12
БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ 9 хугацаа - 100минут ХУВИЛБАР В НЭГД ҮГЭЭР ХЭСЭГ 1. Амьтны эсийн ургамлын эсээс ялгагдах онцлогийг нэрлэнэ үү. A. Бөөмтэй B. Сийвэнтэй C. Хлоропласттай D. Эсийн төвтэй E. Эсийн ханатай 2. Амьтны эдийн ямар төрөл болохыг тодорхойлно уу. A. Хучуур эд B. Ясны эд C. Цусны эд D. Булчингийн эд E. Мэдрэлийн эд 3. Дараах жимснүүдээс хуурай жимсийг сонгоно уу. A. Тоор B. Гүзээлзгэнэ C. Буурцаг D. Мойл E. Тарвас 4. Дараах амьтдаас хүзүүний нугаламгүй сээр нуруутан амьтанг нэрлэнэ үү A. Зараа B. Загас C. Могой D. Мэлхий E. Тогоруу 5. Зурагт өгөгдсөн амьтан аль бүлгийн амьтан бэ? A. Хөндий биетэн B. Зөөлөн биетэн C. Үет хөлтөн D. Хорхой E. 2 нутагтан 6. Хүний доод мөчдийн ясыг нэрлэнэ үү. A. 1-сүүжний яс, 2- шилбэний яс, 3- дундчөмөгний яс B. 1-шилбэний яс, 2- дунд чөмөгний яс, 3- сүүжний яс C. 1- ууцны яс, 2- дунд чөмөгний яс, 3- шилбэний яс D. 1-сүүжний яс, 2- дунд чөмөгний яс, 3- шилбэний яс E. 1-дунд чөмөгний яс, 2-шилбэний яс, 3- шууны яс

БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

  • Upload
    others

  • View
    70

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

БАЙГ АЛИЙН УХААНЫ ШАЛГ АЛТ – 9 х у г а ц а а -100мину т

Х УВИЛБАР – В

НЭ Г ДҮГ Э Э Р ХЭ С Э Г

1. Амьтны эсийн ургамлын эсээс ялгагдах онцлогийг нэрлэнэ үү.

A. Бөөмтэй

B. Сийвэнтэй

C. Хлоропласттай

D. Эсийн төвтэй

E. Эсийн ханатай

2. Амьтны эдийн ямар төрөл болохыг тодорхойлно уу.

A. Хучуур эд

B. Ясны эд

C. Цусны эд

D. Булчингийн эд

E. Мэдрэлийн эд

3. Дараах жимснүүдээс хуурай жимсийг сонгоно уу.

A. Тоор

B. Гүзээлзгэнэ

C. Буурцаг

D. Мойл

E. Тарвас

4. Дараах амьтдаас хүзүүний нугаламгүй сээр нуруутан амьтанг нэрлэнэ үү

A. Зараа

B. Загас

C. Могой

D. Мэлхий

E. Тогоруу

5. Зурагт өгөгдсөн амьтан аль бүлгийн амьтан бэ?

A. Хөндий биетэн

B. Зөөлөн биетэн

C. Үет хөлтөн

D. Хорхой

E. 2 нутагтан

6. Хүний доод мөчдийн ясыг нэрлэнэ үү.

A. 1-сүүжний яс, 2- шилбэний яс, 3- дундчөмөгний яс

B. 1-шилбэний яс, 2- дунд чөмөгний яс, 3- сүүжний яс

C. 1- ууцны яс, 2- дунд чөмөгний яс, 3- шилбэний яс

D. 1-сүүжний яс, 2- дунд чөмөгний яс, 3- шилбэний яс

E. 1-дунд чөмөгний яс, 2-шилбэний яс, 3- шууны яс

Page 2: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

7. Зөвхөн гадаад шүүрлийн үүрэгтэй булчирхайг нэрлэнэ үү.

A. Бамбай булчирхай

B. Гүйлсэн булчирхай

C. Нойр булчирхай

D. Бөөрний дээд булчирхай

E. Хөлсний булчирхай

8. Хоол боловсруулах замын халдварт өвчнийг нэрлэнэ үү.

A. Мөөгөнцөр

B. Хамуу

C. Салхинцэцэг

D. Гепатит шар

E. ДОХ

9. Дараах зурагт “ходоод”-ыг хэд гэсэн дугаараар тэмдэглэсэн болохыг сонгоно уу.

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

E. 5

10. Цусны улаан эсийн онцлогийг сонгоно уу. Бөөмтэй

2. Бөөмгүй 3. Зээрэнцэг хэлбэртэй 4. Хэлбэргүй 5. Цус бүлэгнүүлдэг 6.

Хүчилтөрөгч зөөвөрлөх 7. Хамгаалах үүрэгтэй

A. 1, 3, 7

B. 1. 4, 5

C. 1, 4, 7

D. 2, 4, 5

E. 2, 3, 6

11. 1-р бүлгийн цустай хүн хэддүгээр бүлгийн цустай хүнээс цусаа авч болох вэ?

A. Зөвхөн 1-р бүлэг

B. Зөвхөн 2-р бүлэг

C. 1. 2-р бүлэг

D. 2, 4-р бүлэг

E. 2, 3,4-р бүлэг

Page 3: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

12. Доорх тархины бүтцийн зурагт “4” гэсэн дугаараар ямар тархийг тэмдэглэсэн бэ?

A. Их тархи

B. Бага тархи

C. Завсрын тархи

D. Дунд тархи

E. Уртавтар тархи

13. Эрэгтэй хүний эр бэлгийн эс хаана боловсрох вэ?

a. Шодойнд

b. Үрийн цэврүү

c. Түрүү булчирхай

d. Төмсөг

e. Хуухнаг

14. Дараах булчирхайнаас ялгарах дааврыг холбоно уу.

1) Бамбай булчирхай а.Адерналин

2) Өнчин тархи b. Тироксин

3) Бөөрний дээд булчирхай с. Өсөлтийн даавар

A. 1а, 2с, 3b

B. 1b, 2c, 3a

C. 1b, 2a, 3c

D. 1c, 2a, 3b

E. 1c, 2b, 3a

15. Цацраг идэвхт бодис хүний биед нөлөөлснөөр бүтцийн гажиг үүсгэдэг. Дараах

элементүүдээс цацраг идэвхтэй бодисыг нэрлэнэ үү.

A. Азот

B. Нүүрсхүчлийн хий

C. Уран

D. Метан

E. Хлор

16. Төмөр ба хүхрийн нунтаг холимгийг ямар аргаар ялган салгах вэ?

A. Ууршуулах

B. Нэрэх

C. Соронздох

D. Дахин талсжуулах

E. Шүүх

17. Элемент фосфорын атомд агуулагдах электроны тоог олно уу.

A. 3

B. 5

C. 15

D. 16

E. 31

Page 4: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

18. Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2↑ гэсэн урвалын ангиллыг тодорхойлно уу.

A. Нэгдэх

B. Задрах

C. Халалцах

D. Солилцох

E. Изомержих

19. 2 моль хэмжээтэй азотын хэвийн нөхцөлд дэх эзлэхүүнийг тооцоолно уу.

A. 11,2 литр

B. 22,4 литр

C. 33,6 литр

D. 44,8 литр

E. 67,2 литр

20. Ямар шинжтэй элементүүдийн атомын дунд туйлгүй ковалент холбоо үүсдэг вэ?

A. Ижил металл биш элементүүдийн атомын дунд

B. Өөр өөр металл биш элементүүдийн атомын дунд

C. Металл ба металл биш элементүүдийн атомын дунд

D. Металл элементүүдийн дунд

E. Устөрөгчийн туйлт молекултай нэгдлийн дунд

21. Фенолфталейн шүлтлэг уусмалд . . . өнгө үзүүлнэ.

A. Хөх

B. Шар

C. Ягаан

D. Улаан

E. Ногоон

22. Ердийн даралтанд аммиак (NH3) –ын хайлах температур -77,70С бөгөөд буцлах

температур -33,40С болно. Аммиакын шингэн төлөвт орших боломжтой температурыг

сонгоно уу.

A. 800С

B. 200С

C. -300С

D. -600С

E. -800С

23. Аль эгнээнд оксидуудын суурьлаг шинж буурах дарааллаар байрласан байна вэ?

A. Al2O3, Na2O, MgO

B. MgO, Al2O3, Na2O

C. Na2O, Al2O3, MgO

D. Al2O3, MgO, Na2O

E. Na2O, MgO, Al2O3

24. 500 г кальцийн карбонатыг бүрэн задлахад үүсэх нүүрстөрөгч (IV) – ийн оксидын эзлэхүүнийг тооцоолно уу. CaCO3 = CaO + CO2

A. 224 л B. 112 л C. 33,6 л D. 22,4 л E. 11,2 л

Page 5: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

25. Хөнгөнцагаан, цахиур, магни, хлор ба хүхэр гэсэн элементүүдийн хэд нь металл, хэд

нь металл биш шинжтэй элемент байгааг тодорхойлно уу.

A. Хоёр ба гурав

B. Гурав ба хоёр

C. Нэг ба дөрөв

D. Дөрөв ба нэг

E. Тавуулаа металл

26. Өнгөгүй, үнэргүй агаартай тэсрэмтгий хольц үүсгэдэг, усанд уусдаггүй дуут хий хэмээн

нэрлэдэг бодисын томъёог заана уу.

A. O2

B. H2

C. N2

D. Cl2

E. F2

27. Хүчилтөрөгч (O2) дотор хүхэртустөрөгч (H2S) бүрэн шатах урвалын тэгшитгэл бичиж,

хүчилтөрөгчийн өмнөх коэффициентийг олно уу.

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

E. 6

28. Дараах томьёо бүхий бодисуудын ангиллыг тохируулна уу.

Бодисын томьёо Бодисын ангилал

1) CaO А давс

2) Ca(OH)2 Б суурь

3) HNO3 В хүчил

4) Ca(NO3)2 Г оксид

A. 1В, 2Б, 3Г, 4А

B. 1Б, 2Г, 3А, 4В

C. 1В, 2А, 3Г, 4Б

D. 1Г, 2А, 3Б, 4В

E. 1Г, 2Б, 3В, 4А

29. Дараах нэгжүүдээс аль нь даралтыг хэмжих нэгж вэ?

A. Паскаль B. Ньютон C. Ом D. Ватт E. Жоуль

30. Дараах хэмжигдэхүүнүүдээс аль нь скаляр хэмжигдэхүүн бэ?

A. Хүндийн хүч B. Давтамж C. Шилжилт

D. Хурдатгал E. Гүйдлийн хүч

31. Доорх үзэгдлүүдээс аль нь дулааны үзэгдэлд хамаарах вэ?

1.Голын ус урсах 2. Шилэн дээр цан үүсэх 3. Цахилгаан сэнс ажиллах А. 1 B. 2 C. 3 D. 1, 2 E. 2,3

Page 6: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

32. Дараах хэллэгүүдээс аль нь физик үзэгдлийг зөв тодорхойлсон байна вэ?

1. Диффузи ямар ч төлөвт байгаа биест ажиглагддаг

2. Диффузийн хурд молекулын хөдөлгөөний хурдаас хамаарна

3. Диффузийн хурд биеийн температураас хамаарахгүй

А. 1 B. 2 C. 3 D. 1, 2 E. 1,3 33. Цахилгаан гүйдлийн хэлхээний талаарх хэллэгүүдээс Зөвийг нь олно уу? /2 оноо/

А. Гүйдэл үүсгэгчийн хоёр туйлаас хоёр гүйдэл урсаж ирээд хэрэглэгч дээр

уулзаж түүнийг ажиллуулдаг

B. Батарейн эерэг туйлаас эерэг цэнэгтэй бөөмс урсан гарах үзэгдлийг гүйдэл

гэнэ

C. Цахилгаан гүйдэл хэрэглэгч дээр хэрэглэгдэж хорогддог

D. Цахилгаан гүйдлээр цахилгаан энерги зөөгдөнө

E. Метал дахь гүйдэл нь эерэг ба сөрөг цэнэгтэй бөөмсийн зөрсөн урсгал

34. Металын температур ихсэхэд цахилгаан эсэргүүцэл нь ихэсдэг. Металын температур

ихсэх процесс нь цахилгаан эсэргүүцэл ихсэх процессийн юу нь болох вэ?

А. Шалтгаан B. Үр дагавар C. Физик үзэгдэл нь

D. Туршлагын баримт E. Хууль нь

35. Доорх хэллэгүүдээс аль нь соронз ба соронзон оронтой холбоотой үзэгдлийг зөв

тодорхойлсон байна вэ?

1. Соронзон харилцан үйлчлэл илэрч байгаа орон зайг соронзон орон гэнэ

2. Соронзон туйлуудыг хооронд нь салгаж болдог

3. Соронзны орчимд соронзон орон байна

А. 1 B. 2 C. 3 D. 1, 2 E. 1, 3

36-37-р даалгаврын текст

Материал цэгийн хөдөлгөөнийг эхний 𝑡 = 4 с хугацаанд

ажигласан үр дүнг графикаар өгчээ. Ажиглалт эхлэхэд материал

цэг тооллын эхэнд тайван байсан.

36. Хөдөлгөөний хурдатгалыг олно уу?

А. 1м

с2 В. 2м

с2 С. 3м

с2

D. 4м

с2 Е. 5м

с2

37. Хөдөлгөөний эхний 𝑡 = 3 с хугацаанд явсан замыг олно уу?

А. 9 м В. 27 м С. 13.5 м D. 48 м Е. 32 м

38. 𝑚 = 40 г масстай, 𝜌 = 8г

см3 нягттай нэгэн металыг савтай усанд бүрэн живүүлвэл ямар

хэмжээний ус түрэгдэх вэ?

А. 8 см3 B. 320 см3 C. 5 см3 D. 40 г E. 8 г

Page 7: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

39. Доорх хүснэгтэнд биеийн массыг 5 удаа хэмжсэн үр дүнг өгчээ. Хэмжилтийн дундаж

утгыг олно уу?

А. 3.49 кг B. 3.00 кг C. 3.48 кг D. 3.45 кг E. 3.50 кг

40. Хөнгөн тэрэгний хурд ачааны машиныхаас гурав дахин их. Харин ачааны машины масс

хөнгөн тэрэгнийхээс 3 дахин их. Ачааны машины Еа/м кинетик энерги ба хөнгөн

тэрэгний Ех/т кинетик энергүүдийн харьцааг ол.

А. Еа/м

Ех/т= 1 В.

Еа/м

Ех/т=

1

3 С.

Еа/м

Ех/т=

1

9 D.

Еа/м

Ех/т=

1

27 Е.

Еа/м

Ех/т= 9

41. Туйлын цагираг гэж юу вэ?

A. Хоёр туйлыг холбосон шугам

B. Хамгийн урт өргөрөг

C. 00-н өргөрөг

D. 66,5 0 –н өргөрөг

E. Анхны голдож

42. Билгийн тооллын нэг сар хэмээх цаг хугацааны нэгжийг үүсгэдэг хөдөлгөөнийг

сонгоно уу?

A. Сар дэлхийг тойрох

B. Сар дэлхийн хамт нарыг тойрох

C. Тэнхэлгээ эргэх

D. Дэлхий тэнхлэгээ эргэх

E. Аль нь ч биш

43. 5-дугаараар ямар улсыг тэмдгэлсэн байна вэ?

A. Өмнөд Солонгос В. Хятад C. Энэтхэг D. Япон E.Монгол

Хэмжилтийн дугаар 1 2 3 4 5

Хэмжилтийн утга[кг] 3.45 3.48 3.50 3.49 3.48

1

2

3

5

4

Page 8: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

44. ........................далайг зүүн талаар нь Европ, Африк тив, баруун талаар нь Хойд ба

Өмнөд Америкийн эх газрууд зааглаж байдаг. Энэ аль далай вэ?

A. Энэтхэгийн далай

B. Атлантын далай

C. Хойд мөсөн далай

D. Номхон далай

E. Антарктидын далай

45. ........... нь хар ба хар хүрэн өнгөтэй тосорхог шингэн бөгөөд Монгол орны Дорноговийн

Зүүнбаян, Дорнодын Тамсагбулагаас олборлодог. Зөв хариуг сонгоно уу.?

A. Чулуун нүүрс

B. Шатагч хий

C. Нефть

D. Занар

E. Хүрэн нүүрс

46. Газар тариалангийн хөгжил байршилтанд нөлөөлөх байгалийн хүчин зүйлийг сонгоно

уу?

A. Зам тээвэр

B. Хот суурин

C. Ажиллах хүч

D. Харилцаа холбоо

E. Хөрсний чийг

47. 1:1500000 масштабтай зурагт 3 см зурагдсан гол бодит байдал дээрээ хэдэн км

урттай гол вэ?

A. 45 км

B. 450 км

C. 4,5 км

D. 4 км

E. 4500 км

48. Манай орны хамгийн хойд захын болон өмнөд захын цэгүүд аль нь вэ? Зөв

хариултыг сонгоно уу?

a) Таванбогд Мааньт уул b) Монгол шарын даваа c) Орвог гашууны бор толгой d) Соёлз уулын Модот хамар

A. 1d 2a B. 1b 2c C. 1c 2b D. 1c 2d E. 1a 2d

1

2

Page 9: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

49. ……………….уулсын ноён оргил нь нутгийн хойд хилд ойрхон оршдог. Зөв хариуг сонгоно уу?

A. Монгол Алтайн B. Хангайн C. Хэнтийн D. Хянганы E. Хөвсгөлийн

50. Хэрэв чи салхины хурд, чиглэлийг хэмжих хэрэгтэй болвол аль багажийг ашиглах вэ?

A. B. C. D.

51. 5 дугаараар тэмдгэлэгдсэн аймаг эдийн засгийн ямар бүсэд хамрагдах вэ? /2 оноо/

A. Хангайн

B. Төвийн

C. Баруун

D. Зүүн

E. Улаанбаатарын

52. Чойбалсан хотод өглөөний 8 цаг болж байхад Ховд хотод хэдэн цаг болж байх вэ?

A. 6 цаг B. 8 цаг C. 1цаг D. 7 цаг E. 9 цаг

1

2

3

4

5

Барометр Флюгер Термометр Чийг хэмжигч

Page 10: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

53. Хувирмал гаралтай чулуулаг аль нь вэ?

A. Элс

B. Шавар

C. Талст занар

D. Хайрга

E. Боржин

54. Зурагт ямар агаарын ямар фронтыг тэмдгэлсэн байна вэ?

A. Хүйтэн

B. Дулаан

C. Сэрүүн

D. Халуун

E. Аль нь ч биш

55. Суврагыг ажиглан хүн амд хэдэн насныхан хамгийн их хувийг эзлэж байгааг сонгоно

уу?

A. 55-59 B. 20-24 C. 10-14 D. 0-4 E. 10-14

Хүйтэн

агаар

Дулаан агаар

Page 11: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

56. Дугуйлсан хэсэг дэлхийн усны аль ай сав болохыг сонго.

A. Номхон далайн

B. Төв Азийн гадагш урсгалгүй

C. Хойд мөсөн далайн

D. Атлантын далайн

E. Аль нь ч биш

57. Монгол орны гадаргын ерөнхий байдал нь нутийн баруун ба хойд хэсгээрээ уулархаг

зүүн хэсгээрээ талархаг юм.Зургийг ажиглан дугуйлсан хэсэг уулсын ямар мужлал

болохыг тодорхойл.

A. Алтайн уулархаг муж

B. Говь хээрийн талархаг муж

C. Хангай Хэнтийн уулархаг муж

D. Их Хянганы уулархаг их муж

E. Аль нь ч биш

Page 12: БАЙГАЛИЙН УХААНЫ ШАЛГАЛТ – 9 хугацаа-100минутees.eec.mn/files/Image/files/USH2015jishig/jishig/baigali9b.pdf18. Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2↑ гэсэн

ХОЁРДУГ ААР Х Э С ЭГ

[хоёрдугаар хэсгийн даалгаврыг хариултын хуудас дээр бөглөх заавар: Даалгаврын

a, b, . . . . үсэгт тохирох тоо (1, 2 , . . . 9) сонгож Хариултын хуудасны харгалзах нүдийг

тодоор будаж тэмдэглэнэ.]

2.1. Бие 𝒉 = 𝟏𝟖𝟎 м өндрөөс чөлөөтэй унав. Энэ биеийн уналтын хугацаа 𝒕 = [𝒂] секунд,

эцсийн хурд нь 𝑽𝒕 = [𝒃𝒄] м/с. Унаж эхэлснээс хойш 𝒕 = 𝟒 с хугацаанд [𝒅𝒆] м зам явна.

𝒈 = 𝟏𝟎 м/с𝟐

2.2. Бичвэр мэдээллийг гүйцээе:

Даалгавар:

Түлхүүр үгийн дугаарыг ашиглан дараах бичвэр мэдээллийг гүйцээгээрэй.

1. Протон 2. Электрон бүрхүүл 3. Электрон давхраа 4. Нейтрон 5. Электрон 6. Элемент 7. Изотоп 8. Ион 9. Массын тоо

Дараах бичвэр мэдээллийн үсгээр кодолсон түлхүүр үгийг олж үсгийн оронд тохирох цифрийг хариултын хуудсанд бөглөнө үү.

Атомын бүтэц

Атом нь эерэг цэнэгтэй цөм, түүнийг тойрон орших сөрөг цэнэгтэй электрон бүрхүүл

гэсэн хоёр үндсэн хэсгээс тогтоно.

(a) –үүд нь цөмөө тойрон эргэж электрон давхраа үүсгэдэг. Бөгөөд атомын цөм нь (b)

ба (c) -оос тогтдог бөгөөд эдгээр эгэл бөөмсийн тооны нийлбэрийг массын тоо гэдэг.

Атомыг бүрдүүлдэг эгэл бөөмсүүдээс цөм дэх протоны тоо өөрчлөгдөхөд шинэ (d)–ийн

атом үүсдэг харин нейтроны тоо өөрчлөгдөхөд (e) үүсдэг байна. Харин электроны тоо нь

өөрчлөгдөхөд цэнэгтэй атом болох (f) үүснэ.