Νόμου δικαιούται προστασία από τους επιθεωρητές οι οποίοι:• Δέχονται καταγγελίες σχετικά με οποιαδήποτε παράβαση του νόμου από

πρόσωπο ή για λογαριασμό προσώπου που θεωρεί ότι θίγεται από την παράβαση.

• Μπορούν να απαιτούν από οποιοδήποτε πρόσωπο στο χώρο εργασίας να τους παρέχει οποιεσδήποτε πληροφορίες θεωρούν αναγκαίες για την εκτέλεση των

καθηκόντων τους και να εισέρχονται σε οποιοδήποτε χώρο εργασίας.• Ερευνούν τις καταγγελίες και αν επιτύχουν διευθέτηση της διαφοράς

συντάσσουν πρακτικό συμβιβασμού, το οποίο υπογράφεται και από τα δύο μέρη. Αν όχι, συντάσσουν πρακτικό με τις ενέργειες και διαπιστώσεις τους, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενώπιον Δικαστηρίου.

• Παρέχουν πληροφορίες και υποδείξεις προς εργαζόμενους, εργοδότες και οργανισμούς για την αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου.

• Απαγορεύεται να έχουν άμεσο ή έμμεσο συμφέρον στις επιχειρήσεις που υπόκεινται στον έλεγχο τους.

6

Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση Η Επιτροπή Ισότητας απαρτίζεται από 9 μέλη τα οποία διορίζονται από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για περίοδο 3 ετών και είναι αρμόδια: α)για τον καθορισμό ή την αναθεώρηση της εθνικής πολιτικής στα θέματα που σχετίζονται με το πεδίο αρμοδιότητας τηςβ) την εισαγωγή ή αναθεώρηση της σχετικής νομοθεσίαςγ) την υιοθέτηση μέτρων και την εφαρμογή προγραμμάτων για προώθηση της ισότητας των φύλων στο πεδίο αρμοδιότητας τηςδ) την προώθηση διεξαγωγής μελετών και ερευνών και τη συλλογή στατιστικών στοιχείων και υποβάλλει εκθέσεις και εισηγήσεις στον Υπουργό.ε) Υποβάλλει αυτεπάγγελτα παράπονα, και δέχεται παράπονα τα οποία διαβιβάζει στον Αρχιεπιθεωρητή του Τμήματος Εργασίας για εξέταση.ζ) Παρέχει, σε όποιον το ζητήσει και χωρίς οικονομική επιβάρυνση, συμβουλές σε θέματα ισότητας των φύλων, να υποβάλει από μόνη της παράπονα ή να δέχεται παράπονα από επηρεαζόμενα άτομα και να τα διαβιβάζει στους επιθεωρητές. η) Παρέχει ανεξάρτητη συνδρομή προς τα θύματα διακρίσεων όταν καταγγέλλουν διακριτική μεταχείρηση.

Επίτροπος ΔιοίκησηςΚάθε πρόσωπο που θεωρεί ότι θίγεται από παράβαση του παρόντος Νόμου, δικαιούται επίσης να υποβάλει σχετικό παράπονο στον Επίτροπο Διοικήσεως.

Οργανώσεις Οργανώσεις εργαζομένων και άλλες οργανώσεις ή σωματεία που έχουν σκοπό την εξάλειψη των διακρίσεων λόγω φύλου και την προώθηση της ισότητας των φύλων, δικαιούνται να ασκούν τα δικαιώματα που προβλέπονται στο νόμο αυτό για λογαριασμό παραπονούμενων ατόμων (με τη συναίνεση τους) ενώπιον Δικαστηρίου, Διοικητικών Αρχών, Επιθεωρητών, Επιτρόπου Διοίκησης και άλλων Αρχών.Οι οργανώσεις εργοδοτών και εργαζομένων οφείλουν να προβαίνουν σε διάλογο μεταξύ τους με σκοπό την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών μέσα στις συλλογικές συμβάσεις.

Εργοδότες Οι εργοδότες οφείλουν να προωθούν την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στους τόπους εργασίας. Για το σκοπό αυτό, ενθαρρύνονται να πληροφορούν τους εργαζόμενους για το θέμα.

Αδικήματα και ΠοινέςΌποιος παραβαίνει το Νόμο είναι ένοχος αδικήματος και τιμωρείται με πρόστιμο μέχρι €3.417 ή και με φυλάκιση μέχρι τρεις μήνες, αλλά για κάποια παραπτώματα το πρόστιμο μπορεί να ανέλθει μέχρι €6.834 και η φυλάκιση μέχρι έξι μήνες. Όταν ο παραβάτης είναι νομικό πρόσωπο ή οργανισμός, ένοχος είναι ο διευθυντής, ο πρόεδρος, ή άλλος παρόμοιος αξιωματούχος. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, σε νομικά πρόσωπα επιβάλλονται επίσης ποινές μέχρι €11.960, πρόσθετα από το πρόστιμο που μπορεί να επιβληθεί στους εκπροσώπους τους.

7

Ο Περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στα Επαγγελματικά Σχέδια Κοινωνικής Ασφάλισης Νόμος 133(Ι) του 2002.

Σκοπός του ΝόμουΟ πιο πάνω νόμος αποσκοπεί στην πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της αρχής της Ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στα επαγγελματικά σχέδια κοινωνικής ασφάλισης, έτσι που οι όροι που τίθενται για εισδοχή σε αυτά τα σχέδια, οι προϋποθέσεις παροχής ωφελημάτων, οι προϋποθέσεις εισφορών και το πεδίο εφαρμογής να στηρίζονται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης.

Ποιά είναι τα Επαγγελματικά Σχέδια Κοινωνικής ΑσφάλισηςΕπαγγελματικό Σχέδιο Κοινωνικής Ασφάλισης είναι οποιοδήποτε σχέδιο το οποίο προβλέπει την παροχή σε χρήμα ή σε κέρδος παροχής σε εργοδοτούμενο / η ή σε αυτοεργοδοτούμενους/ ες και σε άλλα άτομα (που μέσω αυτών αποκτούν δικαιώματα) στις πιο κάτω περιπτώσεις:• Γήρατος, συμπεριλαμβανομένων της πρόωρης αφυπηρέτησης • Θανάτου• Διακοπής της απασχόλησης λόγω μητρότητας, ασθένειας ή ανικανότητας• Εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας• Ανεργίας

Είναι τα σχέδια που προβλέπουν για καταβολή άλλων κοινωνικών παροχών σε είδος ή σε χρήμα και ιδιαίτερα παροχές επιζώντων και οικογενειακές παροχές σε εργοδοτούμενους / ες, εάν αυτές αποτελούν οφέλη που δίνονται στον / στην εργοδοτούμενο / η από τον εργοδότη λόγω της απασχόλησης του.

Άνδρες και Γυναίκες απολαμβάνουν ίση μεταχείριση στα επαγγελματικά σχέδια κοινωνικής ασφάλισηςΆνδρες και γυναίκες απολαμβάνουν ίσης μεταχείρισης, απαγορευμένης οποιαδήποτε άμεσης ή έμμεσης διάκρισης λόγω φύλου, στα επαγγελματικά σχέδια κοινωνικής ασφάλισης.

Εξέταση και τροποποίηση ή κατάργηση διάταξης επαγγελματικών σχεδίων κοινωνικής ασφάλισης και συμβάσεων εργασίαςΟ νόμος υποχρεώνει όσους / όσες θεωρούνται υπεύθυνοι / ες για τη λειτουργία των επαγγελματικών σχεδίων (π.χ. διαχειριστική επιτροπή) να προβαίνουν στις αναγκαίες ενέργειες για εξάλειψη των όποιων διατάξεων μπορεί να περιέχουν έμμεσα ή άμεσα διάκριση εις βάρος του ενός φύλου.

8

Προστασία εργοδοτουμένωνΑπαγορεύεται η απόλυση από την εργασία του ή υποβολή του με οποιοδήποτε τρόπο σε δυσμενή μεταχείριση από τον εργοδότη του για το λόγο ότι υπέβαλε παράπονο ή έδωσε μαρτυρία ή συνέβαλε στη λήψη οποιονδήποτε μέτρων με βάση τον νόμο αυτό και οποιοσδήποτε εργοδότης παραβαίνει την πρόνοια αυτή, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα €1709.

Δικαστική ΠροστασίαΚάθε πρόσωπο που θεωρείται ότι θίγεται από παράβαση του νόμου δικαιούται να διεκδικεί τα δικαιώματα του ενώπιον του δικαστηρίου. Το αρμόδιο δικαστήριο είναι το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών.

Αδικήματα και ΠοινέςΌποιος παραβαίνει τον νόμο είναι ένοχος αδικήματος και τιμωρείται με πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τα €3417.

Απαγόρευση παραίτηση από δικαιώματαΟποιαδήποτε μονομερής ή κατά σύμφωνη παραίτηση από τα δικαιώματα που του παρέχονται από αυτό το νόμο απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη.

9

Ο περί Ίσης Αμοιβής μεταξύ Ανδρών και Γυναικών για την ίδια Εργασία ή για Εργασία Ίσης Αξίας Νόμος του 2002. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

Απασχόληση Απασχόληση σημαίνει παροχή εργασίας ή υπηρεσιών με αμοιβή βάσει ατομικής σύμβασης (προφορικής ή γραπτής, ατομικής ή συλλογικής) ή σχέσης εργασίας είτε από το ιδιωτικό είτε από το δημόσιο δίκαιο σε οποιοδήποτε τομέα ή κλάδο δραστηριότητας. Η απασχόληση μπορεί να είναι πλήρης ή μερική, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, σε συνεχή ή μη συνεχή βάση και ασχέτως του τόπου εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των κατ’ οίκον εργαζομένων και των μαθητευομένων.

ΑμοιβήΑμοιβή περιλαμβάνει τους συνήθεις βασικούς ή κατώτατους μισθούς ή αποδοχές και όλα τα άλλα οφέλη που λαμβάνει ο εργοδοτούμενος, άμεσα ή έμμεσα, σε χρήμα ή σε είδος από τον εργοδότη σε αντάλλαγμα για την προσφορά εργασίας του.

ΕργοδοτούμενοςΕίναι κάθε άνδρας ή γυναίκα που εργάζεται ή είναι μαθητευόμενος• σε πλήρη βάση• με μερική απασχόληση• με ορισμένο ή αόριστο χρόνο (αφορά δηλαδή και όσους εργάζονται με

συμβόλαια τακτής προθεσμίας).• με συνεχή ή διακεκομμένη απασχόληση• άσχετα από τον τόπο απασχόλησης συμπεριλαμβανομένου και των κατ΄ οίκο

εργαζομένων.

Δηλαδή αν ένας εργοδότης εργοδοτεί άτομα στην επιχείρηση του αλλά εργοδοτεί και άτομα με τη μορφή της κατ’ οίκο απασχόλησης οφείλει να τους θέτει στην ίδια μοίρα σε σχέση με την εφαρμογή της ίσης αμοιβής.

Αρχή της ισότητας στην αμοιβήΣημαίνει την απουσία κάθε άμεσης ή έμμεσης διάκρισης λόγω φύλου όσον αφορά την αμοιβή για ίδια εργασία ή για εργασία ίσης αξίας. Δηλαδή κάθε εργοδότης οφείλει να προσφέρει σε άνδρες και γυναίκες ίση αμοιβή για ίδια εργασία ή εργασία ίσης αξίας, ανεξάρτητα από το φύλο του εργοδοτουμένου και χωρίς να ασκεί άμεση ή έμμεση διάκριση, σε ότι αφορά την αμοιβή, ή σε τυχόν άλλα ωφελήματα, είτε σε χρήμα είτε σε είδος.

10

Εργασία ίσης αξίαςΣημαίνει εργασία που επιτελείται από άνδρες και γυναίκες, η οποία είναι όμοιας ή ουσιαστικά όμοιας φύσης, ή στην οποία αποδίδεται ίση αξία με βάση αντικειμενικά κριτήρια όπως αυτά καθορίζονται στο Νόμο.

Το πεδίο που καλύπτει ο όρος Ίση Αμοιβή για εργασία ίσης Αξίας αφορά τόσο εργασίες που εκτελούνται από άνδρες και γυναίκες και έχουν το στοιχείο της ομοιότητας π.χ. πωλητή – πωλήτρια όσο και εργασίες που κρίθηκαν ως εργασίες ίσης αξίας στη βάση κάποιων κοινών αντικειμενικών κριτηρίων αξιολόγησης.

Άμεση και Έμμεση διάκριση λόγω φύλου Άμεση διάκριση σημαίνει όταν ένα πρόσωπο υφίσταται, λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση που συνδέεται εμφανώς με το φύλο.

Έμμεση διάκριση υπάρχει όταν μια διάταξη, ένα κριτήριο, ένας όρος ή πρακτική, ενώ φαίνεται ουδέτερη, στην πραγματικότητα θίγει ένα σημαντικά ψηλότερο ποσοστό ατόμων του ενός φύλου, εκτός εάν μπορεί να δικαιολογηθεί από αντικειμενικούς παράγοντες, άσχετους προς το φύλο.

Σκοπός του ΝόμουΗ διασφάλιση της εφαρμογής της αρχής της ισότητας στην αμοιβή για ίδια εργασία ή για εργασία ίσης αξίας ανεξάρτητα από το φύλο του εργοδοτούμενου.

Ποιους καλύπτειΟ Νόμος εφαρμόζεται σε όλους τους εργοδοτούμενους (σε ιδιωτικό, δημόσιο και ημικρατικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των Ενόπλων Δυνάμεων και των Δυνάμεων Ασφαλείας) αναφορικά με όλες τις δραστηριότητες που έχουν σχέση με την απασχόληση, με μοναδική εξαίρεση τους αυτοεργοδοτούμενους. Δεν θίγει τις διατάξεις του Περί της Προστασίας της Μητρότητας και του Περί Γονικής Άδειας και Άδειας για λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμου.

Παροχή Ίσης Αμοιβής σε άνδρες και γυναίκες για ίδια εργασία και εργασία ίσης αξίας• Απαγορεύεται οποιαδήποτε διάκριση λόγω φύλου όσον αφορά όλα τα στοιχεία

και τους όρους αμοιβής για όμοια εργασία ή για εργασία στην οποία αποδίδεται η ίδια αξία.

• Κάθε εργοδότης οφείλει να παρέχει σε άνδρες και γυναίκες εργοδοτούμενους ίση αμοιβή για ίδια εργασία, ή για εργασία ίσης αξίας, ανεξάρτητα από το φύλο των εργοδοτουμένων.

• Εκεί και όπου χρησιμοποιείται σύστημα επαγγελματικής κατάταξης για τον καθορισμό της αμοιβής το σύστημα πρέπει να βασίζεται σε κοινά κριτήρια και αυτά να διαμορφώνονται με τρόπο που να αποκλείουν τις διακρίσεις με βάση το φύλο.

11

• Το πεδίο σύγκρισης μεταξύ εργοδοτουμένου γίνεται στην ακόλουθη βάση: Εργοδοτούμενοι που εργοδοτούνται αυτή τη στιγμή ή εργοδοτήθηκαν στον ίδιο εργοδότη ή σε άλλη επιχείρηση συνδεδεμένη με του ιδίου ομίλου επιχειρήσεων, κατά τα δύο προηγούμενα ή επόμενα δύο χρόνια.

Αυτό σημαίνει ότι η σύγκριση γίνεται όχι μόνο μεταξύ εργαζομένων που από την ώρα που γίνεται η καταγγελία εργοδοτούνται στο συγκεκριμένο εργοδότη, αλλά και σε περιπτώσεις που εργοδοτήθηκαν δυο χρόνια πριν ή δυο χρόνια μετά από την ώρα που εικάζεται η μη εφαρμογή του Νόμου.

Ένα δεύτερο στοιχείο είναι και το γεγονός ότι η σύγκριση μπορεί να γίνει μετάξυ εργοδοτουμένων που είτε εργοδότούνται στον ίδιο εργοδότη είτε σε επιχειρήσεις που ελέγχει ο συγκεκριμένος εργοδότης.

Ενημέρωση εργοδοτουμένων και εργοδοτώνΤο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει υποχρέωση ενημερώνει τους εργοδότες και εργοδοτούμενους γύρω από θέματα που αφορούν τον Νόμο.

Ενημέρωση στους εργοδοτούμενους μπορούν να δίνουν και οι συντεχνίες με ανακοινώσεις και άλλα μέσα που δύνανται να χρησιμοποιήσουν στους χώρους εργασίας. Για την εκπλήρωση του στόχου της ενημέρωσης των εργαζομένων οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν τις αναγκαίες διευκολύνσεις στις Συντεχνίες.

Κατάργηση ή ακυρότητα αντίθετων ρυθμίσεων• Από την 1 Ιανουαρίου 2003, που τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος, κάθε διάταξη

νόμου που έρχεται σε αντίθετη με αυτόν καταργείται στο σημείο εκείνο που αφορά άμεσα ή έμμεσα διάκριση.

• Σε περίπτωση που η διάκριση αφορά δικαίωμα ή πλεονέκτημα που παρέχεται σε άτομα του ενός φύλου μόνο, τότε αυτοδικαίως αυτό επεκτείνεται και στα άτομα του άλλου φύλου.

• Με την έναρξη εφαρμογής του Νόμου, οποιεσδήποτε νέες ρυθμίσεις σε συλλογικές ή ατομικές συμβάσεις, εσωτερικούς κανονισμούς, κανόνες ελεύθερου επαγγέλματος, είναι αντίθετες με το νόμο, είναι άκυρες, σε εκείνα τα σημεία που συνιστούν άμεση ή έμμεση διάκριση. Επίσης αν υπάρχουν πλεονεκτήματα ή δικαιώματα μέσα στις συλλογικές συμβάσεις τα οποία παρέχονται μόνο στα άτομα του ενός φύλου τότε αυτόματα πρέπει να ισχύουν και για τα άτομα του άλλου φύλου.

• Σε περίπτωση που υπάρξει απόφαση δικαστηρίου σε σχέση με θέματα που θίγονται πιο πάνω και αφορούν συλλογικές συμβάσεις τότε αυτές κοινοποιούνται στις οργανώσεις εργοδοτών και συντεχνιών οι οποίες υποχρεούνται να περιβάλλουν στη συλλογική σύμβαση την κατάργηση ή ακυρότητα ή επέκταση που διαπιστώθηκε από το δικαστήριο.

Για παράδειγμα αν υπάρξει απόφαση δικαστηρίου ότι το Χ επίδομα που προβλέπεται σε συλλογική σύμβαση λανθασμένα, κατά παράβαση του Νόμου, δίνεται μόνο στις γυναίκες, τότε αυτόματα αυτή η απόφαση πρέπει να μεταφέρεται στη συλλογική σύμβαση.

12

Προστασία ΕργοδοτουμένωνΟ Νόμος προστατεύει από απόλυση και δυσμενή μεταχείριση τόσο τα άτομα που υποβάλλουν παράπονο για μη εφαρμογή του Νόμου, όσο και άτομα που έδωσαν μαρτυρία για δίωξη του παραβάτη. Εργοδότης που δεν ενεργεί όπως επιβάλλει ο Νόμος, είναι ένοχος αδικήματος που τιμωρείται με ποινή μέχρι €1.708.

Εφαρμογή του Νόμου και διορισμός ΕπιθεωρητώνΟ Υπουργός ορίζει Επιθεωρητές ή άλλους λειτουργούς που έχουν την ευθύνη ελέγχου και εφαρμογής του Νόμου.Τα καθήκοντα και οι εξουσίες των επιθεωρητών ορίζονται επακριβώς και λεπτομερειακά στο Νόμο. Οι Επιθεωρητές μπορούν είτε να διατάξουν αυτεπάγγελτη έρευνα είτε να εξετάζουν καταγγελίες και παράπονα για παραβίαση προνοιών του Νόμου. Για το σκοπό αυτό τους παρέχονται οι σχετικές εξουσίες για να εισέρχονται σε οποιουσδήποτε χώρους με σκοπό την επιθεώρηση και να προβαίνουν σε συλλογή πληροφοριών, στοιχείων και διεξαγωγή ανακρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της συνδρομής οποιασδήποτε δημόσιας αρχής με σκοπό την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων τους. Η είσοδος σε οικιακά υποστατικά μπορεί να γίνεται αφού εξασφαλιστεί η συγκατάθεση του κατόχου τους. Ο επιθεωρητής μπορεί να δεχτεί καταγγελίες, τόσο από το άμεσα ενδιαφερόμενο άτομο όπως και για λογαριασμό τέτοιων ατόμων από οργανώσεις εργαζομένων και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) που ασχολούνται με ζητήματα ισότητας ή και προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Επιτροπή Έρευνας και Αξιολόγησης ΕργασίαςΟ Νόμος δίνει δυνατότητα για σύσταση Επιτροπής Έρευνας και Αξιολόγησης της Εργασίας. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί διευθέτηση της διαφοράς που αναφύεται με βάση το νόμο και η οποία έχει εξετασθεί από τον Επιθεωρητή, ο Επιθεωρητής είτε αυτεπάγγελτα, είτε από αίτημα οποιουδήποτε από τα ενδιαφερόμενα μέρη παραπέμπει τη διαφορά στην Επιτροπή η οποία διορίζεται από τον Υπουργό σε συνεννόηση με τις συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις.

Η Επιτροπή δεν είναι μόνιμη. Αποτελείται από τρία μέλη τα οποία επιλέγονται από κατάλογο που καταρτίζει ο Υπουργός σε συνεννόηση με τις συντεχνίες και τους εργοδότες.

Τα μέλη της Επιτροπής είναι άτομα τα οποία έχουν εξειδικευμένες γνώσεις στα ζητήματα της ίσης μεταχείρισης, της αξιολόγησης επαγγελμάτων, τις εργασιακές σχέσεις και την αγορά εργασίας.

Η Επιτροπή με στόχο να διεκπεραιώσει το έργο της έχει εξουσία να προβεί σε έρευνα, να απαιτήσει την προσκόμιση αρχείων και στοιχείων όπως και πληροφορίες για το θέμα που θα εξετάσει.

13

Σε τρεις μήνες από την ημέρα που της ανατέθηκε η εξέταση μιας υπόθεσης η Επιτροπή πρέπει να ολοκληρώσει το έργο της και να συντάξει έκθεση που υποβάλλει στον Επιθεωρητή. Ο Επιθεωρητής επιχειρεί και πάλιν τη διευθέτηση της διαφοράς και εάν υπάρξει, συντάσσει το πρακτικό συμβιβασμού.

Εάν όχι, συντάσσει πρακτικό με όσα έπραξε και διαπίστωσε, το οποίο δυνατόν να παρουσιαστεί στο Δικαστήριο.

Κριτήρια σύγκρισης και αξιολόγησης εργασίας Ίσης ΑξίαςΤα κριτήρια που καταγράφονται στο Νόμο αποφασίστηκαν στη βάση της πρακτικής που υπάρχει διεθνώς γύρω από το θέμα της ίσης αμοιβής και της αξιολόγησης εργασίας και τα οποία λαμβάνουν υπόψη οι Επιθεωρητές ή η Επιτροπή όταν συγκρίνουν δύο εργασίες αν είναι ίσης αξίας ή όχι.

Συγκεκριμένα λαμβάνονται υπόψη για σκοπούς σύγκρισης:• η φύση των καθηκόντων• ο βαθμός ευθύνης• τα προσόντα, οι δεξιότητες και η αρχαιότητα του κάθε εργαζόμενου• οι απαιτήσεις της εργασίας που έχουν σχέση με φυσικά ή πνευματικά προσόντα • οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται η εργασία• κατά πόσον οι οποιεσδήποτε διαφορές σε σχέση με την εκτελούμενη εργασία

ή τους όρους κάτω από τους οποίους η εργασία επιτελείται είναι μικρής σημασίας σε σχέση με το σύνολο της εργασίας που γίνεται. Εξετάζεται επίσης η συχνότητα αυτών των διαφορών.

Αρμόδια Δικαστήρια και κυρώσειςΜε εξαίρεση την αρμοδιότητα του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε διαφορές που προκύπτουν με βάση το Νόμο και αφορούν το δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα, αρμόδιο δικαστήριο για τα θέματα που προκύπτουν από το Νόμο είναι το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών.

Το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών μπορεί να επιδικάσει αποζημίωση, η οποία καλύπτει τουλάχιστο ολόκληρη τη θετική ζημιά που υπέστη το άτομο και χρηματική ικανοποίηση για τυχόν ηθική βλάβη του αιτητή. Στον επιδικαζόμενο ποσό προστίθεται και νόμιμος τόκος από την ημερομηνία της παράβασης μέχρι την πλήρη καταβολή της αποζημίωσης.

Το Δ.Ε.Δ. μπορεί εφ’ όσον το κρίνει αναγκαίο να εκδώσει και διάταγμα δεσμευτικής αναγνώρισης των δικαιωμάτων του αιτητή / τριας.

Στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί παράβαση του Νόμου δεν ισχύουν οποιεσδήποτε διατάξεις ή και συμφωνίες που θέτουν ως προϋπόθεση για την ευθύνη του παραβάτη ή για τα δικαιώματα σε αποζημίωση, ένα μόνιμο διάστημα απασχόλησης ή αριθμού ωρών ή ανώτατο όριο αποζημίωσης.

14

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι σε παραβιάσεις που αφορούν το Νόμο για την ίση αμοιβή δεν ισχύουν π.χ. οι πρόνοιες για 6μηνη υπηρεσία. Το ποσό της αποζημίωσης πληρώνεται εξ ολοκλήρου από τον εργοδότη.

Αδικήματα και ποινέςΕκτός από το δικαίωμα της αποζημίωσης για τη ζημιά, που περιλαμβάνει και χρηματική ικανοποίηση για τυχόν ηθική βλάβη, όποιος κριθεί ότι παραβιάζει τις διατάξεις του άρθρου 5 – Περί παροχής ίσης αμοιβής – είναι ένοχος αδικήματος και τιμωρείται με πρόστιμο μέχρι €6.834 ή έξι μήνες φυλάκιση ή και τα δύο μαζί.

Σε περίπτωση που το αδίκημα διαπράττεται από νομικό πρόσωπο ή οργανισμό, ένοχοι θεωρούνται ο διευθύνων σύμβουλος, πρόεδρος, διευθυντής, γραμματέας ή άλλος αξιωματούχος του νομικού προσώπου ή οργανισμού, εφ’ όσον αποδειχθεί ότι το αδίκημα διαπράχθηκε με συγκατάθεση, σύμπραξη ή ανοχή του.

Σ’ αυτή την περίπτωση το άτομο τιμωρείται όπως και η προηγούμενη περίπτωση, ενώ ο οργανισμός μόνο με πρόστιμο μέχρι €11.960. Στο Νόμο προβλέπονται ποινές και για την περίπτωση παρεμπόδισης του έργου της Επιτροπής ή των Επιθεωρητών με φυλάκιση μέχρι 3 μήνες, ή με πρόστιμο μέχρι €5.125 ή και τα δύο.

Αντίστροφη του βάρους της ΑπόδειξηςΣτο Νόμο υπάρχει η αρχή με βάση την οποία, άτομο που θεωρεί ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα που ο Νόμος του κατοχυρώνει και το οποίο επικαλείται και στοιχειοθετεί πραγματικά περιστατικά από τα οποία φαίνεται η παράβαση, τότε το Δικαστήριο υποχρεώνει τον αντίδικο του (τον εργοδότη) να αποδείξει ότι δεν υπήρξε παράβαση του Νόμου. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις καταγγελίας στους Επιθεωρητές.

15

Ο Περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμος του 1997 έως 2011

Ποιες καλύπτειΟ Νόμος καλύπτει κάθε εργαζόμενη έγκυο και νέα μητέρα καθώς και την εργαζόμενη που υιοθετεί παιδί, είτε εργάζεται στο δημόσιο, είτε στον ιδιωτικό τομέα, διασφαλίζοντας της το δικαίωμα για άδεια μητρότητας, προστασία από απόλυση, άδεια για προγεννητικές εξετάσεις, διευκολύνσεις θηλασμού/φροντίδας παιδιού, ασφάλεια και υγεία.

Άδεια Μητρότητας• Κάθε εργαζόμενη που παρουσιάζει πιστοποιητικό από το γιατρό της ότι

είναι έγκυος και στο οποίο καθορίζεται η αναμενόμενη βδομάδα τοκετού, δικαιούται άδεια μητρότητας.

• Κάθε εργαζόμενη έχει δικαίωμα σε άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 18 εβδομάδων. Από τις 18 εβδομάδες, οι 11 λαμβάνονται υποχρεωτικά στην περίοδο η οποία αρχίζει 2 εβδομάδες πριν την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού.

• Αυτό σημαίνει ότι για το υπόλοιπο της άδειας μητρότητας επιλέγει η ίδια η εργαζόμενη, αν θα το πάρει πριν ή μετά τον τοκετό. Ο εργοδότης σε καμία περίπτωση δεν έχει δικαίωμα να εξαναγκάσει εργαζόμενη να εγκαταλείψει οποιονδήποτε μέρος της άδειας μητρότητας.

• Σε περίπτωση που μια εργαζόμενη γεννήσει πριν από την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού, τότε το υπόλοιπο της άδειας παρέχεται μετά τον τοκετό, έτσι ώστε να παρέχεται χρόνος συνολικής άδειας 18 εβδομάδων.

• Σε περίπτωση που μια εργαζόμενη γεννήσει μετά από την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού, τότε η προ του τοκετού άδεια, παρατείνεται έτσι που να μην επηρεάζεται η υποχρεωτική άδεια μητρότητας των 10 εβδομάδων μετά την εβδομάδα στην οποία συνέβηκε ο τοκετός.

• Σε περίπτωση που, αμέσως μετά τον τοκετό, το βρέφος νοσηλεύεται:α) σε θερμοκοιτίδα λόγω πρόωρου τοκετού ήβ) λόγω άλλου προβλήματος υγείαςΠαραχωρείται επιπρόσθετη άδεια μητρότητας 1 εβδομάδας για κάθε 21 μέρα που το βρέφος χρειάστηκε να νοσηλευτεί, νοουμένου ότι η δικαιούχος προσκομίσει πιστοποιητικό από εγγεγραμμένο ιατρό και από το νοσηλευτικό ίδρυμα στο οποίο νοσηλεύτηκε το βρέφος.

Αν η νοσηλεία μετά την πάροδο των πρώτων 21 ημερών διαρκέσει για περίοδο μικρότερη της 21 μέρες, τότε όποτε οι ημέρες νοσηλείας υπερβαίνουν το 50% των 21 ημερών, παραχωρείται η επιπρόσθετη εβδομάδα άδεια μητρότητας.

B.

16

Η περαιτέρω επέκταση της άδειας μητρότητας παραχωρείται για περίοδο συνεχόμενη με την περίοδο των 18 εβδομάδων και δεν υπερβαίνει τη μέγιστη περίοδο των 6 εβδομάδων.

• Κατά την διάρκεια της άδειας μητρότητας, η εργαζόμενη παίρνει επίδομα μητρότητας όπως αυτό προβλέπεται από το Νόμο Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Στις περιπτώσεις που οι εργαζόμενες καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις, προσωπικά συμβόλαια, γραπτές ή προφορικές συμφωνίες, πέραν από το επίδομα μητρότητας, λαμβάνουν και ότι σχετικό προνοείται στις εν λόγω συμφωνίες.

Αν μια εργαζόμενη πετύχει, μέσω συλλογικής ή ιδιωτικής σύμβασης ευνοϊκότερα δικαιώματα σε σχέση με την άδεια μητρότητας, αυτά δεν επηρεάζονται καθόλου από το Νόμο.

Άδεια Μητρότητας στις Θετές ΜητέρεςΗ εργαζόμενη η οποία υιοθετεί παιδί κάτω των 12 ετών δικαιούται σε άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 16 εβδομάδων αμέσως μετά την ανάληψη φροντίδας του παιδιού και εφ’ όσον έχει γνωστοποιήσει την πρόθεση της για ανάληψη του παιδιού στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας με βάση τον Περί Υιοθεσίας Νόμο του 1995, ή εφόσον έχει συντελεστεί υιοθεσία με βάση τον περί Σύμβασης για την Προστασία του Παιδιού και για τη Συνεργασία Αναφορικά με Διακρατική Υιοθεσία (Κυρωτικό) Νόμο του 1994.

Το δικαίωμα αυτό παρέχεται στην εργαζόμενη νοουμένου ότι θα γνωστοποιήσει γραπτώς στον εργοδότη την πρόθεση της να υιοθετήσει παιδί και την ημερομηνία που θα αναλάβει το παιδί τουλάχιστον 6 εβδομάδες προηγούμενα.

Σε περίπτωση που η ειδοποίηση του εργοδότη για την ημερομηνία που θα αναλάβει το παιδί όπως αναφέρεται πιο πάνω είναι πρακτικά αδύνατη, η μισθωτή ενημερώνει τον εργοδότη της το συντομότερο δυνατό και προσκομίζει σχετική βεβαίωση από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας ότι η ενημέρωση δεν μπορούσε να είχε γίνει προηγουμένως.

Απαγόρευση Τερματισμού ΑπασχόλησηςΕργαζόμενη η οποία ενημερώνει γραπτώς τον εργοδότη της ότι είναι έγκυος προστατεύεται από απόλυση από την αρχή της εγκυμοσύνης της μέχρι και 3 μήνες μετά το πέρας της άδειας μητρότητας.

Απαγορεύεται σε εργοδότη να δώσει προειδοποίηση για τερματισμό απασχόλησης σε εργαζόμενη που του έχει γνωστοποιήσει με πιστοποιητικό γιατρού για την εγκυμοσύνη της ή να τερματίζει απασχόληση ή να προβαίνει σε ενέργειες με στόχο την οριστική αντικατάσταση της.

17

Σε περίπτωση που ο εργοδότης δώσει προειδοποίηση για απόλυση ή απολύσει έγκυο πριν αυτή τον ενημερώσει γραπτώς, η εργαζόμενη θα πρέπει να τον ενημερώσει γραπτώς με πιστοποιητικό από εγγεγραμμένο ιατρό εντός 5 εργάσιμων ημερών από την ημέρα που λαμβάνει γνώση της απόλυσης της και τότε ο εργοδότης θα πρέπει να ανακαλέσει την απόλυση.

Για την καλύτερη προστασία των εργαζομένων γυναικών, συστήνεται στις ενδιαφερόμενες όπως γνωστοποιούν αμέσως, γραπτώς την εγκυμοσύνη τους στον εργοδότη.

Ο εργοδότης δικαιούται να απολύσει εργαζόμενη μέσα σε αυτήν την περίοδο μόνο στις πιο κάτω περιπτώσεις και αφού γνωστοποιήσει και αιτιολογήσει γραπτώς τους λόγους απόλυσης:• Αν η εργαζόμενη είναι ένοχη σοβαρού παραπτώματος ή συμπεριφοράς η οποία

δικαιολογεί την ρήξη της σχέσης εργοδότησης.• Αν η σχετική επιχείρηση έπαυσε να λειτουργεί.• Αν η εργαζόμενη εργάζεται για συγκεκριμένη περίοδο και έχει λήξει η περίοδος

της σύμβασης εργασίας της εξαιρουμένων των περιπτώσεων στις οποίες η μη ανανέωση της σύμβασης εργασίας συνδέεται με την κατάσταση εγκυμοσύνης, τον τοκετό, τη γαλουχία ή με την άδεια μητρότητας της εργαζόμενης.

Η απαγόρευση για τερματισμό της απασχόλησης ισχύει και για τις εργαζόμενες που υιοθετούν παιδιά.

Άδεια απουσίας για προγεννητικές εξετάσειςΗ εργαζόμενη δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία της για προγεννητικές εξετάσεις χωρίς να επηρεάζεται ο μισθός της εφόσον οι εξετάσεις αυτές είναι αναγκαίο να γίνουν κατά τη διάρκεια του εργάσιμου χρόνου της. Πρέπει όμως να ειδοποιήσει έγκαιρα τον εργοδότη παρουσιάζοντας και σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό. Διευκολύνσεις για το θηλασμό και τις αυξημένες φροντίδες του παιδιούΗ εργαζόμενη, για το θηλασμό και την αυξημένη φροντίδα που απαιτείται για την ανατροφή του παιδιού, δικαιούται για χρονική περίοδο 9 μηνών μετά τον τοκετό ή από την ημέρα που αρχίζει η άδεια μητρότητας σε περίπτωση υιοθεσίας:

α) είτε να διακόπτει την εργασία της για μια ώραβ) είτε να αποχωρεί μια ώρα νωρίτεραγ) είτε να προσέρχεται μια ώρα αργότερα

Ο χρόνος που παρέχεται για θηλασμό ή φροντίδα θεωρείται και αμείβεται ως εργάσιμος χρόνος.

Σημείωση:Η φυσική μητέρα χάνει το δικαίωμα αυτό από τη στιγμή που η θετή μητέρα κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος για το ίδιο παιδί.

18

Ασφάλεια στο χώρο εργασίαςΟ Νόμος απαγορεύει την απασχόληση εγκύων σε εργασίες που έχουν χαρακτηριστεί από τους Περί Προστασίας της Μητρότητας Κανονισμούς του 2002 που εκδίδονται με βάση τους Περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμους ως επικίνδυνες για την υγιεινή εξέλιξη της εγκυμοσύνης.

Οι εργοδότες έχουν υποχρέωση να εκτιμούν τους κινδύνους κατά την εργασία για την υγεία της εγκύου, της λεχώνας και της γαλουχούσας και να λαμβάνουν μέτρα προστασίας. Σε περίπτωση που η φύση της εργασίας εκτιμάται ότι εγκυμονεί κινδύνους που δεν μπορούν να αποφευχθούν, η εργοδοτούμενη θα πρέπει να μετακινηθεί σε άλλη θέση εργασίας. Αν αυτό δεν μπορεί να γίνει, η εργαζόμενη έχει το δικαίωμα να απουσιάζει από την εργασία της για όσο χρόνο χρειαστεί χωρίς να επηρεάζονται οι απολαβές της. Οι πιο πάνω υποχρεώσεις του εργοδότη ισχύουν και στην περίπτωση νυκτερινής εργασίας νοουμένου ότι παρουσιάζει σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό.

Διασφάλιση ΔικαιωμάτωνΗ άδεια μητρότητας δεν επηρεάζει την αρχαιότητα της εργαζόμενης ή το δικαίωμα της σε προαγωγή ή την επάνοδο της στην εργασία που εκτελούσε προηγουμένως ή σε άλλη παρόμοια, με τις ίδιες απολαβές.

Διορισμός ΕπιθεωρητώνΜε στόχο τη σωστή εφαρμογή του Νόμου για την Προστασία της Μητρότητας, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει διορίσει σε όλες τις πόλεις Επιθεωρητές. Οι εργαζόμενες μπορούν και πρέπει να καταγγέλλουν οποιεσδήποτε παραβιάσεις του Νόμου στους επιθεωρητές.

Αρμόδιο ΔικαστήριοΑρμόδιο δικαστήριο για την επίλυση κάθε διαφοράς που προκύπτει από τον παρόντα νόμο είναι το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών.

ΠοινέςΕργοδότης ο οποίος παραβιάζει οποιανδήποτε πρόνοια του Νόμου, είναι ένοχος αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή προστίμου που δεν υπερβαίνει τις €6834.

Προϋποθέσεις ευθύνηςΣε περίπτωση παράβασης του νόμου, δεν ισχύουν διατάξεις που θέτουν, ως προϋπόθεση της ευθύνης του παραβάτη/ή και του δικαιώματος για αποζημίωση ή άλλη θεραπεία,• ελάχιστο διάστημα απασχόλησης ή ελάχιστες ώρες απασχόλησης της

εργοδοτούμενης • ανώτατο όριο αποζημίωσης.

19

Οι Περί Γονικής Άδειας και Άδειας για Λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμος του 2012 ρυθμίζει το δικαίωμα του γονέα – εργοδοτουμένου να παίρνει άδεια χωρίς απολαβές για σκοπούς φροντίδας και ανατροφής του παιδιού. Επίσης, ο εν λόγω Νόμος ρυθμίζει το δικαίωμα του εργοδοτουμένου να παίρνει άδεια για λόγους ανωτέρας βίας που σχετίζονται με επείγοντες οικογενειακούς λόγους.

Ποιους ΚαλύπτειΟ Νόμος καλύπτει όλους τους εργοδοτούμενους, άνδρες και γυναίκες, που έχουν συμπληρώσει συνεχή απασχόληση έξι μηνών στον ίδιο εργοδότη περιλαμβανομένων εργοδοτουμένων με μερική απασχόληση, με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου ή με σύμβαση ή σχέση εργασίας με επιχείρηση προσωρινής απασχόλησης.

Δικαιώματα των γονέων για χορήγηση γονικής άδειας• Κάθε γονέας εργοδοτούμενος, άνδρας ή γυναίκα, δικαιούται να πάρει άδεια,

χωρίς απολαβές, μέχρι και 18 εβδομάδες, λόγω γέννησης ή υιοθεσίας παιδιού με σκοπό τη φροντίδα και ανατροφή του παιδιού.

• Στην περίπτωση χήρου γονέα, η διάρκεια της γονικής άδειας δύναται να διαρκέσει μέχρι και 23 εβδομάδες.

• Το δικαίωμα αυτό είναι ατομικό και αμεταβίβαστο εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες ένας εκ των δύο γονέων έχει λάβει γονική άδεια τουλάχιστον 2 εβδομάδων οπόταν επιτρέπεται η μεταβίβαση 2 εβδομάδων από το υπόλοιπο της συνολικής του άδειας, στο υπόλοιπο του άλλου γονέα.

• Σε περίπτωση ύπαρξης περισσοτέρων του ενός παιδιών, το δικαίωμα των γονέων είναι αυτοτελές για το κάθε ένα από αυτά.

• Σε περίπτωση που έχουν γεννηθεί πάνω από ένα παιδιά την ίδια μέρα, το δικαίωμα της γονικής άδειας είναι 18 εβδομάδες για κάθε παιδί.

• Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη αποφασίζουν, με κοινή συμφωνία, κάθε φορά, ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα. Νοείται ότι με τη σύμφωνο γνώμη του εργοδότη, και οι δύο γονείς μπορούν να κάνουν χρήση συγχρόνως του δικαιώματος αυτού.

Χρόνος και τρόπος λήψης της γονικής άδειας• Η γονική άδεια μπορεί να λαμβάνεται με ελάχιστη διάρκεια 1 εβδομάδας και

μέγιστη διάρκεια 5 εβδομάδων το χρόνο, στις περιπτώσεις 1ή 2 παιδιών και 7 εβδομάδων για 3 παιδιά και περισσότερα.

• Το δικαίωμα γονικής άδειας παρέχεται για το κάθε παιδί ξεχωριστά, αρκεί από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί να μεσολαβήσει ένας χρόνος απασχόλησης του γονέα στον ίδιο εργοδότη.

• Στην περίπτωση της φυσικής μητέρας, η γονική άδεια λαμβάνεται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας και πριν τη συμπλήρωση του 8ου έτους της ηλικίας του παιδιού.

20

• Στην περίπτωση του φυσικού πατέρα μεταξύ του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί από τη γέννηση του παιδιού και της συμπλήρωσης του 8ου έτους της ηλικίας του παιδιού.

• Σε περίπτωση υιοθεσίας, η γονική άδεια λαμβάνεται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας και για περίοδο 8 χρόνων από την ημέρα υιοθεσίας του παιδιού, νοουμένου ότι το παιδί δεν θα υπερβεί το δωδέκατο έτος της ηλικίας του. Ο θετός πατέρας μπορεί να λαμβάνει την άδεια μετά την υιοθεσία του παιδιού.

• Στην περίπτωση παιδιού με αναπηρία, μέχρι το 18ο έτος της ηλικίας του παιδιού, τηρουμένων των διατάξεων του περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμου.

Προειδοποίηση προς τον εργοδότη για λήψη γονικής άδειαςΟ εργοδοτούμενος οφείλει να προειδοποιήσει γραπτώς τον εργοδότη του, 3 εβδομάδες πριν την ημέρα έναρξης της γονικής άδειας, και να αναφέρει την ημερομηνία έναρξη και λήξης της.

Σε περίπτωση σοβαρής ασθένειας/πάθησης παιδιού, η οποία καθορίζεται στον Πίνακα του παρόντος νόμου, η προειδοποίηση μειώνεται σε 1 εβδομάδα.

Άρνηση χορήγησης γονικής άδειαςΟ εργοδότης μπορεί να αρνηθεί τη χορήγηση γονικής άδειας εάν έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι ο εργοδοτούμενος/η δεν δικαιούται τέτοια άδεια. Θα πρέπει όμως προτού αρνηθεί:• Να ενημερώσει γραπτώς τον/ην εργοδοτούμενο/η για την πρόθεση του να μην

του χορηγήσει την γονική άδεια και • Να καλέσει τον/ην εργοδοτούμενο/η να υποβάλει εντός επτά ημερών τους

λόγους που πιστεύει ότι δικαιούται την άδεια.

Πριν ο εργοδότης αποφασίσει να αρνηθεί τη χορήγηση γονικής άδειας, οφείλει να λάβει υπόψη τους λόγους για τους οποίους ο/η εργοδοτούμενος/η πιστεύει ότι δικαιούται τέτοια άδεια. Εάν αρνηθεί, θα πρέπει να διευκρινίζει τους λόγους της άρνησης του.

Μετάθεση χορήγησης γονικής άδειαςΟ εργοδότης μπορεί να μεταθέσει τη χορήγηση γονικής άδειας μετά από διαβούλευση με τον/ην εργοδοτούμενο/η, για λόγους που σχετίζονται με την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης. Για παράδειγμα όταν:

• Η εργασία είναι εποχιακού χαρακτήρα• Δεν μπορεί να βρεθεί αντικαταστάτης• Σημαντικό ποσοστό των υπαλλήλων της επιχείρησης ζητά γονική άδεια για την

ίδια χρονική περίοδο• Συγκεκριμένα καθήκοντα του/της εργοδοτούμενου/ης είναι στρατηγικής

σημασίας για την επιχείρηση

21

Επιπλέον, ο εργοδότης οφείλει εντός δυο εβδομάδων από την ημέρα υποβολής της αίτησης του/ης εργοδοτούμενου/ης, να τον/ην ενημερώσει γραπτώς για τους λόγους μετάθεσης της ημερομηνίας χορήγησης της άδειας. Η ημερομηνία μετάθεσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες από την ημερομηνία κοινοποίησης της αναβολής.

Τερματισμός και κοινοποίηση τερματισμού γονικής άδειαςΑν ο εργοδότης έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι ο/η εργοδοτούμενος/η χρησιμοποιεί την γονική άδεια για άλλο σκοπό εκτός από τη φροντίδα και ανατροφή του παιδιού του, τότε μπορεί να τερματίσει τη γονική άδεια.

Ο εργοδότης, προτού τερματίσει τη γονική άδεια, πρέπει να ενημερώσει γραπτώς τον/την εργοδοτούμενο/η και να τον/ην καλέσει να υποβάλει εντός επτά ημερών τους δικούς του λόγους και εξηγήσεις για την ανάγκη λήψης της άδειας.

Πριν ο εργοδότης αποφασίσει να τερματίσει τη γονική άδεια, οφείλει να λάβει υπόψη τους λόγους που θα υποβάλει ο/η εργοδοτούμενος/η.

Στην περίπτωση που ο εργοδότης τελικά αποφασίσει να τερματίσει τη γονική άδεια, υποχρεούται να ενημερώσει με γραπτή ειδοποίηση τον/ην εργοδοτούμεν/η. Στην ειδοποίηση πρέπει να αναφέρει τους λόγους και την ημερομηνία τερματισμού.

Η ημερομηνία τερματισμού πρέπει να είναι τουλάχιστον επτά μέρες μετά την ημερομηνία της σχετικής ειδοποίησης, οπότε ο/η εργοδοτούμενος/η είναι υποχρεωμένος/η να επιστρέψει στην εργασία του/ης. Από την ημερομηνία επιστροφής στην εργασία του/ης, παύει να μετρά η γονική άδεια.

Επιστροφή στην εργασία μετά τη λήξη της γονικής άδειας και διασφάλιση δικαιωμάτων• Ο/Η εργοδοτούμενος/η δικαιούται να επιστρέψει στην εργασία του, στην ίδια

ή παρόμοια θέση, η οποία δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι κατώτερη από αυτήν που είχε πριν την γονική άδεια.

• Μετά τη λήξη της γονικής άδειας, ο/η εργοδοτούμενος/η συνεχίζει να διατηρεί όλα τα δικαιώματα του (κεκτημένα ή όσα θα αποκτούσε), συμπεριλαμβανομένων και αυτών που πιθανόν να προκύψουν από αλλαγές στη νομοθεσία, τις συλλογικές συμβάσεις ή την πρακτική.

• Ο εργοδοτούμενος/η και ο εργοδότης δύνανται να διατηρούν επαφή κατά την περίοδο τη γονικής άδειας και να προβαίνουν σε διευθετήσεις για τυχόν ενδεδειγμένα μέτρα επανένταξης, τα οποία αποφασίζονται μεταξύ τους.

• Ο χρόνος απουσίας του/ης εργοδοτουμένου/ης κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας η πιστώνεται με ασφαλιστέες αποδοχές σύμφωνα με τις διατάξεις των περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμων

• Ο χρόνος απουσίας του/ης εργοδοτούμενου/ης κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας θεωρείται περίοδος απασχόλησης για τον υπολογισμό της ετήσιας άδειας με απολαβές που δικαιούται. Η γονική άδεια δεν θεωρείται ως ετήσια άδεια.

22

• Ο χρόνος απουσίας του/ης εργοδοτούμενου/ης κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας θεωρείται περίοδος απασχόλησης για τους σκοπούς των περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμων.

Ενημέρωση Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών ΑσφαλίσεωνΟ/Η εργοδοτούμενος/η, ο/η οποίος/α λαμβάνει γονική άδεια, έχει υποχρέωση, μέσα σε τρεις μήνες από τη λήξη κάθε περιόδου της άδειας αυτής, να ενημερώνει το Διευθυντή των Υπηρεσιών των Κοινωνικών Ασφαλίσεων συμπληρώνοντας το σχετικό έντυπο (μπορεί να το παραλάβει από τα Επαρχιακά Γραφεία Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη).

Αν ο/η εργοδοτούμενος/η δεν ενημερώσει το Διευθυντή εντός της πιο πάνω προθεσμίας, ο Διευθυντής μπορεί με απόφαση του να παρατείνει την προθεσμία εφόσον ο/η εργοδοτούμενος/η αποδείξει βάσιμη αιτία για την παράλειψη του να ενημερώσει. Ο Διευθυντής μπορεί να παρατείνει την προθεσμία για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η συγκεκριμένη αιτία, αλλά δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες.

ΣημείωσηΕίναι αναγκαία η συμπλήρωση του ειδικού εντύπου των Κοινωνικών Ασφαλίσεων για να πιστώνονται οι ασφαλιστές αποδοχές του/της εργοδοτούμενου/ης κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας και να θεωρείται συνεχόμενη η υπηρεσία στην εργασία του/της.

Ο/Η εργοδοτούμενος/η δικαιούται να παίρνει άδεια 7 ημερών το χρόνο, χωρίς αποδοχές, για λόγους ανωτέρας βίας. Οι λόγοι της άδειας πρέπει να συνδέονται με επείγοντες οικογενειακούς λόγους που αφορούν ασθένεια, ή ατύχημα εξαρτωμένων μελών της οικογένειας του/ης εργοδοτούμενου/ης (παιδί, σύζυγο, γονέα, αδελφό, αδελφή, παππού, γιαγιά) και καθιστούν απαραίτητη την άμεση παρουσία του.

Τρόπος χορήγησης της άδειαςΗ άδεια χορηγείται ολόκληρη μια φορά ή τμηματικά. Όταν οι δικαιούχοι είναι σύζυγοι, αυτή η άδεια χορηγείται στον κάθε ένα ξεχωριστά.

Υποχρεώσεις του εργοδοτούμενουΟ/Η εργοδοτούμενο/η πρέπει να ειδοποιεί τον εργοδότη του το συντομότερο δυνατό σε περίπτωση που πρόκειται να κάνει χρήση της άδειας για λόγους ανωτέρας βίας.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ Ίση Μεταχείρηση ανδρών και γυναικώνΆνδρες και γυναίκες απολαμβάνουν ίσης μεταχείρισης απαγορευόμενης κάθε άμεσης ή έμμεσης διάκρισης λόγω φύλου, όσον αφορά τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτόν το νόμο.

23

Βάρος της απόδειξηςΌταν πρόσωπο θεωρεί ότι θίγεται από τη μη τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και παρουσιάζει ενώπιον του δικαστηρίου, σε διαδικασία αστικής φύσεως, ή ενώπιον άλλης αρμόδιας αρχής, εξαιρουμένων των εξωδίκων διαδικασιών, πραγματικά περιστατικά από τα οποία τεκμαίρεται η ύπαρξη άμεσης ή έμμεσης διάκρισης, το βάρος της απόδειξης ότι δεν υπήρξε παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης βαραίνει τον εναγόμενο.

Ευνοϊκότερες ρυθμίσειςΜπορούν να υπάρξουν ευνοϊκότεροι όροι από ότι προνοεί ο Νόμος είτε μέσω συλλογικών συμβάσεων είτε σε περίπτωση συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργοδοτούμενου/ης.

Απαγόρευση τερματισμού ή διακοπής της απασχόλησηςΗ αίτηση για λήψη ή η λήψη γονικής άδειας ή η απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λόγο για τερματισμό της απασχόλησης και ούτε διακόπτει το συνεχές της απασχόλησης.

Απαγορεύεται σε εργοδότη να τερματίζει την απασχόληση εργοδοτούμενου/ης ή να δίνει προειδοποίηση τερματισμού απασχόλησης σε εργοδοτούμενο/η κατά τη χρονική περίοδο που αρχίζει από τη στιγμή της υποβολής αίτησης για λήψη γονικής άδειας και που λήγει με το τέλος της περιόδου γονικής άδειας ή προειδοποίηση τερματισμού απασχόλησης, η οποία εκπνέει κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου, η προειδοποίηση τερματισμού απασχόλησης κατά τη διάρκεια απουσίας για λόγους ανωτέρας βίας.

Δεν αποτελεί αδίκημα η προειδοποίηση τερματισμού ή ο τερματισμός απασχόλησης στις πιο κάτω περιπτώσεις:• Αν ο/η εργοδοτούμενος/η είναι ένοχος σοβαρού παραπτώματος ή συμπεριφοράς

η οποία δικαιολογεί τη ρήξη της σχέσης της εργοδότησης• Αν η σχετική επιχείρηση έπαυσε να λειτουργεί• Αν η περίοδος διάρκειας της σύμβασης εργασίας έχει λήξει.

Σε περίπτωση τερματισμού της απασχόλησης εργοδοτουμένου/ης κατά τη χρονική περίοδο που προβλέπεται στο εδάφιο (2) του παρόντος άρθρου, ο εργοδότης οφείλει να δικαιολογήσει δεόντως και γραπτώς τον τερματισμό της απασχόλησης.

Επιθεωρητές ή άλλοι λειτουργοίΟ Υπουργός ορίζει επιθεωρητές ή/και άλλους λειτουργούς, εφόσον τους κρίνει αναγκαίους για την καλύτερη Εφαρμογή του νόμου.

ΠοινέςΕργοδότης, ο οποίος παραβιάζει οποιαδήποτε από τις διατάξεις του παρόντος Νόμου, είναι ένοχος αδικήματος και η ποινή σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα €7500.00.

24

Ο Περί Χορήγησης Κοινωνικής Σύνταξης Νόμοι του 1995 έως 2012.

Ο Νόμος έχει σκοπό τη χορήγηση σύνταξης σε όλους τους κατοίκους της Κυπριακής Δημοκρατίας οι οποίοι δεν δικαιούνται σύνταξη ή άλλη παρόμοια πληρωμή από οποιαδήποτε πηγή. Η Κοινωνική Σύνταξη καταβάλλεται από το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας.

Αρμόδια υπηρεσία για την εφαρμογή του Νόμου είναι το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Ποίοι δικαιούνται Κοινωνική ΣύνταξηΠρόσωπα που:(α) συμπλήρωσαν το 65 έτος(β) με τη συμπλήρωση της ηλικίας αυτής ή μετέπειτα, ικανοποιούν τις προϋποθέσεις διαμονής και(γ) δεν δικαιούνται από οποιαδήποτε πηγή σύνταξη ή άλλη παρόμοια πληρωμή της οποίας το μηνιαίο ύψος είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το μηνιαίο ύψος της κοινωνικής σύνταξης.

Προϋποθέσεις διαμονής για τη χορήγηση κοινωνικής σύνταξης είναι:(α) νόμιμη διαμονή στην Κύπρο για συνολική περίοδο 20 τουλάχιστον χρόνων από την ημερομηνία από την οποία ο αιτητής συμπλήρωσε την ηλικία των 40 χρόνων ή(β) νόμιμη διαμονή στην Κύπρο για συνολική περίοδο 35 χρόνων από την ημερομηνία από την οποία ο αιτητής συμπλήρωσε την ηλικία των 18 χρόνων.

Για σκοπούς υπολογισμού της περιόδου διαμονής, οποιαδήποτε περίοδος απουσίας από την Κύπρο για χρονικό διάστημα μικρότερο των δύο μηνών σε οποιοδήποτε ημερολογιακό χρόνο θα θεωρείται ως περίοδος διαμονής στη Κύπρο.

Ύψος Κοινωνικής ΣύνταξηςΤο μηνιαίο ύψος της Κοινωνικής Σύνταξης από 1.1.2013 μέχρι 31.12.2016 θα είναι €336.28. Η πρόνοια για αναπροσαρμογή της καταργείται.

Στη περίπτωση που πρόσωπο δικαιούται από οποιαδήποτε πηγή σύνταξη ή άλλη παρόμοια πληρωμή της οποίας το μηνιαίο ύψος είναι κατώτερο του μηνιαίου ύψους της κοινωνικής σύνταξης, τότε, το μηνιαίο ύψος της Κοινωνικής Σύνταξης είναι ίσο με τη διαφορά των δυο συντάξεων.

Το Δεκέμβριο κάθε χρόνου χορηγείται και 13η σύνταξη ίση με το 1/12 του ολικού ποσού της σύνταξης που πληρώθηκε για το χρόνο.

25

Έναρξη και τερματισμός πληρωμήςΗ πληρωμή της κοινωνικής σύνταξης αρχίζει την πρώτη ημέρα του μήνα, ο οποίος ακολουθεί το μήνα μέσα στον οποίο αποκτάται το δικαίωμα σε σύνταξη και τερματίζεται την τελευταία μέρα του μήνα στον οποίο το δικαίωμα σε σύνταξη παύει.

Διαβήματα αιτητήΓια να πάρει κοινωνική σύνταξη το ενδιαφερόμενο πρόσωπο, πρέπει να υποβάλει αίτηση με ειδικό έντυπο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η αίτηση πρέπει να πιστοποιείται από τον Κοινοτάρχη της ενορίας, ή της κοινότητας του αιτητή και να παραδίδεται μαζί με το πιστοποιητικό γέννησης του στο πλησιέστερο Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή στα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη.

Προθεσμία για υποβολή της αίτησηςΗ αίτηση για κοινωνική σύνταξη πρέπει να υποβληθεί μέσα σε τρεις μήνες από την ημέρα που αποκτά το δικαίωμα στη σύνταξη. Αν η αίτηση υποβληθεί καθυστερημένα η σύνταξη πληρώνεται αναδρομικά μόνο για τρεις μήνες. Σε εξαιρετικές όμως περιπτώσεις, αν ο αιτητής αποδείξει ότι έχει εύλογη αιτία για την καθυστέρηση στην υποβολή της αίτησης, η σύνταξη μπορεί να πληρωθεί αναδρομικά μέχρι δώδεκα μήνες.

Έκπτωση από το δικαίωμα λήψης κοινωνικής σύνταξης.Ο δικαιούχος κοινωνικής σύνταξης χάνει το δικαίωμα του στη σύνταξη όταν και αν:• Αποκτήσει από οποιαδήποτε πηγή δικαίωμα σύνταξης ή άλλης παρόμοιας

πληρωμής της οποίας το ύψος είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το ύψος της κοινωνικής σύνταξης.

• Είναι εξαρτώμενος συνταξιούχου και το ύψος της αύξησης που πληρώνεται γι’ αυτό είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το ύψος της κοινωνικής σύνταξης που δικαιούται.

• Απουσιάζει από την Κύπρο για χρονικό διάστημα πέραν των δύο μηνών ή εκτίει ποινή φυλάκισης ή τελεί υπό νόμιμη κράτηση.

Αύξηση για εξαρτώμενοΗ αύξηση από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων που καταβάλλεται σε συνταξιούχο για εξαρτώμενο που παύει να του καταβάλλεται από την ημερομηνία από την οποία ο εξαρτώμενος αποκτά δικαίωμα σε κοινωνική σύνταξη.

Εφ’ άπαξ ποσόΣε περίπτωση κατά την οποία πρόσωπο συμπληρώνει την ηλικία των 65 χρόνων και δεν αποκτά δικαίωμα σε σύνταξη γήρατος ή χηρείας γιατί δεν ικανοποιούνται οι σχετικές προϋποθέσεις εισφοράς, αλλά αποκτά δικαίωμα σε εφάπαξ ποσό από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το ποσό αυτό δεν θα καταβάλλεται στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο εάν έχει δικαίωμα σε κοινωνική σύνταξη.

26

Το ειδικό βοήθημα τοκετού σε άγαμες μητέρες παρέχεται σύμφωνα με την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 66.032 και ημερομηνίας 12 Σεπτεμβρίου 2007.

Πότε παρέχεται το βοήθημαΤο βοήθημα παρέχεται στην άγαμη μητέρα εφόσον δεν εξασφαλίζει δικαίωμα στο αντίστοιχο βοήθημα τοκετού που παρέχεται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Το βοήθημα παρέχεται σε άγαμη μητέρα που είναι πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας ή πολίτης άλλου κράτους, νοουμένου ότι έχει τη μόνιμη διαμονή της στην Κυπριακή Δημοκρατία για τουλάχιστο 12 συνεχείς μήνες.

Η αίτηση θα πρέπει να υποβάλλεται εντός ενός έτους από την ημερομηνία τοκετού

Ύψος βοηθήματοςΤο ύψος του βοηθήματος είναι ισόποσο με το αντίστοιχο βοήθημα τοκετού που παρέχεται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και ανέρχεται στα €544.08 (για τοκετούς μετά τις 7.1.2013)

Το Επίδομα Μάνας έχει καταργηθεί από 1/1/13.

27

Ο Περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμοι του 2002 έως του 2011.

Το επίδομα τέκνου παραχωρείται• Στην οικογένεια, που έχει τη συνήθη διαμονή της τουλάχιστο κατά τα

τελευταία 3 χρόνια, στα εδάφη που ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος από την Κυπριακή Δημοκρατία, και

• που έχει εξαρτώμενα τέκνα που ζουν κάτω από την ίδια στέγη

α) ηλικίας μέχρι 18 ετών,β) ηλικίας μέχρι 19 ετών, εφόσον φοιτούν σε σχολείο Μέσης Εκπαίδευσηςγ) ηλικίας μέχρι 21 ετών, εφόσον υπηρετούν στην Εθνική Φρουράδ) ανεξάρτητα από ηλικία, τέκνα που στερούνται μόνιμα της ικανότητας για συντήρησης τους

• και το ακαθάριστο ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει:

Α) τις €49.000 για οικογένειες με 1 εξαρτώμενο τέκνοΒ) τις €99.000 για οικογένειες με 2 έως 4 εξαρτώμενα τέκνα, καιΓ) για οικογένειες με περισσότερα από 4 εξαρτώμενα τέκνα, το μέγιστο του ετήσιο ακαθάριστου οικογενειακού εισοδήματος, αυξάνεται κατά €10.000 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο πέραν του τέταρτου τέκνου.

*Παράδειγμα για οικογένεια με 5 εξαρτώμενα τέκνα το μέγιστο όριο οικογενειακού εισοδήματος διαμορφώνεται στα €109.000.

• Πέραν του εισοδηματικού κριτηρίου, το επίδομα δεν θα παραχωρείται εφόσον η συνολική αξία σε τρέχουσες τιμές, των περιουσιακών στοιχείων της οικογένειας υπερβαίνει το €1.200.000.

ΥΨΟΣ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΤΕΚΝΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΕΩΣ €49.000

Αριθμός τέκνωνστην οικογένεια

ΒασικόΕτήσιοεπίδομα

(ανά εξαρτώμενοτέκνο)

Πρόσθετο ετήσιοεπίδομα γιαοικογένειες

με εισόδημα μέχρι€19.500 το χρόνο

Πρόσθετο ετήσιοεπίδομα

για οικογένειεςμε εισόδημααπό €19500

μέχρι €39.000το χρόνο

Οικογένεια με 1 τέκνο

Οικογένεια με 2 τέκνα

Οικογένεια με 3 τέκνα

Οικογένεια με 4 ήπερισσότερα τέκνα

€380

€380

€760

€1.260

€95

€190

€285

€415

€45

€140

€235

€265

28

ΕΠΙΔΟΜΑ ΤΕΚΝΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ 2 Η ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑΕΞΑΡΤΩΜΕΝΑ ΤΕΚΝΑ ΚΑΙ ΕΤΗΣΙΟ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ

ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ €49.000 ΚΑΙ ΑΝΩΕτήσιο εισόδημαοικογενειών με 2

ή και περισσότεραεξαρτώμενα τέκνα

Οικογένειαμε 2 τέκνα

(ετήσιο επίδομαανά εξαρτώμενο

τέκνο)

Οικογένειαμε 3 τέκνα

(ετήσιο επίδομαανά εξαρτώμενο

τέκνο)

Οικογένειαμε 4 τέκνα

και άνω(ετήσιο επίδομαανά εξαρτώμενο

τέκνο)€49.000,01 - €59.000,00

€59.000,01 - €69.000,00

€69.000,01 - €79.000,00

€79.000,01 - €89.000,00

€89.000,01 - €99.000,00

Άνω των €99.000,01*

€345

€303

€265

€225

€190

€0

€690

€610

€535

€455

€380

€0

€1.135

€1.010

€880

€755

€630

€630*

Σημείωση Οικογένεια με ένα εξαρτώμενο τέκνο με οικογενειακό εισόδημα πέραν των 49.000 δεν δικαιούται επίδομα τέκνου.

Σε ποιους πληρώνεται:• Το επίδομα πληρώνεται στη μητέρα όταν οι γονείς συζούν,• Στον πατέρα ή τη μητέρα ανάλογα με την περίπτωση όταν αυτοί είναι άγαμοι,

χήροι, διαζευγμένοι για τον αριθμό των τέκνων που ζουν μαζί τους κάτω από την ίδια στέγη

• Όταν και οι δύο γονείς είναι νεκροί, καταβάλλεται στο πρόσωπο που έχει την φροντίδα των τέκνων.

Τρόπος πληρωμής • Στις οικογένειες με 3 ή περισσότερα τέκνα το επίδομα θα καταβάλλεται μετά

την παρέλευση του πρώτου τετραμήνου του έτους και ακολούθως σε μηνιαία βάση.

• Στις οικογένειες με ένα και δύο τέκνα θα καταβάλλεται στο τέλος του χρόνου.

Τρόπος υπολογισμού οικογενειακού εισοδήματος• Για τον υπολογισμό του οικογενειακού εισοδήματος λαμβάνεται υπόψη το

ακαθάριστο εισόδημα που αποκτήθηκε ένα έτος πριν από το έτος καταβολής του επιδόματος τέκνου, από όλα τα μέλη της οικογένειας από εργασία, απασχόληση, συντάξεις, ενοίκια μερίσματα, τόκους, καταθέσεις .

• Το ύψος του επιδόματος τέκνου αναπροσαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου κάθε χρόνου κατά το ποσοστό αύξησης του μέσου όρου που δείκτη τιμών καταναλωτή κατά τον τελευταίο χρόνο σε σύγκριση με το μέσο όρο του δείκτη αυτού κατά το αμέσως προηγούμενο χρόνο.

29

Διαδικασία υποβολής της αίτησης• Οι δικαιούχοι σε επίδομα τέκνου πρέπει να υποβάλουν αίτηση σε ειδικό

έντυπο στο Υπουργείο Οικονομικών ή στο Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη.

• Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί το αργότερο μέσα σε τρεις μήνες από την ημέρα που η οικογένεια αποκτά το δικαίωμα σε επίδομα. Για την παραχώρηση του επιδόματος τέκνου, πρέπει να υποβάλλεται αίτηση από τους δικαιούχους κάθε ημερολογιακό έτος.

Τι σημαίνει μονογονεϊκή οικογένεια Σημαίνει η οικογένεια στην οποία ένας γονέας χωρίς σύζυγο/συμβίο, ζει με ένα τουλάχιστο εξαρτώμενο τέκνο, που αποκτήθηκε είτε από γάμο είτε εκτός γάμου και που διαβεί μόνος του λόγω του ότι είναι άγαμος, χήρος, διαζευγμένος ή διότι ένας από τους δύο γονείς έχει κηρυχθεί σε αφάνεια από το δικαστήριο.

Ποιες δικαιούνταιΜονογονεϊκές οικογένειες που λαμβάνουν επίδομα τέκνου, δικαιούνται επίδομα μονογονεϊκής οικογένειας για κάθε εξαρτώμενο τέκνο εφόσον ο μονός γονέας και το εξαρτώμενο του είναι πολίτες της Δημοκρατίας ή πολίτες κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχουν συνεχή και μόνιμη διαμονή στις περιοχές που ελέγχονται από τη Δημοκρατία για 3 τουλάχιστον έτη κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για καταβολή επιδόματος. Απαραίτητη προϋπόθεση για την παροχή επιδόματος μονογονεϊκής οικογένειας είναι η υποβολή αίτησης για επίδομα τέκνου και έγκριση της από τον Γενικό Διευθυντή ή από εξουσιοδοτημένο λειτουργό.

Πότε σταματά το επίδομαΆτομο παύει να είναι δικαιούχο του επιδόματος μονογονεϊκής οικογένειας όταν για οποιοδήποτε λόγο σταματήσει να είναι δικαιούχος του επιδόματος τέκνου σύμφωνα με τον περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμο και όταν:(α) η/ο δικαιούχος, περιλαμβανομένων και των εξαρτώμενων τέκνων, απουσιάζει από την Δημοκρατία για χρονική περίοδο μεγαλύτερη των τριάντα ημερών. Σημειώνεται ότι η εν λόγω διάταξη εφαρμόζεται μόνο μια φορά ανά ημερολογιακό έτος, εκτός εάν ο δικαιούχος περιλαμβανομένων και των εξαρτώμενων τέκνων, απουσιάζει για λόγους υγείας αποδεδειγμένα με βάση τις διαδικασίες που προβλέπονται από το Υπουργείο Υγείας,(β) έχει απολέσει τη μονογονεϊκή του ιδιότητα με τη σύναψη γάμου ή με συμβίωση,(γ) διαπιστωθεί ότι το σύνολο ετήσιου ακαθάριστου οικογενειακού εισοδήματος της/του αιτήτριας/τη και των εξαρτωμένων της/του, υπερβαίνει τα εισοδηματικά όρια του πιο πάνω πίνακα,(δ) η/ο δικαιούχος απεβίωσε.

30

Πότε καταβάλλεται το επίδομαΗ καταβολή του επιδόματος μονογονεϊκής οικογένειας εντός του έτους στο οποίο αναφέρεται η αίτηση, ξεκινά από τον επόμενο μήνα κατά τον οποίο:(α) γεννήθηκε το τέκνο, στην περίπτωση άγαμου γονέα,(β) εκδόθηκε το διαζύγιο, στην περίπτωση διαζευγμένης/ου,(γ) απεβίωσε ο άλλος γονέας, στην περίπτωση χήρας/ου,(δ) ο άλλος γονέας κηρύχθηκε σε αφάνεια από το δικαστήριο.

Υποχρέωση δικαιούχουΚάθε πρόσωπο προς το οποίο καταβάλλεται το επίδομα υποχρεούται να γνωστοποιεί στο Γενικό Διευθυντή οποιαδήποτε αλλαγή της κατάστασης της οικογένειας ή των συνθηκών και στοιχείων που επηρεάζουν το δικαίωμά του σε καταβολή επιδόματος μέσα σ’ ένα μήνα από την αλλαγή.

ΎΨΟΣ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Οικογενειακό εισόδημα Μηνιαίο επίδομα για κάθεεξαρτώμενο τέκνο

€0 - €39.000,00

€39.000,01 - €49.000,00

€49.000,01 - €59.000,00

€59.000,01 - €69.000,00

€69.000,01 - €79.000,00

€180

€160

€140

€120

€100

31

Η φοιτητική χορηγία παραχωρείται σύμφωνα με τους περί Παροχής Φοιτητικής Χορηγίας Νόμους του 2011 έως 20 12 και παραχωρείται σε οικογένεια που είναι μόνιμη κάτοικος στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία και έχει τέκνο φοιτητή:

• σε πτυχιακό ή μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών, νοουμένου ότι τόσον όσον αφορά τον πτυχιακό όσο και το μεταπτυχιακό κλάδο σπουδών αυτοί αφορούν τον πρώτο πτυχιακό ή/και τον πρώτο μεταπτυχιακό τίτλο που ο εν λόγω φοιτητής θα αποκτήσει με την ολοκλήρωση της διάρκειας του κύκλου σπουδών του, και

• που φοιτά τακτικά σε αναγνωρισμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου ή του εξωτερικού, ή στην περίπτωση των ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου να φοιτά σε εκπαιδευτικά αξιολογημένο–πιστοποιημένο κλάδο σπουδών ή σε αναγνωρισμένα προγράμματα σπουδών που προσφέρονται με τη μέθοδο της δικαιόχρησης ή πιστοποίησης, όπως τούτα βεβαιώνονται από το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥΣΑΤΣ), το Συμβούλιο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης (ΣΕΚΑΠ) και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, ανάλογα και σύμφωνα με τις σχετικές ισχύουσες νομοθεσίες, και

• πληροί τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Ο κλάδος σπουδών πρέπει να έχει διάρκεια τουλάχιστον ενός ακαδημαϊκού έτους πλήρους φοίτησης.

Οικογένεια, τέκνα και οικογενειακό εισόδημα ορίζονται ως ακολούθως:Ορισμός Οικογένειας(α) οι γονείς όταν συζούν, τα κοινά τους τέκνα και τα τέκνα του ενός ή του άλλου από τους γονείς αυτούςπου ζουν κάτω από την ίδια στέγη ή(β) πατέρας άγαμος, χήρος, διαζευγμένος και τα τέκνα του που ζουν κάτω από την ίδια στέγη ή(γ) μητέρα άγαμη, χήρα, διαζευγμένη και τα τέκνα της που ζουν κάτω από την ίδια στέγη ή(δ) φοιτητής, του οποίου και οι δυο γονείς είναι νεκροί ή αγνοούμενοι ή έχει εγκαταλειφθεί από τουςγονείς του.(ε) έγγαμος/η φοιτητής/τρια, η/ο σύζυγος του/της, τα κοινά τους τέκνα και τα τέκνα του ενός ή του άλλου από τους γονείς αυτούς που ζουν κάτω από την ίδια στέγη.

Ορισμός Τέκνου(α) νόμιμο τέκνο, προγονό, εκτός γάμου τέκνο και νόμιμα υιοθετημένο τέκνο μέχρι την ηλικία των 18 ετών, ή/και(β) νόμιμο τέκνο, προγονό, εκτός γάμου τέκνο και νόμιμα υιοθετημένο τέκνο μέχρι την ηλικία των 19 ετών, εφόσον εξακολουθεί να φοιτά σε σχολείο μέσης εκπαίδευσης, ή/και

32

(γ) νόμιμο τέκνο, προγονό, εκτός γάμου τέκνο και νόμιμα υιοθετημένο τέκνο μέχρι την ηλικία των 21 ετών, εφόσον εκτελεί θητεία δυνάμει του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου του 2011, ή/και(δ) νόμιμο τέκνο, προγονό, εκτός γάμου τέκνο και νόμιμα υιοθετημένο τέκνο ανεξαρτήτως ηλικίας εφόσον είναι φοιτητής, υπό την ερμηνεία του παρόντος Νόμου, που λαμβάνει φοιτητική χορηγία, ή/και(ε) νόμιμο τέκνο, προγονό, εκτός γάμου τέκνο και νόμιμα υιοθετημένο τέκνο ανεξαρτήτως ηλικίας, που στερείται μόνιμα της ικανότητας για τη συντήρησή του.

Ορισμός Οικογενειακού ΕισοδήματοςΣημαίνει το συνολικό ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα που αποκτήθηκε από όλα τα μέλη της οικογένειας εντός του έτους που προηγείται κατά ένα έτος της 1ης Ιανουαρίου του ακαδημαϊκού έτους για το οποίο καταβάλλεται η φοιτητική χορηγία και που προέρχεται από τις πηγές που καθορίζονται στο έντυπο αίτησης.

Εισοδηματικά κριτήριαΔικαίωμα σε φοιτητική χορηγία έχει η οικογένεια φοιτητή, της οποίας το ετήσιο ακαθάριστο οικογενειακό εισόδημα του έτους 2012, δεν υπερβαίνει τις €100.000, όταν αυτή έχει μέχρι και 2 τέκνα. Για τις οικογένειες με περισσότερα από 2 τέκνα, το μέγιστο όριο του ετήσιου ακαθάριστου οικογενειακού εισοδήματος αυξάνεται κατά €10.000 για κάθε πρόσθετο τέκνο πέραν του δεύτερου τέκνου.

* για οικογένειες με περισσότερα από 2 τέκνα, το μέγιστο όριο του ετήσιου ακαθάριστου οικογενειακού εισοδήματος αυξάνεται κατά €10.000 για κάθε τέκνο πέραν του δεύτερου τέκνου.

ΥΨΟΣ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗΣ ΧΟΡΗΓΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΟικογενειακό εισόδημα Ύψος

φοιτητικήςχορηγίας

Ύψος πρόσθετης χορηγίαςγια οικογένειες

που καταβάλλουν δίδακτρα(ανώτατο ποσό) ή έχουν3 ή περισσότερα τέκνα

έως €40.000,00

€40.000,01 - €50.000,00

€50.000,01 - €60.000,00

€60.000,01 - €70.000,00

€70.000,01 - €80.000,00

€80.000,01 - €90.000,00

€90.000,01 – €100.000,00*

€1.710

€1.580

€1.450

€1.320

€1.190

€1.020

€850

€855

€790

€725

€660

€590

€510

€425

33

(i) Επιπρόσθετα, στις περιπτώσεις που καταβάλλονται από την οικογένεια του φοιτητή δίδακτρα, η οικογένεια δικαιούται πρόσθετο ποσό ίσο με το 50% των διδάκτρων, με ανώτατο ποσό το 50% της φοιτητικής χορηγίας, ανάλογα με την κατηγορία που εμπίπτει το εισόδημα, νοουμένου ότι προσκομίζονται αποδεικτικά στοιχεία πληρωμής των διδάκτρων.(ii) Επίσης, οι δικαιούχες οικογένειες με τρία ή περισσότερα τέκνα, σύμφωνα με τον ορισμό του τέκνου του Νόμου, δικαιούνται πρόσθετο ποσό ίσο με το 50% της φοιτητικής χορηγίας.

Περιουσιακά κριτήριαΑνεξαρτήτως του ύψους του οικογενειακού εισοδήματος, η φοιτητική χορηγία δεν παραχωρείται αν η συνολική αξία, σε τρέχουσες τιμές των περιουσιακών στοιχείων της οικογένειας και στα οποία περιλαμβάνονται ακίνητα, καταθέσεις, μετοχές και ομόλογα, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, υπερβαίνει το €1.200.000.

Άλλες πληροφορίες σχετικά με τη φοιτητική χορηγίαΓια σκοπούς υπολογισμού του οικογενειακού εισοδήματος και περιουσίας, οι εν διαστάσει σύζυγοι θεωρούνται ως μέλη της οικογένειας μέχρι και την έκδοση του διαζυγίου.

Στις περιπτώσεις που τα δίδακτρα καλύπτονται εξ ολοκλήρου από υποτροφία ή επιχορήγηση, τότε δεν καταβάλλεται οποιοδήποτε ποσό ως χορηγία για δίδακτρα.

Σε περίπτωση που ο φοιτητής φοιτά πάνω σε μερική βάση (part-time), η χορηγία καταβάλλεται αφού συμπληρωθεί περίοδος σπουδών που αντιστοιχεί σε ένα ακαδημαϊκό έτος πλήρους φοίτησης.

Ο φοιτητής πρέπει να είναι Κύπριος πολίτης ή πολίτης κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) και να είναι μόνιμος κάτοικος των περιοχών που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία, τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένεια του. Ο Νόμος καλύπτει επίσης και φοιτητή που δεν είναι Κύπριος πολίτης ή πολίτης κράτους μέλους της Ε.Ε, νοουμένου ότι ο ένας από τους δύο γονείς του είναι Κύπριος πολίτης ή πολίτης κράτους μέλους της Ε.Ε που εργάζεται και διαμένει στην Κύπρο και εφόσον ο φοιτητής έχει αποφοιτήσει από σχολή μέσης εκπαίδευσης στην Κύπρο.

Μόνιμος κάτοικος, για σκοπούς του παρόντος Νόμου, θεωρείται άτομο ή οικογένεια που κατά τη διάρκεια των τριών ετών πριν από την έναρξη των σπουδών για τις οποίες ζητείται φοιτητική χορηγία, διέμενε μόνιμα στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία για περίοδο τουλάχιστον τριάντα μηνών.

Η φοιτητική χορηγία παραχωρείται για την ελάχιστη χρονική περίοδο φοίτησης που το εκπαιδευτικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καθορίζει, για την ολοκλήρωση των σπουδών για απόκτηση του συγκεκριμένου τίτλου/διπλώματος.

34

Η περίοδος παραχώρησης της φοιτητικής χορηγίας δύναται να παραταθεί πέραν της κανονικής διάρκειας σπουδών, μέχρι ένα ακαδημαϊκό έτος για τους ακόλουθους λόγους που αποδεδειγμένα δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα του φοιτητή:

(α) σοβαρούς λόγους υγείας του φοιτητή, όπως τούτο βεβαιώνεται από Ιατρικό Λειτουργό, και(β) μη συμμετοχή του φοιτητή στις εξετάσεις συγκεκριμένης εξεταστικής περιόδου λόγω μη διεξαγωγής τους, όπως τούτο βεβαιώνεται από τις αρχές του οικείου εκπαιδευτικού ιδρύματος.

Στις περιπτώσεις φοιτητών που αλλάζουν εκπαιδευτικό ίδρυμα ή κλάδο σπουδών, η διάρκεια της φοίτησής τους στο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή τον κλάδο που εγκατέλειψαν, θα λογίζεται έναντι της κανονικής διάρκειας του τελευταίου κλάδου σπουδών.

Αν ο φοιτητής υπέχει στρατιωτικών υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένης και της εναλλακτικής θητείας, τις έχει εκπληρώσει πριν αρχίσει η φοίτηση του ή να έχει τύχει αναστολής ή απαλλαγής από τις αρμόδιες στρατιωτικές αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η φοιτητική χορηγία δεν παραχωρείται στις οικογένειες, τα παιδιά των οποίων παρακολουθούν:

(α) πρόγραμμα σπουδών το οποίο καταλήγει σε διδακτορικό τίτλο,(β) προγράμματα εκμάθησης γλώσσας για εισδοχή τους στο κανονικό πρόγραμμα του εκπαιδευτικού ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,(γ) προπαρασκευαστικά μαθήματα για εισδοχή τους στο κανονικό πρόγραμμα του εκπαιδευτικού ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,(δ) μαθήματα εξ αποστάσεως ή μαθήματα ανοικτού πανεπιστημίου,(ε) μαθήματα ως εξωτερικοί φοιτητές και όχι ως κανονικοί φοιτητές σε κτιριακές εγκαταστάσεις στο χώρο του εκπαιδευτικού ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,(στ) μαθήματα επαγγελματικής κατάρτισης ή ειδίκευσης.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την καταβολή της φοιτητικής χορηγίας, είναι η υποβολή αίτησης στο ειδικό έντυπο της Υπηρεσίας Χορηγιών και Επιδομάτων, από τον πατέρα ή τη μητέρα του φοιτητή ή τον ίδιο το/τη φοιτητή/τρια όταν αυτός/η είναι έγγαμος/η. Οι αιτήσεις υποβάλλονται μετά τη συμπλήρωση του πρώτου τριμήνου/εξαμήνου σπουδών του φοιτητή και μέχρι και τις 31 Αυγούστου του ακαδημαϊκού έτους που αναφέρονται. Αιτήσεις που υποβάλλονται μετά τις 31 Αυγούστου, θεωρούνται εκπρόθεσμες και απορρίπτονται.

Οι αιτήσεις πρέπει να είναι ορθά συμπληρωμένες και υπογεγραμμένες και να συνοδεύονται με όλα τα απαιτούμενα πιστοποιητικά. Αιτήσεις με ελλειπή στοιχεία ή πιστοποιητικά θα παραμένουν σε εκκρεμότητα μέχρι την προσκόμιση των αναγκαίων στοιχείων/πιστοποιητικών και θα χάνουν τη σειρά προτεραιότητάς τους.

35

Η ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΕΠΙΔΟΜΑ ΤΕΚΝΟΥ/ΜΟΝΟΓΟΝΙΟΥ/ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ ΤΟΚΕΤΟΥ ΣΕ ΑΓΑΜΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ

(α) στην Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων, Τεύκρου 6, Λευκωσίατηλ. 22 804000,

(β) στο Γραφείο Εξυπηρέτησης στο Υπουργείο Οικονομικών, Λευκωσίατηλ. 22 601623,

(γ) στα ακόλουθα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη (ΚΕΠ):

(i) Λευκωσίας: Γωνία Κυριάκου Μάτση & Κατσώνη, Άγιοι Ομολογητέςτηλ. 22 446686,

(ii) Λεμεσού: Σπύρου Αραούζου 21τηλ. 25 829129,

(iii) Αμμοχώστου: Ελευθερίας 83, Δερύνειατηλ. 23 300300,

(iv) Λάρνακας: Λεωφ. Γρηγόρη Αυξεντίου 27 τηλ. 24 815555,

(v) Πάφου: Ελευθερίου Βενιζέλου 62τηλ. 26822400

(vi) Πόλης Χρυσοχούς: Ευαγόρα Παλληκαρίδη 1τηλ. 26 821888,

(vii) Πελενδρίου: Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ 70τηλ. 25 813400.

Επίσης οι συμπληρωμένες αιτήσεις μπορούν να αποστέλλονται ταχυδρομικώς στη διεύθυνση:Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Οικονομικών (Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων), 1489 Λευκωσία

36

Ποιοι ΔικαιούνταιΣύνταξη γήρατος δικαιούνται όλοι οι ασφαλισμένοι ανεξάρτητα από κατηγορία δηλ. μισθωτοί, αυτοτελώς εργαζόμενοι και προαιρετικά ασφαλισμένοι.

Προϋποθέσεις για την πληρωμή της σύνταξης γήρατος είναι:• ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει τη συντάξιμη ηλικία δηλ. το 65ο έτος

της ηλικίας του,• να έχει συμπληρώσει πραγματική βασική ασφάλιση 10 τουλάχιστον

ασφαλιστικών μονάδων και να έχουν παρέλθει 520 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισης του, και

• ο ολικός αριθμός των ασφαλιστικών μονάδων πραγματικής και εξομοιούμενης βασικής ασφάλισης του ασφαλισμένου να μην είναι κατώτερος των 30% των ετών που εμπίπτουν στη σχετική περίοδο αναφοράς.

Ασφαλισμένος δικαιούται ωστόσο να πάρει σύνταξη γήρατος μετά τη συμπλήρωση των 63 χρόνων αν:• ικανοποιεί τις πιο πάνω ασφαλιστικές προϋποθέσεις εισφοράς και έχει

συμπληρώσει περίοδο ασφάλισης ίση τουλάχιστον με 70% της πλήρους περιόδου ασφάλισης, ή

• είναι ηλικίας μεταξύ 63 και 65 χρόνων και θα δικαιούταν σύνταξη ανικανότητας αν δεν είχε συμπληρώσει την ηλικία των 63 χρόνων.

Το όριο αφυπηρέτησης αυξάνεται σταδιακά(6 μήνες ανά έτος) από το 63ο στο 65ο έτος ηλικίας με δικαίωμα επιλογής πρόωρης αφυπηρέτησης αλλά με ταυτόχρονη αναλογιστική μείωση του ύψους της σύνταξης που δικαιούται το ασφαλισμένο πρόσωπο κατά 0.5% για κάθε μήνα πρόωρης συνταξιοδότησης (12% για δύο έτη).

Οι απαιτούμενες πληρωμένες εισφορές για θεμελίωση δικαιώματος σε σύνταξη γήρατος αυξάνονται από 10 σε 15 τουλάχιστον χρόνια αρχίζοντας από τον Απρίλιο του 2013 και ολοκληρώνοντας τον Απρίλιο του 2017.

Η ετήσια αναπροσαρμογή των συντάξεων που ίσχυε βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας αναστέλλεται για τα επόμενα 3 χρόνια(2013-2016).

Για τους μεταλλωρύχους η συντάξιμη ηλικία μπορεί να μειωθεί μέχρι και το 58ο έτος της ηλικίας, ανάλογα με τη διάρκεια της εργασίας τους σε μεταλλεία.

∆.

37

Αναβολή πληρωμήςΑσφαλισμένος δικαιούται να ζητήσει αναβολή της έναρξης της πληρωμής της σύνταξης του μέχρι και το 68ο έτος της ηλικίας του. Σε τέτοια περίπτωση το ύψος της σύνταξης αυξάνεται κατά 0,5% για κάθε ημερολογιακό μήνα αναβολής.

Το ύψος της σύνταξηςΗ σύνταξη γήρατος περιλαμβάνει βασική σύνταξη και συμπληρωματική σύνταξη. Το εβδομαδιαίο ποσό της βασικής σύνταξης ισούται με 60% της εβδομαδιαίας αξίας του ετήσιου μέσου όρου ασφαλιστικών μονάδων που έχει σε πίστη του ο ασφαλισμένος στη βασική του ασφάλιση κατά την περίοδο αναφοράς, αυξανόμενο σε 80% για δικαιούχο με ένα εξαρτώμενο, 90% για δικαιούχο με δυο εξαρτώμενους και 100% για δικαιούχο με τρεις ή περισσότερους εξαρτώμενους.

Ασφαλισμένη που ανέλαβε αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο τη συντήρηση του συζύγου της ο οποίος είναι ανίκανος να συντηρεί τον εαυτό του , ή είναι χήρα ή άγαμη ή διαζευγμένη ή σε διάσταση, δικαιούται αύξηση για τρία εξαρτώμενα ίση με 20% για το πρώτο εξαρτώμενο, και 10% για κάθε ένα από τα άλλα δύο εξαρτώμενα.

Σε περίπτωση ασφαλισμένης που δεν δικαιούται αύξηση για το σύζυγο της καταβάλλεται αύξηση 10% για κάθε εξαρτώμενο μέχρι δύο.

Σε περίπτωση που και οι δύο σύζυγοι δικαιούνται ταυτόχρονα παροχή, η αύξηση για τα εξαρτώμενα καταβάλλεται στο/στη σύζυγο που δικαιούται αύξηση παροχής σε μεγαλύτερο ύψος. Στον άλλο σύζυγο δεν καταβάλλεται αύξηση παροχής για εξαρτώμενα.

Δικαιούχος σε σύνταξη γήρατος, ανικανότητας ή αναπηρίας και συζεί με τη σύζυγο του δικαιούται αύξηση στο ποσό της βασικής του σύνταξης για την εξαρτώμενη σύζυγο του, νοουμένου ότι αυτή δεν εργάζεται.

Το Δεκέμβριο κάθε χρόνου πληρώνεται και 13η σύνταξη, ίση με το 1/12 της σύνταξης που πληρώθηκε για ολόκληρο το χρόνο.

Το κατώτατο ύψος της σύνταξης για το 2013 είναι: €352.88 χωρίς εξαρτώμενο, €470.51 με έναν εξαρτώμενο, €529.32 με δύο εξαρτώμενους και €588.13 με τρεις ή περισσότερους εξαρτώμενους. Πληρωμή εφάπαξ ποσού αντί σύνταξηςΌταν ένας ασφαλισμένος συμπληρώσει την ηλικία των 68 χρόνων και δε δικαιούται σύνταξη γήρατος γιατί ο εβδομαδιαίος μέσος όρος των αποδοχών του στο κατώτερο τμήμα ασφαλιστέων αποδοχών είναι κάτω από το 30% του εβδομαδιαίου ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών, τότε δικαιούται ένα εφάπαξ ποσό.

38

Το ποσό αυτό είναι ίσο με 15% του συνόλου των ασφαλιστέων αποδοχών του ασφαλισμένου νοουμένου ότι πρέπει να έχει συμπληρώσει πραγματική βασική ασφάλιση 5 τουλάχιστον ασφαλιστικών μονάδων και να έχουν παρέλθει 260 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισης του.

Διευκρινίζεται ότι το εφάπαξ αυτό ποσό δεν καταβάλλεται σε πρόσωπο που δικαιούται κοινωνική σύνταξη.

Περίοδος πληρωμήςΗ περίοδος της σύνταξης γήρατος αρχίζει από την ημέρα που ο ασφαλισμένος αποκτά δικαίωμα σε σύνταξη και συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής.

Τρόπος πληρωμής Η σύνταξη γήρατος πληρώνεται αναδρομικά στο τέλος κάθε μήνα.

Διαβήματα αιτητήΓια να πάρει σύνταξη γήρατος ο ασφαλισμένος πρέπει να υποβάλει αίτηση πάνω σε ειδικό έντυπο που μπορεί να εξασφαλίσει από οποιοδήποτε Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η αίτηση μαζί με όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά που αναφέρονται στο έντυπο της αίτησης θα πρέπει να παραδοθεί στο Επαρχιακό Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή στο Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη.

Προθεσμία για υποβολή της αίτησηςΗ αίτηση για σύνταξη γήρατος πρέπει να υποβληθεί μέσα σε 3 μήνες από την ημέρα που απαιτείται η χορήγηση της σύνταξης. Αν η αίτηση υποβληθεί καθυστερημένα, η σύνταξη πληρώνεται αναδρομικά μόνο για 3 μήνες. Σε εξαιρετικές όμως περιπτώσεις, αν ο αιτητής αποδείξει ότι έχει εύλογη αιτία για την καθυστέρηση στην υποβολή της αίτησης, η σύνταξη μπορεί να πληρωθεί αναδρομικά μέχρι 12 μήνες.

Για την πληρωμή του εφάπαξ ποσού σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δε δικαιούται σύνταξη γήρατος, η αίτηση πρέπει να υποβληθεί το αργότερο μέσα σε 3 μήνες. Αν η αίτηση υποβληθεί καθυστερημένα, η πληρωμή του εφάπαξ ποσού μειώνεται κατά 1/12 για κάθε μήνα καθυστέρησης.

Διπλά δικαιώματαΣε περίπτωση που ασφαλισμένος δικαιούται ταυτόχρονα σύνταξη γήρατος και άλλη περιοδική παροχή από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, παίρνει μόνο την πιο ψηλή παροχή.

Σε περίπτωση που ασφαλισμένη δικαιούται ταυτόχρονα σύνταξη γήρατος και σύνταξη χηρείας, ή σύνταξη γήρατος και επίδομα αγνοουμένου, οι δύο συντάξεις πληρώνονται ταυτόχρονα με ορισμένους, όμως, περιορισμούς σ’ ότι αφορά το ποσό της συμπληρωματικής σύνταξης. Η αύξηση για εξαρτώμενα πληρώνεται στη σύνταξη στην οποία η αύξηση είναι μεγαλύτερη.

39

Ποίοι Δικαιούνται Σύνταξη χηρείας δικαιούνται οι χήρες συνταξιούχων γήρατος και ασφαλισμένων ανεξάρτητα από κατηγορία ασφάλισης δηλ. μισθωτών, αυτοτελώς εργαζομένων και προαιρετικά ασφαλισμένων, οι οποίες συζούσαν με το σύζυγο τους πριν αυτός πεθάνει, ή αν δεν συζούσαν, συντηρούνταν από αυτόν.

Σύνταξη χηρείας δικαιούνται επίσης οι χήροι ασφαλισμένων γυναικών, που είναι μόνιμα ανίκανοι για αυτοσυντήρηση και συντηρούνταν από τη σύζυγο τους πριν αυτή πεθάνει.

Προϋποθέσεις για την πληρωμή της σύνταξης χηρείας είναι:Σε περίπτωση που ο/η σύζυγος ήταν κάτω της συντάξιμης ηλικίας την ημέρα που πέθανε πρέπει: • ο ασφαλισμένος να είχε συμπληρώσει πραγματική βασική ασφάλιση 3

τουλάχιστον ασφαλιστικών μονάδων και να έχουν παρέλθει 156 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισης του, και

• ο ολικός αριθμός των ασφαλιστικών μονάδων πραγματικής και εξομοιούμενης βασικής ασφάλισης του ασφαλισμένου να μην είναι κατώτερος του 25% των ετών που εμπίπτουν στη σχετική περίοδο αναφοράς.

Σε περίπτωση που ο/η σύζυγος απεβίωσε αφού είχε συμπληρώσει τη συντάξιμη ηλικία και ήταν δικαιούχος σύνταξης γήρατος, ή θα εδικαιούτο σύνταξη γήρατος εάν είχε υποβάλει τη σχετική αίτηση πρέπει:• να έχει συμπληρώσει πραγματική βασική ασφάλιση 10 τουλάχιστον

ασφαλιστικών μονάδων και να έχουν παρέλθει 520 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισης του, και

• ο ολικός αριθμός των ασφαλιστικών μονάδων πραγματικής και εξομοιούμενης βασικής ασφάλισης του ασφαλισμένου να μην είναι κατώτερος των 30% των ετών που εμπίπτουν στη σχετική περίοδο αναφοράς.

Σε περίπτωση που ο θάνατος του/της συζύγου προκλήθηκε από οποιοδήποτε ατύχημα:• ο ασφαλισμένος να έχει πραγματική βασική ασφάλιση ίση τουλάχιστον με

το 0,50 της ασφαλιστικής μονάδας και να έχουν παρέλθει τουλάχιστον 26 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισης του, και

• να έχει πραγματική ή εξομοιούμενη ασφάλιση ίση τουλάχιστον με το 0,39 της ασφαλιστικής μονάδας μέσα στο σχετικό έτος εισφορών.

Ύψος σύνταξης χηρείαςΗ σύνταξη χηρείας περιλαμβάνει βασική σύνταξη και συμπληρωματική σύνταξη. Το εβδομαδιαίο ποσό της βασικής σύνταξης ισούται με 60% της εβδομαδιαίας αξίας του ετήσιου μέσου όρου ασφαλιστικών μονάδων που έχει σε πίστη του ο ασφαλισμένος στη βασική του ασφάλιση κατά την περίοδο αναφοράς, αυξανόμενο σε 80% για δικαιούχο με ένα εξαρτώμενο, 90% για δικαιούχο με δυο εξαρτώμενους και 100% για δικαιούχο με τρεις ή περισσότερους εξαρτώμενους.

40

Το εβδομαδιαίο ποσό της συμπληρωματικής σύνταξης είναι ίσο με το 60% της συμπληρωματικής σύνταξης γήρατος ή ανικανότητας που καταβαλλόταν στον αποβιώσαντα εάν ήταν δικαιούχος τέτοιας σύνταξης και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση με το 60% της σύνταξης ανικανότητας που θα καταβαλλόταν στον αποβιώσαντα εάν ικανοποιούσε τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις για τέτοια σύνταξη την ημέρα του θανάτου του.

Το σύνολο της σύνταξης (βασικής και συμπληρωματικής) δεν μπορεί να είναι λιγότερο από το 85% της βασικής σύνταξης που θα πληρωνόταν στη χήρα/ο αν ο/η σύζυγος είχε πλήρη ασφάλιση στο βασικό μέρος του Σχεδίου.

Το Δεκέμβριο κάθε χρόνου πληρώνεται και 13η σύνταξη ίση με το 1/12 της σύνταξης που πληρώθηκε για ολόκληρο το χρόνο.

Το κατώτατο ύψος της σύνταξης για το 2013 είναι: €352.88 χωρίς εξαρτώμενο, €470.51 με έναν εξαρτώμενο, €529.32 με δύο εξαρτώμενους και €588.13 με τρεις ή περισσότερους εξαρτώμενους.

Πληρωμή εφάπαξ ποσού αντί σύνταξηςΌταν η χήρα ή ο χήρος δε δικαιούται σε σύνταξη χηρείας γιατί ο εβδομαδιαίος μέσος των ασφαλιστέων αποδοχών του/της συζύγου είναι κάτω από το 30% του εβδομαδιαίου ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών, τότε παίρνει ένα εφάπαξ ποσό. Το ποσό αυτό είναι ίσο με το 15% του συνόλου των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών του/της συζύγου και 9% του συνόλου των ασφαλιστέων αποδοχών πέρα από τις βασικές. Διευκρινίζεται ότι το εφάπαξ αυτό ποσό δεν καταβάλλεται σε πρόσωπο που δικαιούται σε κοινωνική σύνταξη.

Περίοδος πληρωμήςΗ σύνταξη χηρείας αρχίζει από την ημέρα του θανάτου του/της συζύγου και πληρώνεται εφ’ όρου ζωής ή μέχρι που η χήρα, ο χήρος να ξαναπαντρευτεί. Σε τέτοια περίπτωση η χήρα παίρνει ένα εφάπαξ ποσό ίσο με τη σύνταξη της για ένα χρόνο χωρίς όμως την αύξηση για εξαρτώμενα.

Τρόπος πληρωμήςΗ σύνταξη χηρείας πληρώνεται αναδρομικά στο τέλος κάθε μήνα.

Διαβήματα αιτητήΓια να πάρει σύνταξη χηρείας η χήρα ή ο χήρος πρέπει να υποβάλει αίτηση πάνω σε ειδικό έντυπο, που μπορεί να εξασφαλίσει από οποιοδήποτε Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά που αναφέρονται στο έντυπο της αίτησης και να παραδοθεί στο πλησιέστερο Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

41

Προθεσμία υποβολής της αίτησηςΗ αίτηση για σύνταξη χηρείας πρέπει να υποβληθεί μέσα σε 3 μήνες από την ημέρα του θανάτου του/της συζύγου. Αν η αίτηση υποβληθεί καθυστερημένα, η σύνταξη πληρώνεται αναδρομικά μόνο για 3 μήνες. Σε εξαιρετικές όμως περιπτώσεις, αν η αιτήτρια / ο αιτητής αποδείξει ότι έχει εύλογη αιτία για την καθυστέρηση στην υποβολή της αίτησης, η σύνταξη μπορεί να πληρωθεί αναδρομικά μέχρι 12 μήνες.

Για την πληρωμή του εφάπαξ ποσού, σε περίπτωση που η αιτήτρια / ο αιτητής δε δικαιούται σύνταξη χηρείας, η αίτηση πρέπει να υποβληθεί το αργότερο μέσα σε 3 μήνες από την ημέρα του θανάτου του/της συζύγου. Αν η αίτηση υποβληθεί καθυστερημένα, η πληρωμή του εφάπαξ ποσού μειώνεται κατά 1/12 για κάθε μήνα καθυστέρηση.

Διπλά δικαιώματαΑσφαλισμένη χήρα που παίρνει σύνταξη χηρείας δικαιούται να πληρώνεται ταυτόχρονα και οποιαδήποτε άλλη σύνταξη ή επίδομα που δικαιούται βάσει των δικών της εισφορών.

Σε περίπτωση που ασφαλισμένη δικαιούται ταυτόχρονα σύνταξη χηρείας και σύνταξη γήρατος ή σύνταξη χηρείας και σύνταξη ανικανότητας, οι δυο συντάξεις πληρώνονται ταυτόχρονα με ορισμένους, όμως, περιορισμούς σε ότι αφορά το ποσό της συμπληρωματικής σύνταξης. Η αύξηση για τα εξαρτώμενα πληρώνεται στη σύνταξη στην οποία η αύξηση είναι μεγαλύτερη.

Χήρος/Χήρα που παντρεύεται σταματά να λαμβάνει σύνταξη, παίρνει όμως ένα εφάπαξ ποσό ίσο με τη σύνταξη ενός χρόνου, χωρίς τις αυξήσεις των εξαρτωμένων.

42

Ποιες δικαιούνται Επίδομα μητρότητας δικαιούνται οι ασφαλισμένες στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μισθωτές, αυτοτελώς εργαζόμενες, προαιρετικά ασφαλισμένες και εργαζόμενες που εργάζονται στο εξωτερικό στην υπηρεσία Κύπριου εργοδότη, οι οποίες έχουν τεκνοποιήσει ή έχουν υιοθετήσει παιδί ηλικίας μέχρι δώδεκα ετών.

Προϋποθέσεις για την πληρωμή του επιδόματος• Η ασφαλισμένη να είναι με άδεια μητρότητας και να μην παίρνει ολόκληρο το

μισθό της από τον εργοδότη της.• Να έχουν περάσει 21 τουλάχιστο εβδομάδες από την ημέρα ασφάλισης της στο

Τ.Κ.Α. μέχρι την εβδομάδα που αρχίζει η άδεια μητρότητας.• Στην περίοδο αυτή να έχει συμπληρώσει εισφορές πάνω σε αποδοχές που

συνολικά να μην είναι λιγότερες από 26 φορές το εβδομαδιαίο ποσό των Βασικών Ασφαλιστέων Αποδοχών.

• Να έχει πληρωμένες ή πιστωμένες ασφαλιστικές αποδοχές μέσα στο προηγούμενο έτος εισφορών όχι λιγότερο από 20 φορές το εβδομαδιαίο ποσό των Βασικών Ασφαλιστέων Αποδοχών.

Περίοδος ΠληρωμήςΤο επίδομα μητρότητας καταβάλλεται για 18 εβδομάδες για τις φυσικές μητέρες και μέχρι 24 εβδομάδες στις περιπτώσεις εκείνες που η μητέρα παίρνει επιπρόσθετη άδεια για νοσηλεία του νεογνού σε νοσηλευτικό ίδρυμα (σύμφωνα με την τελευταία τροποποίηση του νόμου Περί Προστασίας της Μητρότητας) και 16 εβδομάδες για τις θετές μητέρες.

Στις περιπτώσεις που η αίτηση υποβάλλεται μετά τον τοκετό, τότε η περίοδος πληρωμής των 18 εβδομάδων πληρώνεται στη βάση της ημερομηνία που έγινε ο τοκετός και όχι στη βάση της ημερομηνίας που αναμενόταν ο τοκετός.

Ύψος ΕπιδόματοςΤο ύψος του επιδόματος μητρότητας καθορίζεται με βάση τον εβδομαδιαίο μέσο όρο των πληρωμών και πιστωμένων ασφαλιστέων αποδοχών των ασφαλισμένων μέσα στο προηγούμενο έτος εισφορών.

Το επίδομα μητρότητας από τις 7/1/13 είναι ίσο με 72% των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών της δικαιούχου μέσα στο προηγούμενο έτος εισφορών και αυξάνεται ανάλογα με τα εξαρτώμενα της.

Διαδικασία υποβολής αίτησης για παροχή του επιδόματος και τρόπος πληρωμής• Για να πάρει το επίδομα η δικαιούχος πρέπει να υποβάλει αίτηση σε ειδικό

έντυπο στο Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή στο Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη.

43

• Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί το αργότερο 21 ημέρες από την ημέρα που αρχίζει η άδεια μητρότητας.

• Το επίδομα πληρώνεται αναδρομικά με δύο επιταγές.

Σημείωση:Μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις έχει κατοχυρωθεί με ειδική πρόνοια η συμπλήρωση του επιδόματος μητρότητας των Κοινωνικών Ασφαλίσεων από τον εργοδότη έτσι που να παρέχεται ολόκληρος ο μισθός της εργαζόμενης που ασκεί το δικαίωμα της άδειας μητρότητα.

Ποιες δικαιούνταιΤο βοήθημα τοκετού πληρώνεται στη μητέρα είτε είναι η ίδια ασφαλισμένη είτε ο σύζυγος της, ανεξάρτητα από την κατηγορία ασφάλισης (μισθωτοί, αυτοτελώς εργαζόμενοι, προαιρετικά ασφαλισμένοι).

Προϋποθέσεις για πληρωμή του βοηθήματος• Να έγινε ο τοκετός. Το βοήθημα τοκετού πληρώνεται για γέννηση ζωντανού

παιδιού, ή παιδιού που γεννιέται νεκρό ύστερα από εγκυμοσύνη 28 τουλάχιστον εβδομάδων.

• Να έχουν περάσει 26 τουλάχιστον εβδομάδες από την ημέρα ασφάλισης της αιτήτριας ή του συζύγου της, μέχρι την ημέρα του τοκετού και στην περίοδο αυτή η αιτήτρια ή ο σύζυγος της να έχει πληρώσει εισφορές πάνω σε αποδοχές που να μην είναι στο σύνολο της λιγότερες από 21 φορές το εβδομαδιαίο ποσό των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών και

• Να έχει η ίδια ή ο σύζυγος της πληρωμένες ή πιστωμένες ασφαλιστέες αποδοχές μέσα στο προηγούμενο έτος εισφορών που στο σύνολο τους να μην είναι λιγότερες από 20 φορές το εβδομαδιαίο ποσό των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών.

Το ποσό του βοηθήματοςΤο ποσό του βοηθήματος τοκετού από 7/1/ 2013 είναι €544.08 για όλες τις μητέρες ανεξαρτήτως εισοδήματος. Σε περίπτωση όμως που γεννιούνται δίδυμα ή πιο πολλά παιδιά πληρώνεται €544.08 για κάθε νεογέννητο παιδί. Το ποσό αυτό αυξάνεται κάθε χρόνο.

Διαδικασία λήψης επιδόματοςΗ δικαιούχος πρέπει να υποβάλει αίτηση σε ειδικό έντυπο στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή στο Κέντρο Εξυπηρέτησης του Πολίτη. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό γέννησης του παιδιού και σε περίπτωση που η αιτήτρια υποβάλει την αίτηση με βάση την ασφάλιση του συζύγου της, η αίτηση να συνοδεύεται και από πιστοποιητικό γάμου.

44

Προθεσμία υποβολής της αίτησηςΗ αίτηση για βοήθημα τοκετού πρέπει να υποβληθεί μέσα σε 12 μήνες από την ημέρα του τοκετού. Αν η αίτηση υποβληθεί αργότερα τότε το βοήθημα τοκετού δεν πληρώνεται.

Ειδικό Βοήθημα Τοκετού στις άγαμες μητέρεςΑπό 12 Σεπτεμβρίου 2007 παραχωρείται από το Υπουργείο Οικονομικών μετά από σχετική αίτηση ειδικό βοήθημα τοκετού σε άγαμες μητέρες οι οποίες δεν τηρούν τις προϋποθέσεις για λήψη επιδόματος τοκετού από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Το επίδομα αυτό δίνεται και σε υπηκόους της Ε.Ε.

Το Βοήθημα Γάμου καταργήθηκε από 1/1/13.

45

Ο Περί Κατωτάτου Ορίου Μισθών Νόμος

Το διάταγμα για τον κατώτατο μισθό έχει σκοπό την προστασία των συνδικαλιστικά ανοργάνωτων επαγγελμάτων των οποίων οι όροι εργοδότησης δεν καθορίζονται μέσω συλλογικών συμβάσεων.

Ποιούς καλύπτειΤους εργαζόμενους που απασχολούνται ως γραφείς, πωλητές, σχολικοί βοηθοί, βοηθοί παιδοκόμοι, βοηθοί βρεφοκόμοι, νοσηλευτικοί βοηθοί, φροντιστές, φρουροί και καθαριστές.

Τρόπος καθορισμού του διατάγματοςΚαθορίζεται ετησίως με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου, μετά από διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους και έχει ισχύ από την 1η Απριλίου κάθε έτους.

Ύψος κατώτατου μισθούΑπό την 1η Απριλίου 2012, ο κατώτατος μισθός που καταβάλλεται σε γραφέα ή πωλητή ή νοσηλευτικό βοηθό ή βοηθό παιδοκόμο ή βοηθό βρεφοκόμο ή σχολικό βοηθό, ή φροντιστή ανέρχεται κατά την πρόσληψη €870.00 και μετά από εξάμηνη υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη €924.00.

Ο κατώτατος ωριαίος μισθός που καταβάλλεται από 1η Απριλίου 2012 σε φρουρό κατά την πρόσληψη του είναι €4,90 και μετά από εξάμηνη υπηρεσία €5,20.

Ο κατώτατος ωριαίος μισθός που καταβάλλεται από 1η Απριλίου 2012 σε καθαριστή/ρια κατά την πρόσληψη του/της είναι €4,55 και μετά από εξάμηνη υπηρεσία €4,84.

Τήρηση μητρώου μισθώνΓια τα επαγγέλματα που καλύπτονται από το διάταγμα, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να τηρεί μητρώο μισθών.

ΕπιθεωρητέςΤο Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να διορίζει λειτουργούς για σκοπούς έρευνας οποιονδήποτε παραπόνων και της κατάλληλης τήρησης των διατάξεων του νόμου.

Βάρος απόδειξηςΣε οποιαδήποτε δίωξη προσώπου λόγω παράλειψης καταβολής μισθών πιο κάτω από τον κατώτατο μισθό, το πρόσωπο αυτό έχει το βάρος να αποδείξει ότι δεν έχει καταβάλει μισθούς πιο κάτω από τον κατώτατο μισθό.

46

Αδικήματα και ποινέςΕργοδότης, ο οποίος δεν καταβάλει τουλάχιστον τον κατώτατο μισθό για τα πιο πάνω επαγγέλματα, υπόκειται σε περίπτωση καταδίκης, σε πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τα €170 και σε πρόσθετο πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τα €42 για κάθε μέρα κατά την οποίο το αδίκημα εξακολουθεί, μετά την καταδίκη του γι’ αυτό.

Αποζημίωση εργοδοτουμένουΣε περίπτωση καταδίκης του εργοδότη, ο εργοδοτούμενος μπορεί να ζητήσει να του καταβληθεί η διαφορά μεταξύ του μισθού του και του κατώτατου μισθού για διάστημα μέχρι και 2 χρόνια πριν την ημερομηνία υποβολής του παραπόνου.

ΣημείωσηΒρίσκεται νομοσχέδιο στη Βουλή, το οποίο έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, για τροποποιήσεις που αφορούν την αύξηση ποινών και την αναβάθμιση των εξουσιών των επιθεωρητών.

47

Με βάση διατάγματος του Υπουργείου Εργασίας και του Συμβολαίου για τους οικιακούς εργαζομένους, προνοούνται τα ακόλουθα:

Κατώτατος μισθός οικιακών εργαζομένωνΟ κατώτατος ακαθάριστος μισθός των οικιακών εργαζομένων ανέρχεται από 1/7/2012 στο ποσό των €484.00. Από το ποσό αυτό αφαιρείται 15% για διατροφή και 10% για διαμονή και 6.8% για κοινωνικές ασφαλίσεις.

Ο καθαρός μισθός των οικιακών εργαζομένων είναι €331.00

ΩράριοΟι ώρες εργασίας τους είναι 42 σε 6 μέρες την εβδομάδα.

Άδεια ΑσθενείαςΔικαιούνται άδεια ασθενείας 30 μέρες το χρόνο.

Ασφάλεια υγείαςΗ ασφάλεια υγείας τους καταβάλλεται εξ ημισείας με τον εργοδότη τους.

Ετήσια ΆδειαΔικαιούνται 24 μέρες ετήσια άδεια μετ΄απολαβών νοουμένου ότι εργάζονται σε εξαήμερη βάση.

Πληρωμή εισιτηρίουΗ πληρωμή του εισιτηρίου για άφιξη και τελική αναχώρηση των οικιακών εργαζομένων προς και από Κύπρο είναι ευθύνη του εργοδότη. Τυχών ταξίδι τους κατά τη διάρκεια των διακοπών το εισιτήριο πληρώνεται από τους ίδιους.

Επίσημες αργίεςΔικαιούνται τις ακόλουθες 9 επίσημες αργίες με πλήρεις απολαβές 1η Ιανουαρίου, 6 Ιανουαρίου, Μεγάλο Σάββατο, Δευτέρα του Πάσχα, 1η Μαΐου, 15 Αυγούστου, 1η Οκτωβρίου, 25 Δεκεμβρίου, 26 Δεκεμβρίου. Υποβολή παραπόνου οικιακών εργαζομένωνΟι παραπονούμενοι από Τρίτες Χώρες υποβάλλουν γραπτώς το παράπονο τους στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας, όπου σφραγίζεται και στη συνέχεια το υποβάλλουν στο οικείο Επαρχιακό Γραφείο του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων. Το Επαρχιακό Γραφείο των Εργασιακών Σχέσεων, καλεί σε συνάντηση τα δύο μέρη(εργοδότη-εργοδοτούμενο) να τοποθετηθούν επί του παραπόνου. Στη συνέχεια, ετοιμάζεται έκθεση γεγονότων από Επιθεωρητή του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων με σχετική εισήγηση, η οποία αποστέλλεται στην Επιτροπή Επίλυσης Εργατικών Διαφορών για απόφαση. Η Επιτροπή απαρτίζεται από ένα λειτουργό του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ένα του Υπουργείου Εσωτερικών και ένα της Αστυνομίας(Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης). Η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης γνωστοποιεί γραπτώς στα δυο μέρη την απόφαση της.

48

ΤΟ ΥΨΟΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ 2013

ΕΠΙΔΟΜΑ €

ΓΑΜΟΥ

ΤΟΚΕΤΟΥ

ΚΗΔΕΙΑΣ

ΟΡΦΑΝΙΑΣ

ΜΑΝΑΣ

καταργείται

€544.08

€507.81

€276.77

καταργείται

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΕΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ 2013

ΕΤΗΣΙΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ

€9068.00

€174.38

ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΕΩΝ ΑΠΟΔΟΧΩΝ 2013

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΙ ΕΡΓΟΔΟΤΟΥΜΕΝΟΙ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΙ ΕΡΓΟΔΟΤΟΥΜΕΝΟΙ

€885.00

€3836.00

Εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων

• Από 2014 - 2018 οι εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αυξάνονται από 6.8% σε 7.8% από εργοδότες και εργοδοτούμενους

• Η εισφορά των αυτοτελώς εργαζομένων και προαιρετικά ασφαλισμένων αυξάνεται στο 14,6%

ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΜΗΝΙΑΙΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ(ΓΗΡΑΤΟΣ, ΧΗΡΕΙΑΣ, ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ) ΓΙΑ ΤΟ 2013

ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΑ ΚΑΤΩΤΑΤΗ ΠΛΗΡΗΣ ΒΑΣΙΚΗ

Κανένα

Με ένα

Με δύο

Με τρία ή περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

€352.88

€470.51

€529.32

€588.13

€336.28

€415.15

€553.54

€622.73

€691.92

€336.28

49

Η ΠΕΟ θα συνεχίσει με σταθερότητα και συνέπεια τον αγώνα για ισότητα ανδρών και γυναικών. Θέτει καινούριους στόχους που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εργαζόμενης γυναίκας σε μια σύγχρονη κοινωνία.

Ιδιαίτερη σημασία αποδίδουμε στην πλήρη εφαρμογή και βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου για την ισότητα και απαιτούμε την αποτελεσματική λειτουργία των μηχανισμών εφαρμογής του.

Βασικοί μας στόχοι είναι:

• Προστασία του δικαιώματος στην εργασία με ρυθμισμένους όρους απασχόλησης.

• Η έμπρακτη εφαρμογή όλων των νομοθεσιών και η ουσιαστική παρέμβαση του κράτους στην εφαρμογή τους.

• Η Ίση Μεταχείριση των φύλων στην απασχόληση και στην επαγγελματική εκπαίδευση.

• Η καταπολέμηση κάθε μορφής βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης• Η πλήρης εφαρμογή της αρχής της ισότητας μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις • Η δημιουργία της αναγκαίας υποδομής για παροχή διευκολύνσεων προς τις

εργαζόμενες οικογένειες με την ουσιαστική συμβολή του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης.

• Η κάλυψη με ειδικό επίδομα της γονικής άδειας έτσι που ο πατέρας και η μητέρα να μπορούν έμπρακτα να ασκούν αυτό τους το δικαίωμα.

• Η περαιτέρω στήριξη της μητρότητας και η μελέτη για κατοχύρωση δικαιωμάτων και στους εργαζόμενους πατέρες.

• Η αλλαγή νοοτροπίας και στερεοτύπων της κυπριακής κοινωνίας για το ρόλο των φύλων.

• Η ενημέρωση των εργαζομένων για τα δικαιώματα τους με στόχο την διεκδίκηση τους.

Η υλοποίηση αυτών και πολλών άλλων στόχων απαιτεί ένα ισχυρό προοδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα,απαιτεί μια πιο μαζική και ουσιαστική παρουσία των γυναικών στο συνδικαλιστικό κίνημα, απαιτεί συνέπεια και συνέχεια.

Το Τμήμα Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων της ΠΕΟ δεσμεύεται να συνεχίσει τους αγώνες του προς την κατεύθυνση της πλήρους ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών στην εργασία και στην κοινωνία.

50

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ (ΠΕΟ)Αρχέρμου 29, Τ.Τ.1045 ΛευκωσίαΤηλ: 22866400Φαξ: 22346828email:peo@peo.org.cyWeb. www.peo.org.cy

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΛΑΡΝΑΚΑΣΜάρκου Δράκου 30Α 6011 ΛάρνακαΤηλ:24828740Φαξ: 24653789email:larnaca@peo.org.cy

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥΑγίου Κορνηλίου 3 Τ.Κ. 5280 ΠαραλίμνιΤηλ: 23821940 / 23744220Φαξ: 23827525email:syxka.am@peo.org.cy

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΛΕΜΕΣΟΥΛουκή Ακρίτα 11 Τ.Κ. 3030, Τ.Θ. 50151 Λεμεσός Τηλ: 25443000Φαξ: 25356911email:peolem@cytanet.com.cy

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΑΦΟΥΠαλλάδος 4, Τ.Τ. 8046 Πάφος Τ.Θ. 60222, Τ.Τ. 8101Τηλ:26932144Φαξ: 26943531email:giotaepaminonda @peo.org.cy

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (ΙΝΕΚ) ΠΕΟΣιμωνίδου 14, ΕΤΚΑ ΠΕΟ, 2ος όροφος, 1045 ΛευκωσίαΤηλ: 22877673Φαξ: 22877672email: info@inek.org.cyWeb: www.inek.org.cy

ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Λεωφ. Αθαλάσσας 125, 1461 ΛευκωσίαΤηλ: 22805900Φαξ: 22518356email: womens.rights@mjpo.gov.cyWeb: www.mjpo.gov.cy

51

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΤμήμα Εργασίας, Κλήμεντος 9, 1061 Λευκωσία Τηλ: 22400895Φαξ: 22400809email: genderequality@spidernet.com.cyWeb: www.genderequality.com.cy

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ - ΑΡΧΗ ΙΣΟΤΗΤΑΣ1470 ΛευκωσίαΤηλ: 22405500Φαξ: 22672881email: ombudsman@ombudsman.gov.cyWeb: www.ombudsman.gov.cy

ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Μπουμπουλίνας 25, 1061 ΛευκωσίαΤηλ: 22751093Φαξ: 22757495Email: famplan@spidernet.com.cyWeb: www.cyfamplan.org/

ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝΦωτίου 3 River Court, Block C, 2ος όροφος διαμ. 12, 1095 ΛευκωσίαΤηλ: 22750811Φαξ: 22750711email: singleparents@cytanet.com.cy

ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΛεωφ. Αγλαντζιάς 53, 2108 ΑγλαντιάΤηλ: 22330799 ή 1440Φαξ: 22462930email: contact@spidernet.com.cyWeb: www.domviolence.org.cy

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ (Π.Ο.Π)Στασάνδρου 7, 3ος Οροφος, 1060, Λευκωσια Τηλ: 22758622Φαξ: 22758903Web: www.pop.org.cy

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΕΝΤΑΜΕΛΟΥΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ (Π.Ο.Π.Ο)Αλκαίου 1Β & 1Γ Πολυκατοικία Constanza 1060, ΛευκωσίαΤηλ: 22818518Φαξ: 22818516Web:www.triteknoi.org.cy

52

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

2

9

16

23

30

3

10

17

24

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

29

¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

N Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 3

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 4¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

6

13

20

27

7

17

21

28

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

4

11

18

25

5

12

19

26

Μ Α Ϊ Ο Σ 2 0 1 3¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

4

11

18

25

5

12

19

26

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 3¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

3

10

17

24

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

3

10

17

24

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

2

9

16

23

Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ 2 0 1 3¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

ΑΥ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 1 3¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

4

11

18

25

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 1 3¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ 2 0 1 3¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

7

14

21

28

1

8

15

22

29

¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 3

7

14

21

28

1

8

15

22

29

2

9

16

23

30

3

10

17

24

31

4

11

18

25

5

12

19

26

6

13

20

27

¢∂À ∆ƒπ ∆∂∆ ¶∂ª ¶∞ƒ ™∞µ ∫Àƒ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014