СайлаушыларғаЖАДЫНАМА

ПАМЯТКАдля избирателя

СайлаушыларғаЖАДЫНАМА

4

5

мемлекеттiк сайлау органдары - сайлау комиссиялары ұйымдастырады

РЕСПУБЛИКАДА САЙЛАУДЫ ӘЗIРЛЕУ МЕН ӨТКIЗУДI

Шешім қабылданған немесе іс-әрекет (әрекетсіздік) жасалған күннен бастап он күннің ішінде жоғары тұрған сайлау комиссиясына және (немесе) сотқа шағым жасалуы мүмкін. Көрсетілген мерзімдер өткеннен соң сайлау комиссиясының шешіміне және іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) берілген өтініш қарауға жатпайды (20 б. 9 т.)

САЙЛАУ КОМИССИЯСЫНЫҢ ШЕШІМДЕРІНЕ ЖӘНЕ ІС-ӘРЕКЕТТЕРІНЕ (ӘРЕКЕТСІЗДІГІНЕ)

Оның осы сайлау учаскесі аумағында тіркелу фактісі негіз болып табылады. Әрбір сайлаушы сайлау жарияланған немесе тағайындалған кезден бастап тиісті жергілікті атқарушы органда сайлаушы ретінде тіркелуге құқылы

әлiпби тәртiбiмен немесе өзге тәртiппен жасалады. Тiзiмде сайлаушының тегi, аты, әкесiнiң аты, туған жылы (18 жастағылар үшiн - қосымша күнi мен айы) және тұрғылықты мекен-жайы көрсетiледi

АЗАМАТТЫ НАҚТЫ САЙЛАУ УЧАСКЕСІНДЕ САЙЛАУШЫЛАР ТIЗIМIНЕ ЕНГІЗУ ҮШІН

САЙЛАУШЫЛАР ТIЗIМI

8

Жатақханаларда тұратын күндiзгi бөлiмдерде оқитын студенттер мен аспиранттар

сайлаушылар тiзiмiне жатақхананың

орналасқан жерi бойынша

ЕНГIЗIЛЕДI

Әскер бөлiмдерiндегi сайлаушы әскери қызметшiлердiң, сондай-ақ әскер бөлiмдерi орналасқан жерлерде тұратын олардың отбасы мүшелерi мен басқа сайлаушылар

ЕНГIЗIЛЕДI

тiзiмге әскер бөлiмдерiнiң

командирлерi берген мәлiметтер негiзiнде

Демалыс үйлерiнде, санаторийлерде, тұрақты емдеу-профилактикалық мекемелерiнде, шалғайдағы және қатынасу қиын аудандарда орналасқан азаматтар тұратын мекендерде, алыс мал шаруашылығы учаскелерiнде, тергеу изоляторлары мен уақытша ұстау изоляторларында, сондай-ақ шет мемлекеттердегi Қазақстан Республикасының өкiлдiктерi жанынан, Қазақстан Республикасына қарайтын және дауыс беретiн күнi жүзуде жүрген кемелерде құрылған сайлау учаскелерi бойынша сайлаушылар

тізімге аталған мекемелердiң

басшылары, тиiстi әкiмдер, өкiлдiктер

басшылары мен кеме капитандары берген деректер негiзiнде

ЕНГIЗIЛЕДI

9

Егер сайлаушыға сайлаудан кемiнде отыз күн бұрын сайлау күнi өзiнiң тiркелген орны

бойынша дауыс беруге арналған үй-жайға келу мүмкiндiгi болмайтыны белгiлi болса,

құқылы ол өзiнiң болатын жерi бойынша жергіліктi атқарушы

органға өзiн тиiстi сайлаушылар тiзiмiне енгiзу жөнiнде жазбаша өтiнiш беруге

жергіліктi атқарушы орган

азаматты тiркелген орны бойынша сайлаушылар

тiзiмiнен алып тастайды

азамат дауыс беретін учаскенің сайлаушылар тiзiмiне енгізуді

ұйымдастырады

30 күн

Тыйым салынады - дауыстарды санау басталғаннан кейін сайлаушылар тiзiмдерiне өзгеріс енгізуге !

10

ДАУЫС БЕРЕТIН КҮНГЕ

азаматтардың тұрғылықты жері бойынша құрылған сайлау учаскелерiндегі сайлаушылар тiзiмдерiн тиісті сайлау комиссиялары

танысу үшін сайлаушыларға береді

НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ!

Арыз мақұлданбаған жағдайда сайлау комиссиясы

арызданушыға оның арызының мақұлданбағаны туралы дәлелдi шешiмнiң көшiрмесiн кешiктiрмей бередi. Шешiмге

сайлау комиссиясы тұрған жер бойынша тиiстi сотқа шағым жасауға болады, ол шағымды -

арыз келіп түскен күні қарап, түпкiлiктi шешiм қабылдайды. Арызданушы үшiн дұрыс шешiм

қабылданған жағдайда сайлау комиссиясы сайлаушылар тiзiмiне түзетудi немесе

енгiзiлмеген сайлаушыны тiзiмге енгiзудi дереу жүргiзедi

Сайлаушылар тізіміне енгізу, одан шығару не

тізімдерге түзетулер жасау қажеттiгi туралы арыздарды

тиiстi сайлау комиссиясы сайлау комиссиясына арыз келiп

түскен күнi қарайды

Әрбiр азамат

сайлаушылар тiзiмдерiндегi өзi туралы

деректердi тексеруге және тiзiмге енгiзiлмегенi, дұрыс енгiзiлмегенi немесе

тiзiмнен шығарып тасталғаны, сондай-ақ тiзiмдердегi

сайлаушы туралы деректерде жаңсақтық жiберiлгенi үшiн

шағымдануға құқылы1

2 315

КҮН ҚАЛҒАНДА

11

12

13

ЖОЛ БЕРIЛМЕЙДIБюллетеньге қарындашпен белгi қоюға, сондай-ақ оған

қандай да болсын түзету енгiзуге

ДАУЫС БЕРУДI ӨТКIЗУ

1) сайлау комиссиясының мүшесi; 2) жергiлiктi өкiлдi немесе атқарушы органның лауазымды адамы; 3) кандидаттың сенiм бiлдiрген адамы; 4) бұқаралық ақпарат құралдарының өкiлi-журналист; 5) тиiстi сайлау комиссиясында тiркелген байқаушы.

САЙЛАУДА ЖАСЫРЫН ДАУЫС БЕРІЛЕДІ.

Дауыс берушi сайлау бюллетеньдерiн жасырын дауыс беруге арналған кабиналарда толтырады.

НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ! Бюллетеньдерді

толтыру кезiнде дауыс берушiден басқа кiмнiң

болса да кабинаға кiруіне тыйым са-

лынады.

Сайлаушы өзi дауыс беретiн кандидат тегiнiң оң жағындағы

бос шаршының iшiне кез келген белгi

соғады

Толтырылған бюллетеньдi сайлаушы дауыс беруге

арналған жәшiкке салады

Дауыс бергеннен кейiн сайлаушы сенім білдірген адамның аты-жөнi сайлаушылардың тiзiмiне тiркелiп, тұсына сайлаушының бюллетень алғандығы жөнiнде қолы қойылады

Бюллетеньдi өз бетiнше толтыруға мүмкiндiгi жоқ сайлаушы өзi сенетiн адамның көмегiн

пайдалануға құқылы. Мыналар ондай адам болуға тиiс емес:

14

САЙЛАУ БОСТАНДЫҒЫНЫҢ КЕПIЛДIКТЕРIАЗАМАТТАРДЫҢ САЙЛАУ ТУРАЛЫ ЗАҢДАРДЫҢ БҰЗЫЛУЫ ЖӨНIНДЕГI АРЫЗДАРЫН ҚАРАУ ТӘРТІБІ МЕН МЕРЗІМДЕРІ

Соттар мен прокуратура органдары

5 күн мерзiмде

дереу

азаматтардың дауыс берудi өткiзуге қатысты, сондай-ақ сайлау туралы заңдардың бұзылуы жөнiндегi сайлауды әзiрлеу мен өткiзу кезеңiнде келiп түскен арыздарын

азаматтардың дауыс берудi өткiзуге қатысты, сондай-ақ сайлау туралы заңдардың бұзылуы жөнiндегi дауыс беру алдындағы бес күнге жетпейтiн уақыт iшiнде және дауыс беру күнi келiп түскен арыздарын

Сайлау комиссиялары

сайлау заңнамасын бұзушылықтар туралы азаматтардың арыздарын

шағым түскен күннен бастап

5 күннiң ішінде

Жоғары тұрған сайлау комиссиясы

шағым түскен күннен бастап

3 күннiң ішінде қарайды

сайлау комиссиясының және оның мүшелерiнiң шешімдері мен іс-әрекеттеріне (әрекетсіздiгіне) жасалған шағымдарды

ПАМЯТКАдля избирателя

16

17

18

осуществляют государственные избирательные органы - избирательные комиссии

ОРГАНИЗАЦИЮ ПОДГОТОВКИ И ПРОВЕДЕНИЕ ВЫБОРОВ В РЕСПУБЛИКЕ

могут быть обжалованы в вышестоящую избирательную комиссию и (или) в суд в течение десяти дней со дня принятия решения или совершения действия (бездействия).

По истечении указанных сроков заявление на решение и действия (бездействие) избирательной комиссии рассмотрению не подлежит (п. 9 ст. 20)

РЕШЕНИЯ И ДЕЙСТВИЯ (БЕЗДЕЙСТВИЕ) ИЗБИРАТЕЛЬНОЙ КОМИССИИ

18

19

является факт его регистрации по месту жительства на территории этого избирательного участка. Каждый избиратель вправе зарегистрироваться в качестве избирателя в соответствующем местном исполнительном органе с момента объявления или назначения выборов

составляются в алфавитном или ином порядке. В списке указываются фамилия, имя, отчество, год рождения (в возрасте 18 лет - дополнительно день и месяц) и адрес места жительства избирателя

ОСНОВАНИЕМ ДЛЯ ВКЛЮЧЕНИЯ ГРАЖДАНИНА В СПИСОК ИЗБИРАТЕЛЕЙ НА КОНКРЕТНОМ ИЗБИРАТЕЛЬНОМ УЧАСТКЕ

СПИСКИ ИЗБИРАТЕЛЕЙ

19

20

Студенты и аспиранты дневной формы обучения, проживающие в общежитиях,

в список избирателей по месту нахождения

общежития

ВКЛЮЧАЮТСЯ

Избиратели-военнослужащие, находящиеся в воинских частях, а также члены их семей и другие избиратели, проживающие в местах расположения воинских частей,

ВНОСЯТСЯ

в списки на основе сведений, представляемых

командирами воинских частей

Избиратели по избирательным участкам, образованным в домах отдыха, санаториях, стационарных лечебно-профилактических учреждениях, в местах нахождения граждан, расположенных в отдаленных и труднодоступных районах, на участках отгонного животноводства, в следственных изоляторах и изоляторах временного содержания, а также при представительствах РК в иностранных государствах, на судах, принадлежащих РК и находящихся в день выборов в плавании

в списки на основе данных, представляемых руководителями

названных учреждений, соответствующими

акимами, руководителями

названных представительств и капитанами судов

ВНОСЯТСЯ

21

Избиратель, которому не позже чем за 30 дней до выборов стало известно о том, что он не будет иметь возможность прибыть в день выборов в помещение для голосования по

месту его регистрации

вправе обратиться с письменным заявлением о его включении

в соответствующий список избирателейв местный исполнительный орган по месту его

нахождения

местный исполнительный орган

организует

исключение гражданина из списка избирателей по месту

регистрации

включение его в список избирателей того

участка, на котором гражданин будет голосовать

30 дней

Запрещается - внесение изменений в списки избирателей после начала подсчета голосов.!

22

ЗА 15 ДНЕЙДО ДНЯ ГОЛОСОВАНИЯ

избирателям соответствующими избирательными комиссиями представляются для ознакомления списки избирателей по

избирательным участкам, образованным по месту жительства граждан

ВНИМАНИЕ!

В случае отклонения заявления

избирательная комиссия безотлагательно выдает заявителю копию мотивированного решения

об отклонении его заявления. Решение может быть обжаловано в соответствующий

суд по месту нахождения избирательной комиссии, который рассматривает жалобу в день поступления заявления и принимает

окончательное решение. При положительном для заявителя решении исправление в

списке избирателей или включение невключенного избирателя в список

производится избирательной комиссией немедленно

Заявления о необходимости

включения в списки избирателей,

исключения из них либо исправлений в списках

избирателей рассматриваются соответствующей избирательной комиссией в день поступления

заявления в избирательную комиссию

Каждый гражданин

вправе проверить данные о себе в списках

избирателей и обжаловать невключение, неправильное

включение в список или исключение из списка, а

также допущенные в списке неточности в данных об

избирателе

12 3

2323

2424

25

НЕ ДОПУСКАЮТСЯ

проставление отметок в бюллетене карандашом, а

также внесение в него каких бы то ни было исправлений

ПРОВЕДЕНИЕ ГОЛОСОВАНИЯ

1) член избирательной комиссии; 2) должностное лицо местного представительного или исполнительного органа; 3) доверенное лицо кандидата; 4) журналист - представитель средств массовой информации; 5) наблюдатель, зарегистрированный в соответствующей избирательной комиссии

ГОЛОСОВАНИЕ НА ВЫБОРАХ ЯВЛЯЕТСЯ ТАЙНЫМ

Голосующий заполняет избирательные бюллетени в кабине для тайного голосования

ВНИМАНИЕ! Присутствие кого бы

то ни было, кроме голо-сующего, при их запол-

нении запрещается

Избиратель может поставить любую отметку в пустом квадрате

справа от фамилии кандидата, за

которого он голосует

Заполненные бюллетени опускаются избирателем в урну

для голосования

После голосования фамилия лица, которому доверил избиратель заносится в список избирателей рядом с росписью избирателя в получении бюллетеня

Избиратель, не имеющий возможности самостоятельно заполнить бюллетени, вправе воспользоваться помощью лица, которому он

доверяет. Этим лицом не может быть:

26

ГАРАНТИИ СВОБОДЫ ВЫБОРОВПОРЯДОК И СРОКИ РАССМОТРЕНИЯ ЗАЯВЛЕНИЙ ГРАЖДАН

О НАРУШЕНИЯХ ИЗБИРАТЕЛЬНОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

Судыи органы

прокуратуры

5 дневный срок

немедленно

заявления граждан, касающиеся вопросов проведения голосования, в том числе о нарушениях законодательства о выборах, поступившие в период подготовки и проведения выборов

заявления граждан, касающиеся вопросов проведения голосования, в том числе о нарушениях законодательства о выборах, поступившие менее чем за пять дней до голосования и в день голосования

Избирательные комиссии

заявления граждан о нарушениях избирательного законодательства

в течение 5 дней со дня поступления

жалобы

Вышестоящаяизбирательная

комиссия

в течение 3-х дней со дня

поступления жалобы

жалобы на решения и действия (бездействие) избирательной комиссии и ее членов