40
กก Physiochemical co omponents and biological Activities of Tha for functional food development กก กก 2555 ai honey

˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

กกก13 $กamp ()+-

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey

DกEFG1313-Eก

)DDกก( +DDH13-

กE $

กกก13 กamp ()+-

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey for functional food development

DF H F K Lamp EF )( ก)( ) ก -K 13E M( - -ก

DกEFG1313-Eก 13) NF

)DDกก( +DDH13- EO13) 2555

กกก13

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey

)DDกก( +DDH13-

การศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของนาผงไทย เพอการพฒนาเปนผลตภณฑอาหารสขภาพ

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey

for functional food development

อญชล สวาสดธรรม ศศนษฐา ถนอมวงศวฒนะ จระเดช มณรตนกฤษณตนนทนวพงษปวณ

วรกว ชมวรฐาย บาจรย ฉตรทอง สทธชย สทธวราภรกษ

ANCHALEE SAWATTHUMSASINIDTHA THANOMWONGWATTANA JIRADECH MANEERATE KRITDHINANT NAVAPHONGPAVEEN

WORAKAWEE CHUMWORATHAYEE BAJAREE CHUTTONG SUTTHICHAI SUTTHIWARAPHIRAK

บทคดยอ

การศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของนาผงไทย ทผลตจากดอกไมหลายชนด ทเกบจากสถานทแตกตางกน คอ นาผงลาไย เกบจากจงหวดลาพนและจงหวดเชยงใหม นาผงทานตะวน เกบจากจงหวดสระบรและลพบร นาผงสาบเสอเกบจากจงหวดแพร และนาผงยางพาราเกบจากจงหวดสราษฎรธานและชมพร ทาการวเคราะหองคประกอบตางๆ ดวยวธมาตรฐานขององคประกอบนนๆ ผลการวเคราะหพบวา ลกษณะทวไปของนาผงอยในเกณฑมาตรฐานของสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ยกเวนนาผงสาบเสอ และนาผงยางพาราทมความชนสงกวามาตรฐาน ผลการวเคราะหปรมาณแรธาต พบโพแทสเซยมและกามะถนในปรมาณสงในทกตวอยาง แตพบสงกะส โบรอน และเหลกในปรมาณนอย มการตรวจพบวตามนซ และไนอะซน ในนาผงทกตวอยาง แตไมพบวตามนบสอง การวเคราะหชนดของเกสรในนาผง พบเกสรของพชตามชนดของนาผงในปรมาณมากกวา 45 เปอรเซนต ตามเกณฑมาตรฐานปรมาณเกสรของพชหลก

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในนาผงพบวา นาผงลาไยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวานาผงชนดอน และนาผงทานตะวนมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกตาทสด

การผลตลกอมนาผงเพอสขภาพนน การพฒนาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมพบวา ปรมาณเคซนทเหมาะสมคอรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนทเหมาะสมคอรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารทหมาะสมคอรอยละ 0 - 10

การศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของนาผงไทย เพอการพฒนาเปนผลตภณฑอาหารสขภาพ

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey

for functional food development

อญชล สวาสดธรรม ศศนษฐา ถนอมวงศวฒนะ จระเดช มณรตน กฤษณตนนทนวพงษปวณ

วรกว ชมวรฐาย บาจรย ฉตรทอง สทธชย สทธวราภรกษ

ANCHALEE SAWATTHUM SASINIDTHA THANOMWONGWATTANA JIRADECH MANEERATE KRITDHINANT NAVAPHONGPAVEEN

WORAKAWEE CHUMWORATHAYEE BAJAREE CHUTTONG SUTTHICHAI SUTTHIWARAPHIRAK

Abstract

Physiochemical components and biological activities of Thai honey were studied Honey samples were collected as follow longan honey (DimocarpuslonganL) from Lumphun and Chiengmaiprovinces sunflower honey (Helianthus annuusL) from Saraburi and Lopburi provinces sabsau honey (ChromolaenaodorataL) from Phrae and Para rubber honey (Heveabrasiliensis L) from Suratthani and Chumporn Honey samples were quantitative analyzed following the recommended methods The results revealed as follows all general standard components of all honeys were in range of Food and Drug Administration standard accept moisture content of Sabsau honeys and Para rubber honey were higher than 21 Minerals analysis showed Potasium and Sulfer quantity was the most abundant elements in all types of honeys Vitamin C and Niacin were found in all samples but vitamin B2 couldnrsquot be detected in all honeys All types of honey showed the highest percentage of major pollen more than 45 as major pollen standard that can characterized the type of honey

Total phenolic compound analysis showed the highest phenolic compound in longan honey and the lowest in sunflower honey

Proportion development for Honey Lozenges production were found that the optimum proportion of casein maltodextrin and fiber were 0 ndash 50 0 ndash 20 and 0 ndash 10 respectively

สารบญ

หนา บทคดยอ ก สารบญ ค สารบญตาราง ง สารบญภาพ ฉ บทนา 1 วตถประสงคของโครงการวจย 2 การตรวจเอกสาร 3 ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส ( Functional Foods) 3 การออกฤทธทางชวภาพของนาผง 4 การพฒนาผลตภณฑลกอมนาผงเพอสขภาพ 6 วธการดาเนนการ 8 การเกบตวอยางนาผง 8 การศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและองคประกอบทางเคมของนาผง 8 ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและ องคประกอบทางเคมของนาผง

8

การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของนาผง 16 ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลก 18 การศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 20 ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 22 สรป 28 เอกสารอางอง 29 ภาคผนวก 31

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ลกษณะทวไปของนาผง 9 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในนาผง 10 3 แรธาตตางๆ ในนาผง 11 4 คาสของนาผง 12

5 นาผงตวอยางกลมท 1 นาผงดอกลาไย จานวน 3 ตวอยาง 14 6 นาผงตวอยางกลมท 2 นาผงดอกสาบเสอ จานวน 3 ตวอยาง 14

7 นาผงตวอยางกลมท 3 นาผงดอกทานตะวน จานวน 3 ตวอยาง 14 8 นาผงตวอยางกลมท 4 นาผงดอกยางพารา จานวน 2 ตวอยาง 15

9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมนาผงอดเมด 20

10 สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด 25 11 แบบจาลองทางคณตศาสตรทไดจากการทานายสมบตทางกายภาพ และทางเคม

ของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

26

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 จานวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทกาลงขยาย 400 เทา 13

2 โครงสรางสารประกอบฟนอลก 16 3 โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 17

4 ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในนาผง 4 ชนด 19 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices 20 6 Contour plot ของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของ

ผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

27

1

บทน า

ปญหาทท าวจยและความส าคญของปญหา ผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) มค าจ ากดความทไดรบการยอมรบ

จากนกวชาการ วาเปนอาหารทนอกจะใหรสสมผส ( sensory Function) และใหคณคาทางอาหารทจ าเปนตอรางกาย ( Nutritive Function) แลวยงใหคณคาหรอท าหนาทอน ๆ ( Non-nutritive Physical Function) ใหแกรางกายไดอกเชน การปรบปรงระบบภมคมกนของรางกาย การปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย เปนตน (ไพโรจน 2553) ซง Hasler(2000) ไดกลาวไววา ไขสามารถเปนฟงกชนนาลฟดส แบบธรรมชาตไดอยางดเนองจากไขมโปรตนคณภาพสงเชน โคลนทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการจดจ าหรอเปนแหลงZeaxanthinและCarotenoidทชวยลดความเสยงการเปนโรคทเกยวกบดวงตาทมากบการสงวย ดงนนน าผงกนาจะจดเปนฟงกชนนาลฟดสไดเนองจาก มการใชประโยชนมาตงแตโบราณในทกสวนของโลก ดวยความเชอถงสรรพคณทางยาและคณคามากมายในต ารายาแผนโบราณของไทย มการใชน าผงมาท าอายวฒนะ (ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห 2541) เนองจากมสรรพคณชวยบ ารงก าลง บ ารงแรธาตและอน ๆ อกมากมาย หากมการวเคราะหองคประกอบในทางโครงสรางของน าผงแลว น าผงมองคประกอบหลกคอ มน าอยประมาณรอยละ 20 มน าตาลโมเลกลเดยวคอ กลโครสและฟรกโตสรวมกนไมต ากวารอยละ 60 นอกจากนกจะมน าตาลอนๆเชนซโครส มอลโตสฯ ซงเปนน าตาลทสามารถดดซมเขาสรางกายและน าไปใชประโยชนไดงาย นอกจากนน าผงยงมโปรตน กรดอะมโนและกรดอนทรยตางๆเชนกรดกลโคนก แรธาตเชน แคลเซยม เหลก แมกนเซยมฯ วตามนบและซ (ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรจงหวด จนทบร (ผง)2546) นอกจากนปจจบนมรายงานมากมายทกลาวถงการพบสารกลมฟลาโวนอยด ( flavonoids) และสารประกอบโพลฟนอล (Phenolicacid)ซงมสมบตเปนสารตานอนมลอสระทมประโยชนตอสขภาพชวยชะลอความเสอมของเซลลและพบเอนไซมบางชนดเชน glucose oxidase และ catalase ทมสมบตยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในน าผง (Gomez-caravaca 2006)

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศในทวปยโรปจะนยมการบรโภคน าผงทมการผล ตจ าเพาะดอกไม (Specific monofloral honey) ซงมการซอขายในราคาทแพงกวาน าผงทไดจากดอกไมหลายๆชนดรวมกน(Mixed botanical sources) เพราะนอกจากผบรโภคจะไดรบคณคาทางโภชนาการและประสาทสมผสดาน รส กลน ส ทแตกตางกนแลวยงไดรบคณคาทางยาทแตกตางกนไปอกดวย ( Donarskietat2010) Lee etat (2008) รายงานถงการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทแตกตางกนของน าผงทมาจากดอกไมตางชนดกนซง Allen et al(1991) ไดแสดงถงน าผงมานกา ( manuka honey) ซงผลตจากตน Leptospermum scoparium(Myrtaceae) มประสทธภาพสงสดในการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เมอเปรยบเทยบกบน าผงจากดอกไมจ าเพาะชนดในประเทศนวซแลนด และWeston (2000) รายงานวาน าผงมานกาทมาจากพนททแตกตางกนมระดบของการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมเทากน และการเปรยบเทยบองคประกอบของน าผงจากดอกล า ใยและดอกเงาะกบน าผงชนโรงของ Sawatthum(2008) พบวาน าผงจากดอกเงาะมแรธาตตางๆเชน เหลก แคลเซยม แมงกานสฯสงกวาน าผงจากดอกล า ใย ในการซอขาย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 2: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

การศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของนาผงไทย เพอการพฒนาเปนผลตภณฑอาหารสขภาพ

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey

for functional food development

อญชล สวาสดธรรม ศศนษฐา ถนอมวงศวฒนะ จระเดช มณรตนกฤษณตนนทนวพงษปวณ

วรกว ชมวรฐาย บาจรย ฉตรทอง สทธชย สทธวราภรกษ

ANCHALEE SAWATTHUMSASINIDTHA THANOMWONGWATTANA JIRADECH MANEERATE KRITDHINANT NAVAPHONGPAVEEN

WORAKAWEE CHUMWORATHAYEE BAJAREE CHUTTONG SUTTHICHAI SUTTHIWARAPHIRAK

บทคดยอ

การศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของนาผงไทย ทผลตจากดอกไมหลายชนด ทเกบจากสถานทแตกตางกน คอ นาผงลาไย เกบจากจงหวดลาพนและจงหวดเชยงใหม นาผงทานตะวน เกบจากจงหวดสระบรและลพบร นาผงสาบเสอเกบจากจงหวดแพร และนาผงยางพาราเกบจากจงหวดสราษฎรธานและชมพร ทาการวเคราะหองคประกอบตางๆ ดวยวธมาตรฐานขององคประกอบนนๆ ผลการวเคราะหพบวา ลกษณะทวไปของนาผงอยในเกณฑมาตรฐานของสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ยกเวนนาผงสาบเสอ และนาผงยางพาราทมความชนสงกวามาตรฐาน ผลการวเคราะหปรมาณแรธาต พบโพแทสเซยมและกามะถนในปรมาณสงในทกตวอยาง แตพบสงกะส โบรอน และเหลกในปรมาณนอย มการตรวจพบวตามนซ และไนอะซน ในนาผงทกตวอยาง แตไมพบวตามนบสอง การวเคราะหชนดของเกสรในนาผง พบเกสรของพชตามชนดของนาผงในปรมาณมากกวา 45 เปอรเซนต ตามเกณฑมาตรฐานปรมาณเกสรของพชหลก

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในนาผงพบวา นาผงลาไยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวานาผงชนดอน และนาผงทานตะวนมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกตาทสด

การผลตลกอมนาผงเพอสขภาพนน การพฒนาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมพบวา ปรมาณเคซนทเหมาะสมคอรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนทเหมาะสมคอรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารทหมาะสมคอรอยละ 0 - 10

การศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของนาผงไทย เพอการพฒนาเปนผลตภณฑอาหารสขภาพ

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey

for functional food development

อญชล สวาสดธรรม ศศนษฐา ถนอมวงศวฒนะ จระเดช มณรตน กฤษณตนนทนวพงษปวณ

วรกว ชมวรฐาย บาจรย ฉตรทอง สทธชย สทธวราภรกษ

ANCHALEE SAWATTHUM SASINIDTHA THANOMWONGWATTANA JIRADECH MANEERATE KRITDHINANT NAVAPHONGPAVEEN

WORAKAWEE CHUMWORATHAYEE BAJAREE CHUTTONG SUTTHICHAI SUTTHIWARAPHIRAK

Abstract

Physiochemical components and biological activities of Thai honey were studied Honey samples were collected as follow longan honey (DimocarpuslonganL) from Lumphun and Chiengmaiprovinces sunflower honey (Helianthus annuusL) from Saraburi and Lopburi provinces sabsau honey (ChromolaenaodorataL) from Phrae and Para rubber honey (Heveabrasiliensis L) from Suratthani and Chumporn Honey samples were quantitative analyzed following the recommended methods The results revealed as follows all general standard components of all honeys were in range of Food and Drug Administration standard accept moisture content of Sabsau honeys and Para rubber honey were higher than 21 Minerals analysis showed Potasium and Sulfer quantity was the most abundant elements in all types of honeys Vitamin C and Niacin were found in all samples but vitamin B2 couldnrsquot be detected in all honeys All types of honey showed the highest percentage of major pollen more than 45 as major pollen standard that can characterized the type of honey

Total phenolic compound analysis showed the highest phenolic compound in longan honey and the lowest in sunflower honey

Proportion development for Honey Lozenges production were found that the optimum proportion of casein maltodextrin and fiber were 0 ndash 50 0 ndash 20 and 0 ndash 10 respectively

สารบญ

หนา บทคดยอ ก สารบญ ค สารบญตาราง ง สารบญภาพ ฉ บทนา 1 วตถประสงคของโครงการวจย 2 การตรวจเอกสาร 3 ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส ( Functional Foods) 3 การออกฤทธทางชวภาพของนาผง 4 การพฒนาผลตภณฑลกอมนาผงเพอสขภาพ 6 วธการดาเนนการ 8 การเกบตวอยางนาผง 8 การศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและองคประกอบทางเคมของนาผง 8 ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและ องคประกอบทางเคมของนาผง

8

การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของนาผง 16 ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลก 18 การศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 20 ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 22 สรป 28 เอกสารอางอง 29 ภาคผนวก 31

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ลกษณะทวไปของนาผง 9 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในนาผง 10 3 แรธาตตางๆ ในนาผง 11 4 คาสของนาผง 12

5 นาผงตวอยางกลมท 1 นาผงดอกลาไย จานวน 3 ตวอยาง 14 6 นาผงตวอยางกลมท 2 นาผงดอกสาบเสอ จานวน 3 ตวอยาง 14

7 นาผงตวอยางกลมท 3 นาผงดอกทานตะวน จานวน 3 ตวอยาง 14 8 นาผงตวอยางกลมท 4 นาผงดอกยางพารา จานวน 2 ตวอยาง 15

9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมนาผงอดเมด 20

10 สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด 25 11 แบบจาลองทางคณตศาสตรทไดจากการทานายสมบตทางกายภาพ และทางเคม

ของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

26

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 จานวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทกาลงขยาย 400 เทา 13

2 โครงสรางสารประกอบฟนอลก 16 3 โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 17

4 ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในนาผง 4 ชนด 19 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices 20 6 Contour plot ของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของ

ผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

27

1

บทน า

ปญหาทท าวจยและความส าคญของปญหา ผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) มค าจ ากดความทไดรบการยอมรบ

จากนกวชาการ วาเปนอาหารทนอกจะใหรสสมผส ( sensory Function) และใหคณคาทางอาหารทจ าเปนตอรางกาย ( Nutritive Function) แลวยงใหคณคาหรอท าหนาทอน ๆ ( Non-nutritive Physical Function) ใหแกรางกายไดอกเชน การปรบปรงระบบภมคมกนของรางกาย การปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย เปนตน (ไพโรจน 2553) ซง Hasler(2000) ไดกลาวไววา ไขสามารถเปนฟงกชนนาลฟดส แบบธรรมชาตไดอยางดเนองจากไขมโปรตนคณภาพสงเชน โคลนทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการจดจ าหรอเปนแหลงZeaxanthinและCarotenoidทชวยลดความเสยงการเปนโรคทเกยวกบดวงตาทมากบการสงวย ดงนนน าผงกนาจะจดเปนฟงกชนนาลฟดสไดเนองจาก มการใชประโยชนมาตงแตโบราณในทกสวนของโลก ดวยความเชอถงสรรพคณทางยาและคณคามากมายในต ารายาแผนโบราณของไทย มการใชน าผงมาท าอายวฒนะ (ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห 2541) เนองจากมสรรพคณชวยบ ารงก าลง บ ารงแรธาตและอน ๆ อกมากมาย หากมการวเคราะหองคประกอบในทางโครงสรางของน าผงแลว น าผงมองคประกอบหลกคอ มน าอยประมาณรอยละ 20 มน าตาลโมเลกลเดยวคอ กลโครสและฟรกโตสรวมกนไมต ากวารอยละ 60 นอกจากนกจะมน าตาลอนๆเชนซโครส มอลโตสฯ ซงเปนน าตาลทสามารถดดซมเขาสรางกายและน าไปใชประโยชนไดงาย นอกจากนน าผงยงมโปรตน กรดอะมโนและกรดอนทรยตางๆเชนกรดกลโคนก แรธาตเชน แคลเซยม เหลก แมกนเซยมฯ วตามนบและซ (ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรจงหวด จนทบร (ผง)2546) นอกจากนปจจบนมรายงานมากมายทกลาวถงการพบสารกลมฟลาโวนอยด ( flavonoids) และสารประกอบโพลฟนอล (Phenolicacid)ซงมสมบตเปนสารตานอนมลอสระทมประโยชนตอสขภาพชวยชะลอความเสอมของเซลลและพบเอนไซมบางชนดเชน glucose oxidase และ catalase ทมสมบตยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในน าผง (Gomez-caravaca 2006)

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศในทวปยโรปจะนยมการบรโภคน าผงทมการผล ตจ าเพาะดอกไม (Specific monofloral honey) ซงมการซอขายในราคาทแพงกวาน าผงทไดจากดอกไมหลายๆชนดรวมกน(Mixed botanical sources) เพราะนอกจากผบรโภคจะไดรบคณคาทางโภชนาการและประสาทสมผสดาน รส กลน ส ทแตกตางกนแลวยงไดรบคณคาทางยาทแตกตางกนไปอกดวย ( Donarskietat2010) Lee etat (2008) รายงานถงการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทแตกตางกนของน าผงทมาจากดอกไมตางชนดกนซง Allen et al(1991) ไดแสดงถงน าผงมานกา ( manuka honey) ซงผลตจากตน Leptospermum scoparium(Myrtaceae) มประสทธภาพสงสดในการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เมอเปรยบเทยบกบน าผงจากดอกไมจ าเพาะชนดในประเทศนวซแลนด และWeston (2000) รายงานวาน าผงมานกาทมาจากพนททแตกตางกนมระดบของการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมเทากน และการเปรยบเทยบองคประกอบของน าผงจากดอกล า ใยและดอกเงาะกบน าผงชนโรงของ Sawatthum(2008) พบวาน าผงจากดอกเงาะมแรธาตตางๆเชน เหลก แคลเซยม แมงกานสฯสงกวาน าผงจากดอกล า ใย ในการซอขาย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 3: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

การศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของนาผงไทย เพอการพฒนาเปนผลตภณฑอาหารสขภาพ

Physiochemical components and biological Activities of Thai honey

for functional food development

อญชล สวาสดธรรม ศศนษฐา ถนอมวงศวฒนะ จระเดช มณรตน กฤษณตนนทนวพงษปวณ

วรกว ชมวรฐาย บาจรย ฉตรทอง สทธชย สทธวราภรกษ

ANCHALEE SAWATTHUM SASINIDTHA THANOMWONGWATTANA JIRADECH MANEERATE KRITDHINANT NAVAPHONGPAVEEN

WORAKAWEE CHUMWORATHAYEE BAJAREE CHUTTONG SUTTHICHAI SUTTHIWARAPHIRAK

Abstract

Physiochemical components and biological activities of Thai honey were studied Honey samples were collected as follow longan honey (DimocarpuslonganL) from Lumphun and Chiengmaiprovinces sunflower honey (Helianthus annuusL) from Saraburi and Lopburi provinces sabsau honey (ChromolaenaodorataL) from Phrae and Para rubber honey (Heveabrasiliensis L) from Suratthani and Chumporn Honey samples were quantitative analyzed following the recommended methods The results revealed as follows all general standard components of all honeys were in range of Food and Drug Administration standard accept moisture content of Sabsau honeys and Para rubber honey were higher than 21 Minerals analysis showed Potasium and Sulfer quantity was the most abundant elements in all types of honeys Vitamin C and Niacin were found in all samples but vitamin B2 couldnrsquot be detected in all honeys All types of honey showed the highest percentage of major pollen more than 45 as major pollen standard that can characterized the type of honey

Total phenolic compound analysis showed the highest phenolic compound in longan honey and the lowest in sunflower honey

Proportion development for Honey Lozenges production were found that the optimum proportion of casein maltodextrin and fiber were 0 ndash 50 0 ndash 20 and 0 ndash 10 respectively

สารบญ

หนา บทคดยอ ก สารบญ ค สารบญตาราง ง สารบญภาพ ฉ บทนา 1 วตถประสงคของโครงการวจย 2 การตรวจเอกสาร 3 ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส ( Functional Foods) 3 การออกฤทธทางชวภาพของนาผง 4 การพฒนาผลตภณฑลกอมนาผงเพอสขภาพ 6 วธการดาเนนการ 8 การเกบตวอยางนาผง 8 การศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและองคประกอบทางเคมของนาผง 8 ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและ องคประกอบทางเคมของนาผง

8

การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของนาผง 16 ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลก 18 การศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 20 ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 22 สรป 28 เอกสารอางอง 29 ภาคผนวก 31

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ลกษณะทวไปของนาผง 9 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในนาผง 10 3 แรธาตตางๆ ในนาผง 11 4 คาสของนาผง 12

5 นาผงตวอยางกลมท 1 นาผงดอกลาไย จานวน 3 ตวอยาง 14 6 นาผงตวอยางกลมท 2 นาผงดอกสาบเสอ จานวน 3 ตวอยาง 14

7 นาผงตวอยางกลมท 3 นาผงดอกทานตะวน จานวน 3 ตวอยาง 14 8 นาผงตวอยางกลมท 4 นาผงดอกยางพารา จานวน 2 ตวอยาง 15

9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมนาผงอดเมด 20

10 สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด 25 11 แบบจาลองทางคณตศาสตรทไดจากการทานายสมบตทางกายภาพ และทางเคม

ของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

26

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 จานวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทกาลงขยาย 400 เทา 13

2 โครงสรางสารประกอบฟนอลก 16 3 โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 17

4 ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในนาผง 4 ชนด 19 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices 20 6 Contour plot ของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของ

ผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

27

1

บทน า

ปญหาทท าวจยและความส าคญของปญหา ผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) มค าจ ากดความทไดรบการยอมรบ

จากนกวชาการ วาเปนอาหารทนอกจะใหรสสมผส ( sensory Function) และใหคณคาทางอาหารทจ าเปนตอรางกาย ( Nutritive Function) แลวยงใหคณคาหรอท าหนาทอน ๆ ( Non-nutritive Physical Function) ใหแกรางกายไดอกเชน การปรบปรงระบบภมคมกนของรางกาย การปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย เปนตน (ไพโรจน 2553) ซง Hasler(2000) ไดกลาวไววา ไขสามารถเปนฟงกชนนาลฟดส แบบธรรมชาตไดอยางดเนองจากไขมโปรตนคณภาพสงเชน โคลนทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการจดจ าหรอเปนแหลงZeaxanthinและCarotenoidทชวยลดความเสยงการเปนโรคทเกยวกบดวงตาทมากบการสงวย ดงนนน าผงกนาจะจดเปนฟงกชนนาลฟดสไดเนองจาก มการใชประโยชนมาตงแตโบราณในทกสวนของโลก ดวยความเชอถงสรรพคณทางยาและคณคามากมายในต ารายาแผนโบราณของไทย มการใชน าผงมาท าอายวฒนะ (ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห 2541) เนองจากมสรรพคณชวยบ ารงก าลง บ ารงแรธาตและอน ๆ อกมากมาย หากมการวเคราะหองคประกอบในทางโครงสรางของน าผงแลว น าผงมองคประกอบหลกคอ มน าอยประมาณรอยละ 20 มน าตาลโมเลกลเดยวคอ กลโครสและฟรกโตสรวมกนไมต ากวารอยละ 60 นอกจากนกจะมน าตาลอนๆเชนซโครส มอลโตสฯ ซงเปนน าตาลทสามารถดดซมเขาสรางกายและน าไปใชประโยชนไดงาย นอกจากนน าผงยงมโปรตน กรดอะมโนและกรดอนทรยตางๆเชนกรดกลโคนก แรธาตเชน แคลเซยม เหลก แมกนเซยมฯ วตามนบและซ (ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรจงหวด จนทบร (ผง)2546) นอกจากนปจจบนมรายงานมากมายทกลาวถงการพบสารกลมฟลาโวนอยด ( flavonoids) และสารประกอบโพลฟนอล (Phenolicacid)ซงมสมบตเปนสารตานอนมลอสระทมประโยชนตอสขภาพชวยชะลอความเสอมของเซลลและพบเอนไซมบางชนดเชน glucose oxidase และ catalase ทมสมบตยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในน าผง (Gomez-caravaca 2006)

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศในทวปยโรปจะนยมการบรโภคน าผงทมการผล ตจ าเพาะดอกไม (Specific monofloral honey) ซงมการซอขายในราคาทแพงกวาน าผงทไดจากดอกไมหลายๆชนดรวมกน(Mixed botanical sources) เพราะนอกจากผบรโภคจะไดรบคณคาทางโภชนาการและประสาทสมผสดาน รส กลน ส ทแตกตางกนแลวยงไดรบคณคาทางยาทแตกตางกนไปอกดวย ( Donarskietat2010) Lee etat (2008) รายงานถงการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทแตกตางกนของน าผงทมาจากดอกไมตางชนดกนซง Allen et al(1991) ไดแสดงถงน าผงมานกา ( manuka honey) ซงผลตจากตน Leptospermum scoparium(Myrtaceae) มประสทธภาพสงสดในการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เมอเปรยบเทยบกบน าผงจากดอกไมจ าเพาะชนดในประเทศนวซแลนด และWeston (2000) รายงานวาน าผงมานกาทมาจากพนททแตกตางกนมระดบของการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมเทากน และการเปรยบเทยบองคประกอบของน าผงจากดอกล า ใยและดอกเงาะกบน าผงชนโรงของ Sawatthum(2008) พบวาน าผงจากดอกเงาะมแรธาตตางๆเชน เหลก แคลเซยม แมงกานสฯสงกวาน าผงจากดอกล า ใย ในการซอขาย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 4: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

สารบญ

หนา บทคดยอ ก สารบญ ค สารบญตาราง ง สารบญภาพ ฉ บทนา 1 วตถประสงคของโครงการวจย 2 การตรวจเอกสาร 3 ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส ( Functional Foods) 3 การออกฤทธทางชวภาพของนาผง 4 การพฒนาผลตภณฑลกอมนาผงเพอสขภาพ 6 วธการดาเนนการ 8 การเกบตวอยางนาผง 8 การศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและองคประกอบทางเคมของนาผง 8 ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจาแนกชนดและ องคประกอบทางเคมของนาผง

8

การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของนาผง 16 ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลก 18 การศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 20 ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมนาผงเพอสขภาพ 22 สรป 28 เอกสารอางอง 29 ภาคผนวก 31

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ลกษณะทวไปของนาผง 9 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในนาผง 10 3 แรธาตตางๆ ในนาผง 11 4 คาสของนาผง 12

5 นาผงตวอยางกลมท 1 นาผงดอกลาไย จานวน 3 ตวอยาง 14 6 นาผงตวอยางกลมท 2 นาผงดอกสาบเสอ จานวน 3 ตวอยาง 14

7 นาผงตวอยางกลมท 3 นาผงดอกทานตะวน จานวน 3 ตวอยาง 14 8 นาผงตวอยางกลมท 4 นาผงดอกยางพารา จานวน 2 ตวอยาง 15

9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมนาผงอดเมด 20

10 สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด 25 11 แบบจาลองทางคณตศาสตรทไดจากการทานายสมบตทางกายภาพ และทางเคม

ของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

26

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 จานวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทกาลงขยาย 400 เทา 13

2 โครงสรางสารประกอบฟนอลก 16 3 โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 17

4 ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในนาผง 4 ชนด 19 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices 20 6 Contour plot ของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของ

ผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

27

1

บทน า

ปญหาทท าวจยและความส าคญของปญหา ผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) มค าจ ากดความทไดรบการยอมรบ

จากนกวชาการ วาเปนอาหารทนอกจะใหรสสมผส ( sensory Function) และใหคณคาทางอาหารทจ าเปนตอรางกาย ( Nutritive Function) แลวยงใหคณคาหรอท าหนาทอน ๆ ( Non-nutritive Physical Function) ใหแกรางกายไดอกเชน การปรบปรงระบบภมคมกนของรางกาย การปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย เปนตน (ไพโรจน 2553) ซง Hasler(2000) ไดกลาวไววา ไขสามารถเปนฟงกชนนาลฟดส แบบธรรมชาตไดอยางดเนองจากไขมโปรตนคณภาพสงเชน โคลนทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการจดจ าหรอเปนแหลงZeaxanthinและCarotenoidทชวยลดความเสยงการเปนโรคทเกยวกบดวงตาทมากบการสงวย ดงนนน าผงกนาจะจดเปนฟงกชนนาลฟดสไดเนองจาก มการใชประโยชนมาตงแตโบราณในทกสวนของโลก ดวยความเชอถงสรรพคณทางยาและคณคามากมายในต ารายาแผนโบราณของไทย มการใชน าผงมาท าอายวฒนะ (ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห 2541) เนองจากมสรรพคณชวยบ ารงก าลง บ ารงแรธาตและอน ๆ อกมากมาย หากมการวเคราะหองคประกอบในทางโครงสรางของน าผงแลว น าผงมองคประกอบหลกคอ มน าอยประมาณรอยละ 20 มน าตาลโมเลกลเดยวคอ กลโครสและฟรกโตสรวมกนไมต ากวารอยละ 60 นอกจากนกจะมน าตาลอนๆเชนซโครส มอลโตสฯ ซงเปนน าตาลทสามารถดดซมเขาสรางกายและน าไปใชประโยชนไดงาย นอกจากนน าผงยงมโปรตน กรดอะมโนและกรดอนทรยตางๆเชนกรดกลโคนก แรธาตเชน แคลเซยม เหลก แมกนเซยมฯ วตามนบและซ (ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรจงหวด จนทบร (ผง)2546) นอกจากนปจจบนมรายงานมากมายทกลาวถงการพบสารกลมฟลาโวนอยด ( flavonoids) และสารประกอบโพลฟนอล (Phenolicacid)ซงมสมบตเปนสารตานอนมลอสระทมประโยชนตอสขภาพชวยชะลอความเสอมของเซลลและพบเอนไซมบางชนดเชน glucose oxidase และ catalase ทมสมบตยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในน าผง (Gomez-caravaca 2006)

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศในทวปยโรปจะนยมการบรโภคน าผงทมการผล ตจ าเพาะดอกไม (Specific monofloral honey) ซงมการซอขายในราคาทแพงกวาน าผงทไดจากดอกไมหลายๆชนดรวมกน(Mixed botanical sources) เพราะนอกจากผบรโภคจะไดรบคณคาทางโภชนาการและประสาทสมผสดาน รส กลน ส ทแตกตางกนแลวยงไดรบคณคาทางยาทแตกตางกนไปอกดวย ( Donarskietat2010) Lee etat (2008) รายงานถงการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทแตกตางกนของน าผงทมาจากดอกไมตางชนดกนซง Allen et al(1991) ไดแสดงถงน าผงมานกา ( manuka honey) ซงผลตจากตน Leptospermum scoparium(Myrtaceae) มประสทธภาพสงสดในการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เมอเปรยบเทยบกบน าผงจากดอกไมจ าเพาะชนดในประเทศนวซแลนด และWeston (2000) รายงานวาน าผงมานกาทมาจากพนททแตกตางกนมระดบของการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมเทากน และการเปรยบเทยบองคประกอบของน าผงจากดอกล า ใยและดอกเงาะกบน าผงชนโรงของ Sawatthum(2008) พบวาน าผงจากดอกเงาะมแรธาตตางๆเชน เหลก แคลเซยม แมงกานสฯสงกวาน าผงจากดอกล า ใย ในการซอขาย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 5: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ลกษณะทวไปของนาผง 9 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในนาผง 10 3 แรธาตตางๆ ในนาผง 11 4 คาสของนาผง 12

5 นาผงตวอยางกลมท 1 นาผงดอกลาไย จานวน 3 ตวอยาง 14 6 นาผงตวอยางกลมท 2 นาผงดอกสาบเสอ จานวน 3 ตวอยาง 14

7 นาผงตวอยางกลมท 3 นาผงดอกทานตะวน จานวน 3 ตวอยาง 14 8 นาผงตวอยางกลมท 4 นาผงดอกยางพารา จานวน 2 ตวอยาง 15

9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมนาผงอดเมด 20

10 สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด 25 11 แบบจาลองทางคณตศาสตรทไดจากการทานายสมบตทางกายภาพ และทางเคม

ของผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

26

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 จานวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทกาลงขยาย 400 เทา 13

2 โครงสรางสารประกอบฟนอลก 16 3 โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 17

4 ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในนาผง 4 ชนด 19 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices 20 6 Contour plot ของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของ

ผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

27

1

บทน า

ปญหาทท าวจยและความส าคญของปญหา ผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) มค าจ ากดความทไดรบการยอมรบ

จากนกวชาการ วาเปนอาหารทนอกจะใหรสสมผส ( sensory Function) และใหคณคาทางอาหารทจ าเปนตอรางกาย ( Nutritive Function) แลวยงใหคณคาหรอท าหนาทอน ๆ ( Non-nutritive Physical Function) ใหแกรางกายไดอกเชน การปรบปรงระบบภมคมกนของรางกาย การปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย เปนตน (ไพโรจน 2553) ซง Hasler(2000) ไดกลาวไววา ไขสามารถเปนฟงกชนนาลฟดส แบบธรรมชาตไดอยางดเนองจากไขมโปรตนคณภาพสงเชน โคลนทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการจดจ าหรอเปนแหลงZeaxanthinและCarotenoidทชวยลดความเสยงการเปนโรคทเกยวกบดวงตาทมากบการสงวย ดงนนน าผงกนาจะจดเปนฟงกชนนาลฟดสไดเนองจาก มการใชประโยชนมาตงแตโบราณในทกสวนของโลก ดวยความเชอถงสรรพคณทางยาและคณคามากมายในต ารายาแผนโบราณของไทย มการใชน าผงมาท าอายวฒนะ (ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห 2541) เนองจากมสรรพคณชวยบ ารงก าลง บ ารงแรธาตและอน ๆ อกมากมาย หากมการวเคราะหองคประกอบในทางโครงสรางของน าผงแลว น าผงมองคประกอบหลกคอ มน าอยประมาณรอยละ 20 มน าตาลโมเลกลเดยวคอ กลโครสและฟรกโตสรวมกนไมต ากวารอยละ 60 นอกจากนกจะมน าตาลอนๆเชนซโครส มอลโตสฯ ซงเปนน าตาลทสามารถดดซมเขาสรางกายและน าไปใชประโยชนไดงาย นอกจากนน าผงยงมโปรตน กรดอะมโนและกรดอนทรยตางๆเชนกรดกลโคนก แรธาตเชน แคลเซยม เหลก แมกนเซยมฯ วตามนบและซ (ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรจงหวด จนทบร (ผง)2546) นอกจากนปจจบนมรายงานมากมายทกลาวถงการพบสารกลมฟลาโวนอยด ( flavonoids) และสารประกอบโพลฟนอล (Phenolicacid)ซงมสมบตเปนสารตานอนมลอสระทมประโยชนตอสขภาพชวยชะลอความเสอมของเซลลและพบเอนไซมบางชนดเชน glucose oxidase และ catalase ทมสมบตยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในน าผง (Gomez-caravaca 2006)

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศในทวปยโรปจะนยมการบรโภคน าผงทมการผล ตจ าเพาะดอกไม (Specific monofloral honey) ซงมการซอขายในราคาทแพงกวาน าผงทไดจากดอกไมหลายๆชนดรวมกน(Mixed botanical sources) เพราะนอกจากผบรโภคจะไดรบคณคาทางโภชนาการและประสาทสมผสดาน รส กลน ส ทแตกตางกนแลวยงไดรบคณคาทางยาทแตกตางกนไปอกดวย ( Donarskietat2010) Lee etat (2008) รายงานถงการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทแตกตางกนของน าผงทมาจากดอกไมตางชนดกนซง Allen et al(1991) ไดแสดงถงน าผงมานกา ( manuka honey) ซงผลตจากตน Leptospermum scoparium(Myrtaceae) มประสทธภาพสงสดในการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เมอเปรยบเทยบกบน าผงจากดอกไมจ าเพาะชนดในประเทศนวซแลนด และWeston (2000) รายงานวาน าผงมานกาทมาจากพนททแตกตางกนมระดบของการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมเทากน และการเปรยบเทยบองคประกอบของน าผงจากดอกล า ใยและดอกเงาะกบน าผงชนโรงของ Sawatthum(2008) พบวาน าผงจากดอกเงาะมแรธาตตางๆเชน เหลก แคลเซยม แมงกานสฯสงกวาน าผงจากดอกล า ใย ในการซอขาย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 6: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 จานวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทกาลงขยาย 400 เทา 13

2 โครงสรางสารประกอบฟนอลก 16 3 โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 17

4 ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในนาผง 4 ชนด 19 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices 20 6 Contour plot ของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของ

ผลตภณฑลกอมนาผงอดเมด

27

1

บทน า

ปญหาทท าวจยและความส าคญของปญหา ผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) มค าจ ากดความทไดรบการยอมรบ

จากนกวชาการ วาเปนอาหารทนอกจะใหรสสมผส ( sensory Function) และใหคณคาทางอาหารทจ าเปนตอรางกาย ( Nutritive Function) แลวยงใหคณคาหรอท าหนาทอน ๆ ( Non-nutritive Physical Function) ใหแกรางกายไดอกเชน การปรบปรงระบบภมคมกนของรางกาย การปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย เปนตน (ไพโรจน 2553) ซง Hasler(2000) ไดกลาวไววา ไขสามารถเปนฟงกชนนาลฟดส แบบธรรมชาตไดอยางดเนองจากไขมโปรตนคณภาพสงเชน โคลนทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการจดจ าหรอเปนแหลงZeaxanthinและCarotenoidทชวยลดความเสยงการเปนโรคทเกยวกบดวงตาทมากบการสงวย ดงนนน าผงกนาจะจดเปนฟงกชนนาลฟดสไดเนองจาก มการใชประโยชนมาตงแตโบราณในทกสวนของโลก ดวยความเชอถงสรรพคณทางยาและคณคามากมายในต ารายาแผนโบราณของไทย มการใชน าผงมาท าอายวฒนะ (ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห 2541) เนองจากมสรรพคณชวยบ ารงก าลง บ ารงแรธาตและอน ๆ อกมากมาย หากมการวเคราะหองคประกอบในทางโครงสรางของน าผงแลว น าผงมองคประกอบหลกคอ มน าอยประมาณรอยละ 20 มน าตาลโมเลกลเดยวคอ กลโครสและฟรกโตสรวมกนไมต ากวารอยละ 60 นอกจากนกจะมน าตาลอนๆเชนซโครส มอลโตสฯ ซงเปนน าตาลทสามารถดดซมเขาสรางกายและน าไปใชประโยชนไดงาย นอกจากนน าผงยงมโปรตน กรดอะมโนและกรดอนทรยตางๆเชนกรดกลโคนก แรธาตเชน แคลเซยม เหลก แมกนเซยมฯ วตามนบและซ (ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรจงหวด จนทบร (ผง)2546) นอกจากนปจจบนมรายงานมากมายทกลาวถงการพบสารกลมฟลาโวนอยด ( flavonoids) และสารประกอบโพลฟนอล (Phenolicacid)ซงมสมบตเปนสารตานอนมลอสระทมประโยชนตอสขภาพชวยชะลอความเสอมของเซลลและพบเอนไซมบางชนดเชน glucose oxidase และ catalase ทมสมบตยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในน าผง (Gomez-caravaca 2006)

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศในทวปยโรปจะนยมการบรโภคน าผงทมการผล ตจ าเพาะดอกไม (Specific monofloral honey) ซงมการซอขายในราคาทแพงกวาน าผงทไดจากดอกไมหลายๆชนดรวมกน(Mixed botanical sources) เพราะนอกจากผบรโภคจะไดรบคณคาทางโภชนาการและประสาทสมผสดาน รส กลน ส ทแตกตางกนแลวยงไดรบคณคาทางยาทแตกตางกนไปอกดวย ( Donarskietat2010) Lee etat (2008) รายงานถงการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทแตกตางกนของน าผงทมาจากดอกไมตางชนดกนซง Allen et al(1991) ไดแสดงถงน าผงมานกา ( manuka honey) ซงผลตจากตน Leptospermum scoparium(Myrtaceae) มประสทธภาพสงสดในการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เมอเปรยบเทยบกบน าผงจากดอกไมจ าเพาะชนดในประเทศนวซแลนด และWeston (2000) รายงานวาน าผงมานกาทมาจากพนททแตกตางกนมระดบของการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมเทากน และการเปรยบเทยบองคประกอบของน าผงจากดอกล า ใยและดอกเงาะกบน าผงชนโรงของ Sawatthum(2008) พบวาน าผงจากดอกเงาะมแรธาตตางๆเชน เหลก แคลเซยม แมงกานสฯสงกวาน าผงจากดอกล า ใย ในการซอขาย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 7: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

1

บทน า

ปญหาทท าวจยและความส าคญของปญหา ผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) มค าจ ากดความทไดรบการยอมรบ

จากนกวชาการ วาเปนอาหารทนอกจะใหรสสมผส ( sensory Function) และใหคณคาทางอาหารทจ าเปนตอรางกาย ( Nutritive Function) แลวยงใหคณคาหรอท าหนาทอน ๆ ( Non-nutritive Physical Function) ใหแกรางกายไดอกเชน การปรบปรงระบบภมคมกนของรางกาย การปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย เปนตน (ไพโรจน 2553) ซง Hasler(2000) ไดกลาวไววา ไขสามารถเปนฟงกชนนาลฟดส แบบธรรมชาตไดอยางดเนองจากไขมโปรตนคณภาพสงเชน โคลนทท าหนาทเกยวกบระบบประสาทการจดจ าหรอเปนแหลงZeaxanthinและCarotenoidทชวยลดความเสยงการเปนโรคทเกยวกบดวงตาทมากบการสงวย ดงนนน าผงกนาจะจดเปนฟงกชนนาลฟดสไดเนองจาก มการใชประโยชนมาตงแตโบราณในทกสวนของโลก ดวยความเชอถงสรรพคณทางยาและคณคามากมายในต ารายาแผนโบราณของไทย มการใชน าผงมาท าอายวฒนะ (ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห 2541) เนองจากมสรรพคณชวยบ ารงก าลง บ ารงแรธาตและอน ๆ อกมากมาย หากมการวเคราะหองคประกอบในทางโครงสรางของน าผงแลว น าผงมองคประกอบหลกคอ มน าอยประมาณรอยละ 20 มน าตาลโมเลกลเดยวคอ กลโครสและฟรกโตสรวมกนไมต ากวารอยละ 60 นอกจากนกจะมน าตาลอนๆเชนซโครส มอลโตสฯ ซงเปนน าตาลทสามารถดดซมเขาสรางกายและน าไปใชประโยชนไดงาย นอกจากนน าผงยงมโปรตน กรดอะมโนและกรดอนทรยตางๆเชนกรดกลโคนก แรธาตเชน แคลเซยม เหลก แมกนเซยมฯ วตามนบและซ (ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรจงหวด จนทบร (ผง)2546) นอกจากนปจจบนมรายงานมากมายทกลาวถงการพบสารกลมฟลาโวนอยด ( flavonoids) และสารประกอบโพลฟนอล (Phenolicacid)ซงมสมบตเปนสารตานอนมลอสระทมประโยชนตอสขภาพชวยชะลอความเสอมของเซลลและพบเอนไซมบางชนดเชน glucose oxidase และ catalase ทมสมบตยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยในน าผง (Gomez-caravaca 2006)

ในตางประเทศโดยเฉพาะประเทศในทวปยโรปจะนยมการบรโภคน าผงทมการผล ตจ าเพาะดอกไม (Specific monofloral honey) ซงมการซอขายในราคาทแพงกวาน าผงทไดจากดอกไมหลายๆชนดรวมกน(Mixed botanical sources) เพราะนอกจากผบรโภคจะไดรบคณคาทางโภชนาการและประสาทสมผสดาน รส กลน ส ทแตกตางกนแลวยงไดรบคณคาทางยาทแตกตางกนไปอกดวย ( Donarskietat2010) Lee etat (2008) รายงานถงการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอจลนทรยทแตกตางกนของน าผงทมาจากดอกไมตางชนดกนซง Allen et al(1991) ไดแสดงถงน าผงมานกา ( manuka honey) ซงผลตจากตน Leptospermum scoparium(Myrtaceae) มประสทธภาพสงสดในการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรย เมอเปรยบเทยบกบน าผงจากดอกไมจ าเพาะชนดในประเทศนวซแลนด และWeston (2000) รายงานวาน าผงมานกาทมาจากพนททแตกตางกนมระดบของการออกฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทไมเทากน และการเปรยบเทยบองคประกอบของน าผงจากดอกล า ใยและดอกเงาะกบน าผงชนโรงของ Sawatthum(2008) พบวาน าผงจากดอกเงาะมแรธาตตางๆเชน เหลก แคลเซยม แมงกานสฯสงกวาน าผงจากดอกล า ใย ในการซอขาย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 8: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

2

น าผงนนกลมประเทศสหภาพยโรปก าหนดใหแสดงพนทในการผลตน าผงลงบนบรรจภณฑ ( Kelly etat2005และhttpwwwfaoorgdocrepfao 012i0842016pdf) เชนเดยวกบการก าหนดสงบงชของภมศาสตรแกผลผลต

ดงนนการศกษาลกษณะทวไป ลกษณะทางเคมและการออกฤทธทางชวภาพของน าผงเฉพาะชนดของไทย จงเปนขอมลทจะสามารถน ามาใชประกอบใหแกน าผงในลกษณะฟงกชนนาลฟดสจากธรรมชาตเชนเดยวกบไขเชน หากมการทดลองยนยนการทดลองของ Sawatthum(2008)น าผงเงาะกเหมาะส าหรบผหญงเนองจากมเหลกในปรมาณสงและขอมลเบองตนจาก Uraiwan etal (2009)กแสดงใหเหนวาน าผงเงาะมสารตานอนมลอสระมากกวาน าผงชนดอน ผลการทดลองนจงเปนขอมลไมเพยงใชในการจ าแนกชนดน าผงใหเกษตรกร เพอใหเกษตรกรไทยขายน าผงในลกษณะ monofloral honey คลายการก าหนดสงบงชทางภมศาสตรทมราคาแพงได แลวยงเปนขอมลเพอเพมมลคาใหแกน าผงแตละชนด เปนทางเลอกใหผบรโภคไดเลอกบรโภคน าผงตามสมบตของน าผงทผบรโภคตองการ หรอน ามาสการพฒนาผลตภณฑจากน าผงไปเปน ผลตภณฑอาหารสขภาพตอไปไดอก ซงในการทดลองนไดเลอกผลตภณฑตวอยางคอ การผลตลกอมน าผงทเหมาะกบผปวยเบาหวาน ในภาวะขาดแคลนน าตาลโดยไมมผลตอระดบกลโคสในเลอดและอนซลน (สวรรณา 2543) ซงลกอมน าผงนจะใหผลดตอผปวยเบาหวานมากกวาลกกวาดทท าดวยซโครสทวไปและการใชสารทดแทนความหวานทมผลขางเคยงตอผปวยอกดวย

วตถประสงคของโครงการวจย 1ศกษาลกษณะทวไปของน าผงไทย ส าหรบใชในการจ าแนกชนดน าผง (monofloral honey) 2 ศกษาลกษณะทางเคมของน าผงไทย 3 เปรยบเทยบฤทธทางชวภาพของน าผงไทย 4 เปรยบเทยบความเหมาะสมของน าผงแตละชนดในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 9: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

3

ตรวจเอกสาร ผลตภณฑอาหารสขภาพ หรอ ฟงกชนนาลฟดส (Functional Foods)

หนาทพเศษของผลตภณฑอาหารสขภาพ (ฟงกชนนาลฟดส Functional Foods) นนมหลายอยางพอสรปไดเปนกลมๆไดดงน

1 ปรบปรงภมคมกนของรางกาย 2 ปรบปรงระบบและสภาพการท างานของรางกาย 3 ชะลอการเสอมโทรมของอวยวะตางๆจากการสงอาย 4 ปองกนโรคตางๆทอาจเกดขนจากภาวะโภชนาการผดปกต 5 บ าบดหรอลดอาการของโรคทเกดจากความผดปกตของรางกาย

โดยสารทกอใหเกดหนาทดงกลาวเรยกวา Physiologically Active Components หรอ Functional ingredients ซงประเทศญปนไดพฒนาผลตภณฑเหลานมากอนประเทศอน ไดก าหนดลกษณะจ าเพาะของผลตภณฑอาหาร Functional Foods ไวดงน

1 ตองมสภาพทางกายภาพเปนผลตภณฑอาหารทแทจรงคอไมอยในรปแคปซล หรอเปนผงเหมอนยาและ เปนอาหารทไดหรอดดแปลงจากวตถดบตามธรรมชาต

2 สามารถบรโภคเปนอาหารไดเปนประจ าไมมขอจ ากดเหมอนยาคอ บรโภคไดไมจ ากดปรมาณและ สถานท

3 มสวนประกอบทไดผลโดยตรงในการเสรมการท างานของระบบตางๆในรางกายและปองกนโรคได จากลกษณะพเศษทงสาม ผลตภณฑจงตองมกรรมวธการผลตทดถกสขอนามยเปนทยอมรบและม

ประสทธภาพในแงของคณภาพและความปลอดภย โดยอยบนพนฐานของขอมลการวจย เพราะตองมการระบชนด และปรมาณของสารประกอบทใหผลดตอสขภาพของผบรโภค

Functional ingredients ทส าคญและนยมใชกนอยในปจจบน ไดแก - เสนใยอาหาร (Dietary Fiber) ตวอยางผลตภณฑ เชน ผลตภณฑขนมอบเสรมเสนใยอาหาร - น าตาลโอลโกแซคคาไรด ( Oligo saccharides) ตวอยางผลตภณฑ เชน ขนมขบเคยวเสรมโอลโกแซค

คาไรดผลตภณฑลกกวาด - เกลอแรตาง ๆ เชน แคลเซยม เหลกตวอยางผลตภณฑ เชน นมผง อาหารส าเรจรปเสรมแคลเซยม ประเทศไทยมการน าเขาผลตภณฑอาหารสขภาพตอปเปนจ านวนมาก กา รสงเสรมการวจยและพฒนา

ผลตภณฑอาหารสขภาพอยางกวางขวาง เพอสรางศกยภาพและความสามารถในการใชวตถดบภายในประเทศมาท าผลตภณฑดงกลาว เพอลดการน าเขาปองกนเงนตราออกสตางประเทศ จงมความจ าเปน (ไพโรจน 2553)

แมโดยทวไปน าผงจะประกอบไปดวยน าตาลโมเลกลเดยว กลโคส และฟรกโตสเปนหลก( White 1978) แตกมการตรวจพบน าตาลโอลโกแซคคาไรด จ านวนมาก (Siddiqui and Furgala 1968)

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 10: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

4

นอกจากน น าผงยงประกอบดวยแรธาตหลายชนด เชน Fe Ca Mg Mn Cn Pb Na และ P (Crane 1976 Sawatthum 2008) โดย Rshed and Soltanin (2004) ไดรายงานวา ปรมาณของแรธาตในน าผงขนอยกบชนดของดอกไมทผงใชเปนอาหาร

น าผงทมลกษณะจ าเพาะทแสดงใหเหนถงแหลงทมาวาไดมาจากดอกไมจ าเพาะชนด จะมลกษณะทางกายภาพ ส กลน รส ทแตกตางกน การตลาดน าผงในระดบนานาชาตไดก าหนดลกษณะฉลากทดงดดลกคาไดด ควรมการแสดงถงสถานทในการผลต หรอชนดของพชทใหน าหวานทชดเจนเพอเพมความมนใจใหแกลกค า(httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf) และน าผงเหลานกจะมการซอขายทราคาสงกวาน าผงทไมมขอมลดงกลาว

การจ าแนกชนดของน าผงโดยทวไป ใชวธการวเคราะหเรณ โดยใชเกณฑมาตรฐานทก าหนดวาหากน าผงดอกไมชนดใดตองมเรณของพชนนมากกวารอยละ 45 ของเรณทงหมดในน าผง ทงนเกณฑจะแปรผนตามชนดของการใหละอองเรณของพชแตละชนดดวย ดงนนการก าหนดชนดของน าผงจากดอกไมเฉพาะชนดของไทยเพอความเหมาะสมจงจ าเปนตองศกษาหามาตรฐานของพชไทยขนมาใชเอง (Crane 1976)

นอกจากน เนองจากน าผงมน าตาลประเภทตาง ๆ เปนองคประกอบมาก ซงสดสวนน าตาลทมกลโคสมากกวาน าตาลอน ๆ ในน าผง จะท าใหน าผงตกผลก (Crystallization) ไดงาย (Crane 1976) ซงกอใหเกดความเขาใจผดแกผบรโภคโดยคดวามการปลอมปนน าผงของไทยหลายชนดกมลกษณะตกผลกไดงายแมใ นอณหภมหอง เชน น าผงทานตะวน ( Sawatthum et al 2009) แตน าผงลนจ ยางพารากตกผลกไดงายเชนกนในสภาพทอณหภมต า Lipp (1994) ไดกลาวไววา สาเหตของการตกผลกมไดหลายสาเหตเชน อณหภม ปรมาณน าในน าผง เปนตน

การออกฤทธทางชวภาพของน าผง ในปจจบนพบวา อออนทเปนอนมลอสระซงเกดขนในรางกายนนมสาเหตของการเกดจากหลาย ๆ

สาเหต ทงจากปจจยภายในและภายนอกรางกาย ท าใหเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย มผลท าใหเซลลของรางกายถกท าลาย ซงเปนสาเหตของการเกดโรคตางๆ เชน โรคเบาหวาน โรคมะเรง เปนตน หรอแมแตเกดการตดเชอแบคทเรยกอโรค กลไกหนงทสามารถปกปองเซลลสงมชวตจากอนมลอสระไดคอ สารตานอนมลอสระทสามารถเขาไปชะลอการเกดปฏกรยาออกซเดชนในรางกาย ตลอดจนชวยปองกนและลดการตดเชอแบคทเรยกอโรค โดยสารตานการเกดออกซเดชนนน จะมทงทรางกายสามารถสรางขนเองได และสารตานการเกดออกซเดชนทมาจากแหลงภายนอกรางกาย เชน สารพฤกษเคม ทพบมากในพชหรอผลตภณฑธรรมชาต ซงจากการศกษาวจยองคประกอบส าคญในน าผงนน พบวา ในน าผงมสารส าคญ เปนสารกลมฟลาโวนอยด และสารประกอบโพลฟนอล ซงมคณสมบตในการตานอนมลอสระ และยงมเอนไซม glucose oxidase และ catalase ซงมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย ดงนนการบรโภคอาหารหรอผลตภณฑธรรมชาต เชน น าผง ซงมสารส าคญทมฤทธในการตานอนมลอสระ และมสารส าคญทมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรค จงเปนการเพมความเขมแขงใหกบรางกาย และเปนการเสรมความสามารถ

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 11: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

5

ใหกบกลไกของรางกายในการปกปองเซลล ตลอดจนเปนการชวยลดการเกดโรคจากการตดเชอแบคทเรยกอโรคชนดตางๆ ได

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของจงหวดเชยงใหม เมอทดสอบดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) และวธ ABTS assay พบวา ในน าผงความเขมขน 05 gml มความสามารถในการตานอนมลอสระรอยละ 32-44 และ 94-97 ตามล าดบ คา IC50ของน าผง เทากบ 05-094 gml และ 01-019 gml ตามล าดบ ปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 100-144 mg GAE100 g ของน าผง (Supaporn 2008) และมรายงานการวจยเกยวกบฤทธตานอนมลอสระในน าผงของประเทศจอรแดน ดวยวธ 22-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals (DPPH) พบวา ความสามารถในการตานอนมลอสระของน าผงเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 215-218 mg CAE100 g และนอกจากนนยงพบวาในน าผงมปรมาณสารฟลาโวนอยด เทากบ 74-106 ugg ของน าผง (OM Atrooz 2008)

มรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศเวเนซเอลา ทดสอบกบแบคทเรย 2 ชนด คอ แบคทเรย Staphylococcus aureus ATCC 25923 ซงเปนแบคทเรยทมปญหาการดอตอยาปฏชวนะ และแบคทเรย Escherichia coli ATCC 25922 ซงเปนแบคทเรยทมกเปนสาเหตของการตดเชอในระบบทางเดนอาหารและล าไส ผลการศกษาวจยพบวาน าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของ S aureusและ E coliและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 250-500 g100 ml ของน าผง นอกจากนนยงพบวาน าผงมความสามารถในการตานอนมลอสระเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐาน Trolox เทากบ 3490-20321 micromol TAE100 g และมปรมาณสารฟลาโวนอยดเทยบเปนกรมสมมลยกบสารมาตรฐานแคททชน เทากบ 232-1441 mg EQ100 g ของน าผง และมปรมาณสารประกอบโพลฟนอล เทากบ 3815-18210 mg GAE100 g ของน าผง และมปรมาณวตามนซ เทากบ 1286-3705 mg100 g ของน าผง (Patricia 2009) และนอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยกอโรคของน าผงจากประเทศอยปต ทดสอบกบแบคทเรย 6 ชนด ทแยกไดจากแผลตดเชอ (infected wound) ของผปวยแผลไฟไหม น ารอนลว ก (burn-wound) คอแบคทเรย Aeromonasschubertii Haemophiliusparaphrohaemlyticus Micrococcus luteus Cellulosimicrobiumcellulans Listonellaanguillarum และAcinetobacterbaumanniiผลการศกษาวจยพบวา น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทง 6 ชนดและคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 30-40 vv นอกจากนนยงพบวาน าผงมผลท าใหปรมาณไขมนรวม (Total lipid) ของแบคทเรยลดลงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต P lt 005 (Saadia M Hassanein 2010)นอกจากนนยงมรายงานการวจยเกยวกบฤทธยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะของน าผงจากประเทศเนเธอรแลนด ทดสอบกบแบคทเรย 4 ชนด คอ แบคทเรย Bacillus subtilis ATCC 6633 Staphylococcus aureus 42D Escherichia coli ML-35p Pseudomonas aeruginosa ATCC 15692 และแบคทเรยดอตอยาปฏชวนะ 4 ชนด ทแยกไดจากผปวยแผลตดเชอ คอ แบคทเรย methicillin-resistant S aureus (MRSA) vancomycin-resistant Enterococcus faecium (VREF) extended-spectrum beta-lactamase-producing E coli (E coli ESBL) และ ciprofloxacin-resistant P aeruginosa (CRPA) ผลการศกษาวจยพบวา

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 12: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

6

น าผงมความสามารถในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย และคาความเขมขนนอยทสดของน าผงทสามารถยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย (MIC) เทากบ 10-20 vv และยงพบวาในน าผงมปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เทากบ 562 plusmn 054 mMและมปรมาณสารเมทลไกลออกซอล (Methylglyoxal MGO) เทากบ 025 plusmn 001 mM นอกจากนนยงพบวาในน าผงมโปรตน defensing -I ซงมขนาดน าหนกนอยกวา 5 กโลดาลตน แตมฤทธในการยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรยทดอตอยาปฏชวนะ ( Paulus HS Kwakman 2010)

การพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงเพอสขภาพ การพฒนาอตสาหกรรมลกกวาดในปจจบน จะมงเนนในการแกปญหาดานสขภาพและโภชนาการซง

ปญหาทพบไดแก โรคฟนผ โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ และการท าใหสารอาหารเจอจาง อกทงยงมปญหาทางดานสงคม ในขณะเดยวกนผบรโภคยงรสกวา การบรโภคลกกวาด ยงเปนสาเหตของฝนผ กนแลวจะอวน สรปวาเปนของไมด ไมควรบรโภค การพฒนาในปจจบนของอตสาหกรรมลกกวาดจงมงเนนไปทการใชสารทดแทนน าตาลซโครสในผลตภณฑลกกวาด เพอลดปญหาทางดานฟนผ ลดปรมาณแคลอร และเปนผลตภณฑเพอสขภาพ ซงสามารถแบงสารใหความทไมใชน าตาลไดเปน 2 กลมหลก คอ สารใหความหวานทใชในปรมาณมากเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานนอยกวาหรอเทากบน าตาลซโครส และสารใหความหวานทใชในปรมาณนอยเนองจากสารใหความหวานในกลมน จะมความหวานมากกวาน าตาลซโครสหลายพนเทา ซงในการผลตภณฑลกกวาดพบวา ตวเนอผลตภณฑลกกวาดเปนน าตาล อกทงสารใหความหวานทดแทนน าตาลยงมผลเสยตอผบรโภคบางกลม และมการอนญาตใหใชสารใหควานทไมใชน าตาลไดเพยงบางผลตภณฑเทานน (สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ (sugar confections) เชน ลกกวาด เปนตน ผลตภณฑทมไขมนเปนองคประกอบส าคญ ( chocolate confections) เชน ชอกโกแลต เปนตน และผลตภณฑทมแปงเปนองคประกอบส าคญ (flour confections) โดยผลตภณฑกลมนอาจจดเปนผลตภณฑขนมอบกได สวนใหญจะไมถอเปนผลตภณฑในกลม confection หรอ confectionery โดยทผลตภณฑกลมหลกทนยมใชในการผลตยาเพอใชในการรกษาโรค คอ ผลตภณฑทมน าตาลเปนองคประกอบส าคญ เนองจากผลตภณฑในกลมทมไขมนเปนองคประกอบหลกจะมปรมาณไขมนมากจนเกนไปไมเหมาะทจะน ามาท าการผลตเปนผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรค (รตตกร 2544 สวรรณา 2543)

ผลตภณฑลกกวาดทใชในการรกษาโรคสวนใหญ ใชในการรกษาอาการระคายคอ แกไอ ไขหวด ระบบการหายใจ และภมแพโดยทสารออกฤทธทางยาทนยมใชเปนพวกสมนไพร วตามน สารเสรมอาหาร และสารลดกรด เปนตน ซงไดแก โปยกก การบร อบเชย กานพล ขง ชะเอมเทศ มะกรด และน าผง เปนตนโดยน ามาผลตเปนผลตภณฑ ลกกวาดเนอแขง ลกกวาดเนอนม ผลตภณฑลกกวาดทมฟองอากาศ (มารชแมลโลว) ผลตภณฑทขนรปขนรปโดยใชแรงบบอด (ลกอมหรอเมดอม) และหมากฝรง เปนตน ซงจะมขอจ ากดในกระบวนการผลตเพอใหคณสมบตทางยาในผลตภณฑยงคงอย ซงองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกา จะ

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 13: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

7

ระวงอยางมากในการอนญาตในเรองของการเตมสารอาหารลงไปในอาหาร และไดประกาศวาไมเหนดวยทจะเพมคณคาอาหารใหกบผลตภณฑลกกวาดและขนมขบเคยวตางๆ แตในป พศ 2537 ไดเหนชอบและประกาศใหอาหารหรอสารอาหารบางชนดทมสรรพคณทางยาสามารถใชกบผลตภณฑกลมนได ซงน าผงทเปนวตถดบหลกชนดท 3 รองจากน าตาลซโครสและกลโคสซรป ทนยมเตมลงไป โดยปกตจะนยมเตมลงไปประมาณรอยละ 8 ndash 10 เนองจากจะมผลตอลกษณะปรากฏโดยเฉพาะส และความคงตวของผลตภณฑ (สวรรณา 2543 Jackson 1990)

ในปจจบนมการใชน าผงเปนสารออกฤทธทางยาเพอใหชมคอ รกษาอาการเจบคอซงสวนใหญท าเปนผลตภณฑในรปของ เมดอม ลกกวาดเนอแขง และลกกวาดสอดไส โดยปญหาทพบในการน าผงไปผลตเปนลกกวาดเนอแขง ไดแก ในน าผงมปรมาณน าตาลโมเลกลเดยวอยสง มผลท าใหเมอผลตเปนผลตเสรจแลว สงผลใหเกดการดดความชนท าใหอายการเกบของผลตภณฑสนลง อกทงน าผงมความหนดสง จะมผลกระทบตอกระบวนการผลตในชวงระหวางการขนรป และน าผงมจดเดอดสงกวากลโคสซรปท าใหตองใชอณหภมในการผลตสงขนกวาเดม 1 ndash 2 องศาเซลเซยส โดยทตองใชเวลาในการระเหยนานขนเพอใหไดปรมาณของแขงทงหมดเทาเดม ซงเหตผลดงทกลาวมามผลท าใหสามารถเตมน าผงไดเพยงรอยละ 5 เทานน สวนการผลตลกกวาดสอดไส ตองมการปองกนไมใหไสทอยภายในลกกวาดเกดการตกผลก อกทงยงจ าเปนทรกษาสถานะของน าผงใหเปนของเหลวตลอดเวลาโดยมการควบคมปรมาณของแขงทงหมดใหอยในชวงรอยละ 84 - 86 และจ าเปนตองมการลดความหนดของน าผงกอนทจะน ามามาใชเปนไสกอน เนองจากมผลตอความคงตว และอายการเกบรกษาของผลตภณฑ โดยการผลตลกอมหรอเมดอมจากน าผงยงมคณภาพและคณคาทางโภชนาการอยครบถวน (Jackson 1990)

ผลตภณฑลกกวาดทขนรปโดยใชแรงบบอด เปนผลตภณฑลกกวาดทไมมการใหความรอนเพอละลาย น าตาลซโครสในกระบวนการผลต โดยเรยกผลตภณฑกลมนวา non-boiled sugar confections ซงประกอบไปดวยผลตภณฑทตองขนรปโดยใชแรงบบอดเพอใหน าตาลซโครสเมดเลกๆ เกาะตดกนแนนโดยมสารเชอมเปนตวประสาน (pressed sweets) ซงม 2 ชนด คอ ลกอมแบบตอกเมด (Tablets) และลกอมแบบใชพมพกดขนรป (Lozenges) ซงลกอมชนดนวตถดบหลกทใชในการผลตคอ น าตาลปนหรอน าตาลไอซง ซงถามเนอละเอยดจะสงผลใหผลตภณฑมเนอสมผสทด ถาน าตาลทใชมเนอทหยาบผลตภณฑทไดจะไมดตามไปดวย ซงการยดเกาะกนของน าตาลจ าเปนตองมสารเชอม (binder) เปนตวประสานเพอใหผลตภณฑคงรปอยได ตวเชอมทนยมใช ไดแก กมอารบก เจลาตน กมทรากาแคนท (สวรรณา 2543 Jackson 1990 Edwards 2000)

สารออกฤทธทางยาทนยมผลตเปนลกอม (Lozenges) มากกวาทจะผลตเปนผลตภณฑลกกวาดชนดอนๆ ซงโดยสวนใหญจะมรสขมท าใหมการแตงกลนรสลงไปดวยกลนรสจากผลไม หรอน าผง การผลตลกอม สวนการผลตลกอมจากน าผง ( Lozenges) สามารถท าไดงายกวา เปนการผลตลกกวาดทใชความรอนไมสงมาก ท าใหคณคาทางโภชนาการของน าผงยงอยครบ อกทงยงมงานวจยของ Turkmen et al (2006) พบวา การน าน าผงไปใหความรอนในชวงอณหภมระหวาง 50 ndash 70 องศาเซลเซยส นานถง 12 วน มผลท าใหเกดปฏกรยาสน าตาลสงขนตามทอณหภมทใชในการใหความรอนสงขน และมผลท าใหคากจกรรมการเกดสารตานอนมลอสระสงขน

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 14: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

8

วธการด าเนนการ การเกบตวอยางน าผง คดเลอกเกษตรกรผเลยงทเชอถอได ในกระบวนการเลยงเพอใหไดตวแทนทดของน าผงเฉพาะชนด เพอ

น ามาวเคราะหลกษณะจ าเพาะและหาแนวทางวางมาตรฐานของน าผงเฉพาะชนดของไทย คอ น าผงล า ใย น าผงทานตะวน น าผงสาบเสอ น าผงยางพารา โดยมพนทของการเกบน าผง ดงน

น าผงล าใย จาก จงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน จาก จงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ จาก จงหวดเชยงรายและแพร น าผงยางพารา จาก จงหวดชมพรและสราษฎรธาน

การวจยแบงออกเปน 3 สวน คอ 1 การศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง

การศกษาลกษณะทวไป เปนการศกษาลกษณะตามมาตรฐานของน าผงโดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยาดงน

ลกษณะกลน และรสเฉพาะน าผง ส ความชน เถา คาความเปนกรด คาไดแอสเตสแอกตวต ( Diastase activity) คาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล ( Hydroxymethylfurfural) ปรมาณยสตรา สารปฏชวนะ โลหะหนก (สารหนและตะกว)ลกษณะทางเคม ปรมาณไนโตรเจน โปรตนทงหมด แรธาต วตามนตาง ๆ ลกษณะทใชในการจ าแนกชนดน าผง ใชวธการวเคราะหเรณในน าผงทเปนตวแทนจากเกษตรกรทเชอถอไดเปรยบเทยบกบน าผงในทองตลาด

ผลการทดลองและวจารณผลการศกษาลกษณะทวไป และการจ าแนกชนดและองคประกอบทางเคมของน าผง การศกษาลกษณะ ตามมาตรฐานของน าผง โดยใชลกษณะตามมาตรฐานคณภาพอาหารและยา โดยศกษา ความหวาน ความชน ความเปนกรดดาง ( pH) ปรมาณกรดทงหมด คาความน าไฟฟา ( EC) ปรมาณยสตรา ปรมาณไนโตรเจนทงหมด ปรมาณเถาทงหมด คาไดแอสเตสเอกตวต คาไฮดรอกซเมททลเฟอรฟวรล (HMF) ไดแสดงในตารางท 1ผลการทดลองแสดงใหเหนวา น าผงแตละชนดมสมบตตางๆ อยในเกณฑมาตรฐานขององคการอาหารและยา (ภาคผนวก) โดยม ความหวานทแสดงเปนคาเปอรเซนตของ Total Soluble Solid ทใกลเคยงกน คอ อยระหวาง 698 ndash 800 เปอรเซนต น าผงสวนใหญมเปอรเซนตความชนอยในระดบมาตรฐาน ยกเวนน าผงสาบเสอ และน าผงยางพาราทมความชนคอนขางสง น าผงทกชนดม pH คอนขางเปนกรด ระหวาง 397 ndash 491 มคาปรมาณกรดทงหมดอยระหวาง 730 ndash 855 โดยน าผงล าไยมปรมาณกรดทงหมดคอนขางต าคอ 30 ndash 39 mEqน าผงจากยางพารามคาการน าไฟฟาทสงกวาน าผงชนดอนๆ คอ มคามากกวา 4 mscm ในขณะทน าผงชนดอนมคาต ากวา 1 น าผงทกชนดมคาปรมาณไนโตรเจนทงหมด และปรมาณเถาทงหมดในปรมาณนอยมาก (ต ากวา 1) พบปรมาณโคโลนของยสตราในปรมาณต า 0 ndash 2 โคโลน และมคาไดแอสเตสเอกตวต และคาเอชเอมเอฟในระดบมาตรฐานทกตวอยาง

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 15: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

9

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง ความหวาน

ความชน(G100g)

Total Nitrogen ()

pH ปรมาณกรดทงหมด

(mEqของกรด 1 kg) EC

(mscm) เถาทงหมด

(g100g) ยสตรา

Diastase Number

HMF (mgkg)

1 สาบเสอ 1 794 1767 003 450 29 0213 012 1 288 Nd

2 สาบเสอ 2 740 2437 005 421 535 0373 014 0 1053 Nd

3 สาบเสอ 3 698 2959 006 449 735 061 022 2 635 Nd

4 ทานตะวน 1 764 2086 003 398 835 0332 013 0 28 344

5 ทานตะวน2 786 1905 004 412 82 0312 011 1 232 Nd

6 ทานตะวน 3 767 1977 003 439 750 0295 011 0 236 468

7 ล าใย 1 800 1732 003 479 39 0312 016 0 696 328

8 ล าใย 2 791 1870 004 491 30 0263 014 0 607 292

9 ล าใย 3 800 1715 003 456 35 0267 014 0 807 389

10 ยางพารา1 784 2078 397 855 438 010 1 415 Nd

11 ยางพารา 2 712 2383 420 730 473 020 4 876 Nd

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 16: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

10

ผลการวเคราะหปรมาณของวตามนทมในน าผงชนดตางๆ แสดงในตารางท 2 ผลการวเคราะห วตามน B1 B2 ไนอะซน วตามน B6 และ วตามน C พบวา พบวตามน C และไนอะซน

ในทกตวอยางของน าผง และไมพบวตามน B2 ในทกตวอยางของน าผง ในขณะทมการตรวจพบวตามน B1 ในน าผงสาบเสอ และพบวตามน B6 เฉพาะในน าผงทานตะวนเทานน

การตรวจสารปฏชวนะเตทตระไซคลนนน ไมพบในน าผงชนดใดเลย รวมทงการสมตรวจปรมาณสารก าจดแมลงกลมไพรทรอยดกไมมการตรวจพบเชนเดยวกน

ตารางท 2 วตามนตางๆ และปรมาณสารปฏชวนะในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง วตามน (mg100g) สารปฏชวนะ (microgkg)

Vitamin B1

Vitamin B2

Niacin Vitamin

B6 Vitamin

C Tetracycline

Pyrethroid Group

1 สาบเสอ 1 ND ND 004 ND lt015 ND - 2 สาบเสอ 2 lt0003 ND 003 ND lt015 ND - 3 สาบเสอ 3 0003 ND 003 ND 018 ND - 4 ทานตะวน 1 ND ND 008 004 054 ND ND 5 ทานตะวน 2 0005 ND 007 002 042 ND ND 6 ทานตะวน 3 ND ND 006 004 087 ND - 7 ล าใย 1 ND ND 007 ND 02 ND - 8 ล าใย 2 ND ND 012 ND 022 ND - 9 ล าใย 3 ND ND 009 ND 015 ND ND

10 ยางพารา1 ND ND 003 ND 13 ND - 11 ยางพารา 2 ND ND 003 ND 166 ND -

ผลการวเคราะหปรมาณแรธาตตางๆ ทมในน าผงทง 4 ชนดแสดงในตารางท 3 ผลการวเคราะหแสดงใหเหนวาสามารถพบแรธาตตางๆ คอ โพแทสเซยม แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

เหลก ทองแดง สงกะส แมกกานส ก ามะถน และโบรอน แตไมพบ ฟอสฟอรส ในทกตวอยางยกเวนน าผงสาบเสอ โดยพบ โพแทสเซยม และก ามะถนในปรมาณมาก รองลงมาคอ แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม และทองแดง โดยพบ สงกะส และโบรอนในปรมาณต า สวนเหลกสวนใหญน าผงแตละชนดมปรมาณเหลกในปรมาณคอนขางต า ยกเวนน าผงสาบเสอทพบนนมเหลกในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 17: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

11

ตารางท 3 แรธาตตางๆ ในน าผง

ล าดบ ชนดน าผง แรธาต (mgkg)

P K Ca Na Mg Fe Cu Zn Mn S B

1 สาบเสอ 1 ND 54545 3125 8199 1552 277 1020 028 339 23720 185 2 สาบเสอ 2 ND 38636 9766 9388 2002 833 1020 113 169 15600 365 3 สาบเสอ 3 980 95455 10156 9755 3962 833 918 198 678 29940 355 4 ทานตะวน 1 ND 38636 7813 9510 2206 102 816 169 424 24880 653 5 ทานตะวน 2 ND 45455 8594 10087 2410 278 816 169 848 33120 278 6 ทานตะวน 3 ND 32409 8594 9231 2859 278 816 198 678 28780 738 7 ล าใย 1 ND 11364 5469 10490 1838 101 816 339 678 29800 325 8 ล าใย 2 ND 61364 4297 9825 1797 278 816 311 763 29220 315 9 ล าใย 3 ND 40909 2344 11049 2288 555 816 226 763 30660 290

10 ยางพารา1 11 ยางพารา 2

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 18: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

12

ผลการวเคราะหคาสของน าผง ดงแสดงในตารางท 4 จากตารางการวเคราะหคาสของน าผง พบวา น าผงมคาความสวางระหวาง 3779 ndash 6786 คาส a ระหวาง

265 ndash 2069 คาส b ระหวาง 3985 ndash 9949 โดยมคาความแตกตางของส (DE) ระหวาง 4017 ndash 8838 โดยมลกษณะทางกายภาพตงแตสเหลอง (ใส) ถง สเหลองอมน าตาล(ใส)

ตารางท 4 คาสของน าผง

ล าดบ ชนดน าผง คาความสวาง

(L) คาส (a)

คาส (b)

คาความตางส (DE)

ลกษณะทางกายภาพ

1 สาบเสอ 1 6786plusmn163 477plusmn006 4460plusmn084 4333 น าตาลอมเหลอง (ใส) 2 สาบเสอ 2 5711plusmn061 799plusmn011 4394plusmn034 4530 น าตาลอมเหลอง (ใส) 3 สาบเสอ 3 3779plusmn056 2069plusmn027 5559plusmn038 6681 เหลองอมน าตาลแดง

4 ทานตะวน 1 6783plusmn007 932plusmn096 8949plusmn224 8838 เหลองใส

5 ทานตะวน 2 4867plusmn138 1019plusmn005 6271plusmn231 6587 เหลองอมน าตาล(ใส) 6 ทานตะวน 3 6134plusmn028 1262plusmn010 8369plusmn050 8360 เหลองใส

7 ล าใย 1 6201plusmn003 1149plusmn014 6430plusmn014 6437 เหลองใส

8 ล าใย 2 5326plusmn044 1092plusmn014 5687plusmn060 5909 เหลองอมน าตาล(ใส) 9 ล าใย 3 6257plusmn016 780plusmn028 5557plusmn033 5516 เหลองอมน าตาล(ใส)

10 ยางพารา1 5890plusmn119 265plusmn035 3985plusmn060 4017 น าตาลอมเหลอง (ใส)

การศกษาปรมาณเกสรในน าผง เพอการจ าแนกชนดของน าผง การทดลองด าเนนการดงนคอ 1 การเตรยมน าผง ชงน าผง 10 กรม เตมน ากลนลงไป 40 มล (น ากลนอณหภม 20-40 degC) คนใหเขากน

หยดสารละลาย basic fuchsine (01 เอททานอล)2-3 หยดลงในบกเกอร

น าน าผงไปกรองผานชดกรองน าผง ใชกระดาษกรองโพลคารบอเนตขนาด 80 ไมโครเมตรเสนผาน

ศนยกลาง 25 มลลเมตร

เทน ากลนผานชดกรอง 2- 3 ครง

น าแผนกรองออกจากชดกรองและน าไปยอมส โดยน าไปวางใน เพตตรดกสทมกระดาษกรองขนาดเสน

ผานศนยกลางประมาณ 9 เซนตเมตร เตมสารละลายซาฟานน O ทงไว1 นาทเพอยอมเกสรใหมสแดง

เตรยมสไลดเกสรผง โดยหยด อมเมอรชนออยด ลงบน แผนสไลด วางกระดาษกรองทมยอมสแลวลงบน

สไลด และหยดอมเมอรชนออยดลงบนกระดาษกรอง ปดดวย cover slip

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 19: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

13

2 การนบจ านวนเกสรในน าผง นบจ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยนบเกสรจ านวน 100 field of view เพอ

จ าแนกเกสรหลก เกสรรอง และเกสรอนๆ ดงภาพประกอบ

ภาพท 1จ านวนเกสรภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต

เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลกtimes 100 จ านวนเกสรทงหมด

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม =sa times mp times 1

fasw sa= surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw= sample weight (g)

การจ าแนกชนดของน าผง ตามเกณฑของ Louveaux et al (1970) predominant pollen เกสรทพบมากกวา 45 เปอรเซนต secondary pollen เกสรทพบ 16-45 เปอรเซนต important minor เกสรทพบ 3-15 เปอรเซนต minor pollen เกสรทพบนอยกวา 3 เปอรเซนต

3 วธการท าสไลดอางอง (reference slide) น าละอองเกสรดอกไมทตองการสไลดอางองมาวางบนแผนสไลด โดยใหละอองเกสรกระจายตวบน

สไลด

หยดสารละลาย glycerine jelly ลงบนสไลด ปดดวย cover slip ลนไฟ และทงไวใหแหง

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 20: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

14

ผลการศกษาปรมาณเกสรในน าผงแสดงในตารางท 5 ndash 8

ในการทดลองน ไดท าการศกษาปรมาณเกสรในน าผงจ านวน 4 กลม ไดแก น าผงดอกล าไย น าผงดอกสาบเสอ น าผงดอกทานตะวนและน าผงดอกยางพารา โดยการนบจ านวนเกสรในน าผงภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยาย 400 เทา โดยวธการศกษาใชวธและเกณฑการจ าแนกชนดน าผงตามจ านวนเกสรของ Louveauxet al 1970 ซงกลาววา เกสรหลก (predominant) คอเกสรทพบในน าผงมากกวา 45 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด เกสรรอง (secondary pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 16 ndash 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด เกสรปะปนส าคญ (important minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงระหวาง 3 ndash 15 เปอรเซนต ของเกสรทงหมด สวนเกสรปะปน ( minor pollen) คอเกสรทพบในน าผงนอยกวา 3 เปอรเซนตของเกสรทงหมด จากผลการทดลอง พบวา ปรมาณเกสรหลกในน าผงจากตวอยางน าผงแตละชนด มปรมาณเกสรหลก มากกวา 45 เปอรเซนต น าผงทมเกสรหลกในปรมาณสงทสดคอ น าผงตวอยางกลมท 3 (น าผงดอกทานตะวน ) จากตวอยางน าผง 3 ตวอยางพบปรมาณเกสรในน าผงมากถง 7426 7354 และ 7441 เปอรเซนตตามล าดบ (ตารางท 7) รองลงมาไดแกน าผงตวอยาง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) 2 (น าผงดอกสาบเสอ) และ 4 (น าผงยางพารา ) ตามล าดบ (ตารางท 5 6 และ 8)

ปรมาณเกสรรองทพบในกลมตวอยางน าผง กลมท 1 (น าผงดอกล าไย) คอ หญากนจ าขาว กลมท 2 (น าผงดอกสาบเสอ) คอ ไมยราบ กลมท 3 (น าผงดอกสาบเสอ) พบปรมาณเกสรรองไมถง 16 เปอรเซนตตามเกณฑของ Louveauxet al 1970 กลมท 4 (น าผงดอกยางพารา) คอหญากนจ าขาว

จากผลการทดลองดงกลาว พบวาน าผงแตละชนดมเกสรในน าผงในปรมาณทแตกตางกน ซงขนอยกบปรมาณเกสรของดอกแตละชนด แตคณะผวจยอาจตอง

ท าการศกษาเพมเตมเกยวกบพชแวดลอม และวชพชทอยบรเวณพนทเกบน าผง เนองจากพชดงกลาวมผลตอปรมาณเกสรในน าผงแตละชนด และจะมสวนชวยในการระบ

อตราสวนของเกสรจากพชอน ๆ ในน าผงแตละชนดไดละเอยดเพมมากขน

ตารางท 5น าผงตวอยางกลมท 1 น าผงดอกล าไย จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรล าไย น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรล าไย เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ล าไย 1 671663 467864 plusmn 12236 90418 plusmn 15093 113381 plusmn 10802 6966 1346 1688 2 ล าไย 2 661087 389874 plusmn 10160 100366 plusmn 8312 170847 plusmn 11286 5897 1518 2584 3 ล าไย 3 571594 314785 plusmn 33269 93379 plusmn 13508 163431 plusmn 19515 5507 1634 2859

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 21: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

15

ตารางท 6น าผงตวอยางกลมท 2 น าผงดอกสาบเสอ จ านวน 3ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรสาบเสอ น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสร ดอกสาบเสอ

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 สาบเสอ 1 480362 252051 plusmn 29499 110217 plusmn 11492 118093 plusmn 18002 5247 2294 2458 2 สาบเสอ 2 477073 228946 plusmn 11195 121554 plusmn 17239 126573 plusmn 24045 4799 2548 2653 3 สาบเสอ 3 562915 289120 plusmn 7798 140588 plusmn 13812 1332 plusmn 21228 5136 2497 2366

ตารางท 7น าผงตวอยางกลมท 3 น าผงดอกทานตะวน จ านวน 3 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรทานตะวน

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรรอง (ไมยราบ)

น าผง 1 กรม plusmn SD ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกทานตะวน

เกสรรอง

เกสรอนๆ

1 ทานตะวน 1 761635 565571 plusmn 51883 104326 plusmn 14404 91738 plusmn 14054 7426 1370 1204 2 ทานตะวน 2 765826 563167 plusmn 32403 118292 plusmn 5142 84368 plusmn 16028 7354 1545 1102 3 ทานตะวน3 729471 542828 plusmn 6268 94441 plusmn 9092 87202 plusmn 9573 7441 1363 1195

ตารางท 8น าผงตวอยางกลมท 4 น าผงดอกยางพารา จ านวน 2 ตวอยาง

ล าดบท ชอตวอยาง ปรมาณเกสรทงหมด

น าผง 1 กรม ปรมาณเกสรยางพารา น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรรอง (หญากนจ าขาว) น าผง 1 กรม plusmn SD

ปรมาณเกสรอนๆ น าผง 1 กรม plusmn SD

เกสรดอกยางพารา

เกสรรอง เกสรอนๆ

1 ยางพารา 1 584204 287056 plusmn 54694 107555 plusmn 23632 189593 plusmn 39410 4914 1841 3245 2 ยางพารา 2 591105 270927 plusmn 47613 117669 plusmn 13701 202509 plusmn 26722 4583 1991 3426

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 22: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

16

2 การศกษาการออกฤทธทางเคมและทางชวภาพของน าผง ในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระของน าผงในครงนใชวธการวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก

ทมในน าผง สารประกอบฟนอลก(Phenolic compounds) สารประกอบฟนอลก เปนสารในกลม Secondary metaboliteทถกสรางขนเพอประโยชนใ น

กระบวนการเจรญเตบโต และขยายพนธพชแตละชนด โดยทวไปมหมไฮดรอกซล (Hydroxyl group) มากกวาหรอเทากบ 1 หม เกาะกบวงแหวนอะโรมาตก (Aromatic ring) สารประกอบฟนอลกทมหมไฮดรอกซลมากกวา 1 หม นยมเรยกวา สารประกอบโพลฟนอล (Polyphenol) โดยสวนใหญสารประกอบฟนอลกเปนสารทละลายน า มกพบรวมอยกบน าตาลในรปไกลโคไซต โดยอาจเปนน าตาลโมเลกลเดยว (Monosaccharide) น าตาลโมเลกลค (Disaccharide) หรอโอลโกแซคคาไรด (Oligosaccharides) กได แตน าตาลทพบมากทสดคอ กลโคส (Glucose) สวนน าตาลชนดอนทพบไดแก กาแลกโตส (Galactose) แรมโนส (Rhamnosr) ไซโลส(Xylose) อะราบโนส(Arabinose) และอนพนธของน าตาลเหลาน เชน กรดกลโคโรนก (Glucorronic acid) กรดกาแลกตโรนก (Galacturonic acid) และอนๆ นอกจากนยงพบวาอาจมการรวมตวกนระหวางสารประกอบฟนอลกกบสารประกอบอนๆ เชน กรดคารบอกซลก (Carboxylic acid) กรดอนทรย (Organic acid) อะมน (Amine) และไขมน การสรางสารประกอบฟนอลกของพชจะมทงปจจยทางดานพนธกรรมและสงแวดลอมเขามาเกยวของ นอกจากนยงพบวาวธการเพาะปลก ระดบความสก กระบวนการแปรรป หรอแมแตกระบวนการเกบรกษากลวนแตมผลตอปรมาณสารประกอบฟนอลกทงสน

ภาพท 2โครงสรางสารประกอบฟนอลก(ทมา httppirunkuacth )

สมบตการเปนสารตานออกซเดชนของสารประกอบฟนอลกเปนสมบตทไดรบความสนใจอยางมากในปจจบนดวย การเปนสารตานออกซเดชนและสารตานการกลายพนธ ( A n t i m u t a g e n t s ) และการใชสารประกอบฟนอลกในการปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะโรคหวใจขาดเลอดและโรคมะเรง โดยสารประกอบฟนอลกจะท าหนาทก าจดอนมลอสระและไอออนของโลหะทสามารถเรงการเกดปฏกรยาออกซเดชนของไขมน

และโมเลกลอนๆดวยการใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระอยางรวดเรวดงปฏกรยาตอไปน ROOordm+PPH ROOH + PPordm ROordm + PPH ROH +PPordm

เมอสารประกอบฟนอลก ใหอะตอมไฮโดรเจนแกอนมลอสระไปแลว อนมลอสระของสารประกอบฟนอลกคอนขางมเสถยรภาพ ดงนนจงไมท าปฏกรยากบโมเลกลอนตอไป ยงไปกวานนอนมล

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 23: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

17

อสระของสารประกอบฟนอลกบางชนดยงสามารถรวมตวกบอนมลอสระอนไดอกดวย จงท าใหสามารถลดจ านวนอนมลอสระลงได 2 เทา ดงปฏกรยาตอไปน ROOordm + PPordm ROOPP ROordm + PPordm ROPP

การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลก นยมใชการวดดวยวธการวดสโดย สเปคโตรโฟโตมเตอร ซงมวธทนยมคอ วธ FolinCiocalteuโดยมหลกการค อ ใชสารFolinCiocalteuทท าปฏกรยากบสารประกอบฟนอลกในน าผงแลวเกดสารประกอบสมวง ซงมคาการดดกลนแสงท 765 nm จากนนวดคาการดดกลนแสงทเกดขน โดยเทยบหาปรมาณสารประกอบฟนอลก จากกราฟมาตรฐานโดยใชสารมาตรฐานคอ gallic acid เนองจาก gallic acid เปนสารประกอบฟนอลกซงเปนหนวยทเลกทสดของ tannin ทพบมากในพช ดงนนปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงจงแสดงคาเทยบเทาในหนวยมลลกรม (gallic acid) ตอกรมน าผง

ภาพท 3โครงสรางของสารประกอบ FolinCiocalteu และกลไกการตรวจวดปรมาณสารประกอบฟนอลก วธการทดลอง

1 เตรยมสารละลายในการทดสอบการวดปรมาณสารประกอบฟนอลก 11 เตรยมสารละลายมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ความเขมขน 0123 มลลกรมตอ

มลลลตร ปรมาตร 50 มลลลตร โดยชง Gallic acid monohydrate 615 มลลกรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวย เอธานอล40 เปอรเซนต ใหไดปรมาตร 50 มลลลตร

12 เตรยมสารละลาย Folin-ciocalteursquos reagent solution อตราสวน 110 ปรมาตร 100 มลลลตร น าFolin-ciocalteursquos reagent solution10 มลลลตรใสในขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ100 มลลลตร

13 เตรยมสารละลาย Sodium carbonate (Na2CO3) 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร ชง Sodium carbonate (Na2CO3)75 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 100 มลลลตร แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดปรมาตร 100 มลลลตร

2 การสรางกราฟมาตรฐานของ Gallic acid monohydrate 21 น าสาร Gallic acid monohydrate มาเจอจางดวยเอธานอล 40 เปอรเซนตใหไดความเขมขน

ตางๆ คอ 0123 0062 0031 และ 0015มลลกรมตอมลลลตร 22 น าสารละลาย Gallic acid monohydrate แตละความเขมขน 05 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง 23 เตมสารละลาย Folin-ciocalteursquos ทเจอจาง 110 ปรมาตร 25 มลลลตร ใสในหลอดทดลอง

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 24: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

18

24 เตมสารละลาย Sodium carbonate 75 เปอรเซนตน าหนกโดยปรมาตร 25 มลลลตร ลงในหลอดทดลอง ใสในเครองผสมสารลาย Vortex mixer ในแตละความเขมขนท าการทดลองซ า 3 ครง

25 บมในอางน าควบคมอณหภมท 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท 26 วดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร Blank คอ เอธานอล40 เปอรเซนต 05

มลลลตร ผสมกบ Folin-ciocalteursquos 25 มลลลตร ผสมกบ Sodium carbonate 25 มลลลตร 27 น าคาทไดไปสรางกราฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate โดยแสดงสมการเสนตรงของ

ความสมพนธระหวางคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตร กบความเขมขนของสารมาตรฐาน Gallic acid monohydrate ในหนวยมลลกรมตอมลลลตร

3 การวดปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงชนดตางๆ 31 ชงน าผงชนดตางๆปรมาณ 4 กรม ใสขวดปรบปรมาตรขนาด 50 ml แลวปรบปรมาตรดวย

เอธานอล40 เปอรเซนต ใหได 50 ml เพอใหไดความเขมขนของสารละลายน าผงเปน 008 กรมตอมลลลตร และเจอจางใหไดความเขมขน 004 002 และ 001 กรมตอมลลลตร โดยใชเอธานอล 40 เปอรเซนต เปนตวท าละลาย

32 น าสารละลายน าผงแตละความเขมขน มา05 มลลลตร ใสลงในหลอดทดลองและท า ซ ากบขอ 23 ถง 26

33 น าคาการดดกลนแสงท 765 นาโนเมตรของน าผงชนดตางๆแทนคาในสมการของกรา ฟมาตรฐาน Gallic acid monohydrate เพอหาปรมาณสารประกอบฟโนลกในหนวยมลลกรม ตอกรมน าผง (gallic acid) โดยท าการทดลอง 3 ซ าเพอหาคาเบยงเบนมาตรฐานของปรมาณสารประกอบฟโนลก

ผลการทดลองปรมาณสารประกอบฟนอลกแสดงในภาพท 4 ผลการทดลองแสดงใหเหนถงปรมาณของสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผงแตละชนด ซง

น าผงล าใยมแนวโนมมปรมาณสารประกอบฟนอลกสงกวาน าผงชนดอน รองลงมาคอ น าผงยางพารา สวนน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าทสด

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 25: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

19

ภาพท 4ปรมาณสารประกอบฟนอลกทตรวจพบในน าผง 4 ชนด

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 26: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

20

3 การศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ ในการทดลองเพอผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนนแบงการทดลองเปน 2 ขนตอน คอ

31 การทดลองเพอการหาสวนผสมในการท าลกอมทเหมาะสม พฒนาสตรลกอมน าผงอดเมดโดยใชแผนการทดลองแบบสวนผสม (Mixture Design)ชนดExtreme

Vertices โดยมปจจยทตองศกษา 3 ปจจย คอ เคซนมอลโตเดกซตรน และใยอาหาร โดยจา กการศกษาใ นเบองตน ก าหนดใหระดบของเคซน ทใชในการศกษาอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารอยในชวงรอยละ 0-10 โดยก าหนดใหน าผงเปนปจจยคงท ใชปรมาณรอยละ 50 จะไดทงหมด 13 สงทดลอง ดงแสดงในตารางท 9และภาพท 5 ตารางท 9 สวนผสมเปนรอยละของสตรลกอมน าผงอดเมด

สงทดลอง น าผง เคซน มอลโตเดกซตรน ใยอาหาร

1 50 275 15 75 2 50 20 20 10 3 50 40 10 0 4 50 425 5 25 5 50 50 0 0 6 50 45 0 5 7 50 25 20 5

8 (center point) 50 35 10 5 9 50 325 15 25

10 50 40 0 10 11 50 30 20 0 12 50 30 10 10 13 50 375 5 75

ภาพท 5 พนทของแตละสงทดลองในแบบการทดลองแบบสวนผสมชนด Extreme Vertices

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 27: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

21

วธการผลต

วธการผลตดดแปลงมาจาก สวรรณา (2543) โดยมขนตอนดงตอไปน

1 น าสวนผสมทเปนของแหง (มอลโตเดกซตรนเคซนและใยอาหาร ) ในอตราสวนทก าหนดไวตามแตละสงทดลองมารอนผานตะแกรง จากนนท าการผสมใหเขากนในภาชนะ

2 เทน าผงลงไปโดยระวงอยาใหน าผงสมผสกบผวภาชนะจากนนท าการนวดผสมใหเขากนจนไดเปนกอนโด

3 พกกอนโดไวนานไมเกน 5 นาท จากนนน ากอนโดมารดโดยใชไมรดใหเปนแผนใหมความหนาเทากบ 4มลลเมตร ตลอดทวทงแผน

4ท าการกดขนรปโดยใชแมพมพทรงกระบอกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จากนนแลววางบนถาดทรองดวยกระดาษไขทมการโรยแปงขาวโพดไว

5 น าไปอบดวยเครองท าแหงแบบลมรอน ทอณหภม 38องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมงจากนน น าเขาโถดดความชนเปนเวลานาน48 ชวโมง

6ท าการเกบไวในภาชนะทบแสงปดสนทโดยบรรจพรอมกบมซองวตถกนชน 32การวเคราะหคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผง

321 การวเคราะหคณภาพดานกายภาพ

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคา รอยละของผลผลต (บวรเชษฐ 2549) คาความหนา โดยใชไมโครมเตอร (Sahin and Sumnu 2006)คาความกลมโดยใชเวอรเนยรคารเปอร(Sahin and Sumnu 2006) คาน าหนกตอกอน(นงสดา 2546) คาความหนาแนน โดยใชถวยยเรกา (Sahin and Sumnu 2006)คาสดวยระบบ L a b c hoดวยเครองวดคาส และการละลายทอณหภม 37 องศาเซลเซยส(องคณา 2543)

322 การวเคราะหคณภาพดานเคม

ท าการวดคณภาพของผลตภณฑทางดานกายภาพโดยท าการวดคาความชน ( AOAC 2006)water activity ดวยเครอง water activity meterรอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณความชนสมพนธรอยละ 80 (ชพหทย 2549) การวเคราะหขอมล

น าขอมลทไดทงหมดมาวเคราะหความแปรปรวนถาพบนยส าคญทางสถตจะค านวณคา Duncanrsquosnew multiple range test (DMRT) เพอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางสงทดลองและท าการวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผว(Response Surface Methodology RSM) โดยใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรง ( linear model) เพออธบายความสมพนธระหวางลกษณะคาคณภาพทางกายภาพและทางเคม (y) กบปรมาณเคซน (x1) ปรมาณมอสโตเดกซตรน (x2) และปรมาณใยอาหาร ( x3) ดงน y = b1x1+b2x2+b3x3ในการวเคราะหความถดถอย(regression) เลอกแบบจ าลองทมระดบความเชอมนมากกวารอยละ 70มาสรางกราฟโครงราง(contour plot)

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 28: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

22

ผลการทดลองการศกษาการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการศกษาในเบองตนพบวา ปรมาณของเคซนทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงอดเมดควรอยในชวง

รอยละ 0 ndash 50 เนองจากเปนสวนผสมทใหผลตภณฑมความคงตวมากทสดแตไมไดชวยในเรองของรสชาตผลตภณฑ สวนปรมาณ มอลโตเดกซตรนควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 20 การใชมอลโตเดกซตรนในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานเนอสมผสของตวผลตภณฑ และใยอาหารควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 10 การใชใยอาหารในปรมาณทมากกวาน มผลท าใหผลตภณฑมความคงตวลดลงแตมสวนชวยทางดานรสชาต

การศกษาหาสดสวนทเหมาะสมของสวนผสมทง 3 ชนด ในการผลตลกอมน าผงอดเมดทง 7 สงทดลอง โดยการวดคณภาพทางกายภาพ ท าการการวดคา รอยละของผลผลต คาความหนา คาความกลมคาน าหนกตอกอนคาความหนาแนน คาสดวยระบบ L a b c และ h และการละลาย สวนทางเคม ดวยการวดคา รอยละความชน คา water activity รอยละการดดความชนทอณหภม 25 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง ณ ความชนสมพนธรอยละ 80 พบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 เปนสงทดลองทมคาปรมาณรอยละผลผลตมากทสด ซงมคาเทากบรอยละ 9216 โดยภาพรวมในทกสงทดลองพบวาคาปรมาณรอยละผลผลตมคาสงกวารอยละ 60 เนองจากสวนผสมทใชในการผลตลกอมทง 4 อยาง มคาปรมาณความชนอยในระดบต ากวารอยละ 10 เพราะสวนผสมทใชสวนใหญเปนของแหง ยกเวนน าผงเทานนทเปนของเหลวอกทงยงมปรมาณความชนมากทสด ซงโดยทวไปน าผงมปรมาณความชนประมาณรอยละ 20 ดงนนปรมาณการสญเสยผลตมาจากระหวางกระบวนการผลตขนรปมากกวาเกดขนจากระหวางกระบวนการอบสวนคาความหนาพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความหนามากกวา 4 มลลเมตร แตไมเกน 6 มลลเมตร เปนผลมาจากวธการท าเนองจากใชเทคนควธการรดใหเปนแผนแลวจงใชแมพมพกดขนรป ซงวธการดงกลาวนนสามารถควบคมความหนาไดยากกวาวธการใชขนรปโดยใชเครองตอกเมด(สวรรณา 2543)

สวนคาความกลมพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) ซงทกสงทดลองมคาความกลมมากกวา 1 โดยคาความกลมทดควรมคาเขาใกล 1 มากทสด ซงถาคาความกลมมคาเทากบ 1 แสดงวาตวอยางไมมการหดตวหรอขยายตวเกดขน แตถาคาความกลมมคานอยกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการหดตว สวนคาความกลมทมคามากกวา 1 แสดงใหเหนวาตวอยางเกดการขยายตวดงนนทกสงทดลองเกดการขยายตวแตมการขยายตวไมมากเนองจากคาความกลมทกสงทดลองอยในชวง 111 ndash 127 เทานน นนหมายความวาสวนผสมทใชทงหมดมแนวโนมใหผลตภณฑลกอมทไดเกดการขยายตวมากกวาการหดตว สวนคาน าหนกตอเมดพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยทกสงทดลองมคาน าหนกตอเมดอยในชวงประมาณ 026 ndash 047 กรมตอเมด สวนคาความหนาแนนพบวาทกสงทดลองมคาความหนาแนนทไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05) นนคอทกสงทดลองมคาความหนาแนน

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 29: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

23

มากกวา 09 กรมลบซมโดยเฉพาะสงทดลองทมสวนผสมเคซนรอยละ 375มอลโตเดกซตรนรอยละ 5 และใยอาหารรอยละ 75 มคาความหนาแนนมากกวา 1 กรมลบซม เพยงเลกนอยเทานน(Sahin and Sumnu 2006) สวนคาสทกคาทท าการวดพบวามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยทกสงทดลองมคาความสวาง (L) อยในชวง 8772 ndash 9428 อยในเกณฑทถอวามความสวางคอนขางมาก สวนคาสแดง หรอสเขยว (a) มคาอยในชวง ndash 053 ถง 153 นนคอมสเขยว และสแดงเพยงเลกนอย สวนคาสเหลอง หรอสน าเงน (b) มคาอยในชวง 619 ndash 1944 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองมความเปนสเหลอง สวนคาความเขมของส (Chroma C) มคาอยในชวง 1919 ndash 19021 แสดงใหเหนวาในแตละสงทดลองมความเขมของสทแตกตางกน และคาองศาส ( ho) มคาอยในชวง 9157 ndash 9957 แสดงใหเหนวาทกสงทดลองสเหลอง โดยภาพรวมจะเหนวาทกตวอยางมคาความสวางในระดบทสง และทกสงทดลองเปนสเหลอง เนองจากวตถดบทใชในการผลตนนถาเปนของแหงมสขาวนวล สวนน าผงมสเหลอง ดงนนทกสงทดลองใชปรมาณน าผงถงรอยละ 50 จงมผลท าใหผลตภณฑทไดยงคงมสเหลองตามสของวตถดบ และสวนผสมอกรอยละ 50 ทเหลอเปนของแหงซงของแหงทง 3 มลกษณะสขาวทไมเหมอนกนจงสงผลตอคาความเขมของส ซงจะมความแตกตางกนอยางเหนไดชด สวนคาการละลายพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05) โดยมความสามารถในการละลายอยในชวง 6 ถง 25 นาท ซงมความแตกตางกนในชวงทคอนขางกวาง แสดงใหเหนวา ความสามารถในการละลายของผลตภณฑนนขนอยกบสวนผสมของผลตภณฑเปนส าคญ โดยไมสามารถระบลงไปใหแนชดไดวาความสามารถในการละลายของผลตภณฑนน มอทธพลมาจากวตถชนดใดเปนส าคญ เนองจากผลตภณฑแตละชนดจะมลกษณะโครงสรางภายในของแตละผลตภณฑทมความแตกตางกนออกไปสงผลท าใหความสามารถในการละลายของแตละผลตภณฑมความแตกตางกนตามไปดวย สวนคาปรมาณความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 499 ndash 1086ซงยงถอวาทกสงทดลองมปรมาณความชนในเกณฑปกต เนองจากโดยทวไปปรมาณความชนของผลตภณฑกลมนสวนใหญจะไมเกนรอยละ 5 ซงในการศกษาครงนสวนผสมทมปรมาณความชนมากทสดคอน าผง แตทกสงทดลองจะใสปรมาณน าผงทเทากน ดงนนปรมาณความชนของผลตภณฑยงมอทธพลมาจากสวนผสมทเปนของแหงอกดวย ซงความสามารถในการกกเกบความชนไวในผลตภณฑของแตละสงทดลองมความแตกตางกน อาจมผลมาจากลกษณะการจบรวมตวกนของสวนผสมท าใหเกดลกษณะโครงสรางรางแหขน โดยทแตละสงทดลองมปรมาณสวนผสมทเปนของแหงในอตราสวนทแตกตางกน ท าใหความสามารถในการกกเกบน าไวในโครงสรางของผลตภณฑจงมความแตกตางกนออกไปอกดวย (สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณน าอสระ (water activity) พบวา ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (pgt05)โดยมคาอยในชวง 04 ndash 047 ซงคา water activity ของผลตภณฑนมอทธพลมาจากน าผงเปนส าคญเนองจากเปนวตถดบทมคา water activity สงมากทสด มผลท าใหคา water activity ของผลตภณฑทไดมคาสงกวา 04 สวนสาเหตทท าใหแตละสงทดลองมคา water activity ทแตกตางกน เปนผลมาจากสวนผสมวตถดบทเปนของ

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 30: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

24

แหงในแตละสงทดลองมอตราสวนทแตกตางกน ซงสวนผสมทเปนของแหงแตละชนดมคา water activity ทไมเทากน แตมคาทต ากวา น าผง ซงเมอท าการขนรปเปนผลตภณฑ สงผลใหความสามารถในการจบกบน าไวในตวผลตภณฑมความแตกตางกนออกไป โดยทไมมความสอดคลองกบคาปรมาณความชนของผลตภณฑ(สวรรณา 2543) สวนคาปรมาณการดดความชน พบวา มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p05)โดยมคาอยในชวงรอยละ 114 ndash 238เหนไดชดวาทกสงทดลดองมความสามารถในการดดความชนจากสภาพแวดลอมไดในระตบทต านนคอผลตภณฑในการศกษาครงนมสภาพความคงตวพอสมควร แตยงไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวามความคงตวมากนอยเพยงใด เนองจากในการศกษาครงนไมไดตรวจสอบลกษณะการเปลยนแปลงของคา water activity ของผลตภณฑ อกทงผลตภณฑดงกลาวเปนผลตภณฑทมความชนต า ซงโดยทวไปเมอมการดดความชนจากสภาพแวดลอมเพยงเลกนอยกมผล ท าใหสามารถเกดการเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมไดมาพอทสงผลใหความคงตวของผลตภณฑลดลง ซงมผลตออายการเกบรกษาของผลตภณฑตามไปดวย(สวรรณา 2543)

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 31: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

25

ตารางท 10สมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

สตร ผลผลต (รอยละ)

ความหนา (มม)

ความกลม

น าหนกตอกอนns(กรม)

ความหนาแนนns (gcm3)

L a b C ho การละลาย (นาท)

ความชน (รอยละ)

Water activityns(aw)

ดดความชน (รอยละ)

1 6066g 530cde 127a 035 093 9214d -028hi 1236f 7644g 9857c 947f 841f 043 164de 2 6183g 473f 118ab 028 093 9236d 014efg 847j 3590k 9896b 428k 819ef 041 202bc

3 8333b 572ab 121ab 047 094 8772i 153a 1944a 19021a 9501h 686j 853de 045 122f

4 6333fg 539bcd 118ab 035 093 8894h 031def 1278e 8168f 9848c 1072d 718g 043 218ab

5 6949cd 578a 115ab 042 095 9175e 078bc 1344d 9068d 9632f 849g 1086a 046 154e

6 7049c 515de 113b 033 092 8942g 106b 1467c 10811c 9543g 946f 499h 042 195bcd

7 6549ef 532cde 111b 030 093 9169e -008gh 1236f 7640g 9957a 996e 851de 042 201bc

8 6717de 501ef 121ab 035 092 9014f 050cd 1283e 8247e 9752d 757i 879d 043 207abc

9 6933cd 540bcd 122ab 035 092 9283c -053i 1150g 6626h 9708e 1165c 878d 044 182cde

10 6066g 534cde 115ab 030 094 9236d 042de 931i 4338j 9715e 793h 871de 040 165de

11 6566ef 514de 115ab 029 095 9347b 000fgh 992h 4917i 9157j 1735b 914c 042 191bcd

12 6149g 521de 121ab 026 094 9428a 006fg 619k 1919l 9943a 2476a 971b 041 238a

13 9216a 563abc 113b 047 117 8903h 150a 1617b 13181b 9411i 860g 524h 047 114f

เมอขอมลทไดจาการตรวจสอบทางกายภาพและทางเคม ทง 13 สงทดลอง ทมความแตกตางกนทางสถต (p05)มาวเคราะหโดยวธการแสดงผลตอบสนองแบบโครงรางพนผวใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรเปนแบบหนเสนตรงเพออธบายความสมพนธคาคณภาพกบปจจยทท าการศกษาคอปรมาณเคซน (X1) ปรมาณมอลโตเดกซตรน (X2) และปรมาณใยอาหาร (X3)แสดงผลดงตารางท 10พบวาคาทสามารถใชในการท านายคณภาพของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดและสามารถน ามาสราง contour

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 32: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

26

plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลองนมคา R2อยระหวาง 07686 - 07957 นนคอ คาการละลาย และดดความชน (สวนคารอยละผลผลตความหนา ความกลม คาส และปรมาณความชนมคา R2คอนขางนอยจงไมน ามาท านาย)

ตารางท 11แบบจ าลองทางคณตศาสตรทไดจากการท านายสมบตทางกายภาพและทางเคมของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

คาทท าการวเคราะห แบบจ าลองทไดจากการท านาย R2

ผลผลต (รอยละ) y = 0644192x1 + 142162x2 + 125812x3 - 0012737x1x2 - 0005947x1x3 + 0006848x2x3 06449 ความหนา (มม) y = 0052569x1 + 0082817x2 + 0070914x3- 0000439x1x2 - 0000268x1x3- 0000171x2x3 04163 ความกลม y = 0011529x1 + 0005924x2 + 0015735x3 + 0000091x1x2 - 0000042x1x3 + 0000062x2x3 01751 L y = 0940404x1 + 0775732x2 + 0019665x3 + 0000594x1x2 + 000932x1x3 + 0014881x2x3 05956 a y = 0001405x1 + 0089759x2 - 0023628x3 - 0001305x1x2 + 0000475x1x3 - 000002x2x3 046 b y = 00692087x1 + 0252878x2 + 100867x3 - 0000216x1x2 - 0007669x1x3 - 0012566x2x3 06119 C y = 0227905x1 + 227333x2 + 105929x3 - 0005735x1x2 - 0087891x1x3 - 0114318x2x3 05242 h0 y = 078947x1 - 217297x2 + 214078x3 + 0060474x1x2 - 0259347x1x3 - 0200021x2x3 04394 การละลาย (นาท) y = 0228763x1+ 068893x2 +135875x3- 0013172x1x2- 0020606x1x3 - 0019575x2x3 07957 ความชน (รอยละ) y = 0088976x1- 0001719x2- 159172x3 + 0000905x1x2 + 0018991x1x3 + 0023068x2x3 05845 ดดความชน (รอยละ) y = 0021968x1 +0025135x2 + 0110637x3 - 0000058x1x2- 0001243x1x3- 0002319x2x3 07686

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 33: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

27

เมอน าขอคาการละลาย และคาการดดความชน ทง 13 สงทดลอง ซงมคา R2เทากบ 07957และ07686 ตามล าดบ มาสราง contour plot เพอหาสตรทดของผลตภณฑในการทดลอง ดงแสดงในรปท 6 (a) และ (b) จากนนน ากราฟจากรป 6 (a) และ (b)มาซอนทบกนเพอหาพนทในการคดเลอกสตรทเหมาะสม ดงแสดงในรป 6 (c) โดยเลอกจากพนททมคาการละลายนอยทสด และมคารอยละการดดความชนนอยทสด เปนเกณฑก าหนดในการคดเลอกพนททเหมาะสม

(a) การละลาย

(b) รอยละการดดความชน

(c)บรเวณพนททซอนทบกน ภาพท 6Contour plotของคาการละลาย รอยละการดดความชน และบรเวณพนททซอนทบกน ของผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด

จากภาพท 6 (c) พบวาพนททบกน (อกษร A) เปนพนททมความเหมาะสมของสวนผสมผลตภณฑลกอมน าผงอดเมด โดยมปรมาณน าผงรอยละ 50 ปรมาณเคซนอยในชวงรอยละ 20 ndash 30 ปรมาณมอลโตเดกซตรนอยในชวงรอยละ 10 ndash 20และปรมาณใยอาหารอยในชวงรอยละ 5 ndash 10 ซงสตรทเหมาะสมจากการศกษาในครงนจะน าไปเปนแนวทางพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงอดเมดในขนตอนตอไป

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 34: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

28

สรป ดวยการทดลองนเปนการทดลองทใชเวลาด าเนนการตอเนอง 2 ป ผลการทดลองทสามารถด าเนนการไดในปท 1 สรปผลไดดงน

1 ด าเนนการเกบตวอยางน าผงได 4 ชนดคอ น าผงล าใย 3 ตวอยางจากจงหวดล าพนและเชยงใหม น าผงทานตะวน 3 ตวอยางจากจงหวดสระบรและลพบร น าผงสาบเสอ 3 ตวอยางจากจงหวดแพร น าผงยางพารา 2 ตวอยางจากจงหวดชมพรและสราษฎรธาน

2 การศกษาลกษณะทวไปของน าผงตามลกษณะมาตรฐานทก าหนดขององคการอาหารและยา พบวา น าผงทกชนดและทกตวอยางมคาอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนด ยกเวนน าผงสาบเสอทมความชนสงกวาเกณฑมาตรฐาน

3 ในการตรวจสอบปรมาณแรธาตตางๆ ในน าผงแตละชนด พบวา ในน าผงม โพแทสเซยมและ ก ามะถนในปรมาณสง รองลงมาคอ โซเดยมแคลเซยมแมกนเซยมและ ทองแดงพบ สงกะสโบรอนและ เหลกในปรมาณนอย โดยพบ เหลกในน าผงสาบเสอในปรมาณสงกวาน าผงชนดอนๆ

4 การตรวจสอบวตามน B1 B2 Niacin B6 และวตามน C ในน าผง พบ Niacin และวตามน C ใน น าผงทกตวอยางแตไมพบวตามน B2 ในทกตวอยาง สวนวตามน B1 และ B6 มการตรวจพบในน าผงบางชนดเทานน

5 การวเคราะหชนดของเกสรเพอการวเคราะหชนดของน าผง พบวา น าผงจากพชทง 4 ชนดมเกสร ของพชชนดนนเปนเกสรหลกคอ มเกสรมากกวา 45 เปอรเซนตของเกสรทงหมด แมน าผงยางพาราทผงจะเกบน าหวานจากใบ กพบเกสรยางพาราทมากกวา 45 เปอรเซนต

6 การวเคราะหปรมาณสารประกอบฟนอลกในน าผงแตละชนด พบวา น าผงล าไยมแนวโนมม ปรมาณสารประกอบฟนอลกมากกวาน าผงชนดอนๆ โดยน าผงทานตะวนมแนวโนมมสารประกอบฟนอลกต าสด

7 การผลตลกอมน าผงเพอสขภาพ จากการพฒนาหาสตรทเหมาะสมในการผลตลกอมน าผงเพอสขภาพนน พบวา ปรมาณเคซนท

เหมาะสมควรอยในชวงรอยละ 0 ndash 50 มอลโตเดกซตรนในชวงรอยละ 0 ndash 20 และใยอาหารในชวงรอยละ 0 ndash 10 ซงเปนสตรในการพฒนาผลตภณฑลกอมน าผงตอไป

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 35: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

29

เอกสารอางอง รตตกร ธเนศราภา 2544 การพฒนาการผลตลกกวาดสมนไพรชนดแขง วทยานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม สวรรณาสภมารส 2543 เทคโนโลยการผลตลกกวาดและชอกโกแลต พมพทส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย กรงเทพฯ 393 หนา ไพโรจน หลวงพทกษ 2553 ผลตภณฑอาหารสขภาพเขาถงไดจาก

httpwwwfaoorgdocrepfao012i0842016pdf Allen KL Molan PC and Reid GM 1991 A survey of the antibacterial activity of some New

Zealandhoneys Journal of Pharmacy and Pharmacology 43 pp 817ndash822 View Record in Scopus | Cited By in Scopus (138)

AMGoacutemez-Caravaca M Goacutemez-Romero D-Arraacuteez-Roaacuten A Segura-Carretero and A Fernaacutendez- Gutierrez 2006 Advances in the analysis of phenolic compounds in products derived from bees Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 411220-1234 Crane E (1975) Honey a comprehensive survey Bee Research Association 1975 Morrison and Gibb

LtdLondon and Edinburgh Page 608 DonarskiJAJonesSAHarrisonMDriffieldMandCharltonAJ(2010) Identification of

botanical biomarkers found in Corsican honey Journal of food chemistry 987-994 Edwards WP 2000 The Science of sugar confectioneryRSC PaperbacksCambridge 166 p HasherCM( 2000) The changing face of functional food Journal of the American

College of Nutrition499-506 Jackson EB 1990 Sugar Confectionery ManufactureBlackie and Son Ltd Glasgow424 p KellySHeatonKampHoogerwerffJ(2005)Tracing the geographical origin of food The application of multi-

element and multi-isotope analysis Trends in food Science Technology16555-567 KhunjanUSSuanphairoch FDanthend YMalimad and ASawatthum2009Antioxidant activated of

various Thai honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

LeeHJJchurey and RWWorobo(2008) Antimicrobial activity of bacterial isolates from different floral sources of honey Journal of Food Microbiology 240-244

LippJ1994DerHoningEugen Ulmer GmbHampGo250pp

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 36: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

30

OM Atrooz MA Al-Sabayleh and SY Al-Abbadi 2008 Studies on physical and chemical analysis of various honey samples and their antioxidant activities Journal of Biological Sciences 8(8)1338- 1342 Patricia Vit Antonio Rodriquez-Malaver David W-Roubik et al 2009 Expanded parameters to assess the quality of honey from Venezuelan bees (Apismellifera)Journal of ApiProduct and ApiMedical Sciences 1(3)72-81 Paulis HS Kwakman Anje A teVelde Leonie de Boer Dave Speijer Christina MJE 2010 How honey kills bacteria FASEB journal 1081-96 Rashed MN and ME Soltan2004 Major and trace element in different type of Egyptian Monofloral

and non-floral bee honey Journal of Composition And Analysis 17725-735 Saadia M Hassanein Hassan M Gebreel and Abdel-Rahman A Hassan 2010 Honey compared with some antibiotics against bacteria isolated from burn-wound infections of patients in Ain Shams University Hospital Journal of American Science 6(10)301-320 SawathumA 2008 Composition of Thai stinglees bee honey9th Asian Apicultural Association (AAA)

Conference 1st-4th November2008 Hangzhou China SawathumA STadakittisan and SChaiyapruk 2009 Honey cream Technology Development From Some

Flower honey International Conference on Apithrapy Health Care International Bee Products Conference amp Exposition (HAHB IX) 11th-14thNovember 2009Mae Far LuangUniversityChiangRai

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides fromhoneypart I Disaccharides Journal of Apicultural Research6 139- 145

Siddiqui I R and Furgala B(1967) Isolation and charactersation of oligosaccharides from honeypart II Trisaccharides Journal of Apicultural Research7 51-59

SupapornSangsrichan and WeerayaWanson 2008 The antioxidant capacity of honey samples collected in the North part of Thailand in relationship with its total polyphenol KMITL Science Journal 868-73 Turkmen N Sari F Poyrazoglu ES and YS Velioglu 2006 Effects of prolonged heating on

antioxidant activity and colour of honey Food Chemistry 95 653 ndash 657 WestonRJBrocklebankLKandLuY(2000) Identification and quantitative levels of antibacterial

componentsNew Zealand honey Journal of food chemistry 427-435 White J W(1978) Honey Advances in Food Research 24 287-374

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 37: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

31

ภาคผนวก

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 38: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

32

การค านวณหาเกสรตอน าผง 1 กรม จ านวนเกสรตอน าผง 1 กรม = sa times mp times 1 fa sw sa = surface area (mm2) fa = field area (mm2) mp = mean of pollenfield sw = sample weight (g) ในการทดลองครงน คา sa = 20114 คา fa = 0159

การค านวณหาปรมาณเกสร คดเปนเปอรเซนต เปอรเซนตเกสร = จ านวนเกสรหลก times 100 จ านวนเกสรทงหมด

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 39: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

33

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 211) พศ 2543 เรองน าผง

----------------------------------------- โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง น าผง อาศยอ านาจตาม

ความในมาตรา 5 และมาตรา 6(3)(4)(5)(6)(7) และ (10) แหงพระราช บญญตอาหาร พ ศ2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พศ2534

ขอ 2 ใหน าผงเปนอาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ขอ 3 น าผง หมายความวา ของเหลวรสหวานซงผงผลตขน ขอ 4 น าผง ตองมคณภาพหรอมาตรฐาน ดงตอไปน

(1) มส กลนและรส ตามลกษณะเฉพาะของน าผง (2) มน าตาลรดวซงคดเปนน าตาลอนเวอรตไมนอยกวารอยละ 65 ของน าหนก (3) มความชนไมเกนรอยละ 21 ของน าหนก (4) มน าตาลซโครสไมเกนรอยละ 5 ของน าหนก (5) มสารทไมละลายน าไมเกนรอยละ 01 ของน าหนก (6) มเถาไมเกนรอยละ 06 ของน าหนก (7) มคาความเปนกรดไมเกน 40 มลลอคววาเลนทของกรดตอ 1 กโลกรม (8) มคาไดแอสเตสแอกตวต (Diastase activity) ไมนอยกวา 3 โกเต สเกล (Gothe

Scale) (9) มคาไฮดรอกซเมทธลเฟอรฟวรล (Hydroxymethylfurfural) ไมเกน 80 มลลกรม

ตอ 1 กโลกรม (10) ไมใชวตถเจอปนอาหาร (11) ไมใชส (12) ไมมจลนทรยทท าใหเกดโรค (13) ไมมสารพษจากจลนทรยในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (14) ตรวจพบยสตและราไมเกน 10 ตอน าผง 1 กรม (15) ไมมสารปนเปอน เวนแต

(151) สารหน ไมเกน 02 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม (152) ตะกว ไมเกน 05 มลลกรม ตอน าผง 1 กโลกรม

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)

Page 40: ˛ กˇ E% #$ ก˙ %&˛ '˛ (ˆ%)*+,-˝ ˆ˙ %H ˘ ,ˇ,F ...¸งค์ประกอบ... · 5 น้้าผึ้งตัวอย่างกลุ่มที่ 1 น้้าผึ้งดอกล้าไย

34

ขอ 5 ผผลตหรอผน าเขาน าผงเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 6 การใชภาชนะบรรจน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 7 การแสดงฉลากของน าผง ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก ขอ 8 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบน าผงทผลตเพอจ าหนายโดยสถานทผลตทไมเขา

ลกษณะเปนโรงงานตามกฎหมายวาดวยโรงงาน ขอ 9 ใหใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหารหรอใบส าคญการใชฉลากอาหาร ตามประกาศ

กระทรวงสาธารณสข ฉบบท 139 (พศ2534) เรอง น าผง ลงวนท 18 ธนวาคม พ ศ2534 ซงออกใหกอนวนทประกาศนใชบงคบยงคงใชตอไปไดอกสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 10 ใหผผลต ผน าเขาน าผงทไดรบอนญาตอยกอนวนทประกาศนใชบงคบ ยนค าขอรบ เลขสารบบอาหารภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ เมอยนค าขอดงกลาวแลวใหไดรบการผอนผนการปฏบตตามขอ 5ภายในสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ และใหคงใชฉลากเดมทเหลออยตอไปจนกวาจะหมดแตตองไมเกนสองป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 11 ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 19 กนยายน พศ2543

กรทพพะรงส รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(ราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 6 ง ลงวนท 24 มกราคม พศ2544)