АГРОЕКОНОМИКА ПП 774.69 Kb

ПРИЛОГ

– ПРЕДМЕТНИ ПРОГРАМИ –

СТУДИСКА ПРОГРАМААГРОЕКОНОМИКА

ПРЕДМЕТНИ ПРОГРАМИ – СТУДИСКА ПРОГРАМА АГРОЕКОНОМИКА

ПРЕДМЕТНИ ПРОГРАМИАГРОЕКОНОМИКА

ПРЕДМЕТ: МАТЕМАТИКА ............................................................................................4

ПРЕДМЕТ: МЕХАНИЗАЦИЈА.........................................................................................5

ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА СТОЧАРСКО ПРОИЗВОДСТВО ..............................................8

ПРЕДМЕТ: РАЗВОЈ НА ХУМАНИ РЕСУРСИ................................................................12

ПРЕДМЕТ: АГРОКЛИМАТОЛОГИЈА............................................................................15

ПРЕДМЕТ: ХЕМИЈА ....................................................................................................18

ПРЕДМЕТ: ЕКОЛОГИЈА .............................................................................................21

ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА ЕКОНОМИЈА........................................................................24

ПРЕДМЕТ: БОТАНИКА................................................................................................27

ПРЕДМЕТ: БИОХЕМИЈА .............................................................................................32

ПРЕДМЕТ: ЗООЛОГИЈА .............................................................................................36

ПРЕДМЕТ: СТАТИСТИКА............................................................................................39

ПРЕДМЕТ: ЕКОНОМИКА НА ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО.......................................................42

ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА РАСТИТЕЛНОПРОИЗВОДСТВО...........................................45

ПРЕДМЕТ: ПЕДОЛОГИЈА............................................................................................49

ПРЕДМЕТ: ГЕНЕТИКА.................................................................................................52

ПРЕДМЕТ: МИКРОБИОЛОГИЈА..................................................................................55

ПРЕДМЕТ: АГРАРНА ПОЛИТИКА...............................................................................59

ПРЕДМЕТ: АГРОМЕНАЏМЕНТ....................................................................................62

ПРЕДМЕТ: МОДЕЛИ И АНАЛИЗИ...............................................................................66

ПРЕДМЕТ: ЗАДРУГАРСТВО........................................................................................70

ПРЕДМЕТ: АГРОБИЗНИС............................................................................................73

ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА АГРОМАРКЕТИНГ................................................................76

ПРЕДМЕТ: МЕНАЏМЕНТ НА ФАРМИ..........................................................................80

ПРЕДМЕТ: ОРГАНИЗАЦИЈА НА ТРУДОТ....................................................................84

ПРЕДМЕТ: УПРАВУВАЊЕ СО КВАЛИТЕТОТ..............................................................88

ПРЕДМЕТ: ТРОШОЦИ И КАЛКУЛАЦИИ.....................................................................92

ПРЕДМЕТ: АГРОПРЕТПРИЕМНИШТВО......................................................................95

ПРЕДМЕТ: РУРАЛЕН РАЗВОЈ.....................................................................................98

ПРЕДМЕТ: СМЕТКОВОДСТВО НА ФАРМИ...............................................................101

ПРЕДМЕТ: ТАКСАЦИИ ВО ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО........................................................104

ПРЕДМЕТ: ПЛАНИРАЊЕ И ПРОЕКТИРАЊЕ ВО ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО......................107

ПРЕДМЕТ: ФИНАНСИСКИ МЕНАЏМЕНТ ВО ЗЕМЈОДЕЛСТВО................................109

ПРЕДМЕТ: МАРКЕТИНГ НА ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ......................................112

ПРЕДМЕТ: АНАЛИЗА НА РАБОТЕЊЕ.......................................................................115

АГРОЕКОНОМИКА 2


ПРЕДМЕТ: МЕЃУНАРОДНА АГРАРНА ПОЛИТИКА...................................................118

ПРЕДМЕТ: АГРАРНА ПОЛИТИКА.............................................................................121

ПРЕДМЕТ: АГРОПРЕТПРИЕМНИШТВО....................................................................124

ПРЕДМЕТ: АНАЛИЗА НА РАБОТЕЊЕ.......................................................................127

ПРЕДМЕТ: РУРАЛЕН РАЗВОЈ...................................................................................130

ПРЕДМЕТ: МАРКЕТИНГ НА ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ......................................133



ПРЕДМЕТ: Математика (ЗФ00101)

Семестар и број на часови: I, 2 + 2 часа, 6 кредитиНаставници и соработници:

Цел на предметот:

Да ги воведе студентите во некои области од математиката (вишата метематика) кои ќе им овозможат да се оспособат за поврзување на теоретските и практичните знаења, да се поттикнат на логичкото размислување. Одделните теми претставуваат основа за совладување на разни содржини во голем број од предметите предвидени со студиската програма.

Содржина на теоретскиот дел од предметот:

Вовед. Множество на реални броеви; некои поважни подмножества од множеството на реални броеви и операции во нив; геометриска интерпретација. Поим за функција од една реална променлива; начини на задавање и основни својства. Преглед на некои елементарни функции (линеарна, квадратна, експоненцијална). Низи од реални броеви; аритметичка и геометриска низа. Гранична вредност на функцијата; дефиниција на поимот за гранична вредност; операции со гранични вредности и некои поважни граници. Извод и диференцијал на функции; де-финиција, геометриско значење, правила за диференцирање, изводи и диференцијали од повисок ред, испитување на некои својства на функциите со помош на изводи (монотоност и екстреми). Неопределен интеграл; примитивна функција; основни интеграли, некои методи за интегрирање и определување на некои типови на интеграли. Определен интеграл (како нарасну-вање на примитивна функција и како гранична вредност на интегрални суми); негови особини и пресметување. Примена на определениот интеграл за пресметување на плоштини на рамнински ликови и волумен на вртливи тела.

Содржина на вежбите:

На вежбите се обработуваат истите содржини од предавањата со решавање на поголем број практични примери.

Литература:

Елементарна математичка анализа, Б. Попов, Р. Секуловски.

Начин на полагање на предметот:

Испитот се полага писмено.



ПРЕДМЕТ: МЕХАНИЗАЦИЈА

( насока - Агроекономска)Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во I семестарБрој на часови: 3 + 2 часаЕЦТС кредити: 6

Наставник: Проф. д-р Драги ТаневскиКонсултации: по договор со студентите

Цел на предметот:o Стекнување знаење за тракторите и земјоделските машини, техничките и технолошките

решенија во изведувањето на сите важни работни операции во земјоделското производство. Покрај тоа да ја совладаат практичната примена, правилното користење и нивните експлоатациони карактеристики.

Потребни предуслови за запишување на предметот:

o Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:o Теоретската настава се реализира со: предавања со Power Point презентација , дискусии,

симулации, изучување на практични случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи.

Програма на предметот/ теоретска наставаМодул Недели Тема Наставник Часови

1 Вовед. Трактори. Општо за тракторите како моторни возила. Класификација на тракторите. Составни делови на тракторот. Мотор со внатрешно согорување - основни делови на моторот. Преносен механизам-трансмисија, преден мост, механизам за движење и систем за управување и кочење. Додатни уреди на тракторот.

3

2 Машини и уреди за обработка на почвата 33 Машини за ѓубрење, сеидба, садење и расадување 34 Машини за заштита на растенијата и наводнување 35 Машини, уреди и опрема за подготовка на сено, зелена сточна храна и

силажа3

6 Машини за жетва и вршидба 37 Машини за берба на пченка, чистење, сортирање и сушење на зрното 38 Машини за вадење на шеќерна репа и компир 39 Машини за берба на влакнодајни култури и тутун 310 Машини во градинарското производство 311 Машини во лозаро-овоштарското производство 312 Машини во сточарското производство 313 Експлоатациони и влечни својства на тракторот. Моќ на тракторскиот

мотор. Биланс на моќта-губење на ефективната моќ. Моќ на потегницата, ременицата и приклучното вратило на тракторот. Пресметување на потрошувачката на погонските материјали

3

14 Експлоатациони карактеристики на земјоделските машини. Влечен отпор. Влечен отпор на агрегатот. Влечен отпор на плуговите и останатите приклучни машини и орудија. Ускладување на влечниот отпор и приклучната машина со влечните карактеристики на тракторот. Составување на машино-тракторски агрегат. Работа (кинематика) на агрегатот на парцелата. Производност на машинскиот агрегат.

3



Модул Недели Тема Наставник Часови15 Проектирање на структурата на машино-тракторскиот парк на

стопанствата (енергетски графикон, систем на погонски и приклучни машини за производство на одредена култура според технолошката карта). Основни принципи за избор на машино - тракторски парк и некои проблеми при користењето. Степен на механизираност за производство на одредена култура. Анализа на постојната состојба на машино-тракторскиот парк, расходување на дотрајани и набавка на нови сретства за механизација

3

Програма на предметот/ практична наставаМодул Недели Тема Наставник Часови

1 Практиччно запознавање со основните делови, уреди, механизми и системи на тракторот

2

2 Практично запознавање со машините и уредите за обработка на почвата. Пресметки за машините и орудијата за обработка на почвата

2

3 Практично запознавање со машините за ѓубрење, сеидба, садење и расадување. Пресметки за машините за сеидба, садење и расадување

2

4 Практично запознавање со машините за заштита на растенијата и наводнување. Пресметки за машините за заштита на растенијата и наводнување.

2

5 Практично запознавање со машините за подготовка на сено, зелена сточна храна и силажа

2

6 Практично запознавање со машините за жетва и вршидба. Пресметки за машините за жетва и вршидба

2

7 Практично запознавање со машините за берба на пченка, чистење, сортирање и сушење на зрното

2

8 Практично запознавање со машините за вадење на шеќерна репка и компир

2

9 Практично запознавање со машините за берба на влакнодајни култури и тутун

2

10 Практично запознавање со машините во градинарското производство

2

11 Практично запознавање со машините во лозарско-овоштарското производство

2

12 Практично запознавање со машините во сточарското производство

2

13 Пресметување на индуцираната моќ на тракторот. Пресметување на загубите на моќта на тракторот. Пресметување на потрошувачката на гориво по тежинска метода. Пресметување на специфичната потрошувачка на гориво, потрошувачка на гориво по хектар и количество на гориво за една година. Пресметување на годишната потрошувачка на масло.

2

14 Пресметување на влечниот отпор на приклучните машини и орудија. Метод на пресметка на машино-тракторски агрегат. Пресметување на производителноста на машино-тракторскиот агрегат.

2

15 Пресметување на една опреација во технолошката карта. Пресметување на бројот на тракторите од одреден тип за еден ден.

2

Литература:Д. Таневски: Мотори и трактори. Просветно дело - Скопје, 2003 год.Д. Таневски: Механизација на поледелското производство. Просветно дело - Скопје 2001 год. Д. Таневски: Механизација на сточарското приоизводство Универзитет Св. Кирил и Методиј - Скопје 1999 год.



Д.Таневски: Механизација ( подготвен материјал за печатење, напишан според програмата за агроиекономска насока). Скопје,2010 година.

Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот максимум

може да добие 20 поени, а минимум потребни контакт поени 11 .• Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 10 страни. Максимално

предвидени 10 поени.• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој

модул, составени од 3 тестирања (30 +30 + 10 бода). Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поени.

• Завршен тест, на крајот од семестарот ќе се спроведе доколку не се освојат потребните минимум поени во претходните точки и ако се полага за добивање на повисока оценка.

Оценување:Активност Максимален број поени Минимален број

поени Посета на теоретска и практична настава 20 11Индивидуална семинарска задача 10 7Модуларен тест број на модулот 3 (30

+30+10) = 7046

Практична работа на студентот по потреба /Завршен тест / /Вкупно 100 64

Градација на оцените:

Поени Оцена Оцена по ЕКТС> 64 5 Ф

65 - 75 6 Е76 - 85 7 Д86 - 90 8 Ц91 - 95 9 Б96 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА СТОЧАРСКО ПРОИЗВОДСТВО

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во I семестарБрој на часови: 3+2 (45 + 30 часа)ECTS кредити: 6Наставник: Проф. д-р Сретен Андонов, асис. м-р Алксандар УзуновИнформации за предметот на веб страна: www.fznh.ukim.edu.mk/

Консултации: по договор со студентите

Цел на предметот:Целта на курсот е фокусирана на развивање на знаења за биолошките особини на домашните животни кои се основа за натамошно продлабочување во изучувањето на технологиите на одгледување за поедините видови, и специфичностите на соодветното производство, како и интегрален дел од сточарството.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од фундаменталните агрономски дисциплини.Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација.




1 1 Увод. Место, значење и улога на сточарството во земјоделското производство.

Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

2 Питомо, стопанско и домашно животно. Потекло на домашните животни, место и време и причини за доместикација.


3

3 Дефиниција на поимот раса. Поделба на расите. Биолошки особини на расата.


3

4 Влијание на надворешните фактори врз домашните животни (исхрана, почва)


3

5 Влијание на надворешните фактори врз домашните животни (клима и човекот)


3

6 Конституција и основни конституциски типови, Конституциски грешки, конституција и здравје, Темперамент, Кондиција на домашните животни


3

7 Екстериер значење и улога, проценка на екстериерот Зоотехнички мрки и евиденција во сточарството


3

8 МОДУЛАРЕН ТЕСТ Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

2 9 Основи на говедарство 1 Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

10 Основи на говедарство 2 Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

11 Основи на овчарство Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

12 Основи на козарство Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

13 Основи на свињарство Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

14 Основи на живинарство Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3

15 МОДУЛАРЕН ТЕСТ Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

3




1 1 Претставување на обврските во текот на курсот, Бројна состојба на домашните животни.


2

2 Предлог теми за индивидуални/групни семинарски, Пристап до информации


2

3 Дискусија поврзана со семинарски работи Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

4 Презентација на семинарски работи Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

5 Презентација на семинарски работи Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

6 Препознавање на конституциските типови, Препознавање на кондицијата


2

7 Инструменти за мерење на екстериер, мерење, Инструменти, начини и евиденција


2

8 Оцена на модуларниот тест Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

2 9 Препознавање на раси говеда Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

10 Препознавање на раси говеда Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

11 Препознавање на раси овци и кози Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

12 Препознавање на раси овци и кози Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

13 Препознавање на раси свињи Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

14 Специфики на живинарски производи Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2

15 Оцена на модуларниот тест Проф. д-р Сретен Андонов / асис. М-р Александар Узунов

2



Литература: Опште сточарство, 1991. Николиќ, Симовиќ, Научна книга- Белград. Опште сточарство, 2000. Карајиновиќ, М., Чобиќ, Т., Ќинкулов, М. Универзитет Нови Сад.Компендиум од предавања, 2007. Андонов


може да добие 20 поени, а минимум потребни контакт поени 8 .• Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 20 страни. Максимално


модул, составени од - 2 тестирања кои носат по 30 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 24.

• Завршен тест, - ќе се спроведе на крајот од семестарот доколку не се освојат потребните минимум поени во претходните точки и ако се полага за добивање на повисока оцена.

Оценување:

Активност Максимален број поени Минимален број поени

Посета на теоретска и практична настава 20 8Индивидуална семинарска задача 20 0Тест 30+30 = 60 24+24Практична работа на студентот по потреба /Завршен тест по потреба /Вкупно 100 56



56 - 65 6 Е66 - 75 7 Д76 - 85 8 Ц86 - 95 9 Б96 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: РАЗВОЈ НА ХУМАНИ РЕСУРСИ

Шифра на предметот: Се изведува на македонски јазик во I семестар

Број на часови: 45+30 часа

ECTS кредити: 6

Наставник: проф. д-р Драги Димитриевски

Соработник: асс. м-р Ана Котевска

Информации за предметот на веб страна: www . fznh . ukim . edu . mk www.zf.ukim.edu.mk


Цел на предметот:Стекнување знаење за развојот на менаџментот и терминологијата која се употребува, разликување на нивоата на менаџментот и детално запознавање со функциите на менаџментот (планирање, организирање, координирање, контрола); легална структура во земјоделството, стекнување на практично знаење.Стекнување основни вештини за за изработка на документи и анализи за планирање и контрола на остварувањето на целите во огранизацијата. Користење на стручна литература и запознавање со методите на повеќе успешни менаџери.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, дискусија на натписи од стручни списанија, изработка на индивидуални семинарски задачи.


http://www.fznh.ukim.edu.mk/



1 1 Вовед во хумани ресурси 32 Планирање на хумани ресурси 33 Вработување на хумани ресурси 33а Како се аплицира за работа? 34 Селекција на хумани ресурси 35 Селективни методи 36 (Тест) 3

2 7 Развој на хумани ресурси и индивидуите во организациите

3

8 Процеси на учење 39 Мотивација 310 Изградба на ефикасни тимови 311 (Тест) 3

3 12 Дефинирање на завршна оцена 3


1 1 Вовед во хумани ресурси 22 Планирање на хумани ресурси 23 Вработување на хумани ресурси 23а Како се аплицира за работа? 24 Селекција на хумани ресурси 25 Селективни методи 26 Отворена дискусија за написи во стручни списанија 2

2 7 Развој на хумани ресурси и индивидуите во организациите

2

8 Процеси на учење 29 Мотивација 210 Изградба на ефикасни тимови 211 Отворена дискусија за написи во стручни списанија 2

3 12 Резиме и евалуација на практичната настава 2

Литература:Димитриевски Д. Развој на хуманите ресурси. (скрипта)Дополнителна литература доставувана на час.




може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1 .• Изработка на групна семинарска задача.• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој

модул, составени од 20 кратки прашања оценети со по 2 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.

• Завршен тест, на крајот од семестарот се состои од кратки прашања и задачи. Успешен тест е ако се надмине границата од 50 поени.

* Студентите кои ќе постигнат над 40 поени на модуларните тестови ќе се стекнат со право да го заменат завршниот тест, со услов освојување на минимален број поени (над 10 поени) од семинарската работа

Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1

Групна семинарска задача 15 10

Модуларен тест 2 х 40 = 80 40

Вкупно 100 51

илиЗавршен тест 100 51

Вкупно 100 51

Градација на оцените:Поени Оцена Оцена по ЕКТС≤ 50 5 Ф

51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: АГРОКЛИМАТОЛОГИЈА

Шифра на предметот:

Број на часови: 3+2


Наставник: Проф. д-р Сребра Илиќ Попова

Консултации: Во договор со студентите.Цел на предметот:Стекнување на знаења за појавите кои се случуваат на земјината површина и во горните слоеви од атмосферата.Стекнување знаења за комплексното влијание на метеоролошките и климатските услови врз живиот свет и врз земјоделското производство.Стекнување на основни вештини за изработка на системот на интеракција помеѓу времето и земјоделските култури, домашните животни, растителните болести и корисните и штетните инсекти во екосферата.


- Пожелни се претходни општи познавања од биологија, физика итн.- Пристап до интернет и до стручно-научни списанија.

Начин на изведување на наставата:

Наставата ќе се реализира со теоретски предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи со користење на интернет страни.Практичната работа ќе се реализира со индивидуална активност на одредени проблеми од областа на климатолошката статистика.Индивидуална активност за изработка на агроклиматски билтен .Теренска активност на студентите.

Програма на предметот/ теоретска настава

Модул Недели Тема Наставник Час.

1 Вовед. Појава и развој на метеорологијата, климатологијата и агроклиматологијата.

Проф. Д-р Сребра Илиќ Попова

3

2 Предмет, задачи, методи на истражување во метеорологијата и агроклиматологијата.

Проф.д-р С.И.Попова

3

3 Светска метеоролошка организација. Проф.д-р С.И.Попова

3

4 Време и клима. Метеоролошки елементи и појави. Климатски елементи, фактори и модификатори. Меѓународни метеоролошки ознаки.


3

5 Атмосфера . Проф.д-р С.И.Попова

3

6 Влијание на факторите на надворешната средина врз растителните организми.


3

7 Извори на топлина за земјината поврШина и за атмосферата. Сончево зрачење.


3

8 Топлина и температура. Загревање и ладење на земјината површина и на атмосферата. Атмосферско невреме.


3

9 Значење на Сончевото зрачење и температурата за живиот свет. Проф.д-р С.И.Попова

3



Модул Недели Тема Наставник Час.

10 Испарување и влажност на воздухот. Кондензација и сублимација на водната пареа во атмосферата.


3

11 Магла. Облаци. Проф.д-р С.И.Попова

3

12 Врнежи. Влијание на врнежите врз живиот свет Проф.д-р С.И.Попова

3

13 Воздушен притисок. Воздушни струења во атмосферата. Дејство на ветерот


3

14 Агрометеоролошки услови за презимување на земјоделските култури. Неповолни временски појави кои влијаат врз растењето и равојот на растенијата.


3

15 Агрометеоролошки информации за потребите на земјоделството. Климатски карактеристики на земјоделските подрачја во РМакедонија


3

Програма на предметот/ практична настава

Модул Недели Тема Наставник Часови

1 Посета на УХМР и главната метеоролошка станица во Скопје. Проф.д-р С.И.Попова 22 Организациона структура на УХМР. Запознавање со Дневникот

на набљудувањаПроф.д-р С.И.Попова 2

3 Организација на метеоролошките набљудувања и мерења. Метеоролошки станици и инструменти

Проф.д-р С.И.Попова 2

4 Светски систем на метеоролошко набљудување и мерење Проф.д-р С.И.Попова 25 Инструменти за мерење на Сончевото зрачење. Климатолошка

обработка на податоците.Проф.д-р С.И.Попова 2

6 Инструменти за мерење на температурата на воздухот и на земјата. Климатолошка обработка на податоците.


7 Инструменти за мерење на воздушниот притисок Проф.д-р С.И.Попова 28 Инструменти за мерење на влажноста на воздухот.Климатолошка

обработка на податоцитеПроф.д-р С.И.Попова 2

9 Инструменти за мерење на врнежите. Климатолошка обработка на податоците


10 Инструменти за мерење на правецот и брзината на ветерот. Обработка на податоците за ветерот


11 Одредување на климатските показатели Проф.д-р С.И.Попова 212 Графички приказ на метеоролошките елементи и појави Проф.д-р С.И.Попова 213 Фенологија, фенометрија. Методи на обработка на фенолошките

податоциПроф.д-р С.И.Попова 2

14 Изработка на агроклиматски билтен Проф.д-р С.И.Попова 215 Презентација на метеоролошките елементи и појави и ефектите

врз земјоделските културиПроф.д-р С.И.Попова 2


Сребра Илиќ Попова (2001): Агрометеорологија со климатологија, СкопјеСребра Илиќ Попова (2003): Практикум по агроклиматологија, СкопјеЗиков М. (2005): Метеорологија и климатологија со климатски промени, СкопјеPenzar I, Penzar Branka (2000): Agroklimatologija, ZagrebRumul Mirjana (2005): Meteorologija, BeogradKrmpotic T i dr. (2005): Meteorologija sa klimatologijom, BeogradReynolds R: (2004): Vremenski vodnik, LjubljanaSeemann J., Chirkov Y.I., Lomas J., Primault B. (1979): Agrometeorology, New York

Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:• Посета на теоретска и практична настава • Изработка на индивидуална семинарска задача • Модуларни тестови • Завршен тест



Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 2Индивидуална семинарска задача 10 6Модуларен тест 45 30Практична работа на студентот 20 12Завршен тест 20 12Вкупно 100 62


Поени Оцена Оцена по ЕКТС< 62 5 Ф62-70 6 Е71-80 7 Д81-90 8 Ц91-95 9 Б95-100 10 А



ПРЕДМЕТ: ХЕМИЈА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во I семестар

Број на часови: 45 + 30 часаECTS кредити: 6

Наставник: Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска

Наставник: Доц. д-р Лила Водеб

Соработник: Асс. м-р Ленче Велкоска-Марковска

Консултации: по договор со студентите Цел на предметот:Стекнување знаење за општа неорганска и органска хемија Стекнување основни вештини за изведување на реакции од квалитативна и квантитативна хемиска анализа

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од - хемијаПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: предавања во PowerPoint, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на групни семинарски задачи. Практичната работа се реализира во лабораторија со индивидуална работа на одреден проблем.

Програма на предметот хемија / теоретска настава


1 Релативна атомска и молекулска маса, структура на атомот, атомското јадро и електронската обвивка, структура на електронската обвоивка, квантномеханички модел на атомот

Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

3

2 Класификација на елементите во периодниот систем, Структура на молекулата, Хемиски врски и валентност


3

3 Хемиска рамнотежа и раствори


3

4 Раствори на електролити, оксидација и редукција, Колоидни системи.


3

5 Водород и вода Елементи од XVII, XVI група на периодниот систем


3

6 XV, XIV, и I група на периодниот систем Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

7 I ТЕСТ Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

3

8 Засаитени и незаситени јаглеводороди Циклични и ароматични јаглеводороди. Халогени деривати на јаглеводородите


3

9 Хидроксидни деривати на јаглеводородите, феноли, етери


3




10 Алдехиди и кетони Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

3

11 Карбоксилни киселини Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

3

12 Деривати на карбоксилни киселини, естери, масти Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

3

13 Шеќери Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

3

14 Азотни органски соединенија, хетероциклични соединенија


3

15 II ТЕСТ Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска/ Доц. Д-р Лила Водеб

3

Програма на предметот хемија/ практична наставаМодул Недели Тема Соработници Часови

1 Номенклатура на неорганските соединенија Асс. м-р Ленче Велкоска-Марковска

2

2 Квалитативна анализа на катјоните од I аналитичка група

Асс. м-р Ленче Велкоска-Марковска

2

3 Квалитативна анализа на катјоните од II аналитичка група


2

4 Квалитативна анализа на катјоните од III аналитичка група


2

5 I ТЕСТ


2

6 Квалитативна анализа на катјоните од IV аналитичка група


7 Квалитативна анализа на катјоните од V аналитичка група


2

8 Квалитативна анализа на анјони Асс. м-р Ленче Велкоска-Марковска

2

9 Квалитативна анализа на анјони Асс. м-р Ленче Велкоска-Марковска

2

10 II ТЕСТ

Волуметриски титрации- неутрализација


2

11 Волуметриски титрации- оксидација и редукција Асс. м-р Ленче Велкоска-Марковска

2

12 Стехиометриски задачи (количество супстанца, удели и густина)


2

13 III ТЕСТ

Стехиометриски задачи за концентрации на растворите (количинска и масена) и разредување


2

14 Квалитативна хемиска анализа на органски соединенија (алкохоли, феноли, кетони и алдехиоди)


2

15 Квалитативна хемиска анализа на органски киселини (млечна, винска, лимонска и салицилна)


2

IV ТЕСТ се одржува по завршувањето на вежбите



Литература: Скрипта за студентите од Факултетот за земјоделски науки и храна - Проф. д-р Биљана Петановска-Илиевска и Доц. д-р Лила Водеб,О. Бауер, Општа и неорганска хемија, З.Ф., Скопје, 1999г..О. Бауер, Органска хемија, З.Ф., Скопје 2001г.


може да добие 10 поени, а минимум потребни контакт поени 7 .• Изработка на групна семинарска задача (6 студењнти) од максимум 12 страни по

завршување на одреден модул (вкупно предвидени зависно од бројот на модулите). На секоја задача ќе се менува координаторот кој ќе го претстави проектот со Power Point презентација Максимално предвидени 5 поени..

• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од 10 кратки прашања оценети со по 100 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 50 поени.

• Практична работа на студентите кои покажале пособена активност во изведувањето на практичната работа, при што студентот може максимално да добие 10 поени.

* Студентите кои ќе постигнат над 2 x 50 = 100 поени на модуларните тестови ќе се стекнат со право на оценка за положен испит

Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 10 7Групна семинарска задача 10 6Модуларен тест 2 х 100 = 200 100Практична работа на студентот 10 7Вкупно 230 120


Поени Оцена Оцена по ЕКТС< 100 5 Ф

100 - 130 6 Е131 -160 7 Д161-190 8 Ц191-215 9 Б216-230 10 А



ПРЕДМЕТ: ЕКОЛОГИЈА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во II семестар

Број на часови: 45 + 30 часа


Наставник: Проф. д-р Елизабета Ангелова


Цел на предметот:Предметот има за цел студентите да стекнат знаења, вештини и способности кои им се потребни за набљудување, анализа и интерпретација на фактите поврзани со екологијата на растенијата и животните еколошките системи и законитостите на биосферата и животната средина.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од природните науки.Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација.





1 Поим и значење на екологијата. Историски развој на екологијата како наука. Екологијата денес. Аутекологија и основни животни процеси и еколошки фактори.

3

2 Абиотички фактори, Еколошка валенција и еколошка ниша. Биотички фактори. Комензализам. Симбиоза и видови симбионтски односи. Компетиција. Предаторство.

3

3 Демекологија и Синекологија. Карактеристики на популацијата: густина на популаијата, фактори кои влијаат на густината на популацијата.

3

4 Животни циклуси и степен на преживување интерспециски и интраспециски односи.

3

5 Концепт на еколошките системи. Распоред и основни карактеристики на макроекосистемите.

3

6 Екосфера. Дефиниција за екосфера. Биосфера. Техносфера. Екосистем. Животни области – биоми.

3

7 Односи и типови на исхрана. Синџири на исхрана. Примарни продуценти. Секундарни продуценти.

3

8 Биолошка продукција и продуктивност на екосистемите. Кружење на биогените елементи во биосферата. Биоакумулација. Еколошка магнификација.

3

9 Структура на заедниците. Промена на заедниците – Сукцесии. 310 Копнени еколошки системи: тундра и поларни подрачја, пустињи и

полупустињи, бореални шуми, умерен и тропски појас, медитерански подрачја, планински подрачја и подземни подрачја.

3

11 Еколошки системи на копнените води: лентички еколошки системи (езера) и лотички еколошки системи (реки).

3

12 Природни ресурси. Енергија. Видови енергија. Енергетски ресурси. Обновливи и трајни ресурси. Необновливи ресурси.

3

13 Биодиверзитет. Дефиниција и значење на биодиверзитетот. Видови биоресурси. Биотехнологија. Категории на биодиверзитет. Екосистемски диверзитет. Причини за загрозување на диверзитетот.

3

14 Деградација на животната средина. Причини за деградацијата на животната средина. Природни процеси и појави како причини за пореметување на животната средина.Техничко технолошкиот развој како причина за деградација на животната средина.

3

15 Влијание на човекот врз еколошките системи.Принципи на одржлив развој и Агенда 21

3



1 Одредување на биомасата на опадот од дрвјата во шумски екосистем.

2

2 Определувње на биомасата на шумската простирка во шумски екосистем.

2

3 Определување на биомасата на тревестиот кат на растенијата во шумски екосистем.

2

4 Определување на биомасата во катот на дрвјата во шумски екосистем.

2

5 Семинарска работа 26 Хигрофити - карактеристики 27 Мезофити - карактеристики 28 Ксерофити- карактеристики 29 Симбиоза - видови 210 Арбускуларно везикуларна микориза- карактеристики 211 Егзотрофна микориза – карактеристики. 212 Семинарска работа 213 Карниворни растенија 214 Ефект на стаклена градина 215 Еутрофикација 2



Литература: Елизабета Ангелова. Екологија – (авторизирана скрипта)Smith R.L., Smith T.M., 2000: Elements of Ecology. Benjamin/Cummings Science Publishing.Krohne D.T.: General ecology, 1998: Wadsworth Publishing Company.Lampert, W., Sommer, U., 1997. Limnoecology. Ecology of Lakes and Streams. Oxford University Press,New York.Mitsch, W. J., 1994: Global wetlands-Old Worlds and New. Elsevier, Amsterdam.Moss, B., 1998: Ecology of Fresh Waters. Blackwell Sc. Publ., Oxford.

Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот максимум може да добие 10 поени, а минимум потребни контакт поени 7 .• Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 10 страни. Максимално предвидени 9 поени.• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од - 3 тестирања кои носат по 27 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поен. • Завршен тест, - ке се спроведе на крајот од семестарот доколку не се освојат потребноте минимум поени во претходните точки и ако се полага за добивање на повисока оцена.

Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 10 7Индивидуална семинарска задача 9 6Модуларен тест број на модулот 3 х 27 = 81 51Практична работа на студентот по потреба /Завршен тест / /Вкупно 100 64



65- 74 6 Е75 - 85 7 Д86 - 90 8 Ц91 - 95 9 Б96 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА ЕКОНОМИЈА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски во II семестар

Број на часови: 45 + 30


Наставник: проф. д-р Веџија Усалески



Наставната содржина на предметот е прилагодена така што ќе ги запознае студентите со фундаменталните законитости во економската анализа, кои понатаму ќе им послужат за полесно совладување на специјализираните економски дисциплини што се изучуваат во погорните години од студирањето.


Потребно е студентите да имаат општи познавања од социологијата, филозофијата и економијата.


Теоретска настава се реализира со: класични предавања, дискусии, сумулации, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи.



1 Вовед во економија 32 Природата на економијата 33 Темелните економски проблеми 34 Микроекономија:

Основни елементи на понудата и побарувачката3

5 Теорија за производството и граничниот производ 36 Производна функција;

Анализа на трошоците3

7 Основни пазарни структури; распределба на доходот;

3

8 Државата и бизнисот; регулативна улога на државата9 Макроекономија:

Основни поими и цели на макроекономијата3

10 Мерење на националниот производ и доход 3

11 Потрошувачка, штедење и инвестиции 3

12 Пари и банки, економски раст и развој; економски циклус 313 Невработеноста и инфлацијата; макроекономски политики; 3




14 Меѓународна економија; алтернативни економски политики; 315 Меѓународна економија; алтернативни пристапи 3



1 Подготовка на семинарска работа 22 Подготовка на семинарска работа 23 Подготовка на семинарска работа 24 Презентација на семинарските 25 Презентација на семинарските 26 Презентација на семинарските 27 Презентација на семинарските 28 Презентација на семинарските 29 Презентација на семинарските 210 Презентација на семинарските 211 Презентација на семинарските 212 Презентација на семинарските 213 Презентација на семинарските 214 Презентација на семинарските 215 Презентација на семинарските 2


Група автори: Економија (микро и макроекономски пристап). Две книги. Економски факултет, Скопје.Андреевски Ј., 1996: Политичка економија-пазарно стопанство. Факултет за туризам, Охрид.Самуелсон П., 1992: Економија. Превод на хрватски. Загреб


може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1.• Изработка на индивидуална семинарска задача (изработка на семинарска работа).

Максимално предвидени 15 поени.• Модуларни тестови (студентите ќе полагаат два теста со 5 задачи, кратки прашања и

набројувања) со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени• Завршен тест, на крајот од семестарот се дава завршен тест со 40 кратки прашања (100

поени).

Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест 2 х 40 = 80 40Практична работа на студентотЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51





51-60 6 Е61-70 7 Д71-80 8 Ц81-90 9 Б91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: БОТАНИКА

Шифра на предметот: 1Се изведува на македонски јазик во II семестар

Број на часови: 45 + 30 часа (3+2)

ЕКТС кредити: 8

Наставник: Проф. д-р Лефтерија Станковиќ

Наставник: Доц. д-р Силвана Манасиевска-Симиќ

Соработник: асистент м-р Елизабета Мискоска-Милевска

Информации за предметот на веб страна:www.fznh.ukim.edu.mk

Консултации: Консултациите со студентите ќе бидат реализирани на претходно закажани термини

Цел на предметот:Преку наставната програма на предметот ботаника студентите ќе се запознаат со цитолошките, анатомските и морфолошките карактеристики на растенијата што претставува фундаментална основа за апликација на тие сознанија во повеќе дисциплини во областа на земјоделството. Систематиката на растенијата дава можности студентите да се запознаат со систематските категории кои опфаќаат културни, крмни, плевелни, штетни и отровни растенија. Всушност, преку предметот ботаника студентите се запознаваат со оние особености на растенијата коишто понатаму се продлабочуваат и прошируваат во предметите од погорните студиски години. Предметот ботаника ја претставува теоретската основа врз која понатаму треба да се темели практичната работа на идниот земјоделски инженер.Предметот ботаника овозможува стекнување основни вештини за микроскопирање, изработка на микроскопски препарати, како и детерминација на растенијата, за што праксата покажува дека е навистина потребно за првилно формирање на идниот земјоделски инженер. Стекнатите теоретски и практични знаења по предметот ботаника им овозможуваат на идните земјоделски инженери правилен избор на материјал за работа како и соодветен методолошки пристап во работата.

Потребни предуслови за запишување на предметот: Предзнаења од предметот биологија за средно образованиеПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата: Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, презентации, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со кратка презентација на теоретскиот дел поврзан со практичната работа. Индивидуална изработка на микроскопски препарати и нивно заедничко набљудување и дискутирање. Заедничко детерминирање на растенија и изведување на теренска настава при што им се овозможува на студентите организирано собирање на раститенија потребни за изработка на хербар.

СТУДИСКА ПРОГРАМА АГРОЕКОНОМИКА 27

http://www.fznh.ukim.edu.mk/




Цит

олог

ија 1 Ботаника и земјоделство,

Значење на растенијата за природата,Поделба на ботаниката,Растителна клетка,Хемиско состав на протопластот,Физички особини на протопласт,

Проф. д-р Лефтерија Станковиќ/ Доц. д-р

Силвана Манасиевска-Симиќ

3

2 Организација на протоплазма,Органели;Јадро;Хромозоми;Митоза;Мејоза;



3

3 Параплазма,Ергастични материи;Вакуола (клеточен сок);Клеточен ѕид;Интерцелулари,Парцијален колоквиум I



3

Хис

толо

гија

4 Меристемско ткиво (општо);Апикална меристема на корен и стебло (сите меристеми примарни и секундарни);Епидермис;Перидермис;



3

5 Паренхимски ткиваМеханички ткива,Спроводни ткива;Спроводни снопчиња;Ткива за лачење;Парцијален колоквиум II



3

Мор

фоло

гија

и р

азмн

ожув

ање

на р

асте

нија Морфологија и примарна и секундарна градба на корен;

Метаморфози на корен;Ризосфера;Изданок;Пупка;Разгранување;Примарна градба на стебло кај Monocotyledonae и Dicotyledonae;



3

Секундарна градба на стебло кај Dicotyledonae;Морфологија на лист;Анатомска градба на лист;Агол на дивергенција;Метаморфози на лист;



3

Размножување (вегетативно);Полово размножување кај скриеносемениците;Цвет-делови на цветот (чашка, венче, прашници, толчник), нивна градба;



3

Микроспорогенеза;Макроспорогенеза;Цветање;Соцветија;



3

Опрашување;Пренесување на полен;Двојно опрашување;Семе;Апомиксис;Класификација на семе;



3

Плод (анатомска градба);Систематика на плодови;Разнесување на плодови и семиња;Систематиката како ботаничка дисциплина;Систематски (таксономски) категории;Парцијален колоквиум III



3



Модул Недели Тема Наставник ЧасовиС

исте

мати

ка н

а ра

стен

ија Карактеристики на скриеносемените растенија (Monocotyledonae

и Dicotyledonae);Фамилии: 1.Ranunculaceae, 2. Papaveraceae, 3. Fumariaceae,4. Urticaceae, 5. Caryophyllaceae, 6.Amarantaceae,7. Chenopodiaceae,



3

Фамилии: 1.Polygonaceae;2. Cucurbitaceae;3. Brassicaceae;4. Primulaceae;5. Malvaceae;6. Euphorbiaceae;7. Rosaceae;8.Fabaceae;



3

Фамилии: 1.Geraniaceae;2. Apiaceae;3.Convolvulaceae;4. Cuscutaceae;5. Boraginaceae;6. Scrophulariaceae;7. Solanceae;



3

Фамилии: 1.Lamiaceae;2.Asteraceae;3.Liliaceae;4. Alliaceae;5.Poaceae;Парцијален колоквиум IV



3

Завршен колоквиум




Цит

олог

ија 1 Микроскоп и микроскопирање; Правење воден

препарат; Растителна клетка Проф. д-р Лефтерија Станковиќќ/ Доц. д-р Силвана Манасиевска-Симиќ (Асс. м-р Елизабета Мискоска-Милевска)

2

2 Движење на цитоплазмата, ротационо двињење; Пластиди; Делба на јадро (митоза, кариокинеза); Хромозом-морфологија и градба;

Проф. д-р Лефтерија Станковиќќ/ Доц. д-р Силвана Манасиевска-Симиќ (Асс. м-р Елизабета Мискоска-Милевска)

2

3 Ергастични материи; Скроб;Алеуронски зрна; Клеточен ѕид;


2

Хис

толо

гија 4 Механички ткива;

Меристемско творно ткиво (апикална меристема кај корен и стебло);


2

5 Примарно кожно ткиво (епидермис);Стомин апарат;Спроводно ткиво (ксилем и флоем);


2

6 Затворено колатерално спроводно снопче кај Monocotyledonae; Отворено колатерално спроводно снопче кај Dicotyledonae;


2

Мор

фоло

гија

на

раст

ениј

а 7 Примарна градба на стебло кај Dicotyledonae; Примарна градба на стебло кај Monocotyledonae;


2

8Секундарна градба на стебло;


2

9 Примарна градба на корен; Анатомска градба на лист; Проф. д-р Лефтерија Станковиќќ/ Доц. д-р Силвана Манасиевска-Симиќ (Асс. м-р Елизабета Мискоска-Милевска)

2

10 Парцијален колоквиум I Проф. д-р Лефтерија Станковиќќ/ Доц. д-р Силвана Манасиевска-Симиќ (Асс. м-р Елизабета Мискоска-Милевска)

2

Сис

тема

тика

на

раст

ениј

а 11 Систематика;Правила за читање во латинскиот јазик;Детерминација на Forsythia europaea od fam.

Oleaceae или Lamium purpureum од fam. Lamiaceae;

Запознавање си претставниците од фамилиите: Equisetaceae, Polypodiaceae, Taxaceae, Ranunculaceae, Fumariaceae, Urticaceae,


2

12 Запознавање со претставниците од фамилиите: Papaveraceae Caryophylaceae, Amarantaceae, Chenopodiaceae, Polygonaceae Ieuphorbiaceae, Brassicaceae, Malvaceae, Primulaceae, Rosaceae, Linaceae, Geraniaceae, Apiaceae, Vitaceae , Apocynaceae;


2




13 Запознавање со претставниците од фамилиите: Fabaceae, Rubiaceae, Caprifoliaceae, Convolvulaceae, Cuscutaceae, Boraginaceae, Scrophulariaceae, Solanaceae, Orobanchaceae, Plantaginaceae, Lamiaceae


2

14 Запознавање со претставниците од фамилиите: Asteraceae, Poaceae, Asparagaceae i Liliaceae


2

15 Парцијален колоквиум II Проф. д-р Лефтерија Станковиќќ/ Доц. д-р Силвана Манасиевска-Симиќ (Асс. м-р Елизабета Мискоска-Милевска)

2

Литература: Р. Групче. (1994). БОТАНИКА НИО”Студентски збор”,Скопје.Ангелов, И., Станковиќ, Л., Манасиевска-Симиќ, С., Мискоска-Милевска, Е., (2010). Практикум по Ботаника, Факултетот за земјоделски науки и храна, Скопје.Р. Групче, Е. Лозинска. (1983). Практикум по ботаника-анатомија на растенијата, Универзитет “Кирил и Методиј”, Скопје. Лефтерија Станковиќ,Силвана Манасиевска-Симиќ, Елизабета Мискоска - Милевска. (2010). Скрипта за лабораториски вежби по ботаника наменета за студентите на Факултетот за земјоделски науки и храна, Скопје.

Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:• Посета на теоретска и практична настава • Изработка на индивидуална семинарска задача • Модуларни тестови • Практична работа на студентот• Завршен тест

Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 10 6Индивидуална семинарска задача 20 12Модуларен тест 40 24Практична работа на студентот 10 6Завршен тест 20 12Вкупно 100 60


Поени Оцена Оцена по ЕКТС0-59 5 Ф60-69 6 Е70-79 7 Д80-89 8 Ц90-95 9 Б96-100 10 А



ПРЕДМЕТ: БИОХЕМИЈА




Наставници: Проф. д-р Зоран Т. Поповски

Доц. д-р Благица Димитриевска

Консултации: Петок 14 - 16 часот

Цел на предметот:Преку наставната дисциплина Биохемија студентите ќе се запознаат со биохемискиот состав на живите организми и со процесите кои се случуваат во нив, како со молекуларната организација на живите организми.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Пред да започнат со реализација на курсот, студентите треба да располагаат со елементарни предзнаења од биологија и хемија


ВежбиВежбите по Биохемија ќе се реализираат во солидно опремена студентска лабораторија наменета само за практична настава. Тие ќе имаат повеќе групен и демонстрационен карактер. Најголем дел од вежбите ќе биде посветен на квалитативно докажување на состојците на живите организми и на биохемиските техники кои се користат за квантификација на овие состојки. Во текот на вежбите студентите треба поединечно да се запознаат со користење на приборот и елементарните апарати и инструменти во биохемиската лабораторија. Во текот на вежбите студентите треба да се запознааат со организацијата на биохемиската лабораторија, со мерките на претпазливост кои треба да се превземат како и со можните ризици од несоодветното ракување со хемикалии и електронски уреди во една лабораторија. Во текот на реализацијата на практичната настава, студентите ќе треба да научат како се подготвуваат раствори и како се пресметува нивна концентрација. Студентите во текот на вежбите ќе ја посетат и Лабораторијата за биохемија, молекуларна биологија и ГМО каде ќе се запознаат со тековните истражувања.

ПредавањаЗаради фактот што овој предмет е предвиден за првата студиска година со над 100 студенти, а согласно со Правилникот за нормативи и стандарди за вршење на високообразовна дејност (мај 2003), теоретската настава ќе се одвива преку теоретски предавања во амфитеатар во групи до 100 студенти. За секое предавање ќе има подготвено power point презентација која ќе биде достапна на home page-от на Катедрата за биохемија и генетско инженерство. Освен овие презентации, во текот на наставата ќе бидат користени и илустрации, видео клипови, фотографии и други анимации од софтверскиот пакет Молекули на животот. Во текот на теоретските предавања ќе се инсистира на интерактивност која ќе се обезбедува преку



презентација на бројни примери од праксата, потоа преку анализи на соодветни написи од печатените медиуми, коментари на соодветни прилози од електронските медиуми и др.

ДебатиВо текот на семестарот ќе се организира дебата посветени на динамиката на биохемиските процеси кај живите организми и кружењето на материите во природата, а во текот на наставта ќе бидат прикаЃани и неколку наставни филмови.



Модули Недели Тема Наставник / соработник Часови

Воведен 1 Организација на биохемиска лаборатоторија Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

Состав на живи организми

2 Минерални материи - квалитативна и квантитативна анализа

Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

3 Моносахариди - својства, квантитативна анализа


2

4 Дисахариди и полисахариди – својства Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

5 Масти и холестерол -квалитативна и квантитативна анализа


2

СТУДИСКА ПРОГРАМА АГРОЕКОНОМИКА


Воведен модул1 Дефиниција, поделба, историски развој Проф. Д-р Зоран Поповски

Доц. Д-р Благица Димитриевска3

2 Раствори, вода, минерални материи Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

Органски состав на живите организми

3 Јагленихидрати (шеќери, глуциди) Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

4 Липиди (Масти) Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

5 Протеини (Белковини) Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

6 Нуклеински киселини Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

Метаболизам

7 Ензими Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

8 Витамини Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

9 Хормони Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

10 Поим, видови и значење на метаболизмот Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

11 Метаболизам на јаглени хидрати Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

12 Метаболизам на масти Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

3

13 Метаболизам на амино киселини Синтеза на протеини


3

14 Заеднички патишта во метаболизмот на органските соединенија


3

Дебата /наставни филмови

15 Кружење на материите, Voda, Blueprint of life


3

33


Модули Недели Тема Наставник / соработник Часови

6 Протеини -обоени и таложни реакции Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

Техники7 Колориметрија и спектрофотометрија –

квантитативна анализа на протеиниПроф. Д-р Зоран Поповски


8 Електрофореза -основи, типови, апарати, употреба


2

9 Хроматографија -основи, типови, апарати, употреба


2

Метаболизам10 Ензими - изолација и докажување Проф. Д-р Зоран Поповски


11 Витамини - квалитативна анализа Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

12 Хормони - квалитативна анализа Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

ИКТ 13 КОмпјутерски програми во биохемија Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

Предиспитни вежби

14 Познавање на апарати и инструменти Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2

15 Работа во биохемиска лабораторија Проф. Д-р Зоран ПоповскиДоц. Д-р Благица Димитриевска

2


Скрипта по Биохемија за агрономи - Д-р Зоран Т. Поповски /Д-р Благица ДимитриевскаВодич низ практичната настава по биохемија Д-р Зоран Т. Поповски / Д-р Благица ДимитриевскаBiochemistry – Stryer 1991Principles of biochemistry – Lenninger 1987Биохемија - Божидар Николиќ 1985

Критериуми за оценување

• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот максимум може да добие 10 поени, а минимум потребни контакт поени 5 .

• Изработка на семинарски задачи (во текот на наставата студентот е должен да подготви семинарска работа чија валоризација се движи помеѓу 5 и 10 бода)

• Модуларни тестови (во текот на наставата ќе бидат одржани 2 модули (дескриптивна и динамична биохемија) составени од по 4 кратки прашања оценети со по 20 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 50 поени.

• Практична работа на студентот ќе се проверува преку колоквиум кој се оценува во опсег од 5 до 10 поени.

• Завршен тест се организира на крајот од семестарот и тој се состои од 6 прашања оценети со по 10 поена. Успешен тест е ако се надмине границата од 40 поени.

ОценувањеАктивност Максимален број поени Минимален број

поени Посета на теоретска настава 10 5Посета на практична настава 10 5Модуларен тест 1 30 20Модуларен тест 2 30 20Семинарска работа 10 5Практичен испит 10 5Теоретски испит (алт. за модуларни тестови) 60 40Вкупно 100 60



Градација на оцените:Поени Оцена Оцена по ЕКТС> 55 5 F

55 - 60 5 Fx61 - 67 6 E68 - 75 7 D76 - 83 8 C83 - 90 9 B91 -100 10 A

Излезни компетенции: По завршувањето на курсот по Биохемија студентите треба да располагаат со следните:

Практични компетенции:да ги познаваат основните принципи за организација на биохемиска лабораторија;да ги препознаваат основните апарати и инструменти во биохемиска лабораторија и да знаат безбедно да ракуваат со нив;да знаат да докажат главни групи на соединенија во биолошки материјал;да ги познаваат техниките за квантификација на состојки во различен биолошки материјалда знаат каде може да ги користат практичните сознанија од биохемијата како граѓани, идни стручњаци и можни научници.

Теоретски знаења:да ги осознаат значењето и улогата на Биохемијата во производството, преработката, контролата и употребата на хранатада знаат за значењето на водата и минералните материи кај живите организми да располагаат со елементарен квантум на информации за главните групи на органски соединенија и активни супстанции кај живите организмида стекнат знаење и способност за логично размислување околу трансформацијата на материјата и енергијата кај живите организми при метаболичките процеси



ПРЕДМЕТ: ЗООЛОГИЈА

Шифра на предметот: Се изведува на македонски јазик во II семестар на сите насоки

Број на часови: 3+2 часа неделно, вкупно 45+30=75 часа

ЕЦТС кредити: 8 како задолжителен, а 6 како изборен предмет

Наставник: Проф. д-р Мирче Наумовски

Соработник: Асис. м-р Катерина Беличовска

Консултации: по договор со студентите.

Цел на предметот:Стекнување знаења за животинскиот свет, таксономија на животните, значење на животните за човекот со посебен осврт на аграгната зоологија.Стекнување основни вештини за практично запознавање на надворешна и внатрешна градба на животните, изработка и препознавање на препатари од ткива, органи и др.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Потребните предзнаења од претходното школување, особено од областа на биологијата.

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии и консултации, симулации, изработка и презентирање на индивидуални семинарски задачи, видео презентации, изучување на животните во природа. Практичната работа се реализира со тимска и индивидуална работа на одредени проблеми, презентации, настава во природа, Природонаучен музеј.


Модул Недели Тема Наставник ЧасовиО

п ш т а з о о л о г и ј а

1 Вовед во зоологијата и поими Проф. д-р Мирче Наумовски 32 Филозофски и религиски погледи на зоологијата и

природатаПроф. д-р Мирче Наумовски 3

3 Морфологија на животните Проф. д-р Мирче Наумовски 3

4 Внатрешна градба (компаративно) Проф. д-р Мирче Наумовски 35 Клетки и ткива Проф. д-р Мирче Наумовски 36 Органи, системи, апарати Проф. д-р Мирче Наумовски7 Функционирање на животински организам, споредбено Проф. д-р Мирче Наумовски 38 Видео презентации Проф. д-р Мирче Наумовски 39 Зоогеографија и палеонтологија Проф. д-р Мирче Наумовски 310 Еволуција и биодиверзитет Проф. д-р Мирче Наумовски 311 Видео презентации и работа во пририда Проф. д-р Мирче Наумовски 3

С п е ц и ј а л

н аз о о л о г и ј а

12 Таксономија на животните Проф. д-р Мирче Наумовски 313 Загрозени животни и заштита на животните Проф. д-р Мирче Наумовски 314 Животни со посебно значење во агрокомлексот:полезни,

помагачи, “штетници”Проф. д-р Мирче Наумовски 3

15 Етика на односот човек - животно Проф. д-р Мирче Наумовски 3





О п ш

т д е л

1 Микроскопирање Асис.м-р Катерина Беличовска 22 Изработка на препарати - животинска клетка Асис.м-р Катерина Беличовска 23 Анатомска градба на животински организам Асис.м-р Катерина Беличовска 24 Проучување препарати од различни ткива и органи Асис.м-р Катерина Беличовска 25 Животински ткива Асис.м-р Катерина Беличовска 26 Животински органи Асис.м-р Катерина Беличовска 27 Други телесни творби Асис.м-р Катерина Беличовска 2

П о с е б е н д е л

8 Цртање на препарати Асис.м-р Катерина Беличовска 29 Видеопрезентации Асис.м-р Катерина Беличовска 210 Препознавање на животни од различни групи Асис.м-р Катерина Беличовска 211 Посматрање на состојбата и однесувањето на животните

во природа (слободни) и во ограничен простор (фарма, кафез и сл.)

Асис.м-р Катерина Беличовска 2

12 Посета на природонаучен музеј – зоолошки оддел Асис.м-р Катерина Беличовска 213 Посета на зоолошка градина Асис.м-р Катерина Беличовска 214 Работа со дополнителна литература Асис.м-р Катерина Беличовска 215 Терминологија што често се употребува во зоологијата Асис.м-р Катерина Беличовска 2

Литература: Учебник: Зоологија од Проф.д-р Мирче Наумовски и М-р Катерина Беличовска, издавач: Графотисок, Скопје, или како авторизирана скрипта, списанија Глас на животните, издавач: Срце за животните, Интернет, Видео материјали и др..

Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:

• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот максимум може да добие 10 поени, а минимум потребни контакт поени 5.

• Изработка на индивидуална семинарска задача. Максимално предвидени 10, а минимално 5 поени.

• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул. Мора да се положат двата теста. Максималниот број на поени изнесува 40, а минималниот 25.

• Практична работа на студентот (на отворено и во лабораторија), при што студентот може максимално да добие 10, а минимално 5 поени.

• Завршен тест, на крајот од семестарот. Студентите кои нема да постигнат над 25 поени на модуларните тестови ќе се стекнат со право ги заменат модуларните тестови со завршен тест (доколку ги исполниле другите услови). На завршниот тест мозе да добијат максимум 30, а минимум 20 поени.

Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 10 5Индивидуална семинарска задача 10 5Модуларен тест 2 х 20 = 40 25Практична работа на студентот 10 5Завршен тест 30 20Вкупно 100 60




Поени Оцена Оцена по ЕКТС60 и помалку 5 Ф

61 − 70 6 Е71 – 80 7 Д81 – 90 8 Ц91 – 95 9 Б

96 − 100 10 А



ПРЕДМЕТ: СТАТИСТИКА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во III семестар



Наставник: проф. д-р Драган Ѓошевски

Соработник: асистент м-р Ана Симоновска

Информации за предметот на веб страна: www.fznh.ukim.edu.mk

Консултации: според барањата и договор со студентите

Цел на предметот:Предметот има за цел да ги воведе студентите во статистички анализи и обработка на податоци

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од математика

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со решавање задачи




Модул Недели Тема Наставник (ако се повеќе наставници

ангажирани, се наведува кој наставник која тема ја предава)

Часови

I

1 Вовед во статистика Драган Ѓошевски 32 Етапи на статистичко проучување Драган Ѓошевски 33 Статистички серии Драган Ѓошевски 3

II

4 Табеларно и графичко прикажување на податоци Драган Ѓошевски 35 Средни вредности Драган Ѓошевски 36 Мерки на варијација Драган Ѓошевски7 Дистрибуција на фреквенции Драган Ѓошевски 38 Основи на веројатност Драган Ѓошевски 3

III

9 Комбинаторика Драган Ѓошевски 310 Статистичко оценување Драган Ѓошевски 311 Тестирање на стат.значајност Драган Ѓошевски 3

IV

12 Анализа на варијанса Драган Ѓошевски 313 Релативни броеви Драган Ѓошевски 314 Трендови Драган Ѓошевски 315 Корелација и регресија Драган Ѓошевски 3




Часови

I1 Изработка и презентација на семинарска работа од

статистичко истражувањеАна Симоновска 2

2 Изработка и презентација на семинарска работа од статистичко истражување

Ана Симоновска 2



II



5 Задачи од средни вредности Ана Симоновска 2Задачи од мерки на варијација Ана Симоновска

7 Задачи од дистрибуција на фреквенции Ана Симоновска 28 Задачи од основи на веројатност Ана Симоновска 2

III

9 Задачи од комбинаторика Ана Симоновска 210 Задачи од статистичко оценување Ана Симоновска 211 Задачи од тестирање на статистичка значајност Ана Симоновска 2

IV

12 Задачи од анализа на варијанса Ана Симоновска 213 Задачи од релативни броеви Ана Симоновска 214 Задачи од трендови Ана Симоновска 215 Задачи од корелација и регресија Ана Симоновска 2

Литература:Ѓошевски Д. Статистика, практикум, Скопје, 2005.




може да добие 10 поени, а минимум потребни контакт поени 5 .• Изработка на групна семинарска задача од максимум 20 страни. На секоја задача ќе се

менува лидерот кој ќе го претстави проектот со Power Point презентација. При тоа, секој студент во групата може да добие максимум 10 поени, а минимум 5.

• Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 10 страни. За овој вид активност се предвидуваат максимално 10, а минимано 6 поени.

• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од 20 куси прашања оценети со по 0.5 поени. Успешен тест е ако се добијат минимум 6 поени.

• Завршен тест (на крајот од семестарот), кој се состои од 100 куси прашања оценети со по 0.3 поени. Успешен тест е ако се добијат минимум 20 поени. Завршниот тест ќе биде даден на денот на полагањето кое ќе се организира по завршување на предавањата. Датумот ќе се одреди во консултации со студентите, но не порано од една недела од завршување на предавањата.

* Студентите кои ќе постигнат над 35 поени на модуларните тестови ќе се стекнат со право завршниот тест да го заменат со пишан проект (минимум 15 страни) за кој се добиваат 30 поени за квалитетно, односно 20 за просечно изработен проект.

Оценување:

Активност Максимален број поени

Минимален број поени

Посета на теоретска и практична настава 100% =10 50% =5Групна семинарска задача 10 5Индивидуална семинарска задача 10 6Модуларен тест 4х10 = 40 4 х 6 = 24Завршен тест 30 20Вкупно 100 60

Градација на оценките:

Поени Оценка Оцена по ЕКТС ОписноДо 60 5 Ф

60.0-68.0 6 Е68.1-76.0 7 Д76.1-84.0 8 Ц84.1-92.0 9 Б92.1-100 10 А



ПРЕДМЕТ: ЕКОНОМИКА НА ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО

Шифра на предметот:Се изведува на македонски во III семестар



Наставник: проф. д-р Јован Аждерскипроф. д-р Ѓорѓи Ѓорѓевски



Стекнување знаење за основите на економиката на земјоделството, аграрната политика и задругарството. Се изучува микро и макро економиката на земјоделството. Потоа, меѓународните организации кои се од значење за земјоделството, како и стручните служби кои се како сервис на примарното замјоделско производство.


Потребно е студентите да имаат основни познавања од предметот Основи на економија, како би можеле да ги следат предавањата и вежбите од овој предмет.


Теоретска настава се реализира со: класични предавања, дискусии, сумулации, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи.



1 Предмет на економика на земјоделството 32 Земјоделството и стопанскиот развој 33 Функции на земјоделството за развој на стопанството 34 Економски мерки на аграрната политика:

Политика на цени; Даноци, Инвестиции, Осигурување, Субвенции, Надворешно-трговска политика

3

5 Мерки на земјишната политика:Аграрна реформа, Комасација, Арондација

3

6 Државно-административни мерки:Мерки на заштита и контрола; Мерки на повластица; Мерки на принуда

3




7 Специфичности на земјоделското производство 38 Мерење на економските ефекти:

Продуктивност; Економичност; Рентабилност; Ликвидност; Ефикасност

9 Меѓународни организации од значење за земјоделството 310 Основање и развој на Европска Унија:

Главни институции, Општи цели; Функционирање на заедничката аграрна политика.

3

11 Задружни организации:Потрошувачки задруги; Кредитни задруги; Произведувачки задруги.

3

12 Задружно организирање во Република Македонија: Набавно-продажни задруги; Специјализирани задруги, Селски работни задруги, Општи задруги; Поим и облицици на кооперација

3

13 Аграрен протекционизам; Либерализација на трговија со земјоделски производи и последици

3

14 Стручна советодавна служба и стручна советодавна работа и нејзини модели за организирање на земјоделското советодавство.

3

15 Пазарни институции: Трговија на мало; Трговија на големо; Аукција, Стоковна (продуктна) берза.

3




Аждерски Ј., (2007): Економика на земјоделството. (Авторизирани предавања), Факултет за земјоделски науки и храна, Скопје.Ѓорѓевски Ѓ., Данилова Наташа, (2008): Вовед во економика на земјоделството. Економски институт, Скопје.







поени).

Оценување:





51-60 6 Е61-70 7 Д71-80 8 Ц81-90 9 Б91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА РАСТИТЕЛНОПРОИЗВОДСТВО


Број на часови: 45+30 ECTS кредити: 6

Наставник: проф.д-р Мирко Михајловски

Соработник: : доц. д-р Звонко Пацаноски

Информации за предметот на веб страна:

Консултации: еднаш неделно по договор со студентите

Цел на предметот:Предметот ги запознава студентите со основните услови и мерки за регулирање на агроеколошките фактори. Потоа, ги проучува морфолошките, биолошките и еколошките својства, како и мерките за создавање погодни услови за пооптимален пораст и развиток на секоја култура посебно.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од ботаника, екологија, агроклиматологија, општо поледелство.Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања со користење на аудио-визуелна техника, изучување на практични материјали, изработка на индивидуални семинарски задачи.Практичната работа се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација.



I аг

роек

олош

ка о

снов

а 1 Вовед (запознавање со предметот) Поделба на растителното производство и начин на негово изведување.

Проф.д-р Мирко Михајловски 3

2 Основни карактеристики на растителното производство. Земјоделски производен простор. Агроеколошки фактори. Општи законитости во делувањето на еколошките фактори врз растенијата.


3 Обработка на почвата. Начини на обрабоотка. Плодоред. Типови плодореди, согласно неговите начела, како најкомплексна агротехничка мерка. Начини на сеидба, како и квалитетните својства на семето и семенскиот материјал.


II

поле

делс

тво 4 Стопанско значење, морфолошка и биолошка

карактеристика, како и основните карактеристики во технологијата на одгледувањето на житата (пченица, јачмен, ’рж, пченка, ориз)


5 Стопанско значење, морфолошка и биолошка карактеристика, како и основните карактеристики во технологијата на одгледувањето на индустриските култури, култури за производство на влакна, масло, шекер и тутун..





6 Стопанско значење, морфолошка и биолошка карактеристика, како и основните карактеристики во технологијата на одгледувањето на фуражните култури.. Поделба на фуражните култури на едногодишни (мешункести и класестиќ) и повеќегодишни (мешункести и класестиќ). Тревници и поделба на тревниците.

Проф.д-р Мирко Михајловски

3

III

град

инар

ство

7 Значење на зеленчукот и градинарството како дел од растителното производство, услови и начини на производство на зеленчукот. Класификација на зеленчуковите култури, стопанско значење, морфолошки и биолошки карактеристики како и општои мерки на нега и технологија на кореновите зеленчуци.


8 Стопанско значење, морфолошка и биолошка карактеристика, како и основните мерки на нега и технологијата во одгледувањето на луковите, лисностеблени и лиснати култури


9 Стопанско значење, морфолошка и биолошка карактеристика, како и основните мерки на нега и технологијата во одгледувањето на плодовите (домат и пиперка) и врежести (краставица, бостан, боранија) зеленчуци.


IVов

ошта

рств

о 10 Стопанско значење на овоштарството. Реонирање на овоштарството. Глобални карактеристики на органите на овошните растенија. Периоди на животот и фази во животниот циклус на овошките


11 Подигање на овошни насади. Избор на посадочен материјал. Садење на овошни видови.


12 Одржување на површините во овошен насад. Ѓубрење, наводнување и заштита на овошните насади од болести, штетници и плевели.


12 Класификација на овошните видовиј. Стопанско значење на јаболчестото овошје, коскасто, јапкасто и јужно овошје


Vло

зарс

тво 13 Стопанско значење на лозарството. Органи на виновата

лоза. Размножување на лозата.Проф.д-р Мирко Михајловски 3

14 Подигање на нови лозови насади. Садење на лозата. Нега на млади насади. Резидба на виновата лоза.


15 Реонизација на лозатството во Р. Мадедонија. Класификација на фамилијата vitaceae. Поделба на сортите спотед начинот на искористување.






I аг

роек

олош

ка о

снов

а 1 Репродуктивен материјал. Размножување (семе,вегетатјвни делови)

Доц. д-р Звонко Пацаноски 2

IIпо

леде

лств

о 2 Запознавање со морфолошките и биолошките каракеристики на житните култури


3 Запознавање со морфолошките и биолошките каракеристики на индустрискките култури


4 Запознавање со морфолошките и биолошките каракеристики на фуражните култури


III

град

инар

ство

5 Запознавање со морфолошките и биолошките каракеристики на на кореновите зеленчуци


6 Запознавање со морфолошките и биолошките каракеристики на луковичести и лиснати зеленчуци


7 Запознавање со морфолошките и биолошките каракеристики на плодови зеленчуци


IVов

ошта

рств

о 8 Класофикација на овошните видови Запознавање на јаболчести плодови


9 Запознавање на коскесто и јаткасто овошје Доц. д-р Звонко Пацаноски 210 Запознавање на јагодести плодови и јужно овошје Доц. д-р Звонко Пацаноски 2

Vло

зарс

тво 11 Запознавање со органите и сортиментот на виновата

лозаДоц. д-р Звонко Пацаноски 2

Литература: Михајловски М. Основи на рстително производство (авторизирани предавања), Факултет за земјоделски науки и храна, Скопје 2007; Иван Генчев Грбнков: Основи на земеделието, Софија 2004; Михалиќ В. Опќа производнја билја, школска књига Загреб, 1988.



• Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 5 страни. Максимално предвидени 20 поени. Минимални потребни 10 поени.

• Модуларни тестови посебен тест за секој модул, одржан по завршувањето на секој модул, составени од вкупно 60 кратки прашања оценети со по 60 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 30поени. 1 поен прашање.

• поени. • Завршен тест, на крајот од семестарот кој се состои од 60 кратки прашања оценети со по 1

поена. Успешен тест е ако се надмине границата од 30 поени. Завршен тест се работи ако на модуларните тестови студентот не освои над 50% од тестот.




поени Посета на теоретска и практична настава 10+10=20 5+6=11Индивидуална семинарска задача 20 10Модуларен тест 2 х 30 = 60 2 x 15 = 30Завршен тест (60) (30)Вкупно 100 51



51 - 60 6 Е61 – 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 – 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ПЕДОЛОГИЈА

Шифра на предметот: Заедничка наставаСе изведува на македонски јазик во III семестарБрој на часови: 45 + 30ЕКТС кредити: 6

Наставници: проф. д-р Јосиф Митрикески, проф. д-р Татјана МитковаСоработник: асистент м-р Миле МаркоскиИнформации за предметот на веб страна: http://www.fznh.ukim.edu.mkКонсултации: по договор со студентите

Цел на предметот:Стекнување знаење за почвите, нивното образување, состав и својства, процесите што се одвиваат во нив, како и нивното значење за земјоделското производство.

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, со користење на видео презентации, дискусии и изработка на семинарски задачи (не е задолжително).


Модул Недели Тема Часови

1 Вовед. Дефиниција и основни карактеристики на почвата. Градба на литосферата. Минерали, стени 32 Распаѓање на минералите и стените и образување на реголит. Класификација на реголитот.

Секундарни минерали.Текстура на почвата3

3 Живи организми во почвата. Органска материја во почвата, нејзина трансформација и образување на хумус. Состав, форми и својства на хумусот. Улога и значење на органската материја во почвата

3

4 Континуирано оценување (полагање на прв тест) 35 Основни карактеристики на колоидите. Сорптивна способност на почвата, видови на атсорпција и

нивното значење3

6 Почвен раствор и негови својства: (реакција, пуферност) 37 Почвен раствор и негови својства: (редокс потенцијал, концен. и состав ) 38 Основни физички својства на цврстата фаза на почвата: структура, специфична маса, порозност,

конзистенција3

9 Вода во почвата: задржување на водата во почвата и нејзина достапност за културните растенија, движење на водата во почвата и значење. Почвен воздух: количество, состав и аерација

3

10 Топлотни својства на почвата. Плодност на почвата. Потребни услови за висока плодност и нејзино создавање

3

11 Континуирано оценување (полагање на втор тест) 312 Педогенетски фактори: матичен супстрат, живи организми, клима, релјеф, време и човекот како

педогенетски фактор3

13 Педогенетски процеси 314 Постојани промени во почвата: Еволуција на почвите 315 Континуирано оценување (полагање на трет тест) 3




Модул Недели Тема Часови

Значењеи

применаа педолош

ките испитувањ

а

1 Распознавање на магмени и седиментни стени 22 Значење и примена на педолошките испитувања. Фази во испитувањето на

почвата2

3 Определување хигроскопична влага на почвата 2

Физичко механички

својства на почвата

Определување на механички состав на почвата 24 Определување на права (фактичка) густина на почвата 25 Земање на проби со копецкиеви цилиндри 26 Определување на привидна густина на почвата, Пресметување порозност на

почвата2

7 Определување ретенциски (капиларен) воден капацитет на почвата 28 Определување водопропустливост на почвата 2

Хемиски својства на

почвата

9 Определување реакција на почвен раствор 210 Определување содржина на карбонати во почвата 211 Определување содржина на хумус во почвата 212 Определување хидролитичка киселост во бескарбонатни почви според методта

на Kappen2

13 Определување сума на атсорбирани базични катјони во бескарбонатни почви според методата на Kappen

2

14 Пресметување на потребни количини на калциум карбонат за калцизација на киселите почви и определување на потребни количини на гипс за гипсирање на алкалните почви

2

15 Континуирано оценување 2


Митрикески Ј., Миткова Татјана 2006: Практикум по педологија, второ издание, Факултет за Земјоделски науки и храна, Скопје; Филиповски Ѓ. 1993: Педологија, четврто издание. Универзитет “Кирил и Методиј”, Скопје; Miodrag Zivković., Aleksandar Gjorgjević 2003. Pedologija, prva knjiga (geneza, sastav i osobine zemljišta. Poljoprivredni fakultet, Beograd. Handbook Of Soil Science. CRC Press. Boca Raton-London-New York- Washington, D.C.; Марин Пенков 1996. Почвознание. Агроинженеринг- ЕООД, Софиа; Goran Dugalić., Boško Gajić 2005. Pedologija, praktikum, Agronomski fakultet,Čačak. Vladimir Hadzić, Milivoj Belić, Ljiljana Nešić 2004. Praktikum iz pedologije. Poljoprivredni fakultet, Novi Sad.


• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот максимум може да добие 25 поени, а минимум потребни контакт поени 16.

• Изработка на индивидуална семинарска задача (не е задолжителна).• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој

модул (3 тестирања ) кои носат по 25 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поени.

• Практична работа на студентот (присуство на теренска настава), при што студентот може максимално да добие 10 поени.

• Завршен тест, на крајот од семестарот ќе се спроведе доколку не се освојат минимум потребните поени во претходно наведените точки и во случај на полагање за добивање на повисока оценка.



Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 25 16Индивидуална семинарска задача не е задолжителнаМодуларен тест (вкупно 3) 3 х 25 = 75 44Завршен тест по потребаВкупно 100 60



60 – 70 6 Е71 – 85 7 Д86 – 90 8 Ц91 – 95 9 Б96 – 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ГЕНЕТИКА



ECTS кредити: Наставник: Проф. д-р Цане Стојковски; проф. д-р Соња Ивановска; доц. Д-р Љупчо ЈанкулоскиАсистент: м-р Мирјана Јанкуловска


Цел на предметот:Стекнување знаење за структурата и функцијата на генетскиот материјал, законитостите при наследувањето на својствата и последиците од промените во генетскиот материјал.Стекнување основни вештини за цитогенетски испитувања и анализи на наследувањето на својствата.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од биологија, хемија, ботаникаПристап до интернет и до стручно-научни списанија.

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации и изучување на практични случаи. Практичната работа се реализира со набљудување на микроскоп, решавање задачи и семинарски од одредени области.



Вов

ед 1 Вовед. Поделба на генетиката. Градба на клетка. Функција, структура и организација на хромозоми.

Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.

д-р Љупчо Јанкулоски

3

Мол

екул

арна

гене

тика

2 Поим за геном. Структура и функција на ДНК и РНК. Организација на ДНК во хромозомите. Репликација на ДНК.



3

3 Генетски код. Видови РНК и нивна улога. Транскрипција на иРНК.



3

4 Синтеза на протеини. Генетска регулација на синтезата на протеини.



3

5 Генетски модификации и трансформации. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3

Дел

би н

а кл

етки

те

6 Оплодување кај растенијата и животните. Размножување без оплодување: партеногенезис и партенокарпија. Репродукција на бактерии, бактериофаги и габи.



3



Модул Недели Тема Наставник ЧасовиН

асле

дува

ње

на с

војс

тват

а 7 Наследување на својствата по Мендел. Интеракција на гените. Мултипли алели.



3

8 Квантитативно наследување. Врзани гени. Кросинговер. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3

9 Детерминација на полот. Полово врзани својства. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3

10 Екстрануклеарно наследување. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3

Хиб

риди

заци

ја 11 Меѓувидова и меѓуродова хибридизација.Трансплантација.



3

12 Инбридинг и хетерозис. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3

Хро

мозо

мски

абе

раци

и 13 Промени во бројот на хромозомите. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3

14 Промени во структурата на хромозомите. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3

15 Мутации. Проф. д-р Цане Стојковски, проф. д-р Соња Ивановска, доц.


3



Мол

екул

арна

ге

нети

ка

1 Морфологија на хромозоми. М-р Мирјана Јанкуловска 2

2 Структура и функција на ДНК. М-р Мирјана Јанкуловска 2

Дел

би н

а кл

етка

3 Изолација на ДНК и електрофореза. М-р Мирјана Јанкуловска 24 Митоза и мејоза. М-р Мирјана Јанкуловска 25 Постредукциони делби. М-р Мирјана Јанкуловска 26 Правење препарати за микроскопирање. М-р Мирјана Јанкуловска 27 Изработка/презентација на семинарски задачи. М-р Мирјана Јанкуловска 2

При

нцип

и на

нас

леду

вањ

е на

сво

јств

ата 8 Монохибридно и интермедијарно наследување. М-р Мирјана Јанкуловска 2

9 Дихибридно и трихибридно наследување. М-р Мирјана Јанкуловска 210 Полихибридно наследување. Проверка на

експериментални резултати.М-р Мирјана Јанкуловска 2

11 Интеракција на гени. Епистаза. Инхибиторни и летални гени.

М-р Мирјана Јанкуловска 2

12 Мултипли алели. Наследување на крвни групи. М-р Мирјана Јанкуловска 213 Наследување на врзани својства. Пресметување на

кросинговер помеѓу две и три својства.М-р Мирјана Јанкуловска 2

14 Наследување на полово врзани својства. М-р Мирјана Јанкуловска 215 Изработка/презентација на семинарски задачи. М-р Мирјана Јанкуловска 2

Литература: Ц. Стојковски, С. Ивановска. Генетика. 2002.



Боројевиќ С., Боројевиќ К. 1976. Генетика. Универзитет у Новом Саду, Полјопривредни факултет, Нови Сад.Ayala F. J., Kiger J. A. 1984. Modern Genetics. The Benjamin/Cummings Publishing Company, Inc., Menlo Park, California.Suzuki D.T., Griffiths A.J.F., Miller J.H., Lewontin R.C. 1989. An Introduction to Genetic Analysis. W. H. Freeman and Comp., New York.Краљевиќ-Балалиќ М., Петровиќ С., Вапа Љ. 1991. Генетика Теоријске основе са задацима, Пољопривредни факултет, Нови Сад.


• Посета на настава (предавања и вежби). o Студентот може да добие:o максимум 15, минимум 13 поени од редовност на вежби.

• Практична работа на студентот (изработка на предвидените задачи на вежби, вкупно 13, се бодуваат по 1 поен за секоја задача)

o Максимум 13 поени, минимум 10 поени.• Континуирана проверка на знаења (тестови). Предвидени се 3 тестови , составени

од по 48 кратки прашања оценети со по 0.5 поени или максимум 24 поени за секој тест. • Завршен тест, на крајот од семестарот кој се состои од 72 кратки прашања оценети со

по 1 поен, или максимум 72 поени. Завршниот тест е предвиден за остварување поени доколку не се остварени поени по други основи доволни за оцена 6, или за повисока оцена од остварената според другите поени.

Оценување:


Посета на вежби 15 13Практична работа на студентот 13 10Прв тест 24 0Втор тест 24 0Трет тест 24 0Завршен тест 72 0



71-76 6 Е77-82 7 Д

83 – 88 8 Ц89-94 9 Б95-100 10 А



ПРЕДМЕТ: МИКРОБИОЛОГИЈА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во III семестар

Број на часови: 45+ 30 часаECTS кредити: 6

Наставник: Проф. д-р Југослав Зибероски

Соработник: Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова


Цел на предметот:Студентите да стекнат знаења за микроорганизмите. Да стекнат знаења за улогата на микроорганизмите во природата.Да стекнат знаења за нивното влијание врз животот на човекот.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од биологијаПредзнаења од хемија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава ќе се реализира преку: предавања во Power Point, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на групни семинарски работии Практичната работа ќе се реализира преку држење на микроскопски вежби во микробиолошката лабораторија



Програма на предметот Микробиологија / теоретска настава


1 Значење и поделба на микробиологијата.Главни содржини и начин на учење.Морфлогија на бактериите

Проф. д-р Југослав Зибероски 3

2 Морфологија на актиномицетитеМорфологија на квасците Морфологија на мувлите


3 Морфологија на алгитеМорфологија на вирусите Морфологија на протозоите


4 I тест Проф. д-р Југослав Зибероски 35 Физиологија на микроорганизмите

-ферменти и нивни особини -хранење и механизам на хранење кај микроорганизмите


6 Дишење кај микроорганизмитеРазмножување на бактериите


7 Габи, квасци, актиномицети, алги,вируси и протозои Производни својства на микроорганизмите


8 II тест Проф. д-р Југослав Зибероски 39 Систематика на микроорганизмите:

-систематика на вирусите-систематика на бактериите -систематика на габите


10 -систематика на алгите-систематика на протозоите -променливост и видови на променливост


11 Раширеност на микроорганизмите:1. Во водата 2. Во почвата


12 III тест Проф. д-р Југослав Зибероски 313 3. Во воздухот

4. Кај растенијата 5. Кај животните Проф. д-р Југослав Зибероски 3

14 Инфекција и имунитет-инфекција и видови на инфекции кај растенијата, животните и човекот -имунитет и видови на имунитет кај растенијата, човекот и животните

15 IV тест Проф. д-р Југослав Зибероски 3

Програма на предметот Микробиологија/ практична настава

Модул Недели Тема Соработници Часови

1 Микроскоп и работа со него Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

2 Одгледување на микроорганизмите Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

3 Добивање на чисти култури Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

4 I тест Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

5 Просто боење и микроскопирање на форми на бактерии Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

6 Боење по Грам Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2



Модул Недели Тема Соработници Часови

7 Туш препарат – боење на капсули кај бактериите Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

8 II тест Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

9 Нативен препарат - протозои Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

10 Нативен препарат - мувли Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

11 Висечка капка - квасци Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

12 III тест Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

13 Боење по Грам – грам позитивни бактерии Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

14 Боење по Грам – грам негативни бактерии Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

15 IV тест Асс. дипл. зем. инж. Билјана Петрова

2

Литература: Земјоделска микробиологија, проф. д-р Југослав Зибероски, Табернакул - Скопје. Интернет литература Предавања по микробиологија од С. Реџеповиќ, Загреб

Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа на следниве активности:• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот максимум

може да добие 10 поени, а минимум потребни контакт поени 7 .• Изработка на групна семинарска задача (6 студенти) од максимум 12 страни по

завршување на одреден модул (вкупно предвидени зависно од бројот на модулите). На секоја задача ќе се менува координаторот кој ќе го претстави проектот со Power Point презентација. Максимално предвидени 5 поени.

• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од 10 кратки прашања оценети со по 100 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 45 поени.

• Практична работа на студентите кои покажале посебна активност во изведувањето на практичната работа, при што студентот може максимално да добие 10 поени.

* Студентите кои ќе постигнат над 180 поени (4 x 45 = 180 поени) на модуларните тестови ќе се стекнат со право на оценка за положен испит



Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 10 7Групна семинарска задача 10 6Модуларен тест 4 х 100 = 400 180Практична работа на студентот 10 7Вкупно 430 200


Поени Оцена Оцена по ЕКТС< 200 5 Ф

201 - 250 6 Е251 -300 7 Д301-350 8 Ц351-390 9 Б391-430 10 А



ПРЕДМЕТ: АГРАРНА ПОЛИТИКА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во V семестар на Агроекономска насока, како задолжителен.

Број на часови: 45+15 часа ECTS кредити: 6

Наставник: Проф.д-р Ѓорѓи Ѓорѓевски

Информации за предметот на web страна:

Консултации: по договор со студентитеЦел на предметот:Запознавање на студентите за значењето и имлементирањето на економската, а во тие рамки и аграрната политика, која преку систем на мерки што ги превзема државата ќе се допринесе за поуспешен развој на аграрот.Воедено да се укаже дека секоја аграрна политика содржи одредени експлицитно дефинирани цели, кои преку соодветно конципиран и аплициран инструментаријум на агро-политички мерки треба истите да бидат остварени.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Основи на економијаПредзнаења од економика на земјоделствотоПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, изработка на семинарски работи – дискусија по нив.Практична настава се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација.



Програма на предметот/ теоретска наставаМодул Недели Тема Наставник часови

1 Дефинирање, поим и значење на економската политика 32 Цели, субјекти, мерки (инструменти) на економската политика 33 Аграрна политика како конститутивен дел на економската политика (поим,

значење...)3

4 Современи методи на микроанализата во конституирањето и управувањето на аграрните програми и аграрната политика.

3

5 Детермннанти(елементи) на глобалната аграрна политика 36 Мерки за регулирање на имотните односи 37 Мерки на заштитна политика (политика на цени,царини субвенции,увозни такси и

депозити) .3

8 Квантитативна заштита (квоти, дозволи,календар на увоз, државна трговија и државна интервенција)

3

9 Нецарински ограничувања ( данпинг и антидампинг, нецарински давачки на увоз и извоз, царинска процедура,фискални мерки, увоз заради извоз).

3

10 Административно заштитни мерки 311 Кредитна политика 312 Даночна политика 313 Организационо-развојни и административни мерки (институционални фактори,

образовни, научни и развојни служби, стручно –советодавните служби идр.)3

14 Аграрно-политички аспекти на интеграциите на земјите од ЕУ, оснивање, цели, заедничка аграрна политика на ЕУ

3

15 Аграрна политика на Р Македонија (мерки, стратешки приоритети, носители на политиката на рзвојот ...)

3

Програма на предметот/практична настава


1 Подготовка за семенарски работи 22 Подготовка за семинарски работи 23 Презентација на семинарска работа 24 Презентација на семинарска работа 25 Презентација на семинарска работа 26 Презентација на семинарска работа 27 Презентација на семинарска работа 28 Презентација на семинарска работа 29 Презентација на семинарска работа 210 Презентација на семинарска работа 211 Презентација на семинарска работа 212 Презентација на семинарска работа 213 Презентација на семинарска работа 214 Презентација на семинарска работа 215 Презентација на семинарска работа 2

Литература:Ѓорѓевски Ѓ.,2007: Аграрна политика (Скрипта);

Ѓ.Ѓорѓевски, Даниловска Н.,(2008): Вовед во економика на земјоделството, Економски институт,Скопје.

МАНУ;(2000)Стратегија на развој на земјоделство во Р.Македонија до 2005.Скопје




може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 3. • Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 10 страни. Максимално


модул, составени од 30 кратки прашања оценети со по 1 поен. Успешен тест е ако се надмине границата од 15 поени.

• Завршен тест, на крајот од семестарот кој се состои од 30 кратки прашања оценети со по 1 поен. Успешен тест е ако се надмине границата од 15 поени.

Gradacija na ocenite:


поени


Индивидуална семинарска задача 15 10


Вкупно 100 51


Поени Оцена Оцена по ЕКТС0-50 5 Ф

51-60 6 Е61-70 7 Д

71-80 8 Ц81-90 9 Б

91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: АГРОМЕНАЏМЕНТ

Шифра на предметот: Се изведува на македонски јазик во IV семестар



Наставник: проф. д-р Драги Димитриевски



Цел на предметот:Стекнување знаење за развојот на менаџментот и терминологијата која се употребува, разликување на нивоата на менаџментот и детално запознавање со функциите на менаџментот (планирање, организирање, координирање, контрола); легална структура во земјоделството, Стекнување основни вештини за за изработка на документи и анализи за планирање и контрола на остварувањето на целите во организацијата. Користење на стручна литература и запознавање со методите на повеќе успешни менаџери.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од Менаџмент на човечките ресурсиПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација; дискусија на натписи од стручни списанија; консултации за подготовка на семинарски работи.




1 1 Вовед во агроменаџмент.Еволуција на мислата на менаџментот

3

2 Специфичности на земјоделското производство Функции на менаџментот

3

3 Поставување на цели. Планирање

3

4 Организарање и организација 3

5 (Тест) 3

2 6 Раководење и координација 3

7 Контрола 3

8 Легални структури во земјоделството 39 Мал бизнис 3

10 (Тест) 3

3 11 Управување со конфликти, полтики и преговарање 312 Употребата на напредната информациска технологија

за зголемување на извршувањето3

13 (Презентација на семинарски работи) 314 (Презентација на семинарски работи) 315 (Дефинирање на завршна оцена и евалуација на

предметот)3




1 Вовед во агроменаџмент.Еволуција на мислата на менаџментот

2

2 Специфичности на земјоделското производство 23 Поставување на цели.

Планирање2

4 (Консултации за изработка на семинарски работи) 25 Организарање и организација 2

6 Раководење и координација 2

7 Контрола 2

8 Легални структури во земјоделството 29 Мал бизнис 2

10 Консултации за изработка на семинарски работи 211 Консултации за изработка на семинарски работи 212 Консултации за изработка на семинарски работи 213 Управување со конфликти, полтики и преговарање 214 Употребата на напредната информациска технологија

за зголемување на извршувањето2

15 Резиме и евалуација на практичната настава 2

Литература:Gareth R. Jones, Jennifer M. George: Современ менаџмент. McGraw-Hill/Irwin. 2008. (печатено Глобус комуникации)Бобек Шуклев: Менаџмент. Економски факултет. Скопје 1999Тодор Кралев: Основи на менаџментот. Центар за интернационален менаџмент. Скопје, 2001Stephen P. Robins. David A. Decenzo: Fundamentals of Menagement. Essential concepts and applications. Prentice Hall, 2001David Boody & R. Paton: Menagement: An Introduction. Prentice Hall, 1998Тодор Кралев: Индустриски менаџмент. Просветно дело. Скопје, 1992Дополнителна литература доставувана на секој час.








Оценување:





Вкупно 100 51


Вкупно 100 51


51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: МОДЕЛИ И АНАЛИЗИ

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во IV семестар



Наставник: проф. д-р Ненад Георгиев

Соработник: асис. м-р Ивана Јанеска Стаменковска



Предметот има за цел да ги запознае студентите со начини на комуникација, компјутерска анализа и примена на информациони технологии во земјоделството.

Потребни предуслови за запишување на предметот:o Предзнаење од предметот Информатика.o Предзнаење од предметот Странски јазик / Англискиo Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:o Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации,

изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи. o Практичната работа се реализира во компјутерската училница, преку анализа на

соодветни поглавја од теоретска настава, случаи и презентации.




Модул

Недели Тема Наставник Часови

А 1 Дефиниција на комуникациите и нивната улога во земјоделството.

проф. д-р Ненад Георгиев

3

2 Функција на комуникациите. Важност на комуникациите. Цел на комуникацијата.

3

3 Процес на комуникацијата. Користење на каналите за пренос на пораката. Повратна врска во комуникацијата.

3

4 Потреби за знаење на менаџерите. Комуникацискиот тек во организацијата.

3

5 Писмена, усна и невербална комуникација. 36 Препреки и прекини во комуникацијата.

Останати комуникациски препреки. 3

7 Подобрување на комуникацијата. Комуникациска ревизија.

3

8 Електронски медиуми во комуникацијата. 3Б 9 Важноста на примената на информационата

технологија во земјоделството и агробизнисот.

3

10 Програмски пакети и нивно користење во обработка и пренесување на информации

3

11 Примена и подобрување на пишаната комуникација со употреба на компјутерска технологија.

3

12 Изработка на табеларни пресметки и графички прикази.

3

13 Обработка и чување на податоците. 314 Подготовка на презентации, начини на

презентирање на информациите.3

15 Пребарување и прибирање на информации во домашно и меѓународното опкружување.

3



Програма на предметот/ практична наставаМодул


А 1 Испаќач на пораката. Примател на пораката. Бучавата и пречи на комуникацијата. Подготовка на семинарска работа.


асис. м-рИвана Јанеска Стаменковска

2

2 Комуникација надолу. Комуникација нагоре. Странична комуникација. Подготовка на семинарска работа.

2

3 Недостаток на планирање. Семантичка дисторзија. Лошо искажани пораки. Комуникациски препреки во меѓународното опкружување. Подготовка на семинарска работа.

2

4 Презентации на семинарските работи. 25 Пишана комуникација. Усна комуникација.

Невербална комуникација. Подготовка на семинарска работа.

2

6 Губиток на информации при пренос и лошо меморирање. Безлична комуникација. Недоверба. претење и страв. Недоволна должина на времето за прилагодување кон промените. Подготовка на семинарска работа.

2

7 Преоптеретеност со информации. Насоки за подобрување на комуникацијата. Подготовка на семинарска работа.

2

8 Презентации на семинарските работи. 18 Модуларен тест 1 1

Б 9 Насоки за подобрување на пишаната комуникација. Примена на пограмските пакети за обработка на текстот.Подготовка на семинарска работа.

2

10 Модел на табеларни пресметки. Анализа на примената на програмските пакети за табеларни пресметки.Подготовка на семинарска работа.

2

11 Припрема и презентација на обработените информации со помош на компјутерската технологија.Подготовка на семинарска работа.

2

12 Презентации на семинарските работи. 213 Модел на обработка и чување на податоците,

анализа на моделот.Подготовка на семинарска работа.

2

14 Пребарување и селектирање на податоците - практична работа.Подготовка на семинарска работа.

2

15 Презентации на семинарските работи. 115 Модуларен тест 2 1


Stanton, Nicky (2004), Mastering Communication, Palgrave MacmillanGovoni, Norman A. P. (2004), Dictionary of Marketing Communications,Sage PublicationsИзбор од одредени поглавја од странска и домашна литература од областа на комуникациите и користењето на програмските пакети.




може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1.• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој

модул, со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени. • Изработка на индивидуална семинарска задача. Максимално предвидени 15 поени.• Завршен тест, на крајот од семестарот кој се состои од тест), вкупно 100 поена. Успешен

тест е ако се надмине границата од 50 поени.

* Студентите кои ќе постигнат над 40 поени на модуларните тестови ќе се стекнат со право да го заменат завршниот тест, со услов освојување на минимален број поени (над 10 поени) од семинарската работа.

Оценување:



Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест број на модулот 2 х

40 = 8040

Вкупно 100 51илиЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51


Поени Оцена Оцена по ЕКТС≥ 50 5 Ф

51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ЗАДРУГАРСТВО


Се изведува на македонски јазик во IV семестар


ECTS кредити: 6 Наставник: проф. д-р Јован Аждерски



Стекнување знаење за основите на задругарството. Правење разлика помеѓу здруженија и задруги. Појава на задругарството, негов развој, облици и видови на кооперација.


Пристап до интернет и до стручно-научни списанија


Теоретска настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на пректични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи.



1 Што е кооператива а што кооперација; Претприемништвото и кооперативите; Поим за кооперативен менаџмент.

3

2 Основни дилеми врзани за задругарството; Најзначајни причини за поддршка на современите кооперативи.

3

3 Осврт на историјата на развојот на задругарството во светот и кај нас; Европа како колевка на задружното движење; Основни карактеристики на главните задружни облици.

3

4 Поим и суштинско значење на некои облици на кооперација; 35 Значење и улога на меѓународната кооперативна алијанса;

Денешни достигнувања и статистички профил ба алијансата.3

6 Произведувачки задруги во примарниот сектор 37 Произведувачки задруги во секундарниот сектор 38 Кооперативи во терцијарниот сектор 39 Современи сфаќања за идентитетот на кооперативите;

Клучни вредности; Задружни принципи.3

10 Иднина на задружното движење; Задругите и одржливиот човечки развој; Глобализација на проблемот; Економски домензии на задругите; Социјални димензии на задругарството.

3

11 Грижа за заедницата; Афрички регион; Амерички регион; 3




12 Азиско-пацифички регион;Европски регион

3

13 Кооперативна Агенда 21-ICA меморандум 314 Неминовност од прилагодување на задружната легислатива кон

новите услови на транзиција3

15 Местото и улогата на новите кооперативи во националната политика на земјите во транзиција.

3




Аждерски Ј., (2004): Задругарство. (Авторизирани предавања), Факултет за земјоделски науки и храна, Скопје.Закиќ З., (2000): Кооп менаџмент. Београд.





поени).

Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест 2 х 40 = 80 40Практична работа на студентот




Завршен тест 100 51Вкупно 100 51



51-60 6 Е61-70 7 Д71-80 8 Ц81-90 9 Б91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: АГРОБИЗНИС

Шифра на предметот: Се изведува на македонски јазик во V семестар



Наставник: Доц. д-р Ристо Еленов



Цел на предметот:Стекнување знаење за бизнисите кои се во врска со примарното земјоделско производствоСтекнување основни вештини за водење на агробизнис претпријатија

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од АгроменаџментПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на групни семинарски работи Практичната работа се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација; консултации за подготовка на семинарски работи.





1 1 Разлики и сличности на земјоделството и агробизнисот

3

2 Големина и значење на агробизнис 33 Планирање и организирање на агробизнис 34 Видови на агробизнис 3

5 (Тест) 1

2 6 Сектор на набавки 3

7 Приватни агробизнис услуги 3

8 Јавни агрибизнис услуги 3

9 Кредитирање како агробизнис услуга 310 (Тест) 1

3 11 Гости од агробизнис секторот 6

12 (Подготовка на семинарски работи) 613-14 (Презентација на семинарски работи) 6

15 (Дефинирање на оцена) 3



1 Агробизнис инпут сектор – доботочна храна 22 Агробизнис инпут сектор – семе и саден материјал 23 Агробизнис инпут сектор – минерално ѓубриво 24 Агробизнис инпут сектор – заштитни средства 25 Агробизнис инпут сектор – земјоделска механизација 26 Агробизнис аутпут сектор – доработка и чување на

земјоделски производи2

7 Агробизнис аутпут сектор – преработка на земјоделски производи

2

8 Агробизнис аутпут сектор – откуп и дистрибуција на земјоделски производи

2

9 Организација на пазарни институции 210 Финансирање и финасиски институции во

земјоделствтото2

11 Советодавните услуги во улога на развојот на земјоделството

2

12 Истражувањето и образованието во улога на развојот на земјоделството

2

13 Заемјоделките здруженија во улога на развојот на земјоделството

2

14 Улогата на приватните агробизнис услуги во развојот на земјоделскиот сектор во Република Македонија

2

15 Улогата на јавните агробизнис услуги во развојот на земјоделскиот сектор во Република Македонија

2

Литература:Rickets C., O. Rawlins: Introduction to Agribusiness. Delmor Thomson Learning. 2001Cramer G., C.W. Jensen, D. D. Southgate, Jr.: Agriculture Economics and Agribusiness. John Wiley & Sons nc. 1997


може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1 .



• Изработка на групна семинарска задача.• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој




Оценување:





Вкупно 100 51


Вкупно 100 51


51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ОСНОВИ НА АГРОМАРКЕТИНГ

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во V семестар






Цел на предметот:o Предметот се изучува со цел студентите да се запознаат со основите на маркетинг

концепцијата за работење на земјоделските стопанства во современи услови. Потребни предуслови за запишување на предметот:

o Предзнаења од предметот Основи на економијаo Предзнаење од предметот Странски јазик / Англиски јазикo Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:o Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации,

изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи. o Практичната работа се реализира со обработка на одделни поглавја од теоретската

настава, преку студии на случај и презентации.


Модул


А 1 Вовед. Определување на суштината и значењето на маркетингот. Поим и дефиниција на маркетингот. Развој на маркетингот како научна дисциплина


3

2 Развој на маркетинг концепцијата. Предуслови за развој на маркетинг концепцијата. Фактори од кои зависи примената на маркетингот воопшто и во земјоделството. Примена на маркетингот во земјоделството

3

3 Поим за пазар. Типологија на пазари. Димензии на пазарот. Сегментирање на пазарот. Карактеристики на пазарот за земјоделско - прехранбени производи

3



Модул


4 Понуда, побарувачка и цени. Понуда на земјоделско - прехранбени производи. Еластичност на понуда. Побарувачка на земјоделско - прехранбени производи. Мобилност на побарувачка. Закони на побарувачка. Фактори на побарувачка: Потрошувач - Доход - Цена. Вкрстена еластичност на побарувачка. Навики на потрошувачи и останати фактори на побарувачка

3

5 Прибирање информации за донесување одлуки за маркетингот.Истражување на пазарот. Содржина на пазарните информации. Организација на истражување на пазарот

3

6 Предвидување на побарувачката и продажбата

3

7 Производот во маркетинг концепцијата 38 Дистрибуција и канали на дистрибуција 3

Б9 Цени. Политика на цените. 3

10 Промени (движења) на цените на земјоделско - прехранбени производи. Видови на цени. Паритети на цени. Формирање и регулирање на цените на земјоделско - прехранбени производи

3

11 Промоција. Економска пропаганда 312 Управување со маркетинг активностите.

Организација на маркетингот3

13 Промет на земјоделско - прехранбени производи. Видови на промет. Непосреден промет. Посреден промет

3

14 Трговија на големо. Трговија на мало 315 Комбинирање на иснструментите на маркетинг

миксот3

Програма на предметот/ практична наставаМодул


А 1 Типологија на пазари. Сегментирање на пазарот. Студија на случај


асис. м-р Ивана Јанеска Стаменковска

2

2 Еластичност на понуда на земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

3 Фактори на побарувачка: Потрошувач - Доход - Цена. Студија на случај

2

4 Вкрстена еластичност на побарувачка.Студија на случај

2

5 Презентации на семинарските работи 26 Истражување на пазарот. Содржина на

пазарните информации. Вкрстена еластичност на побарувачка. Студија на случај

2

7 Организаџија на истражување на пазарот. Студија на случај

2

8 Презентации на семинарските работи 18 Модуларен тест 1 1



Модул


Б 9 Производот во маркетинг концепцијата. Студија на случај

2

10 Дистрибуција и канали на дистрибуција. Студија на случај

2

11 Формирање и регулирање на цените на земјоделско - прехранбени производи.Паритети на цени. Студија на случај

2

12 Промоција. Економска пропаганда.Студија на случај

2

13 Промет на земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

14 Презентации на семинарските работи 215 Презентации на семинарските работи 115 Модуларен тест 2 1

Литература:1. Kotler P., G. Armstrong (1999). Principles of Marketing. Prentice-Hall, Inc. New Jersey.2. Tomin. A., Đorović M. (2009). Tržište i promet poljoprivrednih proizvoda. Poljoprivredni fakultet - Beograd - Zemun.3. Vlahović B. 2003. Tržište poljoprivredno - prehrambenih proizvoda. Knjiga I. Poljoprivredni fakultet - Novi Sad.

Избор од одредени поглавја од странска и домашна литература.




може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1 .• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој




Оценување:



Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест број на модулот 2 х

40 = 8040

Вкупно 100 51илиЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51



51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: МЕНАЏМЕНТ НА ФАРМИ




Наставник: проф. д-р Миле ПЕШЕВСКИ

Соработник:

Информации за предметот на веб страна: www.fznh.ukim.edu.mk


Цел на предметот:o Стекнување знаење за организацијата и функционирањето на земјоделските стопанства;o Стекнување основни вештини за организирање на производствените процеси и

менаџирање со земјоделските стопанства.

Потребни предуслови за запишување на предметот:o Предзнаења од менаџмент на човечките ресурси, организација на производните ресурси

и производствени технологии.

Начин на изведување на наставата:o Теоретската настава се реализира со: предавања, дискусии, изучување на практични

случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. o Практичната работа се реализира со тимска работа на избрани проблеми и нивна

презентација.


Мод

ул

Нед

ели

Тема Наставник Часо

ви

I

1 Типови фарми. Организирање, одлучување, управување и раководење во земјоделските стопанства.

Миле Пешевски 32 Извршни функции во ЗС. Специјализација,

интензификација и избор на производна структура.Миле Пешевски 3

3 Организација на стопанскиот двор. Организација на земјишната територија и плодоредот.

Миле Пешевски 34 Планирање на потребни погонски и приклучни

машини. Планирање на потребен број работници Миле Пешевски 3



Мод

ул

Нед

ели


ви

II

5 Организација на производството на житни, индустриски, градинарски и фуражни култури

Миле Пешевски 36 Организација на работните процеси во

поледелското производство Миле Пешевски 37 Организација на работните процеси во

поледелското производство Миле Пешевски 38 Организација на лозарското и овоштарското

производство Миле Пешевски 39 Организација на работните процеси во лозарството

и овоштарството Миле Пешевски 3

III

10 Организација на говедарското производствоМиле Пешевски 3

11 Организација на говедарското производствоМиле Пешевски 3

12 Организација на овчарското производствоМиле Пешевски 3

13 Организација на свињарското производствоМиле Пешевски 3

14 Организација на живинарското производствоМиле Пешевски 3

15 Менаџмент на ризикот Миле Пешевски 3


Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Изработка на основни образци за основање фирма. Модели на управување 2

2 Примери за оцена на специјализација на производството 2

3 Примери за плодоред 24 Практичен пример на планирање потребни

машини.Тестирање (Модул I)

2

II

5 Планирање на производството од поледелски култури 2

6 Примери за рационализација на работните процеси при основна и дополнителна обработка

27 Примери за рационализација на работните процеси

при нега и прибирање на поледелските култури2

8 Планирање на лозарското и овоштарското производството 2



Мод

ул

Нед

ели


ви

9 Примери за рационализација на работните процеси во лозарското и овоштарското производството.Тестирање (Модул II)

2

III

10 Одредување среден и условен број грла. Обрт на стадо добиток.

2

11 Планирање на говедарското производство2

12 Организација на одгледување на овците2

13 Организација на репродукција на свињите2

14 Планирање на живинарското производство.2

15 Идентификација и квантификација на ризикот.Тестирање (Модул III)

2

Литература: Пешевски М. (2004): Менаџмент на фарми (Авторизирани предавања). Факултет за земјоделски науки и храна, Скопје.



• Изработка на семинарска работа од максимум 15 страни. За овој вид активност се предвидуваат максимално 20, а минимано 15 поени.

• Проектна активност. Тука се работи во група од 5 студенти, а текстот е со максимум 20 страни. Лидерот на групата го претставува проектот со Power Point презентација пред сите студенти. При тоа, бројот на поени за секој студент од групата може да биде максимум 10 поени, а минимум 5.

• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од 30 куси прашања оценети со по 0.333 поени. Успешен тест е ако се добијат минимум 18 поени. Прашањата од кои што се составуваат модуларните тестови се дадени на крајот од секоја глава во препорачаната основна литература.

• Завршен тест (на крајот од семестарот), кој се состои од 100 куси прашања оценети со по 0.3 поени. Успешен тест е ако се добијат минимум 19 поени. Датумот за полагање на завршниот тест се одредува во консултации со студентите, но не порано од една недела од завршување на предавањата и полагање на третиот тест.



Оценување:



Посета на теоретска и практична настава 100% =10 33% =3Семинарска работа 20 15Групна проектна активност 10 5Модуларен тест 3 х 10 = 30 3 х 6 = 18Завршен тест 30 19Вкупно 100 60


Поени Оценка Оцена по ЕКТС ОписноДо 60 5 Ф Недоволен

60.0-68.0 6 Е Доволен68.1-76.0 7 Д Задоволителен76.1-84.0 8 Ц Добар84.1-92.0 9 Б Многу добар92.1-100 10 А Одличен



ПРЕДМЕТ: ОРГАНИЗАЦИЈА НА ТРУДОТ








Цел на предметот:Стекнување знаење за трудот и негово рационално користење;Стекнување знаење за наградувањето.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од агробизнис и менџмент на фарми

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со тимска работа на избрани проблеми и нивна презентација.


Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Поим за економија на трудот. Старите и новите сфаќања за трудот.Миле Пешевски 3

2 Карактеристики на трудот. Времето како закон на економијата на трудот. Пазар на трудот.

Миле Пешевски 33 Општествена организација и организација на трудот

Миле Пешевски 34 Организација на работното место. Миле Пешевски 35 Нормирање на трудот. Миле Пешевски 3

II

6 Физиологијана трудот. Миле Пешевски 37 Работоспособност. Миле Пешевски 38 Замор и мерки за негово спречување. Миле Пешевски 3

9 Психологија на трудот. Психологија на личноста. Миле Пешевски 3

10 Особини на човекот и работникот. Миле Пешевски 3

11 Мотивација. Миле Пешевски 3



Мод

ул

Нед

ели


ви

III

12 Заштита на трудот. Повреди. Миле Пешевски 3

13 Хигиена и медицина на трудот Миле Пешевски 3

14 Цена на трудот, плата и бенефиции Миле Пешевски 3

15 Планирање на потребната работна силаМиле Пешевски 3


Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Табеларен и графички приказ на економијата на трудот2

2 Видови Пазар на трудот 2

3 Примери на општествената организација 2

4 Уредување на работното место 2

5 Нормирање на трудотТестирање (Модул I) 2

II

6 Енергетика на трудот 2

7 Евалуација на способноста за работа 2

8 Организација на одморитеТестирање (Модул II) 2

III

9 Психолошки фактори 2

10 За личноста на човекот и работникот 2

11 Фактори на мотизацијата 2

12 ХТЗ мерки 2

13 Услови на работното место 2

14 Пресметка на плата и дивиденда 2



Мод

ул

Нед

ели


ви

15 Пресметка на потребниот број работнициТестирање (Модул III) 2

Литература: Соколов П. (1995): Организација на трудот. Студенски збор. Скопје. Пешевски М., Анакиев Б. (1995): Организација на поледелското производство. (практикум). Земјоделски факултет, Скопје.







Оценување:











ПРЕДМЕТ: УПРАВУВАЊЕ СО КВАЛИТЕТОТ

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VI семестар

Број на часови: 45+ 30


Наставник: проф. д-р Миле Пешевски




Цел на предметот:Стекнување знаење за функцијата на квалитетот, системите и концептите за квалитет;Стекнување основни вештини за проценка на трошоците за квалитет и статистичките методи за контрола на квалитетот.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од менаџмент на човечките ресурси, математичко-статистички методи, системи за безбедност на храната и производствени технологии.



Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Историски развој на менаџментот со квалитетот. Економска суштина на квалитетот. Критериуми и показатели за оценување на квалитетот

Миле Пешевски 32 Поим за производ, својства, квалитет и купувач.Фактори од кои зависи

квалитетот. Правци и услови од кои зависи развојот на квалитетот.

Миле Пешевски 33 Технички и пазарни карактеристики на квалитетот. Директен и повратен

квалитет. Неусогласеност, дефект и дефектен производ.

Миле Пешевски 34 Поим за метрологија. Мерењето и контролата на квалитетот. Проверка на

мерната и контролната опрема. Миле Пешевски 35 Стандард и стандардизација. ISO 9000:2000, ISO 14000, ISO 22000

Миле Пешевски 3



Мод

ул

Нед

ели


ви

II

6 Методи за управување со квалитетот. Систем за тотално управување со квалитетот. Барања за обезбедување на квалитетот.

Миле Пешевски

3

7 Концепти на системот за квалитет. Систем на образование за квалитетот.Миле Пешевски 3

8 Проценување на трошоците за квалитет. Проценување на културата за квалитет. Проценување на вистинските активности за квалитет.

Миле Пешевски

3

9 Планирање на квалитетот. Довербеноста и квалитетот.Миле Пешевски 3

III

10 Начини на прикажување на податоците за квалитет.Миле Пешевски 3

11 Користење на статистички методи за контрола на квалитетот.Миле Пешевски 3



14 Организација на сензорна анализа. Методи на сензорната анализа.Миле Пешевски

3

15 Сертификација на системот за квалитет.Миле Пешевски 3



Програма на предметот/ практична наставаМ

одул

Нед

ели


ви

I

1 Филозофиите за квалитет 22 Квалитетот на производството и ефективноста

23 Спирала на квалитетот 24 Стандардна оперативна постапка за мерење. Тестирање (Модул I)

2

II

5 Видови стандарди 26 Juran-ова трилогија за квалитет 27 Deming-ов круг за квалитет 28 Ishikawa дијаграм на причините за лош квалитет

29 Pareto дијаграм на трошоците за квалитет.

Тестирање (Модул II)2

III

10 Табеларен приказ на податоците 211 Метод на стратификација 212 Метод на контролни карти 213 Читање на контролните карти. 2

14 Услови за организирање на сензорната анализа.2

15 Постапка за сертификација на системот за квалитет.Тестирање (Модул III)

2

Литература: Пешевски М. (2003): Управување со квалитетот во агрокомплексот. Здружение на агроекономистите на РМ, Скопје.









Оценување:









ПРЕДМЕТ: ТРОШОЦИ И КАЛКУЛАЦИИ

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VI семестар (како задолжителен предмет на агроекономската насока и како изборен на насоката овоштарство со лозарство)Се изведува на македонски јазик во VIII семестар (како задолжителен предмет на насоките поледелство, градинаро-цвеќарство, преработка на земјоделски производи од растително производство и квалитет и безбедност на храна и како изборен на насоката еко-земјоделство)

Број на часови: 45 + 30ЕЦТС кредити: 8 (агроекономска насока)

6 (други насоки на ФЗНХ)

Наставник: доц. д-р Александра Мартиновска Стојческа




Цел на предметот:Стекнување знаење за основните чинители на процесот на производството и репродукцијата, елементите на трошоците, аналитичките и инвестиционите калкулации во земјоделското производство, како и оценката на економскиот успех на работењето на земјоделското претпријатие.Стекнување основни вештини за составување на разни видови калкулации

Потребни предуслови за запишување на предметот:Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални и/ групни семинарски задачи. Практичната работа се реализира со решавање на задачи, компјутерски вежби и презентации на семинарските работи.





А 1 Основни фактори (чинители) на процесот на производството и репродукцијата Трошоци: основни елементи на трошоците: (1) материјални трошоци, (2) трошоци на амортизација, (3) трошоци на работна сила

доц. д-р Александра Мартиновска Стојческа

3

2 Трошоци на амортизација, временски и функционален систем на амортизација

3

3 Интересот како елемент на трошоците 34 Ануитетот како елемент на трошоците

Трошоци на осигурување3

5 Поделба на трошоците: според изворите на настанување, според сложеноста на структурата, според можностите и начинот на пренесувањето (директни и индиректни трошоци)

3

6 Поделба според променливноста во зависност од трошењето во обемот на производството

3

7 Производна функција, еластичност на производството 38 Варијабилни и фиксни трошоци, вкупни и просечни

трошоци, гранични трошоци3

Б 9 Методи за утврдување на трошоците: калкулации (цел, принципи, поделба)

3

10 Видови на калкулации: утврдување на трошоците за користење на градежните објекти и средствата за механизација

3

11 Аналитички калкулации на производите и линиите на производството

3

12 Утврдување на цената на чинење на земјоделските производи

3

13 Инвестициона калкулација 314 Инвестициона калкулација 315 Утврдување на показатели на економскиот успех на

работењето. Начин на мерење на економските резултати: економичност на производството, рентабилност, продуктивност на трудот.

3


А 1 Основни елементи на трошоците доц. д-р Александра Мартиновска Стојческа


22 Линеарна амортизација на постојаните средства,

дегресивна и прогресивна амортизација2

3 Сложена интересна сметка 24 Ануитет, амортизационен план за отплата на кредит 25 Осигурување во земјоделството 26 Распределба на општите трошоци 27 Варијабилни и фиксни трошоци, степен на користење на

капацитетите2

8 Модуларен тест 1 2Б 9 Изработка на образец за аналитичка калкулација,

пресметување на цената на чинење (за сите насоки)Допоплнителна семинарска работка (за агроекономска)

2

10 Подготовка на семинарска работа, редовни консултации 211 Подготовка на семинарска работа, редовни консултации 212 Утврдување на цената на чинење на земјоделските

производиПримери од практиката

2

13 Презентации на семинарските работи 214 Утврдување на показатели на економскиот успех на

работењето2

15 Модуларен тест 2 2

Литература:Миланов, М., Мартиновска Стојческа, А. (2002) Трошоци и калкулации во земјоделството. Земјоделски факултет, Скопје Друга релевантна литература и извори на интернет



Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:- Агроекономска насока (8 кредити)


• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од 3 задачи и 12 кратки прашања оценети со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.

• Изработка и презентација на индивидуална и групна семинарска задача. Максимално предвидени 15 поени.

• Завршен тест*, на крајот од семестарот кој се состои од 4 задачи (36 поени), 18 кратки прашања (54 поени) и 1 прашање есеј (10 поени), вкупно 100 поена. Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поен.

- Други насоки на ФЗНХ (6 кредити)• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот

максимум може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1 .• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на

секој модул, составени од 2 задачи и 10 кратки прашања оценети со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.

• Изработка и презентација на индивидуална семинарска задача. Максимално предвидени 15 поени.

• Завршен тест*, на крајот од семестарот кој се состои од 3 задачи (45 поени) и 11 кратки прашања (55 поени), вкупно 100 поена. Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поен.

* Студентите кои ќе постигнат над 40 поени на модуларните тестови ќе се стекнат со право да го заменат завршниот тест, со услов освојување минимален број поени (над 10 поени) од семинарската работа.


поени Посета на теоретска и практична настава 5 1Семинарски задачи 15 10Модуларни тестови 2 х 40 = 80 40Вкупно 100 51илиЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51

Градација на оцените:Поени Оцена Оцена по ЕКТС 0 - 50 5 Ф51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: АГРОПРЕТПРИЕМНИШТВО








Цел на предметот:Стекнување знаење за претприемништвото и претприемачите;Стекнување основни вештини за претприемничките модели, стратегии и анализи.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од финансиски менаџмент, агробизнис и агротехнологии



Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Поим, дефиниција и тип на претприемништво и претприемачМиле Пешевски 3

2 Иновациите, ризикот и несигурноста во агропретприемништвотоМиле Пешевски 3

3 Предуслови и фази во развојот на агропретприемништвото. Институционализација на претприемништвото

Миле Пешевски 34 Институционална поддршка на претприемништвото

Миле Пешевски 35 Претприемнички амбиент и анализа на ресурсите. Анализа на

надворешната средина и лоцирање на бизнисот


II

6 Финансиска поддршка на претприемништвотоМиле Пешевски 3

7 Специфични начини на финансирање на бизнисотМиле Пешевски 3

8 Одлучување за сопствен бизнис. Претприемнички процес. Создавање и избор на нов производ или услуга




Мод

ул

Нед

ели


ви

9 Купување постојна фирма. Почнување со бизнис од нула.Миле Пешевски 3

III

10 Деловни советници. Индустриска сопственост. Претприемничко донесување деловни одлуки

Миле Пешевски 311 Модели на агропретприемништвото Миле Пешевски 312 Стратегии на агропретприемништвото Миле Пешевски 3

13 Интуитивно-креативни методи за претприемничка анализаМиле Пешевски 3

14 Аналитичко-креативни методи за претприемничка анализаМиле Пешевски 3

15 Пазарано-ориентирани методи за претприемничка анализа.Миле Пешевски 3


Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Карактеристики на претприемачот и претприемништвото2

2 Споредба помеѓу традиционалниот и претприемничкиот агробизнис. Стратегии за отстранување на ризикот

23 Детерминирање на проблемите при започнување на претприемнички

бизнис. Детерминирање на можностите за отпочнување бизнис со малку пари

24 Стратегии за зголемување кредибилитетот на семејните фирми

25 Практицирање на методите за генерирање на идеи за нов производ.

Тестирање (Модул I)2

II

6 Анализа на силните и слабите страни на новиот производ2

7 Анализа на последиците од воведувањето на новиот производ2

8 Анализа на мотивите за продажба на фирма. Анализа на проблемите и слабостите при купување фирма.Тестирање (Модул II) 2

III

9 Детерминирање потенцијални кандидати за советодавен одбор. Мониторинг на претприемничката дејност.

210 Стратегии за опстанок на бизнисот. 211 Работка на елементите од “блок моделот” и “комбинираниот модел”

212 Актуелизација на претприемничките стратегии.

213 Примери за интуитивно-креативните методи

214 Примери за аналитичко-креативните методи

2



Мод

ул

Нед

ели


ви

15 Примери за пазарно-ориентираните методи.Тестирање (Модул III) 2

Литература: Пешевски М. (2004): Агропретприемништво. Здружение на агроекономистите на РМ, Скопје.







Оценување:









ПРЕДМЕТ: РУРАЛЕН РАЗВОЈ


Се изведува на македонски јазик во VII семестар



Наставник: проф. д-р Јован Аждерски



Стекнување знаење за подобро да се проучи животот во руралното општество и локалните селски заедници, да се расветлат одделни противречности во нивниот материјален развој и култура, но, и да се помогне да се анимира општественото јавно мислење. Тоа ќе придонесе да се унапреди селскиот начин на живеење, да се модернизира аграрното производство, руралното општество и домот на селанецот-земјоделец.


Пристап до интернет и до стручно-научни спсанија


Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи.



1 Предмет на руралниот развој; Руралниот развој како наставен и научен предмет.

3

2 Процес на конституирање на науката за селото; Рана општествена мисла за селото и селанството; Современ развој на руралните науки.

3

3 Европски традиции и искуства во решавањето на проблемот со руралниот развој; Американски искуства; Современ развој на селото во Македонија.

3

4 Методолошки постапки и фази на истражувањето во руралните науки; Главни фази во научното истражување.

3

5 Средување, класификација и прикажување на податоците. 36 Историја на селото и и селанството; Појава на селата во

првобитната заедница; Селото во робовладетелството, феудализмот, социјализмот и капитализмот.

3




7 Рурална екологија; Природата како дел на руралната средина; Еколошка рамка на селанецот; Потреба од поинаков еколошки пристап.

3

8 Структура на руралното општество; Институции на селото. 39 Селското семејство; Промени во семејството; Типови

земјоделски семејства.3

10 Рурални односи; Просторни рурални односи; Сопственички рурални односи; Односи меѓу половите; Односи на заедништво и кооперативизам.

3

11 Рурални промени и процеси; Значење и поделба на промените; Иновациите и промените.

3

12 Просторни рурално планирање; Рурални сили; Организирање на земјоделците и селаните во здруженија.

3

13 Индустријализација; Урбанизација; Модернизација; Миграции и деаграризација.

3

14 Регионална економија; Развој на современи концепции за регионален развој; Теорија на извозна ориентација на регионот; Теории за модернизација.

3

15 Улогата на државата во развојот на просторот; Големината и функцијата на локалната самоуправа; Регионален развој на Македонија.

3




Карталов Х., (1996): Социологија на селото. Скопје.Николовска Наталија, (2000): Региоонална економија. Економски факултет, Скопје.Аждерски Ј., (2007): Рурален развој (Авторизирани предавања), Факултет за земјоделски науки и храна, Скопје.Вилијам А. Галстон, Карен Џ. Бехлер, (2009): Рурален развој на Соединетите Американски Држави. МАГОР Доо, Скопје.


може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1.



• Изработка на индивидуална семинарска задача (изработка на семинарска работа). Максимално предвидени 15 поени.

• Модуларни тестови (студентите ќе полагаат два теста со 5 задачи, кратки прашања и набројувања) со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени

• Завршен тест, на крајот од семестарот се дава завршен тест со 40 кратки прашања (100 поени).

Оценување:





51-60 6 Е61-70 7 Д71-80 8 Ц81-90 9 Б91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: СМЕТКОВОДСТВО НА ФАРМИ

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VII семестар (како задолжителен предмет на агроекономската насока)


ЕЦТС кредити: 6





Цел на предметот:Да ги запознае студентите со принципите основите на сметководството, сметководствената евиденција кај земјоделските стопанства, видовите и анализата на финансиските извештаи

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од предметот Трошоци и калкулацииПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални и/или групни семинарски задачи. Практичната работа се реализира со решавање на задачи, компјутерски вежби и презентации на семинарските задачи.




Часови

1 Вовед. Сметководство и книговодство. Сметководствени системи.


3

2 Основни концепти и биланс на состојба. 33 Запознавње со билансот на состојба. 34 Промени во билансот на состојба 35 Сметководствена евиденција, конта, користење на главна

книга и дневник.3

6 Сметководствен период. Специфики во земјоделството. Приходи и расходи. Монетарни средства.

3

7 Мерење на расходите. Запознавање со билансот на успехот. 38 Залихи, специфичност на залихите во земјоделството.

Трошоци на продажба.3

9 Постојани средства и амортизација на постојаните средства (актива)

3

10 Обврски и капитал (пасива) 311 Извештај на готовински тек 312 Толкување на консолидираните финансиски извештаи 313 Анализа на финансиските извештаи (показатели) 3





Часови

14 Мрежа на сметководствени податоци на фарма на ЕУ (општи принципи)

3

15 Мрежа на сметководствени податоци на фарма на ЕУ (биланс на состојба, биланс на успех според ФАДН)

3

Програма на предметот/ практична наставаМодул Недели Тема Наставник

(ако се повеќе наставници ангажирани, се наведува кој

наставник која тема ја предава)

Часови

А 1 Запознавање со сметководство на фарми доц. д-р Александра Мартиновска Стојческа


22 Основни концепти и биланс на состојба (примери) 23 Краток тест 1.

Запознавње со билансот на состојба (примери)2

4 Краток тест 2.Промени во билансот на состојба

2

5 Краток тест 3.Сметководствена евиденција, конта, користење на главна книга и дневник. (примери)

2

6 Краток тест 4.Сметководствен период. Специфики во земјоделството. Приходи и расходи. Монетарни средства. (примери)

2

7 Краток тест 5.Мерење на расходите. Запознавање со билансот на успехот. (примери)

2

8 Краток тест 6.Залихи, специфичност на залихите во земјоделството. Трошоци на продажба. (примери)

2

Б 9 Краток тест 7.Постојани средства и амортизација на постојаните средства – актива (примери)

2

10 Краток тест 8.Обврски и капитал – пасива (примери)

2

11 Краток тест 9.Извештај на готовински тек (примери)

2

12 Толкување на консолидираните финансиски извештаи 213 Анализа на финансиските извештаи – показатели

(примери)2

14 Краток тест 10.Интернет база на податоци на ФАДН

2

15 Повторување на тестовите 2

Литература:Русевски, Т. (2009) Сметководство (за нематични факултети). Економски факултет, Скопје.Wheeling, B. (2008) Introduction to Agricultural Accounting. Thomson Delmar learning.Русевски, Т., Недев, Б., Лaзаревска, З., Јаневски, Љ., Миновски, З. (2004) Основи на сметководство. Економски факултет, Скопје.Избор од одредени поглавја од странска и домашна литература


може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 1 .• Тестови (посебен краток тест за секоjа целина) одржани по завршувањето на секоја целина,

составени од кратки прашања и задачи, оценети со вкупно 8 поени по тест. Успешен тест е ако се надмине границата од 4 поени.

• Изработка на индивидуална и/или групна семинарска задача. Максимално предвидени 15 поени.



• Завршен тест*, на крајот од семестарот кој се состои од кратки прашања и задачи (вкупно 100 поени). Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поен.


Оценување:





Вкупно 100 51


Вкупно 100 51


Поени Оцена Оцена по ЕКТС 0 - 50 5 Ф51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ТАКСАЦИИ ВО ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VII семестар (како задолжителен предмет на агроекономската насока)

Број на часови: 45 + 30ЕЦТС кредити: 6





Цел на предметот:Да ги запознае студентите со значењето на таксациите во земјоделството и начините на процена на постојаните и обртните средства

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од предметот Трошоци и калкулацииПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални и/или групни семинарски задачи. Практичната работа се реализира со решавање на задачи, компјутерски вежби и презентации на семинарските задачи.



А 1 Вовед, значење на таксациите во земјоделството. доц. д-р Александра Мартиновска Стојческа

32 Разни начини на проценување. Методи за проценување на

постојаните и обртните средства во земјоделството.3

3 Процена на вреноста на поважните постојани средства во земјоделството. Процена на земјоделското земјиште

3

4 Процена на земјоделското земјиште 35 Процена на мелиорациите 36 Процена на опрема и градежни објекти во земјоделството 37 Процена на вредноста на повеќегодишните насади 38 Процена на добиток од основно стадо 3

Б 9 Процена на вредноста на поважните обртни средства за производство

3

10 Видови вредност на обртните средства 311 Калкулации при преработка на земјоделски производи

(преработувачки и паритетни цени)3

12 Утврдување на најповолен момент на продажба 313 Процена на вредноста на луцерка 314 Преработувачка вредност на добиточната храна 315 Процена на вредноста на арско ѓубре 3






Часови

А 1 Вредности кои се употребуваат при процена на постојаните и обртните средства (примери)



2

2 Процена на постојаните средства во земјоделството (примери)

2


2


2


2


2

7 Презентации на семинарските задачи 28 Модуларен тест 1 2

Б 9 Процена на обртните средства во земјоделството (примери)

2

10 Процена на обртните средства во земјоделството (примери)

2


2


2


2

14 Презентации на семинарските задачи 215 Модуларен тест 2 2

Литература:Миланов, М., Мартиновска Стојческа, А. (2009) Таксации во земјоделството. Факултет за земјоделски науки и хрaна, Скопје. Избор од одредени поглавја од странска и домашна литература



модул, составени од дел со кратки прашања и дел со задачи, оценети со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.


• Завршен тест*, на крајот од семестарот кој се состои од кратки прашања и задачи (вкупно 100 поени). Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поен.


Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест 2 х 40 = 80 40Вкупно 100 51или








ПРЕДМЕТ: ПЛАНИРАЊЕ И ПРОЕКТИРАЊЕ ВО ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VII семестар

Број на часови: 45 + 30 часаECTS кредити: 6

Соработник: асистент м-р Ана СимоновскаКонсултации: по договор со студентите

Цел на предметот:Стекнување знаење за методи за стратешко и оперативно планирање, планирање на човечките и физичките ресурси на фарма.Стекнување основни вештини за подготовка на повеќе видови оперативни планови на фарма.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од Агроменаџмент.Пристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи.Практичната работа се реализира со дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на групни семинарски задачи за одреден проблем и презентација.



1 ПЛАНИРАЊЕТО И МЕНАЏМЕНТОТ НА ЗЕМЈОДЕЛСКИТЕ СТОПАНСТВА

Драган Ѓошевски 3

2 Планирање и организирање на управувачкиот и сметководствениот систем на земјоделското производство

Драган Ѓошевски 3

3 (Тест) Драган Ѓошевски4 План на билансот на состојбата Драган Ѓошевски 35 План на билансот на успехот Драган Ѓошевски 36 Финансиско планирање и изработка на финансиски

план за одделни земјоделски производстваДраган Ѓошевски 3

7 Планирање на ниво на цела фарма - стопанство Драган Ѓошевски 38 Планирање на парцијално буџетирање - финансирање

на фарма - стопанство Драган Ѓошевски 1

9 (Тест) Драган Ѓошевски 110 Планирање на движењето на проточноста на

готовината Драган Ѓошевски 3

11 Планирање на анализа на работењето на фарма Драган Ѓошевски 312 Проектирање и организационо-стопанско уредување

на земјоделските стопанстваДраган Ѓошевски 3

13 (Тест) Драган Ѓошевски 114 (Презентација) Драган Ѓошевски 315 (Презентација) Драган Ѓошевски 3


../../../../../../../../C:%5CDocuments%20and%20Settings%5Canah.ZF%5CMy%20Documents%5CKATEDRA%5CBELKOSKI%5CBELKOSKI-KNIGA%5Cposledna%20verzija%5Ckniga1-10.doc#_Toc83452133%23_Toc83452133







Модул Недели Тема Соработник Часови

1 Анализа на биланс на состојба Ана Симоновска 22 Анализа на биланс на успех Ана Симоновска 23 Изработка на финансиски план во растително

производствоАна Симоновска 2

4 Изработка на финансиски план во сточарско производство


5 Планирање на ниво на цела фарма Ана Симоновска 26 Дијагностицирање на проблеми во работата на фарма Ана Симоновска 27 Методи за проектирање Ана Симоновска 28 Организационо-стопански проект и генерален план на

развојАна Симоновска 2

9 Инвестициона програма Ана Симоновска 210 Годишен производно-финансиски план Ана Симоновска 211-12 (Презентации на семинарски работи) Ана Симоновска 4


Белковски Н., Д. Димитриевски. 2005: Планирање и проектирање во земјоделството. Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ -Скопје






Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Групна семинарска задача 15 10


Вкупно 100 51


Вкупно 100 51


51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: ФИНАНСИСКИ МЕНАЏМЕНТ ВО ЗЕМЈОДЕЛСТВО

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VIII семестар



Наставник: проф. д-р Драган ЃОШЕВСКИ

Соработник: асистент м-р Ана Симоновска



Цел на предметот:Предметот има за цел да ги воведе студентите во финансиски менаџмент во земјоделско производство

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од трошоци и калкулации, анализа на работење

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на групни и индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со решавање задачи




Часови

I

1 Функции и цели на финансиски менаџмент Драган Ѓошевски 32 Традиционални методи за оценка на инвестиции Драган Ѓошевски 33 Временска вредност на пари Драган Ѓошевски 3

II

4 Нето сегашна вредност Драган Ѓошевски 35 Интерна стапка на рентабилност Драган Ѓошевски 36 Анализа на ризик Драган Ѓошевски 37 Портфолио теорија Драган Ѓошевски 38 Вреднување на капитални средства Драган Ѓошевски 3

III

9 Финансиска анализа Драган Ѓошевски 310 Финансиско планирање Драган Ѓошевски 311 Цена на капитал Драган Ѓошевски 3

IV

12 Структура на капитал Драган Ѓошевски 313 Дивидендна политика Драган Ѓошевски 314 Меѓународен финанс. менаџмент Драган Ѓошевски 315 Методолошки постапки за изработка на инвестициона

програмаДраган Ѓошевски 3






Часови

I1 Функции и цели на финансиски менаџмент (примери) Ана Симоновска 22 Традиционални методи за оценка на инвестиции

(задачи)Ана Симоновска 2

3 Временска вредност на пари (задачи и компјутерски вежби)


II

4 Нето сегашна вредност (задачи и компјутерски вежби) Ана Симоновска 25 Интерна стапка на рентабилност (задачи и компјутерски

вежби)Ана Симоновска 2

6 Анализа на ризик (задачи и компјутерски вежби) Ана Симоновска7 Портфолио теорија (задачи и компјутерски вежби) Ана Симоновска 28 Вреднување на капитални средства (задачи и

компјутерски вежби)Ана Симоновска 2

III

9 Анализа на финансиските показатели (компјутерски вежби)


10 Финансиско планирање (примери) Ана Симоновска 211 Цена на капитал (задачи) Ана Симоновска 2

IV

12 Структура на капитал (примери) Ана Симоновска 213 Дивидендна политика (примери) Ана Симоновска 214 Меѓународен финан. менаџмент (примери) Ана Симоновска 215 Изработка на инвестициона програма (компјутерски

вежби)Ана Симоновска 2

Литература:Steve L., Chris J. Corporate Finance, Theory and practice, 7 th edition. Cengage Learning EMEA, London, 2008.С.Арсов. Финансиски менаџмент. Универзитет „Св.Кирил и Методиј”, Економски Факултет Скопје, 2008Peter J. Barry, Paul N.Ellinger, C.B.Baker, John A. Hopkin. Financial Management in Agriculture, Interstate Publishers, Inc Danville, Illinois USA, 1995. Материјали од предавања и вежбиЕвалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежби). Студентот максимум

може да добие 10 поени, а минимум потребни контакт поени 5 .• Изработка на групна семинарска задача од максимум 20 страни. На секоја задача ќе се

менува лидерот кој ќе го претстави проектот со Power Point презентација. При тоа, секој студент во групата може да добие максимум 10 поени, а минимум 5.

• Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 10 страни. За овој вид активност се предвидуваат максимално 10, а минимано 6 поени.

• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од 20 куси прашања оценети со по 0.5 поени. Успешен тест е ако се добијат минимум 6 поени.

• Завршен тест (на крајот од семестарот), кој се состои од 100 куси прашања оценети со по 0.3 поени. Успешен тест е ако се добијат минимум 20 поени. Завршниот тест ќе биде даден на денот на полагањето кое ќе се организира по завршување на предавањата. Датумот ќе се одреди во консултации со студентите, но не порано од една недела од завршување на предавањата.

* Студентите кои ќе постигнат над 35 поени на модуларните тестови ќе се стекнат со право завршниот тест да го заменат со пишан проект (минимум 15 страни) за кој се добиваат 30 поени за квалитетно, односно 20 за просечно изработен проект.Оценување:



Посета на теоретска и практична настава 100% =10 50% =5Групна семинарска задача 10 5Индивидуална семинарска задача 10 6Модуларен тест 4х10 = 40 4 х 6 = 24






Градација на оценките:Поени Оценка Оцена по ЕКТС ОписноДо 60 5 Ф

60.0-68.0 6 Е68.1-76.0 7 Д76.1-84.0 8 Ц84.1-92.0 9 Б92.1-100 10 А



ПРЕДМЕТ: МАРКЕТИНГ НА ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ






Цел на предметот:Предметот се изучува со цел студентите да се запознаат со теоријата на прометот и прометот на земјоделско - прехранбените производи и нивниот пазар во домашни и светски рамки. Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од предметот Основи на агромаркетингПредзнаења од предметот Странски јазик / Англиски јазикПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со обработка на одделни поглавја од теоретската настава, преку студии на случај и презентации.




Модул Недели Тема Наставник ЧасовиА 1 Теорија на прометот на земјоделски производи. Теорема на

пајакова мрежа (The Cobweb Theorem). Трошоци на прометот.3

2 Пазарни институции во прометот. Специјализирани организации за извршување на прометот. Прописи во прометот.

3

3 Поважни пазарни показатели и услови на прометот на на земјоделски производи.

3

4 Светскиот пазар на земјоделски производи.Узвоз на земјоделско - прехранбени производи.Извоз на земјоделско - прехранбени производи

3

5 Меѓународни економски групации 36 Република Македонија во надворешно - трговската размена со

земјоделско - прехранбени производи3

7 Пазар на житни култури 38 Пазар на индустриски растенија и преработки 3

Б 9 Пазар на плодов зеленчук 310 Пазар на друг зеленчук 311 Пазар на овошје 312 Пазар на грозје 313 Пазар на добиточни производи - месо 314 Пазар на други добиточни производи 315 Пазар на останати производи 3


А 1 Примери од теоријата на прометот на земјоделски производи. Теорема на пајакова мрежа (The Cobweb Theorem). Студија на случај

2

2 Узвоз на земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

3 Извоз на земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

4 Република Македонија во надворешно - трговската размена со земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

5 Презентации на семинарските работи 26 Пазар на житни култури. Студија на случај 27 Пазар на индустриски растенија и преработки. Студија на случај 28 Презентации на семинарските работи 18 Модуларен тест 1 1

Б 9 Пазар на зеленчук. Студија на случај 210 Пазар на овошје и грозје. Студија на случај 211 Пазар на добиточни производи - месо. Студија на случај 212 Пазар на други добиточни производи. Студија на случај 213 Пазар на останати производи. Студија на случај 214 Презентации на семинарските работи 215 Презентации на семинарските работи 115 Модуларен тест 2 1

Литература:Agro-food Marketing. (1997). Edited by D.I. Padberg, C. Ritson & L.M. Albisu, CAB International UK Haines M. (1999). Marketing for farm and rural enterprise. Farming press, Ipswich.Kohls L. R., J. N. Uhl (1990). Marketing of agricultural products. Prentice Hall, New Jersey.Padberg D.I., C. Ritson & L.M. Albisu. 1997. Agro-food Marketing. CAB International UK Tomin. A., Đorović M. (2009). Tržište i promet poljoprivrednih proizvoda. Zadruga. Poljoprivredni fakultet - Beograd - Zemun.Vlahović B. (2003). Tržište poljoprivredno - prehrambenih proizvoda. Knjiga II. Poljoprivredni fakultet - Novi Sad.

Избор од одредени поглавја од странска и домашна литература.Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа со следниве активности:




• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.

• Изработка на индивидуална семинарска задача. Максимално предвидени 15 поени.• Завршен тест, на крајот од семестарот кој се состои од тест), вкупно 100 поена. Успешен



Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест број на модулот 2 х 40 = 80 40Вкупно 100 51илиЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51



51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А



ПРЕДМЕТ: АНАЛИЗА НА РАБОТЕЊЕ

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VIII семестар (како задолжителен предмет на агроекономската насока)Се изведува на македонски јазик во VI семестар (како задолжителен предмет во модулот Агроекономика)







Цел на предметот:Да ги запознае студентите со значењето на анализата на работењето на земјоделските стопанства, принципите и методите на анализата, различните видови на анализа на работење и примената на деловната анализа

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од предметите Статистика и Трошоци и калкулацииПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, студии на случај, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални и/или групни семинарски задачи. Практичната работа се реализира со решавање на зададени проблеми/ситуации и презентации.




Часови

А 1 Основи на анализата, поим, предмет, цел, задачи и важност на анализата, анализа и други видови испитувања и научни дисциплини, функции на аналитичко испитување


3

2 Методи и видови анализи Извори на податоците за аналитичко испитување и изразување на податоците

3

3 Применета анализа на работењето на претпријатијата, методологија на анализата на работење Општи податоци, организациона состојба, состојба на средствата и изворите, број и структурна состојба на вработените

3

4 Анализа на резултатите од работењето во целост (извршување на задачата)

3

5 Анализа на остварениот финансиски резултат, доход, рентабилност, акумулација Анализа на трошоците и економичноста

3





Часови

6 Анализа на извршувањето на задачата производство 37 Анализа на набавната фаза 38 Анализа на извршувањето на задачата продажба 3

Б 9 Анализа на ангажираните средства 310 Анализа на човечките ресурси 311 Анализа на семејна фарма: показатели за успехот на целата

фарма, мерки на профитабилност, големина и ефикасност 3

12 Анализа на семејна фарма: калкулации по одделни типови на производство

3

13 Анализа на семејна фарма: Финансиски показатели 314 Анализа на семејна фарма: контрола 315 Заклучок на анализата 3




Часови

А 1 Аналитичко испитување доц. д-р Александра Мартиновска Стојческа


22 Изразување на податоците Видови на анализа (примери) 23 Анализа на работење на претпријатие (примери) 24 Општи податоци, организациона состојба, состојба на

средствата и изворите, број и структурна состојба на вработените (примери)

2

5 Анализа на резултатите од работењето во целост (примери)

2

6 Компјутерски апликации за анализа на работењето 27 Компјутерски апликации за анализа на работењето 28 Модуларен тест 1 2

Б 9 Анализа на работење на претпријатие (пример) 210 Анализа на работење на семејна фарма (примери) 211 Анализа на работење на семејна фарма (примери) 212 Компјутерски апликации за анализа на работењето 213 Презентации на семинарските работи 214 Презентации на семинарските работи 215 Модуларен тест 2 2

Литература:Интерна скрипта Анализа на работење, белешки од предавањатаOlmer, B., Goransson, B., Lunnerud, D. (2000) Business Management – with Applications to Farms and Other Businesses. Swedish Agricultural University, UppsalaMalešević, Dj., Vranković, M. (2007) Poslovna analiza. Univerzitet u Novom Sadu, Ekonomski fakultet, Subotica Kay, R.D., Edwards, W.M., Duffy, P.A. (2007) Farm Management. Sixth Edition, McGraw-HillИзбор од одредени поглавја од странска и домашна литература



модул, составени од кратки прашања и задачи оценети со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.


• Завршен тест*, на крајот од семестарот кој се состои од кратки прашања и задачи (вкупно 100 поена). Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поени.




Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест 2 х 40 = 80 40Вкупно 100 51илиЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51





ПРЕДМЕТ: МЕЃУНАРОДНА АГРАРНА ПОЛИТИКА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VI семестар на Агроекономска насока, како задолжителен.Број на часови: 30+15 часа ECTS кредити: 6Наставник: Проф.д-р Ѓорѓи ЃорѓевскиИнформации за предметот на web страна: Консултации: по договор со студентитеЦел на предметот:Стекување знаење и запознавање на студентите со различни стојалишта на одредени земји или групации, со нивните аграрни политика, како и со хармонизирањето на Меѓународната аграрна политика, што се воведе со формирање на Светската трговска организација, (механизмот на функционирање на СТО).

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од основи на економијата, менаџмент на човечките ресурси и економика на земјоделствотоПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, изучување на практични случаи, изработка на семинарски работи.Практична настава се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација.





1 Меѓународната аграрна политика(МАП) дел од меѓународниот економски систем аграрна политика,(кус осврт на анализата на економските системи)

3

2 Унивезални економски проблеми и економски системи. 33 Транзиција на економските системи во поранешни социјалистички земји

Унифицирање на економско-стопанските системи во процесот на глобализацијата.

3

4 Создавање на три столба (меѓународен монетарен фонд-ММФ; меѓународна банка за обнова и развој-МБОР;општа спогодба за царини и трговија-ГААТ)

3

5 Аграрен протекционизам (причини, последици, регулатива). 36 Аграрен протекционизам во ЕУ, САД, и Јапан. 37 Постанок на ГААТ и местото на аграрот во ГААТ; трансформација на ГААТ во

Светска трговска организација (СТО) .3

8 Хронологија на рунди преговори;(Уругвајската рунда-договор во Маракаш).Принципи на СТО( недискриминација, либерализација)

3

9 СТО како излезно решние во надминување на проблемите во меѓународната размена со зем-преханбени производи. Механизам на СТО за регулирање на меѓународна размена на земјоделските производи

3

10 Аграрна политика на Европска Унија,(почетоци и развој на економска и политичка интеграција во Европа, заеднички пазар и заедничка политика, ннституции и органи на ЕУ, цели на ЕУ.

3

11 Заедничка аграрна политика,функции, цели, инструменти... 312 Некои аспекти на аграрна политика на САД 313 Некои аспекти на аграрната политика Јапан, сопствениот пат на Кина, Индија и

некои карактеристики на неразвиени земји 3

14 Карактеристики и цели на глобалната аграрна политика(директна пазарна регулатива,заштитна ценовна политика, субвенционирање на производството и импутот, надворешно трговски режим, кредитирање на залихите и производството, стокови резерви...

3

15 Мерки и искуства на државите во врска со потикнување на земјоделското производство( субвенционирање на пазарните цени, директна помош на доходот на фармерите, индиректна помош-производствена цена на фармерите, др видови помош...)

3


Модул Недели Тема Наставник часови

1 Подготовка за семинарски работи 22 Подготовка за семинарски работи 23 Презентација на семинарска работа 24 Презентација на семинарска работа 25 Презентација на семинарска работа 26 Презентација на семинарска работа 27 Презентација на семинарска работа 28 Презентација на семинарска работа 29 Презентација на семинарска работа 210 Презентација на семинарска работа 211 Презентација на семинарска работа 212 Презентација на семинарска работа 213 Презентација на семинарска работа 214 Презентација на семинарска работа 215 Презентација на семинарска работа 2

Литература: Ѓорѓевски Ѓ.,( 2009): Меѓународна аграрна политика (Скрипта)Н.Узунов,Љ.Костовска, (2000); Современи економски системи,Економски факултет,Скопје.Кикеркова И.(2003); Меѓународна економија,Економски факултет,Скпоје.Михајловиќ Л,Ѓорѓевски Ѓ.(1997), Економика пољопривреде са задругарством, Нови Сад. Евалуацијата (проверката) на знаењата се врши врз основа на следниве активности:



• Посета на теоретска и практична настава (предавања и вежбиi). Студентот максимум може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 3.

• Изработка на индивидуална семинарска задача.(семинарски работа). Максимално предвидени 15 поени.

• Модуларни тестови (посебен тест за секој модул) одржани по завршувањето на секој модул, составени од 40 кратки прашања оценети со по 1 поен. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.


Оценување

активности Максимален број поени Минимален број поениПосета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларни тестови 2х40=80 40Завршен тест 100 50Вкупно 100 51



51-60 6 Е61-70 7 Д

71-80 8 Ц81-90 9 Б

91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: АГРАРНА ПОЛИТИКА

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во V семестар на Агроекономска насока, како задолжителен.

Број на часови: 45+15 часа ECTS кредити: 6

Наставник: Проф.д-р Ѓорѓи Ѓорѓевски

Информации за предметот на web страна:

Консултации: по договор со студентитеЦел на предметот:Запознавање на студентите за значењето и имлементирањето на економската, а во тие рамки и аграрната политика, која преку систем на мерки што ги превзема државата ќе се допринесе за поуспешен развој на аграрот.Воедено да се укаже дека секоја аграрна политика содржи одредени експлицитно дефинирани цели, кои преку соодветно конципиран и аплициран инструментаријум на агро-политички мерки треба истите да бидат остварени.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Основи на економијаПредзнаења од економика на земјоделствотоПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, изработка на семинарски работи – дискусија по нив.Практична настава се реализира со тимска работа на одреден проблем и презентација.



Програма на предметот/ теоретска наставаМодул Недели Тема Наставник часови

1 Дефинирање, поим и значење на економската политика 32 Цели, субјекти, мерки (инструменти) на економската политика 33 Аграрна политика како конститутивен дел на економската политика (поим,

значење...)3

4 Современи методи на микроанализата во конституирањето и управувањето на аграрните програми и аграрната политика.

3

5 Детермннанти(елементи) на глобалната аграрна политика 36 Мерки за регулирање на имотните односи 37 Мерки на заштитна политика (политика на цени,царини субвенции,увозни такси и

депозити) .3

8 Квантитативна заштита (квоти, дозволи,календар на увоз, државна трговија и државна интервенција)

3

9 Нецарински ограничувања ( данпинг и антидампинг, нецарински давачки на увоз и извоз, царинска процедура,фискални мерки, увоз заради извоз).

3

10 Административно заштитни мерки 311 Кредитна политика 312 Даночна политика 313 Организационо-развојни и административни мерки (институционални фактори,

образовни, научни и развојни служби, стручно –советодавните служби идр.)3

14 Аграрно-политички аспекти на интеграциите на земјите од ЕУ, оснивање, цели, заедничка аграрна политика на ЕУ

3

15 Аграрна политика на Р Македонија (мерки, стратешки приоритети, носители на политиката на рзвојот ...)

3



1 Подготовка за семенарски работи 22 Подготовка за семинарски работи 23 Презентација на семинарска работа 24 Презентација на семинарска работа 25 Презентација на семинарска работа 26 Презентација на семинарска работа 27 Презентација на семинарска работа 28 Презентација на семинарска работа 29 Презентација на семинарска работа 210 Презентација на семинарска работа 211 Презентација на семинарска работа 212 Презентација на семинарска работа 213 Презентација на семинарска работа 214 Презентација на семинарска работа 215 Презентација на семинарска работа 2

Литература:Ѓорѓевски Ѓ.,2007: Аграрна политика (Скрипта);

Ѓ.Ѓорѓевски, Даниловска Н.,(2008): Вовед во економика на земјоделството, Економски институт,Скопје.

МАНУ;(2000)Стратегија на развој на земјоделство во Р.Македонија до 2005.Скопје




може да добие 5 поени, а минимум потребни контакт поени 3. • Изработка на индивидуална семинарска задача од максимум 10 страни. Максимално


модул, составени од 30 кратки прашања оценети со по 1 поен. Успешен тест е ако се надмине границата од 15 поени.



поени




Вкупно 100 51



51-60 6 Е61-70 7 Д

71-80 8 Ц81-90 9 Б

91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: АГРОПРЕТПРИЕМНИШТВО








Цел на предметот:Стекнување знаење за претприемништвото и претприемачите;Стекнување основни вештини за претприемничките модели, стратегии и анализи.

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од финансиски менаџмент, агробизнис и агротехнологии



Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Поим, дефиниција и тип на претприемништво и претприемачМиле Пешевски 3

2 Иновациите, ризикот и несигурноста во агропретприемништвотоМиле Пешевски 3

3 Предуслови и фази во развојот на агропретприемништвото. Институционализација на претприемништвото

Миле Пешевски 34 Институционална поддршка на претприемништвото

Миле Пешевски 35 Претприемнички амбиент и анализа на ресурсите. Анализа на

надворешната средина и лоцирање на бизнисот


II

6 Финансиска поддршка на претприемништвотоМиле Пешевски 3

7 Специфични начини на финансирање на бизнисотМиле Пешевски 3

8 Одлучување за сопствен бизнис. Претприемнички процес. Создавање и избор на нов производ или услуга




Мод

ул

Нед

ели


ви

9 Купување постојна фирма. Почнување со бизнис од нула.Миле Пешевски 3

III

10 Деловни советници. Индустриска сопственост. Претприемничко донесување деловни одлуки

Миле Пешевски 311 Модели на агропретприемништвото Миле Пешевски 312 Стратегии на агропретприемништвото Миле Пешевски 3

13 Интуитивно-креативни методи за претприемничка анализаМиле Пешевски 3

14 Аналитичко-креативни методи за претприемничка анализаМиле Пешевски 3

15 Пазарано-ориентирани методи за претприемничка анализа.Миле Пешевски 3


Мод

ул

Нед

ели


ви

I

1 Карактеристики на претприемачот и претприемништвото2

2 Споредба помеѓу традиционалниот и претприемничкиот агробизнис. Стратегии за отстранување на ризикот

23 Детерминирање на проблемите при започнување на претприемнички

бизнис. Детерминирање на можностите за отпочнување бизнис со малку пари

24 Стратегии за зголемување кредибилитетот на семејните фирми

25 Практицирање на методите за генерирање на идеи за нов производ.

Тестирање (Модул I)2

II

6 Анализа на силните и слабите страни на новиот производ2

7 Анализа на последиците од воведувањето на новиот производ2

8 Анализа на мотивите за продажба на фирма. Анализа на проблемите и слабостите при купување фирма.Тестирање (Модул II) 2

III

9 Детерминирање потенцијални кандидати за советодавен одбор. Мониторинг на претприемничката дејност.

210 Стратегии за опстанок на бизнисот. 211 Работка на елементите од “блок моделот” и “комбинираниот модел”

212 Актуелизација на претприемничките стратегии.

213 Примери за интуитивно-креативните методи

214 Примери за аналитичко-креативните методи

2



Мод

ул

Нед

ели


ви

15 Примери за пазарно-ориентираните методи.Тестирање (Модул III) 2

Литература: Пешевски М. (2004): Агропретприемништво. Здружение на агроекономистите на РМ, Скопје.







Оценување:









ПРЕДМЕТ: АНАЛИЗА НА РАБОТЕЊЕ

Шифра на предметот:Се изведува на македонски јазик во VIII семестар (како задолжителен предмет на агроекономската насока)Се изведува на македонски јазик во VI семестар (како задолжителен предмет во модулот Агроекономика)







Цел на предметот:Да ги запознае студентите со значењето на анализата на работењето на земјоделските стопанства, принципите и методите на анализата, различните видови на анализа на работење и примената на деловната анализа

Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од предметите Статистика и Трошоци и калкулацииПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, студии на случај, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални и/или групни семинарски задачи. Практичната работа се реализира со решавање на зададени проблеми/ситуации и презентации.


Модул Недели Тема Наставник ЧасовиА 1 Основи на анализата, поим, предмет, цел, задачи и важност

на анализата, анализа и други видови испитувања и научни дисциплини, функции на аналитичко испитување


3

2 Методи и видови анализи Извори на податоците за аналитичко испитување и изразување на податоците

3

3 Применета анализа на работењето на претпријатијата, методологија на анализата на работење Општи податоци, организациона состојба, состојба на средствата и изворите, број и структурна состојба на вработените

3

4 Анализа на резултатите од работењето во целост (извршување на задачата)

3

5 Анализа на остварениот финансиски резултат, доход, рентабилност, акумулација Анализа на трошоците и економичноста

3

6 Анализа на извршувањето на задачата производство 37 Анализа на набавната фаза 38 Анализа на извршувањето на задачата продажба 3

Б 9 Анализа на ангажираните средства 3



Модул Недели Тема Наставник Часови10 Анализа на човечките ресурси 311 Анализа на семејна фарма: показатели за успехот на целата

фарма, мерки на профитабилност, големина и ефикасност 3

12 Анализа на семејна фарма: калкулации по одделни типови на производство

3

13 Анализа на семејна фарма: Финансиски показатели 314 Анализа на семејна фарма: контрола 315 Заклучок на анализата 3

Програма на предметот/ практична наставаМодул Недели Тема Наставник

(ако се повеќе наставници ангажирани, се наведува кој

наставник која тема ја предава)

Часови

А 1 Аналитичко испитување доц. д-р Александра Мартиновска Стојческа


22 Изразување на податоците Видови на анализа (примери) 23 Анализа на работење на претпријатие (примери) 24 Општи податоци, организациона состојба, состојба на

средствата и изворите, број и структурна состојба на вработените (примери)

2

5 Анализа на резултатите од работењето во целост (примери)

2

6 Компјутерски апликации за анализа на работењето 27 Компјутерски апликации за анализа на работењето 28 Модуларен тест 1 2

Б 9 Анализа на работење на претпријатие (пример) 210 Анализа на работење на семејна фарма (примери) 211 Анализа на работење на семејна фарма (примери) 212 Компјутерски апликации за анализа на работењето 213 Презентации на семинарските работи 214 Презентации на семинарските работи 215 Модуларен тест 2 2

Литература:Интерна скрипта Анализа на работење, белешки од предавањатаOlmer, B., Goransson, B., Lunnerud, D. (2000) Business Management – with Applications to Farms and Other Businesses. Swedish Agricultural University, UppsalaMalešević, Dj., Vranković, M. (2007) Poslovna analiza. Univerzitet u Novom Sadu, Ekonomski fakultet, Subotica Kay, R.D., Edwards, W.M., Duffy, P.A. (2007) Farm Management. Sixth Edition, McGraw-HillИзбор од одредени поглавја од странска и домашна литература



модул, составени од кратки прашања и задачи оценети со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени.


• Завршен тест*, на крајот од семестарот кој се состои од кратки прашања и задачи (вкупно 100 поена). Успешен тест е ако се надмине границата од 51 поени.




Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест 2 х 40 = 80 40Вкупно 100 51илиЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51





ПРЕДМЕТ: РУРАЛЕН РАЗВОЈ


Се изведува на македонски јазик во VII семестар



Наставник: проф. д-р Јован Аждерски



Стекнување знаење за подобро да се проучи животот во руралното општество и локалните селски заедници, да се расветлат одделни противречности во нивниот материјален развој и култура, но, и да се помогне да се анимира општественото јавно мислење. Тоа ќе придонесе да се унапреди селскиот начин на живеење, да се модернизира аграрното производство, руралното општество и домот на селанецот-земјоделец.


Пристап до интернет и до стручно-научни спсанија


Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи.



1 Предмет на руралниот развој; Руралниот развој како наставен и научен предмет.

3

2 Процес на конституирање на науката за селото; Рана општествена мисла за селото и селанството; Современ развој на руралните науки.

3

3 Европски традиции и искуства во решавањето на проблемот со руралниот развој; Американски искуства; Современ развој на селото во Македонија.

3

4 Методолошки постапки и фази на истражувањето во руралните науки; Главни фази во научното истражување.

3

5 Средување, класификација и прикажување на податоците. 36 Историја на селото и и селанството; Појава на селата во

првобитната заедница; Селото во робовладетелството, феудализмот, социјализмот и капитализмот.

3

7 Рурална екологија; Природата како дел на руралната средина; Еколошка рамка на селанецот; Потреба од поинаков еколошки пристап.

3

8 Структура на руралното општество; Институции на селото. 39 Селското семејство; Промени во семејството; Типови

земјоделски семејства.3

10 Рурални односи; Просторни рурални односи; Сопственички рурални односи; Односи меѓу половите; Односи на заедништво и кооперативизам.

3




11 Рурални промени и процеси; Значење и поделба на промените; Иновациите и промените.

3

12 Просторни рурално планирање; Рурални сили; Организирање на земјоделците и селаните во здруженија.

3

13 Индустријализација; Урбанизација; Модернизација; Миграции и деаграризација.

3

14 Регионална економија; Развој на современи концепции за регионален развој; Теорија на извозна ориентација на регионот; Теории за модернизација.

3

15 Улогата на државата во развојот на просторот; Големината и функцијата на локалната самоуправа; Регионален развој на Македонија.

3




Карталов Х., (1996): Социологија на селото. Скопје.Николовска Наталија, (2000): Региоонална економија. Економски факултет, Скопје.Аждерски Ј., (2007): Рурален развој (Авторизирани предавања), Факултет за земјоделски науки и храна, Скопје.Вилијам А. Галстон, Карен Џ. Бехлер, (2009): Рурален развој на Соединетите Американски Држави. МАГОР Доо, Скопје.



Максимално предвидени 15 поени.



• Модуларни тестови (студентите ќе полагаат два теста со 5 задачи, кратки прашања и набројувања) со вкупно 40 поени. Успешен тест е ако се надмине границата од 20 поени

• Завршен тест, на крајот од семестарот се дава завршен тест со 40 кратки прашања (100 поени).

Оценување:





51-60 6 Е61-70 7 Д71-80 8 Ц81-90 9 Б91-100 10 А



ПРЕДМЕТ: МАРКЕТИНГ НА ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ


Број на часови: 45 + 30ECTS кредити: 6



Цел на предметот:Предметот се изучува со цел студентите да се запознаат со теоријата на прометот и прометот на земјоделско - прехранбените производи и нивниот пазар во домашни и светски рамки. Потребни предуслови за запишување на предметот:Предзнаења од предметот Основи на агромаркетингПредзнаења од предметот Странски јазик / Англиски јазикПристап до интернет и до стручно-научни списанија

Начин на изведување на наставата:Теоретската настава се реализира со: класични предавања, дискусии, симулации, изучување на практични случаи, изработка на индивидуални семинарски задачи. Практичната работа се реализира со обработка на одделни поглавја од теоретската настава, преку студии на случај и презентации.


Модул Недели Тема Наставник ЧасовиА 1 Теорија на прометот на земјоделски производи. Теорема на

пајакова мрежа (The Cobweb Theorem). Трошоци на прометот.3

2 Пазарни институции во прометот. Специјализирани организации за извршување на прометот. Прописи во прометот.

3

3 Поважни пазарни показатели и услови на прометот на на земјоделски производи.

3

4 Светскиот пазар на земјоделски производи.Узвоз на земјоделско - прехранбени производи.Извоз на земјоделско - прехранбени производи

3

5 Меѓународни економски групации 36 Република Македонија во надворешно - трговската размена со

земјоделско - прехранбени производи3

7 Пазар на житни култури 38 Пазар на индустриски растенија и преработки 3

Б 9 Пазар на плодов зеленчук 310 Пазар на друг зеленчук 311 Пазар на овошје 312 Пазар на грозје 313 Пазар на добиточни производи - месо 314 Пазар на други добиточни производи 315 Пазар на останати производи 3




А 1 Примери од теоријата на прометот на земјоделски производи. Теорема на пајакова мрежа (The Cobweb Theorem). Студија на случај

2

2 Узвоз на земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

3 Извоз на земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

4 Република Македонија во надворешно - трговската размена со земјоделско - прехранбени производи. Студија на случај

2

5 Презентации на семинарските работи 26 Пазар на житни култури. Студија на случај 27 Пазар на индустриски растенија и преработки. Студија на случај 28 Презентации на семинарските работи 18 Модуларен тест 1 1

Б 9 Пазар на зеленчук. Студија на случај 210 Пазар на овошје и грозје. Студија на случај 211 Пазар на добиточни производи - месо. Студија на случај 212 Пазар на други добиточни производи. Студија на случај 213 Пазар на останати производи. Студија на случај 214 Презентации на семинарските работи 215 Презентации на семинарските работи 115 Модуларен тест 2 1

Литература:Agro-food Marketing. (1997). Edited by D.I. Padberg, C. Ritson & L.M. Albisu, CAB International UK Haines M. (1999). Marketing for farm and rural enterprise. Farming press, Ipswich.Kohls L. R., J. N. Uhl (1990). Marketing of agricultural products. Prentice Hall, New Jersey.Padberg D.I., C. Ritson & L.M. Albisu. 1997. Agro-food Marketing. CAB International UK Tomin. A., Đorović M. (2009). Tržište i promet poljoprivrednih proizvoda. Zadruga. Poljoprivredni fakultet - Beograd - Zemun.Vlahović B. (2003). Tržište poljoprivredno - prehrambenih proizvoda. Knjiga II. Poljoprivredni fakultet - Novi Sad.

Избор од одредени поглавја од странска и домашна литература.








Оценување:


Посета на теоретска и практична настава 5 1Индивидуална семинарска задача 15 10Модуларен тест број на модулот 2 х 40 = 80 40Вкупно 100 51илиЗавршен тест 100 51Вкупно 100 51



51 - 60 6 Е61 - 70 7 Д71 - 80 8 Ц81 - 90 9 Б91 - 100 10 А
