1

ဒ႔ရအာတ႔ သထားရမည

အေျဖမား

ကမးျပစေရးသားသ

ဟဇရတ(သ)အာယာသြလာဟအလ

အြဇမာအဟဟဂနာေစရမကာေရမမရးရာဇး

ဘာသာျပနဆသ

ရကခဂမားလဟစငး(န)မာဇငဒရာန

ဖြခရြလလာဟအဖာေစလေအာငဝလ(အႏၵယ)၊ကာရနစ(အရန)၊

ဓမၼဒါန ၊ သးသန႔ ႏင ကန႔သတ

ရအာေအမာမမယာဘာသာဝငမားအတြကသာ

2

بسم هللا الرحمن الرحیم

محمدآلومحمدعلیصلاللھم

မရငးကမးျပစရင ဟဇရတ(သ)အာယာသြလာဟအလ

အြဇမာအဟဟဂနာေစရမကာေရမမရးရာဇး၏ပေတာ

3

မရငးကမးျပစရင၏ခြငျပလႊာ

4

ဘာသာျပနဆသ၏အမာစကား

ဟဇရတ(သ)အာယာသြလာဟအလအြဇ မာအလဟဂနာေစရမကာေရမ မရးရာဇး ေရးသားစရငအပေသာ شیعه پاسخ می گوید ကမးငယအားကၽြနေတာအေနျဖင ဖြာရစဘာသာမ အမျမနမာစကားသ႔ျပနဆ ႀကးစားထားပါသည။ ထေနာက ((ဒ႔ရအာတ႔သထားရမညအေျဖမား)) ဟအမညေပးထားပါသည။

လကရျမနမာႏငင၌ မတငးေနထငၾကေသာ ျမနမာရအာမား၏ အေျခအေနက ေလလာသးသပျခငးျဖင ဤကမးငယအား ဘာသာျပနသငသညဟခယမပါသည။

ဤကမးငယ၌ အာယာသြလာဟႀကးအေနျဖငရအာညေနာငမားႏငစြႏၷညေနာငမားအၾကားအေရးႀကးေသာ ကြလြမႈ (၁၀)ခကအား သေတသနျပကာ အကဥးခပေဆြးေႏြးထားပါသည။

အငရာအလာဟ- ရအာတငးႏင အမနတရားျမတႏးသအတငးအတြက အကးရေပလမမည။

ကၽြနေတာအေနျဖင ဤကမးငယအား ဘာသာျပနဆရာ၌ အမားနားလည လြယေအာင ႀကးစားထားပါသည။ အထးသျဖင ကြမး သာသနာေရႊၿမ႕ေတာ၏ ေအမာမေမဂၽြနမာအာ ယာသြလာဟ အးဗရာဟးမအမးနးႏငေတြ႔ဆစကားေျပာခန၌ ကၽြနေတာအား ဘာသာျပနဆမႈအတြက ေပးခေသာဆးမၾသဝါဒ သြနသငခကအရ လးေကာကဘာသာျပနဆမႈက အတတႏငဆးေရာငၾကဥၿပး၊ မရငးစာသား၏ အဓပၸာယအႏစသာရက ေပၚလြငေအာင မမစကားျဖင ေဖာျပႏငရနႀကးပမးအားထတထားပါသည။ သ႔ေသာအခ႕ေနရာမား၌မရငးကမးစာအပပါ စကားလးမားက မရငးအာရဘအတငး အသထြကေရးထားပါသည။ ရငးမျပထားပါ။

အေၾကာငးကား-

5

(၁)ကၽြနေတာျပနေနေသာစာအပသညအကယဖြငကမးမဟတျခငး

(၂)မာရာအလာဟယေန႔ရအာမားေနထငရာ ၿမ႕တငးလလမာ အရနျပန

ေမာငလာနာမား၊ ဇေကရာဟမားရေနရာ ၎တ႔ထေမးျမနးႏငျခငး

(၃)ေနာကဆး ကၽြနေတာထ ေမးလပ႔၍ျဖစေစ၊ ဖနးျဖငျဖစေစေမးျမနးႏငျခငး(၄)တခ႕စကားလးမားသည ရငးျပမ ပ႐ႈပသြားမညကစးရမမျခငး

တ႔ေၾကာငျဖစပါသည။ (မ႐ႈပႏငဟယဆမသည စကားလးတခ႕ကလညးမတခကအေနျဖင ရငးျပထားပါသည။)

စာ႐ႈသခစပရတသတမားအေနျဖင နားလည ခြငလြတေပးၾကပါရနေလး စားစြာေမတာရပခအပပါသည။

ထ႔ျပငကၽြနေတာ၏ သထားခကမားအရအရ ဤကမးငယေလးသည(၁၄) ႀကမေျမာကထတေဝခၿပးျဖစသညအျပင အာရဘ၊ အဂၤလပ၊ အရသဘာသာရပမားျဖင ဘာသာျပနဆထားၿပးျဖစေၾကာငး ျဖစပါသည။ အျခားဘာသာမား၌လညး ရေကာငးရႏငေပသည။ ဘာသာျပနဆရာ၌ (အရနႏငငရအႏၵယႏငငသား ဟြတဂသြလအစၥလာမ ႏစပါး (အာဂါေယမငး(န)ဟာ(လ)

ဟစငး၊ ခငရအာဗါဒဒႏင ဆရကဇဟးရြြလ ဟစနႏငးရရာဇး) တ႔၏ ဘာသာျပနထားသည အရသျပနစာအပမလညး အကအညရယခပါသည။

အရသဘာသာျပနစာအပသည အရနသကရာဇ၁၃၈၈ခႏစ (၂ႏစအလင)က မရငးကမးရင အာယာသြလလာဟ၏ ပႏပတက ((ေအမာမအလအဗေန အဘသြာလစပ(အ.စ) ပႏပတကမထတေဝခပါသည။

အာရဘ(သ႔) ဖြာရစမရငးစာလးမားက အသထြကအတငး ေရးထားရာ၊သတပမားသညဟ မယဆရန ေမတာရပခအပပါသည။

ထျပငအညႊနးမားကကမးရငအတငးေရးသားထားပါသည။အကယ၍ေလလာလပါကလြယကေစရနျဖစပါသည။

အေႏာကအယက အတားအဆး၊ အဖကအမးမး အၾကားမာပငဤကမးငယျဖစေျမာကေရးအတြက ကည အားေပးခၾကသည ဟဇရတ(သ)

6

အာယာသြလာဟ အလအြဇမာ အလဟဂနာေစရ မကာေရမမရးရာဇး၊ဟြဂသြလအစၥလာမအာဂါေယအဟမဒကသစ(မဒရေစေယေအမာမခေမန(ရ.ဟ)

၏ ကထက)၊ အာဂါေယဆြာဒစကႏင အျခားဂဏသေရရပဂၢလမား၊ ထ႔ေနာကဤစာအပျဖစေျမာကေရးအတြက ျမနမာရအာမားအၾကား ထြကလာဖ႔ အထးႀကးစားေဆာငရြကေပးခသည ေကးဇးရငဖခင ဥးေအးက(ခ)မဟမၼဒဟစငး(န)

မာဇငဒရာနႏင စာမေရးေပးခသည အဖးဥးစးျမင(ခ) ဂာဖရအလ ဂာဖရရ မာဇငဒရာနႏင အျခားအဖကဖကမ ကညခၾကသ ဂဏသေရရပဂၢလမား အားလးႏင၊စာစစာရကေပးခေသာ ခစဇနးမေအးေအးျမတ(ခ)ဝါဖးယာဖြာေသမာ(B.Sc)(ျပည၊ ေကာငးႀကးအးတနး)တ႔ အားလးက ေကးဇး အထးတငရပါေၾကာငး ႏလးသညးပြတမ မတတမးတငအပပါသည။

ဘာသာျပနဆရာ၌ မႏလသားတစဥးျဖစသညအေလာက အေမအမားမား ရေကာငးရႏငပါသည။ အကယ၍ စာဖတပရသတက ေတြ႕ရခပါကအျပသေဘာေဆာငကာ ေနာကေနာငပႏပသညအခါ ျပငဆငျဖညစြကႏငရနအႀကဉာဏမား ေပးပ႔ရန ေမတာရပခအပပါသည။ ျမနမာစကားပအရ ကယတငလညး မဖတတတ- ကယဘႀကးဖတျပေတာလညး လကမခ ဆသည အျဖစမးလပၾကမညမဟတဟလညး အျပညအဝ ေမာလငမပါသည။

အထးသျဖင အရနနငငတြငပညာသငၾကားခေသာ ကၽြနေတာ၏အစက၊အစမမား၊ လကရပညာသငၾကားေနေသာ ညအစကေမာငႏမမား အားလးကလညး မမတ႔၏ပညာအရ အမားအယြငး၊ အတမးအေစာငးမားေတြ႔ခပါလငအေၾကာငးၾကားေပးၿပး အစၥလာမသာသနာႏင ရအာေအမာမမယာအတြကအထးသျဖင ျမတအလာဟႏစၿမ႕ၿပး၊ ေအမာမဇမန(အ.ဂ)ႏစသကမႈ အလ႔ငာကညေဖးမဖ႔ အႏးအညြတ ေမတာရပခအပပါတယ။

အငရာအလာဟ ...

အ-အလာဟဟအရငျမတသခင၊ ကၽြနေတာမး၏ မျဖစစေလာကေသာဤႀကးစားမႈ (ဘာသာျပန)အား လကခေတာမပါ။

အာမးန ေဗဟကေက မဟမၼဒ(ဆြ) ဝါအာေလမဟမၼဒ

7

ရရမည အကးစဝဘအား ေအမာမေမဇမန(အ.ဂ) အျမနဆးဖးပြငဖ႔၊သခငႀကးအေနျဖင ကနးကနးမာမာရဖ႔၊ ကၽြနေတာ၏ အျပစႀကးငယတ႔ အားခြငလြတေပးဖ႔၊ ေလာက၊ ေလာကတရာ၌ ေအာငျမင ေကာငးစားဖ႔ ရညရြယၿပး၊ကြယလြနသြားကနၾကေသာ သာသနာပညာရငမား၊ လႀကးသမမား၊ အဖြား(ေဒၚေသာငး(ခ)ေဒၚဂာလ(ခ)ဇငနပဘ)၊ ေမြးမခင (ေဒၚျမႏငးဆ(ခ)ရဟးမာဘ)၊ညမေလး (ဇာဇာေသာငး(ခ)ေဖာငဇယာ)၊ ဥးေလးမားျဖစၾကသည (ကစနဝငး၊ကခငေမာငႏင ဇနးမမးမး၊ရနကန၊ ကဘျမင)တ႔ႏင မေမနး၊ မေမနသမားအားလး အတြက ေကာငးခးမဂၤလာရဖ႔၊ သကရထငရား ပညာရငမား၊ လႀကးသမမား၊ အဖးအေဖ၊ ဆရာသမားမား၊ ညအစက ေမာငႏမမား၊ မေမန၊မေမနသမား အားလး၊ ဇနး၊ သားစသညျဖင ၎တ႔အားလး ေဘးကငး ရနကငးၿပး အသကရာေကာရညဖ႔၊ စညးစညးလးလးျဖင၊ မနာလမ႐ႈ စတမရဘ တစဥးကတစဥး ကညေဖးမၿပး သာသနာအကး၊ ႏငငႏငလမး အကးသယပးႏငဖ႔စြမးအားရရႏငဖ႔ အတြကျဖစရလပါ၏။

အ-အလာဟဟ အရငျမတသခငႀကး...

အထးေမတာရပခခကမား။။

(က)အျပစအနာအဆာအေပါငးမ လးဝကငးစငေတာမေသာ အလာဟဟအရငျမတ၊ ရစလေလခဒါ(ဆြ)ႏင အဟေလဘက(အ.စ)၊ သလသမာဓ ႏငျပညစေသာသေတာစင၊ သေတာေကာငးမားကပင ျပစတငေဝဖနခရာ၊ ေဝဖနေနရာ၊ ေဝဖနမညျဖစရာ၊ မသမာသမားအေနျဖင ဤကမးငယႏင ပတသက၍အမးမး ေကာလဟလ သတငး၊ မဟတမတရားစသညျဖင လပၾကမည ျဖစရာရအာဘာသာဝငတငး ကၽြနေတာဘာသာျပနသအတြက မဟတဘ၊ မမလမး၊ဘာသာ၊သာသနာ၏ဂဏသကၡာအတြက တတႏငသည ဖကမဝငးဝနး ကာကြယေစာငေရာကေပးရနအထးေမတာရပခအပပါသည။

(ခ)ၾကမးတမးေသာစကားလးမားက အတတႏငဆး ေရာငၾကဥထားေသာလညးမေတာတဆျဖစသြားပါက ခြငလႊတနားလညေပးၾကရန အထးသျဖငေကာငးျမတ

8

သည နယသျဖင ေလလာခၾကသည ရအာမဟတသ လႀကးသမမားအေနျဖငနားလညေပးပါရန ေမတာရပခအပပါသည။

(ဂ)မေျပာေကာငးမဆေကာငး၊ ဝါကအမားအယြငးမား၊ ဆလခကအမားအယြငးမားရခပါက မရငးကမးရင အာယာသြလာဟႏင မဆငဘ ဘာသာျပနသ၏အေမအမား၊ အေတြ႔အႀကစသညေၾကာငဟ အျပစမျမငဘ ခြငလြတ နားလညျပျပငကာ အေကာငးျမငဝါဒျဖင အႀကေပးၾကရန တကတြနးႏႈးေဆာအပပါသည။

အငရာအလာဟ၊ အလာဟ၊ ရစလ(ဆြ)၊ အဟေလဘက(အ.စ)အတြက ႀကးစားထားသညျဖစရာ ၎တ႔မာလညးအကြယမ အျပညအဝကည ေစာငေရာကမညဟ ယၾကညမႈအျပညထားပါသည။

(ဃ)ကၽြနေတာဘာသာျပနသ၏ ပထမဥးဆးအႀကမ ပႏပထတေဝမႈျဖစသညအတြက အျပညအဝ အားေပးၾကၿပးေနာက ျမနမာရအာႏငမြတစလငမား တြကသာသနာ စာေပမား၊ အကးျပ စာေပမား ထတနငရန အဖကဖကမာ ကည ပပးၾကရန ေမတာရပခအပပါသည။

အထးမတတမး

ကၽြနေတာဘာသာျပနသအား ဤအဆငအထေရာကေအာင ျပစပးေထာငေပးခၾကသည အဖးဥးစးျမင(ခ)ဥးဖးေလး၊ ဖခငဥး ေအးက၊ အမေဒၚျမႏငးဆ(B.sc)

(ကြယလြန)၊ ဆရာသမားမားျဖစသည ေမာငလာနာဆဖရဟစငး(ကြယလြန)ေတာငႀကး၊ ေမာငလာနာနဘဟစငး(န)(ကြယလြန)(ရနကန)၊ ေမာငလာနာ ေအနာယသဟစငး(န)(ရနကန)၊ ဇာေကရာ႐ႈငးနာစမဟမၼဒဒ (လနဒန)၊ အျခားျမနမာ၊ အႏၵယႏငငႏင အရနႏငငမားမဆရာသမားမား၊ ရနကနၿမ႕၌ သာသနာပညာသငယစဥ ၂ႏစတာကာလအတြငး၊ ကညခၾကေသာ ဟဇရတ(သ)အဘာစ(အ.စ) အတစတာနာ ေဂါပကႏငအဖြ႕သားမား၊ မဂရအာဗလ ေဂါပကႏငအဖြ႔သားမား၊ အျခားမေမနမေမနတမားႏင သာသနာခရးအတြကကညေဖးမခသမား အထးသျဖင ဟာဂဥးေမာငေမာငတာ၊ ဥးထြနးျမတ၊အားလးေသာ မေမန၊မေမနတျမနမာရအာမားလးက အထးအထး ေကးဇးတငရပါေၾကာငးေျပာၾကားရငး ဂါရဝတရားႏငအတ ဒအာမားျပလကရပါသတညး။

9

အာမးနေဗဟကေကမဟမၼဒ(ဆြ)ဝါအာေလမဟမၼဒ

သာသနာအေစခ

ရကခဂမားလဟစငး(န)မာဇငဒရာန

ဖြခရြလလာဟအဖာေစလေအာငဝလအႏၵယ၊

ကာရနစအရန၊ေတာငႀကးၿမ႕

ကြမးသာသနာေရႊၿမ႕ေတာ၊အရန

၇၊၁၊၂၀၁၁ (ည ၁၀နာရ)

Jamal.hussein97@gmail.com

သတျပစရာ။။ ဖြခရြလလာဟအဖာေစလေအာငဝလအႏၵယသည(MA)အဆငႏငညၿပး၊ကာရနစအရနသည(BA)၊ႏငညေၾကာငးတငျပအပပါသည။ကြားဝါးရနမဟတပါမသေသာသမားသရနအတြကျဖစပါသည။

အရနဖနး - 00989196912472

အမျမနမာျပညဖနး -0095-81-201246

10

အမာစာ

ဤလမးစဥသည(မြတစလင)စညးလးညညြတဖကသ႔ဥးမညြတပါသေလာ !

ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင ယေန႔မကေမာကေခတ ေလာကႀကးက ၿခ၍ၾကညမညဆလင ေၾကာကလန႔ဖြယေကာငးေသာ ေလျပငးမနတငးမား(မေကာငးမႈ စသညျဖင)တကခတေနေၾကာငး၊ ကန႔လန႔ကာမား ပြငသြားေၾကာငး(အမနတရားက လကမခေတာေၾကာငး)၊ မသားစကားမား စကားမနႏငအမနတရား အသြငေဆာငျခငး၊ သာဓကအားျဖင ဒမကေရစစနစ (သမၼတစနစ)၊လ႕အခြငအေရးဟ ေၾကျငာျခငး၊ အျပညျပညဆငရာ ကလသမဂၢသညလညးအေရာငေဖာသြားေၾကာငး၊ ေလာကႀကး၏ အငအားႀကးႏငငမားမ အငအားေသးႏငငမားက ႀကးစး ဩဇာလြမးမးႏငရန၊ အႏရာယမားေသာ ဉာဏဆငမႈမားကျပလပလာေၾကာငး ေတြ႔ရေပမည။ ယတစြအဆး မမတ႔အတြငး မေကာငးစတမားကပင ထတေဖၚေၾကျငာလာေခၿပ။

တစနညးဆရလင ေကာငးေပသည။ မမတ႔၏အတြငးစတမား အားလးက ေဖၚျပလကျခငးျဖစေပသည။ ကယအထပက ေျဖျပသလ ျဖစသြားေပသည။(ဤေနရာ၌ မရငးကမးရငသည အရနႏငငသားမား၏ ေျပာေလ ေျပာထရသညဆ႐းစကားကသးထားေပသည။ ကၽြနေတာအေနျဖင ျမနမာလသေဘာေပါကရနေရးလကရပါသည။ဘာသာျပနသ)

ဤအေတာအတြငး အလာဟဟအရငျမတ၏ ၾကငနာသနားေပးမႈ၊က႐ဏာ ခးျမႇငမႈ ၿပးေနာက၊ လမးတငးမးႏြယ၏ ဇာတကယပငစြမးအားမားတညး ဟေသာခလစရာမအပ အျခားမညသညအရာမ မရေတာၿပ မဟတပါသေလာ!

မနလေပသည။ ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင အငအားႀကးမားေအာင ႀကးစားရေပမည။ ယေန႔စနစသည အငအားနညးသခရၿပး၊ အႏမခေသာ ေခတျဖစေနေပၿပ။

ဤအေျခအေန၌ တေလာကလးရ မြတစလငမားအေနျဖင စညးလးညညြတစြာ လကတြၾကမညဆလင မမတ႔၏ ႀကးမားေသာ ယဥေကးမႈ၊ ႐ပ ဝတ

11

အငအားမား ပငဆငလာၿပး မတရားအႏငကငေသာ အငအားသး (ႏငငမားမ)ကာကြယႏငေပမည။

ကၽြနေတာအေနျဖင ႏစမားစြာကပင ေနရာတငး၌ မြတစလငမားစညးလး ညညြတေရးက ေျပာဆေနၾကေၾကာငး၊ စညးလးေရး ရကသတပတအမညျဖင လႈပရားၾကျခငး၊ စညးလးေရးႏင ပတသက၍ ညလာခမား၊ကြနဖရငမား ျပလပေနျခငး၊ ေကြးေၾကာသမား စဥဆကမျပတ နားေသာတဆငေနရပါသည။

ဤလပရပမားသည လကရေခတကာလ၏ လမႈေရးႏငႏငငေရးအတြက ေကာငးျမတေသာ အကးမား သကေရာကေစပါသည။ ရနသမားကစးရမစရာျဖစေအာငလပခေပသည။ သ႔ေသာလညးပ ယေန႔ ထေၾကာကလန႔ဖြယေကာငးေသာ မနတငးမား (မေကာငးမႈမား၊ ႀကစညမႈမားစသည…) တ႔ကရငဆငေျဖရငးေပးႏငသည အဆငအထ မေရာကေသးေခ။

ဤကသ႔အဆင မေရာကရျခငးႏငပတသက၍ ေအာကပါအတငး အခအခကအလကမားက အကဥးခပတငျပႏငပါသည။

(၁)အေျခခငေသာ စညးလးညညြတမႈ မရေသးျခငးႏင အစၥလာမ အသငးအဝငးအတြငး၌ စညးလးညညြတေရးဝါဒက နကနကနန၊ ေပၚေပါက ေအာငမလပႏငေသာေၾကာင၊ တေလာကလးရ မြတစလငမား အားလးက တစခတညးေသာလမးေပၚ ေလာကလမးဖ႔ မလပႏငေသာေၾကာငျဖစေပသည။

(၂)ရနသမားအေနျဖင မေကာငးျမငမႈမား၊ မေကာငးေတြးမႈမား၊ ကြလြမႈမား၊ေဖါကျပနမႈမား၊ မြတစလငမားအၾကား ေပၚေပါကလာေအာင ႀကးမား ကယျပန႔စြာ စမကနးမားေၾကာငးျဖစပါသည။

သတငးဌာနမား၊ မဒယာမားမ ထတလႊငေသာ သတငးမားက ေလလာသးသပျခငးျဖင ၎(အစၥလာမရနသ)၊ သတငးဌာနမားသည အစၥလာမအေပၚမေကာငးျမငေစရန၊ အထငမားေစရန စသည အစအစဥမားအတြက ေငြေၾကးႀကးႀကးမားမား အသးျပထားေၾကာငး၊ မမတ႔၏ ရညရြယခကမားေအာငျမငရန

12

ႏစဘကေသာ (ရအာ၊ စြႏၷ) ရ အစြနးေရာက၊ တစေဇာကကနး၊ တစယသနအစြအလမးႀကးသမားက အသးခေနေသာေၾကာငျဖစပါသည။

(က) ခငလေသာ သရခကမားအရ အစြနးေရာကဝဟာဘမား၊စလဖမား(ေဆာဒအာရပႏငင)အေနျဖင စြနႏၷ၊ ရအာ ကြလြမႈက အားေပးေသာ-

အဓက႐ဏးက ျဖစေစေသာ စာအပေပါငးအပေရ သနး(၁၀၀) ပႏပၿပးဟာဂမားက ေဝငခေပသည။ ဤနညးျဖင မြတစလငမား၏ စညးလးေရးကျဖစေစေသာ ဟဂအား၊ ကြလြမႈ၊ အဓက႐ဏးမႈ ျဖစေအာငအသးခေနၾကေပသည။ ဝမးနညးဖြယေကာငးေလစြ! ဤကသ႔ေသာ လပရပမားသည ႏစစဥႏစတငး လပလကရၾကေပသည။

(ခ)တစယသနဝဟာဘ၊ စလဖမားအေနျဖင ႏစစဥႏစတငး ဟဂကာလ၊ထ႔အျပင အမရဟအခနမား၌ ကြလြမႈ၊ စညးလးမႈ ပကျပားေစရန၊ အဓက႐ဏးမား ေပၚေပါကလာေစရန အျပညအဝ ႀကးစားေနၾကေပသည။ အရနႏငေဆာဒအာရပ အၾကားဆကဆေရး ေခာမြတေနသညကပင ရအာမား၏ဆန႔ကငဘက၊ မာေကာေသာ စကားလးမားကသးစြေနၾကသည။

(ဂ)ေစပါေယဆြာဟာဗာ(سپاه صحابھ)၊ ပါကစၥတန(ေသာငးကနးသ အဖကသမား)မား၏ သတျဖတ တကခကခမႈမား၊ အႏပစကခေနရသမား၊ မကာကြယ ႏငေသာသမားကလၾကား၊သၾကားသတျဖတေနၾကျခငး၊ ပဆးသညမာ-မမတ႔ လပခသေသာငးကနးမႈမားအေပၚဂဏယေနၾကျခငးသည အမားအသပင။

(ဃ) အစြနးေရာက၊ တစယသနမားက ႀကးမားလာေအာင ပးေထာင ေပးျခငး၊သာဓကအားျဖင သကေသအေထာကအထား အမားအျပားရေပသည။သာလဗန အဖြ႔အားအငအားရ အဖြ႔တစချဖစလာေအာင ပးေထာငရာ၌ အေမရကန အာဏာရငမား၏ လကခကပင ျဖစေပသည။ အေမရကန အာဏာပငမားအေနျဖင အျခားတဖက၌ အႏရာယရေသာ လပငနးမားက လပထားေပသည။ တစဖကမ အစၥလာမအား အျမငမားေစရန အၾကမးဖကေသာသာသနာ၊ က႐ဏာကငးေသာသာသနာ၊ အသပညာ၊ အတတပညာႏငကငးေသာသာသနာ၊ ယဥေကးသမေမြ႔မႈမရေသာသာသနာ အျဖစ ေဖာျပၿပး၊

13

အျခား တစဖက၌ မြတစလငမားအၾကား ကြလြမႈ၊ အျပငးအထန ေပၚေပါကလာေစ ရနႀကးပမးလကရေပသည။

အေနာကႏငငမား၏ ႏငငေရးအရ ပးေထာငထားေသာ အစြနး ေရာကအသငးမားသည ေနာကဆး၎တ႔လကထမ ထြကသြားၾကေလသည။ ၎တ႔အတြကမေကာငးမႈဗလာျဖစသြားေပသည။ ၎တ႔ကယတင ခါးသးမႈမားႏငရငဆငရေလ၏။ ေနာကဆးကာကြယဖ႔ ျပနလပရျပန၏။

၃။ အခမြတစလငႏငငေရးေခါငးေဆာင အာဏာပငမားအေနျဖင လတတေလာ၊ေခတ အကးအျမတႏင မမတ႔၏အကးအျမတက ေရး႐ႈၿပး အစၥလာမကမာၻအတြက ေရရည အကးအျမတရမည ရညရြယခကမားက ေနာကသ႔လက ၾကသည။ အျခားတစဖက၌လညး (မြတစလငမား) စညးလးညညြတမႈလမးကပတပင ထားၾကေလ၏။

သာဓကအားျဖငေျပာရလင အခေသာ အစၥလာမႏငငမားက ၾကည႐ႈႏငေပသည။ ေခတယာယအကးအျမတႏင မမတ႔အတြက အစၥရာအ (လအခြငအေရးေဖာကဖကေသာ တရားမဝငႏငင အစၥေရး)ႏငႏငငေရး၊ စးပြားေရးအရေပါငးသငးဆကဆမႈျပၾကျခငးျဖစေပသည။ ဤအတြကေၾကာင အားလးအခကအခ၊ အကပအတညးမားႏင ရငဆငရေပသည။ ယတစြအဆး ၎အခအစၥလာမႏငငမားႏင အစၥရာအးတ႔သည စစေရး၌ အျပနအလနကည ေဖးမမႈမား ရေနေပသည။

မညသ႔ဆေစ အလမာေယအစၥလာမ၏ လကထ၌ရေနေပသည။အလမာ အေနျဖင (မြတစလငလထႀကးအား) မေကာငးေသာ ရလဒကျဖစေစ၊သသယမားႏငပတသကၿပး အသေပးႏႈးေဆာရေပမည။

ထ႔အျပငမညသည အစၥလာမႏငငႏင အနဂၽြနမာမားအေနျဖငအစၥလာမ ရနသမား၏ စာနာမႈႏင က႐ဏာမရေသာ ႏငငေရး လညကြကမားမကငးလြတ ႏငမညမဟတေၾကာငး ႏႈးေဆာသတေပးဖ႔အေရးႀကးေပသည။

အစၥလာမသာသနာ၏ ဥပေဒမားက(အေၾကာငးအရာမား) ရငးရငး၊လငးလငး၊ ျပတသားစြာတတႏငသမတငျပဖ႔ ႀကးစားရေပမည။ သ႔မသာ

14

အစၥလာမရနသမား၏ အစၥလာမဆန႔ကငေရးလႈပရားမႈမား၊ (ရအာ၊စြႏၷ) ႏစဘကစလးမ အစြနးေရာက၊ တယသနမား၏ အသဉာဏကငးမေသာ လႈပရားမႈမားကအခြငအေရးမေပးရာ ေရာကမညျဖစေပသည။

ဤအတြကေၾကာင ကၽြနေတာအေနျဖင အသငစာ႐ႈသပရတသတမား၏ လက၌ရေနေသာ ကမးငယေလးက ျပစဖ႔ဆးျဖတလက ေလသည။ဤကမး၌ မြတစလငမားက ခငမာေတာငတငးေစမည နညးလမးမား ကသးစြၿပးေရးသားဖ႔ႀကးစားထားပါသည။

ဤကမးငယ၌ စြနႏၷ၊ရအာတ႔၏ အေရးႀကး သေဘာထား ကြလြမႈမား၏ပငမအရငးအျမစသည ၎တ႔၏ထငေပၚေကာၾကားေသာ ကမးဂနႀကးမားကအေျချပေနေၾကာငး ရအာမား ႐ႈျမငသးသပမႈ၊ အျမငမနသမ ကးကားမႈ မနသမသည စြႏၷညေနာငမား၏ ကမးဂနမား၌ ရေနေၾကာငး လးဝထငရား လာေအာငေရးသားထားပါသည။

အေတြးအေခၚသန႔ရငးေသာ စြႏၷပညာရငတစပါး အေနျဖငလညးရအာမားသည မမတ႔၏(အစလ၊ဖ႐းအ)အားလးက ကၽြႏပတ႔၏ ကမးဂနမားျဖငသကေသထႏငသညဟ ဆထားေလ၏။

(အစးလ=အေျခခေရေသာကျမစမား၊အကသာခယမႈမား)

(ဖ႐းအ=ကငစဥကငရပမား၊အဟကမမား)

အငရာအလာဟသာအလာဟ ဤကမးငယအေနျဖင ၎စြနႏၷအာလငမ၏ စကားကမနကနေၾကာငးသကေသထေပလမမည။

အျခားတစဖကမလညး သကၡာခမႈ(သ႔) စးရမေၾကာငၾကမႈ (သ႔) ဒြဟသသယမား မကသပေပ အဟေလဘက(အ.စ)(ရအာမဇဟပ)အကသာမားႏငပကသကၿပး ေပၚေပါကလာေစမႈမားက ေျဖရငးေပးၿပး၊ တရားမတေသာယတေဗဒ (logic)က လကခေသာ သမားအၾကား ယၾကညမႈ၊ အေကာငးျမငမႈ၊တစဖြ႔ႏငတစဖြ႔ (စြႏၷ၊ ရအာ) နးကပလာၿပး အျမငမားမား၊ မေကာငးျမငမႈမားပေပာက သြားပါလမမည။

15

အရနႏငငသည အငအားႀကးမားေသာ စြမးအားရေသာ အစၥလာမ ႏငငတစႏငငျဖစေပသည။ အစၥလာမသာသနာက ကာကြယေသာ အငအားတစခအျဖစ ရေနေပမည။ ထနညးတစြာ ကမာၻ႔ရအာမားအတြကလညး ျဖစေပသည။

အခအသင(စာ႐ႈသ)ျဖစၿပး၊ ကၽြႏပ၏ သကေသ

အေထာကအထားမား(ဤကမးငယ)ျဖစေပသည။

ေဆြးေႏြးတငျပမညေခါငးစဥဆယခ

ကၽြနေတာတ႔(ရအာ)ႏင၎တ႔(စြနနညေနာငမား)အၾကားေဆြးေႏြးရသညအေရးအ

ႀကးဆးေခါငးစဥမားမေခါငးစဥဆယခ

၁။ ကမးေတာျမတကရအာနသည ျပျပငေျပာငးလမႈ အမးမးမ သန႔ရငးစင

ၾကယေၾကာငး။

၂။ သကကယား )تقیھ( ၊ကမးေတာျမတကရအာနႏငစြႏၷတအျမင။

၃။ သာဝကေတာႀကးမား၏ တရားမတမႈ (အကငစာရတ)။

၄။ သေတာစင အႀကးအကမား၏ ဂဗမာနအားေလးစား အ႐အေသေပးျခငး။

၅။ မသာ(متعھ) ယာယေနကာဟ

၆။ ေျမခအေပၚစဂသာ(سجده)ျပျခငး။

၇။ နမာဇႏစခအားတစခနတညး၌ေပါငးဖတျခငး။

၈။၊ ဝဇ၌ေျခမကစအထမဆာျပျခငး။

16

၉။ ဗစမငလလာဟစရဟအမ(ဒ)၏အစတအပငးျဖစျခငး။

၁၀။ အလာဟအခစေတာမားထမာအကအညေတာငးချခငး(توسل )။

၁။ကမးေတာျမတကရအာနသည

ျပျပငေျပာငးလမႈအမးမးမ

သန႔ရငးစငၾကယေၾကာငး။

ကမးေတာျမတကရအာနသညျပျပငေျပာငးလထားမႈကငးေၾကာငး

ရအာမားႏငပတသကၿပး မဟတမတရား စြပစြသာသနာျပေနၾကပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ ရအာမားအေနျဖငယေန႔လကရကၽြနေတာတ႔ႏငမြတစလငမားအားလးအၾကားရကမးေတာျမတကရအာနသညတမနေတာျမတႀကး မဟမၼဒ(ဆြ)အေပၚ ခေပးေတာမသည အတငး နဂ ပကတအတငးအေျပာငးအလြ မရေၾကာငး သကဝငယၾကညပါသည။ ယတစြအဆး အကၡရာတစလးမပင မတး၊မေလာဟ သကဝငယၾကညပါ၏။

အရညအတြက မားစြာေသာ သဖစးကမးဂနမား၊ အစလေလေဖကဟကမး စာအပမား၊ ၎ကသ႔ေသာ ကမးဂနမား၌ ဤကစၥႏငပတသကၿပး နကလ (ရဝါယတ၊ဟဒးစ၊…)အေထာကအထား၊ အကလလ(အသဉာဏ) အေထာကအထားမားျဖင ရငးလငးတငျပထားၿပးျဖစပါသည။

17

မြတစလငအလမာမားအေနျဖင ရအာျဖစေစ၊ စြႏၷျဖစေစ၊ အဂမာ(အလမာ အမားစ၏ ဆးျဖတခက)အရ ကမးေတာျမတကရအာန၌ အရာတစခ မေျပာငးလထားျခငးမရေၾကာငး ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင ယၾကညလကခထားသည။ ႏစဘကစလးမ အမားစ သေတသမားက ညညြတစြာဆထားသည မာ၎(ကမးေတာျမတကရအာန)၌မညသ႔ေသာ အရာမ ေလာထားျခငးမရေပ။

ႏစဘကစလးအတြငး၌ ကမးေတာျမတကရအာန၌ တစခခ ေလာထားေၾကာငး ယၾကညသမားမာ မေျပာပသေလာကရပါသည။ ၎တ႔၏အဆအမန႔မား က အေကာအေမာ အစၥလာမသခမနႀကးမားကမေထာကခထားေပ။

ႏစဘကစလး၏စာအပႏစအပ

အလာမာအလေလ စြနၷတမ ပညာရငတစပါးျဖစေသာ အဗႏလ ခါသး(ဗ)

မစၥရအေနျဖင )القرآنفى تحریفالفرقان )ေရးသားခ၏။ ၎စာအပအား၁၉၄၈ခႏစ(ဟဂရ၁၃၆၈ခႏစ)တြင ပႏပထတေဝခေပသည။ အလအဇဟရတကသလမ ဤစာအပအား သလငသခငးလက၍ သမးဆညးခသည။ သ႔ေသာအခေသာသမားထ ခြငမျပသညၾကားမေရာကရသြား၏။

ထနညးတစြာ စာအပအမည )فصل الخطاب فى تحریف كتاب رب األرباب(စာအပအား ရအာဟဒးစပါရဂမား အနကမ တစပါးျဖစေသာ ဟာဂႏရရေရးသားခၿပး ဟဂရ၁၂၉၁ခႏစ၌ ပႏပထတေဝခသည။ (ဤစာအပအား)ေဟာငေဇေအလမးေယနဂဖ၏ သာသနာသခမနအႀကးအကမားကကန႔ကြကခၾကၿပး သမးဆညးပတပငရနအမန႔ေပးခၾကသည။အေရအတြကမားစြာေသာ စာအပမား ၎စာအပ၏အေျဖအျဖစေရးသားခၾက၏။ ဤစာအပفصل الخطاب فى تحریف كتاب رب األرباب၏အေျဖအျဖစေရးသားခၾကေသာ သခမနႀကးမားမာ-

၁။ထပတနးဖကး(မဂသဟစ(ဒ))တစပါးျဖစေသာ မရဟြမရကခမဟမဒ

18

ဗင အဘလကာစင(မ)၊ နာမညေကာၾကားေသာ မအာရဗတဟရနနး (ကြယလြန၁၃၁၃ဟဂရ)က« ف الكتابعدم تحریكشف اإلرتیاب فى »အမညရစာအပအား ေရးသားခေပသည။

၂။မရဟြမအလာမာဆရက(သ)မဟမၼဒဟစငး(န)ရဟေရစသာနး(ကြယလြန၁၃၁၃ဟဂရ)က အမညျဖင«حفظ الكتاب الشریف عن شبھة القول بالتحریف»

الخطاب فى تحریف كتاب رب األربابفصل စာအပ၏ အေျဖေပးစာအပအျဖစေရးသားခေပသည။

၃။ ေဟာငေဇေအလမးေယနဂဖ၏ သေတသမားအနကမ တစပါးျဖစၿပး၊ေကာၾကားေသာ تفسیر آالء الرحمان» »အမညရသဖစးကမး၏ ပငရငကမးျပသျဖစေသာ မရဟြမ အလာမာ ဗလာဂး (ကြယလြန၁၃၅၂ဟဂရ)သည မမ၏သဖစးကမး၌ ကမးေတာျမတကရအာနအတြငး မညသ႔မ ေျပာငးလမႈ မရေၾကာငး အခနးက႑တစချဖစ ေရးသားထားသညမ ေလလာမတသားထကေပသည။ (၎အခနးက႑အား)1၌ေလလာမတသားႏငေပသည။

၄။ ကၽြႏပအေနျဖငလညး မမ၏စာအပ ၌«انواراالصول» ကမးေတာျမတ ကရအာနအတြငးမညသ႔မ ေျပာငးလမႈမရေၾကာငး အခနးက႑က အကယတဝင တငျပထားၿပး ဤအခနးက႑ႏငပတသက၍ ေမးျမနးခကမား၊ သသယဒြဟမားကျငငးမရႏငေအာင တ႔ျပနဖ႔လမးမရေအာင အေျဖေပးထားပါသည။

တကယတမး မရဟြမဟာဂႏရရသည သာသနာပညာရငတစပါးျဖစပါသည။ သ႔ေသာ အလာမာဗလာဂး၏ အဆအရ အားနညးေသာ၊ ရဝါယတေတာမားက အကးအကားျပမခသျဖင ပႏပထတေဝၿပးေနာက မမကယတငေနာငတရ မေလသည။ ေဟာငေဇေအလမးေယနဂဖ၏ သာသနာသခမန

1 25، صفحه 1آالء الرحمان، جلد

19

အႀကးအကမားက ဤလပရပအား ၎၏ ထငရားေသာ မားယြငးမႈအျဖစသတမတထားေပသည။2

စတဝငစားဖြယေကာငးသညမာ ဟာဂႏးရရ၏ စာအပ ب فصل الخطا ပႏပထတေဝၿပးေနာက အဘကဘကမ ေစာဒကတကမႈမား၊ ေဝဖနမႈမားျပလပလာရာ ေနာကဆး၌ မမကယက ကာကြယကာ၊ ကၽြနေတာဆလခကကကမးေတာျမတကရအာနအတြငး မညသ႔မ ေျပာငးလမႈမရ ဟဆလေၾကာငး၊ကၽြနေတာတငျပမႈႈလြ သြားေၾကာငး၊ဟ၍ စာအပတစခထပေရးခ၏။3

မရဟြမ အလာမာဆရက(သ) ဟဗသဒး(န)ရဟေရစသာနးတငျပသညမာ ကၽြနေတာ စမရာၿမ႕၌ ေနခတနးက မရဟြမေမရဇာေယရးရာဇး ဤနယေျမ၏ အႀကးအကျဖစၿပး ၎၏ႀကးပမးမႈျဖင ဤၿမ႕သည ရအာတ႔၏အခကအခာ ဗဟသာသာနာတကသလျဖစေနေပသည။ကၽြနေတာသြားသညမဂလစတငး ဟာဂႏးရရး၏ စာအပႏငပတသကၿပး မေကနပမႈ၊ ခစားရမႈႏငအတဆန႔ကငေျပာဆၾကသည။ အခ႕ဆလင ျပငးထန ဆးရြားေသာစကားလးမားျဖင ၎အားေျပာဆခၾကသည။4

ဒလအေျခအေန ေရာကေနတာေတာငမ ဟာဂႏးရရ၏ အဆအမန႔မား၊(အေရး အသားမား)က ရအာယၾကညမႈဟ မလြမေသြ ေျပာႏငပါသလား?ယခအခါ၌ အယသညးေသာ၊ ဝဟာဘအခ႕က- ဒစာအပ ကفصل الخطابအေၾကာငးျပၿပး၊ ရအာေတြဟာ ကမးေတာျမတကရအာန၌ ေျပာငးလြမႈရပါတယဟ လကခယၾကညၾကပါသညဟ အႀကမႀကမ ေျပာဆ ေရးသားေနၾကသည။

2 311، صفحه 2آالء الرحمان، جلد

3 231، صفحه 16لذریعه، جلد

4 143برهان روشن، صفحه

20

တကယတမး ေျပာရမညဆလင-

၁။အကယ၍စာအပတစအပတညးက ရအာမားရ အကသာယၾကညမႈ အျဖစသကေသထမညဆလင၊ မလြမေသြကမးေတာျမတ ကရအာန၌ ေျပာငးလြမႈရေၾကာငး စြႏၷအလမာမားက လကခေၾကာငး ေျပာဆေရးသားရေပမည။အေၾကာငးသညကား အဗႏလခါသး(ဗ) မစၥရက )القرآنفى تحریفالفرقان(

ေရးသား ထားေပသည။

အကယ၍အလမာအဇဟရ၏ ျပစတင႐ႈ႕ခမႈအား ကမးေတာျမတကရအာန၌ ေျပာငးလြမႈမရေၾကာငး သကေသအေထာကအထားျဖစႏင လငအလမာ နဂဖအေနျဖငفصل الخطاب فى تحریف كتاب رب األرباب အားျပစတင႐ႈ႕ခမႈက လညး ကမးေတာျမတကရအာန၌ ေျပာငးလြမႈမရေၾကာငးသကေသအေထာက အထား အျဖစ လကခရလကမည။

၂။ အဟေလစြနႏၷတ၏ အေကာအေမာ သဖစးစာအပႀကး ႏစအပျဖစေသာ၊« » قرطبى ႏင درالمنثور« » ၌ဟဇရတ(သ)အာေအရာ(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ၾကငယာေတာ)ထမဆငျပနေရးသားထားသည။ေျပာၾကားသညမာ-

« ! آیة فلم یبق منھا إال ثالث و سبعینكانت مأتىانھا ـ اى سورة األحزاب ـ »5

စရာဟအဟဇာ(ပ)၏အာယတေတာအပါး၂၀၀ရရာမ၊၇၃ပါးအာယတေတာသာလင ကနရစေတာမ၏။

ဒထကျမငေသာ စဟးဘခါရကမးႏင စဟးမြတစလင ကမးေတာျမတကရအာန၌ ေျပာငးလြမႈရေၾကာငးက ေဖာျပေနေသာ ရဝါယတေတာက ႐ႈစားႏငေပသည။6

5 180، صفحه 5و تفسیر الدر المنثور، جلد 113، صفحه 14تفسیر قرطبى، جلد

6 ، صفحه5و جلد 167، صفحه 4د و صحیح مسلم، جل211تا 208، صفحه 8صحیح بخارى، جلد 116

21

သ႔ေသာလညး ကၽြႏပတ႔အေနျဖင စာေရးဆရာတစေယာကေၾကာငျဖစေစ၊ အားနညးေသာ မမနကနေသာ ရဝါယတေတာအခ႕ေၾကာငျဖစေစ စြႏၷညေနာငမားက ကမးေတာျမတကရအာန၌ ေျပာငးလြမႈက လကခထားသမားဟ ပဒမတပ၊ စြပစြရနလး၀သေဘာတမညမဟတေခ။(စြႏၷ)ညေနာငမား ကလညး စာေရးဆရာ တစေယာကေၾကာငျဖစေစ၊တခ႕မမနကနေသာအဆ၊ ရအာ အႀကးအက အလမာမား မႏစသကသညအားနညးေသာ ဟဒးစေတာ အခ႕ေၾကာင ျဖစေစ၊ ရအာေတြဟာ ကမးေတာျမတကရအာန၌ အေျပာငး အလြရေၾကာငး လကခထားသမားဟ မစြပစြသငေပ။

၃။ صل الخطاب فى تحریف كتاب رب األربابف ေရးသားသ ဟာဂႏရရကရဝါယတေတာမားက ဆငျပနသ သးဥးဆမတစဆင ဆငျပနထားေပသည။(အဆပါသးဥးမာ အစၥလာမ ယၾကညမႈမားက ခးေဖါကသ၊ (သ႔)မသားဆသ၊(သ႔) အေျခအေန အတအကမသရသ၊(အဟမဒဗငမဟမၼဒအလစယာရး။အစၥလာမ ယၾကညမႈ မားကခးေဖာကသ၊အလဗငအဟမဒကဖး မသားဆသ၊ အဘးလဂ႐းဒ အေျခအေနအတအကမသရသ၊(သ႔)မစာၦေကာင)ျဖစေပသည။7

အစၥလာမဂဏးဏနမား၏ ကြလြမႈမားကအေျချပ၍ အစၥလာမ အတြကထခကနစနာမႈမျဖစသငေပ။

၄။ ရအာမားအေနျဖင အလာဟအရငျမတ၏ ကမးေတာျမတ၌ အေျပာငးအလရပါသညဟ ယၾကညေၾကာငးစြပစြေနသမား သတမျပမေသာအခကမာအစၥလာမ ဂဏးကြမား၏ ကြလြမႈ၊ စြပစြမႈျပနာမားသည အစၥလာမအားထခက နစနာေစေသာ အခကပငျဖစေပသည။ အေၾကာငးသညကား အစၥလာမမဟတသမားက မြတစလငမားအၾကား၌ ကရအာနကမးေတာျမတ၌

7 رجال نجاشى و فهرست شیخ ႏငအျခားကမးမား၌ဤသးေယာကအေၾကာငးေလလာႏငေပသည။

22

အေျပာငးအလ မရေသာ ယၾကညမႈသည တညတညြတတညး မဟတေၾကာငးေျပာဆႏငေပသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ မြတစလငမား၏ ႀကးမားေသာအပစအေနျဖင ကမးေတာျမတကရအာန၌ အေျပာငးအလရေၾကာငး သကဝငယၾကညလကရၾကေပသည။

ကၽြနေတာအေနျဖင ဤမြတစလငညေနာငမားက သတေပး ႏႈးေဆာလသညမာဂဏးဏနမားႏငကြလြမႈျပနာျဖင အစၥလာမ၏ႏလးသညးပြတျဖစသည (ဆလသညမာ)ကမးေတာျမတကရအာန အားမထခကေစရနရနျဖစပါသည။

အားလး စေပါငး၍ ကမးေတာျမတကရအာနအား ေထာကထားၾကပါစ႔။မမ၏ေဟာၾကားခကမား၌ ကမးေတာျမတကရအာနတြင အေျပာငးအလရသညဟ ထည႔သြငးေဟာေျပာ၍ အစၥလာမရနသမားအား အားေပးကညမႈ မျပပါႏင။

၅။ကမးေတာျမတကရအာန၌ အေျပာငးအလရသညဟေသာကစၥသည မညမအထကယျပန႔သြားသညဆလငကၽြနေတာ၏ခရးစဥမားအနကမ တစချဖစေသာအြမမရာျပရနအတြက အလာဟအရငျမတ၏ အမေတာသ႔သြားေရာကရာေဆာဒအာေရဗးယားႏငငသ႔ခရးထြကခၿပး ေဆာဒသာသနာေရးဝနႀကးႏငေတြ႔ဆခရာ၌သရခရေပသည။ ၎အေနျဖငကၽြနေတာတ႔အား ႀကဆ၏။ ၀နႀကးက ေျပာၾကားသညမာလႀကးမငးတ႔ထရေသာ ကမးေတာျမတကရအာနသည ကၽြနေတာတ႔ထ၌ ရေသာကရအာနႏင မတေၾကာငး သထားရပါတယ။

( !! سمعت أن لكم مصحفا غیر مصحفنا )

ကၽြနေတာကျပနလည ေျဖၾကားသညမာ ဤကစၥအတြက စစေဆးဖ႔အရမးလြယကပါတယ။ လႀကးမငးကယတငျဖစေစ၊ ဒါမမဟတ ကယစားလယတစဥးအား ကၽြနေတာတ႔ႏငအတ (ကၽြနေတာတ႔၏ စရတျဖင) လကခပါ။တဟရန ေရာကလင(ဒကစၥအတြက) အေျဖထြကလာပါလမမယ။ (တဟရနရ)ဗလမား အားလး၊ အမမားအားလး၌ ကမးေတာျမတကရအာန ရပါတယ။ေထာငႏငခေသာ ဗလဝတေကာငးေတာမား၊ ေထာငေပါငးမားေသာအမမားတဟရနၿမ႕၌ တညရပါတယ။ ဗလႏငအမက ေရြးခယဖ႔တာဝနလႀကးမငးန႔ကယစားလယက အပပါတယ။ ႀကကတအမက တခါးေခါကၿပး ကရအာန ကမး

23

ေတာျမတကေတာငးယစစေဆးၾကညပါ။ကမာၻ႔ေပၚရကရအာနမားကသ႔ဘယေနရာကမဆ အကၡရာတစလး တစပါဒမပငကြလြျခားနားမႈမရေၾကာငး ေတြ႔ရပါလမမယ။ လႀကးမငးကသ႔ ပညာတတတစဥးအေနန႔ ဤသ႔ေသာ ေကာလဟလ လမလညမႈမားက မယၾကညသငေပ။

၆။ကၽြနေတာတ႔ရ ေျမာကမားစြာေသာ ကာရမားဟာ အျပညျပညဆငရာကရအာန ဖတရြတၿပငပြမား၌ ပထမဆမားက ဆြတခးခၾကပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ရ ဟာဖစအာဂေဆာငမား၊ အထးသျဖင ကေလးငယမားဟာ အစၥလာမႏငငမားက အၾသခးသြားရေအာင အစြမးျပခၾကပါသည။

ႏစစဥႏစတငး ကၽြနေတာတ႔မာ အာဂေဆာင ဟာဖစမား၊ကာရမားေထာငႏငခၿပး ထြနးေပါကပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ႏငင(အရန)၌ အာဂေဆာငသငတနးမား၊ ေကရအတ၊ သဖစရသငတနးမား၊ ကရအာနပညာေပး သငတနးေကာငးမားေနရာအႏလြမးမးေနပါၿပ။ အားလးအေနျဖင အနးကပလြယကစြာဤအစအစဥမားျဖငအမနတရားကသရရနအတြကေလလာႏငေပသည။

ဤေနရာမားအားလး၌ မြတစလငေလာကတြင ထငေပၚေကာၾကားေသာ ကမးေတာျမတကရအာနသာ ျဖစေပသည။ မညသမ(မြတစလငမား၏)ကမးျမတကရအာနမအပအျခားကမးေတာျမတကရအာန(အသစ)ကလကမခ ၾကေပ။ ထ႔အျပင မဂလစ၊ မဟေဖလမားကငးပရာ၌ ကမးေတာျမတကရအာန၌အေျပာငးအလ ရေၾကာငး မညသညအခါမ မေျပာဆၾကေပ။

ကမးေတာျမတကရအာနအတြငးအေျပာငးအလမရေၾကာငး

အကလ(عقلى ) ႏင နကလ(نقلى ) အေထာကအထားမား

၇။ကမးေတာျမတကရအာနအတြငး အေျပာငးအလမရေၾကာငးအေပၚ အကလးႏငနကလအေထာကအထားေျမာကမားစြာရေၾကာငး ယၾကညပါသည။အေၾကာငး သညကား ကမးေတာျမတကရအာနတြင ေဖာျပေတာမသညမာ

24

إنا نحن نزلنا الذكر وإنا لھ لحافظون) )

အဓပၸာယ။ ။ ((ငါ(အလာဟ)အေနျဖင ကမးေတာျမတကရအာနအားခေပးေတာမၿပးကယေတာတင၎ကမးေတာျမတအားထနးသမးေစာငေရာကေတာမ ေပသည။8 ))

တစဖန အျခားတေနရာ၌ မန႔ၾကားထားေတာမသညမာ-

( وإنھ لكتاب عزیز حكیم حمید* خلفھ تنزیل من بین یدیھ وال من ال یأتیھ الباطل من )

အဓပၸာယ။ ။ ((ဤစာအပအား လးဝေအာငႏငမညမဟတေခ။လမးမားအေနျဖင ေရ႕မျဖစေစ၊ ေနာကမျဖစေစ မဖကဆး ႏငေပ။အေၾကာငးသညကား ဟကးမ ႏငဟမး(ဒ) ျဖစေတာမေသာ အလာဟအရငျမတထေတာမခေတာမ ထားေသာ ေၾကာငျဖစေပသည။9))

အလာဟအရငျမတ ကယေတာတင ထနးသမးေစာငေရာကေတာမရနတာဝနယထားေသာ ဤကသ႔ေသာ ကမးစာအပအတြငး မညသက အေျပာငးအလ ျပရပါသနညး။ အေျပာငးအလျပႏငပါမညနညး။?

ကမးေတာျမတ ကရအာနသည ပစထားရမည၊ ေမသြားရမညကမးမဟတသညအတြက မညသမဆ ၎ကမးျမတအတြငး ေလာျခငး၊ တးျခငးျပႏငစြမး မရေပ။

(ဝဟကမးစာအပ) ကမးေတာျမတကရအာနအား ေရးသားသမား၏အေရအတြကမာ ၁၄ေယာကမစ၍ အေယာက၄၀၀အထရပါသည။ ထသမားသည အာယတေတာတစပါးကေရာကခနတငး ေရးသားသမားျဖစၾကေပသည။

ရာေပါငးမားစြာေသာ အာဂေဆာငဟာဖစမား ကယေတာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထကေတာ၌ ရခေပသည။ ၎တ႔အေနျဖင ကေရာကလာေသာ အာယတေတာမားက အာဂေဆာငခၾကေပသည။

8 9سوره حجر، آیه

9 42و 41سوره فصلت، آیه

25

ကမးေတာျမတကရအာနအား ဖတရြတသရဇၨယျခငးသည ထေခတကာလ၌ ၎တ႔အတြက အေရးအႀကးဆး ေအဗာဒတ(သ)တစခအျဖစ ျပဆထားပါသည။ ထ႔အျပင ေန႔ႏငညမျပတ ဖတရြတသရဇၥာယခၾကေပသည။

ကမးေတာျမတကရအာနသည ထအခနကာလ၌ပင အစၥလာမ အေျခခဥပေဒသမားႏင မြတစလငဘဝအတြက ဥပေဒ ျဖစခေပသည။ ၎တ႔၏ဘဝတစေလာကလး၌ ကမးေတာျမတကရအာနသညအတရခေပသည။၎တ႔၏ဘ၀တညေဆာကရာ လမးစဥျဖစခသည။

အသဉာဏဥးေႏာကျဖင စဥးစားမညဆလငလညး ဤကသ႔ေသာကမးစာအပအတြငး လတးပေလာလပဖ႔ရာမျဖစႏငေခ။

မာစးမေအမာမမား(အ.စ)မ တစဆငကၽြနေတာတ႔ထေရာကရလာေသာ အစၥလာမမး ရဝါယတမား၌လညး ကမးေတာျမတကရအာန၏ ၿပး ျပညစမႈ၊အေျပာငးအလကငးမႈက ေဖာျပထားပါသည။

အမးရြလမေမနးေမာငလာအလ(အ.စ)က နဟဂဗလာဂါကမး၌ရငးလငး ျပတသားစြာ ႁမြကဟထားသညမာ-

أنزل علیكم ا لكتاب تبیانا كتاب، لكل شىء و عمر فیكم نبیھ أزمانا حتى أكمل لھ و لكم فیما أنزل من دینھ الذي رضى لنفسھ

အဓပၸာယ။ ။ ((အလာဟဟအရငျမတသခငသညအရာရာကတငျပႏငေသာ ကမးေတာျမတ ကရအာနအားခေပးသနားေတာမထားသည။ အလာဟဟ အရင ျမတသခငသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အား မမ၏ သာသနာေတာအား အသငတ႔အတြကကမးေတာျမတကရအာန၏ အကအညျဖင ၿပးျပညစေအာင လပရနအထသကေတာခးျမႇငထားေပသည။10 ))

10 86نهج البالغه، خطبه

26

ေျမာကမားစြာေသာနဟဂဗလာဂါကမး၏ခြသဗာမား၌ ကမးေတာျမတကရအာနႏင ပတသကၿပးလာရပါသည။ သ႔ေသာ မညသညေနရာ၌မကမးေတာျမတ ကရအာနတြင အေျပာငးအလရေၾကာငးႏင ပတသက၍မႁမြကဆ ထားေပ။ ကမးေတာျမတကရအာန၏ ၿပးျပညစမႈကသာလင ႁမြကဆထားပါသည။

ဟဒးစေတာတစပါး ၌ နဝမေျမာကေအမာမ ဟဇရတ(သ)ေအမာမမဟမၼဒဗင အလယလသကး(အ.စ) သခငက မမ၏သာဝကေတာတစပါးအားလထအေနျဖင အလာဟဟအရငျမတ၏ လမးေတာမ လမးလြသြားေစသညအေၾကာငးအရာႏငပတသက၍ မန႔ဆခကကကၽြနေတာတငျပရမညဆလင-

( أقاموا حروفھ و نبذھم الكتاب أن و كان من حرفوا حدوده )

အဓပၸာယ။ ။ (( မြတစလငလထအတြငးမ အပစတစစသညကမးေတာျမတကရ အာနအား မကကြယျပ စြန႔လြတထားၾကသည။ဆလသညမာ ၎တ႔သည ကမးေတာျမတကရအာန၏ စာသားမားကသာယထားၾကသည။ သ႔ေသာ (အာယတေတာမား၏) ဆလခကအနကအဓပၸာယက ေျပာငးလၾကကန၏။11))

ဤဟဒးစေတာႏင ၎ကသ႔ေသာ ဟဒးစေတာမားတြင မးေမာငးထးျပေနသည အခကမာ ကမးေတာျမတကရအာနသည အကၡရာႏင ေျပာငးလြမႈ၊ ေျပာငးလမႈမရခဘ ကနရေနျခငးျဖစပါသည။ ၎၏ အဓပၸာယက အပစတစစအေနျဖင မမတ႔၏ အကးအျမတ၊ နဖစအတြက ေျပာငးလပစၾက သည။၎၏အာယတေတာမားက သဖစရ အစစမ လြေခာကာ (မမလရာ)

ျပနဆၾကသည။

ဤေနရာ၌ အေရးႀကးေသာ အခကတစခက ထငရားျပတသားသြား၏။အကယ၍ အခ႕ ရဝါယတေတာမား၌ ေျပာငးလြမႈ၊ ေျပာငးလမႈဟ လာရခပါသည။ အဓပၸာယဆလခကက ေျပာငးလျခငး၊ မမစတႀကက သဖစရ

11 53، صفحه 8كافى، جلد

27

ဖြငဆၾကျခငး က ဆလျခငးျဖစပါသည။ စာသားႏင အကၡရာေျပာငးလျခငးကဆလခက မဟတေခ။

အျခားတစဖကတြင ကၽြနေတာတ႔ထ မာစးမေအမာမမားမတဆငစစမနေသာ ရဝါယတေတာမားေရာကရလာသညက တငျပရမညဆလငရဝါယတေတာမား မန၊မမနအထးသျဖင ရဝါယတေတာမားၾကား၌ဆန႔ကငဘက ေတြ႔ရခနတြင ၎ရဝါယတေတာမားက ကမးေတာျမတကရအာနျဖင ညႇၾကညရန ျဖစေပသည။ ကမးေတာျမတ ကရအာနႏင ညလငမနကနၿပး ၎အေပၚ လကေတြ႔လကနာ ကငသးရေပမည။ ထ႔အျပငကမးေတာျမတကရအာနႏင မညညြတပါက စြန႔လႊတရေပမည။

12 هللا فردوه ( على كتاب هللا فما وافق كتاب هللا فخذوه و ما خالف كتاب اعرضوھما )

ဒ(ဟဒးစေတာ)သည ကမးေတာျမတကရအာနအတြငး ေျပာငးလမႈမရေၾကာငး ထငရားရငးလငးေသာ သကေသအေထာကအထား ျဖစပါသည။အေၾကာငးသညကား အကယ၍ ဤကသ႔သာ မျဖစပါက အမားအမနက ခနေသာ ခနခြငျဖစမည မဟတေခ။

ဤအားလးေသာ ဟဒးစေတာမားအျပငေကာၾကားလေသာ ဟဒးစေစစကာလငး(န) စြနႏၷ ရအာကမးမား၌ အကယတဝငလာရေပသည။13

တငျပသညမာ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ၾကားေတာမသညမာ-

تضلو تمسكتم بھما لن فیكم الثقلین كتاب هللا و عترتي أھل بیتي ما إن )ا إني تارك )

အဓပၸာယ။ ။ (( အကၽြႏပအေနျဖင အသငတ႔အၾကား၌အဖးမျဖတႏငေသာ အရာႏစခအား အမတတရ ထားေပးခမည။ အလာဟအရငျမတ၏ ကမးေတာ (ကရအာန)ႏင ကၽြႏပ၏ အႏြယေတာမြန

12 80، صفحه 18وسائل الشیعه، جلد

13 331، صفحه 36جلد بحاراالنوار،

28

အဟေလဘက(အ.စ) ျဖစေခသည။ အကယ၍ ၎တ႔အား ၿမၿမစြာ ဆပကင၊အဆကအသြယ ျပထားမည ဆလင လးဝမခ လမးလြမားလမမညမဟတေခ။))

ဤဟဒးစေတာတြင ကမးေတာျမတကရအာနႏင တမနေတာျမတႀကး၏ အဟေလဘက(အ.စ)သည လထအတြက အရမးစတအခရဆး ခလႈရာေနရာႏင ေကယာမတ(သ)အထ လထလမးညႊနျဖစေၾကာငး ေဖာျပထားေပသည။ အကယ၍ ကမးေတာျမတ ကရအာနအတြငး ေျပာငးလမႈရပါက လထအတြက စတခရေသာ ခလရာေနႏင လမးလြ၊လမးမားမ ကယတငေပးႏငမညမဟတေခ။14

အႏစခပစကား

၈။ ေနာကဆးစကားသညကား သတစပါး လးဝမေျပာထားေသာ၊ မလပထားေသာ အရာက စြပစြျခငးသည အလာဟအရငျမတ၏ အထေတာ၌ ႀကးမားေသာဂနာမားမ တစချဖစပါသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖင ေနရာတငး၌ ေျပာခပါသည။ ေျပာပါမည။ရအာသေတသမား၊ ႀကးမားေသာ သခမနမားမ မညသ တစဥးတစေယာက မပငမမတ႔၏စာအပမား၌ ကမးေတာျမတကရအာန အတြငး ေျပာငးလမႈ၊ေျပာငးလြမႈရသညဟ လကမခခေၾကာငး သကေသျပထားပါသည။ သ႔ေသာအခ႕အယသညး၊ ပညာမအပစတစစသာ အႀကမႀကမ စြပစြလကရေပသည။ေကယာမတ(သ)ေန႔၌ ယငးစြပစြမႈႏင ကရအာနကမးေတာျမတအား မယၾကညေအာငလပမႈမားအတြက မညသ႔အေျဖေပးၾကမညမသေပ။

အကယ၍ အသင၏အေၾကာငးျပခကက အားနညး မမနကနေသာဟဒးစေတာမား အခ႕ကၽြႏပတ႔စာအပမား၌ လာေရာကမႈက အေျခခခမညဆလင ဤကသ႔ေသာ ဟဒးစေတာမားသည အသငတ႔၏ဟဒးစကမးကး

14 ပမ၍ေလလာလရငအကၽြႏပ၏ «انواراالصول» စာအပကေလလာေပးပါ။

29

စာအပမား သဖစရမား၌လညး လာရေၾကာငး ကၽြနေတာ အစကတညးကလမးညႊနၿပးသား ျဖစပါသည။

မညသည ဂဏးပင ျဖစပါေစ အားနညးေသာ မမနကနေသာ ဟဒးစေတာမားက အေျခမခၾကေပ။ ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင ကမးေတာျမတ ကရအာနအတြငး ေျပာငးလမႈရေၾကာငးက ျပဆထားေသာ အားနညးမမနကနေသာရဝါယတမားက သးထားသည အဗႏလခါသး(ဗ)မစၥရေရးသားထား ေသာ

)القرآنفى تحریفالفرقان ) စာအပကအေျချပ၍ အသငတ႔အား လးဝဧကနစြပစြမည မဟတ ေပ။ ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင အယသညးမႈျဖင ကမးေတာျမတကရအာန အား အပက အစး မခႏငေပ။

ကမးေတာျမတကရအာန၌ ေျပာငးလြမႈရပါသညဟ၍ မဆၾကပါႏင။အစၥလာမ၊ မြတစလငႏင ကမးေတာျမတကရအာနအေပၚ မႏပစကပါႏင။ကမာၻ႔မြတစလငမား၏ ပငမအရငးအျမစျဖစေသာ ကမးေတာျမတအေပၚယၾကညသက၀ငမႈအား ေျပာငးလြမႈရပါသညဟေသာ စကားလး အႀကမႀကမသး၍ မဖကစးၾကပါႏင။ (အစၥလာမ)ရနသအား အခြငအေရး မေပးၾကပါႏင။အသငသည ဤသ႔ေသာ နညးလမးမားျဖင ရအာ၊ အဟေလဘက(အ.စ)

ေနာကလကမားက လကစားေခမညဆလင၊ အစၥလာမအတျမစကသာတနလႈပေစျခငး ျဖစမညအေၾကာငး အေသအခာ သေဘာေပါကထား သငေပသည။ အေၾကာငးသညကား မြတစလငအပစႀကး တစစသည ကမးေတာျမတကရအာနအတြငး ေျပာငးလမႈရေၾကာငး လကခယၾကညၾကသညဟ ဆၾကေပမည။ ဤအခကသည ကမးေတာျမတ ကရအာနအေပၚ ႀကးမားေသာ ႏပစကညႇဥးပနးမႈ တစချဖစေပသည။

ေနာကဆး၌ ထပ၍ တစႀကမရငးရငးေလး ေျပာပါရေစ။ မညသညရအာ၊ စြႏၷသေတသတစဥး တစေယာကမပင ကမးေတာျမတ ကရအာန အတြငးေျပာငးလမႈရေၾကာငး လကမချခငးျဖစေပသည။ ယေန႔မြတစလငမားလကဝယရ ကမးေတာျမတ ကရအာနသည တမနေတာျမတ(ဆြ) အေပၚကေရာကခသညအတငးသာလငျဖစေၾကာငးလးဝအျပညအဝလကခထားပါ

30

သည။

ကမးေတာျမတကရအာနမ မန႔ၾကားသညအတငး ကမးေတာျမတကရအာနအား အမးမးေသာ ေျပာငးလမႈမားမ ကငးေအာင အလာဟဟအရငျမတ ကယေတာတင တာဝနယ ထနးသမးထားေၾကာငးကပါ သကဝငယၾကညၾကေပသည။ သ႔ေသာဝမးနညးဖြယ ေကာငးေလစြ- ႏစဖကစလးမ အယသညး၊သတငးမရ၊ မသနားမလညသ အခ႕သည တစဥးကတစဥး အျပနအလနစြပစြေနၾကသည။ အလာဟဟအရငျမတသခင ၎တ႔အား လမးမန ၫႊနျပေတာမပါ။

၂။သကကယာ ) تقیھ( ၊ကမးေတာျမတကရအာနႏင

စြႏၷတေတာအေပၚအျမင။

31

ဒတယကစၥအျဖစ ကၽြႏပတ႔အား ဆန႔ကငသ၊ အယသညးသမားကအဟေလဘက(အ.စ)၏ ေနာကလကမားအား အေၾကာငးျပ ဆန႔ကငသညကားသကကယာ )تقیه( ျဖစေပသည။

ေျပာၾကသညမာ အဘယေၾကာင အသငတ႔ သကကယာ လပရတာလ?၊ သကကယာဟာ အေရၿခမႈ အမးအစားမ တစခမဟတပါေလာ? ၎တ႔ကဤကစၥအား ဟရာမ၊ ဂနာေယကဗးရာ။ ထ႔ထကပ၍ပင ပႀကးခ ေနၾက သည။

ကမးေတာျမတကရအာန၌ အထးသတမတခက စညးမဥးမားႏငအတသကကယာႏငပတသက၍ အာယတေတာ ေျမာကမားစြာ ရငးလငးလာရေပသည။ ၎(စြနႏၷ)တ႔၏ ကမးကးကမးကားမား၌လညး ဤအဓပၸာယကေဆာငေသာ ရဝါယတေတာမားလာရေပသည။ အသဉာဏကလညး ရငးလငးေသာ အမန႔ေပးေနသညမာ သကကယာက ၎၏စညးကမးခကမားႏင တကြလကခရနျဖစေပသည။ ၎(စြနႏၷ)တ႔အေနျဖင မမတ႔၏ ကယပငဘဝ၌သကယယာႏငပတသကၿပး အေတြ႔အႀက ရၾကသည။ ထ႔အျပင လကေတြ႔လညး ကငသးၾကပါသည။

ဤကစၥက ရငးျပရနအတြက အခ႕အခကအလကမားက မးေမာငးထးျပဖ႔ လေပသည။

၁။သကကယာဆသညမာအဘယနညး?

သကကယာဆသညမာ မႏလသားသည မမ၏ ဘာသာေရးကးကြယ ယၾကညမႈအား၊ အယသညး၊ ေခါငးမာ၍ မမအား အသကအႏရာယျပႏငသ မားအားမသေအာင ဖးကြယျခငးက ဆလပါသည။ ဥပမာအားျဖငအလာဟတစပါးတညးကသာ လကခယၾကညေသာ မြတစလငတစဥးအေနျဖငအယသညး၊ ရနလတတေသာ ႐ပထဆငးထကးကြယသ အပစတစစထ၌ပတမသြားၿပး တစပါးတညးေသာ အရငကလကခေၾကာငးႏင အစၥလာမဘာသာဝငျဖစေၾကာငး ထတေဖာသညအခါ၊ ၎တ႔အေနျဖငေသြးေျမကေအာငလပႏင ေပသည၊ သ႔မဟတ ႀကးမားေသာ ဆး႐ႈးမႈ အသက၊

32

ပစၥညးဥစၥာ၊ အမးသမး၊ သကၡာက ထခကႏငေပသည။ ထအခါမး၌ မြတစလငတစဥးသည ၎တ႔၏ အႏရာယမလြတေျမာကရန မမ၏ အတြငးယၾကညမႈကကြယဝက ဖးကြယရေပမည။

သ႔မဟတ မြတစလငရအာတစဥး လသကငးမသည ေနရာ၌ ရအာအားသတလင အျပစမရဟ လကခထားေသာ အယသညး၊ တစယသန ဝဟာဘတစေယာက၏ အခပအေႏာငခရခန၊ ပတမေနခန၌ မမ၏ အသက၊ ပစၥညးဥစၥာ၊ အမးသမး၊ သကၡာက မထခကေစရန အလ႔ငာ မမ၏ ယၾကညမႈအားထသမသေအာင ကြယဝကျခငးျဖစေပသည။

အသဉာဏရသတငး အတြက ဤလပရပဟာ လးဝဒနကေၾကာငး၊သဘာဝကေၾကာငး ေထာကခ အတညျပေပမည။ မမ၏အသကကအယသညး၊တစယသန၊ အစြနးေရာကသမားအတြက အသးခရန အသဉာဏသည လးဝခြငျပမည မဟတေခ။ (အခြငအေရးရလင ျပနလည လကစားေခႏငေသာေၾကာင ျဖစေပသည။)

၂။သကယယာႏငအေရၿခမႈကြာျခားပ။

အေရၿခမႈဟာ သကကယာ၏ ဆန႔ကငဘက ျဖစေပသည။ အေရၿခဆသညမာ မမ၏အတြငး၌ အစၥလာမဥပေဒမားအေပၚ အယအၾကညမထားသ၊သ႔မဟတ လကမခသ၊ သ႔မဟတ ဇေဝဇဝါျဖစသျဖစ၏။ သ႔ေသာ မြတစလငမားအၾကား အစၥလာမက လကခေၾကာငး ေၾကျငာ၏။ ကၽြနေတာတ႔ ေျပာေသာသကကယာဆသညမာ အတြငး၌ စစမနေသာ အစၥလာမယၾကညမႈထားရျခငး ကေခၚဆပါသည။

သ႔ေသာမမမအပ အားလးေသာ မြတစစလငလထႀကးအား ကာေဖရဟလကခထားေသာ အယသညး၊ အစြနးေရာက ဝဟာဘအခ႕သည ဤအခကကလကမခေပ။ ၎(သကကယာလပသမား)အတြက အတားအဆး လပၾက၊ႀကမးေမာငး ၾကေပသည။ ေနရာတငး၌ မမ၏ အသက၊ ပစၥညးဥစၥာ၊ အမးသမးအား အယသညး၊ တယသန၊ ရနလ၊ ရနႀကးတတသညအပစမ လြတေျမာကရန

33

သကဝငယၾကညသ အမာနရင တစေယာကသည မမ၏ သကဝငယၾကညမႈကထတေဖာျပမည မဟတေခ။ ဤအရာသည သကကယာ ျဖစေပသည။အေရၿခမႈ၏ ဆန႔ကငဘကျဖစေပသည။

၃။ သကကယာ အသဉာဏ ဆငျခငတတရား၏ ခနခြငအရ။

အမနတကယေတာ သကကယာဟာ ကာကြယေပးတဒငး တစခပါပ။ဤအတြကေၾကာင ကၽြႏပတ႔ ရဝါယတေတာမား၌ « المؤمنترس »အဓပၸာယက

အမာနရငတ႔၏ ဒငးဟ ေကာၾကားေပသည။

မညသည စဥးစားႏငေသာ ဆငျခငတတရားရေသာ ဉာဏမအႏရာယမားသမား၊ ဒနႏင သဘာဝမကသမားအေရ႕၌ မမ၏ အတြငးသကဝငယၾကညမႈအား ဖြငဟ ျပသရန ခြငေပးလကမည မဟတေခ။ မမ၏အသက၊ ပစၥညးဥစၥာ၊ အမးသမးအား အႏရာယေရာကေအာင လပမည မဟတေခ။

အေၾကာငးသညကား အားအငမား၊ အခြငအေရးမားက အကး အျမတမရဘ လကလြတဆး႐ႈးချခငးသည အသဉာဏရသ၏ လပရပမဟတေခ။

သကကယာသည စစေျမျပင၌ စစသားတငး အသးျပရေသာ ဗဟာတစခကသ႔ ျဖစေပသည။ မမအား (ရနသမျမငေအာင) သစပငမား၊ ဥမငမား၊ေရကာတာမားအၾကား ဖးကြယျခငး၊ မမတ႔၏ စစဝတက သစပင၊ သစရြကမား ၏အေရာငႏငတေအာင ေရြးခယျခငးကသ႔ ျဖစေပသည။ သ႔မသာလငအေၾကာငးမ၊ အလြယတက၊ ကဆးႏငမညမဟတေပ။

ေလာကႀကး၏ အသဉာဏရင အားလးသည ေခါငးမာ၊ၾကမးတမးေသာရနသမားထမ မမ၏အသကအား ကာကြယေစာငေရာကရနအလ႔ငာသကကယာတညးဟေသာ ဗဟာက အသးျပၾကရ၏။ ၎အျပင မညသမဆဤနညးလမးက အသးျပပါက လးဝကရ႐ႈတခလမမည မဟတေပ။ ေလာကႀကး

34

တစခလးတြင အခကအခကေရာကခန၌ သကကယာကအသးျပဖ႔ သေဘာမတသဟ၍ တစဥးတစေယာကမ ရာေတြ႔မညမဟတေခ။

၄။။ကမးေတာျမတကရအာနက ေဖာျပထားေသာ သကကယာ။

ကမးေတာျမတကရအာနတြင ကာေဖရမား၊ ဆန႔ကငဘက (ရနသ)

မားႏင ရငဆငရာ၌ သကကယာက အသးျပခြငရေၾကာငး ေဖာျပထားေသာအာယတေတာ အေျမာကအမား လာရေပသည။ သာဓကအားျဖင-

(က)မမင အာေလေဖရေအာင (ေဖရေအာင၏ေဆြမးသားခငးမမငတစ

ေယာက) ၏အျဖစအပကကတငျပပါမည။

یقول ربى هللا وقد جاءكم أن آل فرعون یكتم إیمانھ مؤمن من أتقتلون رجال وقال رجل ( بالبینات ...(15

အဓပၸာယ။ ။ ((မမငအာေလေဖရေအာင အတြငးမအမာနရငတစဥးသည မမ၏အမာန (ဟဇရတ(သ)မဆာ(အ.စ)

(ရာရအတအရ)အား ဖးကြယထား၏။ ေျပာၾကား သညမာ အသငအေနျဖငကၽြႏပ၏ ေမြးျမဖနဆငးေတာမေသာ အရငသည အလာဟဟအရငျမတျဖစပါသညဟ ေျပာဆေနသ၊ အၾကငသအား သတရန ရညရြယပါသလား၊ အမနတကယ ၎ထ၌ မအေဂဇာႏင ရငးလငး ျပတသား ေသာအေထာကအထား သကေသမားရေပသည။))

ထ႔ေနာက ဆကလကေျပာၾကားသညမာ ((၎ကသ႔အေျခအေနႏငသသာ ေနပါေစ။ အကယ၍ လမလည၊ မသားဆပါက၊ မသား၏ မေကာငးမႈအကးဆကက ခရေပမည။ အကယ၍ အမနအတငးေျပာဆကာ အခ႕

15 28، آیه ) سوره مومن(سوره غافر

35

အလာဟအရငျမတထမ အသေပး၊ ႏႈးေဆာေနေသာ အျပစဒဏမား သညအသငတ႔ထေရာကရလာေပမည။))

ဤသ႔ျဖင မမငေနအာေလ ေဖရေအာငသည ဤသကကယာကသာအသးျပကာ အလာဟအရငျမတ၏ တမနေတာမစာ(အ.စ) လပႀကရန အစအစဥဆြထားေသာ အစြနးေရာက၊ အယသညးသ အပစအား အေရးႀကး ေသာဆးမၾသဝါဒေတာ ေပးခေလ၏။

(ခ) ကမးေတာျမတကရအာန၏ တစေနရာ၌ ေဖာျပထားေသာ ရငးလငးျပတသားသည အမန႔ တစခကတငျပပါမည။

ال یتخذ المؤمنون الكافرین یفعل ذلك فلیس دون المؤمنین ومن أولیاء من

…16 تتقوا منھم تقاة من هللا في شيء إال أن

အဓပၸာယ။ ။ ((မမငမားသည ကာေဖရမားက မမတ႔၏မတေဆြသငယခငးမား အျဖစ မသတမတ ရေပ။ မညသမဆ (မမင)အေနျဖငဤကသ႔ျပလပမညဆလင အလာဟ အရငျမတႏင မပတသကေတာေခ။သ႔ေသာသကကယာ လပခြင ရေပသည။))

ဤအာယတေတာ၌ အမနတရား(အလာဟအရငျမတ)၏ ရနသမားႏငမတေဆြဖြ႕ရန ၿခင၍ တားျမစပတပငေတာမထားေပသည။ သ႔ေသာ မတေဆြမဖြ႔ပါက မြတစလငမားအတြက ဒကၡ၊ အႏရာယ သကေရာကႏငသညဆပါကကာကြယသညအေနျဖင သကကယာက ဒငးအျဖစ အသးျပခြင ရေပသည။

(ဂ)ဟဇရတ(သ)အမာရေရ ယာေဇရ(ရ.သြ)၊ ၎၏မဘႏစပါးႏင ပတသက၍ကရအာန အကယဖြင သခမနမားအားလး ေရးသားထားၾကသညမာ-သးဥး

16 28سوره آل عمران، آیه

36

စလးသည အာရပမရေရကငး (အလာဟအမားႀကး လကခသည အာရပမား)ထအဖမးခရေလ၏။ ၎တ႔သညတမနေတာျမတ(ဆြ)အား မနးတးေၾကာငး ဖြငဟေျပာဆရန အကပကငေလ၏။ ဟဇရတ(သ)အမာရေရယာေဇရ(ရ.သြ)၊ ၎၏မဘႏစပါးသည ျငငးဆနခရာ ရဟးဒ ျဖစသြား ၾကကန၏။သ႔ေသာဟဇရတ(သ)အမာရေရယာေဇရ(ရ.သြ)သည သကကယာက အသးျပကာ ၎တ႔အႀကက လကေျပာခေလ၏။ ထ႔ေနာက တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထ ငယၿပးေရာကရလာ၏။

ထအခနအတြငး ကမးေတာျမတကရအာန အာယတေတာ ကေရာကလာေပသည။

مئن … باإلیمان

အဓပၸာယ။ ။ ((အၾကငသတစဥးတစေယာကသညအမာနသကဝငယၾကညၿပး ေနာက ကာေဖရ ျဖစသြား၏။…ႀကးမားေသာျပစဒဏရေပသည။ သ႔ေသာ ၎ (အလာဟရနသ)တ႔၏အႏငခရမႈႏင အတငးအကပျပမႈေၾကာင ျဖစခပါက အျပစမရေခ။17။))

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည အမာရ၏မဘႏစပါးက ရဟးဒေတာမားစာရငး၌ ၀ငေၾကာငးေျဖၾကားေတာမၿပး ၎၏မကရညမားက သတေပး၍မန႔ေတာမ၏။ အသငေျပာတာမ မဟတဘ။ အကယ၍ အသငက ေနာကတဖနအတငးအကပအႏရာယေပးႏငသညအထ ျပလပလာပါက ဤအတငး ျပနေျပာပါေလ။ (သကကယာကသးပါေလ။)

သဖစးပညာရငမား အားလးက တစညတစညြတတညး အထကပါအာယတေတာ သညဟဇရတ(သ)အမာရေရယာေဇရ(ရ.သြ)၊ ၎၏ မဘ

17 106سوره نحل، آیه

37

ႏစပါးႏင ပတသက၍ ကေရာက လာေၾကာငးေရးသားၾကသည။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ (ဟဇရတ(သ)အမာရ(ရ.သြ)ႏင ၎မဘႏစပါးႏင ပတသကေသာ) အမန႔ၾသဝါဒေတာ ၿပးေနာက သကကယာကစၥသည မြတစလငမားအားလး လကခသေဘာတရမည ကစၥျဖစသြားေလၿပ။

ခငမာေသာ ကမးေတာျမတကရအာန၊ မေဖရစးရစြနႏၷသာသနာပညာရငမား၏ သကကယာႏင ပတသက၍ အေထာကအထား အကးအကားအေသအခာ ရေနသည ၾကားမ၊ သကကယာက လကခ ကငသးေနေသာရအာမားက သြားပပေလလြင ေျပာေနၾကသညမာ အမနတကယပင အၾသစရာမဟတပါသေလာ?

မမငအာေလ ေဖရေအာငႏင ဟဇရတ(သ) အမာရ(ရ.သြ) တ႔မာမနာဖက (အေရၿခ)မားမဟတၾကသည အျပင အလာဟဟ အရငျမတ၏အမန႔ေတာ ျဖစေတာမေသာ သကကယာျဖင မမကယကကာကြယခၾကသည။

(၅) အစၥလာမရဝါယတေတာမား အျမင၌သကကယာ

အစၥလာမ ရဝါယတေတာမား၌ သကကယာႏငပတသက၍ကယကယျပန႔ျပန႔ လာရေပသည။ သာဓကအားျဖငတငျပရမညဆလင-အဟေလစြႏၷတ၏ အေကာအေမာ မနကနခငလေသာ ကမးစာအပမားမ၊တစအပျဖစသည مسند أبى شیبة ျဖစပါသည။ ၎စာအပ၌ မြစစလာမာ ဗငကဇာပ၏ အျဖစအပကက တငျပထားေပသည။

မြစစလာမာဗင ကဇာပသည မမ၏နယ၌ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏သာဝကေတာႀကး ႏစပါးအား ဖမးဆး၍ ၎သာဝကႏစပါးအား ေမးျမနးေလ၏။အသငတ႔ ငါဟာ အလာဟဟအရငျမတေစလြတ ေတာမတမနေတာျဖစေၾကာငးသေဘာတလကခပါသလား? သာဝကေတာတစပါးသည သေဘာတလကခခရာအသကလြတေျမာကသြား၍ ကနတစဥးမသေဘာမတလကမခခရာေခါငးအျဖတခ ရေလ၏။`

38

ဤသတငး တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထ ေရာကေတာမသညအခါအသတခရသသည စစမနေသာလမးစဥအရ မနကနေသာေျခလမးက လမးခၿပးဒတယတစဥးသညကား အလာဟဟအရငျမတ၏ အခြငအေရးေပးမႈကသးစြချခငးျဖစေသာေၾကာငအျပစ(ဂနာ)မရေပ။(မနေပသည။)ဟမန႔ေတာမေလ၏18

အဟေလဘက(အ.စ)၏ ဟဒးေတာမား၌ အထးသျဖင ဗနးအမငယာႏင ဗနးအဘာစတ႔၏ အာဏာလြမးမးခနေခတကာလရ ေအမာမမားအေနျဖငေမာငလာအလ(အ.စ)အား အခစထားေသာသမား(ရအာမား)က ေတြ႔သညေနရာတငး၌ သတျဖတေနသျဖင သတ႔၏ စကကြငးမလြတေျမာကရနသကကယာျဖငေနထငဖ႔ အမန႔ေတာအေျမာကအမား ေပးထားေၾကာငးေတြ႔ရေပသည။ အေၾကာငးသညကား မမ၏ အသကက ဆးသြမးေမာကမာႏပစကညႇဥးပနး လသတသမား၊ အၾကငနာတရားမသမား (အာဏာရငမား)ကာကြယ ေစာငေရာကဖ႔၊ သကကယာက ဒငးသဖြယ အသးျပေနရန အမန႔ေပးထားေပသည။

၆။။သကကယာသညသးသန႔ ကာေဖရမားႏငသာ ရငဆငရာ၌ အသးျပရမညျဖစပါေလာ!

ကၽြႏပတ႔၏ ဆန႔ကငဘကအပစမားသည သကကယာႏင ပတ သက၍အထကေဖာျပပါ ရငးလငးျပတသားေသာ အာယတေတာမား၊ရဝါယတေတာမားက ေတြ႔ရရသညအခါ သကကယာအား လကမခဘ မရျဖစရေပသည။ သ႔ေသာ ဆငေျခဆငလကေပးသညမာ သကကယာသညကာဖရမားႏင ရငဆငရခန၌ အသးျပရန ျဖစေပသည။ မြတစလငမားႏငရငဆငရခန အတြကမဟတေပ။

18 358، صفحه 12مسند ابى شیبه، جلد

39

အမနတကယ အထကေဖာျပပါ အေထာကအထား အကးအကားမားက ေလလာသးသပ ၾကညမညဆလင ဤ(သကကယာ (ကာေဖရ၊မြတစလင)) အၾကားေျမာကမားစြာ ရငးလငးကြာျခားေနပါသည။အေၾကာငးသညကား-

၁၊ အကယ၍ သကကယာ၏ ဆလခက အဓပၸာယသည အသက၊ ပစၥညးဥစၥာ၊အမးသမးအား အစြနးေရာက၊ အယသညး၊ အၿငးအေတးႀကးၿပး အႏရာယေပးႏငေသာ သမားရနမ ကာကြယျခငးျဖစပါက၊ မသနားမလညေသာ ပညာမမြတစလငႏင၊ အစြနးေရာကကာေဖရအၾကား ဘာမား ျခားနားပါသနညး?အကယ၍အသပညာႏင စဥးစားဉာဏသည အသက၊ ပစၥညးဥစၥာ၊ အမးသမးအား အေၾကာငးမ စေတးခရန ခြငေပးမည မဟတဆပါက ဤအပစႏစခအၾကား၌ ဘာမားျခားနားပါသနညး?

ျပငးထနေသာ မသနားမလညမႈ၊ မားယြငးေသာ မဟတမမန သဗလးဂမား ေၾကာငရအာအား သတျဖတလင အလာဟဟအရငျမတ၏ နးစပမႈရရေပသညဟ အယအဆရသမား၏ သတငး (အတအက) ကၽြနေတာတ႔ထရပါသည။ အကယ၍ရအာ စစစစ၊ ေမာငလာအလ(အ.စ)ႏင အဟေလဘက(အ.စ)၏ ေနာကလကအေနျဖင ဤကသ႔ေသာ အစြနးေရာကအပစ လကထေရာကကာ ပတမေနခန၌ ထအပစမ၊ ၎(ရအာ)အား မငးရ မဇဟပဂဏးဟာဘာလ?ဟ ေမးခန၌ ရအာဟ ေျဖပါက အစြနးေရာကမႈ၊ လမဆနမႈ၊ ႏပစကညႇဥးပနးမႈ၏ ဓားေအာကမမ၏ လညအား စငးေပးသကသ႔ ျဖစေပမည?

အသဉာဏရသတငး ဤလပရပက သေဘာတ လကခမညေလာ?

ဒတယနညးအရ ေျပာဆရမညဆလင အာရပမရေရကငး အေနျဖငဟဇရတ(သ) အမာရ(ရ.သြ)အား ျပမဆကဆခမႈ၊ မြစစလာမာေရကဇပ၏အပစအေနျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ သာဝကေတာႏစပါးအား ျပမဆကဆခမႈ၊ ဗနအြနမငယာႏင ဗနအဘာစမငးဆးမားအေနျဖင ရအာ ယာေနအလ(အ.စ)အား ျပမဆကဆခမႈ အေျခအေနေရာကရလာခန၌ ရာေထာငခေသာအဟေလဘက(အ.စ)၏ေနာကလကအခစေတာစစစစမား၊ ေသေၾက

40

ပကစး၊ မခရေအာင သကကယာလပရန အမန႔ေပးျခငးသည ဟရမ ျဖစပါသလား? ဘာေၾကာငဆေတာ ဒအာဏာပငေတြဟာ အျပငပငး မြတစလငေတြျဖစေနလ႔ပ။

သ႔ျဖစပါ၍ အႏြယေတာမြန အဟေလဘက ေအမာမ(အ.စ)မား သညသကကယာႏငပတသကၿပး ေျမာကမားစြာ တကတြနးထားေပ သည။ ေနာကဆး

تسعة أع شار الدین التقیة သကကယာသညဒးနသာသနာ၏ ဆယပငး၌ကးပငးျဖစေပသညဟ မန႔ေတာမထားသည။19

ဗနအြနမငယာႏင ဗနအဘာစ မငးဆးမား လကထက၌ ေယဘယအားျဖင ရာခ၊ေထာငခ၊ သနးခေသာ ရအာေျမာကမားစြာသည အၾကငနာမ၊က႐ဏာမ၊ ရကရကစကစကလပႀက သတျဖတခခရေပသည။

ဤကသ႔ေသာ အခန၌လညး အနညးဆးအေနျဖင သကကယာက ကငသးရနစညးမဥးစညးကမးမား လပါေသးသေလာ။

အဟေလစြႏၷတ ဂဏးကြမားအေနျဖင ႏစေပါငးမားစြာ ကမးေတာျမတကရအာနအား حادث သ႔ قدیم ျဖစေၾကာငးအျပငးအထနးျငငးခရာမာ ေသြးေျမကခသညအျဖစအပကကကၽြနေတတ႔မေမ႔ေသးပါ။ (ဤအျငငးအခသညယေန႔သေတသမားအျမင၌ လးဝ အဓပၸာယမေသာ ျငငးခမႈတစချဖစေပသည။)မမကလမးမနေပၚ၌ ရပတည ေနပါသညဟ ဆေသာလမားအေနျဖငမမတ႔၏ဆန႔ကငဘက အပစအၾကား၌ ပတမေနခနတြင ၎တ႔အေနျဖငယၾကညမႈႏင ပတသက၍ ေမးခြနး ထတလာ ပါက၊ လးဝအမနအတငးကၽြနေတာယၾကညမႈဟာဤကသ႔ျဖစပါသညဟထြကဆခပါလင(၎၏)အသတခရမႈသည အကးရသညျဖစေစ၊ မရသညျဖစေစ အသတခရေပမည။(ထအတြကေၾကာင-သကကယာမလပမညေလာ-)

19 254، صفحه 109بحاراالنوار، جلد

41

၂။ ဖခေရရဇးက အာယတေတာ تتقوا منھم تقاة إال أن 20၏ သဖစရအား ေျပာၾကားသညမာ-ဤအာယတေတာ၏ အျပငပငးအရ ကာေဖရမား အားသာခန၌သကကယာျပရန မဗာျဖစေပသည။ အျပစမရေပ။

إال أن مذھب الشافعى ـ رض ـ أن الحالة بین المسلمین إذا شاكلت الحالة بین المسلمین و

لتقیة محاماة على النفسحلت ا المشركین

ေအမာမ ရာေဖအဂဏး၏ ခယခကသညကား-အကယ၍ မြတစလငဂဏးအခငးခငးတစဖြ႕ႏင တစဖြ႕ကာေဖရႏင မြတစလငမားကသ႔ အသကအႏ ရာယအထ စးရမလာရခန၌ မမအသကအား ထနးသမးကာကြယရနအတြကသကကယာ ဟလာဟ ျဖစေပသည။

ထ႔ေနာက ပစၥညးဥစၥာအား ထနးသမးကာကြယေစာငေရာကရန သကကယာကအသးျပခြင ေပးထားေၾကာငး သကေသအျဖစ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဟဒးစေတာသညကား-

حرمة مال المسلم كحرمة دمھ

အဓပၸာယ။ ။ ((မြတစလငမား၏ဥစၥာပစၥညးအား ၎တ႔၏ အသကအားေလးစားျမတႏးသကသ႔ ေလးစားျမတႏး ရေပမည။))

ထေနာကအျခားဟဒးစေတာတစပါးသညကား- قتل دون مالھ فھو شھید من

အဓပၸာယ။ ။ ((အၾကင မညသမဆ မမ၏ဥစၥာပစၥညး ထနးသမးရနအတြကအသကစေတး လကရပါက ရဟးဒ ျဖစေပသည။21))

သဖစးေရေနရာပး အတြငး သဖစးေရသပရး၏ မတခက၊ ရငးလငးခက၌ေအာကပါ အတငးလာရပါသည။

قال: االمام الشافعى تجوز التقیة بین المسلمین كما تجوز بین الكافرین محاماة عن النفس

20 28سوره آل عمران، آیه

21 118، صفحه 3، جلد )در حاشیه تفسیر الطبرى(تفسیر نیشابورى

42

သကကယာ အသကမားက ထနးသမးေစာငေရာကရန အတြကမြတစလငမား အၾကား၌လညး ကာေဖရႏင မြတစလငမားအၾကား သးသကသ႔အသးျပ ႏငပါသည။22

၃။ စတဝငစားဖြယ ေကာငးသညမာ-ဗနးအဘာစ လကထက၌ ကမးေတာျမတကရအာနအား قدیم ဟ လကခ ထားေသာ စြႏၷဟဒးစပါရဂအခ႕သည မမအသကမားက လြတၿငမးခြငရရနအလ႔ငာ သကကယာက အသးျပ၍ ကရအာနအား حادث ဗနးအဘာစအာဏာရငမားအား ေလာကခၾကေသာ အခကပငတညး။

ေကာၾကားေသာ သမငးဆရာ အဗေနစအဒ၏ طبقات အမညရစာအပ၌၎အျခားေကာၾကားေသာသမငးဆရာတစဥးျဖစသည သဗရးအေနျဖငမမ၏သမငးစာအပအတြငးပါမာမး(န)အေနျဖငဘဂၢဒကရအပအစဟကဗငအးဗရာ

ဟးမဆေရးပ႔ထားေသာစာ စာႏစေဆာငအား လမးညြနျပမည။

ပထမစာအေၾကာငးက အဗေနစအဒ ေရးသားသညမာ-မာမး(န)ကရအပအစဟကထ ေရးသားသညမာ ဟဒးစပါရဂ ခနစပါး (မဟမၼဒဗငစအဒကာသစ(ပ)ဝါကဒး-အဘမြစစလင-ရာဟရာဗငမအး(န)-ဇဟငးဗငဟရ(ဗ)-

အစမာအးလဗငဒါဝးဒ-အစမာအးလဗငအဘးမစအးဒ-အဟမဒဗငအလဒရဝရဂး)တ႔က ကၽြႏပထ လလၿခၿချဖင ပ႔ေပးပါ။

မာမး(န)ထ ေရာကရလာခန၌ ၎တ႔အား စစေဆးသညအခါကရအာနႏင ပတသက၍ အသငတ႔အေနျဖင မညကသ႔လကခယၾကည ထားပါသနညး?ဟ ေမးျမနးေလ၏။

22 118، صفحه 3، جلد )در حاشیه تفسیر الطبرى(تفسیر نیشابورى

43

အားလးက အေျဖေပးသညမာ ကရအာနအား حادث အျဖငလကခထားပါသည။ (အမနတကယတြင ဟဒးစပါရဂမား အၾကား၌ ကမးေတာျမတကရအာန အား قدیم အျဖငလကခထားမႈသည ေကာၾကားေပသည။)23

မနေလစြ၊ ၎တ႔သည မာမး(န)၏ ႀကးမားေသာ အျပစေပးမႈက ခရမညစးရမ၍ ကာသကကယာက အသးျပၿပး ကရအာနအား حادث အျဖစ လကခေၾကာငး ဝနခကာ အသကခမးသာ ရၾကခၾကေပသည။

ဒတယမာမး(န)စာက သဗရးက တငျပထားသညမာ-

၎စာသညလညးပ ဘဂၢဒရအပထ ေရးထားျခငး ျဖစပါသည။ ဤကသ႔ ျဖစေပသည။ မာမး(န)စာရအပထ ေရာကရသညအခါ ၂၆ပါးခန႔ ရေသာ ဟဒးစပါရဂမားက စစညးၿပးမာမး(န)၏စာက ဖတျပေလ၏။

ထ႔ေနာက တစဥးခငးဆမ ကမးေတာျမတ ကရအာနႏင ပတသက၍ ယၾကညခကက ေမးျမနးေလ၏။ ေလးပါးေသာ ဟဒးစပါရဂမားမ အပအားလးကကမးေတာျမတ ကရအာနသည حادث ျဖစပါသညဟ (သ ကကယာက အသးျပ၍ခမးသာခြငရခ ေလသည။)

(သကကယာမျပ၍) ဝနမခခေသာ ေလးပါးသညကား အဟမဒဗငဟနဗလ -စဂေသဟ -အလကဝါရးရး -မဟမၼဒဗငႏးရ ျဖစေပ၏။ ရအပသည၎တ႔အား သႀကးမားျဖင ခညေႏာငကာ ေထာငခရန အမန႔ေပးေလသည။

ဒတယေျမာကရက၌ ေမးခြနးေဟာငးက ျပနေမးရာ စဂေသဟ ကကမးေတာျမတ ကရအာနသည حادث ျဖစေၾကာငး ဝနခခ၍ လြတေျမာကခၿပးကနပဂၢလမားမာ ထပမ ျငငးဆခရာ ေထာငထဝငရျပနေလ၏။

ေနာကရက၌ ၎သးေယာကအား ျပနေမးရာ အလကဝါရးက ဝနခခ၍လြတေျမာကခၿပး ကနႏစခ အဟမဒဗငဟနဗလႏင မဟမၼဒဗငႏးရတ႔မာ

23 ، چاپ بیروت167، صفحه 7طبقات ابن سعد، جلد

44

ျငငးဆနဆမ႔ ရအပက ၎တ႔ႏစဥးအား သာရသးစၿမ႕သ႔ျပညႏင ဒဏေပးခေလသည။24

ဤအဖြ႔အား အခ႕က သကကယာျပလပခသျဖင ေစာဒကတကရာ၎တ႔အေနျဖင ဂနာေဗအမာရ(ရ.သြ)အေနျဖင ကာေဖရမား ေရ႕ေတာေမာက၌သကကယာက အသးျပခေၾကာငးက သကေသအျဖစ တငျပေလသည။25

ဤအေၾကာငးအရာမား အားလးသည မႏလသားမား အေနျဖငႏပစက ညႇဥးပနးသမား၏ အျပငးအထန ပတပငမႈႏင ရငဆငရခနတြငလြတၿငမး ခမးသာခြငရႏငေသာ တစခတညးေသာလမးသည သကကယာျဖစေၾကာငး မးေမာငးထးျပေနပါသည။ ရငဆငရခန၌ ကာေဖရျဖစပါေစ၊မြတစလငျဖစပါေစ သကကယာလပႏငခြင ရေၾကာငး ဂ႐ျပရေပမည။

၇။၊ဟရမသကကယာ

အခ႕ေနရာမား၌ သကကယာျပလပရန ဟရမျဖစေပသည။ အကယ၍တစဥးတစေယာက (သ႔)အပစတစအပစအေနျဖင သကကယာျပလပမည၊ ဒါမမဟတ မမတ႔၏ ဘာသာေရးယၾကညမႈက ဖးကြယမညဆပါက အစၥလာမ အရငးအျမစအတြက အႏရာယကေရာကမည၊ မြတစလငမားအတြက အႀကးအကယထခကဆး႐ႈးမႈကႀကရမည ဆသညအခါ၌ သကကယာ လပလင ဟရမျဖစေပသည။ ဤအခန၌ မမအတြက အႏရာယ ဆး႐ႈးမႈပငျဖစပါေစမလြမေသြယၾကညမႈ အစစအမနက ထတျပရေပမည။

မမကယ မမေသေၾကာငးႀကျခငး၊ ပကစးျခငး မေကာငးသည လပရပإلقاء النفس إلى التھلكة ဟယဆကာ ကမးေတာျမတ ကရအာနမ တက႐က တားျမစကာ မန႔ေတာမထားေသာ بأیدیكم إلى التھلكة وال تلقوا ျဖစသညဟ ေတြးလကပါကအမားအယြငးႀကးပင ျဖစေနေပသည။

24 30، صفحه 4شهرى در شام در كنار دریامعجم البلدان، جلد

25 197، صفحه 7تاریخ طبرى، جلد

45

အေၾကာငးသညကား ဤကသ႔မတယပါက သာသနာအတြက စစပြဆငႏႊျခငးသညလညး ဟရမျဖစဖ႔ အေျခအေနသ႔ မျဖစမေန ေရာကလာေပမည။ဤကသ႔စကားက အသဉာဏရသ မညသမ ပငဆမည မဟတေခ။

ဤေနရာ၌ ေအမာမဟစငး(န)ဗင အလအဗေန အဘသာလစ(ဗ)(အ.စ)သညယဇးဒ(လ.န)အား ေတာလနတကခကခမႈသည လးဝ သာသနာ သမငးေပးတာဝန တစချဖစေၾကာငး ရငးလငးျပတသားေပသည။

ေအမာမ(အ.စ)သည ယဇးဒ(လ.န)၏ ေနာကလကမားႏင အစၥလာမအာဏာအား မတရားအတငးယထားေသာ သမားအတြက ေနာကဆးသကကယာက အသးျပခပါက၊ အစၥလာမအတြက ျပငးထနးေသာဆး႐ႈးမႈႏငရငဆငရေပလမမည။ သ႔ျဖစပါ ေအမာမ(အ.စ) ေတာလနေရးႏင ရဟာဒတ(သ)

သည မြတစလငမား ႏးၾကား တကကြလာေစၿပး အစၥလာမ သာသနာအားအေမာငဘဝမ ဆြထတႏငချခငးျဖစေပသည။

၈။။ သကယယာေအမသာရာယ تقیھ مدارایى) )

ဤသကကယာသည သကကယာမားမ၊ တစမးျဖစေပသည။ မြတစလငမားအေနျဖင အခငးခငး အေျခခ သာသနာအတျမစႏင ဂဏးကမထခကေစဘ စညးလးမႈက ျဖစေစေသာ အရာမား၌ သကကယာက အသးျပေပးျခငး ျဖစပါသည။ ဥပမာ အဟေလဘက(အ.စ)၏ ေနာကလကမား အေန ျဖငေကာေဇာအခငးေပၚ၌ စဂသာျပလပခြင မရေၾကာငး လကခ ယၾကည ထားေပသည။ မလြမေသြ ေကာကႏင ေျမထြက(မစားရသည)ပစၥညးမားေပၚ၌သာစဂသာ ျပခြင ရေပသည။

သကေသအျဖစ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ေကာၾကားသည ေအာကေဖာျပပါဟဒးစေတာအား လကခၾကေပသည။ (ဟဒးစေတာသညကား-

لى االرض مسجدا وطھورا جعلت

46

အဓပၸာယ ။ ။ ((ေျမႀကးအား ကၽြႏပ(မဟမၼဒ(ဆြ)) အတြက မကစဂစအျဖစလညးေကာငး၊ သယမမြမ ျပလပရာ၌ ဝစလာအျဖစလညးေကာငးသးႏငရန သတမတေပးထားသည။26))

မြတစလငမား အခငးခငး စညးရးေရးအတြက မြတစလငဗလမား (သ႔)မကစဂစဒြလ ဟရမ ႏငမကစဂစဒြလနဘ၌ နမာဇေဆာကတညသည အခါတြငဗလ၏ အခငး(ေကာက)ႏင ၎ကသ႔အရာမားေပၚ၌ စဂသာျပရေပမည။

ဤကသ႕ေသာ နမာဇသည ဝတျပခြငရၿပး ကၽြနေတာတ႔အကသာ ယၾကညမႈအရ မနကနေပသည။ ဤသညကပင သကယယာေအမသာရရာယား ဟေခၚဆပါသည။

ေခၚဆရသည အေၾကာငးသညကား အသက၊ ဥစၥာပစၥညးအတြကစးရမစရာ မလဘ၊ အျခား အစၥလာမဂဏးကြမားႏင ေပာေပာေျပာငးေျပာငးခမးၿငမးစြာ ဆကဆေရး ေျပလညရနအတြကသာ သတျပေပးရေသာေၾကာငျဖစေပသည။ သကယယာ အေၾကာငးက သာသနာသခမနႀကးတစပါး၏တရားဓမၼတစချဖင အဆးသတပါမည။

ရအာသာသနာ သခမနပညာရငတစပါးသည ဂာေမအဇဟရ အဂစမပညာရငတစပါးႏင ေတြ႔ဆရာ ရအာသခမနပညာရငအား အရကကြေစလေသာဆႏၵျဖင ေမးျမနးေလ၏။

ခငဗားတ႔ သကကယာလပတယလ႔ ၾကားရတယ ဟတပါသလား။?

ရအာသခမနပညာရငက ျပနလညအေျဖေပးသညမာ-

على التقیةلعن هللا من حملنا

အဓပၸာယ ။ ။ (အလာဟအရငျမတသခင ကၽြႏပတ႔(ရအာမား)က သကကယာမလပမေနရ အေျခအေန အထသ႔ ေရာကေအာငလပသ မညသမဆအားလအနတလပ ပါေလ။)

26 433، صفحه 2و سنن بیهقى، جلد 91، صفحه 1حیح بخارى، جلد صအျခားစာအပမား၌လညးဤဟဒးဒေတာအားေလလာေတြ႔ရႏငပါသည။

47

၃။သာဝက ေတာႀကးမား၏ တရားမတမႈ(အကငစာရတ)။

တမနေတာျမတ(ဆြ)၏ တပညသာဝကႀကးမားသည အထးသးသန႔ဂဏပဒပငရငမား ျဖစခေၾကာငး သသယမရေခ။ ဝဟဗာဒတေတာႏင အာယတေတာမားက တမနေတာျမတႀကး၏ မြနျမတေသာ ႏႈတေတာမ တက႐ကနားဆငခၾကသမားျဖစေပသည။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ဘနးတနခးေတာမားက႐ႈစားခသမားျဖစၾကပါသည။ တမနေတာျမတႀကး (ဆြ)၏ နကန တနဖးႀကးမားေသာ ဩဝါဒေတာမားႏင တမနေတာျမတႀကး (ဆြ)၏ အတယ ထကေသာကယကငတရားမားမ အကးအျမတရယခၾကသမား ျဖစၾက ေပသည။

သ႔ျဖစပါ၍ ၎တ႔အၾကား၌ အစၥလာမအတြက ဂဏေရာငထြနးလငးေတာကပေစခေသာ ထးခၽြနးထကျမကေသာ ပဂၢလထးပဂၢလျမတမားလညး

48

ထြနးကားခေပသည။ သ႔ေသာ အေရးႀကးေသာ ေမးခြနး တစခသညကားအားလးေသာ သာဝကေတာမားသည ျခားနားမႈမရဘ၊ အေယာကတငးသညမအမင၊ သေတာစငသေတာေကာငး၊ သစၥာရင၊ ေျဖာငမတမနကနသ၊ တရားမတသမား ျဖစၾကပါသလား? သ႔မဟတပါက ၎တ႔အၾကားတြင မသေတာမားလညး ရခပါသလား?

၁။ဆနကငဘက သကဝငယၾကညမႈႏစခ

ဆြာဟာဗာ သာဝကေတာႀကးမားႏင ပတသက၍ မတညေသာ ခယ၊ယၾကညမႈ အပစႏစခရပါသည။ ပထမတစအပစမာ သာဝကတငးသညျခားနားမႈမရဘ ဆြဟာဗာတငးသည သေတာစင၊ သေတာေကာငး၊ မနကနသ၊သလ သမာဓရသ၊ တရားမတသမားျဖစၾကေပသည။ ဒခယမႈက အေထာကအထားျပကာ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမ ရဝါယတေတာအား မညသညသာဝကပငျဖစပါေစ မနကနေၾကာငးလကခၾကေပသည။ အနညးငယမပငေစာဒကတက၍ မရေခ။ အကယ၍ ၎တ႔အထမ မမနမကနေသာလပရပမားက ျပလပကးလြနသြားပါက မလြမေသြရငးျပဖ႔ (မမားေၾကာငး)တာဝနမ ကၽြႏပတ႔၏ တာဝနျဖစေပသညဟ ခယထားေပသည။ ဤကသ႔ေသာအကးသာသည စြႏၷညေနာငအမားစ၏ ခယခကျဖစေပသည။

ဒတယ အကးသာသညကား သာဝႀကးမားအၾကား၌ ဂဏသေရရပဂၢလထး၊ ပဂၢလျမတ၊ စေတးခသ၊ သန႔ရငးသန႔ျပန႔ၿပး သလသမာဓရသမားရၾကၿပး တစဖက၌လညး အေရၿခမနာေဖက၊ မသေတာမား ရၾကေပသည။၎တ႔အား ကမးေတာျမတကရအာနႏင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)တ႔ အေနျဖငမနးတး စကဆပေၾကာငး ေတြ႔ရေပသည။

တစနညးဆရလင ဤနညးစနစျဖင ေနရာတငး၌ လအမားအၾကားလေကာငး၊ လဆးေရြးခယသရႏငေသာ စနစျဖစေပသည။ သာဝကေတာႀကးမား အတြကလညး ဤနညးက သးစြရေပမည။အဆး၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ သာဝကေတာႀကးမားျဖစေနသျဖင ၎တ႔လပရပမားက ေကာငးမႈမားျဖစေၾကာငး သတမတေပရမည။

49

သ႔ေသာဆလခကသည လးဝဧကန မချဖစရပမနမားက မျမငခငေယာငေဆာငရနႏငတရားမတမႈ၊ မနကန ေျဖာငမတမႈ ႏင အမနတရားကဆနကင သမားက အေရးမယရနမဟတေပ။

အကယ၍ ဤလပရပအား လစလ႐ႈမည ဆပါက အစၥလာမႏင မြတစလငအတြက ႀကးမားေသာ ဆး႐ႈးမႈျဖစေစ ကာမနာေဖကမား အတြက အစၥလာမအသငးအဝငး အတြငး ခလဖ႔ျဖစသြားေပမည။

ဤအကးသာသည ရအာမားႏင အေတြးအေခၚရေသာ စြနနညေနာငမား၏အကးသာ ျဖစေပသည။

၂။ အယသညးအစြနးေရာက တဇြတထးသမားမား

အယသညး အစြနးေရာက တဇြတထး အပစတစစသည သာဝကမားႏငပတသက၍ အျပစအနာအဆာ အေျပာမခေပ။ ေျပာခပါက ေျပာသမညသမဆအား ေဖာကျပနသ၊ မလေဟက(ကာေဇရ)၊ မနာေဖကဟ သတမတကာ၎တ႔အား သတျဖတရနမဘာ(လပခြငရေၾကာငး)ခယထားေပသည။။

အဘရဇရေအရဇး၏ စာအပ االصابة တြငဤကသ႔လာရေပသည။(ေနရာတငးတြင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ သာဝကေတာတစပါးပါးအားမေကာငးေျပာေၾကာငး ေတြ႔ရပါက ထေျပာသသည မနာေဖကျဖစေခ၏။အေၾကာငးသညကား အလာဟတမနေတာျမတ(ဆြ)၊ ကရအာနကမးေတာျမတသညဟက (အမနတရား) ျဖစေပသည။ တမနေတာျမတ(ဆြ)ယေဆာငလာသည အရာရာတငးသညဟတကျဖစေပသည။ ဤအရာမား အားလးကသာဝကေတာႀကးမားသည ကၽြႏပတ႔အတြက ယေဆာငလာခသည။

ကၽြႏပတ႔ ဆနကငဘကအပစသည ကၽြႏပတ႔၏ သကေသ အေထာက အထားမားက အလကားျဖစေအာင လပကာ ကရအာနႏင စြႏၷတက ဖကသမးလၾကသည။27)

27 17، صفحه 1االصابه، جلد

50

အဘသြလလာဟ ေမာငဆလ၏စာအပ حتى ال ننخدع ၌ေျပာၾကားသညမာအလာဟဟအရငျမတ သခငသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ အတ ေပါငးသငးေနထငသမားက ဒး(န)သာသနာအား ထနးသမးသမား၊ ျဖန႔ျဖးသမား အျဖစေရြးခယထားေပသည။ ၎တ႔အား တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ဝနႀကးမား အျဖစသတမတထားပါသည။ ၎တ႔အား အခစထားျခငးက အမာနႏငအမနးထားျခငးက ေဖာကျပနမႈအျဖစ သတမတထားေပသည။အြနမာသေနာကလကမားအတြက ၎တ႔အား အခစထားရန ဝါဂစပ ျဖစၿပး၊ေကာငးမြန၊ ျမငျမတေၾကာငးေျပာဆေနရေပမည။ ၎တ႔အၾကား၌ စစမက၊ရနျဖစျပနာမား ရခေသာလညး တတဆတစြာ ေနရေပမည။28

အမနတကယ ဤေျပာဆမႈ(မား)သည ကမးေတာျမတ ကရအာနႏငတမနေတာျမတႀကး၏ စြႏၷတေတာႏငဆန႔ကငဘက ျဖစေနၾကာငး ေတြ႔ရေပလမမည။

၃။ အေျဖမရေသာေမးခြနးမား

ဒေနရာ၌ ဥးေႏာကအသဉာဏပငရငတငးႏင တရားမၿပး ဘကမလကတတသတငး၊ သကေသအကးအကား အေထာကအထားမခငလဘမကစ၊နားပတ၍ လကခမညမဟတသည အျပငမမကယ မမအားေအာကေဖာျပပါေမးခြနးမား ေမးၾကားေပမည။

အလာဟဟအရငျမတ သခငသည ကမးေတာျမတကရအာန၌ တမနေတာျမတႀကး (ဆြ)၏ ၾကငယာေတာမားႏင ပတသကၿပး လာရေတာမသညမာ-

یا نساء النبي م لھا العذاب ضعفین وكان ذلك على هللا یأت منكن بفاحشة مبینة یضاعف ن

یسیرا 29

28 2حتى ال ننخدع، صفحه 29 30سوره احزاب، آیه

51

အဓပၸာယ။ ။(အ၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ဇနးၾကငယာေတာမားအေပါငးတ႔အသငတ႔ အထမ မညသမဆထငထငရားရား ျပစမႈကးလြနမည ဆလငအျပစဒဏ ႏစဆ ခရ ေပမည။ ဤအလပသည အလာဟဟအရငျမတ အတြကလြယက ေတာမေသာ လပရပျဖစေပသည။)

ကၽြႏပတ႔အေနျဖင သာဝကႀကးမားက (မညသ႔ေသာ နညးျဖငျဖစေစ၊နညးမးစျဖငျဖစေစ) အဓပၸာယဖြငဆပါေလ။ ဧကနမခ (အာယတေတာ၏)

ဆလသမားသည အ၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ဇနးၾကငယာေတာမားျဖစပါသည။ ကမးေတာျမတကရအာန မန႔ၾကားေတာမသညမာ ၎တ႔၏အျပစဂနာ မားက မကကြယမျပသညအျပင ျပစဒဏႏစဆ ေပးေပးမညဟဆထားပါသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖင ကမးေတာျမတကရအာန၏ အာယတေတာကလကခ ယၾကည ရမညေလာ? (သ႔)အေျခအျမစမရ ပတခပသမား၏ စကားကလကခရမည ေလာ?

ကမးေတာျမတ ကရအာနအေနျဖင အျခားေနရာ၌ ရကခခလအနဗယာဟဇရတ(သ)ႏးရ(အ.စ)၏ သား၏ အျပစမားက တငျပရငး မန႔ၾကားေတာမသညမာ- إنھ عمل غیر صالح

အဓပၸာယ။ ။ (သ၏ လပရပသည မေကာငးမြန မျမငျမတေခ။30 )ဂနာေဗႏးရ (အ.စ)အားမမသားႏငပတသကၿပး ရာဖာအတ မလပေပးဖ႔သတေပးေလ၏။

တမနေတာျမတႀကး ႏးရ(အ.စ) သား၏ အေရးပ၍ ပါဘာသလား (သ႔)သာဝကေတာမား၊ မတေဆြအေပါငးအေဖာမား? (အလာဟဟအရငျမတ၏ႀကးမားေသာ တမနေတာႀကးႏစပါး) တမနေတာ ျမတႀကးႏးရ(အ.စ) ႏငလးသ(အ.စ)၏ ၾကငယာေတာမားအေၾကာငး မန႔ထားေတာမသညမာ-

خال النار مع الداخلین فخانتاھما فلم یغنیا عنھما من هللا شیئا وقیل اد

30 سوره هود، آیه30

52

အဓပၸာယ။(ထ(ဟဇရတ(သ)ႏးရ(အ.စ)ႏင လးသ(အ.စ))ႏစဥး၏ ၾကငယာ ေတာမားသည သစၥာေဖာကခၾကသည။ (ရနသမားႏင တြခၾကသည) တမနေတာျမတႀကး ႏစပါးစလးအေနျဖင ၎တ႔အတြက အသနားခေပးႏငမညမဟတေခ။ အၾကငသမႏစဥးအား ေျပာၾကားခသညမာ ငရသားမားႏငအတငရဘသ႔ ဝငေရာကၾကပါေလ။31)

ဤအာယတေတာမား အေနျဖင ေကာငးေသာ သမားႏငမေကာငးေသာသမား အတြက စမတေကာကသည လပရပမားႏင အမာနသာ ျဖစၿပးယတစြ အဆးတမနေတာျမတ(အ.စ)၏ သားႏငဇနးပင ျဖစပါေစ မေကာငးေသာအလပမား လပေဆာငပါက ငရသားမားသာ ျဖစမညဟ မေဖာျပထားပါသေလာ?

အခအခနမာလညး ကၽြနေတာတ႔အေနျဖင မကစ၊ နားပတက တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ လကထက၌သာဝကျဖစခပါသျဖင၊ ၎အား ခစျခငးသညအမာနျဖစၿပး၊ အမနးထားျခငးသည ေနဖာက (သာသနာေဖာကျပနမႈ)ဟသတမတရ ပါသေလာ? သ႔ေသာ ေနာကပငး၌ မနာေဖကမား၏ လႈငးထေရာကသြားၿပး တမနေတာျမတႀကး၏ ႏလးသားကနာကငေစခသည။မြတစလငမား အေပၚလညး သစၥာေဖာကခၾက၏။

အသဉာဏရသတငး အထကပါစကား (အခစထားလင အမာန၊ အမနးထားလင ေနဖာက)က လကခမညေလာ?

အကယ၍ တစဥးတစေယာကက ဆမည- သလဟာႏငဇဘငးရအစၥလာမ စဥးပငး၌ လေကာငးလမြနမား ျဖစၾကၿပး၊ ေနာကပငး၌ အာဏာမကေမာကာ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ၾကငယာေတာ(အာေအရာ)အားမမတ႔ႏင အတ ပးေပါငးကာ မြတစလင အမားစက ဘကအတ (သစၥာဆ)

31 10سوره تحریم، آیه

53

ထားေသာ ေမာငလာအလ(အ.စ)၏ ဘငအတကခးျဖတခၾကသည။ဂမလစစပြက အစပးက ေယဘယအားျဖင (၁၇၀၀၀)ခန႔မြတစလငမား၏အသကက ဆး႐ႈးေစခ၏။ ၎တ႔က အမနတရားမ လမးလြ သြားၾက ကန၏။ေကယာမတေန႔၌ ၎တ႔ (အစပးခမႈေၾကာင) ဤစစပြ၌ ကဆးခေသာ မြတစလငမားႏင ပတသက၍ မလြမေသြအစစေဆးခရေပမည။

ဤသမငးသညလညး အစစအမန မဟတပါသေလာ?

အကယ၍ တစဥးတစေယာကက မအာေဝဟာ ႏပစကညႇဥးပနးသ၊မြတစလင အေရးႀကးပဂၢလမား ျဖစေစ၊ ႐း႐းျဖစေစ ဘငအတလပထားေသာေမာငလာအလ(အ.စ)၏ ဘငအတကလကမခကာ အမနတရားက ေကာခငးခသည။ ၿပးေနာကစစဖး(န)စစမးေမႊးကာ မြတစစလင(၁၀၀၀၀)ေကာ၏အသကက ဆးေအာငလပခသညဟ ဆလာပါက၊ မဟတ မတရားေျပာျခငးျဖစပါသေလာ? (စစမနေသာ သမငးသကေသရေပသည။)

စစမနခါးသးေသာ သမငး၏ အျဖစအပကအမနက အသဉာဏ ရသမား လကမခႏငသည အငမတန အားနညးေပာေျပာငးသည သကေသျပခကမားျဖင မကစမတထားရမညေလာ? ေမမရသည သမငးျဖစရပကမကကြယ ျပလကမညေလာ?

အဗသြလာဟ မဆြာလာဟ၏ ေျပာၾကားခကအရ ဤကသ႔ေသာ ပဂၢလမား၏ အခစသည အမာန၊ အမနးသည ေနဖာကျဖစပါသေလာ?

မေကာငးေသာ အလပမားက လပခၾကသ ၎တ႔ အတြကေၾကာငေထာငေပါငးမားစြာ အသတခခရသညက တတတတေနမညေလာ? ကၽြႏပတ႔အေပၚ သမငးေပးတာဝန မရပါသေလာ?

မညသည အသဉာဏ ဥးေႏာကက လကခမညနညး?

ကမးေတာျမတ ကရအာနအေနျဖင တမနေတာျမတ(ဆြ)၏ သာဝကေတာ မားအၾကား၌ မနာေဖကတညးဟေသာ အပစရခေၾကာငးေဖာျပထားေသာေအာကေဖာျပပါ အာယတေတာမားက မေလလာဘးပါသေလာ?

54

ကမးေတာျမတ ကရအာန မန႔ၾကားေတာမသညမာ-

أھل المدینة مردوا على النفاق ال تعلمھم نحن راب منافقون ومن حولكم من األع وممن

نعلمھم سنعذبھم مرتین ثم یردون إلى عذاب عظیم 32

ဤကသေသာ ဒနက အသဉာဏ ဥးေႏာကရေသာ ကမာၻ႔လထႀကးအေနျဖင လကခလမမညဟ ေမာလငထားပါသလား?

၄။ သာဝကေတာႀကးမားသည မညသမားျဖစပါသနညး?

ဤေနရာ၌ အေရးႀကးေသာ ဆလခကတစခသညကား ဆြာဟာဗာျဖစပါသည။

သာဝကႀကးမား မညသမား ျဖစၾကေၾကာငး၊ ၎တ႔၏ျမငျမတမႈႏငပတသကၿပး ခထားၾကပါသည။ ဤအေၾကာငးအရာႏင ပတသက၍ စြႏၷသာသနာသခမနမား အၾကား၌ကြလြမႈရ၏။

၁။ အခ႕အလမာမားက ဆြာဟာဗာ၏ အဓပၸာယအား မညသည မြတစလငတစဥး တစေယာကမဆ မမ၏သကတမး၌ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)က ဖးခြငရခမညဆလင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ဆြာဟာဗာေတာမားမ ျဖစပါ သညဟ အထ အဓပၸာယဖြငထားပါသည။ ဤကသ႔ေသာ အဓပၸာယက ဘခါရကမးကလညး တငျပထားပါသည။

أو رآه من المسلمین فھو من أصحابھ) صلى هللا علیھ وآلھ(من صحب رسول هللا

အဟမဒဗင ဟနဘလ အေနျဖငအငမတနမ တးခ႕ဖြငဆထားသညမာ-

كل من صحبھ شھرا أو یوما أو ساعة أو رآه) صلى هللا علیھ وآلھ(أصحاب رسول هللا

32 101سوره توبه، آیه

55

အဓပၸာယ။ (အၾကငမညသမဆ အလာဟတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတတစလျဖစေစ၊ တစရကျဖစေစ၊ ေနာကဆးတစနာရပငျဖစေစ အတေနထငခလငထ႔ေနာက ဖးေမာခမည ဆလငဆြာဟာဗာျဖစေပသည။)

၂။ အခ႕သခမနမား ဥပမာ ဂါဇအဘဘကရ မဟမၼဒဗငအလသကရစပ ကသာဝကႀကး၏ အဓပၸာယ ျပနဆရာ၌ ခ႕ထားေပသည။

ဆြာဟာဗးဆသည ေဝါဟာရသည အဘဓာနအရ ရးရးျဖစၿပး၊ အြနမာသေနာကလကမား အေခၚအေဝၚအရ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏင အတစတခရသည အခနအတငးအတာ အထ ေနထငခသအတြကသာ သးသန႔သးစြပါသည။ တစနာရအထ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏင အတ ေနထငခသ၊ေျခလမးအနညးငယ အတ လမးခသ၊ ဟဒးစတခ႕ နားေထာငခြငရသကမေခၚေပ။

၃။ တခ႕သခမနမား ဥပမာ စအးဒဗငအလမစးပ အေနျဖင ပ၍ခ႕ထား ေပးသည။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတ အနညးဆး(၁)ႏစ၊ (၂)ႏစအထေနထငခၿပး အစၥလာမစစပြမား၌ တမနေတာျမတႀကးႏငအတ (၁)ႀကမ၊(၂)

ႀကမစစဆငႏႊခသအား ေခၚဆပါသည။33

ဤအဓပၸာယဖြငဆခကမား၊ ေနာကအျခားအေရးအသားရညလားသြားမညကစးရမ၍မေရးသားထားေသာအဓပၸာယဖြငဆခကမားအရသရသညအခကတစခသညကဆြာဟာဗာ၏အဓပၸာယလးဝမျပတသားမတကျခငးပငျဖစေပသည။

မညသမညဝါမားသည ဆြာဟာဗသာဝကမား ျဖစေၾကာငးမသရ ေပ။သ႔ေသာ အမားစအေနျဖင အဓပၸာယအကယက လကခထားၾကပါ၏။

အဓပၸာယ ဖြငဆမႈေၾကာင ေဆြးေႏြးမညအေၾကာငးအရာအတြက အေၾကာငးမထးေပ။ အေၾကာငးသညကား ေရ႕ဆကလက၍ ေဖာျပမည ခ႕ယြငးခကမား၊

33 237، صفحه 8قرطبى، جلد تفسیر

56

အျပစအနာအဆာမားသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတ ေနထငသမားထ၌ ပါဝငေနေသာေၾကာင ျဖစပါသည။

၅။ ပတခတမႈ၏ အဓကအရငးအျမစ

သာဝကႀကးမားႏင ပတသကေသာ သကဝငယၾကညမႈ၌ အတငးထကအလြန ျပစမနးပါး လကခၾကသည။ ဤကသ႔ ယၾကညျခငးသည ကမး ေတာျမတကရအာနႏင စြႏၷတ၊ သမငးတ႔၏ ဆန႔ကငဘက ျဖစေပသည။ ယတစြအဆးဤကသ႔ေသာ ယၾကညမႈသည ပထမရာစ၌ မရခေခ။ အဘယ ေၾကာငပထမရာစေနာကပငးမ အဘယသ႔ေသာ အေထာကအထား ေၾကာငဤယၾကညမႈသည ေပၚေပါကလာေၾကာငး မလြမေသြ ေလလာရေပမည။

ဤကသ႔ ယၾကညမႈထြကေပၚလာရျခငးအတြက သကအေသအခ႕ရပါသည။

၁။ယဆမႈအမားဆးျဖစႏငေခကေတာအရငေဆြးေႏြးတငျပထားတအတငးပါဘ။အခ႕ကသာဝကႀကးမားျမငျမတမႈပကစးသြားမညဆလလငကၽြႏပတ႕၏တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငဆကႏြယမႈသညလညး ပကစးသြားေပမညဟယဆထားပါသည။ အေၾကာငးသညကား သာဝႀကးမား ေၾကာငသာလငကမးေတာျမတ ကရအာနႏင စြႏၷတေတာမားသည ကၽြႏပတ႔ထေရာကရလာခပါသည။

သ႔ေသာ ဤယၾကညမႈအတြက ရငးလငးေသာ အေျဖရပါသည။ အေၾကာငးသညကား မညသမ သာဝကႀကးမားအားလးက ((မအာဇတလာဟ))

မသားဆသမား၊ မေကာငးေသာသမားဟ မယၾကညၾကေပ။ ၎တ႔အၾကား၌စစမနၿပး၊ ယၾကညစတခ ေျဖာငမတမနကနေသာ သာဝကေတာမား ရခေသာေၾကာငပငတညး။ ၎တ႔သာလင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ) ႏင ကၽြႏပတ႔အၾကား ဆကသြယေပးခသည။ ၎တ႔သညလညးပအဟေလဘက(အ.စ)၏သာဝကေတာႀကးမားကသ႔ပင ျဖစေပသည။

57

စတဝငစားဖြယေကာငးသညမာ ဤျပနာသည ယေန႔အတြကပငမဟတ ေနာငအတြကပါ ျဖစေပမည။ ကၽြႏပအေနျဖင ေျမာကမားစြာေသာအခတအဆကမားျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ) ေခတ ေရာကေအာင ပ႔ေလသည။ သ႔ေသာ အားလးေသာ အခတအဆကမား (ၾကားရပဂၢလမား) အားလးကမနကနေျဖာငမတစတခရပါသညဟ လကမခထားေသာ ေၾကာင ျဖစပါသည။အကယ၍ ဤကသ႔ယၾကညလကပါက ကၽြႏပတ႔သာသနာႀကးသည အျမစျပတသြားေပမည။

ဤအတြကေၾကာင အားလးအေနျဖင ရဝါယတေတာမားက စတခရေသာ ေျဖာငမတမနကနေသာ၊ ျပစမႈမကးလြနေသာ သဆမ ယဖ႔ ေျပာၾကားျခငးျဖစေပသည။ ေရဂလစာအပမားသည လညးဘစတခရသ ႏင စတမခ ရသသးသပႏငရနအတြက ေရးသားခၾက၏။ သာဝကေတာမားက အျခားလမားကသ႔ စစေဆးမႈျပလပပါက မသငေတာ မမနကနပါ သေလာ?

၂။ ဒလ((ဂရဟ«جرح»))တညးဟေသာ ယဆမႈ၊ ဆလသမာ အခ႕သာဝကေတာႀကးမားအား အျပစအနာအဆာ ရသမားအျဖစ သတမတျခငးျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ႀကးကယျမငျမတမႈ ယတေလာေစပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ သာဝကေတာႀကးမားအား အျပစအနာအဆာ ရသမားအျဖစ မသတမတသငေပ။ဤယဆမႈသည မနကနမႈရပါသလား ?

ဤကသ႔ေသာ သကေသအေထာကအထားမားက လကခသမား အားကၽြနေတာအေနျဖင ေမးခြနးတစခေမးခငပါသည။ ကမးေတာျမတ ကရအာန ကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ အနးအနားရ မနာေဖကမားအား အလြနျပငးထနလေသာ ဝါကမားျဖင မန႔ၾကားေတာမ မထားပါသေလာ?

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ အနးအနားရ မနာေဖက မားေၾကာင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ႀကးကယျမငျမတမႈ၌ မညသ႔ ယတေလာသြားပါမညနညး?မညသ႔မ မျဖစႏငေခ။

အကဥးခပ ေျပာရလင ေခတတငးေခတတငး၌ ေနာကဆးအလး အဇတမနေတာျမတႀကးမား (အ.စ)၏ လကထက၌ပင ေကာငးျမတေသာသမားႏင၊

58

မေကာငးသမားရခေပသည။ သ႔ေသာတမနေတာႀကးမား (အ.စ)၏ ႀကးကယျမငျမတမႈမ တစးတစမ ယတေလာမသြားေခ။

၃။ အကယ၍ သာဝကေတာႀကးမားအား အျပစအနာအဆာရသမား အျဖစသတမတျခငး ကစၥသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ပထမဆး ခလဖာအားအျပစ၊ အနာအဆာရေၾကာငး ျပဆရျဖစေပမည။ သ႔ျဖစပါ၍ သာဝကေတာႀကးမား၏ ႀကးကယျမငျမတမႈ ကစၥက ထနးသမးရန အလ႔ငာ ဥပမာ ဟဇရတ(သ)

အြစမနး လကထက၌ ျပညသပင ဘ႑ေတာေငြကစၥႏင ပတသက၍

ေသာလညးေကာငး၊ အျခားခလဖာႏင သာဝကမားကးလြနထားေသာ ကစၥႏငပတသက၍ မညသည (သာဝကႀကးမား)အေနျဖင မဆန႔ကငဖ႔၊ မေျပာဖ႔လအပေပသည။ သ႔ေသာ ဤကသ႔ ျပလပခၾက ပါသေလာ!

ထနညးတစြာ မအာေဝယာအေနျဖင မြတစလငမား ေခါငးေဆာငေအမာမ အလ(အ.စ)၏ ဘငအတကဆန႔ကငၿပး စစတကဖ႔ အကြကဆငေပး၍ေထာငေပါငး မားစြာေသာမြတစလငမား၏ အသကက စေတးချခငးႏငပတသကကာ ၎၏လပရပက ေစာဒကတကသမား၊ ေစာဒကတကလ႔ မရေအာငဖးဖထားရနအလ႔ငာ (မအေဝယာသည ေမာငလာအလ(အ.စ)က ဆန႔ကငခေသာလညး) လပရပမနပါသညဟ အေၾကာငးျပ၍ရပါမညလား?

((အကယ၍ ရပါသညဆလင ေမာငလာအလ(အ.စ)ႏင ပတသက၍ အစၥလာမကမးဂနအစစအမနမား၌ လာရေသာ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ေျမာကမားစြာေသာ ဟဒးစေတာမားသည ဘယအဆငသ႔ ေရာကသြားမညနညး!))

သ႔ေသာလညး ဤကစၥႏင စပလဥး၍ (အစၥလာမကနဥး ေခတကာလ)

အာဏာပငမားက စတငခၾကျခငးျဖစေပသည။

ထနညးတစြာ ၎အာဏာပငမားသည «أولوا األمر» အာယတ ေတာ၏သဖစရ၌ ေခတကာလတငး အာဏာပငမားက ယတစြအဆး မငးဆးမငးညစမားျဖစေသာ ဘနအမငယာ၊ ဘနအဘာစကပါ ထညသြငးသကသ႔ ျဖစေပသည။ဤအစအစဥသည အာဏာပငမား၏ ႏငငေရးကစားကြက ျဖစေပသည။

59

ဤအေျခအေနမားေၾကာင ကၽြႏပသည သာဝကႀကးမားအားလး အျပစကငးသညဟ ရလဒ ထြကေအာငစတကး၍ပင မရျဖစေနပါသည။

၄။ အပစတစခသညလညး သာဝကေတာမား အျပစကငးေၾကာငး (သ႔ေသာမအစးမမဟတ)၊သန႔ရငး သန႔ျပန႔ေၾကာငး ကမးေတာျမတကရအာန၏ အာယတေတာ မားႏင ရဝါယတေတာမား၌ လာရၿပး အမန႔ေပးထားသညဟ ယၾကညၾက၏။

ဤအခကသည ႐တတရကၾကညလင အလြနေကာငးေသာအေၾကာငး ျပခက ျဖစေသာလညး၊ အမနတကယ ၎တ႔၏ ေထာကအထား၊အေၾကာငးျပခက ကေလလာသးသပၿပး ေမးခြနးမားထတခန၌၎တ႔ေျပာသကသ႔ မဟတေခ။ ကမးေတာျမတ ကရအာန အာယတေတာမားႏင ရဝါယတေတာမား၌ ၎တ႔၏ ယၾကညခကကမေတြ႔ရေပ။

အေရးအႀကးဆး ၎တ႔အေနျဖင သကေသျပေသာ အာယတေတာမာ-

ေအာကပါအတငးျဖစပါသည။

والسابق ون األولون من المھاجرین واألنصار والذین اتبعوھم بإحسان رضي هللا عنھم ورضوا عنھ وأعد لھم جنات تجري تحتھا األنھار خالدین فیھا أبدا ذلك الفوز العظیم .34

အဓပၸာယ ။((ပထမဥးဆး ျဖစၾကကနေသာ မဟာေဂရးမႏင အနဆြာထေနာက ၎တ႔၏ ေကာငးမႈျပရာတြင မဟာေဂရးမႏင အနဆြာတ႔၏ ေနာကလကခ သည။ အလာဟဟအရငျမတသခငသည ၎တ႔အားလးအား ေကနပႏစသက ေတာမ၏။ ထ႔အျပင၎တ႔ အေနျဖငလညး အလာဟ အရငျမတအားေကနပႏစသကေတာမ၏။အလာဟဟအရငျမတသည၎တ႔အဖ႔ဂႏၷတအမတသခဘ၌ဥယာဥေတာမားအသငျပလပထားၿပးထ႔ဥယာဥေတာမား၏သစပငမား ေအာကမ စမးေခာငးမားစးေထြလကရၿပး၊ ထာဝစဥေနထငရမညျဖစေပသည။ ဤသညကားႀကးကယႀကးမားေသာ ေအာငျမငမႈတစချဖစေပသည။))

34 100سوره توبه، آیه

60

ေျမာကမားစြာေသာ အလေလစြႏၷတ၏ သဖစရ ပညာရငမားကဤအာယတေတာႏင စပလဥးၿပး (အခ႕ သာဝကေတာမားက တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမဆငျပနထားေသာ)ဟဒးစ ေတာတစပဒအား တငျပသညမာ-

35« مسیئھمجمیع أصحاب رسول هللا فى الجنة محسنھم و »

အဓပၸာယ ။ ((တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ေကာငးေသာသာဝကေတာမားပငျဖစေစ၊မေကာငးေသာ သာဝကမားပင ျဖစေစဂႏၷတအမတသခဘသ႔ ဝငေရာက စျမနးရမည။))

ဤဟဒးစေတာ၏ မနကနမႈအတြက အထကေဖာျပပါ အာယတကသကေသ အျဖစျပၾကေပသည။

စတဝငစားဖ႔ ေကာငးေလစြ၊ အထကပါ အာယတေတာ၌ ေကာငးမႈမားက ေဆာငရြကရာ၌ သာဝေတာမား (မဟာေဂရးမႏင အနဆြာ)တ႔၏ေနာကလကသမားသာ ေအာငျမငၾကမညဟ ဆထားေပသည။ မေကာငးမႈဟမဆထားေခ။

ဤအဓပၸာယ၏ ဆလခကသညကား သာဝကေတာမား အားလးအတြက ဂႏၷတသခဘအား၊ အာမခထားေပးၿပး ျဖစပါသည။ ဤဆလခကျဖင၎တ႔ အားလး ဂနာျပစမႈကးလြနခြင ရသညဟ ဆလပါသေလာ?

(ဆလသညကား သာဝကေတာမား အျပစလပခသညျဖစေစ၊ မလပခသညျဖစေစ ၎တ႔အတြက ဂႏၷတသခဘသ႔ ဝငေရာကစျမနးရမည ျဖစေသာ ေၾကာငျဖစေပသည။)

ကမၻာလသားမားအတြက လမးမနညႊနၾကားေပးရန၊ မေကာငးမႈမားကျပျပင ေျပာငးလေပးရန ကြျမနးလာေသာ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည မမ၏သာဝကေတာမားက သးသန႔၊ ဖယထားေပးႏငပါသလား။

၎တ႔က ဂနာဟမား ျပလပခြင ေပးထားႏငပါသလား။

35 تفسیر كبیر فخر رازى و تفسیر المنار

61

တကယတမး ကမးေတာျမတကရအာနသည သာဝေတာမားထကပမ၍ နးကပေသာ၊ ၾကငယာေတာမားႏင စပလဥး၍ ဂနာလပလင ႏစဆ အျပစေပးျခငးခရမညဟ စရဟ၃၃၊ စရဟအဟဇပ အာယတေတာ၃၀၌ မန႔ေတာမထားေပသည။

ဂ႐ျပစရာအခကသညကား သာဝကေတာမားႏငသကဆငေသာသသယျဖစေစေသာ၊ မရငးလငးေသာ အခကမနသမက စရဟဖာသအာယတေတာ ၂၉ ျဖငေျဖရငးထားေပးပါသည။

ထ႔အာယတေတာ၌ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ စစမန မနကနေသာသေတာစင သာဝကေတာႀကးမား၏ အရညအေသြးမားက ေအာကပါအတငးေဖာျပထားပါသည။

أشداء على الكفار رحماء بینھم تراھم ركعا سجدا یبتغون فضال من هللا ورضوانا سیماھم في أثر السجود وجوھھم من 36

အဓပၸာယ ။((၎(သာဝကေတာမား)တ႔သည ကာေဖရမားအတြကျပငးထန မာေကာသမားျဖစၿပး၊ မမတ႔၏ အခငးခငးအတြက ေပာေပာငး၊ၾကငနာသမား၊ နားလညေပး သမား ျဖစၾကေပ၏။ ၎တ႔အား ေစဂသာႏငရက၏ အေျခအေန၌ ေတြ႕ရမညျဖစသည။အၿမတမးအလာဟဟအရငျမတ၏ဖြစလလက ရမး (ခးျမႇင ေပးသနားမႈ) ႏငေကနပႏစၿမ႕မႈရရရနသာ လလားေပသည။စဂသာျပထားေသာအရပလကၡဏာမားသည ၎တ႔၏ မကႏာ၌ ထငရား ေနေပသည။))

ဂမလႏငစစဖး(န)တကပြျဖစေအာငစစဥသမား၊ မမေခတကာလ၏ေအမာမအားပနကနသမား၊ ေထာငေပါငးမားစြာေသာ မြတစလငမားကေသတြငးပ႔ခသမား၊ အထကေဖာျပ အာယတေတာ၏ အရညအေသြး (၇)ပါး၏ပငရငမားျဖစႏငပါသလား။

36 29سوره فتح، آیه

62

၎တ႔သည မြတစလငမားအေပၚ ေပာေျပာငး၊ ၾကငနာေပးခပါသလား။

၎တ႔သည ကာေဖရမားအတြက ျပငးထနမာေကာသမားျဖစပါသလား (သ႔) မြတစလငမားအတြက။

အလာဟဟအရငသည ဤအာယတေတာ၏ ႏင ဆကလက၍ဆလခကက ပမ၍ ရငးလငးျပတသားရန မးေမာငးထးျပထားပါသည။

وعد هللا الذین آمنوا وعملوا الصالحات منھم مغفرة وأجرا عظیما … .37

အဓပၸာယ။((အလာဟဟအရငျမတအေနျဖငႀကးမားအကးဆလာဒႏငမဂေဖရတ

၎သမား(သာဝကမား)အနကမအမာနႏငတကြ ေကာငးျမတ ေအလပမားကလပေဆာငၾကသည(သာဝကေကာငမား)အတြကဂတေပးထားေတာမ၏။))

ဤအာယတေတာသည အေရးႀကးမားအကးဆလာဒႏငမဂေဖရတသညအမာနႏငတကြေကာငးျမတေသာအလပမားကလပေဆာငၾကသညသာဝကေတာမား အတြကသာျဖစ၏။

သ႔ျဖစပါ၍ဂမလႏငစစဖး(န)တကပြျဖစေအာငစစဥခသမား၊ ခလဖာအြစမနးလကထက၌ ျပညသပငေငြက မမတ႔ႀကကသလ သးစြခ သမားအတြက ႀကးမားေသာ အကးဆလဒႏင မဂေဖရတျဖစႏငပါသလား? (သ႔မဟတ)

ေကာငးျမတေသာ အလပမားလပေဆာငခသ(သာဝကေတာ)မားအတြကျဖစပါသလား။

အၾသစရာ ေကာငးလသညမာ-

အလာဟဟအရငျမတသခငသည မမတမနေတာႀကးမား(အ.စ)ကပင((ေသရေကေအာငလာ)) ျပလပခသညအတြက အေရးယျခငးျပခေပသည။တမနေတာအာဒမ(အ.စ)က ((သရေကေအာငလာ)) ((နဘအတြက မသငေတာ

37 29سوره فتح، آیه

63

ေသာ လပရပ(ဂနာမဟတေခ)) ျပလပခသည အတြက ဂႏၷတသခဘမ အျပငထတခသည။

တမနေတာယႏြစ(အ.စ)သည ((သရေကေအာငလာ)) ျပမခသညအတြက ရကေပါငး(၄၀)ငါး၏ ေမာငမေနေသာဝမးဗကအတြငး ခကခကခခေနခရပါသည။

တမနေတာႏးရ(အ.စ)သည မမသားမကအတြက အသနားခ ေပးခေသာေၾကာင အေရးယျခငးခခရသည။

အဓပၸါယရၿပးရပတကပါသလား တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမမ၏သာဝကမားအတြက အလာဟအရငျမတ၏ အမန႔ေတာကဆန႔ကငမႈ ျပၿပး၊သးသန႔ဖယရားထားလ႔ ရပါသလား?

၆။သာဝေတာမား အားလးသည မညသည သတမတခကမမလဘ တရားမတသမား ျဖစၾကပါသလား?

ကၽြနေတာတငျပခသညအတငး အဟေလစြႏၷတ အမားစ ခယထားသညကား -သာဝကေတာႀကးမားအားလး ဆလသညမာ အၾကငသမားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ လကထက၌ရၿပး တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)က သျမငနားလညၿပး ရကအနညးငယအတ ေနထငခဖး၏။ ဤသ႔ေသာ သာဝေတာမားသည မညသ႔ေသာ သတမတ ခကမရဘ တရားမတသမား ျဖစၾကပါသည။ဤအတြက ကမးေတာျမတ ကရအာန သကေသအျဖစရပါသည။

ဝမးနညးဖ႔ေကာငးေသာအခကသညမာ၎သာဝကေတာမား ဘကမာေထာကခအားေပးေသာကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာမား အခ႕ကတငျပၿပးကနအာယတေတာမားသတမတခကမားက ေဖာျပထားေသာအာယတေတာမားကေမေနၾကေပသည။

ကၽြႏပေမးျမနးလသညမာ-

ဤသညမညကသ႔ေသာတရားမတမႈပါလမ။

64

ကမးေတာျမတကရအာနအေနျဖငလးဝဆန႔ကငထားေပသည။စရဟအာေလအငမရနအာယတေတာအမတ ၁၅၅ ကတငျပပါမည။

إن الذین تولوا منكم یوم التقى الجمعان إنما استزلھم الشیطان ببعض ما كسبوا ولقد عفا هللا عنھم إن هللا غفور حلیم

ဤအာယတေတာသညအဟြဒစစေျမျပင၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားရနသမားအၾကားထားၿပးထြကေျပးတမးေရာငသြားေသာသာဝကေတာမားႏငစပလဥးၿပးကေရာကလာေသာအာယတေတာျဖစ၏။

အာယတေတာ၏အဓပၸါယမာ-

((ထ႕သမားသညအပစႏစစရငဆငသညေန႔((အဟြဒစစပြ))၌ေကာခငးထြကေျပးသြား၏။ ႐ႈငတြာနသည၎တ႔၏အခ႕ဂနာမား၏အာနသင ေၾကာငလမးမား ေအာငလပေဆာငႏငခေပသည။ စငစစေသာကား အလာဟဟအရငျမတ သခငသည ခြငလြတေတာမေသာအရငႏင အႏြအတာခ ေတာမေသာ အရငျဖစေတာမ၏။))

ဤအာယတေတာက မးေမာငးထးျပေနသညမာ ထ႔ေန၌ သာဝကေတာမား၏ အပစတစစသည ေကာခငး၍ ထြကေျပးသြားေၾကာငး ျဖစေပ သည။သမငးစာမကႏာမားကလညး ၎တ႔၏ အေရအတြကကေဖာျပထားပါသည။

စတဝငစားစရာအခကသညကား -႐ႈငတြာနသည ၎တ႔က လမးလြ၊လမးမားသ႔ ေရာကေအာငလပေဆာငႏငခေၾကာငး၊ လပႏငသည အေၾကာငးကလညး ၎တ႔၏ ဂနာမားေၾကာင ျဖစေၾကာငးျဖစေပသည။

ထြကေျပးေကာခငးရသည အဓကအေၾကာငး ဂနာမားေၾကာငဆတာထငရားေနေပ၏။

သ႔ေသာလညးအာယတေတာကဆက၍မန႔ထားသညမာအလာဟအရငျမတသညခြငလြတပလပေတာမလကေၾကာငး၊လာရေပသည။

65

သ႔ျဖစပါ၍ သာဝကေတာမား တရားမတလ႔၊ အျပစကငးလ႔ ဟ၍ မတခကခမရေပ။ ကမးေတာျမတကရအာန၌ ၎တ႔ဂနာမားလပခေၾကာငး အတအကမန႔ထားေပသည။

ဤသည မညကသ႔ေသာ တရားမတမႈပါလမ။

ကမးေတာျမတကရအာန စရဟဟဂရသအာယတေတာ (၆)၌အခ႕သာဝကေတာမားက ((ဖါစစက)စာရတေဖာကျပနသ၊ အဟကမးကနားလညေသာ လညးမလကနာသ ျဖစေၾကာငးမတဆကေပးထားပါ သည။

تصیبوا قوما بجھالة فتصبحوا على ما فعلتم جاءكم فاسق بنبإ فتبینوا أن یا أیھا الذین آمنوا إن نادمین

အဓပၸာယ။ ။

((အအမာနသကဝငယၾကညသအေပါငးတ႔အကယ၍((ဖါစစက)စာရတေဖာကျပနသ၊ အဟကမးကနားလညေသာလညးမလကနာသ၊ တစဥးတစေယာကသည အသငတ႔ထ သတငး တစစတစရာ ယေဆာငလာေသာ စစေဆးစးစမးမႈျပပါေလ။ သတငးအမန မသဘ အပစတစစက ဆး႐ႈးမႈရေအာငလပမကာ ေနာငတရေနမည စး၍ ျဖစေပသည။))

သဖစရပညာရငမားအၾကား အထကပါ အာယတေတာသညဝလးဗငအကဗာ (သာဝက)ႏင စပလဥး၍ ကေရာကလာေၾကာငးေကာေစာေပသည။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည ၎(သာဝက)အား ဗနမြတ(ဆ)သြာလက မးႏြယစဆမ ဇကာသေကာကခရန ေစလႊတေတာမချခငးျဖစေပသည။ သ႔ေသာဇကာသမေပးေဆာငေၾကာငး၊ အစၥလာမအားဆန႔ကငေနၾက ေၾကာငး ဆၿပးျပနေရာကလာ၏။

မြတစလငအခ႕သည ဝလးဗငအကဗာ(သာဝက)၏ စကားကယလကၾကၿပး ဗနမြတ(ဆ)သြာလကမးႏြယႏင စစတကဖ႔အသငျဖစသြားၾက၏။သ႔ေသာလညးဘ အထကပါ ကမးေတာျမတ ကရအာန၏အာယတက

66

ေရာကလာၿပး ခကခငး အကယ၍ ((ဖါစစက))သတငးယလာပါက စးစမး၊စစေဆးရန၊ ၎၏ သတငးေၾကာင အပစတစစအား ဆး႐ႈးမႈကျပလပမ၍ေနာငတ မရေစရန မြတစလငမားက သတေပးထားျမစခသည။

ရတတရက စးစမးစစေဆးရာ ဗနမြတ(ဆ)သြာလကမးႏြယသညမမငမးႏြယျဖစေနေၾကာငး၊ ဝလးဗငအကဗာ(သာဝက)အား ႀကဆဖ႔အသငရေနေၾကာငး၊ အစၥလာမက မဆန႔ကငေၾကာငး၊ ဝလးဗငအကဗာ(သာဝက) သည(အတတက)ရနၿငးရနစေၾကာင အေၾကာငးမရအေၾကာငး ရာၿပးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထ မဟတမမန သတငးပ႔ခေၾကာငး သရေပ

သည။

ဝလးဗငအကဗာသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ သာဝကေတာတစပါးျဖစ၏။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)က သရ နားလည ခြငရခၿပးေနထငခြငရခသတစဥးျဖစေပသည။ ကမးေတာျမတ ကရအာနက ၎သည((ဖာစစက))ျဖစေၾကာငး မးေမာငး ထးျပထားသည။ အခလညးသာဝကမားအားလးတရား မတသမားဟ ေျပာႏငပါေသးသလား?

ဤသည မညကသ႔ေသာ တရားမတမႈပါလမ။

အခ႕သာဝကေတာမားသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ) ဇကားသေဝခြေပးခန၌ ကယေတာအေပၚ ေစာဒကတကေၾကာငး ကမးေတာျမတကရအာန စရဟေသာငဗာ အာယတအမတေတာ ၅၈ ၌ ေဖာျပထားပါသည။

لم یعطوا و طوا منھا رضوا وإن أع یلمزك في الصدقات فإن منھم من منھا إذا ھم یسخطون

အဓပၸာယ။ ။

67

((၎((သာဝကမား))တ႕၏အၾကား၌ အခ႕ေသာသမားသည ((မာေလဂနးမသ))

((စစပြေအာငျမငၿပးရရေသာပစၥညးမား ခြေဝေပးခန၌ ေစာဒကတက ၾကကန၏။၎တ႔၏ ေဝစစတတငးကရလင ေကနပၾကၿပး၊ စတတငးကမရလငအမကေဒါသ ထြကၾကေလသည။))

ဤကသ႔ေသာ သာဝကမားသည တရားမတသမား (ေလးစားထကသမား)မညသ႔ ျဖစၾကပါသနညး?

ဤသညမညကသ႔ေသာ တရားမတမႈပါလမ။

ကမးေတာျမတကရအာနစရဟအဟဇာပအာယတေတာအမတ ၁၃ ၊၁၄ ၌အဟဇာပစစပြႏငစပလဥး၍မန႔ေတာမသညမာ-

((တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတအဟဇာပစစပြ၌အတပါဝငခေသာမနာေဖက(အေရၿခ)မား၊ႏလးသားမေကာငးသမားသည ကယေတာ(ဆြ)အား

လညျဖားၿပး မတရားစြပစြေျပာၾကားသညမာ-

ما وعدنا هللا ورسولھ إال غرورا) )

အဓပၸာယ ။ ။

((အလာဟဟအရငျမတႏင၎၏တမနေတာ(ဆြ)သညကၽြႏပတ႔အားလမညာၿပးကတေပးခသည။))

၎တ႔အထမာအခ႕ကထစစပြ၌ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သာလင႐ႈးနမမည၊၎တ႔(မြတစလငမား)အသတခရေျခရၿပး၊အစၥလာမသာသနာပါအဆး သတေပာကကြယ၊ပကစး သြားလမမညဟထငထားၾက၏။

သ႔မဟတရအာ၊ စြႏၷတ႔ တငျပထားေသာ ရဝါယတေတာ မားအရခနဒကစစပြ မစမ အလင တမနေတာျမတ(ဆြ)သည မဒနာၿမ႕တစဝကကတတကငးမား တးေဖာေနစဥ ေကာကခတစတးက ေတြ႔ရေလ၏။ထအခန၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အေနျဖငဆးရး၊အရန၊ယမငႏငငမားက

68

ေအာငႏငမညျဖစေၾကာငးနမတဖတေတာမခရာ၎(သာဝကမား)တ႔အထမအခ႕သည ေျပာငေလာင၊ ပကရယျပခၾက၏။

ဤသမားသည စစမနေသာသာဝေတာမားျဖစၾကပါသလား?

ထထကပ၍ အအားသငဖ႔ေကာငးသညက ေနာကအာယတေတာကၾကညျခငးျဖငသႏငသည၊ မန႔ေတာမသညမာ-((၎(သာဝကေတာမား)တ႔အထမ အခ႕သည မဒနာၿမ႕သားစစသညမားက စစေျမျပငသည အသငတ႔၏ေနရာမဟတေခ၊ အသငတ႔၏ေနရာသည ေနအမျဖစ၍ ျပနပါေလဟေျပာေလ၏။))

طائفة منھم یا أھل یثرب ال مقام لكم) وإذ قالت فارجعوا )

ထ႔အျပင အခ႕သာဝကေတာႀကးမားသည စစေျမျပငက ေကာခငးႏငရန အေၾကာငးမရအေၾကာငးရာၿပး တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထ ေရာကလာၿပးေလာကထားေၾကာငး ကမးေတာျမတကရအာန၌ မန႔ေတာမသညမာ-

فرارا) یری ویستأذن فریق منھم النبى یقولون إن بیوتنا عورة وما ھى بعورة إن دون إال )

အဓပၸာယ ။ ။

(၎(သာဝကေတာမား)ထမအခ႕မမတ႔၏အမမလၿခသျဖငျပနခြငေပး ရနကယေတာျမတ(ဆြ)ထ ခြငေတာငး၏။ အမနတကယ၎တ႔၏ အမမားသညမလၿခ၍ မဟတဘ စစမတကရေအာင အေၾကာငးျပ၍ လမလညျခငး ျဖစေပသည။)

69

ဒလအေျခအေနရေနေသာသာဝကမား၏လပရပမားကမကကြယျပဖ႔၊(စစမနေသာမြတစလငမား)၎တ႔ႏငပတသက၍ေစာဒကမတကႏငဘၿဖစႏငေနႏငပါသလား?

ဒထကပၿပးဆးရြားလာသညကားသာဝကေတာႀကးမားဟဆသမားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားအလြသးစား((ခယာနတ))လပသညဟစြပစြျခငးပငျဖစပါသည။

ဤအေၾကာငးကကမးေတာျမတကရအာနစရဟအာေလအငမါရာမအာယတေတာအမတ ၁၆၁ ၌ ေလလာႏငေပသည။

وھم ال یظلمون یغلل یأت بما غل یوم القیامة ثم توفى كل نفس ما كسبت یغل ومن وما كان لنبي أن

အဓပၸာယ ။ ။

((မညသညနဘတမနေတာမအလြသးစားလပျခငးသညမျဖစႏငေခ။မညသမဆအလြသးစားျပပါက၊ မမအလြသးစားျပထားေသာအရာႏငအတေကယာမတေန႔၌ ျပနလညရငသနရေပမည။ မညသမဆမမလပခသလျပနလညရရမည ျဖစပါသည။ မညသအေပၚမမတရားျပလပမညမဟတ ေခ။))ဆလသညကားအကယ၎အျပစဒဏခရမညဆပါကလညးမမ၏လပရပေၾကာငသာျဖစေပသည။

အထကေဖာျပပါအာယတေတာႏင စပလဥး၍ ကေရာကလာရသညအေၾကာငးအရငးႏစခ((၂))ရပေတြ႔ရပါသည။

တခ႕သဖစးပညာရငမားက သာဝကအဗဒြလလာဟဗငဂဘးရေၾကာငဟဆထား၏။

အဟြဒစစပြ၌ ၎သာဝကႏငအေပါငးအပါမားက ((အငးႏႈငး))ဆသညေနရာ၌ ေနရန တမနေတာျမတ(ဆြ)မ အမန႔ေပးခသည။ ၎တ႔အား စစႏင သညျဖစေစ၊ ႐ႈးသညျဖစေစဤေနရာကမဖယရနလညး မန႔ေတာမထား၏။

70

သာဝကအဗဒြလလာဟဗငဂဘးရ၏အေေပါငးအပါးမားသည၊မာေလဂနးမသ((စစႏင၍ရနသထမရရေသာပစၥညး))ကရယရနမမေနရာမထြကသြားၾကေလသည။

ဤထကပဆးေသာလပရပမာ တမနေတာျမတႀကးစစႏငရပစၥညးေတြကခြခန၌ မမမတလပမညကစးရမရပါသညဟကယေတာ(ဆြ)အားစြပစြေျပာဆေသာစကားပငျဖစေပသည။

((ဤေနရာ၌၎သာဝကမားကတမနေတာျမတ(ဆြ)အားေျပာခေသာစကားအရငးကေဖာျပရနမသငေတာသျဖငမတငျပေတာေပ။))

အာယတေတာကေရာကလာသညအေၾကာငးရငး ေနာကတစခက((အဗေနကစးရ))၊ႏင((သဗရး))တ႔တြင တငျပထားပါသည။

ဗဒရစစပြအၿပး အဖးတနအနေရာငအဝတ ေပာကသြား၏။ အခ႕ သာသာဝကမားက ((မအာဇလာဟ)) တမနေတာျမတ(ဆြ)ယပါသညဟ စြပစြသမတၾက၏။ သ႔ေသာသပမၾကာလကေပ ၎အဝတကျပနေတြ႔၏။

အမနတရားက ဆနးစစရာ၌ စစသညတစေယာက ခးထားခေၾကာငးသရေလ၏။

ဒလတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အား မေတာမတရား၊ စြပစြေသာ သာဝကမားက ေလးစားထကပါသလား? အျပစမရဟသတမတေပးလ႔ရပါသလား?

အထကပါေဖာျပထားခကမားၾကညၿပးမမ၏ႏလးသားကတရားသႀကးအျဖစသတမတၿပးဆးျဖတၾကညပါ။ ဤကသ႔အမညခသာဝကမားကတရားမတပါသည၊ အျပစကငးပါသည၊ ၎တ႔၏လပရပမားကမညသမေစာဒကတကခြငမရဟအသငလကခပါသလား?

ကၽြႏပအေနျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏သာဝေတာႀကးမား အၾကား၊သေတာစင၊ သေတာေကာငးမားျဖစၾကေၾကာငးလကခပါသည။ သ႔ေသာသာဝေတာမားအားလးသည တရားမတပါသည၊ အျပစကငးပါသည၊သေတာစင၊ သေတာေကာငးမားျဖစပါသည။ မညသမ၎တ႔ႏငပတသက၍

71

ေစာဒကတကခြငမရဟ ၿခၿပးေျပာ၍မရေပ။ ဤကသ႔ဆျခငးသည အမနတကယအၾသစရာတစခပငတညး။

ဤသညမညကသ႔ေသာတရားမတမႈပါလမ။

အျပငပငးဆငရာအရ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ သာဝကေတာႀကးမားမ တစဥးျဖစသ(မအေဝယာ)အေနျဖင သာဝကေတာႀကးတစပါးျဖစၿပး၊ျမငျမတေသာေနရာ၏ပငရငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားႏစေပါငးမားစြာကယတငဆေရးတငးထြာကာ၊လအနသလပခေလသည။ ထ႔အျပငၿမမားရၿမသ၊ ၿမသားမား တစေယာကမ မကနအားလးကဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အား ဆေရးတငးထြာရန၊ လအနသလပရနအမန႔ထတခေလသည။

ဤအၾကာငးႏငစပလဥး၍ ေအာကေဖၚျပပါ ဟဒးစေတာ(၂)ခအားဂ႐ျပသငေပသည။

၁။စတအခရဆးအဟေလစြႏၷတ၏ကမးဂနမားမတစကမးျဖစေသာစဟးမြတစလင၌ပါရသညမာ-

မအေဝယာသညစအဗငအဘဝါကာဇကအသငအေနျဖငအဗသရသ(ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အား အဘယေၾကာငဆေရးတငးထြာမႈႏင လအနသမလပရပါသနညးဟေမးေလ၏။ ၎ကျပနလည ေျဖၾကားသညမာ-အကၽြႏပသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမ ၎ႏငပတသက၍ အေရးအႀကးဆး

سھ فضیلت) )ႀကးကယျမငျမတမႈသးခအား နားေသာတဆငခရေပသည။၎သးခအနကတစခသာလင ကၽြႏပပငဆငလကပါကေလာက၏အႀကးမားဆးစညးစမ၊ ဥစၥာထကပငပ၍ အေရးႀကး တနဖးရေပသည။

72

ဤသကေသ အေထာကအထားေၾကာင (ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အား ဆေရးတငးထြာျခငး၊ လအနသလပျခငး မျပလပျခငးျဖစေပသည။38

စြႏၷပညာရငမားအနကမေကာၾကားေသာ ပညာရငတစဥး

ابن عبد ربھ اندلسى) )အဗေနအဗဒြလေဘအနဒါေလစက မမ၏ကမး(العقد الفرید)၌ေရးသားသညမာ-

ဟစနဗငအလ(အ.စ){ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)}ရဟးဒျဖစေတာမၿပးေနာကမအေဝယာသည အလာဟဟအရငျမတ၏အမေတာ(ကအဗာ)အားေဇယာရတ(သ)ျပလပရနလာၿပး မဒနာေရႊၿမေတာရမငဘရေရရ စလ(ဆြ){တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)}၏တရားပလငေပၚမဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားဆေရးတငးထြာၿပးလအနသျပရနနယတ(သ)ျဖငမဒနာေရႊ ၿမေတာသ႔ခရးထြကခသည။

မအေဝယာအားတစခက မကစဂစဒ၌ စအဗငအဘဝါကာဇရေနေၾကာငး၎က ဤလပရပအတြက သညးခမညမဟတေၾကာငး၊ ျပငးျပငးထနထန ကန႔ကြကမႈျပႏငေပရာ တစဥးတစေယာကက ေစလႊတၿပး၎ႏငေဆြးေႏြးသငေၾကာငးေျပာၾကားေလ၏။

မအေဝယာက စစမးေမးျမနးရန တစဥးတစေယာကက စအဗငအဘဝါကာဇထ ေစလြတလကၿပး အေၾကာငးအရာက၎ထေျပာခငး ေလ၏။စအဗငအဘဝါကာဇအေျဖျပနေပးလကသညမာ-ဤကသ႔ လပမညဆလင

شرح38 ، كتاب فضائل الصحابھ و ھمچنین كتاب فتح البارى 1871، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد فى

حدیث منزلت، سھ فضیلت عبارت است ازآن(60، صفحھ 7صحیح البخارى، جلد

( ألعطین الرایة غدا و آیھ مباھلھ...

73

ကၽြႏပအေနျဖငမကစဂစဒေဒနဗဝမ ထြကသြားမညျဖစၿပး လးဝဤမကစဂစဒေတာသ႔လာမညမဟတေၾကာငးအေျဖေပးေလ၏။

မအေဝယာသည စအဗငအဘဝါကာဇ၏ အေျဖကၾကားရၿပးေနာကဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားဆေရးတငးထြာျခငး၊ လအနသပ႔သျခငးကစအဗငအဘဝါကာဇကြယလြနခနအထမလပခေပ။ ၎ကြယလြနၿပးေနာက မငဘရေပၚမ ကယတငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားဆေရးတငးထြာၿပး၊ လအနသပ႔ခၿပး မမၿမဝနမားက မငဘရေပၚမ ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားဆေရးတငးထြာၿပး၊လအနသျပဖ႔အမန႔ေပးခေလ၏။ ၿမဝန မားလညးအမန႔နာခခၾကေပသည။

ဤသတငးဆးအား တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ၾကငယာေတာအြနေမစလမာ သခငမ(ရ. သြ)ၾကားေတာမေသာအခါ မအေဝယာထ စာေရးပ႔ေလ၏။စာသားသညကား-အသငသည မငဘရေပၚမ ေန၍ အလာဟ၊ ရစလ(ဆြ)၊က ဆေရးတငးထြာၿပး၊ လအနသျပရပါသလား? အသငသည ဟဇရတ(သ)

အလ(အ.စ)အား ဆေရးတငးထြာၿပး၊ လအနသပ႔ဖ႔ အဘယေၾကာငအမန႔ေေပးခရပါသနညး?

و من أحبھ) ) ဆလသညကား-အလာဟဟအရငျမတသ ခငသညဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အား အခစေမတာထားေတာမ၏။ရစလ(ဆြ)သညဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားအခစေမတာထားေတာမ၏။မညသမဆအလ(အ.စ)အားအခစေမတာထားျခငးသည အလာဟ၊ရစလ(ဆြ)အားအခစေမတာထားျခငးျဖစၿပး အမနတကယ၎အေပၚလအနသလပ ျခငးသညအလာဟ၊ ရစလ(ဆြ)အေပၚလပျခငးျဖစေပသည။ မအေဝယာ (လ.န)သညဂနာေဗအြနေမစလမာစာကဖတေသာျငားလညးနားမ ေထာငခေခ။39

ဤကသ႔မေကာငးေသာယတညေသာလပရပမားသညတရားမတမႈ၊သလသမာဓရမႈအတြကမဆန႔ကငေနပါသေလာ?

39 ، صفحھ 2لد طالب، ج و جواھرالمطالب فى مناقب االمام على بن ابى366، صفحھ 4العقد الفرید، جلد قمرى ، تألیف محمد بن احمد الدمشقى الشافعى، متوفاى قرن نھم ھجرى 228

74

အသဉာဏ၊ စဥးစားဆငျခငတတရားရသတငး၊ တရားမတသတငးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ) ကသ႔ေသာသေတာစင၊သေတာေကာငး၊ျမငျမတသအား လမဆနေသာလပရပ၊ ေနရာအႏ႔ဆေရးတငးထြာခြင၊လအနသျပခြင ေပးမညမဟတေပ။

အာရပကဗာဆရာတစဥးက ေျပာသညမာ-

! و بسیفھ نصبت لكم أعوادھا؟*** اعلى المنابر تعلنون بسبھ

အဓပၸါယ-အသငအေနျဖင အလ(အ.စ)၏ အငအားေၾကာင ယေန႔ မငဘရရေနရတာက အဒမငဘရေပၚကေန ဆေရးတငးထြာၿပး၊ လအနသပ႔ရပါသလား?

ဤေနရာ၌ ကဗာဆရာသည ဓားဟ(سیفھ) သးထားပါသည။ သ႔ေသာဆလသညမာ ေမာငလာအလ(အ.စ)၏ အစြမးသတ၊ အငအားက ဆလျခငးျဖစေပသည။ ဘာသာျပနဆသ

၇။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ သာဝကေတာမား၏ အမးအစားမား

ကမးေတာျမတ ကရအာနအာယတေတာမား၏ မးေမာငးထးျပ ခကအရ- အလာဟဟအရငျမတ၏ တမနေတာျမတ(ဆြ)ရ သာဝကေတာ မားကအပစ(၅)စခြလ႔ ရေပသည။

ပထမအပစ။

သန႔ရငးစငၾကယၿပး၊ သေတာစင သေတာေကာငးမား။

ဤအပစသည မမငသေတာစငမား၊ အခလာစ ျဖစငေသာစတရသမား ျဖစၾကၿပး၊ အမာနအားျဖင နကနကရသမား ျဖစၾကပါသည။အလာဟဟအရငျမတ၏ လမးစဥႏင အစၥလာမအတြက မညကသ႔မ စေတးမႈကျဖစေစ၊ ေပးရန အသငရသမား ျဖစၾကေပသည။ ဤအပစႏင ပတသကၿပးစရာဟ ေသာငဗာ အာယတေတာအမတ(၁၀၀)၌ အလာဟဟအရငျမတကလမးညြနထားပါသည။ အလာဟဟအရငျမတသည ၎တ႔အား ႏစသက ျမတႏး၊

75

ႏစၿမေတာမၿပး၊ ၎တ႔အေနျဖငလညး အလာဟဟ အရငျမတ၏ေကးဇးေတာမား၊ ၾကငနာမႈမားက ႏစၿမ သေဘာကေတာမၾကေလ၏။

عنھم ورضوا عنھ رضى هللا

ဒတယအပစ။ အျပစရေသာမမငမား။

ဤအပစသည အမာနရငမား၊ ေကာငးျမတေသာ သလက ေဆာကတည ေသာလညး တစခါတစရ၊ မားယြငးသြား တတၾက၏။ ေကာငးျမတေသာအလပႏင မေကာငးေသာ အလပက ေရာေထြး ပစလကၾကသည။ မမတ႔၏အျပစငရမားက ဝနခၿပး ခြငလႊတပလပျခငးခၾကမညဟ ေမာလငခကထားသမားျဖစၾကေပသည။စရာဟေသာငဗာအာယတေတာအမတ(၁၀၂)မမးေမာငးထးျပထားပါသည။

یتوب علیھم سیئا عسى هللا أن ترفوا بذنوبھم خلطوا عمال صالحا وآخر وآخرون اع

တတယအပစ။ ။အျပစရသမား။

ဤအပစအားကမးေတာျမတ ကရအာနအေနျဖင ဖာစစကဟ အ မညေပးထားၿပး၊ ၎သတငးေပးပ႔လာပါက စစမးေလလာမႈမျပဘ၊ လကမခဖ႔ဆထားေပသည။ စရာဟဟဂရသအာယတေတာ အမတ(၆)၌ ေဖၚျပ ထားပါသည။

جا یا أیھا الذین آمنوا إن ءكم فاسق بنبإ فتبینوا

စြႏၷ၊ ရအာ သဖစရပညာရငႀကးမားက ဤအာယတေတာ၌

ဖာစစကသညမညသမညဝါျဖစခေၾကာငး၊ မညသညအတြကေၾကာငကမးေတာျမတကရအာန၏ ဤအာယတေတာကေရာကလာရေၾကာငးအကယတဝငေရးသားထားၾကပါသည။

စတတအပစ။ ။အျပငပငးအရမြတစလငမား။

ဤအပစသည အစၥလာမသာသနာက လကခသကဝငေၾကာငးေၾကျငာေသာလညး၊ ႏလးသား၌ အမာနနကနကနနမရၾကေပ။

76

ဤအေၾကာငးကကမးေတာျမတကရအာနစရာဟဟဂရသအာယတေတာအမတ(၁၄)၌ ေဖၚျပထားပါသည။

قولوا أ راب آمنا قل لم تؤمنوا ولكن قالت األع خل اإلیمان في قلوبكم سلمنا ولما ید

ပဥၥမအပစ။ ။မနာေဖကမားအေရၿခမား။

ဤအပစသညမြတစလငအေယာငေဆာငထားေသာ အေရၿခမနာေဖကမားျဖစၾကၿပး၊ မြတစလငမားအၾကား၌ ေနထငၾကပါသည။ အခသည နာမညထြကလာေသာလညး၊ အခသညကြယဝကလကရခေပသည။၎တ႔သညအစၥလာမသာသနာအမန႔ေတာမား၊ မြတစလငမား၏တးတကမႈလပငနးမားအတြက ကတေတာမားကခးဖကခသမားျဖစၾကပါသည။ဤအေၾကာငးကကမးေတာျမတကရအာနစရာဟေသာငဗာအာယတေတာအမတ(၁၀၁)၌ လမးညႊနထားပါသည။

راب من حولكم من األع وممن أھل المدینة مردوا على النفاق افقون ومن

ဧကနမခ၎တ႔အားလးသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အား ဖးေတြ႔ခသမား၊ အတတ စကားဝငးထငခၾက၏။ ဘဝတညေဆာကခၾကသည။ ၎တ႔အထမေတာေတာမားမားသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတ တကပြမားဝငခၾကသည။ သာဝကေတာႀကးမားဟ ဆတငး ဤအပစ(၅)စအနကမ တစစပါဝငေနပါသည။ ဤအပစ(၅)စလးအား ဂႏၷတသခဘသ႔စ ျမနးရမညသမားျဖစပါသညဟ ဆႏငပါသလား?

ကမးေတာျမတကရအာန၏ အာယတေတာမားက ေလလာသးသပျခငးျဖင ကၽြႏပတ႔အေနျဖင အလယအလတလမးစဥ (ပမေျပာ၊ေလာမေျပာ)က မေရြးခယသငပါသေလာ?

ကမးေတာျမတကရအာနက သာဝကေတာႀကးမား၏အပစက(၅)စခြျခား ျပဆထားရာ ပထမအပစ၊ သန႔ျပန႔၊သန႔ရငးေသာသေတာစင၊ သေတာေကာငး သာဝကေတာႀကးမား အလြန႔အလြန႐ေသေလးစား၊ဂဏေပးရမညျဖစၿပး၊ ကန(၄)စအားလညး၎တ႔၏ အဆငအတနးႏငအညျပမဆကဆရေပမည။ တးျခငး၊ ေလာျခငး၊ အစြနးေရာကျခငး၊

77

တယသနျခငးမေရာင ၾကဥၿပး၊အလယအလတလမးစဥ၊တရားမတမႈလမးစဥကေရြးခယရေပမည။

၈။ အတတသမငးသကေသ

သာဝကေတာမား အားလးတရားမတၿပး အျပစကငးပါသညဟ ခယထားသမား အတြကေျမာကမားစြာေသာ အခကအခမားႏင ရငဆငရေပသည။အႀကးမားဆး အခကအခသည အတတသမငး ျဖစေပသည။

အေၾကာငးသညကား ထငေပၚေကာၾကားၿပး စတခရေသာသမငးစာအပမား၊ ယတစြအဆး စြဟကမးႀကး(၆)ကမး (ဘခါရ၊မြတစလင…)တ႔အတြငး၌ အခသာဝကေတာမား အခငးခငး၊ အျပငးအထနျပနာမားရခေၾကာငး ေတြ႔ျမငေနရေသာေၾကာငျဖစပါသည။ ျပနာျဖစခေသာ ႏစဖကေသာသာဝကေတာမားက ႏစဖကစလး၊ ႏစေယာကစလး တရားမတၿပး၊ သေတာစင၊သေတာေကာငး ျမငျမတသမားဟမဆႏငေခ။

အေၾကာငးသညကား ဆန႔ကငဘကႏစခအား ေပါငးလ႔မရေသာေၾကာင ျဖစေပသည။ မတေသာအရာႏစခက တေအာင ေပါငးလ႔ရသညဟဆျခငးသည အသဉာဏႏင ဆန႔ကငေနေသာ၊ သဘာဝနယာမတစချဖစေပသည။ ဆလသညက အေကာငးကလညး အေကာငး၊အဆးကလညး အေကာငးဟဆျခငးသည သဘာဝမကေပ။(logic)

ဖတဖးသတငး ပသေပသည။

အတတကာလ၌ စစပြမားဂမလ၊ စစဖး(န)သြလဟာဇဘငရ၊မအေဝယာတ႔အေနျဖင ေအမာမမြတစေလမးန ေမာငလာအလ(အ.စ)အားတကခကၾကသည။ အမားအယြငးမား၊ ႏပစကညႇဥးပနမႈမား ပါဝငေသာ စစပြဟဝနခ ရေပလမမည။ ဥေပကၡာျပ၍မရေခ။ သမငးအေထာကအထား၊ အမားအျပားရသညအနက ဤျဖစရပသးခကသာ သာဓကအားျဖင အကဥးခပ ေဖၚျပေပးပါမည။

78

သာဓက(၁)။ ။ဘခါရ၊ေကာၾကားေသာ ဟဒးစပါရဂအေနျဖင မမကမး၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏(افك) ၾကငယာေတာအားစြပစြ ပတခတျခငးႏငပတသကၿပး အကယဖြငဆရာ၌ ေရးသားထားပါသည။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည တစေန႔ မြတစလငလထအားမန႔ၾကားေတာမသညမာ-အမြတစလငအေပါငးတ႔! ဤလ (အဗဒြလ လာဟဗငစလးလ၊ မနာေဖက ေခါငးေဆာငမားမ တစေယာက)အား အျပစ ဒဏမညသေပးမညနညး?

79

ဒလဟာ အကၽြႏပ၏ ၾကငယာေတာအား စြပစြပတခတခသျဖစ ေၾကာငးသတငးအမန ရထားေပသည။ အမနတကယ ကၽြႏပအေနျဖငမမ ၾကငယာေတာ၌ ဤကသ႔ေသာမေကာငးသည အကငက မေတြ႔ရေပ …စအဗငမအာဇအနစာရ (ေကာၾကားေသာဆာဟဘ) အေနျဖငထရပၿပး ေလာကေလ၏။

ကၽြနေတာသ႕ကအျပစဒဏေပးမည။ အကယ၍ ေအာငစအမးအႏြယက ျဖစပါက ကြကမကမည။ အကယ၍ ခါဇရဂ အမးအႏြယ ကျဖစပါက မန႔ေတာမသညအတငး အျပစဒဏေပးပါမည။

သေတာစင၊ သေတာေကာငးတစပါးျဖစေသာ စအဗငေအဗာသ (ခါဇရရအမးအႏြယ ေခါငးေဆာင)အေနျဖင လမးႀကးဝါဒေၾကာင စအဗငအာဇအားေျပာၾကား ေလ၏။

အလာဟဟ အရငျမတကစမ! အသငလမညာ ေျပာဆျခငး ျဖစေပသည။ ဤကသ႔ေသာအလပ လပဖ႔ အသငထ၌ လးဝစြမးအားမရေခ။အစးဒဗငဟဇးရ (စအဗငမအာဇ၏ ညတစဝမးကြ) ျပနေျပာသညမာအလာဟဟအရငျမတ၏ ကစမ!အသငသာလင လမညာေျပာဆ ျခငးျဖစ၏။

သ(عبدهللا بن سلول)သည မနာေဖကတစေယာက ျဖစ၏။ ကၽြႏပတ႔ ၎ကသတမည။ ေအာငစအမးအႏြယႏင ခါဇရဂ အမးအႏြယ အခငးခငး ခကရနျဖစပြားဖ႔အထ ေရာကသြားခန၌ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)က ထနးသမးလကေလသည။40

ဤစကားမားခၾကေသာ သာဝကေတာမားအားလးသည သေတာ စင၊သေတာေကာငးမား ျဖစၾကပါသေလာ!

သာဓက(၂)။ ေကာၾကားေသာပညာရ(بالذرى)အေနျဖငမမ၏ကမး (األنساب)၌ေရးသားထားသညမာ- စအဗငအဘဝါကာဇသည ကဖာၿမဝနျဖစ ရာ၊အြတစမနး(ခလဖြာ)က ၎အား အလပျဖတၿပး ၎ေနရာ၌ ဝလးဗငအြကဗာကခန႔ေလ၏။ အဗဒြလာဟဗငမစအးဒသည ထအခန၌ ျပညသပငဘ႑ာတက၏

40 57، صفحھ 5صحیح بخارى، جلد

80

ဘ႑ာေရးမးျဖစ၏။ ဝလးဗငအြကဗာကဖာသ႔ေရာကလာ ခန၌အဗဒြလာဟဗငမတစအးဒထမ ဘ႑ာတက၏ ေသာမားေတာငး ေလ၏။အဗဒြလာဟဗငမတစအးဒက ေသာမားေပးၿပးေျပာၾကားသည မာ-

((ခလဖြာသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ စြႏၷတေတာအား ေျပာငးလြလကေခၿပ။ စအဗငအဘဝါကာဇလ အေရးပါ အရာေရာကေသာ သာဝကႀကးကဖယၿပး ဝလးဗငအြကဗာလလမးက ခန႔ထကပါသလား?))

ဝလးဗငအြကဗာက အဗဒြလာဟဗငမစအးဒသညခလဖြာ အားေစာဒကတကေန ေၾကာငးခလဖြာထစာေရးပ႔ေလ၏။

ခလဖြာသည အဗဒြလာဟဗငမတစအးဒအား အေစာငတပမားျဖငမဒနာၿမ သ႔ပ႔ရန ဝလးဗငအြကဗာက အမန႔ေပးေလ၏။ အဗဒြလာဟဗငမတစအးဒ မဒနာၿမေရာကခန၌ ခလဖြာ(အြတစမနး)သည မငဘရေပၚ၌ ရေနၿပး၎အားျမငသညႏငေျပာေလ၏။

((အသငသညမေကာငးေသာအလပကလပေန၏။(မသငေလာသျဖငစကားလးအမနကမသးထားေခ။))

အဗဒြလာဟဗငမစအးဒျပနေျပာသညမာ-

((ကၽြႏပသညအသငေျပာသလမဟတ၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏သာဝကေတာတစပါးျဖစၿပးဗဒရစစပြ၌ဆငႏြခသ၊ဗငအတေသေရဇဝမးေန႔၌တကေရာကခသျဖစေပသည။))

ဟဇရတ(သ)အာေအရာအေနျဖငအဗဒြလာဟဗငမစအးဒဘကမထရပၿပးေျပာေလ၏။သ႔ေသာခလဖြာေကးကၽြနရာဟမးမဟဇရတ(သ)

အဗဒြလာဟဗငမစအးဒအားဗလအျပငသ႔တြနးထတၿပးကငေပါကေလရာန႐းကးသြားေလ၏။41

41 32سنھ 183و 163، صفحھ 7و تاریخ ابن كثیر، جلد 147، صفحھ 6انساب االشراف، جلد (با تلخیص) 32سنھ حوادث

81

သာဓက(၃)။ ။(بالذرى)အေနျဖငမမ၏ကမး(أنساب األشراف)၌ထပ၍ေရးသားထားသညမာ-မဒနာေရႊၿမေတာရျပညသ႔ဘ႑ာတကသညအဖးတနေကာကသ၊ပတျမားမားျဖငျပညညပေနေပသည။အြစမနးအေနျဖငအခကမမေဆြမးအခအားေပးထားေလသည။ျပညသလထအေနျဖငသသြားေသာအခါခလဖြာအားေပၚတငဆန႔ကငမႈျပလာၾက၏။ေကာမေကာငး၊ၾကားမေကာငးေသာစကားမားျဖငျပငးျပငးထနထန၊ခလဖြာအားဆလာၾကရာ၊အြစမနအေနျဖငေဒါသထြကေလ၏။ထ႔ေနာကမငဘရေပၚတကၿပးခြသဗာေပးေလ၏။

ကၽြႏပအေနျဖငလအပသေလာကျပညသ႔ဘ႑ာတကမသးစြမညျဖစၿပး၊ဤအတြကအခကပငအေရးယရလငယရပါေစဤအလပကလပမည။

ဆလသညကားတရားသညျဖစေစ၊မတရားသညျဖစေစလပမညျဖစ၏။

(ဘာသာ ျပနဆသ)

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အေနျဖငခလဖြာအားေျပာၾကားသညမာ-

((မြတစလငလထႀကးအေနျဖငအသငကတားဆးပတပငၾကေပလမမည။))

ဟဇရတ(သ)အမာေရယာေစရအေနျဖငေျပာၾကားသညမာ-

((ပထမဥးဆးအေရးယခရမညသသညကၽြႏပသာျဖစေၾကာငးေျပာေလ၏။))

(ဆလသညကားေစာဒကတကမႈကလကလြတမညမဟတေၾကာငးျဖစ၏။)

အြစမနေဒါသေထာငးေထာငးထြကၿပးေျပာေလ၏။မငးကငါကေစာကားတာေပါ၊ဆၿပးသကဖမးဖ႔အမန႔ေပးေလ၏။အမာေရယာေစရအားဖမးဆးၿပးအြစမနအမသ႔ေခၚေဆာငလာၿပးေမေမာသြားသညအထ႐ကႏကေလ၏။ၿပးေနာကဂနာေဗစလမာ(တမနေတာျမတႀကး၏ၾကငယာေတာ)အမသ႔

82

ေခၚလာေလ၏။ဇဟရ၊အဆြရ၊မဂရရစနမာဇမားၿပးသညအခနထေမေမာေနရာ၏။သတျပနရလာေသာအခါဝဇျပလပ၍နမာဇဖတၿပးေျပာေလ၏။ဤအလာဟလမးစဥအတြကႏပစကညႇဥးပနးခရမႈသညကၽြႏပအတြကပထမဥးဆးအႀကမမဟတေခ။42(ဂေဟလးေယသေခတကာလတြငကာေဖရမား၏ညႇဥးပနး၊ႏပစကမႈဘကသ႔လညးအရပအေယာငျပျခငးျဖစေပသည။)

ကၽြနေတာအေနျဖငဤကသ႔မႏစၿမ၊စတမခမးသာစရာအစၥလာမသမငးကတငျပဖ႔အာသသမရေခ။(အသငစာ႐ႈသမားစတထခကမညကစးရမ၍မတငျပျခငးျဖစေပသည။တငျပမညဆလငအမားႀကးရေပသည။)

သ႔ေသာလညးပစြနနညေနာငမား၏သာဝကမားအားလးသညတရားမတၿပး၊သေတာစင၊သေတာေကာငးမားဟခယထားေသာအကသာေၾကာငကၽြနေတာအေနျဖငစတထခကေစေသာ၊ႏစၿမဖြယမေကာငးေသာအစၥလာမသမငးမားကၿခင၍ေဖၚျပဖ႔အေျခအေနသ႔ေရာကချခငးျဖစေပ သည။

အခေမးစရာေမးခြနးသညကား-အလြနသန႔ျပန႔ေသာသေတာစင၊သေတာေကာငးသာဝကေတာႀကး(၃)ပါး(စအဗငမအာဇ၊အဗဒြလာဟဗငမစအးဒ၊အမရေရရာေစရ)တ႔အားဆေရးတငးထြာၿပးကယခႏၶာကထခကသညအထဒကၡေပးခေသာလပရပအတြကဗဟာနာအေၾကာငးျပခကရပါေသးသေလာ?

သာဝကေတာတစပါးန႐းကးသညအထလပရပ၊ေနာကတစပါးအားေမေလာသြားၿပးနမာဇမားလြတသြားရသညအထ႐ကႏကႏပစက

ျခငးသညမနကနပါသေလာ?

ဤကသ႔နမနာသမငးအေထာကအထားအေျမာကအမားရပါလက၊အမနတရားကဖးကြယၿပး၊မကကြယျပ၍သာဝကေတာမားအားလးသညလေတာလေကာငးမားျဖစၾကပါသည။၎တ႔လပရပမားမနကနပါသညဟဆႏငပါသေလာ?

42 161، صفحھ 6انساب االشراف، جلد

83

ေစပါယာဆြာဟာဗာတပဖြ႔ၿပးသာဝကမားအားလး၏လပရပမားအားအကးအေၾကာငးမစဥးစားဘ၊ကာကြယၾကမညေလာ?(မေကာငးေသာသာဝကမားကမေကာငးေျပာဆ၊ေရးသားသမားကဒကၡေပး၊သတ ျဖတၾကမညေလာ?ဥးေႏာကမရသမား၏လပရပပငတညး။)

ဤကသ႔ေသာလပရပ၊အသဥာဏရသထမငးစားသတငးလကခၾကမညေလာ?

ဤေနရာ၌ကၽြႏပအေနျဖငအေရကေျပာျပၿပးျဖစေသာစကားကတပၿပးေကာရေပလမမည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏သာဝကေတာမားအနကမမင၊သေတာစင၊သေတာေကာငး၊သန႔စငသန႔ျပန႔သလသမာဓရသအေျမာကအမားရပါသည။သ႔ေသာ၎တ႔၏လပရပမားကေစာဒကတကစရာ၊စစစေလလာစရာအျဖစသတမတဖ႔၊အသဥာဏ၏ခနခြငျဖငခနၿပးအေျဖထတဖ႔လအပေသာအခသာဝကမားလညးရေနေပသည။

၉။အခသာဝကမားအားတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌(သ႔)ၿပးေနာကရရအအျပစဒဏေပးျခငးခရျခငး။

အခသာဝကမားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌(သ႔)ေနာကပငး၌အျပစဂနာမားကးလြနခသျဖငရရအအျပစဒဏေပးျခငးခခရေၾကာငးစြနနစဟကမးႀကး(၆)ကမးႏငအျခားထငေပၚေကာၾကားေသာကမးမား၌လညးပါရေပသည။

ဒါလညးပသာဝကေတာမားအားလးတရားမတပါသညဟဆအနးမညေလာ?မညကသ႔ေသာတရားမတမႈပါလမ?

အကယ၍ဂနာေယကဗးရာ(ႀကးမားေသာဂနာ)ကးလြနမႈေၾကာငရရအအျပစဒဏအေပးခရသညအထသာဝက(တစခ)ကးလြနခသညကပငတရားမတသည၊အျပစကငးသညဟဆအနးမညေလာ?

84

ေအာက၌နမနာအျဖစေဖၚျပေပးပါမည။

(၁)သာဝကနအးမနအေနျဖငအရကေသစာေသာကစားခသျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဖနပျဖင႐ကဖ႔အမန႔ေပးခေလ၏။43

(၂)ဗနအကစလမမးႏြယမသတစဥးသညေဇနာေယမဟေဆနာ(ေယာကားရေသာမနးမႏငေဖါကျပနခမႈ)ကးလြနခသညအတြကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အေနျဖငချဖငေပါကသတရနအမန႔ေပးခေလသည။44

(၃) တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမမ၏ၾကငယာေတာအားစြပစြပတခတခသျဖငအခကစြပစြမႈႏငဆငေသာရရအအျပစဒဏေပးခေပသည။45

(၄) တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ေခတေနာကပငးအဗဒြရရဟမနဗငအမရႏငအကဗာဗငဟာေရစဗဒရးတ႔အားအဂစၿမဝနအမရဗငအာစအေနျဖငအရကေသစာေသာကစားခသျဖငရရအအျပစဒဏေပးခေပသည။ထ႔ေနာကအမာရအေနျဖငမမသားအားဒတယအႀကမထပ၍ရရအအျပစဒဏေပးခ ေပသည။46

(၅)ဝလဗငအကဗာ၏အျဖစအပကသညေကာၾကားေပ၏။အရကမးၿပးနမာဇေဇဆြဘဗာ(၂)ရကသအား(၄)ရကသဖတေပးလကရာမဒနာေရႊၿမေတာသ႔ေခၚယျခငးခရၿပး၊ရရအအျပစဒဏေပးျခငးခခရေပသည။47

ေနာကထပဤကသ႔ေသာသာဓကမားရပါေသးသည။ဤေနရာ၌လေလာကၿပဟထငသျဖငမေဖၚျပေတာေပ။

43 ، كتاب الحد6775، حدیث شماره 13، صفحھ 8صحیح بخارى، جلد

44 6820، حدیث شماره 22صفحھ ، 8صحیح بخارى، جلد

45 128، صفحھ 23المعجم الكبیر، جلد ႏင အျခားကမးဂနမား

46 312، صفحھ 8السنن الكبرى، جلد ႏင အျခားကမးအေျမာကအမား

47 1707، حدیث شماره 126، صفحھ 5صحیح مسلم، جلد

85

ဤကသ႔အေထာကအထားအမနတရားမားကျမငေနရၿပးေနာကလညး၊မကစပတ၊နားပတကာသာဝကမားအားလးတရားမတပါသညဟဆအနးမညေလာ?

၁၀။ယတမရေသာေျဖရငးခကမား။

(၁)သာဝကမားအားလးသညတရားမတၿပး၊အျပစကငးသညဟအကသာထားသမားအေနျဖငဤကသ႔ေသာအျဖစအပကအမနမားႏငေတြ႔ႀကရခန၌သာဝကေတာမားအားလးသာမဂသဟစမားျဖစၾကၿပး၊မဂသဟစမားအေနျဖငမမတ႔၏ပညာအရ၊လပခၾကျခငးျဖစသညဟထြကေပါကရာေျပာဆၾကေလ၏။

ယၾကညစတခစြာျဖငေျပာလ႔ရသညအခကမာဤကသ႔ေျပာဆျခငးသညမမ၏အသဥာဏအားလညျဖားျခငးျဖစေပသည။ဤကသ႔ေသာလပရပကစြနနညေနာငမားအေနျဖငဆန႔ကငဘကအျဖစအပကမား၊ျပနာမားႏငရငဆငရခန၌သးေလသည။

ေစာဒကေလးတကမမႈေၾကာငျပညသဘ႑ာတကမဖကဆးသြားရေအာငတားျမစသညကအေၾကာငးမရ၊အေၾကာငးရာကာ-နမာဇကဆြာျဖစသြားရသညအထေမေလာသြားေအာင႐ကႏကျခငးသညအဂေသဟဒပါေလာ?

ကဖာၿမဝနအျဖစအရကသမား(ဝလဒ)အားခန႔အပခသညအတြကေစာဒကတကခရာ၎ေကာၾကားေသာသာဝကေတာႀကးအားန႐းကးသညအထကငေပါကမႈသညအဂေသဟဒပါသေလာ?

ဒထကပဆးသညကားမြတစလငမားေသာငးႏငခၿပးေသေအာငစစမး႐ႈ႔ခသမား၊အာဏာထငခမကၿပးအစၥလာမမအခပအျခာအာဏာကမကေမာကာအလာဟဟအရငျမတကယေတာတငေရြးထားေသာေအမာမေမမြတစလင၊ထ႔အျပငမြတစလငမားမေရြးခယထားေသာခလဖြာ

86

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားတကခကေခမႈနးဖ႔ႀကးစားချခငးသညအဂေသဟဒျဖစပါသေလာ?

အကယ၍ဤကသ႔ေသာလပရပမားကအဂေသဟဒဟေျပာမညဆလငသမငး၏ႏပစက၊ညႇဥးပနးေစာကားခမႈအားလး အဂေသဟဒေၾကာငျဖစသညဟအေၾကာငးျပလရေပသည။

ဆကလကေရးသားရမညဆလင အဂေသဟဒ သညစဟာဘာမားအတြကသးသန႔အထးပညာရပမဟတေပ။

အနညးဆးအေနျဖင အဂေသဟဒ သညအနညးဆးရာစအခကနလြနၿပးေနာကမြတစလငလထႀကး၏အလမာမားအေနျဖငႀကးစားမႈေၾကာငေပၚေပါကလာျခငးျဖစသည။အခေသာအဟေလစြႏၷတ၏သာသနာပညာရငႏင၊ရအာအလမာမားအျမင၌ယေန႔တငပင အဂေသဟဒ၏တခါးသညဖြငထားေပသည။

အကယ၍တစဥးတစေယာကသည(၎သာဝကမား)ကသ႔ျပစမႈကးလြနခပါက၎တ႔၏လပရပမားကအေၾကာငးျပဖ႔အသငရပါသေလာ?

ယၾကညမႈအျပညႏငေျပာရလငမရေပ။

(၂)တစခါတစေလ၎တ႔(သာဝကမားႏင)ပကသက၍တတတတေနရမညဟဆေလ၏။

نوا یعملونكا ولكم ما كسبتم وال تسألون عما لھا ما كسبت خلت تلك أمة قد

အဓပၸာယ ။ ။

((ထအြနမသေနာကလကမားသညၿပးဆးသြားခေခၿပ။၎တ႔၏လပရပတာဝနမားသည၎တ႔၏တာဝနျဖစၿပး၊အသငတ႔၏လပရပတာဝနမားသညအ

87

သငတ႔၏တာဝနျဖစေပသည။အသငတ႔သည၎လပရပမား၏တာဝနခမဟတေခ။48))

ဤအေၾကာငးျပခကႏငပကသကၿပးေမးစရာသညကား-၎သာဝကမားသညကၽြႏပတ႔ဘဝႏငမသကဆငလငအထကကအေၾကာငးျပခကမနေပသည။အကယ၍ကၽြႏပတ႔အေနျဖငရစလ(ဆြ)၏ရဝါယတေတာမားက၎တ႔ထမရယမည။၎တ႔အားစနမနာအျဖစသတမတမညဆပါကကၽြႏပတ႔အေနျဖငစတခရသႏငစတမခရသ၊တရားမတသဖာစစကျဖစသဟ၍ခြျခားႏငခြငမရပါသေလာ?

ဤအေၾကာငးႏငစပလဥး၍ကမးေတာျမတကရအာနတြငလာရသညကား-

49 جاءكم فاسق بنبإ فتبینوا إن

အဓပၸာယ ။ ။

((အသငတ႔ထမညသညဖာစစကမဆသတငးယလာပါကစစမး၊စစေဆးမႈမျပဘ၊အေကာငအထညမေဖၚမပါေစႏင။))

၁၁။ေမာငလာအလ(အ.စ)၏ႏပစကခရမႈ။

မညသမဆအစၥလာမသမငးကေလလာမညဆပါကအလြနတရာဝမးနညးစရာေကာငးေသာအမနတရားကေတြ႔ရရေပမည။

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)ကသ႔ေတာငႀကးပမာႀကးမားေသာပညာရင၊သလ၊သမာဓရင၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အနးစပဆးပဂၢလ၊အႀကးမားဆးေသာ

48 134سوره بقره، آیھ

49 6سوره حجرات، آیھ

88

အစၥလာမဘာသာအားကာကြယေစာငေရာကသ၊စစေျမျပင၌စစသရေကာငး၊အားဆေရးတငးထြာၿပးမသငေလာေသာစကားလးမားသးခေၾကာငး၊၎အားအခစထားသမားကအႏငကငျခငး၊မေကာငးတကာမေကာငးဆးဒကၡေပးမႈ၊(ႏပစကညႇဥးပနးမႈ…)မားကျပလပခေၾကာငးေတြ႔ရေပလမမည။

ဤကသ႔ျပခသမားသညရစလ(ဆြ)၏သာဝကေတာမားဟအမညခထားသမားျဖစေၾကာငးစစမနေသာသမငးကအေထာကအထားျပဆေနေပသည။

နမနာအားျဖငတငျပရမညဆပါက-

(က)အလဗငဂဟမခရာဆနနအားမမဖခငအေပၚလအနသပ႔ေနသညျမငရ၍အဘယေၾကာငလအနသပ႔ရသနညးဟလအခကေမးျမနးေလ၏။အေျဖေပးသညမာ-ငါနာမညအလဟမညခေသာေၾကာငျဖစ၏ဟ ဆ၏။50

(ခ)မအေဝယာအေနျဖငၿမဝနအားလးထစာပ႔ခသညမာ-

မညသမဆအဘသရာဘအလ(အ.စ)ႏင၎၏အဟေလဘက(အ.စ)တ႔ႏငပကသကၿပးျမငျမတမႈတစစ၊တစရာကတငျပပါကအကၽြႏပ၏ၿငမးခမးမႈေအာကမထြကသြားျခငးျဖစေပသည။(ဆလသညမာ-၎ကသတၿပး၊၎၏ပစၥညးကသမးသြငးႏငေပသည။)

ဤအမန႔စာထတၿပးေနာကၿမတငးရမငဘရမားေပၚမခြသဘာေပးတငးလၾကား၊သၾကားေပၚတငဟဇရတအလ(အ.စ)အားဆေရးတငးထြာၾကေလ၏။ထ႔အျပင ဟဇရတအလ(အ.စ)ႏင၎၏အႏြယေတာမြနမား(အ.စ)ကမတရားပတခတစြပစြၾကေလ၏။51

(ဂ)ဗနအြနမငယာအေနျဖငကေလးေမြးတငး၎ကေလးငယ၏အမညအလဟၾကားပါကခကျခငးသတျဖတၾကေလ၏။ဤအေၾကာငးႏင

50 210صفحھ ، 4لسان المیزان، جلد

51 72النصایح الكافیھ، صفحھ

89

ပကသကၿပးစလမာဗငရဘးပအေနျဖငအဘအဗဒြရရဟမနအဘရးဆမတငျပထားပါသည။52

(ဃ)ဇမခရရးႏငစယသတ႔မတငျပထားမာ-

ဗနအမငယာအေနျဖငမမတ႔အာဏာပငကာလအတြငးမငဘရေပါငး(၇)ေသာငးေကာေပၚမဟဇရတအလ(အ.စ)အားဆေရးတငးထြာျခငး၊လအနသပ႔ျခငးကျပလပခၾက၏။မအေဝယာ၏တညထြငခေသာစြႏၷတျဖစေပသည။53

(င)အမရဗငအဗဒြလအဇးဇအေနျဖငဤမေကာငးေသာေဗဒအသလပရပအားရပတနးကရပဖ႔ေသာၾကာနမာဇခြသဘာမား၌အမးရြလမေမနးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားမဆဆဖ႔၊မေကာငးမေျပာဖ႔အမန႔ထတ ျပနရာ-

မကစဂစဒလာသမားအေနျဖငထရပၿပးဆပၾကကာ၎အားေျပာ ၾကေလ၏။

تركت السنة تركت السنة

အဓပၸာယ ။ ။

((စြႏၷတကဖကသမးလကတာလား၊စြႏၷတကဖကသမးလကတာလား?54))

အမနတကယအထကပါအေၾကာငးအရာမားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏စဟးရဝါယတ(စတခရေသာကမးမား၌ရေပသည။)ရလကပငျဖစခရသညဟဒးစေတာသညကား-

52 102، صفحھ 5و سیر اعالم النبالء، جلد 429، صفحھ 20تھذیب الكمال، جلد

53 عن السیوطى79و النصایح الكافیھ، صفحھ 186، صفحھ 2ربیع االبرار، جلد

54 59و تھنئة الصدیق المحبوب، نوشتھ سقاف، صفحھ 116النصایح الكافیھ، صفحھ

90

من سب علیا فقد سبنى و من سبنى فقد سب هللا

အဓပၸာယ ။ ။

((မညသမဆအလ(အ.စ)အားဆေရးတငးထြာပါက၊ကၽြႏပအားဆေရးတငးထြာျခငးျဖစသည။ကၽြႏပအားဆေရးတငးထြာပါကအလာဟဟအ

ရငျမတအားဆေရးတငးထြာျခငးျဖစေခသည။55))

၁၂။စတဝငစားဖြယအျဖစအပကတစခ

ဤေနရာတြငေကာငးမြနစြာအဆးသတလသညအေနျဖငကၽြနေတာကယတငမကစဂစဒဒြလဟရမ(အလာဟအမေတာ)၌ျဖစပကခေသာအျဖစအပကေလးတစခကခစလစြာေသာစာဖတပရသတမားအတြကတငျပလပါသည။

တစႏစ(အမရဟ)အတြကမကာဟေရႊၿမေတာသ႔ေရာကခေလ၏။ညတစည၌နမာဇေဇမဂရစဘႏငေအရာအၾကားေဟဂာဇရအလမာ(ေဆာဒအလမာ)

အပစတစစႏငသာဝကေတာမားအားလးတရားမတေၾကာငး၊အျပစကငးေၾကာငးႏငပကသကၿပးေဆြးေႏြးဖလယမႈတစချပလပခ၏။၎တ႔၏အကသာသညကားမညသမသာဝကေတာမားႏငပကသကၿပးေျပာဆေဝဖန(ေစာဒကတက)ခြငမရေခ။တစနညးဆရလငပနးပြငအတြငးရအမႈနငယေလးမပငလကခမညမဟတေခ။

ကၽြနေတာအေနျဖင၎တ႔အထမတစေယာကကေျပာၾကားသည မာ-

ခငဗားအေနျဖငအခစစဖး(န)စစပြျဖစေနၿပဟခဏသေဘာထားေပးပါ။ခငဗားဘယဘကကဝငၿပးတကမာလ?အလ(အ.စ)ဘကက(သ႔)မအေဝယာ။အေျဖေပးသညမာ-ရငးရငးေလးအလ(အ.စ)ဘကကတကမာ ေပါ။

55( ھ الحاكم و صححھ و اقره الذھبى اخرج 121، صفحھ 3مستدرك الصحیحین، جلد (

91

ကၽြနေတာထပေျပာသညမာ-အကယ၍အလ(အ.စ)အေနျဖငခငဗားကဓားေပးၿပးမအေဝယာကသတဖ႔အမန႔ေပးရငေကာ၊ခငဗားဘာလပမညနညး?၎အေနျဖငအနညးငယစဥးစားၿပးအေျဖေပး၏။မအေဝယာကသတမယ။ဒါေပမမအေဝယာႏငပကသကၿပးအနညးငယမားေစာဒကတကမႈ၊ေဝဖနမႈျပလပမညမဟတပါ။

မနလေပသည။(logic )ယတေဗဒမကေသာအကသာကစြစြၿမၿမလကကငထားသမားအေနျဖငမမအကသာကကာကြယရန(logic)ယတေဗဒမကေသာနညးမားကသးေပလမမညျဖစေၾကာငးဟေသာရလဒကရရခေပသည။လသားအတြက စတ႐ႈပေထြးမႈကျဖစေစပါသည။

ဤေနရာတြငအမနတရားကတငျပရမညဆလငကမးေတာျမတကရအာန၏သကေသအေထာကအထားႏင(စတခရေသာ)အစၥလာမသမငးျဖစေပသည။

ကမးေတာျမတကရအာနႏင အစၥလာမသမငးအရရစလ(ဆြ)၏သာဝကေတာမား၏အပစအခရခပါသည။ရစလ(ဆြ)၏သာဝကေတာအပစတစစသညအစမအဆးတငသန႔ရငးစငၾကယသမား၊ေျဖာငမတမနကနသမား-သေတာစင၊သေတာေကာငးမားျဖစၾကေပသည။

عاشوا، سعداء و ماتوا السعداء

အျခားအပစတစစသညကား-တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လက

ထက၌သေတာစငမား၊သေတာေကာငးမားျဖစခၾကေသာလညးဘ(တ

92

မနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဝဖသျဖစေတာမၿပး)ေနာကပငးအာဏာ၊ေနရာ၊ရာထး၊ေလာကကမကေမာၿပးလမးေျပာငးသြားၾကသမားျဖစေပသည။

၎တ႔၏ေလာကတရာသညေကာငးမႈႏငေအာငျမငမႈမားျဖငကငးေဝခရေပသည။သာဓကအားျဖငဂမလႏငစစဖး(န)စစပြမား(၌ေမာငလာအလ(အ.စ)အားတကခကခသမားျဖစေပသည။)

တတယအပစသညကား-ပထမ၌မနာေဖက(အေရးၿခ)မားျဖစၾကၿပးေလာကမကေမာသမားျဖစၾကေပသည။မမတ႔၏အထးရညရြယခကအတြကမြတစလငအပစထဝငလာၾကသမားျဖစေပသည။(သာဓကအားျဖငအဘစဖးယနႏင၎ကသ႔သမားျဖစေပသည။)

ဤေနရာ၌ပထမအပစ(သာဝကေကာငး၊သာဝကျမတမား)ႏငစပလဥးၿပးမးေမာငထးျပေသာအာယတေတာကတငျပပါမည။

ربنا اغفر لنا وإلخواننا الذین سبقونا باإلیمان وال تجعل في قلوبنا غال للذین آمنوا

ربنا إنك رءوف رحیم .56

56 10سوره حشر، آیھ

93

အခနး(၄)

သေတာစင

အႀကးအကမား

94

၏ဂဗမာနအားေလးစား

အ႐အေသေပးျခငး။

ေ႔ရေျပးေဆြးေႏြးမႈ

ဤေနရာ၌ကၽြနေတာတ႔ေဆြးေႏြးတငျပဖ႔ရညရြယထားသမားသညတယသနအစြနးေရာကဝဟာဘမားျဖစၾကပါသည။

အေၾကာငးသညကားကဗရမား၌ေဇယာရတ(သ)ဖတျခငးကအနညးငယေသာဤအပစ(ဝဟာဘ)မလြ၍မြတစလငအပစတငးလကခေသာေၾကာငျဖစပါသည။မညသ႔ဆေစဝဟာဘမားသညကၽြႏပတ႔(ရအာအစၥနာအရာရ)အားအဘယေၾကာငသာသနာအႀကးအကမား၏ဂဗမာနသ႔သြားၿပးေဇယာရတ(သ)လပရပါသနညး?ဟေစာဒကတကၿပးကၽြႏပတ႔အား(قبوریون )ကဗးရးယြငး (န)ဟေခၚေဝၚသမတေလသည။

95

အမနတကယေလလာသးသပမညဆလငကမာၻ႔ေနရာအႏရေနရာတငး၌မမတ႔၏ကြယလြနသြားမား၏သခၤ ငးမားက႐ေသေလးစားတနဖးထားၿပး၊ေဇယာရတ(သ)ျပၾကေပသည။

ကမာၻ႔မြတစလငမားသညအၿမတမးမမတ႔၏အႀကးအကပဂၢလမားကေလးစားတနဖးထားခၾကၿပး၊ထားေနဆျဖစသည။၎တ႔အတြကေဇယာရတ(သ)

လာလပေလရၿပး၊လပေနဆျဖစသည။အပစငယေလးတစစတညးသာ(ဝဟာဘ)အပစသာလကမခဘဆန႔ကငေနၾကသည။ၿပးေနာကတကမာၻလးရမြတစလငမားအားလးအထ၌၎တ႔သာမြတစလငစစမနေၾကာငးေျပာဆၾကပါသည။

သ႔ေသာအခဝဟာဘအလမာမားသညေဇယာရတ(သ)အတြကသးသန႔နယတမလပဘ၊မကစဂစဒြနနဘ(ဆြ)၏ေဇယာရတ(သ)ျပရနေအဗာဒတသျပရန(သ႔)အမရဟ(عمره)ျပဖ႔မဒနာေရႊၿမေတာသ႔လာေရာကခန တြငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရဂဗမာနအားေဇယာရတ(သ)ျပျခငးကမစသဟပ(စဝါပရေသာအလပ)ဟဆထားေပသည။သ႔ေသာေဇယာရတ(သ)ျပဖ႔ခရးထြကလာျခငးတညးဟေသာနယတ(အဓဌာန)မရဖ႔လအပေပသည။!

ႏစအနညးငယအရငကကြယလြနသြားေသာဝဟာဘနာမညေကာဓမၼသတပညာရင(بن باز )ဗငဗါးစအေနျဖင( الجزیره«جریده )ဂာရေဒေအအလဂဇးေရေျပာၾကားသညမာ-

“မညသမဆမကစဂစဒြနနဘ(ဆြ)၏ေဇယာရတျပဖ႔လာခနတြငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဂဗမာနေရာငဇာ၌(၂)ရကတအတနမာဇဖတျခငးသညမစသဟပျဖစပါသည။ထ႔ေနာကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားစလာမဆကသရေပမည။ၿပးေနာက(بقیع ဗကး”ကရဗစတနသ႔“( قبرستان

96

သြားေရာကၿပးျမပႏထားေသာရဟးဒမားကစလာမေပးျခငးသညလညးမစသဟပျဖစေပသည။” 57

الفقھ على المذاھب االربعھ ကမး၏တငျပခကအရစြနနမဇဟပေလးခစလး၏ဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငအထကက(ဝဟာဘမားေျပာထားေသာစညးမဥးစညးကမး)မပါဘတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကရဗရအားေဇယာ

ရတ(သ)ျပျခငးကမစသဟပအျဖစ သတမတထားပါသည။

ဤစာအပ၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကရဗရအားေဇယာရတ (သ)

ျပျခငးသညအႀကးအကယ၊အျမငျမတဆးေသာမစသဟပတစချဖစေၾကာငးႏင၎အေၾကာငးအရာႏငပကသကၿပးဟဒးစေတာအေျမာကအမားကေရးသားေဖၚျပထားပါသည။ကၽြနေတာအေနျဖငဟဒးစေတာ(၆)ခက

သာတငျပပါမည။58

ဝဟာဘမားအေနျဖငကစၥ(၃)ခႏငပကသကၿပးအျခားမြတစလငဂဏးမားႏငျပနာရေပသည။ကြလြမႈရေပသည။

၁။ကဗရျပျခငး၊

၂။ကဗရမား၏ေဇယာရတ(သ)အတြကသြားျခငး၊

၃။အမးသမးမားအေနျဖငကဗရမား၏ေဇယာရတ(သ)အတြကသြားျခငး၊

ဝဟာဘမားအေနျဖငအခရဝါယတမားကအကးအကားျပၿပးအထကေဖၚျပပါကစၥ(၃)ခစလးအတြကသးထားေပသည။သ႔ေသာဆငျပနမႈ၌မမနကနေပ။အေထာကအထားသကေသမခငလေပ။(အငရာအလာဟမားမၾကာမ၎ရဝါယတေတာမား၏အစစအမနကေဖၚျပပါမည။)

57( 1411ذى القعدة 22(6826جریده الجزیره، شماره )

58 590، صفحھ 1الفقھ على المذاھب االربعة، جلد

97

အျခားတစခကတစခသညကား-မမနကနေသာလႈပရားမႈတစချဖစေပသည။ေသာငဟးဒႏငေရးရကအၾကားဇေဝဇဝါ၊သသယျဖစေနရာေသာအပစေၾကာငျဖစေပသည။

၎တ႔အေနျဖငကဗရမားကေဇယာရတ(သ)ျပျခငးကေအဗာဒသျပေနသညဟထငေနျခငးျဖစေပသည။ထ႔အျပငမမတ႔မလြ၍အားလးေသာမြတစလငမားကမရာေရခႏငမလဟက(အလာဟဟအရငျမတအားလကမခသ)ဟသတမတထားၾကေပသည။!!

ေနာကခသမငး

ကြယလြနသြားသမား၏ကဗရကေလးစား႐ေသျခငး၊အထးသျဖငအႀကးအကမား၏ကဗရမားကေလးစား႐ေသျခငးသညေနာကခသမငးအေဟာငးအရညႀကးရေပသည။ႏစေပါငးေထာငမားစြာအလငကမာၻလထအေနျဖငမမတ႔၏ကြယလြနသြားၾကကနသမား၏ကဗရမားကအ႐အေသ၊အေလးအျမတ၊ေပးၾကေပသည။

အထးသျဖငအႀကးအကမား၏ကဗရမားကအ႐အေသ၊ေလးစားခၾကေပသည။ဤကစၥအတြက၊ဒနကသညအကးအျမတရေသာလကေတြ႔လႈပရားမႈမားရေပသည။

ပထမဆးအကးအျမတ-ကြယလြနသြားသမားကဗရမားကအ႐အေသ၊အေလးစားျခငးျဖင၎တ႔ကဗရမားကေစာကားမႈ၊မ႐မေသ၊လပမႈမထနးသမးေပးသလျဖစေပသည။၎(ကဗရ)မားကအ႐အေသ၊အေလးအျမတထားျခငး၊ေလးစား႐ေသျခငးသညမႏလသားအတြကသကၡာရသ၊ ျမငျမတေသာလသားပသမႈ၊ကျပေသာလကၡဏာမားမတစချဖစေပသည။လ

98

ငယ၊လရြယမားကဤလမးစဥ၌ေလာကလမးဖ႔ဖတေခၚျခငးအတြကအေကာငးဆးအမသဟ၊တစချဖစေပသည။

ဒတယအကးအျမတ-တတဆတၿငမသကၿပး၊ႏႈတလာအသးမျပဘဆးမစကားေျပာေနပါေသာဂမား၊ကဗရမားမသငခနးစာအတရယရနျဖစေပသည။လသားအေနျဖငမမႏလးသားကသေခးတကမႈ(မေကာငးေသာစတမား)ေမေလာမႈမား၊မသန႔ရငးေအာငထားရေပမည။မကေမာစြမကမႈကျဖစေအာငဖနတးေပးေသာ၊မကေမာစြမကစရာေလာကအရာမားႏငပကသကၿပးသတရရေပမည။မမ၏မေကာငးေသာစတအာသသကထနးခပႏငရေပမည။

အမးရရြလမေမးနးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏ဆးမဩဝါဒစကားအရေျပာရလင“ကြယလြနသမားသညအေကာငးဆး၊ဆးမစကားေျပာသမားျဖစေပသည။”

တတယအကးအျမတ-ကြယလြနသ၏ကနရစသမားကအားေပးႏစသမျခငးျဖစေပသည။

အေၾကာငးသညကား-လထအေနျဖငမမတ႔ေဆြမးမား၏ကဗရမားေဘး၌စတေအးခမးၿငမသကမႈကအေျမာကအမားခစားၾကေပသည။တစနညးဆရလင၎၏ကြယလြနသမားႏငအတမမတ႔အတရေနျခငးျဖင၊၎တ႔၏ေဇယာရတ(သ)မားသည၎တ႔၏စတမခမးေျမ႔စရာမား၊စတညစစရာမားကကသေပးရာေရာကေလသည။ဤအတြကေၾကာငသတငးမရေတာဘလးဝေပာကဆးသြားသမားအတြကကပငကဗရပသ႑ာနတစချပလပၿပးေဘးနား၌ေနၿပးေပာကဆးသြားသမားကတမးတ၊သတရၾကေလ၏။

99

စတတအကးအျမတ-အႀကးအကပဂၢလမားကဗရမားကအ႐အေသ၊အေလးအျမတထားျခငးျဖငလမးတငးမမတ႔၏ယဥေကးမႈ၊အေမြအႏစကထနးသမးရာလညးျဖစေပသည။ဤအတြကေၾကာငယေန႔လမးမားသညမမတ႔၏ယဥေကးမႈ၊အေမြအႏစေဟာငးမား၊ေရးယဥေကးမႈမားေၾကာငရငသနေနေပသည။

ကမာၻမြတစလငလထႀကး၌ႀကးမားမားျပားလေသာယဥေကးမႈ၊ရပါသည။၎တ႔ယဥေကးမႈမားအနကကဗရမား၊ရဟးဒေတာမား၊ႀကးမားေသာအလမာမား၊ပညာႏငယဥေကးမႈေခါငးေဆာငမား၊အထးသျဖငသာသနာေခါငးေဆာငမားအထးသျဖင၊သာသနာေခါငးေဆာငမားေအမာမမား(အ.စ)၏ဂဗမာနမားျဖစပါသည။

၎(အႀကးအကမား)ကတမးတ၊သတရျခငးသညအစၥလာမသာသနာ ႏငစြႏၷတေသရစေလခဒါ(ဆြ)ကထနးသမးေစာငေရာကျခငးျဖစပါ သည။

အစၥလာမသာသနာအတြကဂဏယစရာအျပညျဖစေသာအစၥလာမအႀကးအကမား၏အထမးအမတ၊ယဥေကးမႈ၊အေမြအႏစမားကမကာဟ၏မဒနာေရႊၿမေတာႏငအခေနရာေဒသမားမ၊ဖကဆးၿဖဖကလကသမားသညမညမပင

စညးစနစမရသမားျဖစၾကေပသည။အစၥလာမအသငးအဝငးကႀကးမားေသာဆး႐ႈးမႈႏငရငဆငရေအာငလပခၾကသည။

ဝမးနညးဖ႔ေကာငးေသာအခကသညကား-အသပညာမစလဖး(ဝဟာဘမား)အေနျဖငအေျခအျမစမရ၊မခငလေသာသကေသအေထာကအထားမားျဖငျပနလညအစားထးမရေအာငအစၥလာမမယဥေကးမႈ၊အေမြအႏစမားက

ဖကဆး၊ၿဖဖကခၾကေပသည။

ဤႀကးမား၊ျမငျမတေသာ(အစၥလာမ)သမငးဝငယဥေကးမႈမားသညဤအပစငယေလး(ဝဟာဘ)ႏငသာသကဆငပါသေလာ?ဤကသ႔ၾကငနာမႈကငးမစြာ၊ဖကစးပစၾကသည။သ႔မဟတပါကအစၥလာမယဥေကးမႈ၊အေမြအႏစမားကထနးသမးေစာငေရာက၊ကာကြယဖ႔အျခားအစၥလာမမႏငငမားရသာသနာေခါငးေဆာငမားသ႔အပႏမသငပါသေလာ?

100

ပဥၥမအကးအျမတ-သာသနာဦးေသာငႀကးမား(နဘမား၊ေအမာမမား)၏ေဇယာရတ(သ)ျပခြငရၿပး၊၎တ႔သငၾကားပ႔ခထားသညအတငးေသာငဗာျပကာဝနခေတာငးပနၿပး၊အလာဟအရငျမတထဝယရဖါအတအတြကေမတာရပချခငးျဖစပါသည။၎(နဘမား၊ေအမာမမား)၏သြနသင၊ဆးမျပျပငေပးမႈမားကမမတ႔၏စတအတြငးေပၚေပါကလာေအာငႀကးစားျခငးျဖင၊နာမပငးဆငရာ၊စတပငးဆငရာအကးသကေရာကမႈတြငအရမးမားျပားလာေပမည။

ထ႔အျပငစာရတႏငအမာနကလညးျပျပငထနးသမးရာေရာကေပသည။ေျမာကမားစြာေသာဂနာဂါရမားအေနျဖင၊၎သာသနာအႀကးအကေခါငးေဆာငေကာငးမား၏ေကာငးကငတမနမားဆငးသကရာဂဗမာနမား၌ေသာငဗာျပခၾက၊ျပေနဆျဖစသည။

အၿမတမးအတြကျပျပငေျပာငးလေပးမႈကျဖစေပၚေစပါသည။ထနညးတစြာသလသမာဓရေသာသေတာစင၊သေတာေကာငးမားသညလညးပ၊ေကာငးျမတ၊ျမငျမတေသာေနရာမားကဆြတခးခၾကေပသည။

ေဇယာရတ(သ)ေသကဗရမားက(شرك)ေရးရကျဖစပါသညဟထငျမင

ယဆမႈ

တစခါတစရ၊မသနားမလညေသာသအခအေနျဖငမာအစးမး(အ.စ)၏ေရာငဇာေတာမားကေဇယာရတ(သ)ျပျခငးက(شرك )ေရးရကလပသညဟေျပာဆၾကသည။

101

၎တ႔အေနျဖငေဇယာရတ(သ)၌သာဖတရြတေသာစာသားမားကေလလာ သရသြားမညဆလငလးဝ၊ဥ ဤကသ႔ေသာရကဖ႔ေကာငးေသာစကားကေျပာမညမဟတေၾကာငး၊ကၽြနေတာအျပညအဝယၾကညပါသည။

ဦးေႏာကအသဥာဏရသတငးတမနေတာျမတ(ဆြ)ႏငေအမာမမား(အ.စ)ကးကြယပေဇာျခငးမလပေပ။ လးဝဤကသ႔ပငစတမကးၾကေပ။မေမနးမားအားလးအေနျဖင ၎တ႔အား အ႐အေသ၊ အေလးအျမတ၊ေလးစားရနႏင ရဖါအတျပေပးဖ႔ေမတာရပခေပးရနအတြကေဇယာရတ(သ)ျပဖ႔သြားျခငးျဖစေပသည။

ေယဘယအားျဖငေဇယာရတ(သ)မားမဖတမညအလငအႀကမေပါငး(၁၀၀)( هللا اكبر )ဟရြတဆရေပမည။ဤနညးအရဆအႀကမ(၁၀၀)

ေသာငဟးဒ(တစဆတညးဝါဒ)ကလကခေၾကာငးေၾကညာၿပး၊ေရးရကမးစမမမကယသန႔ရငးေအာငလပေလသည။

ေဇယာရတ(သ)ဖတရာ၌ေကာၾကားေသာေဇယာရတ(သ)တစခသညကား- ေဇယာရတ(သ)ေသအမးႏးလလာဟ(امین هللا (زیارت

အားေအမာမမား၏ကဗရ၌ဖတသညမာ-

عملت بكتابھ و اتبعت سنن نبیھ ھد أنك جاھدت فى هللا حق جھاده و أش

جواره حتى دعاك هللا إ لى

အဓပၸာယ ။ ။

((ကၽြႏပတ႔အေနျဖငအသင(ေအမာမ)သညအလာဟဟအရငျမတ၏လမး စဥ၌ေဂဟဒျပခေၾကာငး၊ေဂဟဒျပရမညသကသ႔ျပခပါသည။

အလာဟဟအရငျမတ၏အရပအာဝါသေအာကသ႔မေရာကမျခငး၊ရဟးဒ

မျဖစမခငးကမးေတာျမတကရအာနအေပၚ(ရာႏႈနးျပည)ကငသးခသ တမနေတာႀကး(ဆြ)၏စြႏၷတေတာကလညး(အျပညအဝ)လကနာကငသးခသ

၊ျဖစေၾကာငးသကေသခအပပါသည။))

102

ေသာငဟးဒႏငပကသကၿပးဒထကေကာငးသညစာသားရႏငပါေသးသလား?ကၽြႏပတ႔အေနျဖငေဇယာရတ(သ)ဂာေမအာႏင(ရစလ(ဆြ)၊ေအမာမ(အ.စ)မားကရညစးၿပးေျပာသညမာ-

بھ تؤمنون و لھ تسلمون و بامره تعملون و إلى هللا تدعون و علیھ تدلون و ىإل

ترشدون سبیلھ

“ဤဝါကေျခာကခ၌သးထားေသာနာမစား၊ပဒမားသညႀကးကယျမငျမတေသာအလာဟဟအရငျမတျဖစေပသည။ ေဇယာရတ(သ)ျပသမားဖတရြတသညမာ-

အသငတ႔ေအမာမမား(အ.စ)သညအလာဟဟအရငျမတဘကသ႔ဖတေခၚပါသည။အလာဟဟအရငျမတႏငပကသက၍သကေသအေထာကအထားျပသည။အလာဟဟအရငျမတအေပၚအမာနသကဝငယၾကည၏။အလာဟဟအရငျမတ၏အမန႔ေတာမားအားလးကလကခလကနာပါသည။လထအားအလာဟဟအရငျမတဘကသ႔ဖတေခၚလမးျပေလသည။

ေဇယာရတ(သ)မားအားလး၌ဖတရြတရေသာစာသားမားသညအလာဟဟအရငျမတႏငေသာငဟးဒဘကဖတေခၚမႈသာျဖစေပသည။သ႔ျဖစပါ၍ ေရးရကေလာ?(သ႔)အမာနသကဝငယၾကညမႈေလာ?

အျခားေဇယာရတ(သ)တစခ၏စာသားကေျပာျပရမညဆလင

فع إلى هللا عز و جل بكم مستش

အဓပၸာယ ။ ။

103

((ကၽြနေတာအေနျဖငအသငတ႔၏အကအညျဖငအလာဟဟအရငျမတထေတာဝယရဖါအတျပေပးဖ႔ေမတာရပခအပပါသည။))

အကယ၍အခေဇယာရတ(သ)စာသားမား၌ဒြဟသသယျဖစေစေသာစာသားမားပါဝငသညဟခဏလကခထားပါဥး!ဤတကခငလေသာ(အထကကစာသားမားျဖင)လးဝရငးလငးျပတသားသြားေပသည။

ရဖာအတအတြကေမတာရပချခငးသညေသာငဟးဒအားဆန႔ကငျခငးျဖစပါသေလာ?

ဤေနရာ၌ဝဟာဘမား၏အမားအယြငးဆးအမားႀကးအနကမ အမားတစခ သညကား အလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားထမ အလာဟဟအရငျမတထေတာဝယရဖါအတျပေပးဖ႔ေမတာရပချခငးကအသကမရေသာ၊အသဥာဏမရေသာ႐ပထ၊ဆငးထမားထရဖါအတျပေပးဖ႔ေမတာရပချခငးႏငတသညဟနားလညမႈမားေနျခငးျဖစပါသည။

ေသခာေလလာသးသပၾကညမညဆလငကမးေတာျမတကရအာန၌အလာဟတမနေတာျမတမား(အ.စ)အေနျဖငအလာဟဟအရငျမတထေတာဝယ ဂနာဂါမားအျပစငရသမားမားအတြကရဖါအတျပေပးခေၾကာငးအႀကမႀကမအခါခါ၊ပါရေပသည။

သာဓကအားျဖင-

၁။ဟဇရတ(သ)ယစြတ(ဖ)(အ.စ)၏အစကမားအေနျဖငဟဇရတ(သ)ယစြတ(ဖ)(အ.စ)၏ႀကးကယျမငျမတမႈကသရၿပး၊မမ၏အမားအယြငးမားက

104

သရၿပးေနာကမမတ႔၏ဖခငဟဇရတ(သ)ယာအကးဖ(အ.စ)ထရဖါအတအတြကေမတာရပခခၾက၏။ဖခငအေနျဖငလညးရဖါအတျပေပးမညဟကတေပးခေလသည။

إنا كنا خاطئین قال سوف أستغفر لكم ربى* قالوا یا أبانا استغفر لنا ذنوبنا إنھ ھو الغفور الرحیم 59

တမနေတာဟဇရတ(သ)ယာအကးဖ(အ.စ)မရေရးကျဖစသြားၿပေလာ?

၂။ကမးေတာျမတကရအာန၌ဂနာဂါမားအေနျဖငတမနေတာျမတႀကးထေသာငဗာ(ဝနခေတာငးပနျခငး)ျပလပျခငးႏငရဖါအတေတာငးဆျခငးကအားေပးေထာကခထားေပသည။

جاءوك ف استغفروا هللا واستغفر لھم الرسول ولو أنھم إذ ظلموا أنفسھم لوجدوا هللا توابا رحیما

အဓပၸာယ ။ ။

((ထသမားသညမမတ႔အေပးႏပစကညႇဥးပနးမႈ(ဂနာ)ျပလပမတငးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထလာေရာကၿပးေသာငဗာျပၾကေလ၏။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည၎တ႔အတြက(استغفار)အကစသကဂဖါျပလပေပးေလ၏။ထသမားသညအလာဟဟအရငျမတသခငအားေသာငဗာလကခ သညအရင၊သနားၾကငနာ၊ညႇာတာေတာမေသာအရငအျဖစသထားေပ သည။))

အထကပါစကားစမားသညေရးရကဘကသ႔ဖတေခၚရာေရာကပါသလား?

59 98و 97سوره یوسف، آیات

105

၃။ကမးေတာျမတကရအာနအေနျဖငမနာေဖကမားအားကန႔ကြက႐ႈတခရငးမန႔ၾကား သညမာ-

لكم رسول هللا لووا رءوسھم ورأیتھم یصدون وإذا قیل لھم تعالوا یستغفر مستكبرون 60 وھ م

အဓပၸာယ ။ ။

(( (တမနေတာျမတႀကး ဆြ)အေနျဖငအသငတ႔အတြကအကစသဂဖါျပလပေပးမညျဖစ၍လာၾကပါဟ၎တ႔အားေျပာၾကားေသာအခါ၊မမတ႔၏ေခါငးမားက(ေျပာငေလာငသေရာေသာအားျဖင)လပျပသည။၎တ႔အားၾကည႐ႈလငအသင(တမနေတာျမတႀကးမဟမၼဒ(ဆြ))၏ဆးမဩဝါဒမားကေစာဒကတကၾကသည။ထ႔ေနာကေမာကမာေထာငလႊားၾကေလ၏။))

ကမးေတာျမတကရအာနအေနျဖငကာေဖရမား၊မနာေဖကမားကေရးရကျပလပရနအတြကဖတေခၚေနပါသလား?

၄။အယတညဆးေနာကလကလမးသညဟဇရတ(သ)လးသ၏ေနာကလကလမးျဖစေၾကာငးကၽြႏပတ႔အားလးအသပငျဖစေပသည။႐ႈကခအနဘယာ(တမနေတာျမတမား(အ.စ)၏အႀကးအက)ဟဇရတ(သ)အဗရာ ဟးမ(အ.စ)

ကယေတာတင၎တ႔အတြကရဖါအတျပလပေပးခသည။(အလာဟဟအရငျမတထ၎တ႔အခြငအေရး၊ခြငပေပးဖ႔ေတာငးခခေလသည။ျဖစေကာငးျဖစႏငေပသည။၎တ႔အေနျဖငေသာငဗာျပလပၾက ေလမည။)

သ႔ေသာ၎တ႔အေနျဖငမမတ႔၏ဂနာမားေၾကာငေသာငဗာျပလပဖ႔ပငစြမးအားမရေတာသညအတြကေၾကာငရဖါအတမျပေပးရနဟဇရတ(သ)အဗရာဟးမ(အ.စ)အားမန႔ၾကားခေလသည။

إن إبراھیم * رى یجادلنا فى قوم إبراھیم الروع وجاءتھ البش لوط فلما ذھب عن

60 5سوره منافقون، آیھ

106

ھذا إنھ قد جاء أمر ربك وإنھم لحلیم أواه منیب * رض عن یا إبراھیم أع مردود آتیھم عذاب غیر

အဓပၸာယ ။ ။

((တမနေတာျမတႀကးအဗရာဟးမ(အ.စ)၏စးရမေၾကာငၾကစတ၊(မရငးႏးေသာ၊မသဖးေသာေကာငးကငတမနမားကျမငေတာမခန)ေပာကကြယၿပးေနာက၊သတငးေကာငး(သားေတာဖြားျမငသညသတငး)၎ထေရာကရၿပး၊ဟဇရတ(သ)လးသ(အ.စ)၏ေနာကလက၊ေနာကသားမားႏငပကသက၍စကားဆေလ၏။(ရဖါအတျပေလ၏။)အေၾကာငးသညကား -

ဟဇရတ(သ)အဗရာဟးမ(အ.စ)သညေထာကထားစာနာတတသ

ေသာငဗာျပသျဖစေသာေၾကာငျဖစေလသည။

ကၽြႏပ(အလာဟ)သညအဗရာဟးမ(အ.စ)အားမန႔ေတာမသညမာ-

အအဗရာဟးမ(အ.စ)ဤရဖါအတကမကကြယျပပါေလ(မေတာငးဆပါႏင။)ကၽြႏပ(အလာဟ)၏အမန႔ေတာကေရာကၿပးျဖစေပသည။ျပနလည႐ပသမး၊ျပျပငလ႔မရေသာျပစဒဏ(အဇပ)အတအကသည၎တ႔ထေရာကရေတာမညျဖစပါသည။61 ))

ဟဇရတ(သ)အဗရာဟးမ(အ.စ)ေတာငးဆေသာဤရဖါအတႏငပကသကၿပးအဩစရာေကာငးေသာရငးလငးခကသညကား-

إبراھیم لحلیم أواه منیب إن

ဟမန႔ခေလသည။

သ႔ေသာဟဇရတ(သ)အဗရာဟးမ(အ.စ)အေျဖေပးေလ၏။အခအခနေႏာငးသြားေလၿပ။ရဖါအတအတြကအခနမရေတာဟဆေလ၏။

61 76تا 74سوره ھود، آیات

107

အလာဟအခစေတာမား၏ရဖါအတသည၎တ႔အသကရငေနစဥကာလအတြကသာသးသန႔မဟတေခ။

တမနေတာမား(အ.စ)အေနျဖငရဖါအတျပခေၾကာငးအတအလငးပါေသာအထကပါအာယတေတာမားက၎ဗဟာနာရာသမားအေ႔ရတြငတငျပသညအခါဤအာယတေတာမားသည၎(တမနေတာမား(အ.စ))တ႔၏အသကရငေနစဥကာလႏငသာသကဆငေၾကာငး၊၎တ႔ဝဖာသ(ကြယလြန)ၿပးကနၾကၿပးေနာကမသကဆငပါဟ၍ေရးရကမေျပာေတာဘ၊ဗဟာနာေနာကတစမးရာေလ၏။

သ႔ေသာဒေနရာ၌ေမးစရာေမးခြနးတစခသညကား-တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဝဖါသျဖစၿပးေနာကေျမႀကးလးလးျဖစၿပးပကစးသြားၿပေလာ?

(သ႔)အခဝဟာဘအလမာမားခယထားသလအာလငမေမဗရဇက

?ဘဝ၌ရငသနေနပါသေလာ( عالم برزخ)

၁။အကယ၍ပထမေမးခြနးအရျဖစပါကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညရဟးဒမားထကပငအဆငႏမကပါသေလာ?ရဟးဒမားႏငပတသကၿပးကမးေတာျမတကရအာန၌

بل أحیاء عند ربھم یرزقون

ဟမန႔ေတာမထား၏။

၂။ဒတယေမးခြနးအရဆပါက-အဘယေၾကာငမြတစလငမားအားလးအေနျဖငနမာဇ၏သရဟြဒ၌(... نبىعلیك أیھا ال السالم )ဟဆၿပးစလာမပ႔သရပါသ နညး?

စတကးယဥဘဝက(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကစလာမေပး၍ရပါသလား?

108

၃။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အတဂအနး(ကဗရ)၌စကားတးတးေျပာရမညဟအသငတ႔(ဝဟာဘမား)အေနျဖင အကသာမရပါသေလာ?

အသငတ႔အေနျဖငကမးေတာျမတကရအာန၌

62 … نوا ال ترفعوا أصواتكم فوق صوت النبىآم یا أیھا الذین

အာယတေတာအား ဆငးဘတျပလပ၍တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဂဗမာနအနးမခတထားပါသေလာ?

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငအေျပာႏငအလပမညသညကမညကသ႔လကခရမညနညး!

၄။ေသျခငးတရားသညဘဝနဂနးခပျခငးမဟတေပ။တစနညးဆရလငဘဝအသစစျခငးျဖစေပသည။

والناس نیام فإذا ماتوا انتبھوا 63

အဓပၸါယ။ ။လသားမားသညအပေပာေနၾကသည။ေသဆးခန၌ႏးၾကေပမည။

၅။အဟေလစြႏၷတတ႔အေနျဖငစတခယၾကညၿပးအကးအကားကမးမားမပါရေသာ၊ေကာၾကားေသာဟဒးစေတာတစခကတငျပပါမည။

အဗဒြလလာဟဗငအမရအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမတစဆငတငျပသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ေတာမသညမာ-

62 2سوره حجرات، آیھ

63 73، صفحھ 4عوالى اللئالى، جلد

109

64 لھ شفاعتى وجبت زار قبرى من

အဓပၸါယ။ ။မညသမဆအကၽြႏပမဟမၼဒ(ဆြ)၏ကဗရတြငေဇယာရတ(သ)ျပမညဆပါက၎အတြကရဖါအတျပကျပေပးပါမည။

ဤရာဝ(ဟဒးစဆငျပနသ)၏အျခားတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဟဒးစေတာတစပဒသညကား-

65 زارنى بعد موت ى فكأنما زارنى فى حیاتى من

အဓပၸါယ။ ။အၾကငမညသမဆအကၽြႏပမဟမၼဒ(ဆြ)အားအကၽြႏပကြယလြနၿပးေနာကေဇယာရတ(သ)ျပမညဆပါကကၽြႏပအသကရငေန စဥ၌ေဇယာရတ(သ)ျပျခငးကသ႔ျဖစေပသည။

သ႔ျဖစပါ၍တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အသကထငရားရစဥႏငကြယလြနၿပး

64 ( 278 ، صفحھ2جلد (» سنن«دارقطنى ، كتاب

စတဝငစားစရာအခကသညကား-အလာမာအမးနး(ရအာအာလငမ)အေနျဖငမမ၏ကမး((အလဂဒးရ))အတြ ၅ ၊စာမကႏာ၉၃၊တြငေကာၾကားေသာစြနနကမး၄၁ကမးမအထကပါဟဒးစေတာအားတငျပထားပါသည။

65 ( 278 ، صفحھ2جلد (» سنن«دارقطنى ، كتاب

အလာမာအမးနး(ရအာအာလငမ)အေနျဖငမမ၏ကမး((အလဂဒးရ))အတြငးစြနနကမး ၁၃ ကမးမအထကပါဟဒးစေတာအားတငျပထားပါသည။

110

ေနာကအခနဟခြျခားဆးျဖတခကခမႈသညထငေၾကးမလြ၍အျခားဘာမမဟတေခ။

ဆကလက၍အထကပါဟဒးစေတာမားကေလလာသးသပျခငးအားျဖငေကာငးမြနစြာထတႏငေသာရလဒသညကား(شد رحال )အဓပၸါယတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရအားေဇယာရတ(သ)ျပရနနယတသျဖငမဒနာေရႊၿမေတာသ႔သြားလငလညးလးဝျပနာမရေခ။

အမးသမးမားႏငကဗရမား၏ေဇယာရတ(သ)

အမးသမးမားအေနျဖငႏးညေပာေပာငးၾကငနာ၊ခစခငတတေသာသဘာဝစတဓာတပငရငမားျဖစပါသည။မမကယႏစၿမေျဖသပႏငရနအတြကမမတ႔၏ေဆြမးမား၏ကဗရမားသ႔ေဇယာရတ(သ)သြားဖ႔လအပေပသည။အေတြ႔အႀကအရေျပာရမညဆလငအမးသမးမားအေနျဖငအလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမား၏ကဗရဂဗမာနမားသ႔သြား ေရာကေဇယာရတ(သ)ျပျခငးကအရမးႏစသကျမတႏးေၾကာငးေတြ႔ရေပသည။

သ႔ေသာဝမးနညးစရာပင!အစြနးေရာကတယသန၊မစဥးစား၊မဆငျခငေသာဝဟာဘမားအေနျဖငမေရရာ၊မေသခာဘ၊သသယမကငးေသာဟဒးစေတာတစခအားအေျချပၿပး၊အမးသမးမားအားကဗရမား၏ေဇယာရတ(သ)မလပဖ႔ အျပငးအထနတားျမစေလ၏။

ယတစြအဆးအရနႏငငေတာငပငးရ၎တ႔၏လထအၾကား၌အၾကငအမးသမးတစေယာကသညကဗရေခါငးရငး၌ရပပါက မရစသ(လေသ)

အေနျဖငအမးသမးအားကယတးလးေတြ႔ရသညဟေသာယတမဆနေသာယၾကညမႈမားေကာၾကား၊ေနပါသည။

သာသနာပညာရငတစဦးအေနျဖင၎(ဝဟာဘ)တ႔အားအေျဖေပးခသညမာ- တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ပထမခလဖြာ၊ဒတယခလဖြာ၊တ႔၏ အတဂမားသညဟဇရတ(သ)အာေအရာ၏အမေတာ၌ရရာဟဇရတ(သ)အာေအရာသညအခနေတာေတာမား၎အတဂမားဆသ႔အသြားအလာလပခေပသည။သ႔ျဖစပါ၍ဟဇရတ(သ)အာေအရာသည(ခငပြနးသည)တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ေ႔ရေတာ၌

111

ကယထးဗလာျဖစရသညမာျပနာမရေသာလညး၊ပထမခလဖြာ၊ဒတယခလဖြာ၊အတြက…?

(မအာဇလာဟ-အကစသဂေဖရြလလာဟ)

ဘယသ႔ဆေစ။၎(ဝဟာဘမား)အေနျဖငေကာၾကားေသာဟဒးစေတာတစခကသကေသအေထာကအထား၊ျပ၍တားျမစထားေပသည။၎ဟဒးစေတာအား တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ထားသညဟလညးဆျပန၏။မန႔ေတာမသညကား-

لعن هللا زائرات القبور

အဓပၸါယ။ ။အလာဟဟအရငျမတသခငက၊ကဗရမားသ႔သြားေရာကေဇယာရတ(သ)ျပသအမးသမးမားအားလအနတသ(ကနစာ)ခေပးေတာမပါ။

အခစာအပမား၌(زائرات)၏ေနရာ၌(زوارات القبور )ေဇယာရတ(သ)

အလြန အကၽြလပေသာအမးသမးမားဟေသာစာလးသးထားေပသည။

အခအဟေလစြႏၷတပညာရငမားအေနျဖငသာဓကအားျဖငေသရမးဇး66

အေနျဖငေျပာၾကားသညမာ- တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအမးသမး မားအားကဗရမားသ႔မသြားေရာကဖ႔တားျမစခသညမာကာလအတငးအတာအတြကသာျဖစၿပးေနာက ပငး၌ဤအမန႔ကပယဖကေတာမခေပသည။

66

نامبرده عنوان باب را(371، صفحھ 3سنن ترمذى، جلد

قرار داده است « باب ما جاء من الرخصة فى زیارة القبور«

112

အျခားအခအလမာမားအေနျဖငတငျပခသညမာ-ကဗရမား၏ေဇယာရတ(သ)အတြကအခနေတာေတာမားကအသးျပၿပးမမခငပြနး အတြကတာဝနမေကေသာအမးသမးမားကဆလထားျခငးျဖစေပသည။ဤအတြကေၾကာင(صیغھ مبالغھ)ဆေဂးမဘေလဂါဟ(زوارات )(အရမးေဇယာရတ(သ)ျပလပေသာအမးသမးမား)ဟသးထားျခငးကသကေသအျဖငသးႏငထားေပသည။

ဤညေနာင(ဝဟာဘ)မားအေနျဖငမညသ႔ပငျငငးပယပါေစ၊ဟဇရတ(သ)အာေအရာ၏လပရပ၊၎၏အမေတာ၌တမနေတာျမတႀကးမဟမၼဒ(ဆြ)ႏငပထမခလဖြာ၊ဒတယခလဖြာ၊တ႔၏အတဂမားျမပႏထားသညဆေသာ အခကကမညသညနညးႏငမျငငးမရေခ။

မကစဂစဒသးခအတြကသာလငခရးထြကဖ႔နယတျပျခငး

အစၥလာမသမငး၌ရာစမားစြာကပငမြတစလငမားအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငဂႏြတသြလဗကးအရသာသနာအႀကးအကမား၏ကဗရ၊ဂဗမာနမားသ႔(နယတ(သ)ျပၿပး)ခရးထြကခၾကေလသည။မညသညျပနာပငမရေခ။

ဤသ႔ျဖင(၇)ရာစအဗေနသငးမးယား(ဝဟာဘတ႔အေတြးအေခၚပငရင)ေခတျဖစၿပး၊၎တ႔အေနျဖငမမေနာကလကမားကေဇယာရတ(သ) အတြကနယတ(သ)ျပၿပးမကစဂစဒသးခမအပအျခား၊ကနေနရာမားသ႔ သြားခြငမျပခေပ။မမတားျမစခကကဟဇရတ(သ)အဘဟ႐ငယာမတငျပေသာဟဒးစေတာကသကေသအျဖစသးေလသည။

အဘဟ႐ငယာအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမတစဆငတငျပသညမာ-

مسجدى ھذا و مسجد الحرام و مسجد األقصى; إلى ثالثة مساجد ال تشد الرحال إال

113

အဓပၸာယ ။ ။

((မကစဂစဒသးခငါ၏မကစဂစဒဒြနနဘ၊မကစဂစဒေသဟရမ(ကအဗာေကာငးေတာ)၊မကစဂစဒအလကဆြာမလြ၍ေဇယာရတ(သ)ျပဖ႔နယတ ျဖငခရးထြကခြငမရေခ။67))

ပထမအခက။ ။အမနတကယေလလာသးသပၾကညလငဤဟဒးစေတာ၏အေၾကာငးအရာသညမကစဂစဒမားအတြကျဖစၿပးေဇယာရတ(သ)အတြကေနရာ ကမျပဆထားေခ။

သ႔ျဖစပါ၍ဤဟဒးစေတာ၏ဆလခကသညကား-ဤမကစဂစဒသးခမအပအျခားမညသညမကစဂစဒဘကသ႔မခရးထြကဖ႔နယတျပခြငမရေခ၊ဟျဖစေပသည။

ဒတယအခက။ ။ ဤဟဒးစေတာအားအျခားစကားလးမားျဖငလညးသးထားပါသည။မညသ႔ပငဆေစ၊၎(ဝဟာဘမား)တ႔၏ဆလခကမေပၚလြငေခ။အျခားစကားလးမားသးထားေသာဟဒးစေတာက-

68 الرحال إلى ثالث مساجدتشد

မကစဂစဒသးခအတြကခရးသြားဖ႔နယတ(သ)ျပႏငေပသည။

ဤဟဒးစေတာအမနတရားသညကား မကစဂစဒသးခသ႔သြားဖ႔တကတြနးအားေပးထားခကျဖစၿပးအျခားေနရာမားသ႔မသြားဖ႔မဆလထားေခ။မတားျမစထားေပ။ပညာရပဆငရာအေခၚအေဝၚအရဆလင

67 126، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد

68 126، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد

114

إثبات شىء نفى ما عدا

ဟမဆႏငေခ။

ထ႔အျပငဟဒးစေတာ၏စာသားအစစသည(ပထမတငျပခသည)ဟဒးစ၏စာသားေလာ!ဒတယတငျပခသညဟဒးစ၏စာသားေလာဟမသ ၾကသျဖငမေရရာ၊မေသခာေသာဟဒးစေတာအားသကေသအေထာကအထားအျဖငသးဖ႔မျဖစႏငေခ။၎စာအပထ၌အျခားစာသားျဖစ၊လာေကာငးလာႏငေပသည။သာဓကအားျဖင-

69 مساجد إنما یسافر إلى ثالثة

ခရးထြကရနမကစဂစဒသးခအတြကသာခြငျပထားေပသည။

သ႔ျဖစပါ၍(شد رحال )(နယတ(သ)ျဖငခရးထြကျခငးသညဤမကစ ဂစဒသးခအတြကသာသးသန႔အတြကျဖစၿပး၊ခြငျပထားပါသေလာ!

ဤေမးခြနးအတြကအေျဖသညလညးထငရားေပသည။

ပထမအခကအေနျဖငအြနမသ(ေနာကလက၊ေနာကသားမား)၏အဂမာ(اجماع)(စေပါငးဆးျဖတခက)အရသာသနာခရးျဖစေစ၊႐း႐းခရးျဖစေစ၊ခရးထြကခြငရေပသည။မကစဂစဒသးခအတြကသာလငခရးထြကရမညဟ၍သတမတခကမရေပ။

ဤအတြကေၾကာငရလဒထြကလာသညကား-ဤေနရာ၌ပညာရပေဝါဟာရ၊အရ(حصر اضافى)ကသးထားျခငးျဖစပါသည။ဆလသညအဓပၸါယ မာ-

မကစဂစဒမားအနကဤမကစဂစဒသးခအတြက(شد رحال )(နယတ (သ)

ျဖငခရးထြကျခငး)ျပႏငသညဟဆလျခငးျဖစေပသည။

69 126، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد

115

ဒတယအခကသညကား-ဟဒးစ၏စာသားအစစအမနႏငပတသက၍မေရမရာ၊မေသခာေပ။အေၾကာငးသညကား- ပထမတငျပထားသညဟဒးစေတာ၌ေဖၚျပထားသညစာသားေလာ!(သ႔)ဒတယတငျပထားသညဟဒးစေတာ၌ ေဖၚျပထားသညစာသားေလာ!(သ႔)တတယေလာ!

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဆလခကတစခတညးကသးမးစာသားျဖငမန႔ခဖ႔ဆသညမာအရမးကမျဖစႏငေခ။ဟဒးစတငျပသ(ရဝး)မားအေနျဖငရဝါယတေတာ မား၏အဓပၸါယကသာတငျပထားသညမာထငရားေနေပသည။ ထအတြကေၾကာင ဟဒးစေတာသည မေရရာ၊မေသခာေတာေခ။ဤကသ႔မေသခာ၊မေရမာေသာဟဒးစေတာအားသကေသအေထာကအထားအျဖစသးခြငမရေခ။

ကဗရေျမပ၊ပေဖၚျခငး၊အတဂျပလပျခငးအားတားျမစထားပါ ေလာ?

မြတစလငမားအေနျဖငရာစမားစြာကပငမမတ႔၏သာသနာအႀကးအကမား၏ ကဗရမားကသမငးဝငအေဆာကအဦးမား၊သာမနအေဆာကအဦးမားျဖငျပလပခၿပးေဇယာရတ(သ)ျပဖ႔သြားခၾကေပသည။ ဘရကသ(ေကာငးေသာလာဘ)ယေလရသည။မညသမျပနာမရာခေပ။

အမနတကယေလလာသးသပၾကညလငအားလးတညတညြတတညးလကေတြ႔ကငသးခၾကသျဖငကန႔ကြကသတစဦး၊တစေယာကမပငမေတြ႔ရျခငးျဖစေပသည။

သမငးဆရာမစအးဒ(ဟဂ၄ရာစကြယလြန)မမ၏သမငးဝငစာအပလညးေကာငး၊(مروج الذھب) ထ႔အတ(၇)ရာစႏင(၈)ရာစ၏ ကမာၻလညခရးသညအဗ ေနဂဘးရႏငအဗေနဗသေသတ႔အေနျဖငမမတ႔ခရးသြားမတတမးမား၌အထကေဖၚျပခသညအတငးႀကးကယခန႔ျငားၿပး၊

116

မဂၤလာႏငသကၡာအျပညရေသာ ကဗရ၊ ဂဗမာနေတာမားက ေဖၚျပေရးသားထားပါသည။

ဒလႏင(၇)ရာစ၌အဗေနသငးမးယားႏင(၁၂)ရာစ၌၎၏တပညမဟမၼဒဗငအဗဒြလဝါဟာပတ႔ထြကေပၚလာၿပးကဗရေျမပ၊ပေဖၚျခငး၊အတဂျပလပျခငး၊အေဆာကအဦးျပျခငးကေဗဒအတ၊ဟရမ၊ေရးရကအျဖစသတမတၾကေလသည။

ဝဟာဘမားအေနျဖငသာသနာပညာေကာငးေကာငးမတတသ ျဖင၊အစၥလာမသာသနာ၏ဥပေဒသမား၊အထးသျဖငေသာငဟးဒႏငေရးရကကေျဖရငးရာ၌အဩစရာေကာငးေလာကသညအထဇေဝ၊ဇဝါျဖစသြားၾကေလသည။(မဟတမမနရလဒထတၾကေလသည။)

ဝဟာဘမားအေနျဖငေနရာတငးမမတ႔၏စတအႀကကဟဒးစ၊ရဝါယတစသညျဖငေတြ႔လငသကေသအေထာကအထားအျဖစျပကာ-ကန႔ကြက၊ဆႏၵျပဖ႔ထရပၾကေလသည။ကန႔ကြကတားျမစၾကေလသည။

ေဇယာရတ(သ)၊ရဖါအတ၊ကဗရျပလပျခငးစသညျဖင၎တ႔၏အျမင၌ရရ

အတႏငဆန႔ကငဖကဟသတမတထားေသာလပရပမားအားလးကေရးရကႏငေဗဒအတဟဆေလ၏။၎အရာမားကဆန႔ကငခၾကသည။

အထးသျဖင၎(ဝဟာဘမား)အေနျဖငသာသနာအႀကးအကမား၏ဂဗမာနျပလပျခငးကကန႔ကြကျခငးျဖစပါသည။

ယခမကေမာကေခတကာလ၌လညးအစၥလာမေလာကတြငလညးေဆာဒႏငငမအပအျခားအစၥလာမမႏငငမား၌ႀကးကယျမငျမတေသာ၊ထညဝါခန႔ညားေသာတမနေတာျမတမား(အ.စ)၏ဂဗမာနေတာမား၊အစၥလာမမသာသနာအႀကးအကမား၏ဂဗမာနမားက႐ႈျမငႏငေပသည။

မတသားစရာအမားႀကးရေပသည။အဂစမစ၍အႏၵယႏငငအထေလလာၾကည႐ႈမညဆလငအစၥလာမယဥေကးမႈ၊အေမြအႏစမားစြာကနရေနေပသည။၎ႏငငမားအေနျဖငလညးေလးစားျမတႏးၾကေပသည။ထ႔အျပငသာသ

117

နာအႀကးအကမား၏ဂဗမာနကအထးပမ၍အေလးထားျမတႏးတနဖးထားၾကေပသည။

သ႔ေသာေဆာဒ(ေဟဂာဇ)၌သတငးမရေပ။အဘယေၾကာငပါ နညး?အေျဖရလဒသညကားဝဟာဘမားအေနျဖငအစၥလာမသာသနာ၏ စစမနေသာ၊မနကနေသာဆလခကအဓပၸါယကသေဘာမေပါကၾကေသးေသာေၾကာငျဖစေပသည။

ယဥေကးမႈအေမြအႏစမားဝဟာဘမားလကခကေၾကာငပကစးဆး႐ႈး

ၿပးခသညရာစႏစအတြငးဝဟေျမ(ေဆာဒ)၌ဝဟာဘမား အာဏာရရၿပးမြတစလငတ႔အားထာဝရ႐ႈစားခြငမရရနအတြကသမငးဝငအစၥလာမလကရာအေမြအႏစမားကဖကဆးခသည။ခါးသးရငသးသညအျဖစအပကျဖစပြားခပါသည။

ေယဘယအားျဖငႏစ၈၀အလင(၁၃၄၄ဟဂရ)ဝဟာဘမားအေနျဖငေဆာဒ၌အာဏာရရလာခနတြငမစဥးစား၊မဆငျခငဘ၊သမငးဝငအစၥလာမလကရာ အေမြအႏစမားအားလးကေရးရက(သ႔)ေဗဒအတဟဗဟာနာျပကာဖကဆးၿပး လြငထးေခါငျပငလပခၾကသည။

သ႔ေသာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏သန႔စင၊သန႔ျပန႔ေသာဂဗမာနကဖကစးဖ႔သတမရေသးေခ။အေၾကာငးသညကားမြတစလငမားအားလး၊၎တ႔အားဆန႔ကင၊ဆႏၵျပၿပး၊တကခကလာမညျဖစေပသည။တစနညးဆရလငသကကယားကလကမခေသာဝဟာဘမားကယတငကမာ႔ၻမြတစလင၏ရနအႏရာယကေၾကာကလန႔ကာသကကယားျပၾကေလသည။

ဟဂျပဖ႔ခရးထြကခစဥကဝဟာဘမား၏ေခါငးေဆာငအႀကးအကမားကအဘယေၾကာငကဗရမားအားလးကဖကစး၊ဖကသမးခၿပး၊သန႔စငေသာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရေတာအားမဖကစး၊မဖကသမးခရပါသနညး?ဟကၽြနေတာ(အာယာသြလာဟမကာေရမရရာဇး)ေမးခေလသည။

118

မညသ႔မအေျဖျပနမေပးခေခ။

မညသ႔ဆေစမြတစလငအြနမသႀကး၏ရငသနေနမႈသညအမးမးေသာအေၾကာငးအရာမားႏငပကသကေနေပသည။၎အေၾကာငးအရာမားအနကအစၥလာမယဥေကးမႈထနးသမးေရးသာသနာႏငအႏပညာလကရာမား၊ရလဒမားကထနးသမးေစာငေရာကေရးသညလညးတစခအပါအဝငျဖစေပသည။

အလြနတရာဝမးနညးစရာေကာငးေလစြ!ဝဟ၏ေျမျပငအထးသျဖငမကာဟေရႊၿမေတာႏငမဒနာေရႊၿမေတာအတြငးေခတေနာကကေသာ၊အေတြးအေခၚေခာငေသာတစယသန၊အစြနးေရာကေသာဝဟာဘမားအေနျဖငတနဖးမျဖတႏငေသာအစၥလာမအေမြအႏစမားကဖကစး၊ဖကသမးခၾကေပသည။ဖကစး၊ဖကသမးခရေသာအစၥလာမအေမြအႏစတငးသညအေရးႀကးေသာသမငးဝငျဖစၿပးအစၥလာမသာသနာအတြကဂဏအျပညအဝယစရာမားျဖစေပသည။

၎ဝဟာဘမားအေနျဖငဂႏၷတသြလဗကး၌အပစကအနားယေနေတာမေသာေအမာမမား(အ.စ)အႀကးအကမား၏ဂဗမာနမားကဖကစး၊ဖကသမးခရမကေနရာတကာ၌အဖးမျဖတႏငေသာအစၥလာမအေမြအႏစမားကပါ ဖကစး၊ဖကသမးခၾကသည။

ဤယတညေသာလပရပသညမြတစလငလထႀကးအတြကအစားထးဖ႔မလြယေသာဆး႐ႈးမႈႀကးတစရပျဖစေပသည။ဤသမငးဝငအေမြအႏစမားသညအဩဖြယေကာငးေလာကေအာငဆြေဆာငမႈရေပသည။လသားကအစၥလာမသမငး၏တကနကနမႈအထေရာကေအာငပ႔ေဆာငေပး ေလသည။

ဂႏၷတသြလဗကးကဗရစတနသညတစခနကစညကားသကၿမက၊ဂဏထညဝါခခန၌ေနရာမအေရးႀကးေသာသမငးစာမကႏာကလနျပေနသကသ႔ျပနလညသတေပးေနသကသ႔ျဖစေပသည။

119

ယေန႔မကေမာကေခတ၌လြငထးေခါငျပငျဖစၿပး၊ပပက၊ပနးပကျဖစကာၾကညမလ၊႐ႈမလျမငကြငးအျဖစမ၊အရမးလပေသာေဟာတယမားထနးထနးေတာကေနေသာအေဆာကအအမားၾကား၌တညရေနပါသည။

သဇကာတခါးမားတပထားၿပးအမးသားမားအတြကသာဝငခြငတစေန႔(၂)နာရခြငျပထားေလသည။

ဗဟာနာမား

၁။ကဗရမားမကစဂစဒမျဖစသြားေစရန။

တစခါတစရဝဟာဘမားအေနျဖငကဗရမားျပလပျခငးျဖင၊ကဗရမားကခဝပကးကြယဖ႔အေၾကာငးတစရပျဖစသြားေပသည။ဤအတြကသကေသအျဖစတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာအားကးကားေလသည။မန႔ေတာမသညကား-

مساجد لعن هللا الیھود اتخذوا قبور أنبیائھم

အဓပၸာယ ။ ။

((အလာဟဟအရငျမတသခငသညမမတ႔၏တမနေတာျမတမား(အ.စ)ရကဗရမားကမကစဂစဒအျဖစျပလပၾကေသာရဟဒလမးအေပၚလာနသခေပးေတာမပါ။70))

70 ( 110، صفحھ 1صحیح بخارى، جلد )( ဆေသာစကားစထးၿပး( والنصارىအတြ(၂)စာမကႏာ၆၇၌လညးပါရေပ(صحیح مسلم) သည။

120

သ႔ေသာမညသညမြတစလငကမအလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားရဂဗမာနမားကခဝပျပမကးကြယေၾကာငးထငရားစြာေတြ႔ျမငႏငေပသည။ေဇယာရတ(သ)ႏငေအဗာဒသ(ခဝပကးကြယမႈ)အၾကား၌ကြာျခားထငရားေသာအခကရပါသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငအသကထငရားရေနသမားကေဇယာရတ(သ)

ျပဖ႔သြားပါသည။အႀကးအကမားက႐ေသ၊ေလးစားျမတႏးပါသည။၎တ႔အားဒအာျပေပးဖ႔ေမတာရပခပါသည။ထနညးတစြာကြယလြနသမား၏ေဇယာရတ(သ)ျပဖ႔သြားပါသည။သာသနာအႀကးအကမား၊အစၥလာမအာဇာနညမားကေလးစားျမတႏးပါသည။ထ႔အျပင၎တ႔ထမဒအာျပေပးဖ႔ေမတာရပခပါသည။

အသကထငရားရေနေသာအႀကးအကမားကေဇယာရတ(သ)ျပျခငးသညေအဗာဒသလပျခငး၊ကဖ၊ေရးရကဟမညသညဥာဏရသကဆႏငပါသနညး?ကြယလြနၿပးေနာကေဇယာရတ(သ)ျပျခငးသညထနညးတ

စြာပငျဖစေပသည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ေဇယာရတ(သ)ျပရနအတြကဂႏၷတသြလဗကးကဗရစတနသ႔သြားခေၾကာငးစြနနကမးကး၊ကမးကားမား၌ရဝါယတအေတာအမားအျပားပါရေပသည။

အကယ၍အလာဟဟအရငျမတအေနျဖငကဗရမားကစဂသာဂါ၊စဂသာျပရေသာေနရာအျဖစသတမတခေသာေၾကာငရဟဒလမးအေပၚလာနသကချခငးျဖစေတာမသည။အမနတကယမညသညမြတစလငပငကဗရအားစဂသာဂါ၊စဂသာျပရမညေနရာအျဖစမသတမတခၾကေခ။

ဂ႐ျပစရာတစခကသညကား-ယေန႔အခန၌မကစဂစဒဒြနနဘႏငထေနေသာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဂဗမာနအစတအပငး၌မြတစလငမားအားလးသာမက၊ဝဟာဘမားပါ(ကဗရေရရစလႏငထေတြ႔ေနေသာ၊ဆကစပေနေသာမကစဂစဒ၏အစတအပငးတစခ)၌ငါးႀကမနမာဇဖတေလရၿပး၊အျခားအခနမား၌မြတစသဟပနမာဇမားကပါဖတေလသည။အဆး၌လညးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဂဗမာနအားေဇယာရတ(သ)ျပေလ၏။

121

ဤလပရပသညကဗရမားအားခဝပကးကြယမႈျဖစၿပး၊ဟရမျဖစပါသလား?(သ႔) တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရမသြာဟရျဖစ၍သးသန႔၊သးျခားျဖစသြားရပါသလား?ေရးရကႏငအလာဟအရငျမတမအပခဝပကးကြယမႈ၌သးသန႔၊သးျခားကလကခထားပါသလား?

ယၾကညမႈအျပညျဖစေျပာႏငသညမာကဗရမားကေဇယာရတ(သ)ျပျခငးသည၎ကဗရမားအားခဝပကးကြယျခငးမဟတေပ။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရအနးႏငအျခားအလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားရကဗရမားအနး၌နမာဇဝတျပျခငးျဖငမညသ႔မရရအျပနာမရေခ။အထက၌ေဖၚျပ ထားေသာဟဒးစေတာသညလညးအမနတကယကဗရမားက၊ကးကြယသမားအတြကဆလထားျခငးျဖစပါသည။

မညသမဆကမာၻရအာမားဖတရြတေသာေအမာမမား(အ.စ)၏ေဇယာရတ(သ)၊ျပလပပကသရသမားသေပသည။

ဝါဂစ(ပ)နမာဇအခနေရာက၍မဇငအာဇနေပးခန၌ရအာတငးေကဗလာဘကသ႔လညၿပးရပကာဝါဂစ(ပ)နမာဇမားကဂမာအတျဖငဖတၾကပါသည။

ေဇယာရတ(သ)ျပခန၌ပထမအလာဟဟအကဘရအႀကမ(၁၀၀)ဖတၿပး၊ေဇယာရတ(သ)ျပ၏။ၿပးေနာက(၂)ရကတနမာဇမြတစသဟပေကဗလာဘကသ႔လညၿပးဖတၾကပါသည။အစမအဆးကေလလာျခငးျဖငအထးသးသန႔အလာဟဟအရငျမတတစပါးတညးကသာခဝပကးကြယေၾကာငးထငရားေပသည။သ႔ေသာဝမးနညးေလစြာ။အနညးစျဖစေသာဝဟာဘမားအေနျဖငအထးရညရြယခကမားအတြကမမတ႔၏ဆန႔ကငဘကမားကစြပစြမႈ၊မသားႏငအမးမးေသာစြပစြပတခတမႈျဖငမတရားစြပစြေနပါသည။

ကၽြႏပအေနျဖငအေကာငးဆး၎(ဝဟာဘမား)အေနျဖငဤကသ႔ျပရျခငးလမးကေျပာျပရမညဆလငပညာအရညအခငးနညးပါးမႈေၾကာင၊ျပနာကစၥတစခကအေသအခာမသရ၊မနားလညမစးစမး၊မဆငျခငျခငး

122

ေၾကာငေရးရကအစစႏငေသာငဟးဒအစစအဘယအရာကေခၚဆေၾကာငးမသၾကေပ။ထနညးတစြာေဇယာရတ(သ)ႏငေအဗာဒသ(ခဝပကးကြယမႈ)အၾကားကြာျခားမႈကအေသအခာမသရၾကေပ။

၂။အျခားဗဟာနာ

စဟးမြတစလငမအဘလဟငရာဂအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမတငျပထားေသာဟဒးစေတာတစချဖစပါသည။ရဝါယတေတာမာဤအတငးျဖစပါသည။

( صلى هللا علیھ وآلھ(هللا قال لى على بن ابى طالب أال ابعثك على ما بعثنى علیھ رسول

سویتھ دع تمثاال إال طمستھ و ال قبرا مشرفا إالأن ال ت

အဓပၸာယ ။ ။((ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အေနျဖငကၽြနေတာ(အဘလဟငရာဂ)အားအမန႔ေပးသညမာ-

အသငအတြကတာဝနတစခေပးရမညေလာ?၎တာဝနကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညကၽြႏပ(အလ(အ.စ))အားေပးချခငးျဖစပါသည။(တာဝနသညကား)အသကရ႐ပပ(ပနးခ)ေတြ႔လငဖကပါ။ကဗရေျမပအျမငကေတြ႔လင ေျမႏငညေအာငလပပါ။71))

ဤဟဒးစေတာ၏ဆလခကကအခအေနျဖငလးဝ၊တစလြ၊အမားေကာကၿပး၊ေပါကခၽြနးကကငတြယၿပး၊အစၥလာမအႀကးအကမား၏ကဗရ

71 ( 61، صفحھ 3صحیح مسلم، جلد )

ဤဟဒးစေတာသညစြနနရဝါယတေတာမား၌အႀကမ ေပါငးမားစြာပါရေပသည။

123

မားအားလးကဖကစး၊ဖကသမးကာ၊လြငထးေခါငျပငလပလကၾက၏။သးသန႔၊သးျခားအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငကယေတာေဘးရပထမခလဖြာ၊ဒတယခလဖြာ၊တ႔၏ကဗရမားကခနထားေပးခသည။

သးသန႔၊သးျခားအဘယေၾကာငထားေပးခရသနညးဆေသာအခါမညသညအေၾကာငးျပခကမ၎(ဝဟာဘမား)ထ၌မရေပ။

သ႔ေသာပထမအခကသညကား-

ဤဟဒးစေတာအားတငျပထားေသာရဝမားအေျမာကအျမားျဖစ

ၿပး၊စြနနေအလေမေရဂာ(ရဝမနမမနျပေသာပညာရပ)အရစတမခ၊မယၾကညရေသာသမားျဖစပါသည။၎တ႔အနကအထးသျဖင

ႏစဦးသညႏစေပါကတစေပါက႐ကသမားျဖစ(ابن ابى ثابت)ႏင(سفیان ثورى)ေပသည။

ဒတယအခကသညကား-

အကယ၍ဟဒးစမနသညဟပငထားပါဥး၊ဟဒးစဆလသည အဓပၸါယကညေအာငလပခငးျခငးျဖစပါသည။(အာရပကာေဖရမား၏ထးတမးစဥလာအရကဗရမား၏ေျမပက၊ ငါး(သတဝါ)၏ေနာကေကာကသ႔မျဖစေအာငျပဖ႔ဆလခကျဖစေပ သည။ေျမပအျမငႀကးမလပဖ႔ဆထားေပသည။)ေျမာကျမားစြာေသာစြနနဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငကဗရေျမပ၊ညေနရမညဟဖသဝါေပးထားပါသည။သ႔ေသာေဆြးေႏြးမႈႏငမပတသကေခ။

တတယအခကသညကား-

အကယ၍ကဗရကေျမျပငႏငအညလပရမညဟထားလကပါဥး!လးဝကဗရအေပၚအေဆာကအအ၊ဗမာနေဆာကျခငးႏငမသကဆငေခ။သာဓကအားျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရေတာသညေျမျပငအညေကာကျပငျဖစၿပး၊၎အေပၚ၌ဂြနဘတဒႏငဗမာနယေန႔ျမငရသညအတငးေဆာကလပထားပါကလညးအထကပါဟဒးစေတာ၏အမန႔ႏငမဆန႔ကငေပ။

124

၎ထကပမထငရားေသာသာဓက၊ကေပးရမညဆလငကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာျဖစပါသည။(اصحاب كھف )၏႕လဝကခကေပါကသြားေသာအခါကၽြႏပတ႔၊လထတ႔အေနျဖင၎(اصحاب كھف )တ႔၏ကဗရေပၚ၌မကစဂစဒကေဆာကလပမညဟဆခေလ၏။

أمرھم لنتخذن علیھم مسجدا قال الذین غلبوا على

အဓပၸာယ ။ ။

((၎(اصحاب كھف)အေျခအေနကသေသာသတစဦးမ၎တ႔၏ေနရာေပၚ၌မကစဂစဒကေဆာကလပမညဟဆေလ၏။72))

ကမးေတာျမတကရအာနအေနျဖငဤအျဖစအပကအားေထာကခေသာအသေန၊အသထားကသးစြၿပးမညသ႔မ၊ရရအျပနာမလပထားေခ။တစနညးဆရလငအႀကးအကမား၏ကဗရေဘး၌မကစဂစဒေဆာကခြငရေပသည။

အႀကးအကမား၏ကဗရမားကေဇယာရတ(သ)ျပျခငးေၾကာငေကာငးကးရလဒ

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငလထအားကဗရမသြာဟာမား(ရစလ(ဆြ)ေအမာမမား(အ.စ)၏ကဗရမား)အနးအနားေဇယာရတ(သ)ျပဖ႔သြားခန၌ရရအတအရတအားပျခငး၊ေလာျခငးမျပဘ၊အလာဟအရငျမတအားတမးတသတရေအာငးေမဖ႔၊မမတ႔၏ဂနာမားကေသာငဗာ၊ဝနခေတာငးပနဖ႔အလာဟအရငျမတ၏အခစေတာမား၊ရစလ(ဆြ)၊ေအမာမမား(အ.စ)၏အေတြးအေခၚ၊အစအစဥမားကစနမနာယဖ႔သငၾကားပ ႔ခေပးရမည။ဤကသ႔

72 21سوره كھف، آیھ

125

ျပေပးမညဆလငကဗရမသြာဟာမားသညသငခနးစာယစရာေနရာ၊ျပျပငထနးသမးရာေနရာ၊ႏငေသာငဗာျပလပရာေနရာ၊မမ၏စတအညစအေၾကးမားကျပျပငရာေနရာျဖစမာမလြမေသြျဖစေခသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငအေတြ႔အႀကရၿပးျဖစေပသည။သနးေပါငးေျမာကျမားစြာေသာသမားသညႏစစဥ၊ႏစတငးအေအမာေယမာစးမ(အ.စ)ကဗရမား၊(သ႔)ရဟးေတာမား၏ကဗရမား၊သ႔ေဇယာရတ(သ)သြားၿပးေနာက၊ဝညာဥသန႔ျပန႔စြာ၊စတႏလးသန႔ရငး၊သန႔ျပန႔ၿပးႏးရရစြာျဖငျပနလာသညကေတြ႔ေပသည။ဤကာလသညေတာေတာမားမားကာလအထကနရေနသည။

၎တ႔အား(မာစးမား(အ.စ)) အလာဟအရငျမတ၏ထေတာဝယဂနာမားကခြငလြတပလပေပးရန၊ေလာက၊ေလာကတရာ၏အခကအခမားကရဖာအတျပေပးဖ႔ေမတာရပခမညဆလင၊၎တ႔ႏငနာမပငးဆငရာဆကသြယမႈရေစရနအလ႔ငာ၊ဂနာျပစမႈ၊ဒစ႐ကမားကဖယရားပစရမည။သန႔ျပန႔မႈ၊ႏငေကာငးမႈကသလမားဘကသ႔ဦးတညရေပမည။

ပမ၍ဂ႐ျပၾကညမညဆလင၎ မာစးမး၊ အလာဟအရငျမတ၏ဝလအခစေတာမား)ႏင သဝါစလျပၿပး၊ အလာဟအရငျမတထေတာဝယ ရဖါအတေတာငးခခန၌အခကအခမားကေကာလႊားႏငသညသတ၊ေမာလငခကကငးမမႈ၊ကေပာကပကမႈမားကျဖစေပၚလာေပသည။

႐ပႏငနာမႏစခစလး၏ေသာက၊ဒကၡမားကပယဖကေပးမညျဖစပါသည။အျခားအကးအာနသငႏငဘရကသမားလညးရပါသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငေဇယာရတ(သ)မား၊ရဖာအတမား၊သဝါစလႏငပကသကၿပးဆလခကအဓပၸါယကအလြလြ၊အမားမားေကာကယကာမြတစလငလထႀကးအားနာမပငး၊ဝဥာဥပငး၊႐ပပငးဆငရာအားလးေသာဘရကသမားႏငေဝးေအာင၊အကးအျမတမယႏငေအာငအဘယေၾကာငလပရပါနညး?

126

ဤကသ႔ေသာ(မေကာငးသည)အလပကလပဖ႔အမန႔မညကသ႔ေသာအသဥာဏကေပးရပါသနညး?

ဤကသ႔ေသာနာမပငးဆငရာခရးကတားျမစပတပငျခငးေၾကာင၊အလြနႀကးမားေသာဆး႐ႈးမႈမားေပၚေပါကလာရပါသည။ဝမးနညးစရာ!

ေသာငဟးဒႏငေရးကအၾကားသသယဝငၿပးမေရမရာေသာ၊အဓပၸါယမေကာကယမႈေၾကာငအလြနႀကးမားေသာမြတစလငအပစႀကးသညဘရကသမားကလကလြတခရေပသည။

၃။ျမငျမတေသာ(ေရာငဇာ၊စသညတ႔အား)သဗရြတအျဖငနမးခြငမရအျခားဗဟာနာတစခ

မညသမဆသေတာစင၊သေတာေကာငးႀကးမား(နဘ(အ.စ)၊ရစလ(ဆြ)၊ေအမာမ(အ.စ))တ႔၏ဂဗမာနမားသ႔သြားေရာကၿပး၎အတဂမားအား၊သဗရြတအျဖငနမး႐ႈပျခငးသညေရးကျပျခငးျဖစေပသည။သ႔ျဖစပါ၍တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဂဗမာနမျပတငးေပါကငယေလးမား၊ဇကာမားအနးသ႔မသြားႏငေအာငအေစာငရမားေလးဘကေလးတနေစာငၾကပေနေၾကာငးအလာဟအမေတာသ႔ဟဂသြားလပဖးသမားမကျမငသကေသပငျဖစေပသည။

တစခါတစရဤတားျမစမႈအား”အဗေနသငမးေယႏငမဟမၼဘငအဗဒြလဝါဟဟသ”တ႔ဘကမ(အမန႔)ဟဆေလ၏။

ဧကနမခဤပဂၢလႏစဥးသညဝဟာဘမဇဟပကတညေထာငခသမားျဖစေပသည။၎တ႔အေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)လကထက၌ရခမညဆလငမကာဟေရႊၿမေတာအားေအာငျမငခန(သ႔){ဟသင(ပ)ဘယာ}ေျပၿငမးေရးစာခပကခပဆခန၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဝဇျပလပခပ၊ဝဇျပလပထားေသာ

127

ေရအားသထကငါဥးေအာင၊ေျမျပငေပၚသ႔မကေအာငသာဝကေတာမားႀကးစားခေၾကာငးေတြ႔ရေပလမမည။73

၎သႏစဥးသည”အဗေနသငမးေယႏငမဟမၼဘငအဗဒြလဝါဟဟသ”ဤလပရပအားအကယ၍ေတြ႔ရခပါက၊ထလပရပသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငသာဝကေတာႀကးမား၏အဆငအတနးႏငမကကညေသာလပရပျဖစေၾကာငး၊ေရးကအလပမားလပေနၾကသညဟႏႈတျဖငေျပာမညမဟတေသာလညး စတအတြငးမေျပာေပမည။

(သ႔)တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဝဖာသျဖစၿပးေနာကပငး(ပထမဥးဆးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)တညးခေသာအမ)သာဝကေတာႀကးဟဇရတ(သ)အဘအကယဘအနဆြာရ(ابوایوب انصارى )သညမမ၏မကႏာႏငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဂဗမာန၊ကဗရအေပၚသ႔တငၿပးသဗရြတအျဖစနမး႐ႈပခသည။74မကျမငေတြ႔လကလငေကာငးေပစြ!

သ႔မဟတဟဇရတ(သ)ေဘလာ(မဇငရစလ(ဆြ))အားကယေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရအနား၌ထငၿပး၊ငေကြးကာပြတသပေနသည75ကေတြ႔ခၾကလင ေကာငးေပစြ!

ဝဟာဘမားအေနျဖငထအခနကာလ၌ရခပါမႈေရးကလပေနသညဟဆ ၿပးဟဇရတ(သ)ေဘလာႏငဟဇရတ(သ)အဘအကယဘအနဆြာရတ႔အားအကဆြ၍ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အတဂမဆြထတၾကမညျဖစ

73

ဤအျဖစအပကသညအမနတကယကယေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဘဝျဖစရပမနအစစ ျဖစေပသည။ေလလာႏငေသာအကးအကားမာ- ، 1943، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد

249، صفحھ 16و كنزالعمال، جلد

74 560، صفحھ 4جلد مستدرك الصحیحین،

75 137، صفحھ 7تاریخ ابن عساكر، جلد

128

ၿပးယေန႔မကေမာကေခတရဤဝါဒမားအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ေဇယာရတ(သ)လာလပေသာမြတစလငမားကဆကဆေနသကသ႔ဆကဆၾကမညျဖစေပသည။

အမနတကယသဗရြတအျဖငနမး႐ႈပျခငး၊ထေတြ႔ျခငး၌အနညးငယတစးတေစေလးမပငခဝပကးကြယျခငးမပါရေခ။တစနညးဆရလင႐ေသေလးစားအေလးအျမတထားျခငးတစမးျဖစပါသည။တစနညးဆရလငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားေစလြတေတာမခေသာအလာဟဟအရငျမတအေနျဖငဤကသ႔ေသာ႐ေသေလးစားမႈအားအေၾကာငးျပၿပးမမ၏ဘရကသေကာငးခးမဂၤလာေတာမားကေဇယာရတ(သ)ျပသမားအေပၚပ႔ခေပးလကမညဟေသာေမာလငခကေၾကာငျဖစေပသည။

အလမာအစၥလာမ၏သမငးေပးတာဝန

တစခါတစရအခမေမန၊မေမနသမားေၾကာငဆန႔ကငဘက(မဇဟပ)မားကအေၾကာငးျပခကရတတေပသည။အခမေမန၊မေမနသမားအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကဗရေတာေဘး၌(သ႔)ဂႏၷတသြလဗကးရေအမာမမား(အ.စ)၏ကဗရမား၊အျခားမာအစးမေအမာမမား(အ.စ)၏ကဗရမား၊အစၥလာမသာသနာအႀကးအကရဟးေတာမား၏ကဗရမားတြငမသငေတာေသာလပရပမားလပေနသျဖငတားျမစပတပငရနအလမာမားအစၥလာမသာသနာပညာရငမား၏သမငးေပးတာဝနျဖစေပသည။

ထ႔ေနာကအစစအမနေဇယာရတ(သ)ေတာမား၊သဝါစလ၊သဗရြတႏငရဖာအတမား၏ဆလခကကသငၾကားပ႔ခေပးရမည။

လထအား(မေမန၊မေမနသမား)အရာရာတငးသညအလာဟဟအရငျမတ၏လကေတာ၌သာရေၾကာငး၊ထအရငသာလငအကးအေၾကာငးဖနတးေပးေတာမေသာအရင၊လအငဆႏၵေတာမားကျဖညစြကေတာမေသာအရင၊ေသာကဒကၡကဖယရားေပးေသာအရင၊အေရးႀကးလပငနးမားအတြကဖလေတာမေသာအရငျဖစပါသည။

129

အကယ၍ကၽြႏပတ႔အေနျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငေအမာမ(အ.စ)တ႔အားသဝါစလလပမညဆလင၎တ႔အေနျဖငအလာဟဟအရငျမတ၏ခြငျပခကျဖငအလပမားကေျဖရငးေပးသည။(သ႔) အလာဟဟအရငျမတထေတာဝယရဖာအတျပေပးေတာမ၏။ထ႔ေနာကအလာဟအရငျမတထလအငဆႏၵမားကျဖညစြကေပးႏငဖ႔ေမတာရပခေပးမညျဖစပါသည။

အခမေမန၊မေမနသမားသညျမငျမတေသာအတဂမား၊ကဗရေတာမားအားစဂသာျပၾကေလ၏။အလာဟဟအရငျမတဟသသယျဖစေပၚလာႏငသညအထစကားမားကဆၾကေလသည။ဇာရ(ကဗရ)ေတာမား၌အထးမားထးျခငး၊၎ကသ႔လပရပမားလပျခငး၊ေဇယာရတ(သ)၏ဆလခကအဓပၸါယအားေျပာငးလပစေသာစသညျဖငမသငေလာေသာလပရပမား၊ဒကၡေသာကမားကျဖစေပၚေစေသာလပရပမားကလပၾကေပ သည။

ဤလပရပမားေၾကာငကကသေရမဂၤလာအေပါငးႏငျပညစေသာေဇယာရတ(သ)မားျပလပခြငမရေအာငအေၾကာငးအရာရာေပးလကသကသ႔ျဖစေပသည။

130

၅။မသာ(ခ)

ယာယ

ေနကာဟ

131

တမနေတာျမတႀကးမဟမၼဒ(ဆြ)၏လကထက၌မသာ(ခ)ယာယေနကာဟရခ႔ေၾကာငးအစၥလာမသာသနာပညာရငမားအားလးကလကခအတညျပထားပါသည။အပစတစခ႕ကတငျပခကအရဒတယခလဖြာလကထက၌၎ကတငေသာ၎၊ေနာကတစအပစ၏တငျပခကအရတမနေတာျမတႀကးမဟမၼဒ(ဆြ)ကယေတာတငမမ၏ေခတကာလ၌ယာယေနကာဟက ပတပငထားျမစခ႔ေၾကာငးသရပါသည။

သ႔ေသာကၽြႏပတ႔အဟေလ႔ဘက(အ.စ)ေနာကလကေနာကသားမားအေနျဖင႔လကခယၾကည သညမာယာယေနကာဟသညမညသညေခတကာလ(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထကမယေန႔အထ) တားျမစခ႔ျခငးမရသည႔အျပငယေန႔အထ(သကဆငရာစညးကမးခကမားႏင႔အည)တညရေနပါသည။

တစခ ႕အဟေလစြတႏၷတညအစကမားအေနျဖင႔ကၽြႏပတ႔ႏင႔ယၾကညမႈျခငးတညေသာလညး အမားစသညလကမခေခ။ထ႔အျပငအၿမတမးဤကစၥႏင႔ပတသကၿပးအေၾကာငးျပခကမားထတကာေစာဒကတကၾကပါသည။

အမနတကယေစာဒကတကဖ႔အရာမဟတဘ၊ကၽြႏပတ႔၏အထးသးျခားမႈထးခၽြနအမတအသားတစချဖစပါ သည။ ဤယာယေနကာဟျဖင႔ေျမာကျမားစြာေသာလမႈေရးအခကအခမားက ေျဖရငးႏငပါသည။

ကၽြနေတာအေနျဖင႔ဤကစၥႏင႔ပတသကၿပးအကယတ၀ငေဆြးေႏြးမႈက(အငရာအလာဟ)ေရ၌တငျပပါမည။

အေရးႀကးမႈမားႏငလအပမႈမား

၁။အေရးႀကးမႈႏင႔လအပမႈေျမာကျမားစြာေသာလထႀကးအေနျဖင႔အထးသျဖင႔လငယလရြယမားအေနျဖင႔မဂၤလာေဆာငႏငးဖ႔အခကအခမားရေနပါ သည။အေၾကာငးသညကားမဂၤလာေဆာငရာ၌ေ႔ရေျပးကစၥမားက

132

စစဥရျခငး၊တာ၀န၀တရားအမးမးကလကခတာ၀နယရျခငး၊ထ႔အျပငအျခားျပငဆငမႈမားက ျပလပ ရပါသည။ ဤလပရပသညအခလငယ၊လရြယမားအတြက အခကအခရေနပါသည။ဥပမာအားျဖင႔

၁။ ေကာငးသားမားအေနျဖင႔အထးသျဖင႔ကၽြႏပတ႔ေခတကာလ၌စာသငၾကားရမႈသကတမးရညလားသည အတြကလငယမားအေနျဖင႔မဂၤလာေဆာငႏငးရနအခကအခရေပသည။အေၾကာငးသညကား အလပအကငမရျခငး၊သင႔ေတာေသာေနစရာအမ မစစဥႏငျခငး၊အျခားအသးစရတမား၊ရးရးမဂၤလာေဆာငဖ႔ မဂၤလာပြအစအစဥမလပႏငျခငးအျခားလအပေသာအသးအေဆာင၊ မစစဥႏငျခငးတ႔ျဖစပါသည။

၂။တစခ႕ အမေထာငသညမားအေနျဖင႔ ရပေ၀းေျမျခား ႏငငရပျခားမား၌ကာလၾကာရညစြာ ေနထငရသျဖင႔ ကာမဆကဆမႈန႔ပကသကၿပးအခကအခရပါသည။အေၾကာငးသညကား အမးသမးဇနးႏင႔အတမေနရျခငး

အမေထာငသစမထေထာငႏငျခငးတ႔ေၾကာငျဖစပါသည။

၃။တစခ႕ အမေထာငသညမား၏ဇနးသညမားသညကာမဆကဆမႈ၌အျပညအ၀ မေပးနငပအခကအခေရာဂါအမးမးကခစားေနရေသာေ၀ဒနာရငမား ျဖစပါသည။

၄။တစခ႕ စစမႈထမးစစသညမားျဖစၾကသည။အမနးခငးႏငင၏နယနမတမားႏင႔အျခားေနရာမား၌ကာလၾကာရညတာ၀နထမးေဆာငေနရသညအတြကကာမစပယကမႈ၌အခကအခမားႏင႔ ေတြ႔ဆေနရသည။ဤအတြကေၾကာင႔သမငးစာမကႏာကျပဆေနသည။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)လကထက၌ေျမာကျမားစြာေသာအစၥလာမစစ သညမားအတြက

133

ဤက႔သ႔ေသာအခကအခႏင႔ရငဆငရလာသညအတြက မသာ(ခ)

ယာယေနကာစနစသးရနအတြကအေၾကာငးအရငးတစရပျဖစ လာခ႔ပါသည။

၅။ တစခါတစရဇနးကယ၀နေဆာငေနရခန၌လညးေကာငး၊ အျခားအခကအခမား ေၾကာင႔လညးေကာငး၊ လငယလရြယျဖစေသာ ခငပြနးသညမားအတြကကာမစပ ယကမႈတြင အခကအခမားႏင ရငဆငရပါသည။ဤက႔သ႔ေသာလမႈေရးလအပခကမား ၊ အခကအခမားသည အၿမလလေတြ႔ႀကရ၏။ ေတြ႔ႀကရလမ႔မည။ အထးသျဖင႔တမနေတာျမတ ႀကး(ဆြ)၏လကထက၌သာဤက႔သ႔ အခကအခရခ႔ျခငးမဟတဘလကရမကေမာကေခတ၌လညးပမ၍ေတြ႔ႀကေနရပါသည။

လသားအေနျဖင႔ဤက႔သ႔ေသာအခကအခမားႏင႔ေတြ႔ႀကရသညအခါ၎တ႔၏ေ႔႐၌လမးႏစလမးေပၚထြကလာပါသည။ တစလမးကالعیاذبااهللاျပည႔တနဆာမားႏင႔ဆကသြယၾကၿပး၊ေနာကတစလမးကတရား၀ငယာယေနကာဟျပလပျခငးျဖစပါသည။၎ေနကာဟကျပလပျခငးျဖင႔အၿမေနကာဟ၌ေတြ႔ႀကရသညအခကအခမားမေတြ႔ႀကရသညအျပငတစဖကတစလမးမလညးကာမစတကရရအတအရတရား၀ငကာမစတကျဖညစြကျဖညဆညးရာျဖစေပသည။

ဤလမးႏစလမးကလး၀မကင႔သးပေနဖ႔အႀကဥာဏေပးျခငးသညေကာငးမြနေသာလညး အမားစလထအတြကမျဖစႏငေခ။တစနညးဆရလငတစခ႕လမားစဥးစားစတကးယဥမႈတစခသာျဖစၿပးလပ ေဆာငရန ခကခေသာလပေဆာငခကတစချဖစပါသည။

မစယာ(مسیار)ေနကာဟ

မသာ(ခ)ယာယေနကာဟကဆန႔ကငေသာလအခ႕(စြနနညေနာငအမားစ)ရပါသည။ယေန႔၎တ႔သညလငယလရြယမားမတတႏငေသာ

သမား အတြကအခကအခမားကေျဖရငးေပးရနအတြကေခတယာယ

မဂၤလာကမစယာရာဒ(ခ)မစယာေနကာဟဟေခၚပါ သည။

134

သ႔ေသာလညးပ ၎တ႔အေနျဖင႔ဤေနကာဟအား မသာ(ခ)ေန

ကာဟဟအမညမတပထားေသာလညးပ စညးကမးခကမားလပေဆာငခကမားသည မသာက႔သ႔ပငျဖစပါသည။

ဆလသညကား - မစယာရာဒ(ခ) မစယာေနကာဟ၌မဂၤလာ ေဆာငမညသတ႔သားအေနျဖင႔ အမးသမးတစဥးအား မမဆႏၵရေသာရက အတငးအတာထေပါငးသငးရန ၿပးလငကြာရငးျပတစရနနယသထား ၿပးေနကာဟလပရနခြင႔ေပးထားျခငးကေခၚပါသည။

၎ေနကာဟ၌သတ႔သမးအေနျဖင႔မဂၤလာေဆာငၿပးေနာကအသးစရတမေတာငးဆရနအေမြမယရနႏင႔ညမအပရန (အၿမမေနရန)

ကတသစၥာေပးရသည။

တစနညးဆရလင လး၀မသာ(ခ)ယာယေနကာဟႏင႔အလြနတပါသည။ ႏစခၾကား၌ကြာျခားခက သညကားမစယာေနကာဟ၌ႏစဥးႏစ ဖကမသေဘာတသေလာကေျမာကေပသည။ တရား၀ငဖကသမးသည ဟဆရာ၌မသာေနကာဟဖတသအမးသားအေနျဖင႔အဖတခသအမးသ မးအားအသငအား(မသာမေဘရ) ေပးသညဟဆလကျခငးကေခၚဆပါသည။

ဒေနရာ၌ကၽြနေတာ(ဟဇရတအာယာသြနလာဟအဇဟနေစရမကာရမမရရာဇ)အေနျဖင႔ တငျပလငသင႔ေတာေပမည။

အငတာနကမတစဆင႔ စြနနလငယမားအေနျဖင႔ကၽြနေတာထေမးျမနးအေျဖေတာငးလာေသာအေၾကာငးအရာျဖစပါသည။ကၽြနေတာအား၎တ႔အေနျဖင႔မဂၤလာေဆာငႏငးဖ႔အခကအခမားႏင႔ေတြ႔ႀကရငဆငရခန၌ရအာ(ဓမၼသတပညာရငမား)၏အမန႔ကလကနာသင႔မသင႔ဆေသာအခကပငျဖစပါသည။

ကၽြနေတာအေနျဖင႔အေျဖေပးသညမာ လး၀အတားအဆးမရေပ။လကနာႏငေပသည။ မသာ(ခ) ယာယေနကာဟအားဆန႔ကငၿပး မစယာေနကာဟကလကခသမားသည အမနတကယမသာ(ခ)ယာယေနကာဟ

135

အားပါးစပျဖင႔မေျပာေသာလညးအလပျဖင႔လး၀၎အလပကသာလပေဆာငျခငးျဖစပါသည။

အမနတရားတစရပပငျဖစပါသည။လသားအေနျဖင႔လအပအေရးႀကးေသာအရာမားက ျဖည စြကရနအျဖစအပကအမနတရားကလကမခဘမရေပ။သ႔ေသာအမညမတတ၊မယၾကသာလငရေပသည။

ဤအတြကေၾကာင႔မသာ(ခ)ယာယေနကာဟအားဆန႔ကငသမားအေနျဖင႔သလကႏင႔ျဖစေစ၊မသလကႏင႔ျဖစေစမေကာငးေသာကာမစပယကမႈ(ျပညတနဆာမားအသးျပျခငး၊ေဇနာျပျခငးစသညျဖင႔ …..) အားအားေပးအားေျမာကျပရာျဖစေပသည။

ဤအတြကေၾကာင႔အဟေလ႔ဘက(အ.စ)၏ဟဒးစေတာမား၌“အကယ၍မသာအားမဆန႔ကငခ႔မညဆလငမညသမေစနာကးလြနမညမဟတ”ဟပါရေပသည။76

ထနညးတစြာမမတ႔၏မေကာငးေသာစတအာသသအားျဖညစြကရနအတြက မသာအား အလြသးစားလပသမားအေနျဖင႔ လမႈေရးအသငးအ၀နးႀကး၏အခကအခမားေျဖရငးေပးႏငေသာ မသာအားဖကဆးနာမည

76ေအမာမဂဖာရဆြာဒစက(အ.စ)မန႔ေၾကားေတာမသညမာ-

لوال ما نھى عنھا عمر ما زنى إال شقى» »ျဖစေပသည။

( 24، حدیث 440، صفحھ 14وسائل الشیعھ، جلد )

စြနနမား၏ကမးဂနအေျမာကအမား၌လညးအထကပါဟဒးစေတာသညလာရေပသည။ေမာငလအလ(အ.စ)မန႔ေတာမသညမာ-

لو ال ان عمر نھى عن المتعھ ما زنى اال» شقى » ).

30ص 5، تفسیر قرطبي ج 140ص 2، تفسیر درالمنثور ج 119، صفحھ 5تفسیر طبري ج

136

ဖကလကျခငး ျဖစပါသည။၎တ႔အေနျဖင႔မသာအားမတရားေသာနညးျဖင႔သးျခငးျဖစလမႈေရးအသငးအ၀ငးႀကး၌ေဇနာ(တရားမ၀ငကာမစပယကမႈ)၌ပါ၀ငရာေရာကေအာင၊၊ဂနာအျပစ၌လညးပါ၀ငရာေရာကေအာငလပၾကသည။

ဘယသ႔ဆေစအစၥလာမသာသနာသညလငယမား၏သဘာ၀ကျဖညစြကေပးေသာေကာငးကငကသာသနာျဖစပါသည။၎တ႔၏လအပခကအားလးက (တရား၀င)ျဖညဆညးေပးသည။

ဤအတြကေၾကာင႔အစၥလာမမအဟကမ(အစၥလာမဥပေဒ)၌ မသာအားမျပ႒ာနးဘမျဖစႏငေခ။ ကၽြနေတာအေနျဖင႔ေ႔ရ၌ ဆကလက တငျပပါမည။

မသာသညကမးေတာျမတကရအာန၌ေသာလညးေကာငး၊

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏စြႏၷတေတာ၌ေသာ၎၊အခ႕သာ၀ကႀကးမား၏ကင႔စဥ၌၎ေတြ႔ရရေပမည။သ႔ေသာလညးပအခ႕လမား၏ယၾကညခကအရဤအမန႔(မသာ)အား(မနစခ)ဖကသမးခ႔သညဟဆပါသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖင႔၎တ႔ထ၌ မမယၾကညမႈကအႏႈငးမ႔သကေသျပႏငႏငမျပႏငဆေသာအခကကေလ႔လာရနျဖစေပသည။

မသာ(ခ)ယာယေနကာဆသညမာအဘယနညး?

အခ႕နားမလညသေဘာမေပါကသအခ႕အေနျဖငမသာဆသညမာ၊မနးမလကစားျခငး၊ကာမစပယကမႈအတြကလြတလပျခငးဟအဓပၸါယဖြငဆထားၾကသည။

သ႔ေသာဤကသ႔ခယထားေသာအပစဝငအားလးသညသာမန ျပညသမား မဟတၾကဘ အလစြႏၷတဂမအတ၏ အခ႕သာသနာရငမား လညးပါဝငေနေပသည။၎တ႔အေနျဖငအထကေဖၚျပထားသညအတငးေျပာ သညအျပငအလြနတစဖကစြနးေရာကအစြေၾကာငမနးတးေသာဝါဒေၾကာင မသာအားလကခသမား၏စာအပ၊စာေပမားကမေလလာဖ႔ႏးေဆာထား ေပသည။

137

ေနာကတစခေျပာရလင၎အလမာမားအနကမ အခ႕သည မသာကသကေသထထားေသာရအာစာအပမားမစာေၾကာငးတစေၾကာငးကပငမေလလာထားေသာေၾကာငတငျပအပပါသည။ဤအခကသညအလြနတစဖကစြနးေရာကေသာ၊မနးတးေသာအခကတစရပျဖစေၾကာငး ေတြ႔ရပါသည။

ကၽြနေတာအေနျဖငဤေသးငယေသာစာအပအတြငး မသာႏငေနကာ(အၿမအတြကမဂၤလာလကထပျခငး)၌ ကြာျခားခကကတငျပပါမည။သ႔မသာလင အလာဟဟ အရငျမတဟြတဂဂသအားလတငးအတြကသကေသျပၿပးသားျဖစသြား ေပမည။

မသာ(ခ)ယာယေနကာဟ၏အမားဆးေသာအစတအပငး၏ဥပေဒသမားသညအၿမတမးအတြကေနကာဟ၏အစတအပငးဥပေဒသမားျဖစပါသည။

၁။အမးသားႏငအမးသမးႏစဥးသညႏစဥးသေဘာတကမညသ၏ဖႏပခပခယမႈမပါဘလကထပထမးျမား ျခငးျဖစပါသည။

၂။ေနကာဟစကာဖတရာ၌ نكاح ႏင၊ ازدواج ႏင ၊ متعھ စကားလးမားကသာသးစြရပါမည။အျခားစကားလးမားကမသးစြရေပ။

၃။အကယ၍အမးသမးသညအပျဖစေနပါကအပထနးသ(အေဖ၊အဖး)၏

ခြငျပခကလအပေပသည။အပမဟတပါက(တခလပ၊မဆးမ၊)ျဖစပါကမလအပေပ။

၄။ေနကာဟအတငးအတာသတမတခက၊မဟာေငြမားအတအကသဖ႔အေရးႀကးေပသည။အကယ၍ေမသြားသညအခါအမားစမဂသဟစမား၏ဖသဝါအရအၿမအတြကေနကာဟျဖစသြားေပသည။(ဤအခကသညမသာ၊ႏငေနကာဟတေၾကာငးသကေသျပဆေသာအခကႏင၊ေနကာဟႏငမသာ၌သတမတရကသာကြာျခားေၾကာငးျပဆထားျခငးျဖစပါသည။ဂ႐ျပေစလပါသည။

138

၅။သတမတထားေသာရက၊လ၊ကနသညႏငတစၿပငနက တြလာကေျမာကသြား၏။ ထ႔ေနာကအဒေဒ(အစၥလာမဥပေဒအရ အမးသမး အတြကရကေစာငျခငး)ေစာငရေပမည။(ကာမစပယကၿပးျဖစဖ႔လေပသည။)

၆။ေနကာဟအၿမအတြကအဒေဒသတမတခကအတငးအတာသညကား-ရာသ(၃) ခါလာခနအထျဖစၿပး(မသာ၌ကား ရာသႏစခါသာျဖစေပသည။

၇။မသာျဖစရေသာကေလးမားႏငေနကာဟအၿမျဖစရေသာကေလးမားအဟကမႏငပတသကၿပးမဘႏစပါးအတြကသာသနာတာဝနမာအတတပငျဖစေပသည။မသာျဖစရေသာကေလးမားသညလညးပေနကာဟအၿမႏငရေသာကေလးမားပမာအေဖ၊အေမ၊ညအက၊ေမာငႏမမားထမအေမြရပငခြငရေပသည။လးဝကြာျခားခကမရေပ။

မသာျဖစရေသာကေလးမားသညမခင၊ဖခငအပထနးမႈေအာက၌ေနရ

မညျဖစၿပး၎တ႔၏အသးစရတမားကလညးပ၊အၿမေနကာဟႏငရရေသာကေလးမားပမာေပးေဆာငရေပမည။

ေယဘယအားျဖငဤစကားအခကအလကမားသညအဩစရာျဖစေနေပမည။ထသမားအေနျဖငမသာအားလးဝမၾကားဘးသမားအလာဟဟအရငျမတ၏အမန႔ဆန႔ကငမႈ၊ေဇနာ(မတရားေသာနညးျဖငေပါငးသငးဆကဆမႈ)ႏငအတတဟသတမတခထားသမားအေနျဖငပ၍အဩသငေပသည။

139

အမနတကယသးသပၾကညလင၎တ႔ထငေနသကသ႔ပငမဟတေခ။

မနေပသည။မသာႏငအၿမေနကာဟအၾကား၌ခငပြနးသညႏငဇနးသညအတြကကြာျခားမႈမားရေပသည။ဥပေဒအရ မသာ၌ခငပြနးသညႏငဇနးသည၏အခြငအေရး၊ရပငခြငစညးကမးသတမတခကမားရေသာလညး၊အၿမေနကာဟ၌ပ၍မားျပားေပသည။ထ႔အတြကေၾကာငမသာ၌လြယကမႈ၊တာဝနနညးမႈကေတြ႔ရ သည။ေဖၚျပရမညဆလင-

၁။မသာ၌အမးသမးအေနျဖငအသးစရတႏငအေမြရမညမဟတေခ။သ႔ေသာအခဖကာမားအေနျဖငဖသဝါေပးထားသညမာအကယ၍အသးစရတႏငအေမြကပါမသာ(ယာယေနကာဟ)မျပခငႏစဥးသေဘာတထားပါကထအတငးေဆာငရြကရေပလမမည။

၂။မသာ၌အမးသမးဇနးအေနျဖငမမအမးသား(ခငပြနး)အတြကမထခက၊မနစနာဘးဆလငခငပြနးသည၏ခြငျပခကမယဘမမကယပငအလပမားအတြကအမမထြကႏငသည။သ႔ေသာအၿမေနကာဟ၌ဇနးသညအေနျဖငမမခငပြနးသည၏ခြငျပခကမရဘထြကခြငမရေခ။

၃။မသာ၌ ခငပြနးသညအတြက ညအခန၌မမဇနးႏငအတေနဖ႔အေရးမႀကးေပ။

အထကေဖၚျပပါစညးကမးဥပေဒသမားကအေသအခာဂ႐ျပေလလာျခငးျဖငအားလးေသာသသယျဖစမႈ၊ဇေဝဇဝါျဖစမႈ၊အေမးမားေစာဒကတကစရာမလဘေစာဒကတကသမားအတြကအေျဖမားရရႏငေပသည။ထ႔အျပငမေကာငးေသာအေတြးအေခၚမားလြယကစြာေပာကကငးသြားေပမည။၎အျပငမသာႏငေဇနာ၌ မးႏငေျမျခားနားေနပါလားဆေသာ အမနတရားျဖစရပမနကပါ သရသြားေပမည။မသာႏငေဇနာကႏႈငးယဥသတ႔ သညမသနားမလညသႏငသႏစခအၾကား၏အမနတရားကမသသမားျဖစပါသည။

အလြသးစား

140

မနကနေသာအရာမားကအလြသးစားျပလပျခငးျဖငရနသမား၏ႏႈတကဖြငေပးသညႏငတေပသည။ထ႔အျပငမဟတတရားအစအစဥမားဆြရနႏငေစာဒကတကႏငရနအတြကသကေသအျဖစျပရနအေၾကာငးအရငးမားရသြားတတပါသည။

မသာသညလညးပ၎အစအစဥမားမအစတအပငးတစချဖစပါ သည။

အခအရမးဝမးနညးဖြယေကာငးၿပးမဝငခဘမရေသာအမနတရားတစခသညကား-မမမေကာငးေသာစတဆႏၵေနာကလကတတသမား၊အ လြ သးစားလပတတသမားအခေၾကာငလမႈပတဝနးကငအသငးအဝငး၏အခကအခမားကေျဖရငးေပးေသာမသာအားမမတ႔၏လကကစားစရာျဖစေအာင၊ဆငျခငတတရားအျပညျဖစစမထားသျဖငမသာကေစာဒကမားတကေအာငလမးလပေပးေနၾကပါသည။

သ႔ေသာလညးပေမးစရာေမးခြနးတစခသညကားဤမသာမအပအျခားအလြသးစားအျပမခရေသာအရာမရပါသနညး။

မညကသ႔ေသာအဖးတနရငးႏးျမပႏမႈရပါသလ?မသမာသမားအေနျဖငအလြသးစားမျပခပါသေလာ!

ဘာလကမးေတာျမတကရအာနကတစေန႔၊တစခနကလဖားေပၚတငၿပး၊ႏပစကညႇဥးပနးသ၏အစးရ(မအာေဝယာ)အားတညေထာငခသျဖငကမးေတာျမတ ကရအာနအားလကလႊတလကရမညေလာ?

ဘာလမနာေဖ(က)မားသညတညေဆာကထားေသာဇာရ(ရ)ဗလဝတေကာငးေတာအားမး႐ႈ႕ပစရန(ခ)ၿဖဖကပစရနကယေတာျမတ(ဆြ)အမန႔ေပးခသျဖငဗလမားအားလးကလညးလပရမညေလာ!

ဘယသ႔ဆေစကၽြႏပတ႔အေနျဖငအခအစၥလာမဥပေဒသမားကအ

လြသးစားျပခေၾကာငး လကခပါသည။သ႔ေသာလညးပကၽြႏပတ႔အေနျဖင

နမာဇမဖတသအခေၾကာငဗလတခါးကပတျခငးႏငလကကငပဝါ၊တစခေၾကာငကငစရရးယားတစခလးမး႐ႈ႕ျဖစဖ႔လးဝလပမညမဟတေခ။မလြမ

141

ေသြအလြသးစားလပသမားမလပႏငရနတားျမစပတပငရမည။စစမနေသာအစအစဥမားျပလပေပးရမည။

အထးသျဖငကၽြႏပတ႔ေခတသညစစမနတကေသာအစအစဥမရလငလကခဖ႔မျဖစႏငေသာေခတျဖစပါသည။ဤအတြကေၾကာင႐ႈငတြာနလမးလစားမား၏အစအစဥမားပကစးသြားရေအာငပညာရသမား၊အေတြးအေခၚေကာငးသမားစေပါငး၍စစမနေသာအစအစဥတစရပျဖစေပၚလာဖ႔ဥပေဒမားေရးဆြရေပမည။ထမသာလငအလာဟဟအရငျမတ၏ဥပေဒအမန႔မား၏တနဖးရ၊အကးရေၾကာငးေပၚလြငလာၿပး၊မေကာငးေသာအာသသရသမား၊ယတမာသမား၏လမးကပတဆ႔ထားသကသ႔ျဖစေပ မည။

မသာကရအာနစြႏၷတႏငအဂမာေယအြနမသအျမင

ကမးေတာျမတကရအာန၌မသာ(ခ)ယာယေနကာဟႏငပကသကၿပးစရေနစာအာယတေတာအမတ၂၄၌ပါရသည။မန႔ေတာမထားသညမာ-

فما استمتعتم بھ منھن فآتوھن أجورھن فریضة

အဓပၸာယ ။ ။

“အၾကငအမးသမးႏငမသာဖတလင၎အားမဟာရေငြဆကဆကေပးေဆာငပါေလ။”

အေရးႀကးေသာဂ႐ျပစရာအခကတစခသညကားတမနေတာျမတ(ဆြ)ထမေျမာကမားစြာသာရဝါယသေတာမား၌ပါရေသာမသာဆသညမာယာယေနကာဟကဆလျခငးျဖစပါသည။

ေရ႕၌(အငရာအလာဟ)ကၽြႏပအေနျဖငစာ႐ႈသအဖ႔ေတာေတာမားမားရဝါယသကတငျပပါမည။

ထ႔အျပငစြနန၊ရအာမား၏ဖသဝါကမးမားအားလး၌ယာယေနကာဟဆသညမာမသာကေခၚဆျခငးျဖစပါသည။ထ႔အတြကေၾကာငမသာအား

142

လကမချခငးသညအမားမဂသဟစလကခထားခကကလကမချခငးႏငတေပသည။

မဂသဟစမား၏ဖသဝါကအေ႔ရ၌ေဖၚျပပါမည။

ဤကသ႔ရေနပါလကအခသမားအေနျဖငاستمتاع၏ဆလခကသညအရသာယရနႏငကာမစပယကရနဟအခါခါအဓပၸါယဖြငဆထားပါသည။ထ႔ေၾကာငအာယတေတာ၏ဆလခကမာဇနးသညႏငကာမစပ ယကလသညအခါမဟာေငြေပးေဆာငရမည အဓပၸါယသကေရာကေနပါသည။

ဤယဆ႐ႈျမငခကႏငပကသကၿပးျပသာနာႏစခႏငထငရားစြာရငဆငရ ေပမည။

ပထမအခက။ ။မဟာေငြေပးေဆာငရနအခနသညေနကာဟဖတခနျဖစပါသည။ေနကာဟဖတသညႏငတစၿပငနကအမးသမးသညမမမဟာေငြေတာငးခႏငေပသည။ဤေနရာ၌ကာမစပမႈႏငအရသာခမႈဆေသာသတမတခကမပါေပ။(မနလေပသည။အကယ၍တြာလာခကာမစပယကမညအလငးျဖစပါကမဟာေငြတစဝကသာေပးေဆာငရေပမည။ဂ႐ျပရေပမည။)

ဒတယအခက။ ။မသာဆသညစကားစသညရာရအတစကားအရ၊စြနန၊

ရအာေဖကာပညာရငႀကးမားႏငရဝါယသေတာမား၏အျမင၌ယာယေနကာဟကေခၚဆျခငးျဖစပါသည။ဤဆလခကအတြကသကေသမားအျဖစအကယတဝငပသ႑ာနျဖငဖတ႐ႈရေပလမမည။

အေကာအေမာသဖစးပညာရငမရဟြမသပရစးအေနျဖငမဂမအလ

ဗရမးကမး၌ဤမသာအာယတေတာႏငပကသကၿပး႐ႈျမငသးသပခကႏစခက

ေရးသားထားပါသည။

၁။အခေသာသမားအေနျဖငاستمتاع၏အဓပၸါယကအရသာယျခငး၊ဟျဖန႔ဆထားၿပး သကေသအေထာကအထားျဖငအခေသာသာဝကႀကးမား၊သေဗအး(န)ႀကး၏လပေဆာငခကကေဖၚ ျပထားပါ သည။

143

၂။အခေသာသမားအေနျဖငاستمتاع၏အဓပၸါယကယာယေနကာဟအျဖစ

ျပနဆထားၿပးသကေသအေထာကအထားျဖငအဗေနအဘာစ၊စာဒး၊အဗ

ေနမြစဟးဒႏငသေဗအး(န)မား၏အပစတစစကတငျပထားပါသည။၎တ႔အေနျဖငယာယေနကာဟအားလကခထားသမားျဖစပါသည။

အကယ၍အေသအခာဂ႐စကဤႏစခကအားေလလာသးသပမညဆလငဒတယအခကသညပမ၍ခငလေၾကာငးေတြ႔ရေပသည။အေၾကာငးသညကားရာရအသစကားအရမသာႏင استمتاعဆသညမာယာယေနကာဟကဆျခငးျဖစပါသည။၎အျပငမဟာေငြေပးေဆာငျခငးႏငအရ

သာချခငးတ႔ကဆလျခငးမဟတေပ။77

ကရသဗးအေနျဖငမမ၏သဖစးအကယဖြငကမးတြငဤမသာအာယတႏငပကသကၿပးဖြငဆထားသညမာ-

အမားစ၏လကခယၾကညမႈအရမသာ(ခ)ယာယေနကာဟအားဆလျခငး

ျဖစၿပး၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌ရခသညဟဆထားပါ သည။78

ဂနာေဗစယသးအေနျဖငမမ၏ကမးဒေရမနးဇး၌၎၊အဗေနကစးကမးႏငစအာလာဝးတ႔အေနျဖငမမတ႔၏သဖစးကမးမား၌အထကပါအဓပၸါယမာယာယေနကာဟဘကကသာျပဆထားပါသည။

ရအာ၊စြနနသာသနာပညာရငမားအျမင၌ဤကစၥႏငပကသကၿပးမသာသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌ရခေၾကာငးတညတညြတတညးလကခထားပါသည။သ႔ေသာလညးပစြနနေဖကာသာသနာပညာရငအမားစ

77 60، صفحھ 3مجمع البیان، جلد

78 449فحھ ، ص1و فتح الغدیر، جلد 120، صفحھ 5تفسیر قرطبى، جلد

144

အေနျဖငဤအမန႔သညေနာကပငး၌ဖကသမးျခငးခရသညဟလကခယၾကညထားၾကသည။သ႔ေသာလညးပဘယအခနမစ၍ဖကသမးခေၾကာငးႏငပကသကၿပးအကြအလြရပါသည။

သာဓကအားျဖငေကာၾကားေသာပညာရငႏးဝးအေနျဖငစဟးမြတစလငအကယဖြငကမး၌တငျပထားသညမာ-

၁။အခကသဗးကစစပြ၌ဟလာဟျဖစၿပးေနာကမဟရမျဖစသြားသညဟဆထားသည။

၂။အမရသြလကဇာ၌သာလငဟလာဟျဖစခပါသည။

၃။မကာဟေရႊၿမေတာကေအာငႏငခန၌ဟလာဟျဖစၿပး၊ၿပးေနာကဟရမျဖစသြားပါသည။

၄။သဗးကစစပြ(ဟဂရ၉ခႏစ)တြငဟရမျဖစသြားပါသည။

၅။အးသာစစစပြ(ဟဂရ၈ခႏစ)၌သာမသာျဖစခပါသည။

၆။ေနာကဆးဟဂ(ဟဂရ၁၀ခႏစ)တြငဟလာဟျဖစသြား၏။79

စတဝငစားစရာေကာငးသညအခကသညကားတငျပထားသမားအေနျဖငေစာဒကတကစရာႏငဆန႔ကငဘကရဝါယသေတာမားတငျပထားျခငးျဖစပါသည။အထးသျဖင ခငဘရစစပြ၌ တားျမစခပါသလား။ေနာကဆးဟဂ၌တားျမစခပါသလားဆၿပးရဝါယသသညေကာၾကားလေပသည။သ႔ေသာလညးအခေဖကာပညာရငမားအေနျဖငဤရဝါယသႏစခစလးအားစေပါငးရာ၌အရမးႀကးစားခေသာလညးမေအာငျမငခၾကေပ။80

79 191، صفحھ 9شرح صحیح مسلم، جلد

80 191، صفحھ 9شرح صحیح مسلم، جلد

145

၎ထကပ၍စတဝငစားစရာေကာငးလသညအခကသညကားရာေဖအဆမတငျပထားေသာအခကျဖစပါသည။၎အေနျဖငေျပာၾကားသညမာ-

ال أعلم شیئا أحل هللا ثم حرمھ ثم أحلھ ثم حرمھ إال المتعة

ကၽြနေတာအေနျဖငအလာဟဟအရငျမတသညတစ ေန႔၌ဟလာဟျပလပၿပး၊ေနာကဟရမသတမတ၏။ေနာကတစခါဟလာလျပလပၿပး၊ဟရမသတမတထားေၾကာငးအေၾကာငးအရာကမသာမ လြ၍မသပါ။။81

အဗေနဟဂအေနျဖငစဟငးလမတစဆငမသာအားခငဗရေန႔၌ဟ

ရမျဖစေၾကာငးသတမတချခငးႏငပကသကၿပးမညသညသမငးပညာရင၊

ဟဒးစပညာရငမားအေနျဖငတငျပထားျခငးမရေၾကာငးတငျပထားျခငးျဖစပါသည။82

၇။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌မသာသညဟလာဟျဖစခၿပးေနာကအမရအေနျဖငဟရမျပလပခေၾကာငးအဟေလစြႏၷတ၏တကခငလေသာကမးစဟးမြတစလင၌ပါရပါသည။

အဗေနအသးနဇရဟအေနျဖငတငျပသညမာ-ကၽြႏပအေနျဖငဂနာေဗဂေဘအဗေနအဗသြလာဟအနစာရထ၌ရေနခနတြင၎မမန႔ၾကားေတာမသညမာ-အဗေနအဘာစႏငအဗေနဇဟရအၾကားမသာေယေနစာႏငမသာေယဟဂတ႔သညပတသကၿပးကြလြမႈရေပသည။

81 572، صفحھ 7المغنى ابن قدامھ، جلد

82 138، صفحھ 9فتح البارى، جلد

146

ကၽြနေတာအေနျဖငအသင(ဂနာေဗဂာေဘအဗေနအဗသြလာဟအနစာရ)မညကသ႔သးသပပါမည နညးဟေမးခ၏။အေျဖေပးသညမာ-

ကၽြႏပအေနျဖင၎မသာႏစမးစလးကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌ကငသးခပါသည။အမာရအေနျဖငဟရမဟသတမတလကမသာမကငသးချခငးျဖစပါသည။83

ဤကသ႔ထငရားျပတသားေသာအေထာကအထားရသညၾကားမပငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌မသာဟရမျဖစခသညဟဆ

ႏငပါသလား?

မညသကမသာကဟရမအျဖစသတမတခပါလ?

ကၽြႏပအေနျဖငဂနာေဗဂာေဘ၏ေကာၾကားေသာရဝါယသတစ ပါးကတငျပခပါသည။၎ရဝါယသကအခေကာၾကားေသာစြနနေဖကာ သာသနာပညာရငမား၊ဟဒးစပညာရငမား၊သဖစးပညာရငမားအေနျဖငမမတ႔၏ကမးမား၌ဒတယခလဖြာ၏စကားအတငးအခဝါကမားကေအာကတြငေဖၚ ျပထားပါသည။

و أنا أنھى عنھما متعة الحج و ) صلى هللا علیھ وآلھ(متعتان كانتا مشروعتین فى عھد رسول هللامتعة النساء

အဓပၸာယ ။ ။

((တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌မသာႏစမးႏစစားသညအေလအထရခပါသည။မသာဟဂသာမသႏငမသာေနစာျဖစၿပး၎ႏစခစလးကကၽြႏပအေနျဖငဟရမဟသတမတချခငးျဖစပါသည။))

ဤဟဒးစေတာကအျခားစနသမား၌ေတြ႔ရသညမာ၎မသာႏစခကကငသးသအားအျပစဒဏေပးပါ မညဟေသာဝါကပငျဖစေပသည။

83 ، دارالفكر بیروت3307، حدیث 59، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد

147

ဟဂသာမသဆသညမာဟဂအေနျဖငပထမဥးစြာအမရာျပလပရမည။ထ႔ေနာကအဟရမဝတဆငၿပးေနာကကာလၾကာရည(သ႔)အတ၊ၿပးေနာကဟဂအတြကဒတယအႀကမအဟရမဝတဆငျခငးကေခၚဆပါ သည။

ဤဟဒးစေတာသညေကာၾကားေသာဟဒးစေတာျဖစၿပးအနညးငယေသာကြာျခားမႈကြျပားမႈႏငအတအမာရအေနျဖငလထအားမငဘရေပၚမေဟာၾကားချခငးျဖစပါသည။ကၽြႏပအေနျဖငဤေနရာ၌၎ဟဒးစႏငပကသကၿပးအဟေလစြႏၷတ၏အကးအကားအရကမးကတငျပပါမည။

၁။ 325، صفحه 3مسند احمد، جلد

၂။ 206، صفحه 7سنن بیهقى، جلد

၃။ 27، صفحه 4المبسوط سرخسى، جلد

၄။ 571، صفحه7المغنى ابن قدامه، جلد

၅။ 107، صفحه 7محلى ابن حزم، جلد

၆။ 521، صفحه 16كنزالعمال، جلد

၇။ 52، صفحه 10تفسیر كبیر فخر رازى، جلد

ဤဟဒးစေတာ၏အကအညျဖငေျမာကျမားစြာေသာျပနာမားအတြကအေျဖထြကလာပါသည။

၁။ပထမခလဖာလကထက၌မသာဟလာဟျဖစခပါသည။

မသာသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထကတြငသာမက

148

ပထမခလဖာလကထက၌လညးလပပငခြငရခပါသည။သ႔ေသာဒတယခလဖာအေနျဖင(ဟရမ)သတမတခပါသည။

၂။ခငလေသာအေထာကအထားရလက(ဒတယခလဖာအေနျဖင)ကယပငထငျမငခကကသး ထားျခငးျဖစပါသည။

ဒတယခလဖာအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ခြငျပခကအေထာကအထားအခငအလရလက၌ပငဥပေဒအသစကေရးဆြသညသတျပခေပသည။အမနတကယကမးေတာျမတကရအာန၏မန႔ဆထားသည မာ-

وما آتاكم الرسول فخذوه وما نھاكم عنھ فانتھوا … …

အဓပၸာယ ။ ။

“… မညသညအရာမဆတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ေပးလငယလကပါ။တားျမစ

လငမကငသးပါႏင ...။”84

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မအပအျခားသမား၌လညးအလာဟအရငျမတ၏ဥပေဒသမားပါဝငေရာက စြကဖကပငခြငရပါသလား?

အၾကငသတစဦးတစေယာကသညကယေတာ(ဆြ)ကေတာဒလလပခတယ။ငါေတာေျပာငးမညဟ ေျပာပငခြငရပါသေလာ!

အလာဟအရငျမတ၏အမန႔ေတာမားႏငဆကသြယပကသကေနေသာထငရားျပတသားသညအေထာကအထားအခငအလရေနပါလက

ကယအထငသးလ႔ရပါသလား?

84 7سوره حشر، آیھ .

149

အမနတကယေျပာရလငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အမန႔ဩဝါဒေတာမားကဆန႔ကငေနသညမာအဩစရာ၊အအားသငစရာပငျဖစပါ သည။

အကယ၍ထငရားျပတသားစြာခငလေသာသကေသအေထာကအထားရပါလကမမႀကးစားမႈ၊ထငျမငခကအတြကလမးဖြငေပးရမညဆပါကဤကသ႔လပလ႔မရေၾကာငးသကေသျပရနအေထာကအထားရေပသည။

အဂေသမဒမမႀကးပမးမႈျဖစထငေၾကးေပးမႈသညတစဦးတစေယာကသာလငလပပငခြငရပါသေလာ!အျခားသလပလ႔မရပါသေလာ!

အေရးႀကးေသာကစၥတစချဖစပါသည။အဘယေၾကာငဆေသာ-

ထငရားခငလေသာ၊ရငးလငးျပတသားေသာသကေသအေထာကအထားရပါလကႏငအဂေသမဒကသးမညဆလငအလာဟအရငျမတ၏ဥပေဒ သမားသညဖကဆးမႈမကငးရနလြယကမညမဟတေခ။

အၿမရငသနေနေသာအစၥလာမဥပေဒအမန႔မားအေျခနသြားေပမည။တစနညးဆရလငအစၥလာမဥပေဒအမန႔မားအတြကအႏရာယျဖစလာႏငပါသည။

၃။(ခလဖြာ)အမာရအေနျဖငဆန႔ကငရသညအေၾကာငးအရငး

(ခလဖြာ)အမာရအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အမန႔ဩဝါဒေတာမားကေသြဖည ဆန႔ကငခပါသနညး?

ေသြဖညဆန႔ကငရသညအေၾကာငးတစခသညကား-လထအေနျဖငဟဂျပရနလာၾက၏။ဟဂႏငအမရာျပၿပးေနာကအဟရမခၽြတၾကၿပးမမတ႔၏ဇနးမားႏငအတစပယကၾကေသာေၾကာငျဖစေပသည။ဤကသ႔ဟဂသာမသျဖစေနာကရကအနညးငယလြတလပခြငရပါသည။

ဤလပရပမေကာငးပါသေလာ?ဟဂဝညဥအတြကမသငေတာပါသေလာ?

150

အမနေတာပကျပယေသာေတြးေတာမႈတစခပငျဖစေပသည။အဘယေၾကာငဆေသာဟဂႏငအမရာသာကငစဥတစခစျဖစၿပး၎တ႔အၾကား၌ ၁လအထအခနဆြလရေပသည။

မြတစလငမားအားလးအေနျဖငေရာငဝါလႏငဇးလဟဂလျမတမား၌မကာဟေရႊၿမေတာသ႔ခရးထြကကာအမရာျပလပၿပးဇးလဟဂလ(၈)ရကေန႔ထလြတလပစြာေနရၿပး၊ထ႔ေနာကဟဂျပလပရနအတြကစညးကမးမားေစာငထနးရမညျဖစၿပးအရဖာကြငးျပငဘကသ႔ခရးထြကရပါ သည။

ဤအတြကေၾကာငဘယလအခကအခရပါသလ?

အခလမား၏စဥးစားပသညမသာႏငပကသကၿပးဤကသ႔ျဖစ၏။အကယ၍မသာကျပလပပငခြငျပလကပါကေဇနားကသတမတရနခကခသြားေပမည။အေၾကာငးသညကား မညသညအမးသားမဆ သစမးအမးသမးႏငအတေတြ႔ရခန၌ကၽြနေတာတ႔မသာဖတထားပါသညဟလမညာ ေျပာဆလရေပသည။

ဤနညးျဖငေဇနာကအားေပး၊အားေျမာကလပၿပးကယျပန႔ေအာငလပသညႏငတသြားေပမည။မသာကဖတရနခြငျပမညဆလငေဇနာမားလာမည။သန႔ရငးသနညးသြားမည။

ဤစဥးစားေတြးေခၚမႈသညပထမေတြးေခၚထငျမငသးသပမႈထကအားပနညးပါသည။အဘယေၾကာငဆေသာကၽြႏပအေနျဖငပထမ၌အၿမေနကာဟလပဖ႔စြမးအားမရေသာလငယ၊လရြယမား၊ဇနးႏငေဝးေနေသာလငယ၊လရြယမားသညမသာႏငေဇနာလမးႏစသြယေပၚ၌ရပေနသညဟဆထားေသာေၾကာငျဖစပါသည။

အကယ၍မသာ(ခ)ယာယေနကာဟအားအထးစညးမဥး၊စညးကမးမားျဖငေဆာငရြကရသညကစၥကဟရမဟအခသတမတလကပါကမ

လြမေသြလထအေနျဖငဟရမအလပမား၊မသန႔ရငး၊မသန႔ျပန႔သညလပငနးမားမလြမေသြလပေဆာငလာၾကမညျဖစေပသည။

151

ထ႔အတြကေၾကာငေမာငလာအလ(အ.စ)၏ေကာၾကားေသာဟဒးစေတာလာရေပသည။

نھى الناس عن المتعة ما زنى إال شقى لو ال أن عمر

အဓပၸာယ။။“အကယ၍အမာရသာမသာကမတားျမစခဘးဆလငမသမာသယတမာမအပေဇနာကးလြနမညမဟတေခ။”85

၄။မသာအားတားျမစျခငးႏငပကသကၿပးကြလြမႈမား။

အထကပါဟဒးစေတာအားေျမာကမားစြာေသာစြနနဟဒးစပါေမာကၡမား၊သဖစးပညာရငမားအေနျဖငတငျပထားပါသည။ဤအခကက

ၾကညျခငးျဖငမသာသညအမာရလကထက၌တားျမစခေၾကာငးထငရားသြားေပသည။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌မဟတေၾကာငး၊ဤအတြကေျမာကမားစြာေသာရဝါယသ ေတာမားအကးအကားမားရေပသည။

သာဓကအားျဖင

(က)ေကာၾကားလေသာဟဒးစပါရဂေသးရေမဇးအေနျဖငတငျပသညမာ-

ဆးရးယားႏငငသားတစေယာကသညမသာႏငပကသကၿပးအဗသြလလာဟအဗေနအရမာအားေမးျမနးရာ-၎အေနျဖငဟလာဟေျဖၾကားသည၊ဒတယအႀကမ၊၎ဆးရးယားႏငငသားသညလႀကးမငး၏ဖခငအားဟရမဟမသတမတထားပါသေလာဟထပေမးျမနးရာေျဖၾကားသညမာ-

أبى أرأیت إن كان أبى قد نھى عنھا و قد سنھا رسول هللا، أنترك السنة و نتبع قول

85 50، صفحھ 10تفسیر كبیر فخر رازى، جلد

152

“အကယ၍ငါအေဖကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏စြႏၷတေတာအျဖစသတမတထားေသာအရာကတားျမစခလင၊ငါအေဖသညတမနေတာ ျမတႀကး(ဆြ)၏စြႏၷတေတာအားခးေဖါကမႈလမးစဥကငါလကရမညေလာ!”86

အျခားဟဒးေတာအျဖငစဟးမြတစလငအတြငး၌ဂနာေဗဂာေဘအဗေနအနစာရ၏မန႔ဆထားေသာရဝါယသေတာတစပါးကတငျပထားပါသည။

“ကၽြႏပတ႔အေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌စြနပလြနသး၊ဂမႈန႔အနညးငယကမဟာေငြအျဖစေပးေဆာငၿပးရကအနညးငယအတြကမသာဖတခၾကသည။ဤအလပအားအဘဘာကရလကထကအထလပေဆာငခၾကသည။ သ႔ေသာအမာရအေနျဖငအမာရဘငအရးစ၏အျဖစအပကၿပးေနာကဟရမအျဖစသတမတခေပသည။87

(ဂ)ဤကမးေတာ၏ေနာကတစေနရာ၌ဟဒးစေတာတစပါးလာရသညမာ-တစေန႔၌ဂနာေဗအဗေနအဘာစႏငအဗဒြရဇဗငးရအၾကားမသာေအေနစာႏင၊မသာေအဟဂေဂသာမသလတ႔ပကသကၿပးကြလြမႈမားျဖစပြားခ၏။

86 بلكھ بھ جاى این حدیث در صحیح ترمذى كھ امروز در دسترس ماست بھ این صورت وجود ندارد

در كتاب شرح دھم متعة النساء متعة الحج آمده، ولى زین الدین معروف بھ شھ

اللمعة الدمشقیة، و سید بن طاووس از علماى قرن ھفتم ھجرى در كتاب الطرائف آن را در مورد

عة النساء آورده اند و بھ نظر مى رسد در نسخھ ھاى قدیمى صحیح ترمذى بھ ھمین صورت متبوده و

(! و كم لھ من نظیر! (در نسخھ ھاى بعد بھ علل معلومى آن را تغییر داده اند

87 131، صفحھ 2صحیح مسلم، جلد

153

(ထ႔အတြကဂနာေဗအဗေနအနစာရအားအဆးအျဖတေပးရနေမတာရပခခသည။)ဂနာေဗဂေဗရအေနျဖငကၽြႏပတ႔သညမသာႏစမးစ

လးကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌ကငသးခပါသည။ထ႔ေနာကအမာရကဟရမအျဖစသတမတခသျဖငမကငသးရေတာေခ။88

(ဃ)အဗေနအဘာစသည၎အား(حبر األمة )(အစၥလာမအြနမသအတြကအာလငႏငပညာရင)ဟေသာဘြ႔ရရထားသျဖစပါသည။၎သညမသာအားတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌ဟရမမဟတခေၾကာငးလကခသမားစာရငး၌ပါဝငေပသည။

အဘယေၾကာငဆေသာ၎ႏငအဗသြလာဟအဗေနဇဗငးရအၾကားဤကစၥႏငပကသကၿပးအျငငးအချဖစခေသာေၾကာငျဖစေပသည။

အဗသြလာဟအဗေနဇဗငးရမကာဟေရႊၿမေတာတြငရေနသညကာလ၌တစေန႔လထအၾကား၌အသၾကားရသညမာ၎အခန၌အဗေနအဘာစလညးရေနေပသည။

အခသမား၏ႏလးသားကအလာဟဟအရငျမတသည၎တ႔၏မကလးကကနးေအာငျပလပထားသလ၊ႏလးသားကလညးေဖာကကြယ

ထားေပသည။(ဆလသညမာ-မကစမျမင႐တငမကဘစဥးစားဥာဏပါမရသျဖစေပသည။)ဤအတြကေၾကာငမသာဖတလရသညဟဖသဝါေပးေနသည။၎တ႔၏ေျပာဆလသသညအဗေနအဘာစျဖစေပသည။(ထအခန၌အဗေနအဘာစသညကနးေနသ၊မကမျမငတစဦးျဖစေပသည။)

ဤစကားကၾကားသညႏငတစၿပငနကအဗေနအဘာစသညမတတပရပထားၿပးမန႔ေတာမ၏။“အသငဟာနားမလညသတစဦးျဖစေပတယ။အကၽြႏပ

88 131، صفحھ 2صحیح مسلم، جلد

154

အသက၏ကစမ၊ကၽြႏပတ႔သညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ လကထက၌သာဤအလပကလပေဆာငခၾကေပသည။”

အဗေနဇဗငးရသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကမေလးစားေတာဘျပနေျပာ၏။“အခအခန၌လပျပပါလား။ခဒါကစမခႏငေပါကသတျပမယ။”89တစနညးဆရလငၿခမးေျခာကၿပးအေျဖေပးခေပသည။

ေယဘယအားျဖငအဗသြလာဟအဗေနဇဗငးရသညထအခနအခါ၌ဤကသ႔အေျဖေပးရသညမာအာဏာရေနေသာအခနျဖစေပသည။မကာဟၿမေတာသညသ၏လကထက၌ရေနေပသည။ဤအတြကေၾကာငအဗေနအဘာစကသ႔ေသာသာသနာပညာရငကပင၊ပပနစးရမမႈမရဘ၊မေလးမစားျပနေျပာရခေပသည။

အမနတကယအဗေနအဘာစသညအသကအားျဖငအဗသြလာဟအဗေနဇဗငးရ၏အေဖအရြယျဖစၿပး၊ပညာအားျဖငမယဥႏငေပ။အကယ၍ပညာအရညအခငး တပါသညဟဆလငလညး၎သညအဗေနအဘာစအားဤကသ႔မေလးမစားျပပငခြငမရေခ။

အဘယေၾကာငဆေသာအကယ၍တစဦးတစေယာကသညဤကစၥႏငပတသကၿပးမမကယတင၏ဖသဝါအေပၚကငသးမည။ေနာကမားယြငးေၾကာငးသမညဆလငလညးဤလပရပသည وطى بھ شبھھျဖစေပသည။

လတငး وطى بھ شبھھ ဆလျခငးကသေပသည။ထအတြကေၾကာငချဖငေပါကသတရသညဆငထမေရာကေသးသျဖငဤကသ႔ႀကမးေမာငးျခငးသညအဓပၸါယမေသာလပရပတစခႏင၊ပညာမတတေသာသ၏လပရပျဖစေပသည။သ႔ေသာလညးပဤကသ႔အျပအမသညအဗသြလာဟ

89 ، چاپ دارالفكر3307، حدیث 59، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد

155

အဗေနဇဗငးရကသ႔မသ၊နားမလညသ၊မေလးမစားလပသ၊လငယအျဖစလပသညမာအဩဖြယမဟတေပ။

စတဝငစားစရာအခကမာရေဂဗသညမမစာအပ … محاضراتတြငတငျပထားသညမာအဗသြလာဟအဗေနဇဗငးရကအဗေနအဘာစအားခးႏမၿပးေျပာသညမာ-

အဘယေၾကာငမသာကဟလာဟလသတမတရပါသနညး?ဂနာ ေဗအဗေနအဘာစ သညအေျဖေပးသညမာ“မငးအေမကသြားေမးၾကညလ႔ေျဖ၏။၎သညမမ၏အေမထသြားၿပးေမးေသာအခါအေျဖရသညမာ-

ما ولدتك اال فى المتعة

အဓပၸာယ ။ ။

“ငါသညမငးကမသာျဖငေမြးချခငးျဖစတယ။”90

(င)အဟမဒအဗေနဟနဗရသညမမ၏မစနတကမးတြငအဗေနဟ

စး(န)မတဆငတငျပသညမာ-မသာႏငပကသကေသာအာယတကရအာနကမးေတာ၌လာရပါသည။ကၽြႏပတ႔သညလညးလကနာေဆာငရြက

ခပါသည။ၿပးေနာကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဝါဖသျဖစသြားသညအထဖကသမးေသာအာယတမကေရာကလာေပ။91

အထကပါရဝါယသေတာမားအျပငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌မသာအမန႔အားဖကသမးခသညဆေသာရဝါယသေတာမားလာရေပသည။

90 130، صفحھ 20و شرح نھج البالغھ ابن ابى الحدید، جلد 214، صفحھ 2محاضرات، جلد

91 436، صفحھ 4مسند احمد، جلد

156

အဝမးနညးေလစြာ!ဖကသမးခေၾကာငးရဝါယသေတာမားအားလးသညတညတညြတထဖကသမးခခနကေဖၚျပထားလငေကာငးေလစြ!သ႔ေသာဖကသမးခခနကတစေယာကတစခနေဖၚ ျပထားေပသည။

၁။အခရဝါယသေတာမား၌လာရသညမာမသာဖကသမးေၾကာငးအမန႔သညခငဗရစစပြ(ဟဂရ၇ခႏစ)၌ကခေၾကာငးေဖၚ ျပထားပါသည။92

၂။အခရဝါယသေတာမား၌လာရသညမာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)

သည ၌ဟလာဟအျဖစမသာကခြငျပခၿပးရက(ဟဂရ၈ခႏစ) عام الفتحအနညးငယေနာကပငးတားျမစခေၾကာငးေဖၚ ျပထားပါသည။93

၃။ အခရဝါယသေတာမား၌လာရသညမာမကာဟၿမအနးရဟဝါဇနးေျမ၌ျဖစပြါးခေသာအသာစစစပြြၿပးေနာက(၃)ရကသာမသာဖတခြငေပး

ခၿပးေနာကျပနပတခသညဟလာရပါသည။94

အကယ၍ကၽြႏပထ၌အားလးေသာရဝါယသေတာမားႏငပတသကၿပးသေတသနျပႏငလငပ၍ကယကယျပန႔ျပန႔သႏငၿပးျဖစပါသည။သ႔ျဖစပါ၍အဟေလစြႏၷတ၏အေကာအေမာသာသနာပညာရငႏး႐ငး သညစဟးမြတစလငအဖြငကမး၌ တစခႏငတစခအခတအဆကရေသာရဝါယသေတာ(၆)ခကတငျပပါမည။

၁။မသာသညခငဗရစစပြ၌ဟလာဟျဖစၿပးေနာကရကအနညးငယအတြငးဟရမျဖစသြားေပသည။

92 486صفحھ ،2در المنثور، جلد

93 133، صفحھ 4صحیح مسلم، جلد

94 131ھمان مدرك، صفحھ

157

၂။မသာ တြငဟလာဟျဖစၿပးေနာကမဟရမျဖစသြားေပသည။عمرة القضاء

၃။မသာ فتح مكھ အခန၌ဟလာဟျဖစၿပးေနာကမဟရမျဖစသြားေပသည။

၄။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမသာကသဘးကစစပြ၌ဟရမအျဖစသတမတခေပသည။

၅။မသာသညဟဝါဇစစပြ၌ဟလာဟျဖစသြားပါ၏။

၆။မသာသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ေနာကဆးဟဂ၌ဟလာဟျဖစသြားေၾကာငးေဖၚ ျပထားပါသည။95

အထကပါကစၥႏငပကသကၿပးရာေဖအဟအဆအမန႔သညပမ၍အဩဖ႔ေကာငးေပသည။

ကၽြႏပအေနျဖငမသာအမန႔မလြ၍အလာဟဟအရငျမတအေနျဖငအရာကစၥတစခကဟလာဟအမန႔ေပးၿပးေနာကဟရမ၊ေနာကတစခါ ဟလာဟသတမတေပးၿပးေနာကဟရမသတမတခေၾကာငးမေတြ႔ရေသး ေပ။96

သေတသတငးဤကသ႔ဆန႔ကငဘကရဝါယသေတာမားကေလလာသးသပခန၌လပႀကထားေသာရဝါယသေတာအတအပမားေၾကာငး၊ ႏငငေရးအရအျခားကစားထားေသာကစားကြကတစချဖစေၾကာငးယ ၾကညမညအခကပငျဖစေပသည။

အေကာငးဆးလမး

95 191، صفحھ 9شرح صحیح مسلم، از نووى، جلد

96 572، صفحھ 7المغنى ابن قدامھ، جلد

158

မညသမဆဤကသ႔ေသာဆငျပနခကအဆမားႏငရငဆငရသညအခါအမနတရားကသရရနအတြကမလြမေသြေလလာၾကေပမည။

သ႔ေသာလညးပဤမသာကစၥႏငပကသကၿပးမညကသ႔ေသာအခကအခရေနပါသနညး?ဤကသ႔ဆန႔ကငဘကစကားစမားေနာကေဖကာပညာရငတငကယပငသးသန႔လမးေရြးခယထားေၾကာငးေတြ႔ေနရပါသနညး?

ဆန႔ကငဘကရဝါယသမားကမညကသ႔ညႇလ႔ရမညေလာ!

ဤကသ႔ကြလြမႈမားသညႏငငေရးႏငပကရနအႏရာယရေနေသာျပသာနာတစခခေၾကာငေပၚေပါကလာသျဖငျဖစခရသညဟမဆႏငပါသေလာ!ထ႔ေၾကာငလညးပအခဟဒးစေတာမားကအႀကအဖနျပလပၿပးအတလပကာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏သာဝကေတာႀကးမား၏အမညကအလြသးစားလပချခငးျဖစေပ သည။ဟဒးစေတာမားက၎တ႔သည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမတစဆငျပနသညဟ(ေျပာရ၊ေရးရ)ၿပးမစးရမမေၾကာငၾကေတာေပ။

ႏငငေရးအတြကသာလငသးသန႔ျဖစေၾကာငး(ခလဖြာ)အမာရသညလၾကား၌ေျပာခေသာစကားအရသႏငေပသည။

“ရစလ(ဆြ)၏လကထက၌ႏစခေသာအရာသညဟလာဟျဖစ၏။၎ႏစခကကၽြႏပအေနျဖငဟရမအျဖစသတမတေပမည။ႏစခအနကမ တစခသညကားမသာျဖစေပသည။”

ဤမန႔ဆမႈသညလထအၾကား၌မေကာငးေသာအကးသကေရာကမႈကျဖစေစခပါသည။

အကယ၍ဤကသ႔အြနမသႏငအစၥလာမခလဖြာမားအေနျဖင(အဟကမေမအစၥလာမ)အစၥလာမဥပေဒသမားကေျပာငးလလာလငတားျမစလာလငခလဖြာအမရမလြ၍အျခားသမားပါေျပာငးႏငေၾကာငး၊ကၽြႏပတ႔ထမညသ႔မသကေသအေထာကအထားမရေခ။

အဘယေၾကာငဆေသာဤအလပအားဒတယခလဖာသာလငလပေဆာငႏငခြငရသညမဟတေခ။အျခားသမားလညးလပႏငခြငရေပသည။

159

၎တ႔အေနျဖငတကခငလေသာသကေသအေထာကအထားရလကႏငမမတ႔ထငေၾကးကေပးၾကေပမည။

ဤသ႔ျဖစလငအစၥလာမဥပေဒသမား၌ဝါဂဗႏငဟရမမားကေျပာငးလမႈရလာၿပးအစၥလာမသာသနာသညတျဖညးျဖညးဖကဆးကြယေပာကသြားေပမည။

ဤအတြကေၾကာငဒတယခလဖာ၏အမန႔သညဆးကးသကေရာကမႈကဖကသမးႏငဖ႔အတြကအခအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)လကထက၌ပင၎အရာႏစခစလး(ဒတယခလဖာတားျမစထားေသာအရာ)ဟရမျဖစခပါသညဟေျပာဆခၾက၏။

ဤအတြကေၾကာငဟဒးစအတမားကအစစပသြငး၍သာဝကေတာႀကးဘကမရရသညဟေျပာဆရနသတရလာၾကသည။အေၾကာငးသညကားဤဟဒးစေတာမားသညတစခႏငတစခမကကညသညအျပငဆန႔ကငေနသျဖငအတအေယာငမားျဖစေၾကာငးထငရားလာပါသည။

အကယ၍ဤကသ႔မဟတပါကဆန႔ကငဘကဟဒးစေတာမားကတစေနရာတညး စစညးတငျပဖ႔မျဖစႏငေပ။မညမအထပငအလာဟအရငျမတ၏ဥပေဒ(အဟကမ)ကကေလးကစားစရာကသ႔လပထားသညဆ

လငအခေဖကာပညာရငမားအေနျဖငမသာအားဟရမ၊ဟလာဟ၊မဘာ(၃)မးစလးသးထားေသာေၾကာငျဖစေပသည။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)လကထက၌အေျခအေနအရ၊အမနတကယအေရးႀကးေသာလအပခကကေျဖရငးရနအလ႔ငာမသာအားလပပငခြငျပခ ျခငးျဖစပါသည။ဤလအပခကသညေခတတငးအတြကလအပေနမညျဖစပါသည။

(အေၾကာငးသညကားလတငး၊လတငးသညအခကအခ၊အေထြ

ေထြေၾကာငအမေတာငမျပႏငေသာေၾကာငျဖစ၏။ဤေနရာ၌ ကာမလကစားသ၊နယသမေကာငးသမားမပါဝငေပ။) ဘာသာျပနဆသ

160

ယခကၽြႏပတ႔ေခတအတြကပမ၍ျပငးထနစြာလအပလာေပသည။အခလငယ၊လရြယမားသညအေနာကႏငငမား၌ၾကာရညစြာေနထငၿပးအလပလပေနရေသာေၾကာငျဖစပါသည။သ႔ျဖစပါ၍အဘယေၾကာငဟရမ ျဖစပါသနညး?

ထကာလ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အခနအခါ၌ အစၥလာမလမးစဥကေန လမးလြ၊လမးမားျဖစေစမညအစအစဥမားမရခေခ။ထအခနေခတကာလ၌ေဟဂပမဝတသအမးသမးမား၊ေဟဂပကေပါပကပကဝတသအမးသမးမား၊စာရတကပကျပားေစေသာ႐ပရငမား၊႐ပျမငသၾကား၊အငတာနက၊စေလာငးလငးမား၊စာရတကပကျပားေစေသာစားေသာကဆင မား(ႏကကလပစသညျဖင)၊ စာရတကပကျပားေစေသာဝတစာအပ၊ ကာတြနးစသညျဖငလငယ၊လရြယမားကလမးမားေစေသာအရာမားမရေသးေပ။

ထကသ႔(စာရတကပကျပားေစေသာအရာမားဆကသြယမႈမား)မရေသးေသာ ကာလ၌ပငမသာအားလအပေသာအရာတစခအျဖစသတမတေပးခလင၊ယေန႔အခလစာရတကပကျပားေနသညကာလ၌ဟရမျဖစၿပးေလာ! ဟရမျဖစသြားပါသညဟဆေသာစကားသည ဒနကပါသေလာ!

အားလးေသာစကားမားကေခတရပဆငးထားပါ။ေဖကာပညာရငအမားစသညမသာကဟရမဟသတမတထားၿပး၊အပစတစစသည ဟလာဟဟသတမတထား၏။ထ႔အတြကေၾကာငကြလြေသာေဖကာဥပေဒတစခဟသတမတႏငေပသည။သ႔ျဖစပါ၍ဟလာဟကခယထားသမားအေနျဖငမမ၏ဆန႔ကငဘကအပစအားအစၥလာမမး(န)အဟကမအေပၚမ ကငသးသမားဟ စြပစြ၍မရသလ၊ဟရမဟခယထားသမားအေနျဖငလညးမမ၏ဆန႔ကငဘကအပစအား

ေဇနာ(တရားမဝငေနကာ)လပ သမား၊အားေပးသမားဟ စြပစြ၍မရေပ။

ေကယာမသေန႔၌အလာဟဟအရငျမတအားမညသညအေျဖေပးမညနညး?

အမားဆးေျပာရလငေအဂေသဟသ၌အယအဆကြလြမႈတစခသာျဖစေပသည။

161

ဖခေရရစးဤကသ႔ကစၥမးႏငပကသကလာလင၊အစြနးေရာကသျဖစေပသည။တယသနသ၊လမးႀကးဝါဒျဖစေပသည။၎အေနျဖငမမ၏

သဖစး၌ေရးသားထားသညမာ -

أنھا بقیت السواد األعظم من األمة إلى أنھا صارت منسوخة و قال السواد منھم ذھب

كانت كما

အဓပၸာယ ။ ။

“အြနမသအမားစသညမသာႏငပကသကေသာအမန႔သာဖကသမးခရၿပဟခယထားေသာလညး၊အပစတစစသညမဖကသမးခရေသးေၾကာငးယေန႔အထပငခယထားေပသည။97

တစနညးဆရလငကြလြမႈရေသာကစၥတစချဖစပါသည။ဤေနရာ၌ကၽြႏပအေနျဖငဤမသာႏငပကသကသညေဆြးေႏြးမႈကအဆးသတပါ မည။

ကၽြနေတာအေနျဖငတစအပစႏငတစအပစမမတ႔၏ဆန႔ကငဘကအပစအားမတရားစြပစြမညအလငႏငမေတာမတရားမေျပာဖ႔၊ေျပာမညအရငေနာကတစႀကမထပမ၍(အေသအခာ၊တရားမမတတ)ေလလာၿပးအဆးအျဖတေပးဖ႔ေမတာရပခပါသည။

ဤကသ႔ျပလပလင၎အေနျဖငမသာကစၥသညယခအခနအထအလာဟဟအရငျမတ၏အမန႔တစချဖစေၾကာငး၊သတမတထားေသာစညးကမး၊စညးမဥးမား အရဟလာဟျဖစေၾကာငး၊ေျမာကျမားစြာေသာအခကအခမားအတြကေျဖရငးေပးေသာအရာတစချဖစေၾကာငးေတြ႔ရမညဟယ

ၾကညၾကညျဖငေျပာႏငပါသည။

97 49، صفحھ 10تفسیر كبیر فخر رازى، جلد

162

၆။ေျမခေပၚ

စဂသာ

ျပျခငး။

163

ေအဗာသသျပရာတြငစဂသာ၏အေရးပါမႈ

အစၥလာမအျမငအရအလာဟဟအရငျမတအတြကစဂသာျပလပျခငးသညအေရးအႀကးဆးေအဗာဒသတစချဖစၿပး၊အေရးႀကးဆးေအဗာဒသမားမတစချဖစပါသည။သာဓကအားျဖငရဝါယသေတာမား၌လသားသညအလာဟဟအရငျမတႏငအနးကပဆးအခနသညစဂသာျပလပေနသညအခနျဖစသညဟ ပါရေပသည။သာသနာအႀကးအကမားအထးသျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအဟေလဘက(အ.စ)တ႔သညစဂသာၾကာျမငစြာျပခေပသည။

အလာဟဟအရငျမတအတြကစဂသာကၾကာျမငစြာျပလပျခငးျဖစလသား၏ဝညဥႏငအသကကမြနျမတေစပါသည။စဂသာသညအလာဟဟအရငျမတ၏ထေတာဝယေအာကကျခငး၊ေကးကၽြနျဖစေၾကာငးဝနချခငး၏လကၡဏာျဖစေသာေၾကာငျဖစေပသည။သ႔ျဖစပါ၍နမာဇ၏ရကအတတငး၌၂ႀကမစဂသာျပရနအမန႔ပါရေပသည။

စဂသာေယ႐ႈကရ၊ကမးေတာျမတကရအာန၏မစသာအပဝါဂစစဂသာမား၊ဖနဆငးရငအားစဂသာျပမႈအတြကထငရားေသာသ႐ပျပမႈမားမျဖစေပသည။လသားအေနျဖငစဂသာျပေနခန၌အလာဟဟအရငျမတမအပအျခားအရာမားကေမသြားေပမည။မမကယတငကအလာဟဟအရငျမတႏငအနးကပဆးသအျဖစျမငေတြ႔ရေပမည။ထ႔အတြကေၾကာငအလာဟႏငပမ၍နးကပမႈကျဖစေစပါသည။ سیر و سلوك ႏင عرفان

ကမၼဌာနး၏ဆရာကဝမား၊ကယကငတရားဆငရာဆရာမားအေနျဖငစဂသာႏငပကသက ၿပးအမားႀကးတကတြနးထားပါသည။

ၿခ၍ေျပာရလငအထကကေဖၚျပထားသညအတငးေကာၾကားေသာဟဒးစ၏အေထာကအထားအရလသားအေနျဖင႐ႈငတြာနအားစတဒကၡျဖစေအာငစဂသာထကပ၍ေကာငးေသာလကနကမရေခ၊

အျခားဟဒးစေတာအားတငျပပါမည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမမ၏သာဝကေတာတစပါးအားမန႔ေတာမသညမာ-

164

“အကယ၍ေကယာမသေန႔၌ကၽြႏပမဟမၼဒ(ဆြ)ႏငအတျပနလညရငသနထလလင၊ကဟာ(မေကာငးမႈျပသမားကအေရးယေတာမေသာအရင)ႏငဝါဟစဒ(တစပါးတညးေသာအရင)ျဖစေတာမေသာအလာဟဟအရငျမတအားစဂသာၾကာၾကာျပလပပါေလ။

القھار 98 هللا معى یوم القیامة فأطل السجود بین یدى هللا الواحد یحشرك ت أن و إذا أرد

၂။အလာဟဟအရငျမတမအပအျခားမညသကမစဂသာျပခြငမရေခ။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငတစပါးတညးေသာထာဝရအရငအလာဟဟအ

ရငျမတသခငမအပအျခားမညသကမစဂသာျပခြငမရေၾကာငးယၾကညလကခထားပါသည။အေၾကာငးသညကားစဂသာသညအလြနလြနကးႏြမႈ

ကျပဆေနၿပးကးကြယျခငးခထကသသညအလာဟအတြကသာသးသန႔အထးျဖစရမညျဖစေသာေၾကာင ျဖစေပ၏။

99 فى السماوات واال یسجد من رضا و

အာယတေတာ၏အသးအႏႈနးအရအလာဟဆသညစကားလးသညဝါကအစ၌သးထားသည။ဤအတြကေၾကာငသးသန႔အထးဟအဓပၸါယရ၏။ဆလသညမာမးေကာငးကငႏငေျမျပငအတြငးရအရာမားအားလးသညသးသန႔အထးအလာဟဟအရငျမတကသာလငစဂသာျပလပပါသည။ထနညးတစြာစရမအရာဖအာယတေတာအမတ၂၀၆( لھ یسجدون )ဟ

سفینة البحار، ماده سجود98

99 15سوره رعد، آیھ

165

ထပမၿပးစဂသာသညအလာဟဟအရငျမတတြကသာလငျဖစေၾကာငးျပဆေနပါသည။

အဓကအားျဖငၾကညမညဆလငစဂသာသညကးႏြ၊ႏမခမႈ၏ေနာကဆးအဆငျဖစေပသည။စဂသာသညသးသန႔အလာဟဟအရငျမတတြကသာလငျဖစေပသည။

အကယ၍ကၽြႏတ႔အေနျဖငအလာဟဟအရငျမတမအပအျခားသတစဦး၊တစေယာက(သ႔)အရာဝတတစခကစဂသာျပလပမညဆလင အလာဟဟအရငျမတႏငယဥတြေပးျခငးျဖစေပမည။ဤလပရပသညမ မနကနေခ။

ကၽြႏတ႔အေနျဖငေသာငဟးဒအဓပၸါယက(ေသာငဟးဒေအဘာဒ)အျဖစလကခပါသည။ဆလသညမာအလာဟဟအရငျမတတစပါးတညး

ကသာလငခဝပကးကြယ၊စဂသာျပမညဟဆျခငးျဖစပါသည။ဤကသ႔မျပလငၿပးျပညစေသာေသာငဟးဒမျဖစႏငေခ။

အသးအႏႈနးေနာကတစမးျဖငေျပာရလငအလာဟဟအရငျမတမအပအျခားသ(သ႔)အရာဝတအားကးကြယျခငးသညေရးရခ(شكر)တစမးျဖစပါသည။

စဂသာသညခဝပကးကြယဆညးကပျခငးတစချဖစ၏။ထ႔အတြကေၾကာငအလာဟဟအရငျမတမအပအျခားသ(သ႔)အရာဝတမားကစဂသာလပခြငမရေခ။သ႔ေသာလညးေကာငးကငတမနမားကဟဇရတသအာဒမ(အ.စ)အားစဂသာျပခေၾကာငးကမးေတာျမတကရအာန၌အာယတေတာမားလာရပါသည။

ဤအေၾကာငးႏငပကသက၍သဖစးပညာရငမားဖြငဆထားသည

မာ-ဤစဂသာသညဟဇရတသအာဒမ(အ.စ)အားအ႐အေသ၊အေလးအစားျပျခငးျဖစၿပး၊ခဝပကးကြယသညစဂသာမဟတေခ။ေကာငးကငတမနေတာမား၏စဂသာမညသညစဂသာျဖစေၾကာငးေအာကေဖၚျပဖြာရစကဗာျဖငေလလာႏငေပသည။

زیبنده ستایش آن آفریدگارى است

166

كارد چنین دل آویز نقشى ز ماء و طینى

ဤစဂသာသညအလာဟဟအရငျမတ၏အမန႔အရျဖစ၍အမနတကယအလာဟဟအရငျမတအားခဝပကးကြယဆညးကပျခငးျဖစပါသည။သ႔မဟတစဂသာေယရႊတ(က)ျဖစေပသည။

ကမးေတာျမတကရအာန၏အျခားေနရာ၌ဟဇရတသယာအကပ(အ.စ)ႏင၎ၾကငယာေတာသားေတာမားအေနျဖငဟဇရတသယစြတ(ဖ)(အ.စ)

အားစဂသာျပခ ေၾကာငးလာရေပသည။

سجدا وخروا لھ ၎တ႔အားလးသညသအား(ဟဇရတသယစြတ(ဖ)(အ.စ))စဂျပၾကေလ၏။100

ဤစဂသာသညစဂသာေယရႊတ(က)ႏငအ႐အေသ၊အေလးအျမတထားေသာစဂသာျဖစ၏။

စတဝငစားစရာသညကားကၽြႏပတ႔၏ေကာၾကားေသာဟဒးစအကးအကားကမးမားမကမးစာအပတစအပျဖစသည။“ဝစာေအလြလရအာ”၌

یر هللاعدم جواز السجود لغ

ေခါငးစဥျဖငစဂသာနမာဇမား၊အခနးမားေအာကတြငပါရပါသည။

ဤအခနး၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငေအမာမမာစး(မ)(အ.စ)တ႔မမန႔ၾကားေတာမေသာဟဒးစ(၇)ပဒအားတငျပထားပါသည။ဟဒးစဆလ ခကမာအလာဟဟအရငျမတကသာလငစဂသာျပရမညျဖစ၏။ ထ႔ေၾကာငအျခားသမား၊ အရာဝတမားအတြကျပခြငမရဟလာရေပသည။101

100 100سوره یوسف، آیھ

101 984، صفحھ 4یعھ، جلد وسائل الش

167

ဂ႐ျပစရာမာ-ဤေဆြးေႏြးမႈႏငေ႔ရ၌လာမညေဆြးေႏြးမႈမားမအေျဖရလဒရယရမညျဖစပါသည။

၃။မညသညအရာအေပၚစဂသာျပႏငပါသနညး?

မကသပအဟေလဘက(အ.စ)ရအာအက(စ)နာအရာရ)အားလးအေနျဖငေျမႀကးမအပအျခားမညသညအေပၚမစဂသာျပခြငမရေၾကာငးခယထားၾကပါသည။သ႔ေသာေျမႀကးမထြကၿပးေသာကစရာ၊ဝတစရာ၊မဟတေသာအရာမားအေပၚ၌လညးစဂသာျပႏငေပသည။

သာဓက။။သစရြက၊သစသား၊ဖာစသညျဖင…

အဟေလစြႏၷတေဖကာဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငမညသညအရာေပၚမဆစဂသာျပႏငေၾကာငး၊သ႔ေသာအခဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငအကႌလကအနားစႏငအမာမာအေပၚစဂသာမပငေၾကာငးခယ ထားၾကပါသည။

ရအာ(ေအမာမမယာ)မားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငေအမာမမာစး(မ)(အ.စ)တ႔၏စစမနေသာသာဝကေတာမားရရဝါယတေတာမားကအေျချပထားေသာေၾကာငယၾကညမႈပငးဆငရာ“အကသာ”၌ရပ

တညေနပါသည။သ႔ျဖစပါ၍မကစဂစဒြလဟရမကအဗာဝတေကာငးေတာႏငမကစဂစဒြလနဘ(ဆြ)၌နမာဇဝတျပၾကရာ၌ေကာေဇာ၏အေပၚစဂသာမျပဘ၊ခငးထားေသာေကာကျပငအေပၚတစခါတစေလမမတ႔ႏငအတယေဆာငလာေသာဖာေပၚစဂသာျပၾကေပသည။အရန၊အရတ၊ရအာ(ေအမာမမယာ)ေနထငေသာႏငငအသးသးရဗလမား၌စဂသာျပလပရနစဂသာခ၊“မေဟာတး”မားထားရၿပး၎အေပၚ၌စဂ

သာျပၾကေပသည။မႏလသား၏အျမငျမတဆးခႏာကယ၏အစတအပငးျဖစေသာနဖးအားေျမခေပၚသ႔တငၿပးအလာဟဟအရငျမတအားဦးခ၊ ဦးညြတ၍စဂသာျပျခငးသညမမကယအလြနကးႏြ၊ႏမခထားေၾကာငးျပဆေနေပသည။

168

တစခါ၊တစရစဂသာခမားကရဟးဒမားကဆးခေသာေနရာကေျမႀကးႏငျပလပထားပါသည။

ဤေျမေပၚ၌စဂသာျပျခငးျဖငရဟးဒမားသညအလာဟဟအရငျမတ၏လမးစဥ၌အသကေပးခပကသတရရနျဖစၿပးနမာဇ၌အလာဟဟအရင ျမတအားစတပါဝငစားမႈအမားဆးျဖစေပၚလာေစရနျဖစေပသည။

ကရဗလာကေျမခကအျခားရဟးဒေျမ၏ေျမခမားထကပ၍အေလးေပးပါသည။သ႔ေသာလညးပကရဗလာ၏ေျမခႏငအျခားေျမခမားအေပၚ၌သာအၿမစဂသာျပရမညဟအစြမထားေပ။မကစဂစ၌ခငးထားေသာ ေကာကေပၚ၌လညးစဂသာျပႏငေပသည။ဥပမာ-ကအဗာဝတေကာငးေတာႏငမကစဂစဒြလနဘ(ဆြ)အတြငးခငးထားေသာေကာကျပားမားေပၚတြငအလြယတကစဂသာျပႏငေပသည။(ဂ႐ျပေပးပါ။)

မညသ႔ဆေစရအာမားထ၌ေျမခ၊ေျမတနးမားေပၚစဂသာျပႏငေၾကာငးျပဆထားေသာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာ၊သာဝက ေတာႀကးမား၏လကေတြ႔ကငသးခေသာဘဝသမငးမားသကေသအေျမာကအမားျပဆႏငပါသည။ဤအေၾကာငးကေရေလာကတငျပပါမည။ေအမာမမားထမရဝါယတေတာမားကအျမနဆးတငျပပါမည။

ဒလအေထာကအထားမားရလကအဟေလစြႏၷတ၏အခေဖကာပညာရငမားသညျပငးျပငးထနထနဆန႔ကငကာေျမခအေပၚစဂသာျပျခငးကတစခါတစေလ“ေဗဒအတ”ရာရအတ၌မရသညအသစထြငျခငး၊တစခါတစရကြဖ၊႐ပထကးကြယသညဟအထေျပာဆ“ဖသဝါ”ေပးၾကေလသည။အဩေလစြ!

အကယ၍တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏သာဝကဂအေဗအဗဒြလာဟအနဆာရအေနျဖငေနႀကႀကပၿပးေကာကမားႏငသေျမမားပျပငးေနခန၌

သေျမအနညးငယကေကာကယၿပးလကတစဖကမတစဖကသ႔ေလာငးကာေအးေအာငလပၿပးစဂသာျပခပါသည။102

102 239، صفحھ 1و سنن بیھقى، جلد 327، صفحھ 3مسند احمد، جلد

169

ဂအေဗအဗဒြလာဟအနဆာရ႐ပထ၊ဆငးထကးကြယသျဖစသြားၿပေလာ?ဗလ၏ဖာေပၚ၌စဂသာျပလပသ၊သ႔မဟတကအဗာႏငမကစဂစဒြနနဘ(ဆြ)၌ခငးထားေသာေကာကျပငေပၚ၌စဂသာျပလပသအားဖာကးကြယသ၊ေကာကကးကြယသဟေျပာႏငပါသလား?

စြနနေဖကာရငမားအေနျဖငဖသဝါမထတမအလငးေထာငေပါငးမားစြာေသာကၽြႏပတ႔(ရအာေအမာမမယာ)၏ဖသဝါစာအပမားထမတစအပကသာအဘယေၾကာငေျမခ(စသညျဖင)အေပၚစဂသာျပရေၾကာငး

ေလလာ၊သးသပစးစမးရနတာဝနမရပါသေလာ?ဤကသ႔ျပမညဆလငမဟတမမနဖသဝါေပးျခငးမားနညးသြားေပမညျဖစေပသည။

“ဗဒအတ”“ကြဖ”႐ပထကးကြယျခငးစသညျဖငတစပါးသအားစြပစြမႈအားအလာဟဟအရငျမတသညေကယာမသေန႔၌မေမးျမနးဘအလြယေလးလြတေပးလကမညေလာ!

ရအာမားအေနျဖငအဘယေၾကာငေျမႀကးေပၚစဂသာျပႏင ေၾကာငးေအမာမဂာဖြရဆြာဒစ(အ.စ)၏ဟဒးစကအေလးျပျခငးျဖစလ ေလာကေပသည။

ေအမာမဂာဖြရဆြာဒစ(အ.စ)၏သာဝကေတာတစပါးျဖစေသာပ ညာရငဂနာေဘဟရမးဗငဟကမကမညသညအရာမားအေပၚစဂသာျပ ႏငၿပး၊မညသညအရာမားအေပၚစဂသာမျပႏငေၾကာငးေအမာမဂာဖြရဆြာဒစ(အ.စ)ထေမးျမနးခရာေအမာမ(အ.စ)အေနျဖငဤကသ႔အေျဖေပးေလ၏။

ما أكل أو لبس السجود ال یجوز إال على اال األرض إالأ رض أو ما أنبتت “ေျမႀကးအေပၚမအပအျခားအရာမားအေပၚစဂသာျပပငခြငမရေပ။သ႔ေသာစားစရာ၊ ဝတစရာ၊ မဟတေသာေျမႀကးမထြကေသာအရာမားအေပၚ၌လညးစဂသာျပႏငေပသည။”

ဂနာေဗဟရမးကေျပာၾကားသညမာကၽြႏပအေနျဖငဒတယအႀကမေအမာမအားကၽြႏပအသကအတြကစေတးရနအသငပါ။

ဤအရာမားအေပၚအဘယေၾကာငစဂသာျပရပါသနညး?

170

ေအမာမ(အ.စ)ျပနလညေျဖၾကားသညမာ-

یكونعلى ما یؤكل و یلبس أن ن السجود ھو الخضوعأال

فال ینبغى ما یأكلون و یلبسون و الساجد فى سجوده فى عبادة هللا ن أبناء الدنیا عبیدأال

الدنیا الذین اغتروا بغرورھا یضع جب أن ھتھ فى سجوده على معبود أبناء

အဓပၸာယ ။ ။“အေၾကာငးသညကားစဂသာသညကးႏြ၊ႏမခမႈ၏လကၡဏာတစချဖစေပသည။သ႔ျဖစပါ၍စားေသာကစရာမား၊ဝတဆငစရာမားအေပၚစဂသာျပျခငးသညမသငေလာေခ။အေၾကာငးသညကားေလာကလကစားသမားသညအစားအေသာကမား၊အဝတအထညမားမကေမာႏစၿမေသာေၾကာငျဖစေပသည။စဂသာျပျခငးသညအလာဟဟအရငျမတအားေအ ဗာဒသျပျခငးျဖစေပသည။သ႔ျဖစပါ၍နဖးအားေလာကလကစားသမား၊ တပမကေသာ၊ဂဏယေသာအရာမားအေပၚတငရနစဂသာမျပသငေခ။”

ဆကလကမန႔ေတာမသညမာ-

103 خضوع عز و جل ل اضع وا تو لل والسجود على اال رض أفضل الأ نھ أبلغأ

အဓပၸာယ ။ ။“ေျမႀကးေပၚ၌စဂသာျပျခငးသညအျမငျမတဆးျဖစေပသည။အေၾကာငးသညကား၎အေပၚစဂသာျပျခငးျဖငအလာဟဟအရငျမတအားကးႏြ၊ႏမခ၊ဦးခမႈလကၡဏာျဖစေသာေၾကာငျဖစပါသည။”

၄။အေထာကအထားသကေသ

103 341، صفحھ 2علل الشرایع، جلد

171

ကၽြႏပအေနျဖငသကေသအေထာကအထားေျမႀကးေပၚစဂသာျပႏငေၾကာငးႏငစပလဥး၍ေဖၚျပပါမည။ပထမဆးအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာကတငျပပါမည။

(က)ေျမႀကးေပၚစဂသာျပျခငးႏငစပလဥးၿပး၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အေကာၾကားဆးဟဒးစေတာ

ဤဟဒးစေတာအားရအာ၊စြနနႏစဘကစလးမတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ေတာမထားသညဟတငျပထားပါသည။

ကယေတာ(ဆြ)မန႔ေတာမသညမာ-

104 لى اال جعلت رض مسجدا و طھوراأ

အဓပၸာယ ။ ။

“ေျမႀကးအားကၽြႏပအတြကစဂသာျပရနေနရာႏငသာဟရတ(သယမြမ)အတြကသတမတေပးထားျခငးျဖစေပသည။”

ဤဟဒးစႏငစပလဥး၍အခသမားကရဟဒ၊ခရစယာနမားအေနျဖင“ေအဗာဒသ”ခဝပကးကြယမႈသညခကစေကာငး၊ဘရားေကာငးမားသာျပလပႏငသညဟမသတမတပကမာၻေျမျပငႀကးတစခလးအေပၚ၌ျပႏငေၾကာငးဆလျခငးျဖစပါသညဟထငၾကသည။

အမနတကယဤဖြငဆခကမဟတေၾကာငးေဖၚျပပါဟဒးစေတာအားအနညးငယဂ႐စကေလလာျခငးျဖငသႏငေပသည။

104 ( در كتب بسیار دیگرى 433، صفحھ 2و سنن بیھقى، جلد 91، صفحھ 1صحیح بخارى، جلد

این حدیث نقل شده است) نیز

172

အေၾကာငးသညကား-တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျမႀကးအား(သဟး)သန႔စငေသာအရာ၊မကစဂစ(ဗလ) (သဟး)သန႔စငေသာအရာဟ၍သးထားေပသည။ကၽြႏပတ႔အေနျဖင(သဟး)ႏငသာ(သရယမြမ)ျပႏငပါသညေျမ ႀကးႏင ေကာကခပါေျမႀကးျဖစေပသည။

ဤအတြကေၾကာငစဂသာျပႏငသညေနရာသညေျမႀကးသ႔မ

ဟတ ေကာကျဖစရေပမည။အကယ၍တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအလေလစြႏၷတအခေဖကာရငမားထငသလသးထားလင

سرتاسر زمین براى من مسجد است; طھورا جعلت لى االرض مسجدا وترابھا

و خاك آن وسیلھ طھارت و تیمم

“ေျမျပငတစခလးသညကၽြနေတာအတြကမကစဂစ(ဗလ)ျဖစေပသည။ထ႔အျပငေျမႀကးအား(သရယမြမ)ျပရနႏငသဟး(သန႔စငေစေသာအရာ)အတြကသာျဖစပါ

သည။ဟ၍မန႔ထားရေပမည။သ႔ေသာဤကသ႔မမန႔ထား ေခ။

သ႔ျဖစပါ၍ဤဟဒးစေတာ၌မကစဂစ(ဗလ)၏ဆလသညအဓပၸါယမာ-

စဂသာဂါျဖစေၾကာငး၊စဂသာဂါလညးပ(သရယမြမ)လပရနျဖစႏငရ မညဆေသာအခကအားသသယမရေျပာဆႏငပါသည။

ဤအတြကေၾကာငရအာမားအေနျဖငေျမႀကးေပၚ၌သာစဂသာျပ ၾကၿပး၊ေကာေဇာႏငထကသ႔ေသာအရာမားအေပၚ၌စဂသာမပငဟေျပာ ဆျခငးသညမမားယြငးသညအျပငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာအေပၚလကေတြ႔ကငသးျခငးျဖစေပသည။

(ခ) တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အတပၸတ

173

ေျမာကမားစြာေသာဟဒးစေတာမားကေလလာဖတ႐ႈျခငးျဖငကယေတာ(ဆြ)သညေျမႀကးေပၚသာစဂသာျပလပၿပးေကာေဇာ၊အဝတတ႔ကသ႔ေသာအရာမားအေပၚစဂသာမျပလပေတာမခေၾကာငးေတြ႔ရရေပမည။

ဟဒးစေတာတစခကအဗဟ႐ငးရဆမတငျပပါမည။

النظر إلى أثر ذلك فى جبھتھ و ارنبتھ سجد رسول هللا فى یوم مطیر حتى أنى 105

“ကၽြနေတာ(အဗဟ႐ငးရ)အေနျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အား မးရြာေသာတစေန႔၌ စဂသာျပေနသညက၎၊ ၿပးေနာက ကယေတာ၏နဖးေတာႏငႏာေခါငးေတာေပၚ၌စဂသာျပထားေသာအရပလကၡဏာမားက၎ေတြ႔ခရေပသည။”

အကယ၍ေကာေဇာ၊အဝတတ႔အေပၚ၌စဂသာပငလငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမးရြာေနခန၌ပငေျမႀကးေပၚသာစဂသာမျပခေပ။

ဟဇရသအာေအရာမန႔ေတာမသညမာ-

ما رأیت رسول هللا متقیا وجھھ بشىء106

“ကၽြနမအေနျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားေျမႀကးေပၚမအပအျခားအရာမားအေပၚစဂသာျပခသညကလးဝမေတြ႔ခရေပ။”

အဗေနဟဂအေနျဖငအထကပါဟဒးစႏငစပလငးၿပးအကယဖြငဆသညကား-

105 126، صفحھ 2مجمع الزوائد، جلد

106 397، صفحھ 1مصنف ابن ابى شیبھ، جلد

174

စဂသာအစစအမနဆသညမာမမနဖးအားေျမႀကးေပၚချခငးျဖစပါသည။သ႔ေသာလးဝမတတႏငေသာအခါ၌ျပလပရနဝါဂစ(ပ)မဟတေခ။107

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အျခားၾကငယာတစပါးဟဇရတ(သ)မင

မနာဆမရဝါယတေတာတစခပါရသညမာ-

108 الخمرة فیسجد و رسول هللا یصلى على

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဖာေပၚ၌နမာဇဖတ႐ႈေတာမၿပး၊ဖာ ေပၚ၌သာစဂသာျပလပခေၾကာငးေတြ႔ရေပသည။

ေကာၾကားေသာအဟေလစႏၷတ၏ကမးကး၊ကမးကားမား၌လညးေျမာကျမားစြာေသာရဝါယတေတာမားထမတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညနမာဇဖတရနအတြက“ခမေရ”ေခၚ စြနပလြနပငျဖငျပလပထား ေသာဖာငယအေပၚ၌နမာဇဖတေတာမခေၾကာငး၊၎ဖာေပၚ၌သာစဂသာျပလပခေၾကာငးပါရေပသည။

သ႔ေသာရအာမားသည တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကသ႔ျပလပ၍နမာဇဝတျပသညအခါဖာေပၚစဂသာျပခနတြငအခတယသန၊အစြနးေရာကရအာမနးတးသမားသည“ေဗဒအတ”ဟ၍မတရားစြပစြသမတၿပး၊အမကေဒါသမကလးမားျဖငၾကညၾက၏။အမနတကယေတာဤဟဒးစေတာအရတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏စြႏၷတေတာျဖစေၾကာငးသရေပသည။ အဩစရာပါလား!2

စြႏၷတေတာမားကေဗဒအတဟဆလျခငးသညမညမအႏရာယႀကးမားလပါသနညး?

မကစဂစဒြလနဘ(ဆြ)၌ ကၽြနေတာ(အာယာသြလာဟအလအြဇမာမကာရာရဇး) သညဖာငယေလးအေပၚ နမာဇဖတေနစဥ အစြနးေရာကတစယသန

107 404، صفحھ 1فتح البارى، جلد

108 331، صفحھ 6مسند احمد، جلد

175

ဝါဟာဘပညာရငတစေယာကလာၿပး၊ဖာငယေလးကလယၿပး၊စတ ဆးမာနတကၿပးပစေပါကကာ“ေဗဒအတ”ဟေျပာခေသာျဖစရပကမေမ ေသးေပ။

(ဂ)သာဝကေတာမားႏငသာေဗအးမား၏အတပၸတ

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငသာဝကေတာမားႏငသာေဗအးမား၏အတပၸတအား ေလလာသးသပၾကညေသာအခါစတဝငစားစရာအခကသညကား၎တ႔အေနျဖငလညးေျမႀကးေပၚစဂသာျပခသညဆေသာအခကပငျဖစေပသည။

သာဓကအားျဖင

(၁)ဂေသရဗငအဗဒြလာဟအနစာရဆငျပနသညမာ-

فآخذ قبضة من الحصى فاجعلھا فى الظھر)صلى هللا علیھ وآلھ(كنت اصلى مع النبى

لجبینى حتى اسجد علیھا كفى ثم احولھا إلى الكف األخرى حتى تبرد ثم اضعھا 109 من شدة الحر

အဓပၸာယ။ ။

((ကၽြနေတာအေနျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတနမာဇေဇဇဟရဖတခ၏။ကၽြနေတာသညအရမးပေနေသာေကာကစရစခေလးမားကလကတစဘကသ႔ေအးရနအလ႔ငာေျပာငးၿပး၎အေပၚစဂသာျပခပါ သည။))

အထကပါဟဒးစေတာကသးသပျခငးျဖငကယေတာ၏သာဝကေတာမားသညေျမႀကးေပၚ၌စဂသာျပခေၾကာငးေကာငးမြနစြာသရေပသည။႐တစြအဆးပျပငးေနခန၌ပငျပခၾက၏။အကယ၍ေျမႀကးေပၚ၌စဂသာျပရနမလလငဤမအပငပနးခၾကမညမဟတေခ။

109 439، صفحھ 1سنن بیھقى، جلد ; 327، صفحھ 3مسند احمد، جلد

176

(၂)အနစဗငမာလစ(ခ)မဆငျပနသညကား-

فیأخذ أحدنا الحصباء فى یده فإذا برد فى شدة الحر) وآلھصلى هللا علیھ (كنا مع رسول هللا 110 وضعھ و سجد علیھ

အဓပၸာယ ။ ။

((ကၽြနေတာအေနျဖငေနႀကႀကပေလာငေနခန၌တမနေတာျမတ ႀကး(ဆြ)ႏငအတရေနၾက၏။ကၽြနေတာတ႔အထမအခသညေကာကစရစခေလးမားေကာကၿပးေအးေအာငလပကာေျမႀကးေပၚထား၍စဂသာလပ ေလ၏။))

ဤဟဒးစ၏ဆလခကျဖငဤလပရပသညသာဝကေတာမားအ ၾကားဓေလရခေၾကာငးကဆလေနေပသည။

(၃)အဘအဗငးေသဆငျပနသညမာ-

111 أن ابن مسعود ال یسجد ـ أو قال ال یصلى ـ إال على األرض

အဓပၸာယ ။ ။“အဗဒြလာဟအဗေနမစအးဒေျမႀကးေပၚမလြ၍နမာဇမဖတေပ။ေျမႀကးေပၚ

မလြ၍စဂသာမျပေခ။”

(၄) အဗဒြလာဟအဗေနမစအးဒ၏မတေဆြမားထမတစေယာကျဖစသမစ႐း(က)ဗငအဂသာဆငျပနသညမာ-

على غیر األرض حتى فى السفینة و كان ال یرخص فى السجود112 ا یسجد علیھكان یحمل فى السفینة شیئ

110 106، صفحھ 2السنن الكبرى بیھقى، جلد

111 397، صفحھ 1مصنف ابن ابى شیبھ، جلد

177

အဓပၸာယ ။ ။

“သ(အဗဒြလာဟအဗေနမစအးဒ)သညမညသကမေျမႀကးေပၚမလြ၍စဂသာျပခြငမေပးေခ။ေနာကဆးေရလမး၊ခရးသြားရခန၌ပငမမႏငအတစဂသာျပရနအရာ(ေျမခ(သ႔)ေကာကစရစခ)အားသေဘာၤေပၚယေဆာငသြား ၿပး၎အေပၚစဂသာျပေလ၏။

(၅)အလဗငအဗဒြလာဟဗငအဘာစအေနျဖငရဇး(န)ကေရးသားထား သညမာ-

113 اسجد ابعث إلى بلوح من أحجار المروة علیھ

“မရဝါေတာေပၚမေကာကစရစခေလးမား၊ငါစဂသာလပရငသးရနပ႔ေပး ပါ။”

(၆)“ဖသေအဗာရ”ကမး(ဘခါရအကယဖြငကမး)၌လာရသညမာ-

114 علیھا التراب و یسجد علیھعبدالعزیز ال یكتفى بالخمرة بل یضع كان عمر بن

အဓပၸာယ ။ ။

((အမရဗငအဇးဇသညဖာေပၚ၌စဂသာျပသညကအားမရ၊မတငးတမႏငသညအျပငေျမခေလးကတငၿပးစဂသာျပေလရ၏။))

အထကေဖၚျပပါဟဒးစရဝါယတေတာမားအားလးကဖတ႐ႈေလလာျခငးျဖငအသငမညကသ႔ဆလခကမားကသေဘာေပါကနားလညပါသနညး?(သာဝကႀကးမား)ျပခဟဆလႏငပါသေလာ?ျငငးႏငပါသေလာ?

112 53، صفحھ 6طبقات الكبرى، ابن سعد، جلد

113 151، صفحھ 2اخبار مكھ ازرقى، جلد

114 410، صفحھ 1فتح البارى، جلد

178

မကေမာကေခတ၌မညသမဆဤစြႏၷတေတာမားကျပနလညရငသနေအာငလပေနျခငးက“ေဗဒအတ”လပေနပါသညဟစြပစြမညေလာ?

ဤစြႏၷတေတာမားကကယျပန႔ေစရန၊အလြနကးႏြ၊ႏမ႔ခေသာလကၡဏာတစရပျဖစၿပး၊စစမနေသာစဂသာျဖစသည။ဤလပရပအတြကစြနနေဖကာပညာာရငမားအေနျဖငမႀကးစား၊မႀကးပမးသငပါသေလာ!

(၇)နမာဇ

ႏစခအား

179

တစခနတညး၌

ေပါငးဖတျခငး။

ဥပေဒသ

နမာဇသညအဖနဆငးခႏငဖနဆငးရငအၾကားအေရးအႀကးဆးဆကသြယမႈတစချဖစပါသည။ျပစပးေထာငပထနးဖ႔အေကာငးဆးဝစ လာ၊မမကယစမးစစျပျပငဖ႔၊မမကယတညေဆာကဖ႔အေကာငးဆးအကအည၊မေကာငးမႈမားမတားျမစေပးေသာအရာ၊အလာဟဟအရငျမတႏငအနးကပဆးျဖစေအာငျပလပေပးေသာအရာျဖစေပသည။

နမာဇေဇဂမာအတသညမြတစလငမားအားအငအား၊စစညး၊စညးလးမႈႏင၊ဘဝအတြကႏးကြတကကြမႈကျဖစေစပါသည။

နမာဇသညတစေန႔တာဝတျပရာ၌(၅)ႀကမျဖစၿပး၊မႏလသား၏ႏလးသားႏငဝညဥအားသန႔စငေအာငျပေပးေသာအရာသညလညး“မကနမခမးႏငေသာ အလာဟဟအရငျမတ၏ေကးဇးေတာ၏ပငမ” နမာဇျဖစေပသည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညနမာဇအားမမ၏မကလးေတာအလငးေရာငအျဖစမန႔ေတာမထားေပသည။

115 قرة عینى فى الصالة

115 461مكارم االخالق، صفحھ

180

ထ႔အျပငမအမငအတြကေမရာဂအျဖစမန႔ေတာမထားသည။

الصلوة معراج المؤمن 116

နမာဇသညသလ၊သမာဓရသမားအားအလာဟဟအရငျမတထေတာဝယနးကပမႈကျပေဆာငေပးေတာမသည။

117 الصالة قربان كل تقى

ဤေနရာ၌ကၽြနေတာတငျပသညမာေန႔စဥနမာဇဝတျပရေသာ(၅)

ႀကမနမာဇျဖစပါသည။အလာဟဟအရငျမတသညဤနမာဇမားကသတမတထားေသာအခနအတြငးဝတျပရနဝါဂစ(ပ)အျဖစအမန႔ေပးထားပါ သည။

နမာဇက(၎အခနထက)ေစာ၍ဖတခလငနမာဇမပငေခ။သ႔မဟတပါက၎နမာဇကအခန(၃)ခနအတြငးဖတရြတမညဆလငလညးဇဟရ၊အစရတြၿပး၎မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာတြၿပးဖတႏငပါသည။

အလမာေယရအာ(အဟေလဘက(အ.စ))ေနာကလကမားအားလးအေနျဖငနမာဇ(၅)ႀကမအား(၃)ႀကမအျဖငဖတခြငရေၾကာငးဆထား၏။သ႔ေသာနမာဇတငးကသတမတထားခနအတငးဖတလငပမ၍ျမငျမတေပသည။

သ႔ေသာစြနနပညာရငအမားစသညအာရဖာကြငးျပင၌ေန႔လညနမာဇေဇဇဟရႏငအစရတြဖတျခငး၊အးဒေဒကရဘာနည၌မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာတြဖတမျခငးမအပကနအခနမား၌(၅)ႀကမဝတျပရနဝါဂစ(ပ)ဟဆထားေပသည။

116 و248، صفحھ 79بحاراالنوار، جلد 303

117 26، حدیث 265، صفحھ 3كافى، جلد

181

ထ႔အျပငေျမာကမားစြာေသာစြနနေဖကာပညာရငမားအေနျဖငလမးခရး၊မးရြာေနခန၊ဂမာအတမျဖစခန၌နမာဇမားကေပါငးဖတႏငေၾကာငးျပဆ ထားပါသည။

ရအာဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငနမာဇက(၃)ႀကမအတြငးဖတပငခြငရေၾကာငး၊(၅)ႀကမနမာဇက(၅)ခနဖတလငပမ၍ျမငျမတေၾကာငးဆထားပါသည။ေပါငးဖတျခငးသညအလာဟဟအရငျမတဘကမလထအတြကခးျမႇငထားေသာလြယကမႈ၊တစချဖစေစၿပး၊အစၥလာမ၏ဝညဥဟ လညးေခၚဆထားပါသည။

အေတြ႔အႀကအရနမာဇငါးႀကမက(၅)ခန၌ဖတဖ႔အေရးေပးထားျခငးသညနမာဇကေမေလာျခငး၊အေလးမထားျခငးေၾကာငျဖစၿပး၊ဤကသ႔(၅)

ႀကမဖတရမညကအေလးေပးျခငးျဖစေပသည။လအေတာမားမားသညအလပမအား၍ဟဆကာနမာဇႏငေဝးေနၾကေပသည။

အစၥလာမအသငးအဝငး၌နမာဇက(၅)ႀကမအျဖစသာဖတရမညဟတကတြနးျခငး၏ရလဒ

အစၥလာမသာသနာအေနျဖငအာရဖာေန႔၊အးဒေဒကရဘာနညတြငနမာဇေပါငးဖတခြငအဘယေၾကာငျပထားပါသနညး?

စြနနဓမၼသတပညာရငအမားစသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာ အကအညျဖငလမးခရး၌၊မးရြာသြနးေနခန၌အဘယေၾကာငေပါငးဖတႏငေၾကာငး၊အတတျဖစျဖစ၊လကရကာလအတြကျဖစျဖစေပါငးဖတႏငေၾကာငးဆေသာအခကကေတြ႔ရရေပသည။

ယခမကေမာကကာလတြငလထ၏ဘဝသညလးဝေျပာငးလေနၿပးျဖစပါသည။စက႐မား၊႐းမား၌အလပလပေနၾကၿပး၊ေကာငးသား/သမားအတြကစာသငေနရသညအခနမားေနသျဖငနမာဇ(၅)ႀကမအား(၅)ခနအတြငးဖတဖ႔အရမးခကခေနေပသည။

182

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ရဝါယတအကအညႏငအအနမာေယရအာ(အ.စ)မား၏တကတြနးသတေပးမႈျဖငနမာဇကေပါငးဖတျခငးသညလထအတြက၎တ႔ကစၥလညးေကာငးေကာငးမြနမြနေဆာငရြကႏငမညျဖစ ၿပး၊နမာဇကအခနအတြငး၌လညးဖတႏငမညျဖစကာ၊နမာဇဖတသအေရအတြကမာလညးပမမားလာေပ မည။

နမာဇက(၅)ခနဖတရမညဆပါကနမာဇႏငေဝးမညအေရအတြကမားလာ ၿပးနမာဇမဖတပေနၾကေတာမည။

ဤအတြကေၾကာငအဟေလစြႏၷတ၏(တကမာၻလးရ)လငယအမားစနမာဇမဖတၾကေတာေခ။သ႔ေသာ(တကမာၻလးရ)ရအာလငယအမားစသညဤကသ႔မဟတေခ။

ပ၍ေကာငးသညကား - بعثت إلى الشریعة السمحة السھلة

အတငးႏငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏(၅)ႀကမနမာဇက(၅)ခနဖတလငပ၍ျမင ျမတသညဟဆထားသညကအေရးေပးၿပးဟဒးစကလညးလကနာရာျဖစေအာင၊လထအား(၅)ႀကမနမာဇက(၃)ခနအတြငးဖတပငခြငေပးျခငးျဖစေပသည။

ဤကသ႔ခြငျပေပးျခငးျဖငလထအေနျဖငအလပမား၍ နမာဇ(၅)

ႀကမက(၅)ခနအတြငးမဖတႏငစရာအေၾကာငးမရေတာေခ။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငယခအခနကမးေတာျမတကရအာန၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏင၁၂ပါးေသာေအမာမ(အ.စ)မား၏ရဝါယတေတာမားကေလလာဖတ႐ႈၿပး၊ဤကစၥကအမနးမပြား၊တစယမသနဘေျဖရငးၾကပါမည။

နမာဇႏစခအားေပါငးဖတႏငေၾကာငးရဝါယတေတာမား

အဟေလစြႏၷတ၏ေကာၾကားေသာကမးကး၊ကမးကားမားျဖစသညဘခါရ၊စဟးမြတစလင၊စနနေနေသရေမဇး၊ေမာငးသာေအမာလစ(ခ)၊

183

မြစနကေဒအဟမဒ၊စနနေနစာအး၊မြစစႏစဖအဗဒြလရာဇက(က)စသညျဖငအနညးဆးရဝါယတေတာ(၃၀)နမာဇႏစခအားခရး၌မဟတ၊မးမရြာ၊အႏရာယမရ ခန၌ပငဖတခေၾကာငးလာရေပသည။

ဤရဝါယတေတာမားသညေကာၾကားေသာသာဝကေတာႀကး(၅)ပါးထမတစဆငျပနထားျခငးျဖစပါသည။

၁။အဗေနအဘာစ(ရ.သြ)

၂။ဂေဗရအဗေနအဗဒြလာဟအနဆာရ(ရ.သြ)

၃။အဗဒြလာဟအမာရ(ရ.သြ)

၄။အဗဟရနးရဟ (ရ.သြ)

၅။အဗအငးယးပအနဆာရ(ရ.သြ)

အခရဝါယတေတာမားကစာ႐ႈသမားအတြကတငျပပါမည။

၁။အဗဇဗငးရစအးဒဗငဂဘးရသညအဗေနအဘာစထမတစဆငတငျပ သညမာ-

الظھر والعصر جمیعا بالمدینة فى غیر خوف) علیھ وآلھ صلى هللا(صلى رسول هللا

و ال سفر

အဓပၸာယ ။ ။

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအႏရာယမရခန၊ခရးမဟတခန၌ပငဇဟရႏငအစရနမာဇႏစခအားေပါငးၿပးဖတေတာမခ၏။”

အဗလကဘးရအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဤကသ႔အဘယေၾကာငလပရပါသနညးဟစအးဒဗငဂဘးထေမးျမနးေလ၏။

စအးဒေျပာၾကားသညမာ-

184

ကၽြနေတာအေနျဖငလညးအထကကေမးခြနးကအဗေနအဘာစထေမးျမနးခေလရာအေျဖေပးသညမာ-

یحرج أح دا من أمتھ أراد أن ال

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ရညရြယခကသညကား၎၏အြနမသေနာကလက၊ေနာကသားမညသတစေယာကမမပငပနးရနျဖစေပ သည။”118

၂။အဗေနအဘာစကဆငျပနသညအျခားဟဒးစေတာသညကား-

الظھر و العصر و المغرب و العشاء فى المدینة بین)ھصلى هللا علیھ وآل(جمع رسول هللا

فى غیر خوف و ال مطر

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမဒနာေရႊၿမေတာ၌အႏရာယမရ၊မးမရြာဘနမာဇဇဟရႏငအစရ၊မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာကေပါငးဖတခပါသည။”

အဗေနအဘာစက တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားရညရြယခကသညအဘယအရာျဖစပါသနညးဟေမးျမနးရာ-

أراد أن ال یحرج

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမမအြနမသေနာကလကေနာကသားမြတစလငမညသတစေယာကမမပငပနးရနျဖစေပသည။” 119

၃။အဗဒြလာဟဗငရာဖးကဆငျပနသညကား-

بدت النجوم و جعل الناس یقولون خطبنا ابن عباس یوما بعد العصر حتى غربت الشمس و

: الصلوة، الصلوة فقال: ال یتنى قال فجائھ رجل من بنى تمیم ال یفتر و! الصالة الصالة رأیت جمع بین الظھر)صلى هللا علیھ وآلھ(رسول هللا عباس أتعلمنى بالسنة، ال أم لك ثم قال:

118 151، صفحھ 2صحیح مسلم، جلد

119 152، صفحھ 2لم، جلد صحیح مس

185

حاك فى صدرى من ذلك شىء فأتیتف: عبدهللا بن شقیق والعصر والمغرب والعشاء قال

اباھریرة فسألتھ، فصدق مقالتھ

အဓပၸာယ ။ ။((တစေန႔၌အဗေနအဘာစသညကၽြႏပတ႔အားေနဝငၿပး၊ၾကယမားထြကလာခနအထခြသဘာေပးေလသည။

လထအေနျဖငနမာဇ၊နမာဇဟအသေပးၿပးေနာက၊ဗနသမင(မ)မးႏြယမလတစေယာကသညလာၿပးအဗေနအဘာစအားနမာဇ၊နမာဇဟဆေလ၏။

အဗေနအဘာစအေနျဖင“မငးကငါကစြႏၷတေသရစရအသေပးေနတာလား?ဟေမးေလ၏။

“အအေျခအျမစမရသ၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညနမာဇဇဟရႏငအစရ၊မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာကေပါငးၿပးဖတခေတာမ၏။))

အဗဒြလာဟဗငရာဖးကအေနျဖငေျပာၾကားသညမာ-

“ကၽြနေတာအေနျဖငသသယရ၍အဗဟရနးရဟကေမးျမနးၾကညရာ၌အဗေနအဘာစစကားမနေၾကာငးသရေလသည။”

၄။ဂေဗရဗငဇင(ဒ)ဆငျပနသညမာ-

အဗေနအဘာစတငျပသညမာ-

جمیعا و ثمانیا جمیعا سبعا) صلى هللا علیھ وآلھ(صلى النبى

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည(၇)ရကအတႏင(၈)ရကအတကေပါငး၍ဖတေတာမခ၏။”

ဆလသညမာ-မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာ(၇)ရကအတ၊ဇဟရႏငအစရ (၈)

ရကအတကဆလခကျဖစေပသည။)120

120 ( باب وقت المغرب(140، صفحھ 1صحیح بخارى، جلد

186

၅။စအးဒဗငဂဘးရအေနျဖငအဗေနအဘာစဆမဆငျပနသညမာ-

الظھر والعصر و بین المغرب و العشاء بالمدینة بین)صلى هللا علیھ وآلھ(جمع رسول هللا

أراد أن ال یحرج أمتھ: ما أراد بذلك؟ قال: عباس فقیل البن: من غیر خوف و ال مطر قال

အဓပၸာယ ။ ။

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမဒနာေရႊၿမေတာ၌အႏရာယမရ၊မးမရြာဘနမာဇဇဟရႏငအစရ၊မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာကေပါငးဖတခေပသည။”

အဗေနအဘာစအားေမးျမနးရာ“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမမအြနမသအားမပငပနးေစလေသာေၾကာငျဖစသညဟေျဖၾကားခေပသည။ ”121

၆။အဟမဒဗငဟနဗရသညအထကပါဟဒးစႏငတေသာဟဒးစကမမကမးမစနက၌အဗေဒအဘာစမတစဆငေရးသားထားေပသည။122

၇။ေအမာမမာလစေကာၾကားေသာ(စြနနေအမာမ)သညမမ၏ကမး(ေမာငးသာ)၌မဒနာၿမအေၾကာငးေရးသား၍အဗေနအဘာစ၏ရဝါယတက

ေရးသားထားသည။

جمیعا و المغرب و العشاء جمیعا الظھر والعصر)لھصلى هللا علیھ وآ(صلى رسول هللا

فى غیر خوف و ال سفر

အဓပၸာယ ။ ။

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအႏရာယမရ၊မးမရြာေသာလညးနမာဇဇဟရႏငအစရ၊မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာကေပါငးဖတေတာမခ၏။ ”123

121 187، حدیث 121، صفحھ 1سنن ترمذى، جلد

122 223، صفحھ 1مسند احمد، جلد

187

၈။မြစနဖာအဗဒြလဟဇတ(က)ကမး၌အဗဒြလာဟအဗငေနအမာရကတငျပသညမာ-

مقیما غیر مسافر بین الظھر والعصر و المغرب) یھ وآلھصلى هللا عل(هللا جمع لنا رسول

فقال رجل ألن ال یحرج: فعل ذلك؟ قال)صلى هللا علیھ وآلھ(لم ترى النبى: البن عمر

جمع رجل أمتھ ان

အဓပၸာယ ။ ။“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညခရး၌မဟတဘနမာဇဇဟရႏငအစရကေပါငးဖတေတာမခ၏။”

တစဦးတစေယာကကအဗေနအမာရထေမးျမနးရာ-အေျဖေပးသညကား-

အြနမသေနာကလကထမမညသတစဦးတစေယာကမအပငပနးခဖ႔မလေအာငျဖစပါသည။(ဒကၡမျဖစေအာငျဖစေပသည။)124

၉။ဂေဗရဗငအဗဒြလာဟဆငျပနသညမာ-

والمغرب والعشاء فى المدینة بین الظھر والعصر) صلى هللا علیھ وآلھ(جمع رسول هللا

للرخص من غیر خوف و ال علة

အဓပၸာယ ။ ။

123 144، صفحھ 1موطأ مالك، جلد

124 556، صفحھ 2مصنف عبدالرزاق، جلد

188

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအျခားအခကအခမားမရခန၌ပငအြနမသအေနျဖငနမာဇေပါငးဖတခြငရရန၊နမာဇဇဟရႏငအစရ၊မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာကေပါငး၍ဖတေတာမ၏။ ”125

၁၀။အဗဟ႐ငယာမထပ၍ေျပာၾကားသညမာ-

المدینة من غیر خوف بین الصلوتین فى) صلى هللا علیھ وآلھ(جمع رسول هللا

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအႏရာယမရဘနမာဇကေပါငးဖတေတာမခ၏။”126

၁၁။အဗဒြလာဟဗငမစအးဒမဆငျပနသညမာ-

األولى و العصر و المغرب و العشاء فقیل لھ ، بین)صلى هللا علیھ وآلھ(جمع رسول هللا

صنعتھ لئال تكون أمتى فى حرج فقال:

အဓပၸာယ ။ ။

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမဒနာၿမ၌နမာဇဇဟရႏငအစရ၊မဂရစ(ဂ)

ႏငေအရာကေပါငးဖတေတာမခ၏။ တစဦး၊တစေယာကအေနျဖငေမးျမနးရာအြနမသမပငပနးေစဖ႔အတြကျဖစသညဟေျဖေလသည။”127

အျခားဟဒးစေတာမားလညးရပါေသးသည။

125 161، صفحھ 1معانى اآلثار، جلد

126 283، صفحھ 1لد مسند البزاز، ج

127 10525، حدیث 219، صفحھ 10المعجم الكبیر طبرانى، جلد

189

ဤေနရာ၌ေမခြနးႏစခေမးျမနးႏငပါသည။

ကၽြနေတာတငျပခေသာဟဒးစေတာမားအားလးသညအဟေလစြႏၷတ၏ေကာၾကားေသာကမးႀကးမား၌ပါဝငၿပးဆန႔ကငသတငးသညေကာၾကားေသာသာဝကေတာမားျဖစၾကပါသည။

အခကႏစခကသ႔ဦးစားေပးေနပါသည။

ပထမဦးဆးအခကသည-“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအထးအခကအခမားျဖစေသာဥပမာ-လမးခရး၌မးရြာသြနးခန၊ရနသ၏အႏရာယမရဘနမာဇကေပါငးဖတေတာမချခငးျဖစပါသည။”

ဒတယအခကသည-“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ရညရြယခကသညကားမမအြနမသေနာကလကမားလြယကမႈႏငမပငပနးဖ႔အတြကျဖစေပ သည။”

ဤကသ႔ဟဒးစေတာမားရေနသညကအျခားအခလမားအေနျဖငနမာဇကအခကအခဒကၡျဖစခနမသာေပါငးဖတပငခြငရပါသညဟေစာဒကတကေနျခငးသညမနကနပါသလား?

အမနတရားႏငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏စြႏၷတေတာကမကကြယျပၿပးမမထငေၾကးကဦးစားေပးေနရပါသနညး?

အလာဟႏငရစလ(ဆြ)သညခးျမႇငခြငျပထားၿပး၊တယသန၊တစြတထး၊အယသညးသမား(ရအာ)မနးတးသမားအဘယေၾကာငမြတစလငအြနမသႀကးကခြငမေပးရပါသနညး?

၎သတ႔သညမြတစလငလငယတစေယာကေနရာတငး၊အေျခအေနတငးမြတစလငႏငငျဖစေစ၊မျဖစေစ၊တကသလ၊႐း၊စက႐မား၌အစၥလာမသာသနာ၏အေရးအႀကးဆးတာဝန(နမာဇ(၅)ႀကမကလြယလြယကကျဖတဖ႔သေဘာမတပါသေလာ?

ကၽြႏပအေနျဖငအစၥလာမဘာသာသညအခနတငး၊ေနရာတငးေကယာမသတငးအထျဖစသညဟယၾကညထားပါသည။

190

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညမးဆကသစမြတစလငမားႏငေခတတငးကသရေနၿပး၊အကယ၍(၅)ႀကမနမာဇက(၅)ခနဖတဖ႔အတငးသတမတလကလငမဖတသအေရအတြကမားျပားလာမညကႀကသေနသျဖငမမအြနမသေနာကလက၊ေနာကသားမား၊အေပၚေစတနာထားၿပးနမာဇကလြယကမႈရရနေနရာတငး၊သတမတထားေသာအခနအတြငးေပါငးဖတခြငေပးထားေပသည။128

حرج و ما جعل علیكم فى الدین من

(မကေမာကေခတ၌အတငး(၅)ႀကမနမာဇအား(၅)ခနဖတရမညဟဆသျဖငနမာဇဖတသလဦးေရမာနညးသြားေခသည။လကေတြ႔ပငတညး။)

ကရအာနကမန႔ထားသညမာဒး(န)သာသနာ၌အသငတ႔အတြကမညသညအကပအတညး၊ခယဥးမႈမမရေခ။

၂။သးခနအတြငး(၅)ႀကမနမာဇႏငကရအာန

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငကမးျမတကရအာနအားနမာဇအခနႏငစပလဥး၍ေလလာသညအခါသးႀကမသာရေၾကာငးအာယတေတာ(၂)ပါးကေလလာႏင မညျဖစပါသည။သ႔ေသာအခသမားသညအာယတေတာရေနပါလက(၅) ႀကမနမာဇက(၅)ခနသာဖတရမညဝါဂစ(ပ)ဟခဏခဏေျပာေနျခငးသညအဩစရာပင။

နမာဇ(၅)ႀကမက(၅)ခန၌ဖတလငျမငျမတေၾကာငး၊ကၽြႏပတ႔အေနျဖငလကခပါသည။ကၽြႏပတ႔သညလညးပအခနရသညအခါ၊အစဥေျပသည

128 78سوره حج، آیھ

191

အခါ၌၊နမာဇ(၅)ႀကမက(၅)ခန၌ဖတဖ႔ႀကးစားပါသည။ဤေနရာတြငနမာဇ(၅)

ႀကမက(၅)ခနအတြငးဖတရနဝါဂစ(ပ)ဟဆေနျခငးကေမးျမနးလကျခငးျဖစပါသည။

ပထမအာယတစရဟဟးဒအာယတေတာ(၁၁၄)ျဖစပါသည။

من اللیل وأقم الصالة طرفى النھار وزلفا

အဓပၸာယ ။ ။

“အတမနေတာအသငသညေန႔၏အစတအပငးႏစခႏငည၏အစတအပငးအတြကနမာဇကဖတရြတပါေလ။”

طرفى النھار ဟသးထားျခငးမာနမာဇဖဂကဆလပါသည။မနကေဝလေဝလငးဖတရြတရပါသည။ထ႔အျပငဇဟရႏငအစရ၏အခနသည

ေနဝငခနထရေၾကာငးအာယတေတာအရရငးလငးစြာသႏငေပသည။

သ႔ေသာ زلفا من اللیل ကဂ႐ျပလငزلف စကားလးသည مختار الصحاح ႏင

كتاب مفردات အဘဓာနမားေလလာၾကညလင زلفة ၏အမားကနးျဖစေၾကာငး၊ည၏ပထမဦးဆးအစတအပငးဟအဓပၸါယရပါသည။ဆလသညမာမဂရစ(ဂ) ႏငေအရာျဖစပါသည။

သ႔ျဖစပါ၍တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညနမာဇ(၅)ႀကမက(၅)ခန၌ဝတျပချခငးသညလးဝ၊ျမငျမတမႈအတြကျဖစေၾကာငးျဖစပါသည။ကၽြႏပတ႔အေနျဖငလညးလကခပါသည။သ႔ေသာအာယတ၏ဆလခကကမကကြယျပၿပး၊အျခားအဓပၸါယမားေကာကေနၾကပါသနညး?

ဒတယအာယတ

စရဟအစရအ( اءاسر )အာယတေတာအမတ၇၈ျဖစပါသည။

ھودا اللیل وقرآن الفجر إن قرآن الفجر كان مش أقم الص الة لدلوك الشمس إلى غسق

192

အဓပၸာယ ။ ။

“နမာဇကေနမြနးတညခနဇဟရမစ၍ည၏အေမာငလႊမးသညအခနအထဖတရြတပါေလ။ထနညးတစြာကရအာနေနဖဂ(နမာဇဖဂ)ကလညးဖတရြတပါေလ။ ”129

دلوك ၏အဓပၸါယမာဆြေဆာငျခငးဟျဖစၿပး၊ဤေနရာ၌ေနမငးကေနမြနးတညခနအထဆြေဆာငလာသည။ေနမြနးတညခနကဇဟရအခနဟဆလပါ သည။

غسق اللیل အဓပၸါယသညည၏အေမာငဟအဓပၸါယရၿပးအခအေနျဖင ည၏ပထမဆးအစတအပငးဟအကယဖြငဆထားပါသည။

အခအေနျဖငညသနးေခါငကဆထားၿပး၊ مفردات အဘဓာန၌ညဥနကခန၊သနးေခါငယအခနကဆလထားေပသည။

သ႔ျဖစပါ၍ دلوك شمس ဆသညဇဟနမာဇဖတခနျဖစၿပး၊ غسق اللیلဆသညမာေနာကဆးမဂရစ(ဂ)ႏငေအရာျဖစၿပး၊ကရအာနေနဖဂဆသညမာနမာဇဖဂျဖစပါသည။

မညသ႔ပငဆေစအာယတေတာအရ(၅)ႀကမနမာဇက(၃)ခနသာျပဆထားၿပး၊(၅)ႀကမနမာဇက(၃)ခနအတြငးဖတႏငေၾကာငးအေထာကအထားျဖစသြားေပသည။

ဖခရဇးသညအထကပါအာယတေတာအားသဖစးျပလပထားသညမာစတဝငစားစရာပင။

တငျပရမညဆလင-

129 78سوره اسراء، آیھ

193

الغسق بظھور أول الظلمة ـ و حكاه عن ابن عباس و عطا و النضر بن شمیل إن فسرنا

عبارة عن أول المغرب و على ھذا التقدیر یكون المذكور فى االیة ـ كان الغسق

الزوال و وقت أول المغرب و وقت الفجر، و ھذا یقتضى أن یكون ثالث اوقات وقت

ت مشتركا بین الصلوتین و أن یكونالعصر فیكون ھذا الوق الزوال وقتا للظھر ووالعشاء فیكون ھذا الوقت مشتركا أیضا بین ھاتین الصلوتین فھذ أول المغرب وقتا للمغرب

المغرب و العشاء مطلقابین الظھر والعصر و یقتضى جواز الجمع

غسق ၏အဓပၸါယမာည၏ပထမဆးဦးအစတအပငးျဖစပါသည။အဗေနအဘာစ၊အသာဗငရာမးလတ႔၏အဓပၸါယဖဆသညလညးဤအတငးျဖစေလ၏။ غسق မဂရစ(ဂ)၏ပထမဆးအခနျဖစပါသည။သ႔ျဖစပါ၍အာယတေတာပါရသညမာအခန(၃)ခနျဖစပါသည။

ေနမြနးတညခန၊မဂရစ(ဂ)၏ပထမဆးအခန(ညအခန)၊ဖဂရမးေသာကခန၊သ႔ျဖစပါ၍ေနမြနးတညခနသညနမာဇဇဟရႏငအစရ၊ခနျဖစၿပး(တစခနႏငတစခနဆကေနပါသည။)၊မဂရစ(ဂ)၏ပထမဆးအခန သညနမာဇမဂရစ(ဂ)ႏငေအရာျဖစပါသည။(တစခနႏငတစခနဆကေနပါသည။)

အားလး၏ရလဒသညကား-နမာဇဇဟရႏငအစရ၊မဂရစ(ဂ)ႏငေအရာက ေပါငးဖတခြငရေၾကာငးျဖစေပသည။130

ဖခရဇးသညဒအထအာယတေတာ၏ဆလခကကေကာငးေကာငးမြနမြနျပေနၿပး၊ေ႔ရ၌ဆက၍နမာဇႏစခအားအခကအခမရဘ၊လမးခရး၌မဟတဘ၊ဖတပငခြငမရေၾကာငးသကေသအေထာကအထားကၽြနေတာမာရ သညအတြက၊ဤအာယတေတာ၏ဆလခကမာ-အခကအခမားရေန ခန၌နမာဇကေပါငးဖတရမညဟ၍ျဖစေပသည။131

130 27، صفحھ 21تفسیر كبیر فخر رازى، جلد

131 27، صفحھ 21تفسیر كبیر فخر رازى، جلد

194

ကၽြနေတာအေနျဖင(မကာရမးရာရာဇး)ဖစရဇးအားေျပာၾကားျခငး မာ-

နမာဇႏစခကအခကအခမားရေနခနမသာေပါငးဖတလရသညဟေသာအေထာကအထားတစခကမမေတြ႔ရဘ၊ဆန႔ကငဘကအခကအခမရလေပါငးဖတခြငရသညဆေသာရဝါယတေတာအေျမာကအမားပါရေပသည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအခကအခမားမရဘ၊နမာဇကေပါငးဖတခေၾကာငး၊အြနမသအတြကလြယကမႈႏငမပငပနးေစရနျဖစေၾကာငးကေ႔ရ၌ေဖၚျပထားၿပးျဖစပါသည။

အထကပါအာယတအားအခကအခရခန၌ေပါငးဖတျခငးကဆလသညဟဘယလေကာကႏႈတလကပါသလ?

ေအလေမအစလ اصولعلم အရဤလပရပသညမမနကနေခ။

ဘယသ႔ဆေစအထကပါအာယတ၏ရငးရငးေလးဆလထားေသာ(၃)ခနကေျပာငးလလ႔မရေပ။

အထကေဖၚျပပါအားလးကၿခင၊သးသပ၍ရလဒအေျဖထတရမညဆလင

၁။ကမးျမတကရအာနတြင(၅)ႀကမနမာဇကအခန(၃)ခနကသာမန႔ဆထားေပသည။

၂။စြနန၊ရအာရဝါယတကမးမားအရတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညနမာဇကအခကအခမရဘေပါငးဖတကာ၊အြနမသေနာကလကမားကမပငပနး ရနအတြကျဖစေၾကာငးပါရေပသည။

(ဘာသာျပန။အာယာသြလာဟသညဤစာအပ၌ရအာကမးမားကမတငျပထားေပ။ရအာအားလးသညေပါငးဖတပငခြင၊ရသညဟလကခထားသျဖငကမးမားကမေဖၚျပထားျခငးျဖစႏငေပသည။)

၃။နမာဇက(၅)ႀကမဝတျပလငပျမငျမတေပသည။သ႔ေသာအတငးခဏ၊ခဏ(၅)

ႀကမတငးက(၅)ခနသာဖတရမညဟေျပာျခငး၊ေပါငးဖတပငခြငရ လက

195

လကမချခငးျဖငလေတာေတာမားမား၊အထးသျဖငမးဆကသစလငယမားနမာဇႏငေဝးသြားေပလမမည။သ႔ျဖစပါ၍သကဆငရာတာဝနရပဂၢလမားအတြကေပါငးဖတျခငးကမျငငးပယဖ႔တာဝနရေပသည။

အနညးဆးစြနနအလမာမားအေနျဖငနမာဇေပါငးဖတပငခြငကစၥအတြကမမ၏လငယ၊လရြယမားကအဟေလဘက(အ.စ)ဓမၼသတအေပၚကငသးခြငေပးသငေပသည။သာဓကအားျဖငဂာေမအဇဟရ(အဂစ)ေကာငးအပ၊

ပညာရငႀကး႐ႈကခမဟမးဒရာလသးစသည“ေဖကာဂာဖရ”အေပၚကငသးခြငႏငေၾကာငး“ဖသဝါ”ေပးထားသကသ႔ျဖစ၏။

ကၽြနေတာအေနျဖငေပါငးဖတခြငရေၾကာငးကလကခဖ႔ထပၿပး ေမတာရပခ အပပါသည။ယေန႔မကေမာကေခတ၌ေျမာကမားစြာေသာအလပသမားမား၊ဝနထမးမား၊ေကာငးသား/သမား၊တကသလေကာငးသား/သမား(၅)ႀကမနမာဇက(၅)ခန၌ဖတဖ႔အရမးခကခကပတညးခယဥးေပသည။

ဒလအေျခအေန၌လထအေနျဖငအေၾကာငးျပၿပးနမာဇကမစြန႔လြတရနအတြကတမနေတာျမတ(ဆြ)၏ေပါငးဖတခြငရသညဟဆေသာခြငျပခကကလကမခသငပါသေလာ?

စြႏၷတကအတငးလပခငးသျဖငဝါဂစ(ပ)ကစြန႔လကျခငးသညမနကနပါသလား?

196

၈။ဝဇ၌

ေျခမကစ

အထ

မဆာ။

197

ကရအာနႏငေျခမကစအထမဆာ

ဝဇ၌ေျခမကစအထျပလပျခငးကစၥသညစြနနအလမာမားျဖစမအဟေလဘက(အ.စ)၏ေနာကလကရအာမားကေစာဒကတကမႈတစချဖစေပသည။၎တ႔ေအနျဖငေျခမကစအထမဆာျပျခငးကဖလသညဟမသတမတဘ၊ေဆးေၾကာျခငးကဝါဂစ(ပ)ဟသတမတထားၾကေပသည။

အမနတကယကမးေတာျမတကရအာန၌ဝဇ၌ေျခမကစအထျပလပရမညကအမန႔ေပးထားၿပး၊အဟေလဘက(အ.စ)၏ေနာကလကမား၏ဤလပရပႏငစပလဥး၍ကရအာန၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေပါငး၃၀ေကာေထာကခထားေပသည။

ေျမာကမားစြာေသာသာဝေတာမား၊သေဗအး(န)မားအေနျဖငလငေျခမကစအထမေဆးေၾကာဘ၊မဆာျပခၾကေပသည။

သ႔ေသာဝမးနညးေလစြာ၊ရအာဆန႔ကငဘကအပစအမားစသညသကေသအေထာကအထားမားအားလးကမကကြယျပၿပး၊ရအာမားအားဆန႔ကငေရးဝါဒကလကကငၿပး၊ၾကမးတမးေသာစကားလးမားျဖငအဟေလဘက(အ.စ)ေနာကလကမားကသကၡာခေနၾကသည။

အဗေနကစး(ေကာၾကားေသာစြနနပညာရင)အေနျဖငမမ၏သဖစးစာအပ «تفسیر القران العظیم» ၌ေရးသားေဖာျပထားသညမာ-

ရာဝါေဖစ(ရအာမား)အေနျဖငဝဇ၌ေျခမကစအထေဆးေၾကာျခငးကလကမခၾကေခ။၎တ႔အေနျဖငပညာမမႈ၊ႏငလမးလႊ၊လမးမားမႈေၾကာင၊အေထာကအထားအခငအလမရမႈေၾကာင ေျခမကစအထ“မဆာ”ျပလပျခငးကလေလာကျပညစသညဟခယထားၾကသည။

၎ရအာမားအေနျဖငကမးေတာျမတကရအာနႏငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကငစဥ၊ကငရပအရေျခမကစအထေဆးေၾကာရမညဟပါရေသာလညးလကမခၾကေပ။အမနတကယေျခမကစ“မဆာ”လပရမညဟမမတ႔၏ဆကသကေသျပဖ႔မညသညအေထာကအထားမမရေခ။

198

ထနညးတစြာအခသမားသည“မဆာ”ကစၥႏငပကသကၿပးေသခာဂဏစြာအမနတရားအတြကေလလာျခငးမျပပ၊မကကနးသကလးဒလပ၍ရအာမားကပတခတစြပစြၾက၏။

၎တ႔အေနျဖငအားလးက႐း႐းသာမနလသားမားထငခၾကၿပးတစေန႔သေတသမား၊ပညာရငမားအေနျဖငမမတ႔၏ဆန႔ကငဘကေထာကၾကမညမဟတ၊ေမးခြနးမားထတၾကမညမဟတ၊အစၥလာမသမငးစာမကႏာ၌အရကရေအာငလပၾကမညမဟတ၊ဟထငခၾကေခသည။

ကၽြနေတာအေနျဖငဤကစၥႏငပကသကၿပးကမးေတာျမတကရအာနကတငျပပါမည။

စရာဟေယမာေအသာအာယတေတာအမတ(၆)၌အလာဟဟအရငျမတမန႔ေတာမသညကား-

یا أیھا الذین آمنوا إذا قمتم إلى الصالة فاغسلوا وجوھكم وأیدیكم إلى المرافق وام سحوا برءوسكم وأرجلكم إلى الكعبین

အဓပၸာယ ။ ။

((အအမာနသကဝငယၾကညသအေပါငးတ႔အသငတ႔အေနျဖငနမာဇဝတျပမညအခါအသငတ႔၏မကႏာ၊လကမားကတစေတာငဆစအထေဆးေၾကာပါေလ၊ဦးေခါငးႏငေျခမကစ၏အစတအပငးတစခအထ“မဆာ” ျပလပပါေလ။))

အာယတေတာ၌ أرجلكم ဆသညစကားလးကသးစြထားၿပး رؤوسكمဆသညစားလးအေပၚ၌အာရဘသဒၵါအရ عطف ျပလပထားပါ သညသ႔ျဖစပါ၍أرجلكم အား أرجلكم လပ၍ဖတဖတ أرجلكم လပ၍ဖတ ဖတအာရဘ

199

သဒၵါအရ“မဆာ”ဟသာအဓပၸါယထြကမာျဖစၿပး ေဆးေၾကာျခငးဟအဓပၸါယထြကမညမဟတေခ။132

132 أرجلكم ပကသက၍ကာရပညာရငမားအေနျဖငပစႏစမးျဖငဖတရြတသရဇၨယခၾကသည။ေကာၾကားေသာအခကာရပညာရငမားျဖစေပသည။ဟမေဇ၊အဖအမရ၊အဗေနကစးရ၊အာဆငးမ(အဘဘာကရ၏ရဝါယတအ ရ) أرجلكمဟဖတရြတသရဇၩာယၿပးအျခားကာရမားအေနျဖငယေန႔ကမးေတာျမတကရအာနပါအတငး أرجلكم

ဟဖတရြတသရဇၩာယပါသည။အဓပၸါယအရမညသ႔မမကြလြေခ။

အကယ၍ أرجلكم ဟဖတပါက رؤوسكم အေပၚ ျဖစသြားသျဖငရအာမားယေန႔လပေနသကသ႔عطفအဓပၸါယထြကလာေပမည။အဓပၸါယကတ၍ဦးေခါငးက“မဆာ”ျပသညအတငးေျခမကစကပါ“မဆာ”ျပပါေလဟဆျခငးျဖစေပသည။ဤကသ႔ဖတျခငးကလကခသမား၏အေရအတြကသညမနညးေခ။သ႔ျဖစပါ၍မားယြငးပါသညဟဆႏငပါသေလာ!

အကယ၍ أرجلكم ဟဖတရြတပါက رؤوسكم အေပၚ عطف လပျခငးသာျဖစၿပး وامسحوا ၏ကပဒ ျဖစၿပးဝဇ၌ဦးေခါငးႏငေျခမကစအထ“မဆာ”ျပလပပါဟအဓပၸါယထြကေခမည။

သ႔ေသာအခသမားအေနျဖင أرجلكم ဖတရြတပါက- وجوھكم အေပၚ عطفျဖစသြားၿပးမကႏာႏငလက တစေတာငအထေဆးေၾကာသကသ႔ေျခမကစအထေဆးေၾကာပါေလဟအဓပၸါယေပးသညဟဆၾက၏။အာရဘသဒၵါကၽြမးကငသတငးသရေပသည။ဤအယအဆ၊အေထာကအထားသညအာရဘသဒၵါအရ ဆန႔ကငဘကျဖစသညအျပငကမးေတာျမတကရအာန၏စကားေျပျပစ၊ေခာေမာျခငး၊ႏငလညးفصاحت မကကညေခ။

အာရဘသဒၵါအရဆန႔ကငေၾကာငးသကေသသညကား- معطوف ႏင معطوف علیھအၾကား၊အျခားဝါကအသစမလာေခ။ဤအတြကေၾကာငအခစြနနအလမာမားအေနျဖငဤအေထာကအထားအယအဆကလကခခၾကေပသည။ أرجلكم အား وجوھكم အေပၚ عطفလပဖ႔ဆသညမာမျဖစႏငေခ။

အဘယေၾကာငဆေသာအာရဘအဆငျမင၊သဒၵါမစကား၌ဤကသ႔သးထားျခငးမရေသာေၾကာငျဖစေပသည။ ဥပမာ-

عمروضربت زیدا و مررت بكر و

ဟမသးေခ။( 16شرح منیة المصلي ص )

200

အဩစရာအေၾကာငးျပခက

ကမးေတာျမတကရအာန၏အမန႔ဥပေဒမားကမမတ႔ထငျမငယဆခကအရမေတြ႔ရပါကလတကာလကညႇးထးစရာျဖစေအာငအေၾကာငးျပခကရာေသာအပစလညးရေပသည။

၁။အဗေနဟဇမ၏ م األحكام فى أصول األحكا စာအပအရတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)စြႏၷတႏင ဟဒးစေတာမားကၾကည႐ႈေလလာျခငးျဖငအထကပါအာယတေတာအား منسوخ ပယဖကလကၿပးဟဆထား၏။

ေျခမကစအထေဆးေၾကာခေၾကာငးတမနေတာျမတႀကးစြႏၷတေတာ၌ပါရေပရာ။ကၽြႏပတ႔အေနျဖငလကခရမညျဖစၿပး၊ေျခမကစအထ“မဆာ”ျပရ မညဟဆေသာအာယတေတာသညပယဖကသြားေခၿပ။

အမနတကယေလလာမညဆလငပထမအခကသညကား-သဖစးပညာရငမားအားလးသညစရဟေယမာေအဒါသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အေပၚကျမနးခေသာေနာကဆးစရဟျဖစၿပးမညသညအာယတေတာမ၊ပယဖကချခငးမရေၾကာငးလကခထားေပသည။

ဒတယအခကသညကား-ေ႔ရ၌တငျပမညရဝါယတေတာမားတြင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျခမကစေတာကေဆးေၾကာခပါသညဟဆၿပး၊

အရပသာမနလပငဤကသ႔ေသာစကားဆေလမရေခ။အလာဟဟအရငျမတသညဤကသ႔ေသာစကားကဆ ႏငပါသလား?အခစြနနအလမာမားအေနျဖင أرجلكم အား رؤوسكم အေပၚ عطف လပထားသညဟဆ၏။

ဤကသ႔ဆလငလညးဝဇ၌ဦးေခါငးႏငေျခမကစအထ“မဆာ”လပပါေလဟအဓပၸါယ ထြကေပမည။

201

အျခားေျမာကမားစြာေသာေနရာမား၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျခမကစေတာက“မဆာ”ျပလပခပါသညဟလညးပါရေပသည။

ကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာအားရဝါယတေတာကအေျခခၿပးပယဖကခြငရပါသလား? ျဖစေကာျဖစႏငပါသလား?

ကၽြနေတာအေနျဖငၿပးခေသာေခါငးစဥမား၌ေရးသားေဖာျပထားသညကား- မညသညအခါမဆရဝါယတေတာမားတစခႏငတစခဆန႔ကငလာလငကမးေတာျမတကရအာနႏငခနကကၾကညရမည။ကကညေသာရဝါယတကလကခရမညျဖစၿပး၊မကကညေသာရဝါယတကလကခစရာမလေၾကာငးဟဆသညပေသနညးရေနၿပးျဖစေပသညဟေ႔ရ၌ေရးသားသကးထားၿပးျဖစပါသည။

၂။ဤကသ႔ေသာအျခားစာအပတစအပဂစာစ၏ စာအပအأحكام القرآنတြ(၂)စာမကႏာ(၄၃၄)တြငဝဇ၏အာယတေတာသည مجمل (အေျဖမေရမရာ)ျဖစပါေသာေၾကာငကၽြႏပတ႔အေနျဖင“အဟေသရားသ”ျပသညအေနျဖငေျခမကစအထေဆးေၾကာရေပမည။ထမသာလငေဆးေၾကာျခငးႏင“မဆာ”ျပျခငးႏစခစလးအထေျမာကသြားမညျဖစေပသညဟဆထား၏။

အမနတကယေလလာသးသပမညဆလငေဆးေၾကာျခငးႏင“မဆာ”ျပျခငး၏အဓပၸါယႏငဆလခကသညတစခႏငတစခမတေၾကာငး၊မညသညအေျခအေနတြငမဆေဆးေၾကာျခငးက“မဆာ”ဟမဆႏငေၾကာငးေတြ႔ရရေပမည။

သ႔ေသာကမးေတာျမတကရအာနကျပဆထားေသာအမန႔ကဆန႔ကငဘကျပခြငေပးထားသညဟဆႏငေပသည။

၃။ဖခေရရာဇးအေနျဖငလညး“အကယ၍ أرجلكم ဟဖတၿပး رؤوسكم အေပၚعطف လပပါက“မဆာ”ျပလပဖ႔အဓပၸါယထြက၏။သ႔ေသာဤေနရာ၌“မဆာ”ဆသညမာပြတသပျခငးမဟတပေျခမကစအထေဆးေၾကာရာ၌

ေရအမားႀကးမသးဖ႔၊ေရကျဖနးတးသလမျဖစဖ႔ဆလထားျခငးျဖစသညဟ

202

ဆထား၏။133

အကယ၍ကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာမားက(အျခားအာယတေတာခငလေသာဟဒးစေတာမားကမကးကားပ)မမတ႔အထငအတငးသဖစးလပပါကကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာမားအေပၚလကေတြ႔ကငသးဖ႔မလေတာေခ။“မဆာ”ကပြတသပျခငးဟအဓပၸါယမေကာကပ၊ေရအမားႀကးမသးဖ႔၊မျဖနးဖ႔ဆၿပးအဓပၸါယေျပာငးႏငလငအျခားအာယတေတာမားအတြကလညးအာမခခကမရေခ။

အဂေသဟဒကအေထာကအထားအခငအလ၏ေ႔ရ၌အသးျပျခငးသညသဖစးေပရနး(မမအထငအရသဖစးလပျခငး)သာျဖစေပသည။

အေထာကအထားအခငအလ(ကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာမား)ရေနလက“အဂေသဟဒ”လပျခငးကမေကာငးေသာလပရပ၊လကမခသငေသာလပရပအျဖစကၽြႏပတ႔၏မကေမာကေခတ၌သတမတထားပါသည။အစၥလာမသာသနာ၏အစဦးေခတကာလ၌ပငဤကသ႔မသတမတထားေခ။

ေနာကတစနညးဆရလငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကငစဥ၊ကငရပ၊ကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာမားကကၽြႏပတ႔ျပငးျပငးထနထနလကခသလ၊အစၥလာမပထမဦးဆးထြနးကားခနကမြတစလငမားပငဤအဆငအထမေရာကၾကေပ။

သာဓကအားျဖငအမာရအေနျဖငမမ၏ေကာၾကားေသာစကားကေျပာသညမာ-

133 610، صفحھ 1تفسیر كشاف، جلد

203

و أنا احرمھما) صلى هللا علیھ وآلھ(النبى متعتان كانتا محللتان فى زمن

نساء و متعة الحجو اعاقب علیھما متعة ال

အဓပၸာယ ။ ။“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌မသာ“ယာယေနကာ”ႏစခသညမသာေယေနစာ၊မသာေယအဂဟလာဟျဖစေသာလညးကၽြႏပအေနျဖငဟရမသတမတပါသည။မညသမဆဆန႔ကငပါကအျပစေပးျခငးခရေပမည။”134

ဤကသ႔အမာရအေနျဖငေျပာဆခေသာလညးမညသညသာဓကမေစာဒကတကၿပး“ခငဗားကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာအေထာကအထားရေနပါလကႏငအဘယေၾကာငအဂေသဟဒလပရပါသနညး?”ဟမေမးခၾကေခ။

အကယ၍ကၽြႏပတ႔ေခတ၌အႀကးမားဆးအစၥလာမဓမၼသတပညာရငတစဦးက“ကၽြနေတာအေနျဖငထအလပသည“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏လကထက၌ပငဟလာဟျဖစေသာျငားလညးကၽြနေတာအေနျဖငဟရမဟသတမတပါသည”ဟဆလငအားလးအေနျဖင၎အေပၚအဩၾကၿပး၊၎စကားကတနဖးမ၊လကခဖ႔မသငေၾကာငးဆၾကေပမည။

မညသတစဦးတစေယာကမအလာဟဟအရငျမတ၏သတမတထားေသာဟလာဟကဟရမ၊ဟရမကဟလာဟလပပငခြငမရဟပငဆၾကေပမည။ဆလသညကားအဂေသဟဒသညခငလေသာကမးေတာျမတအေထာကအထားေ႔ရ၌မညသမသးခြငမရေသာေၾကာငျဖစပါသည။အဟကမပယဖကခရၿပဟဆမရေခ။

သ႔ေသာအစၥလာမထြနးကားခန၌ဤကသ႔မဟတေခ။135

134 مدارك این حدیث در بحث نكاح موقت گذشت

135 ဤေနရာ၌ဟဇရတ(သ)အာယာသြလာဟအေနျဖငအားလးကၿခ၍ေျပာထားျခငး ျဖစပါ သည။

204

ဤအတြကေၾကာငအခဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငအဟကမေမေအလာဟဟအားေျပာငးလဖ႔သတရၾကသည။လကရကစၥဝဇ၌“မဆာ” ျပရမညဟဆထားကစၥကေဆးေၾကာရမညဟဆျခငးသညထငရားေသာေျပာငးလမႈတစခအတြကသကေသတစချဖစပါသည။

အခအေနျဖငေယဘယအားျဖငေျခေထာကမားသညအညစအေၾကးမား၊ေပေတေနသျဖငမဆာမလပဘ၊ေဆးေၾကာသငသညဟယဆေတြးေခၚၾကသည။သ႔ေသာဤယဆေတြးေခၚမႈမမနေခ။အေၾကာငးသညကား-ထေခတ(အစၥလာမအစဦးပငး)၌ဖနပမစးေသာအပစတစစရ၏။

ဤအတြကေၾကာငအာရတ၌အမတြငဧညသညလာသညအခါေျခေဆးဖ႔အစအစဥမားလပသညဓေလေပၚေပါကလာခ၏။

ဤအတြကေၾကာငျဖစႏငေပသည။تفسیر المنار ျပစသအေနျဖငဝဇအာယတေတာႏငပကသကၿပး“မဆာ”အစားေဆးေၾကာရမညဟအေၾကာငးျပချခငးျဖစေပသည။၎အေၾကာငးျပခကသညကား“မဆာ”လပျခငးျဖငအကးမရသညအျပငေျခ၌ကပေနေသာဖနမား၊သညအညစအေၾကးမားကပမတးပြါးေစၿပး၊လကကပါညစေပေစသညဟဆထား၏။

ထနညးတစြာအဟေလစြႏၷတ၏ေကာၾကားေသာေဖကာပညာရငတစဦးအဗေနကသေမ(ဟဂရ၆၂၀ကြနလြန)အေနျဖငအခသမား၏စကားကတငျပသညမာ-“ေျခေထာကသညအမားဆးအခနအခါ၌ညစပတတတေသာေၾကာငဦးေခါငး“မဆာ”လပၿပးေနာကေျခေထာကက“မဆာ”လပဘေဆးေၾကာလငပမသငေတာေလာကပတ၏ဟ”136တငျပထား၏။

ဤကသ႔ဆျခငးျဖင“အဂေသဟဒ”ႏင“အစေသဟစန”ကကမးေတာျမတကရအာန၏ေပၚလြငထငရားေနသညအာယတေတာထကဦးစားေပးထ

136 117ھ ، صفح1المغنى ابن قدامھ، جلد

205

ားၿပး“မဆာ”မလပၾကဘအာယတေတာႏငမဆငေသာအေၾကာငးျပခကကသးထားျခငးျဖစေၾကာငးေတြ႔ရေပသည။

သ႔ေသာ၎တ႔အေနျဖငေမသြားသညကား-ဝဇသညသန႔ျပန႔၊စငၾကယမႈႏငေအဗာဒသ၊ခဝပကးကြယမႈအားၿခၿငထားေသာအစဥအလကလပေသာလပရပတစချဖစပါသည။

ဦးေခါငးအားလကၫးတစေခာငးတညးႏင“မဆာ”ျပပငခြငကအခဓမၼသတပညာရငမားကခြငေပးထားသျဖင၊လကညႇးးတစေခာငးတညးႏငဦးေခါငးရအညစအေၾကးမားမကြယေပာကသြားႏငေခ။ထအတြကေၾကာငေျခေထာကကလညးဦးေခါငးကသ႔“မဆာ”ျပလပရေပမည။

ေျခညစပတလ႔ေဆးေၾကာရမညဆလငဦးေခါငးကအဘယေၾကာငမေဆးေၾကာၾကပါသနညး။ေျခကလညးေဆးရမညဟယဆျခငးသညမ႐းသားေၾကာငးထငရားေနေပသည။(ဘာသာျပနဆသ)

ဘယသ႔ဆေစကၽြႏပတ႔သညအေျခအေနတငး၌အလာဟအရငျမတ၏အမန႔ေတာကနာခပါသည။မၿပးျပညစေသာကၽြႏပတ႔၏အသဥာဏကသးၿပးအလာဟအရငျမတ၏အမန႔ေတာမားကမေျပာငးလႏငေခ။

ကမးေတာျမတကရအာန၏ေနာကဆးစရဟအျဖစအလာဟအရငျမတသညကယေတာမဟမၼဒ(ဆြ)အားေပးထားသညအမန႔“မမ၏မကႏာ၊ႏငလကမားကတစေတာငဆစအထေဆးေၾကာပါေလ။ဦးေခါငးႏငေျခ (မကစအထ)က“မဆာ”ျပလပပါဟဆထားသညကမျပညစ၊မဖလေသာလသားဥာဏ၊စလစေဖသးၿပးဆန႔ကငကာအေၾကာငးျပခကမားထတျခငး ျဖငအလာဟအရငျမတ၏အမန႔ေတာမားႏငမအပစပမႈမားကထညသြငး မညျဖစပါသေလာ!

မနလေပသည။သဖစးေပရနး(تفسیر بھ رأى )ႏငခငလေသာအေထာကအထားရလကအဂေသဟဒျပျခငး(اجتھاد در مقابل نص)ျဖငႀကးမားေသာဒကၡႏစခကျဖစေစပါသည။အခေနရာမား၌အစၥလာမဥပေဒကဖကဆးျဖစၾကသည။

206

ဖနပအေပၚမဆာျပျခငး

ဖနပအေပၚမဆာျပျခငးကစၥသညစစမနေသာ၊ဘကမလကေသာ၊သေတသတငးကအဩသငေစပါသည။ဝဇ၌“မဆာ”ကလကမခေသာသမားသညအခကအခႏငမရငဆငရခန၊ခရးမထြကခန၊အေျခအေနတငး၌ေျခေထာကအားမေဆးေၾကာပ၊ဖနပအေပၚ“မဆာ”ျပႏငေၾကာငးေဖၚျပထားပါသည။

ဒလဥပေဒ၊စညးကမးကေတြ႔ရခန၌လသား၏ဦးေႏာကပကရေပသည။ေျခေထာကကေဆးရမလား။ဖနပအေပၚ“မဆာ”ျပလပရမလားဆၿပးဂေယာင၊ေခာကခားျဖစရေပသည။

သ႔ေသာဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၊အစဗေနအဘသြာလစ(အ.စ)၊အစဗေနအဘာစႏငေအမာမမာလစကကသ႔ဖနပအေပၚ“မဆာ”ျပျခငးကလကမခေသာစြနနလငယအပစတစစသညလညးရပါသည။ဝမးနညးစရာပငအပစငယေလးျဖစေနရာ၏။

စတဝငစားစရာသညတစခသညကား-ဟဇရတ(သ)အာေအရာသခငမဖသဝါမား၊ရဝါယတေတာမားသညညေနာငစြနနအျမင၌အရမးအေရးႀကးေပသည။၎အေနျဖငမန႔ထားသညမာ-

ھرگاه دو پاى من قطع شود براى; الخفین دماى أحب إلى من أن امسح علىلئن تقطع ق 137 روى كفش ھا كنم مسح بر) ھنگام وضو(من بھتر از آن است كھ

ဖနပအေပၚ“မဆာ”လပရမညအစားငါ၏ေျခေထာကႏစဘကကျဖတလကတာမပ၍ေကာငး၏ဟမန႔ထားသည။

ဟဇရတ(သ)အာေအရာသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတေနထငခြငရၿပးကယေတာ၏ဝဇကၾကညခြငရခသျဖစေပသည။

137 98، صفحھ 1مبسوط سرخسى، جلد

207

မညသမဆအဟေလစြႏၷတအေနျဖငကမးေတာျမတကရအာနႏငကကညေသာအဟေလဘက(အ.စ)၏ဟဒးစေတာမားကလကခၿပးလကေတြ႔ကငသးမညဆပါက“မဆာ”ျပလပျခငးမအပအျခားအထငအျမငမားကတငျပမညမဟတေခ။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏စစမနၿပး၊စတခရေသာ၊ဟဒးစေတာတစခသညကား“အကၽြႏပအေနျဖငအသငတ႔အၾကားမသြားေတာမညျဖစပါသျဖင၊တနဖးႀကးေသာအရာႏစခကထားေပးခမည။တစခသညအလာဟအရငျမတ၏စာအပကရအာနကမးေတာျမတျဖစၿပး၊ကနတစခသညကၽြႏပ၏အဟေလဘက(အ.စ)ျဖစေခသည။အသငတ႔အေနျဖင၎ႏစခအားၿမၿမစြာလကကငထားပါက(အမန႔မားကလကနာကငသးပါ။)လးဝ၊လမးလြ၊လမးမားသ႔ေရာကမညမဟတေခ။”

ေအမာမမဟမၼဒဘာကရ(အ.စ)၏စစမနေသာဟဒးစေတာသည ကား-

“ကၽြႏပအေနျဖင(၃)ခေသာအရာ၌လးဝသကကယာလပမညမဟတေခ။မးယစေဆးဝါးသးစြျခငး၊ဖနပအေပၚ“မဆာ”ျပျခငး၊ဟဂေဂသမာသအတ႔ျဖစၾကပါသည။

138 مس ح الخفین و متعة الحج ثالثة ال اتقى فیھن أحدا شرب المسكر، و

ေျခ(မကစအထ)“မဆာ”ျပလပျခငးႏငပတသကေသာအစၥလာမမးရဝါယတေတာမား

ေအမာမမးယာဓမၼသတပညာရငႀကးမားအေနျဖငအဟေလဘက(အ.စ)၏ရဝါယတေတာမားႏငအညျဖငေသာဝဇ၌

138 32، صفحھ 3كافى، جلد

208

ေျခႏစဘကစလးက“မဆာ”ျပရမညဝါဂစ(ပ)ဟသတမတထားပါသည။အထကေဖၚျပထားေသာေအမာမမဟမၼဒဘာကရ(အ.စ)၏ဟဒးစေတာႏငအျခားဟဒးစေတာအေျမာကအမားရေပသည။

သ႔ေသာစြနနကမးမား၌ပါရေသာဟဒးစေတာမားသညတစခႏငတစခလးဝမတၾကေခ။ေျမာကမားစြာေသာဟဒးစေတာမားတြငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျခေတာမားကေဆးေၾကာခေၾကာငး၊အခဟဒးစေတာမား၌ဖနပအေပၚ“မဆာ”လပရမညဟပါရေပသည။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျခေတာမားက“မဆာ”ျပလပေၾကာငးမေဖၚ ျပထားေသာနာမညေကာစြနနကမးမားမာ-

၁။ صحیح بخارىـ

၂။ ـ مسند احمد

၃။سنن ابن ماجھ

၄။مستدرك حاكم

၅။تفسیر طبرى

၆။درالمنثور

၇။كنزالعمال

အျခားကမးမား-ဤကမးအားလးသညအဟေလစြႏၷတအျမင၌မနကနတကၿပး၊စတခရေသာကမးမားျဖစပါသည။

အထကပါဟဒးစေတာမားကဆငျပနေသာရဝါယတကျပနဆသမားမာေအာကပါအတငးျဖစပါသည။

၁။( علیھ السالم(امیرمؤمنان على )

၂။ابن عباس

၃။انس بن مالك

209

၄။عثمان بن عفان

၅။بسر بن سعید

၆။رفاعھ

၇။ابوظبیان

အျခားစစမနေသာရဝါယတဆငျပနသမားလညးရပါေသးသည။ကၽြႏပအေနျဖငရဝါယတေတာ(၅)ခကသာေဖၚျပပါမည။

အဩစရာေကာငးေသာအခကတစခသညကား-အားပႀကးသကသ႔ေကာၾကားေသာသဖစးပညာရငအေနျဖငဝဇ၌ေျခမားက“မဆာ”ျပဖ႔“မဆာ”လပရမညႏငစပလဥး၍ရဝါယတတစခသာျဖစေၾကာငး၊၎ကရအာမားအေနျဖငသကေသအျဖစသးေနေၾကာငးျဖစပါသည။139

ရဝါယတေတာ(၁)။

القدمین أحق بالمسح على بن أبى عن طالب قال ) علیھ السالم( كنت أرى أن باطن:

یمسح ظاھرھما) صلى هللا علیھ وآلھ(هللا ظاھرھما حتى رأیت رسول من

အမးရြလမေမနး(အ.စ)မန႔ေတာမသညမာ-

“ကၽြႏပအေနျဖင“မဆာ”ျပလပဖ႔ေျခဖဝါးမားကေျခဖမးထကပ၍“မဆာ”ျပသငေၾကာငးစဥးစားခေသာလညး၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျခဖမးမားက“မဆာ”ျပေၾကာငးေတြ႔လကရေပသည။”140

139 87، صفحھ 6روح المعانى، جلد

140 124، صفحھ 1مسند احمد، جلد

210

မတခက။ ။ေအမာမမာစးမမားသညအလာဟရစလ၏အမန႔ႏငဆန႔ကငဘကမညသညအခါမမစဥးစား၊မစတကးခေခ။(ဘာသာျပနဆသ)

ဤဟဒးစေတာသညစြနနဟဒးစျဖစပါသည။

ဤဟဒးစေတာ၌ထငထငရားရားတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျခေတာမားက“မဆာ”ျပခေၾကာငးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏ဆငျပနမႈျဖစေၾကာငးသရေပသည။

ရဝါယတေတာ(၂)။

فى المسجد جاءرجل إلى) علیھ السالم(بینما نحن جلوس مع على: عن ابى مطر قال

فدعا) صلى هللا علیھ وآلھ(أرنى وضوء رسول هللا: و قال) علیھ السالم(على

ء، فغسل یده و وجھھ ثالثا فأدخل بعض أصابعھ فى فیھ واتیتنى بكوز من ما قنبر فقال:

ثالثا و غسل ذارعیھ ثالثا و مسح رأسھ واحدة و رجلیھ إلى الكعبین... استنشق

“အဘးမသရဆငျပနသညမာ-

ကၽြႏပအေနျဖငမစဂစတြငေမာငလာအလ(အ.စ)အနးမရေနသတစဦး၊တစေယာကသညဝငေရာကလာၿပးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားကၽြနေတာကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဝဇအားလပျပေတာမပါဟေလာကထားေလ၏။

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)သညေရတေခါငးႏငေရယလာရန(ဂနာေပ)ကဘရအားမန႔ေတာမ၏။ၿပးေနာကလကႏငမကႏာအား(၃)ႀကမ၊(၃)ခါေဆးေၾကာၿပး၊လကညႇးအားပါးစပအတြငးထည၏။(လကျဖငသြားတက ၏။)(၃)ႀကမ၊(၃)ခါႏာေခါငးအတြငးေရထညလက၊ထတလကလပေတာမ၏။(မကႏာႏငလကက(၃)ႀကမ၊(၃)ခါေဆးေၾကာၿပးေနာက(၁)ႀကမ၊(၁)ခါဦးေခါငးႏငေျခမားကမဆာျပေတာမ၏။”141

141 448، صفحھ 9كنزالعمال، جلد

211

အထကပါဟဒးစေတာႏစခအားသးသပျခငးျဖငဟဒးစေတာႏစခစလး သညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)လကထကမျဖစၿပးဆငျပနသညပဂၢလသညေမာငလာအလ(အ.စ)ျဖစေၾကာငး၊သ႔ေသာမဆာျပသညအခကမလြ၍အျခားအရာမားကြေနေၾကာငးေတြ႔ရပါသည။

ရဝါယတေတာ(၃)။

أتى عثمان المقاعد فدعا بوضوء فتمضمضواستنشق ثم غسل: عن بسر بن سعید قالثالثا و یدیھ ثالثا ثالثا ثم مسح برأسھ و رجلیھ ثالثا ثالثا، ثم قال رأیت: وجھھ

نعم، لنفر: أكذلك؟ قالواھكذا توضأ، یا ھؤالء )صلى هللا علیھ وآلھ(رسول هللا

عنده) صلى هللا علیھ وآلھ(أصحاب رسول هللا من

ဗစရဗငစအးဒဆငျပနသညမာ-

အြစမနးဝဇျပရန၊ဝဇျပရာေနရာသ႔ေရာကလာၿပး၊ေရေတာငး၏။ပလတကငးၿပး၊ႏာေခါငးထေရထညလက၊ထတလကလပ၏။ထ႔ေနာက(၃)ႀကမ၊(၃)ခါမကႏာႏငလကမားကေဆးေၾကာၿပး၊(၃)ႀကမ၊(၃)ခါဦးေခါငးႏငေျခမားကမဆာျပေလ၏။

ၿပးေနာကဆကလကတငျပသညမာ-

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဤကသ႔ဝဇလပခေၾကာငးကၽြႏပအြစမနးေတြ႔ျမငခရပါသည။(ထ႔ေနာကအနးအနားရသာဝကေတာမားကဟတမဟတေမးျမနးေလ၏။)ဤအတငးမဟတပါသေလာ?အပရသတအေပါငးတ႔၊အားလးအေျဖေပးသညမာ-ဟတပါသညဟေျဖေလ၏။142

ဤဟဒးစေတာကၾကညျခငးျဖငအြစမနးတစဦးထမဟတဘ၊အ ျခားသာဝကေတာမားပါတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညေျခေတာမားက“မဆာ”ျပခလပေၾကာငးဟေသာအခကပငျဖစ၏။(၃)ႀကမ၊(၃)ခါဦးေခါငးႏင ေျခမားက

142 67، صفحھ 1مسند احمد، جلد

212

မဆာျပျခငးသညအခသာဝကမား၏အျမင၌မြတစသာဟပျဖစႏငၿပး(သ႔)ရဝးအေနျဖငေမမားသြားျခငးျဖစႏငေပသည။

ရဝါယတေတာ(၄)။

صلوة ألحد أنھ ال تتم: یقول) صلى هللا علیھ وآلھ(عن رفاعة بن رافع أنھ سمع رسول هللا

المرفقین حتى یسبغ الوضوء، كما أمره هللا عز و جل یغسل وجھھ و یدیھ إلى

و یمسح برأسھ و رجلیھ إلى الكعبین

ရဖာအေနျဖငဆငျပနသညမာ-

ကၽြႏပအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမနားေသာတဆငရသညမာ-

မညသမဆအလာဟအရငျမတ၏အမန႔အတငးဝဇတြငမကႏာႏငလကမားကတစေတာငဆစအထေဆးေၾကာျခငး၊ဦးေခါငးႏငေျခဖမးအေပၚမဆာျပျခငးကမလပမျခငးနမာဇလကခေတာမျခငးခရမညမဟတေခ။ဟျဖစေပသည။143

ရဝါယတေတာ(၅)။

جتمعوا اصلى بكم صلوة رسول هللا: عن ابى مالك األشعرى أنھ قال لقومھ

ال، إال ابن اخت: ھل فیكم أحد من غیركم؟ قالوا: فلما اجتمعوا قال) هللا علیھ وآلھ صلى )

ابن اخت القوم منھم، فدعا بجفنة فیھا ماء فتوضأ و مضمض و استنشق و: لنا، قال

ذراعیھ ثالثا ثالثا و مسح برأسھ و ظھر قدمیھ ثم صلى بھموجھھ ثالثا و غسل

အဗမာလစအရရမဆငျပနသညမာ၎အေနျဖငမမလမးအားေဟာၾကားေတာမသညမာ-အားလးစ႐းၾကပါေလ။ကၽြႏပအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဖတေတာမခေသာနမာဇကဖတျပမည။အားလးေရာကလာၿပးေနာက၊ထပ၍ေျပာၾကားသညကား-အသငတ႔အျပငအျခားတစမးေကာရပါသလား?

143 156، صفحھ 1سنن ابن ماجھ، جلد

213

သမားမအပ(၎တ႔၏အေဖမားသညအျခားလမးမားျဖစေပသည)

ဘယသမမရပါဟေျဖၾကားေလ၏။

၎တ႔သညကၽြနေတာတ႔လမးမား၏အစတအပငးမားျဖစေခသညဟဆေလ၏။

ဤအခကကၾကညျခငးျဖငႏငငေရးအေျခအေနအရတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏နမာဇႏငဝဇကသငၾကားျပသရနအခကအခရေနေၾကာငးထငရားေနေပသည။

ထ႔ေနာကေရတေခါငးႏငေရထညၿပး(၃)ႀကမ၊(၃)ခါပလတကငးျခငး၊ႏာေခါငးအတြငးေရထညလက၊ထတလကလပျခငး၊ကျပလပေလ၏။ၿပးေနာက၊(၃)ႀကမ၊(၃)ခါမကႏာႏငလကကေဆးေၾကာေလ၏။(၃)ႀကမ၊(၃)ခါဦးေခါငးႏငေျခဖမးအေပၚမဆာျပလပၿပး၎တ႔ႏငအတနမာဇဝတျပေလ ၏။144

အထကပါရဝါယတေတာမားသညအဟေလစြႏၷတ၏ေကာၾကားေသာကမးမားမေကာေၾကားေသာရဝါယတေတာမားထမအနညးငယတငျပထားျခငးျဖစပါသည။

သ႔ျဖစပါ၍ေျခမားကမဆာလပျခငးႏငပကသက၍ဟဒးစတစပဒမမရေခ။(သ႔)တစပဒထသာပါရသညဟဆေသာသမားသညသတငးမရသမား၊တယသန၊တစဖကစြနးေရာကသမားျဖစၾကၿပး၊အမနတရားကမကကြယျပျခငး၊ျငငးပယျခငးျဖငပယဖကႏငၿပဟထငေနၾကေပသည။

ဤပဂၢလမားသညစရဟမာေအဒါသာမဆာျပရမညဆကာအာယတေတာကလကမခသညအျပငေဆးေၾကာရမညဟအဓပၸါယေကာကၾကသမားျဖစၾကေပသည။

ဆန႔ကငဘကရဝါယတေတာမား

144 342، صفحھ 5مسند احمد، جلد

214

စြနနမား၏ကမးမား၌ဆန႔ကငဘကရဝါယတေတာမားရေနပါသည။ပထမဆးရဝါယတေတာမား၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဝဇျပခန၌ေျခေတာမားကေဆးေၾကာေၾကာငးေဖၚျပထားပါသည။အျခားရဝါယတေတာမား၌ေျခေတာမားကမေဆးေၾကာပ၊မဆာျပခေၾကာငး၊အခရဝါယတေတာမား၌ဖနပမားအေပၚ“မဆာ”ျပခေၾကာငး၊ေဖၚျပထားေပသည။!

ဆန႔ကငဘကရဝါယတေတာမားႏငပကသက၍ علم اصول ၏ပေသနညးကေမထားဖ႔မသငေပ။ပေသနညးသညကား- ရဝါယတဆန႔ကငဘကႏစခကေတြ႔ရပါက၊ပထမရဝါယတႏစခကအဆငေျပေအာငစစညးေပးရမည။(အမားနားလညရေပမည။)

စစညးဖ႔မျဖစႏငပါကကမးေတာျမတကရအာနႏငတကၾကညရမည။ကကညမႈရေသာရဝါယတေတာကလကခရမညျဖစၿပး၊မကကညေသာရဝါယတေတာအားျငငးပယရမညျဖစပါသည။

သ႔ျဖစပါ၍မဆာျပျခငး၊ေဆးေၾကာျခငးကျပဆေသာရဝါယတေတာမားကစေပါငးၾကညရမည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဝဇ၌မဆာျပလပေလ၏။ၿပးေနာကသန႔ရငးေစရနႏငကနးမာေရးအတြကတစခါတစေလေျခမားကမေဆးမေနရဟမသတမတပေဆးၾကာေလ၏။

အခရဝါယတေတာမားအေနျဖငဤကသ႔ေျခမားကေဆးေၾကာချခငးကမေဆးေၾကာမေနရဟထငခၾကေပသည။တကတကဆငဆငရအာမားအၾကား၌မဆာျပၿပးေနာကသန႔ရငးေစရန၊ကနးမာေရးအလ႔ငာေျခမားကေဆးေၾကာသအေျမာကအမားရၾကေပ သည။

ဤကသ႔ေဆးၾကာျခငးမပျပငးေသာေဒသမား၌ေျခပတ၊ေနာကပြငဖနပမားကအသးျပသျဖငေျခမားအားေကာငးေကာငး၊မြနမြနအညစအေၾကး(ဖနမႈန႔မားစသညျဖင)ကမကာကြယႏငသျဖငျဖစေၾကာငးျဖစေပ သည။

မညသ႔ဆေစမဆာျပျခငးႏငေဆးေၾကာျခငးသညမတေခ။

215

ဤကစၥႏငစပလဥး၍အဂေသဟဒကခငလေသာကမးေတာျမတအေထာကအထားရလကလပခြငရသညဟခယထားေသာသမားသညေျခမား၏အညစအေၾကးမားကေဆးေၾကာျခငးမအပ၊သန႔ရငးေအာငမျပ

ႏငေၾကာငးဟ၍အေၾကာငးျပကာေဆးေၾကာရမညဟဖသဝါေပးခေၾကာငးျဖစေကာငးျဖစႏငေပသည။

မဆာျပျခငးျဖငေျခမား၏အညစအေၾကးမားမေပာကကြယႏငေၾကာငး၊ေဆးေၾကာမသာလငေဖာကဖကႏငေၾကာငးခယထားေသာအခစြနနအလမာမား၏အခေရးသားမႈမားကကၽြနေတာအေနျဖငတငျပၿပးျဖစပါ သည။

လြယကေသာရရအတ

ဧကနမခအစၥလာမသာသနာသညကမာၻသာသနာျဖစၿပး၊ကမာၻေျမျပငေပၚရေဒသတငး၊လမးတငးအတြကကမာၻသာသနာျဖစၿပး၊ကမာၻေျမျပငေပၚရေဒသတငး၊လမးတငး၊ေခတတငးအတြကျဖစၿပးလးဝလြယကေသာဥပေဒကျပ႒ာနးထားသညသာသနာတစချဖစေပသည။

သ႔ျဖစပါ၍တစေန႔(၅)ႀကမေန႔ႏငညေျခမားကေဆးေၾကာဖ႔ကမာၻေဒသအသးသးရေနထငသမားအတြကအခကအခႀကးတစခအျဖစမျဖစႏငပါသေလာ!ဤအတြကေၾကာငအခသမားသညဝဇႏငနမာဇကေရာငၾကေပလမမည။

ဤရလဒသညအဂေသဟဒအားခငလေသာကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာရလကျဖငလပခေသာေၾကာငျဖစေပသည။

ေျခမားကေဆးေၾကာရမညဟဆေသာရာဝးအမားစသညဗနးအမငယာေၾကာငဟဒးစအတမားကေရးသားခၾကေၾကာငးျဖစႏငေပသည။

အေၾကာငးသညကားထေခတ၌မအေဝယာအေနျဖငဟဒးစအတေရးသမားကေငြေကာငးေကာငးေပးေနေသာေခတ၊ျဖစၿပး၊ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏ဆန႔ကငဘကအလပမားကလပေနေသာေၾကာငျဖစေပသည။

216

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)သည ေျခမားကမဆာျပလပရမညခယထားေၾကာငးသာဝကတငးသရေပသည။(ဤအတြကေၾကာငေဆးေၾကာဖ႔မအေဝယာအေနျဖငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏ဆန႔ကငဘကျဖစေအာငလပႀကဟဒးစျပစထားေၾကာငးဥာဏရသတငးအတြကလယျပငကဆငးသြားသကသ႔ထငရားေနပါသည။(ဘာသာျပနဆသ)

ေကးဇးျပ၍ေအာကေဖၚျပပါဟဒးစႏစခအားဂ႐ျပေပးပါရနေမတာရပခအပပါသည။

ဟဒးစ(၁)။စဟးမြတစလင၌ပါရသညမာ-မအေဝယာအေနျဖငစအဗငအဘဝါကမအားအမးရြလမေမနးအလ(အ.စ)အားဆေရး၊တငးထြာဖ႔အမန႔ေပးခ

ေလသည။(အေၾကာငးသညကားစအသညဤအလပအားတကယလပမညမဟတေသာေၾကာငျဖစ၏။)

စအျပနေျပာသညမာ-

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏(၃)မးသာျမငျမတမႈႏငပကသကၿပး“သာပးက”စစပြအားတငျပၿပးေအာကေဖၚျပပါဝါကကေျပာေလ၏။

اما ترضى أن تكون لى بمنزلة ھارون من موسى

ထ႔ေနာကခငဗရစစပြတြငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)ပကသကေသာဟဒးစေတာမားကတငျပၿပးမဗာေဟလာအေၾကာငးကတငျပခ သည။145

ဤဟဒးစအားေလလာသးသပျခငးျဖငမအေဝယာ(လ.န)သညေမာငလာအလ(အ.စ)အားမညမဆန႔ကငေၾကာငး၊(မနးတးေနေၾကာငး)သႏငေပသည။

145 120، صفحھ 7صحیح مسلم، جلد

217

ဟဒးစ(၂)။ရဝါယတေျမာကမားစြာကသးသပေလလာျခငးျဖငပထမစရာဟ၌ဟဒးစအတမားကေရးသားေသာအပစႏစစေပၚေပါကလာ၏။

ပထမအပစ။ ။အျပငပငးဆငရာၾကညလငသလ၊သမာဓရသမားျဖစၾကသည။(သ႔ေသာသာမန႐း႐းလမားပငတညး။)နးစပမႈရရရနအတြကဟဒးစအတမားကျပစၾကေပသည။အျပငပငးဆငရာအရဘာသာေရးသမားျဖစၿပး၊လထအေနျဖငကမးေတာျမတကရအာနဖတရြတမႈ၌စြေဆာငမႈရေစရန၊အဩဖ႔ေကာငးေသာစရာဟမား၏ျမငျမတမႈႏငပကသက၍ဟဒးစအတမားကျပစၿပး၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မဆငျပနသညဟဆၾကေလသည။

ဝမးနညးစရာမာဤကသ႔ေသာသမား၏အေရအတြကသညမနညးေခ။ေကာၾကားေသာစြနနပညာရငတစဦးကရသြာဘးအေနျဖငမမစာအပتذكارစာမကႏာ(၁၅၅)၌ေရးသားထားသညကား-စရာဟမား၏ျမငျမတမႈႏငပကသက၍ဟဒးစအတမားျပစေသာရဝါယတေတာမားကယ၍မရ ေခ။

ဤကသ႔ပငေျမာကမားစြာေသာသမားသညကမးေတာျမတကရအာနတြငစရာဟမား၏ျမငျမတမႈ၊၌သာမက၊ေကာငးျမတေသာလပရပမားႏငစပလဥး၍လညးဟဒးစအတမားျပလပခၾကသည။၎တ႔အေနျဖငနးစပမႈရရနႏငလထအားေကာငးျမတေသာလပရပဘကသ႔ဖတေခၚရနအလ႔ငာ၊ဟဒးစအတမားစစဥချခငးျဖစေပသည။

“သ႔ေသာမေကာငးတကာမေကာငးဆးသညမညသ႔မအကးအျမတမရေသာဂနာ၊လမလညျခငး၊လမညာျခငး၊ေလာကမကေမာမႈႏငအဟကမေမရာရးအးကမသနားမလညၾကေခ။”

ဤပညာရငအေနျဖငမမစာအပအျခားစာမကႏာ၌“ေဟကမ”ႏငအျခားဟဒးစကထကမားထမတငျပသညမာ-သလ၊သမာဓရေသာပဂၢလတစဦးအေနျဖငကရအာနကမးေတာျမတ၏စရာဟမား၊ျမငျမတမႈႏငပကသက၍ဟဒးစအတမားျပလပထား၏။၎အားတစဦး၊တစေယာကကေမးျမနးရာဤကသ႔အဘယေၾကာငျပရပါသနညး?အေျဖေပးသညမာ-

218

ကၽြနေတာအေနျဖငလထအားကမးေတာျမတကရအာနဘကသ႔စတမဝငစားသညကသ႔ေတြ႔ရ၍စတဝငစားလာေစရနအတြကဤကသ႔ျပရျခငးျဖစ၏ဟေျဖေလသည။

၎သမာဓရသအားတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာ

فلیتبوء مقعده من النار من كذب على

“မညသမဆလမလညပါက၊၎အတြကေနရာသညကားဂဟႏၷမျဖစေခ သည”ဟဆရာ၊၎အေနျဖငအေျဖျပနေပးသညမာ- တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ေတာမသညမာ- ... من كذب على

“မညသမဆကၽြႏပႏငဆန႔ကငဘကမသားေျပာဆပါေလ။”

ကၽြနေတာအေနျဖငဤမသားကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အကးအျမတအတြကေျပာရေၾကာငးျဖစပါသညဟေျဖေလ၏။!!

ကရသဘးတစဦးတစေယာကထဤကသ႔ေသာဟဒးစေတာမားကတငျပထားျခငးမဟတဘ၊အျခားစြနနပညာရငမားအေနျဖငလညးတငျပထားပါသည။(ပမ၍ကယကယျပန႔ျပန႔ေလလာႏငရနတနဖးႀကးမားေသာ“အလဂဒးရ”စာအပအတြ(၅)ရ وضاعین كذابین و ဆသညေခါငးစဥကေလလာသငေပသည။)

ဒတယအပစ။ ။ထသမားသညေငြအေျမာကအမားရရရနအလ႔ငာမအေဝယာႏငဗနအမငယာ၏အကးအျမတအတြကႏငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားပတခတကာဟဒးစအတမားျပလပခၾကသည။

သာဓကအားျဖင سمرة بن جندب ျဖစေပသည။မအေဝယာဆမဒးရဟမေလးသနးယၿပး၊ ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားပတခတ၍လပႀကခသ(အဗေနမလဂင(လ.န)အားခးကးေသာဟဒးစအတျပလပကာအာယတေတာ-

... مرضاة هللا نفسھ ابتغاء ري یش من ومن الناس စရာဟဘကရဟ

အာယတအမတ (၂၀၇)သညအဗေနမလဂင(လ.န)အတြကကေရာကလာျခငးျဖစၿပး၊ ... الدنیا الحیاة قولھ فى یعجبك من ومن الناس စရာဟဘကရဟ

219

အာယတအမတ(၂၀၄)သည ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)

အတြကကေရာကလာျခငးျဖစသညဟဆထား၏။ األكاذیب من ھذه ا ب نعوذ

ဤအတြကေၾကာင ေမာငလာအလ(အ.စ)အားဆန႔ကငေသာအေနျဖငဝဇ၌ေျခမားကေဆးေၾကာရမညဟ ရဝါယတအတျပလပထားျခငးသညအဩဖ႔မေကာငးေပ။

ဖနပအေပၚမဆာျပျခငး၊အသဥာဏႏငရရအတအျမင

ကၽြနေတာတငျပထားခသညအတငး၎တ႔(စြနန)အေနျဖငဝဇ၌ေျခမားကမဆာလပရမညအစားေဆးေၾကာဖ႔ဝါဂစ(ပ)ဆထားၿပး၊ဖနပအေပၚမဆာျပႏငေၾကာငး၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာအခကသကေသအျဖစတငျပထား၏။

ဤကစၥႏငပကသက၍အဟေလဘက(အ.စ)၏ဟဒးစေတာမားသညဆန႔ကငျငငးပယထားၿပးစြနန၏စစမနၿပးေနရာအမားအၾကား၌ဆန႔ကငထားေသာဟဒးစေတာမားပါရေပသည။

ရငးျပရမညဆလင-အဟေလဘက(အ.စ)ႏငေနာကလကရအာေအမာမမယာဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငဖနပအေပၚမဆာျပျခငးကခြငျပမထားေခ။သ႔ေသာေျမာကမားစြာေသာစြနနဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငခရး၌ျဖစျဖစ၊ေနရပ၌ျဖစျဖစဖနပအေပၚမဆာျပခြငေပးထားၿပးအခအနညးငယသာလအပခန(ခရး…)၌သာျပခြငေပးထားေပ၏။

ဤေနရာ၌အခေမးခြနးမားျဖစေပၚလာေပသည။

ေမးခြနး(၁)အဘယေၾကာငေျခမားကမဆာလပခြငမေပးထားပ၊ဖနပအေပၚေပးထားရပါသနညး?

ေျခမားကေဆးေၾကာရသညအေၾကာငးျပခက၌ေျခမားသညအညစအေၾကးမားစြကပေနသျဖင၊ေဆးေၾကာလငမဆာထကပေကာငးသညဟဆထား၏။

220

ဖနပအေပၚမဆာျပလပျခငးျဖငေဆးေၾကာသညေနရာကျဖညစြကေပးႏငပါသလား?

ေျမာကမားစြာေသာစြနနဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငေျခမားအားေဆးေၾကာျခငးကျဖစေစ၊ဖနပအေပၚမဆာျပျခငးႏစခအနကမတစခကလပလငလေလာကသညဟဆထားၾက၏။

ေမးခြနး(၂)ကမးေတာျမတကရအာန၌ဦးေခါငးႏငေျခမားကမဆာျပရမညဟမန႔ခကကဆန႔ကငၿပးဖနပအေပၚမဆာလပခြငအဘယေၾကာငေပးရပါသနညး?

ေမးခြနး(၃)တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညလြတေျမာကေအာငျမငရနအတြကကမးေတာျမတကရအာနႏငအတတ၊ အဟေလဘက(အ.စ)မန႔ဆထားေသာေျခမားကမဆာျပရမညဆသည အဟေလဘက(အ.စ)၏အဆအမန႔မားကလကမခရပါသနညး?

ေမးခြနး(၄)ဟဒးစေတာအခအရတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဖနပအေပၚမဆာျပလပခသညဟပါရသလအျခားတဘက၌လညးမနကနေသာဟဒးစေတာအရေျခေတာမားကမဆာျပခေၾကာငးပါရေပသည။ရဝါယတႏစခဆန႔ကငခန၌ကမးေတာျမတကရအာနဘကေ႔ရမ႐ႈၾကပါသနညး?

အဘယေၾကာငျပနာကေျဖရငးေပးႏငရန حاكم ႏငمرجع မရရပါသနညး?

ဒကစၥကၽြနေတာအေနျဖငစဥးစားေလေလ၊ပ၍အဩရေလေလပငျဖစေနပါသည။

الفقھ على المذاھب االربعھ စာအပ၌အခကအခမားႏငရငဆငရခနတြငဖနပအေပၚမဆာလပရနဝါဂစ(ပ)ျဖစၿပး၊ကနအခနမား၌ခြငျပထား၏။သ႔ေသာေျခမားကေဆးေၾကာျခငးကပမျမငျမတသညဟဆထား၏။

ဟနဖအေနျဖငဖနပအတြငးမမဆာျပျခငးကေဆးေၾကာျခငးထကပမျမငျမတသညဟဆထား၏။

221

شكر خدا ဟနဖမားအေနျဖငဤကသ႔လကခယၾကညထားၾကေပသည။146

ထ႔အျပငဖနပအေပၚမဆာျပျခငးႏငစပလဥးၿပးရဝါယတအေျမာကအျမားျဖငေသခာသြားၿပးျဖစ၍ဟဒးစမားအေနျဖင تواتر ဟဒးစေလာကတြငစတခရေသာလမးတစခ၊အထေရာကသြားၿပးဟဆေလ၏။147

ပ၍စတဝငစားစရာတစခသညကားစာေရးဆရာအေနျဖငဖနပအေပၚမဆာပကသက၍အကယတဝငမညကသ႔ေသာဖနပမားျဖစရမညျဖစေၾကာငး၊မဆာ၏အတငးအတာ၊အခန(ဘယႏစရက)သးရပါသနညး ?ဖနပအေပၚမဆာလပလငမြတစသဟပမား၊မက႐မား၊မဆာကဖကေပးေသာအရာအခကမား၊စညးကမးခကမား၊ လးဝသေရျဖစရမည။(သ႔)သေရမဟတပါကဖလ၊မလ၊အဖြငပါေသာဖနပမား၊အဖြငမပါေသာဖနပမားႏငပကသကေသာအဟကမမားစသညျဖင-အကယတဝငေရးသားထားပါသည။

ေမးခြနး(၅)အဘယေၾကာငအခကအခမား၊ခရး၊စစ…ႏငရငဆငရခန၌ဖနပအေပၚမဆာလပႏငေၾကာငးရဝါယတမားကေဖၚျပထားပါသည။အခကအခမားႏငေတြ႔ႀကရခန၌ဖနပခၽြတဖ႔မျဖစႏငပါသေလာ!အျခားအခကအခမား၌ေျဖရငးသလေျဖရငးသငေပသည။

ဤေမးခြနးမားအတြကအေျဖမရေခ။အေၾကာငးျပခကမားစြာျဖင႐း႐းကစၥတစခအျဖစေရာကေအာငလပခသညမအပ၊အျခားမဟတေခ။

ကၽြနေတာကယတငဤကသ႔ေသာသမားအနကမတစေယာကက-

ဂစသာေလဆပ၌ဝဇလပဖ႔လာၿပး၊ေျခမားကမဆာမလပဘ၊ေသေသခာခာေဆးေၾကာသြားသႏင၊ေနာကတစေယာကထပလာၿပးမကႏာႏငလကမားက

146 135، صفحھ 1الفقھ على المذاھب االربعھ، جلد

147 136ھمان مدرك، صفحھ

222

ေဆးေၾကာၿပး၊မမဖနပအေပၚမဆာျပကာနမာဇဖတဖ႔ထြကသြားသညကမကျမငကယေတြ႔ျဖစပါသည။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကသ႔ حاكم အကးအေၾကာငးဆငျခငတတရားရေတာမေသာပညာရအေနျဖငဤကသ႔အေၾကာငးျပခကမခငလေသာအမန႔မားကေပးတာျဖစႏငေခရပါသလားဟကၽြနေတာအေနျဖငစဥးစားမေလသည။(လးဝဥမျဖစႏငေခ။)

ဤေမးခြနးေမးၿပးေနာကရဝါယတမား၏ပငမရငးျမစကစးစမးေလလာရနအေရးႀကးေပသည။ထ႔ေနာကဤကသ႔ေသာဖသဝါမားအတြကအသဥာဏစဥးစားဆငျခငတတရားကအသးျပရနလအပေပသည။

အခရဝါယတေတာမား

(က) ဖနပအေပၚမဆာျပျခငးႏငစပလဥး၍အဟေလဘက(အ.စ)မဆငျပနလာေသာအကးအကားကမး၌အားလးတားျမစထားေပသည။

သာဓကအားျဖင။ ။

(၁)႐တ(ခ)သစး(ရ.ဟ)အေနျဖငابى الورد ထမတဆင၊ဆငျပနသညမာ-

ကၽြနေတာအေနျဖင(ابى الورد)မေအမာမမဟမၼဒဘာကရ(အ.စ)

အားေလာကထားသညအဘဇဇ(ဘ)ရနးေျပာသညမာကၽြႏပ(အဘဇဇ(ဘ)ရနး)သညေမာငလာအလ(အ.စ)ေရကဖယၿပးဖနပအေပၚမဆာျပသညကေတြ႔ရပါသည။

ေအမာမအေျဖေပးသညမာ- ابوظبیان မသားဆျခငးျဖစ၏။

فیھما ھل : فقلت ؟ الخفین الكتاب سبق : فیكم السالم) (علیھ على قول بلغكم أمارجلیك على تخاف ثلج تقیة أو عدو من ال إال : فقال رخصة؟

223

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏မန႔ထားေသာဟဒးစ၊ဖနပအေပၚမဆာလပရနကမးေတာျမတကရအာနအရမနကနပါသလား?ဆသညဟဒးစအသငထမေရာကလာပါသေလာ?

ကၽြနေတာ( ?အေနျဖငဖနပအေပၚမဆာျပခြငရပါသလား( ابى الوردဟေလာကထားရာ၊အေျဖေပးေတာမသညမာ-မရ။သ႔ေသာရနသမားအၾကားရ၍ေနခန၊သကငယာ၊ျပရခနႏငေျမျပငေပၚေရခမားျပန႔ေနသျဖငေျခေထာကအတြကအခကအခ၊ျဖစမညစးရမေနခန၌ခြငရေပသည။148

အထကပါဟဒးစေတာကေလလာသးသပျခငးျဖစအခအခကအလကမားကအသးျပႏငပါသည။

ပထမ။ ။ရဝါယတမားေအမာမအလ(အ.စ)ဖနပအေပၚမဆာျပခြငမေပး

ေၾကာငးေကာၾကားေနပါလက ابوظبیان ႏင၎ကသ႔ေသာသမားသညအဘယေၾကာငေအမာမအလ(အ.စ)ေျပာခပါသညဟေျပာရပါသနညး?

(မအအာဇလာဟတစနညးဆရလငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)

သညဖနပအေပၚမဆာလပခၿပးမပငဟလမေျပာ၊မသားေျပာသညကစြပစြထားျခငး ျဖစေပသည။)၎တ႔၏ေနာကကြယ၌ႀကးဆြသရေနပါသလား?

အငရာအလာဟကၽြနေတာအေနျဖငဤေမးခြနးကေျဖေပးပါမည။

ဒတယ။ ။ေအမာမအလ(အ.စ)သညကမးေတာျမတကရအာနတြငလတငးအတြကစမတေကာကျဖစေၾကာငးမန႔ေတာမထား၏။အကယ၍ကရအာနႏငဆန႔ကငဘကရဝါယတကေတြ႔ရပါက၊မလြမေသြရငးလငးခက၊အေၾကာငးျပခကကသဖစးလပရေပမည။(အထးသျဖငဝဇႏငပကသကၿပး၊အာယတေတာစရဟမာေအဒါ၌ပါရေနၿပး၊လးဝပယဖကျခငးခထားရေသာအာယတေတာ၊မဟတေခ။)(သ႔ျဖစပါ၍ရငးလငးခကသဖစးစသညျဖငရရေပမည။)

148 1092، حدیث 1تھذیب، جلد

224

တတယ။ ။ေအမာမမဟမၼဒဘာကရ(အ.စ)အေနျဖငလညးဖနပအေပၚမဆာျပျခငးႏငပကသကၿပးရဝါယတေတာအားမန႔ေတာမသညမာလညးအေရးႀကးသညအခန၊ဥပမာအရမးေအးၿပး၊ေျခမားကအႏရာယျဖစႏငေသာအခနကမန႔ထားေပသည။ (သကငယာအခနျဖစပါသည။)

(၂)မရဟြမရတ(ခ)စဒြတ(က)(ရ.ဟ)အေနျဖငမမ၏ကမး

من ال یحضره الفقیھ ၌ဟဒးစေတာတစပဒအားအမးရြလမေမနးေမာငလာအလ(အ.စ)ဆမ ဆငျပနထားပါသည။

ေမာငလာအလ(အ.စ)မန႔ေတာမသညမာ-

بسنتنا ولیستن فلیقتد بنا شیعتنا من كان فمن على الخفین ال نمسح ... ل بیت إنا اھ

အဓပၸာယ ။ ။“ကၽြႏပတ႔အဟေလဘက(အ.စ)မားသညဖနပအေပၚမဆာမျပေသာအဟေလဘက(အ.စ)မားျဖစေခသည။မညသမဆကၽြႏပတ႔၏ေနာကလကရအာျဖစပါက၊ကၽြႏပတ႔လပသလလကလပရမည။ကၽြႏပတ႔၏စြႏၷတအေပၚကငသးရေပမည။149

(၃)အျခားဟဒးစေတာတစပါး၌ေအမာမဆြာဒစ(က)(အ.စ)၏အသးအႏႈနးမာအဩစရာေကာငးသညဟဒးစျဖစေပသည။မန႔ေတာမသညမာ-

صالتھ غیر یتم و وضوئھ لم كتابھ و رسولھ و خالف هللا و الخفین فقد مسح على منمجزیة

149 415، صفحھ 4من ال یحضره الفقیھ، جلد

225

အဓပၸာယ ။ ။

((မညသမဆဖနပအေပၚမဆာျပမညဆလင၊အလာဟ၊ရစလ(ဆြ)၊ကရအာနကမးေတာျမတအားဆန႔ကငသျဖစၿပး၊၎၏ဝဇသညမျပညစေခ။၎၏နမာဇသညမပငေခ။150 ))

ဖနပအေပၚ မဆာမျပဖ႔ ေမာငလာအလ(အ.စ)၏ ရဝါယတေတာကဂ႐ျပၿပးေနာက ဖခေရရာဇးဟ၏ ဗစေမလာဟက တးညႇငးစြာဖတရမညလား၊အသကယျဖငဖတရမညလားဆသညကစၥဘကအာ႐ေရာကမပါသည။ေရးသားထားသညမာ-အပစတစစသညဗစေမလာဟကတးတးဖတရမညဟဆၿပးအမးရြလမေမနးေမာငလာအလ(အ.စ)သညကယကယဖတရမညဟဆထား၏။

ဆကလက၍ဖခေရရာဇးအေနျဖငေရးသားထားသညမာ-

نفسھ فى دینھ و بالعروة الوثقى فقد استمسك لدینھ من اتخذ علیا إماما

အဓပၸာယ ။ ။

((မညသမဆမမသာသနာ၌အလ(အ.စ)ကေခါငးေဆာငေအမာမအျဖစသတမတပါက မမ၏နဖစ(စတ)ႏငဘာသာက လၿခစတခရေသာေနရာသ႔ အပႏျခငးႏငတေပသည။151))

အျခားရဝါယတေတာမားဘကသ႔ေလလာၾကပါမည။

(ခ)ဖနပအေပၚမဆာျပျခငးႏငပကသက၍အပစႏစစရပါသည။

ပထမအပစ။ ။မညသညစညးမဥး၊စညးကမးခကမပါဘ၊ဖနပအေပၚမဆာျပခြငေပးထားေပသည။

150 279، صفحھ 1وسائل الشیعھ، جلد

151 207، صفحھ 1تفسیر كبیرفخر رازى، جلد

226

သာဓကအားျဖင။ ။စအဗငအဘးဝါကာစ၏ဟဒးစမရဖအာمرفوعه ျဖစပါ သည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ၾကားေတာမသညမာ-

الخفین بالوضوء على أنھ ال بأس

အဓပၸာယ ။ ။

((ဖနပအေပၚမဆာျပလပႏငေပသည။152))

ဘငဟကးကမး၌အျခားဟဒးစေတာတစပဒအားစဟးဘခါရ၊စဟးမြတစလင

ကမးမားမတဆငဂနာေပဟဇကဖာမတငျပသညမာ-

دعا بماء فبال قائما ثم سباطة قوم إلى علیھ وآلھ) إلى صلى هللا ) مشى رسول هللا

على خفیھ و مسح بماء فتوضأ فجئتھ

ကၽြနေတာအေနျဖငအထးေတာငးပနၿပး၊ရကရကႏငပငမတတႏငသညအဆးဤဟဒးစအားဘာသာျပနေရးသားပါမည။(အာယာသြလာဟအလအြဇမာမကာေရမးမရရာဇး)

အဓပၸာယ ။ ။

((တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အေနျဖငလမးတစမး၏အမႈကပနားမကြျမနးသြားၿပးေနာက၊အေပါသြားေတာမၿပး၊ကၽြႏပ(ဟဇကဖာ)ထေရေတာငးေတာမ၏။ကၽြနေတာသညေရေပးရာတမနေတာ ျမတႀကး(ဆြ)ကဝဇျပေတာမ၍ ဖနပမားအေပၚမဆာျပေတာမ၏။153))

152 269، صفحھ 1السنن الكبرى، جلد

153 270مدرك، صفحھ ھمان

227

မတခက။ ။ကၽြႏပတ႔ရအာေအမာမယာမားသညဤကသ႔ေသာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားေစာကားပတခတ၊သကၡာခထားေသာဟဒးစမား၊အေရးအသားမား…..ကလးဝလကမခေခ။(ဘာသာျပနဆသ)

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငဤဟဒးစေတာသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားေစာကားပတခတထားၿပးအခမနာဖစအေရၿခမားဘကမလပႀကထားေသာဟဒးစအတျဖစေၾကာငးစတခယၾကညပါသည။

ထ႔ေနာကစဟးဘခါရ၊စဟးမြတစလငကမးမား၌အသးခေဖၚျပထားပါသည။

ကၽြနေတာအေနျဖငေမးခြနးေမးစရာတစခသညကား-႐း႐းသာမနသကၡာရသ၊အေရးပါသတစေယာကအေနျဖငဤကသ႔ေသာသကၡာမေသာအလပ၊(အမႈကပးေဘး၌အေပါသြားျခငး)လပႏငပါသလား?(သ႔ေသာကမာၻသကၡာအရဆးလသားျဖစသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အား ေစာကားထားၾကသည။႐ငးေလစြ!(ဘာသာျပနဆသ)

မညမဝမးနညးစရာပငတညး။ဤကသ႔ေသာသကၡာကေစသညဟဒးစကမနကနတကပါသညဟခယထားေသာကမးမား၌ေဖၚျပထားၿပးယေန႔တငအေထာကအထားသကေသမားအျဖစအသးျပေနၾကပါသည။

မညသ႔ဆေစဤရဝါယတေတာမား၌သတမတခကစညးကမးမရဘ၊ဖနပအေပၚမဆာျပထားသညကေတြ႔ရေပသည။

ဒတယအပစ။ ။အေရးႀကးသညအခန၌ဖနပအေပၚမဆာျပျခငးကလကခေသာအပစျဖစေပသည။

သာဓကအားျဖင။ ။ရဝါယတေတာတစခ၌မကဒမဘင(န)ရရး(ဟ)သညဂနာေပအာေအရာထမတငျပသညမာ-

ကၽြနေတာ(မကဒမဘင(န)ရရး(ဟ))သညဖနပအေပၚမဆာျပျခငးႏငပကသက၍ဂနာေပအာေအရာထေမးျမနးရာ၊အေျဖေပးသညမာ-

အလ(အ.စ)ဆသြားသဟာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတခရးထြကေလရ၏။

228

ကၽြနေတာအေနျဖငဟဇရတ(သ)ေမာငလာအလ(အ.စ)ထလာၿပး၎ေမးခြနးကျပနေမးရာ၊အေျဖေပးသညမာ-

على خفافنا یأمرنا بالمسح (صلى هللا علیھ وآلھ) مع رسول هللا كنا إذا سافرنا

အဓပၸာယ ။ ။

ကၽြနေတာအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတခရးထြက သညအခါဖနပအေပၚမဆာျပ၍အားလးကအမန႔ေပးေလ၏။154

ေကာၾကားေသာဟဒးစပါရဂဘငဟကးသညမမစာအပالسنن الكبرىစနနႏလကဗရဟကမး၌ هللا علیھ وآلھصلى علیھ باب الخف الذى مسح رسول هللا ၏ေခါငးစဥျဖင ေရးသားထားသည။ ၎ေခါငးစဥ ေအာက၌ ေဖၚျပထားေသာရဝါယတေတာမားအရသရသညမာ-မဟေဂးရး(န)

ႏငအနဆာတ႔အေနျဖငဖနပအဖြငမား၊ အမားစ သးစြေၾကာငး သရေပသည။(ဆလသညမာေ႔ရ ပတေနာကဖြငဖနပမားကဆလသည။)

155 مشققة مخرقة و األنصار المھاجرین خفاف و كانت كذلك

ဤအတြကေၾကာင၎တ႔အေနျဖငမမတ႔ဖနပမားမခၽြတဘမဆာလပခသညမာ ျဖစႏငေခမားေပသည။စတဝငစားစရာတစခသညမာ-ဖနပအေပၚမဆာျပရမညဟဟဒးစေတာမားကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမတငျပေသာသာဝကမားတစခါတစရသာတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၌ ခစားၾကၿပး၊ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အေနျဖငအၿမခစားေနသျဖစေပသည။

ေကာၾကားေသာစြနနဟဒးစေတာမားအရေမာငလာအလ(အ.စ)

သညဖနပအေပၚမဆာျပျခငးကလကမခေခ။ဒထကပ၍အအားသငစရာသည

154 272، صفحھ 1السنن الكبرى، جلد .

155 283، صفحھ 1السنن الكبرى، جلد

229

ကားဟဇရတ(သ)အာေအရာအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမဆငျပနထားေသာဟဒးစေတာျဖစေပသည။

الخفین على أمسح إلى منأن قدماى أحب لئن تقطع

အဓပၸာယ ။ ။

ကၽြႏပအေနျဖငဖနပအေပၚမဆာျပျခငးထကေျခႏစဖကျဖတသြားသညကပမ၍ႏစသကေပသည။156

ေနာကဆးရလဒ

၁။ကမးေတာျမတကရအာန(စရဟမေအဒါ၊အာယတ၆)အရဝဇျပရာ၌တာဝနအစစသညေျခမားအေပၚ(ေျခမကစအထ)မဆာျပရမညျဖစၿပး အဟ ေလဘက(အ.စ)ေနာကလကဓမၼသတပညာရငမားအားလး၏ဖသဝါမားအားလးသညလညး ဤအတငးပငျဖစေပသည။

၂။စြနနဓမၼသတပညာရငမားအားလးနးပါးအေနျဖငေျခမားအား ေဆးေၾကာျခငးက တာဝနအစစအျဖစလကခၿပးအမားစသညဖနပအေပၚမဆာျပျခငးက ခြငျပထားၿပး၊အခကအေရးေပၚအခန၌ ခြငျပထားေပသည။

၃။အဟေလစြႏၷတ၏ဟဒးစကမးမား၌ဖနပအေပၚမဆာႏငပကသကၿပး တစခႏငတစခဆန႔ကငဘကဟဒးစေတာမားပါရရာသေတသတစဦးအတြကသသယကျဖစေစပါသည။

တစခကခနတငးအတြကခြငေပးထားသညဟေျပာျပထားၿပး၊အခကအေရးေပၚအခန၌ခြငေပးထားသညဟဆ၏။အေရးေပၚအခနအားလမးခရး၌ (၃)ရကမမေဒသ၌(၁)ရကဟသတမတထား၏။

၄။ရဝါယတအားလးေပါငးၿပးအေကာငးတကာအေကာငးဆးနညးလမးသညကား-

156 98، صفحھ 1مبسوط سرخسى، جلد .

230

ေျခမားကမဆာျပရမညအမန႔ကအမန႔အစစအျဖစသတမတၿပ း၎တ႔(စြနန)အနျဖငမမတ႔အကသာအရေျခမားကေဆးေၾကာျခငးအမန႔ေပၚမဆာျပ ျခငးကအေရးေပၚအခန၊အခကအခႏငရငဆငရခန၊ဥပမာ-စစပြအတြငးစစဗလဖနပမားစးထားရ၊ခၽြတ၍အခကအခရေနခန၌ျပလပရေပမည။

၉။ဗစမငလာဟ

ဟမဒစရာဟ

၏အစတအပငး

ျဖစပါသည။

231

အဩစရာ

အဟေလဘက(အ.စ)၏ေနာကလက(ရအာ)မားအေနျဖငကအဗာေကာငးေတာသ႔ဟဂျပဖ႔သြားေရာကသညအခါအဟေလဘက(အ.စ)၏သြနသငခကအရစဝါဗရရနအလ႔ငာမကစဂစဒြလနဘ၌စညးလးေရးကဦးထပထားၿပးစြနနနမာဇေဇဂမာအတ၌ ဝငေရာကဖတၾကသည။

ထအခနတြငရအာမားကအအားသငေစေသာအရာသညေရ႕ေဆာငဆရာသည လးဝ၊ بسم هللا الرحمن الرحیم ကစရာဟဟမဒအစ၌မဖတေခ။(သ႔)တးတးေလး(သ႔)ဖနးကြယၿပး၊ဖတေလ၏။႐တစြအဆးအသထတဖတရမည နမာဇ(ဥပမာ)မဂရစ၊ေအရာ၊ဖဂရ၌ပငအသမထတေခ။

အမနတကယမကာဟေရႊၿမေတာ၌ပႏပထတေဝေသာကမးျမတကရအာနအတြငးစရာဟဟမဒ၏အာယတေတာ(၇)ချပဆထားၿပး

بسم هللا الرحمن الرحیم သညပထမဦးဆးအာယတအျဖစေဖၚျပထားပါသည။

ဤအတြကေၾကာငအားလးအအားသငစရာပငျဖစေနသည။ကမးေတာျမတကရအာန၏အေရးအႀကးဆးအာယတေတာအားေမထားၾက ကနသနညး?

ကၽြႏပတ႔(ရအာ)အားဗစေမလလာဟႏငပကသက၍ေမးျမနးလငကၽြႏပတ႔အေနျဖင၎အဟေလစြႏၷတ၏ရဝါယတေတာမား၊အျဖစအပကသမငးမားကတငျပလငအဩၾကေပသည။

ဒအတြကေၾကာငပမ၍သငေတာသညကားပထမဦးဆးအဟေလစြႏၷတဓမၼသတပညာရငမား၏လကရ“ဖသဝါ”ျဖစသည။ထ႔ေနာကဤကစၥႏငဆငေသာရဝါယတေတာမားကတငျပပါမည။

ၿခငေျပာရလငအဟေလစြႏၷတဓမၼသတပညာရငမားသညအဖြ႔(၃)ဖြ႔ရပါ သည။

၁။ေအမာမရာေဖအးႏင၎ေနာကလကမားသညဗစေမလလာဟစရာဟဟမဒ၏အစျဖစၿပး၊နမာဇ၌ဖတကဖတရေပမည။အကယ၍နမာဇကဇဟရ ႏငအစရ

232

ျဖစပါက တးတးဖတရမည။ နမာဇ(ဖဂရ၊မဂရစ၊ေအရာ)၌ အသကထတ၍ဖတရမညဟခယထားေပသည။

မတခက။ ။ဟမဒစရာဟႏငစရာဟဟမဒကြာျခားေပသည။

ဟမဒစရာဟဆသညမာစရာဟဟမႏငအျခားစရာဟျဖစၿပး၊စရာဟဟမဒဆသညမာစရာဟဟမဒတစခတညးကသာဆလ၏။

၂။ေအမာမဟနဗလႏင၎ေနာကလကမားအေနျဖငနမာဇ၌ဗစေမလလာဟဖတရနဝါဂစ(ပ)ျဖစေပသည။သ႔ေသာတးတးဖတရေပမညဟခယထားေပသည။

၃။ေအမာမမာလစ၊ေအမာမအဘဟနဖာႏင၎တ႔၏ေနာကလကမားအ ေနျဖငဗစေမလလာဟ ကနမာဇ၌လးဝမဖတၾကဟခယထားေပသည။

စြနနေကာၾကားေသာပညာရငအဗေနကသမာသညမမစာအပမြဂနး၌ေအာကပါအတငးေရးထားေပသည။

أكثر فاتحة و أول كل سورة فى قولمشروعة فى أول ال الرحیم إن قراءة بسم هللا الرحمنرؤھا فى أول الفاتحةاألوزاعى ال یقالعلم و قال مالك وأھل

... و یروى غیر مسنون و ال تختلف الروایة عن أحمد أن الجھر بھا ...

… بن جبیر الجھر بھا و ھو مذھب الشافعى مجاھد و سعید عن عطاء و طاووس و

အမားစပညာရငမားအျမင၌ဗစေမလလာဟအားစရာဟမဒႏငအျခားစရာဟမား၏အစ၌ဖတရနျဖစၿပး၊မာလစခေအာငဇအး(စြနနဓမၼသတပညာရင)စရာဟမဒအစ၌မဖတဖ႔ဆေလသည။အဟမာဒဗငအနဘလထမဆငျပနေသာရဝါယတအရအသထတ၍ဗစေမလလာဟဖတလငမြတစသဟတမျဖစေၾကာငး(စဝါပမရေၾကာငး)အားလးကဆထားေၾကာငးျဖစ ေပသည။ ...အသာ၊သြာအးစ၊မဂဟစ၊စဟးဒဗငဂာဘးရတ႔၏ဆငျပနထားေသာရဝါယတမားမလညးအသထတ၍ဗစေမလလာဟကဖတရေပသည။ေအမာမရာဖ၏အျမငသညလညးဤအတငးျဖစေပသည။157

157 521، ص 1المغنى ابن قدامھ، جلد

233

အထကပါစာပဒ၌(၃)မးစလးကေဖၚျပထားေပသည။

“သဖစးရြလမနး”ကမး၌ဝါဟပဖေဟလထမေအာကပါအတငးေဖၚျပထားပါသည။

... بآیة من الفاتحة و ال غیرھا إال من سورة النمل قال المالكیة و الحنفیة لیست البسملة … بسم هللا الرحمن الرحیم مع الفاتحة فى كل ركعة سرا إال أن الحنفیة قالوا یقرء المنفرد من الفاتحة یجب قرائتھا فى الصلوة إال أن الحنابلة و قال الشافعیة و الحنابلة البسملة آیة

سرا و ال یجھر بھا و قال الشافعیة یسر بھا فى الصالة السریة: قالوا كالحنفیة یقرؤ بھاالصالة الجھریة و یجھر بھا فى

ေအမာမမာလစခ၊အဘဟနးဖာတ႔၏ေနာကလကမားသညဗစေမလလာဟစရာဟဟမဒႏငအျခားအစတအပငးမဟတေၾကာငး၊စရာဟနမမလ၌ပါေသာ(ဗစေမလလာဟ)သာလငအစတအပငးျဖစေၾကာငးဆထားပါသည။အဘဟနးဖာ၏ေနာကလကမားသညနမာဇတစေယာကထဖတေနခန၌ဗစေမလလာဟကတးတးဖတရနျဖစၿပး၊သ႔ေသာရာေဖအးမားအေနျဖငဟနဘလလ မားအေနျဖငဗစေမလလာဟသညစရာဟဖြာ ေသဟာ၏အစတအပငးျဖစၿပး၊ နမာဇတငး၌ဖတကဖတရေပမည။

ကြာျခားခကသညဟနဘလလမားအေနျဖငရာေဖအးမားကသ႔အသထတဖတခြငမရေၾကာငး၊တးတးေျဖးညႇငးစြာဖတရမညဟဆထား၏။သ႔ေသာရာေဖအးမား အေနျဖင နမာဇေအခဖာသး(နမာဇ၊ဇဟရ၊အစရ)က တးတး၊နမာဇဂဟရး(ဖဂရ၊မဂရစ၊ေအရာ)ကအသထတဖတရမညဟဆထား၏။158

အထကပါအဆအမန႔မားကေလလာသးသပၿပးေနာကရအာမားႏငအနးစပဆးေဖကာသညရာေဖအးမားျဖစေၾကာငးသရပါသည။ကြာျခားသညမာရအာဓမၼသတပညာရငမားအေနျဖငဗစေမလလာဟကနမာဇတငးအသထတဖတရနမြတစသဟပ(စဝါပ)ရမညဟသတမတထားၿပးစရာဟမား၏အစတအပငး

အျဖစလကခၾကပါသည။

158 46، صفحھ 1تفسیر المنیر، جلد

234

ဧကနမခသေတသတစဦးအတြကအအားသငရေပသည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည(၂၃)ႏစတငတငနမာဇမားကဂမအတဦးေဆာငဝတျပေပးခသည။သာဝကမားအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အသေတာကနားေသာတဆငခၾကေပ၏။သ႔ေသာဝဖာသျဖစၿပးအခနမၾကာခငကာလ၌ပငတစခကဗစေမလာဟဖတဖ႔တားျမစထားေၾကာငး၊တစခက ဖတဖ႔ဝါဂစ(ပ)၊တစခကတးတး၊တစခကနမာဇဂဟရး၌အသကယ!

ဤကသ႔ကြျပားေနျခငးျဖငေသးေသး၊မႊားမႊားကစၥမဟတေၾကာငး၊မကကြယျပထား၍မရေၾကာငးမသရပါသေလာ!

ဤအဩစရာကြာျခားမႈမားကၾကညျခငးျဖငေနာကကြယ၌အာဏာရငအပစတစခကႏငငေရးကစားထားေၾကာငး၊ဒလဆန႔ကငဘကဟဒးစေတာမားကအတလပၿပးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ေျပာခပါသညဟလထအားလညျဖားေနသမား၏လကခကပငျဖစေၾကာငးသႏငေပသည။(ဤအေၾကာငးက(အငရာအလာဟ)ေ႔ရ၌ပပျပငျပငတငျပပါမည။)

စဟဘခါရ၌ဤလဝကခကကအရပအေယာငျပေနေသာဟဒးစေတာပါရေပသည။မသာေရဖအေနျဖငအမရဗငဟဇး(န)ထမတငျပသည မာ-

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)သညဗစာေရၿမ၌နမာဇေ႔ရေဆာငဝတျပေပးစဥအမရဗငဟဇး(န)မေျပာၾကားသညမာ-

هللا علیھ وآلھ) (صلى رسول هللا نصلیھا مع صالة كنا ھذا الرجل ذكرنا

“ဤပဂၢလ(ေမာငလာအလ(အ.စ))သညနမာဇေ႔ရေဆာငဝတျပေပးၿပးကၽြႏပတ႔က တမန ေတာျမတႀကး(ဆြ)၏နမာဇကျပနလညသတေပးပါလား။ ”159

အထကပါအခကကၾကညျခငးအားျဖငအရာရာတငးအတြက႐တစြအဆးနမာဇကပင၊ေျပာငးလကၾကေၾကာငးထငရားေနပါသည။

159 190، صفحھ 1صحیح بخارى، جلد

235

ေအမာမရာေဖအးအေနျဖငလညးမမကမး“ االم ” ၌ဝါဟပဗငကးဆနမတဆငတငျပသညမာ-

الصالة قد غیرت حتى هللا علیھ وآلھ) ( صلى كل سنن رسول هللا

“တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏စြႏၷတေတာမားကေျပာငးလပစၾကသည။

ယတစြာနမာဇကေတာငအလြတမေပးပါေလ။”160

ဗစေမလလာဟအားအသထတဖတရနတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဟဒးစေတာမား

စြနနမား၏ေကာၾကားေသာကမးမား၌ဤကစၥႏငစပလဥးၿပးတစခႏငတစခဆန႔ကငေနေသာဟဒးစေတာမားပါရေပသည။ဤအခကကအေၾကာငးျပ၍“ဖသဝါ”လညးကြာျခားသြားေပသည။

အဩစရာေကာငးသညမာ-တစခႏငတစခဆန႔ကငဘကဟဒးစေတာႏစခ၏ရဝး(ဆငျပနသ)သညတစေယာကထျဖစေနေသာေၾကာငျဖစေပသည။သာဓကမားကေ႔ရ၌တငျပပါမည။

ပထမအပစ

ဗစေမလလာဟအားစရာဟဟမဒ၏အစတအပငးအျဖစသတမတသညအျပင၊အသထတ၍ဖတရနကပငမြတစသဟပ(သ႔)ဝါဂစ(ပ)အျဖစခယထားပါသည။

ကၽြနေတာအေနျဖငဟဒးစေတာ(၅)ပဒအားနာမညေကာရဝး(၅)ချဖငေရးသားေပးပါမည။

160 269، ص 1االم، جلد

236

ဟဒးစေတာ၁။ ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)ဆမဟဒးစေတာ(၁)ပဒကတငျပ ပါမည။ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏ျမငျမတမႈကမြတစလငတငးသေပသည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငအတခရး၌ျဖစေစ၊အမ၌ျဖစေစ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ) ေဘး၌ဘယသရရ၊မရရအခနအခါတငးအတရေတာမေသာသာဝကႀကးျဖစေပသည။

ကသနသညမမ၏စနနကမး၌ေရးသားထားသညမာ-

ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)မန႔ေတာမသညမာ-

جمیعا فى السورتین الرحمن الرحیم ) یجھر ببسم هللا لیھ وآلھصلى هللا ع ) كان النبى

((တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည بسم هللا الرحمن الرحیم အားအသထတ၍စရာဟႏစခ(စရာဟဟမဒႏငအျခားစရာဟ)အားဖတရြတေတာမခ

သည။161 ))

ဟဒးစေတာ၂။အနကဗငမာလကခ(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အထးအမအေစခ)မမ၏လငယဘဝက တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားျပစမႈ၌အသးျပခသည။သာဓကျဖစေပသည။ဟာကငမအေနျဖငမြတစသဒါရတ(က)

ကမး၌၎သာဝက၏ဟဒးစေတာကတငျပသညမာ-

خلف عثمان و خلف أبى بكر و خلف عمر و (صلى هللا علیھ وآلھ) و صلیت خلف النبى162 الرحمن الرحیم بسم هللا بقرائة كانوا یجھرون خلف على كلھم

161 ،1، ھمین حدیث را سیوطى در كتاب درالمنثور، جلد 302فحھ ، ص1سنن دارقطنى، جلد

آورده است22صفحھ

162 232، صفحھ 1مستدرك الصحیحین، جلد

237

ဟဒးစေတာ၃။ဒါရြလကသနအေနျဖငဟဇရတ(သ)အာေအရာသည(ေန႔၊ညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အနား၌ရေနေသာၾကငရာေတာ)ထမဟဒးစေတာကေရးသားထားသညမာ-

الرحمن الرحیم ببسم هللا (صلى هللا علیھ وآلھ) كان یجھر إن رسول هللا

(( တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည الرحمن الرحیمبسم هللا အားအသ ထတ၍ဖတရြတေတာမခသည။163 ))

ဟဒးစေတာ၄။အဘဟရနးရဟ(စြနညေနာငမား၏ေကာၾကားေသာရဝးျဖစၿပးေစဟကမးႀကးမားႏငအျခားကမးမား၌အေျမာကအမား၎၏႐ဝါယတမားကထညသြငးထားပါသည။)

၎အေနျဖငေျပာၾကားသညမာ-

فى الصلوة الرحمن الرحیم ببسم هللا (صلى هللا علیھ وآلھ) كان رسول هللا

((တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညနမာဇ၌ م هللا الرحمن الرحیمبسအားအသထတ၍ဖတရြတေတာမခသည။164))

ဤဟဒးစေတာအားေကာၾကားေသာဟဒးစကမးမားျဖစသညကမး ၃ကမး

၁။ الكبرى السنن ၂။ مستدرك حاكم ၃။ سنن دارقطنى ၌ပါရေပသည။

ဟဒးစေတာ၅။ဟဒးစေတာတစပါး၌ဂနေပဂးဘေရအးလ(အ.စ)သညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားနမာဇဖတနညးကလမးညႊနရာ၌ بسم هللاကအသထတ၍ဖတ ရြတခေလသညဟပါရ၏။

163 23، صفحھ 1الدر المنثور، جلد

164 47، صفحھ 2السنن الكبرى، جلد

238

ႏအမနးဗငဘရးမဆငျပနခကဒါရြလကသနအေနျဖငေရးသားထားသညမာ- တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ေတာမသညမာ-

الرحمن الرحیم ببسم هللا فجھر عند الكعبة امنى جبرئیل

((ဂးဘေရအးလ(အ.စ)သညကအဗာေကာငးေတာအနး၌ကၽြႏပအတြကေ႔ရေဆာင ဝတျပမႈတာဝနထမးေဆာငခနတြင بسم هللا الرحمن الرحیمကအသထတ၍ ဖတရြတခေလသည။165 ))

အျခားေျမာကမားစြာေသာဟဒးစေတာမားပါရေသးသည။

စတဝငစားစရာေကာငးသညအခကက رحیمبسم هللا الرحمن ال ကအသထတ၍ဖတရြတရမညဟပါရေသာဟဒးစေတာမားကစြနနအေကာအေမာပညာရငမားကတငျပထားျခငးျဖစၿပး၊၎တ႔အနကအခပညာရငမားသညသာဓကအားျဖငဟာကငမသညမမ၏ကမး مستدرك ၌ဟဒးစေတာမား၏ေအာကတြငဤဟဒးစေတာမားခငလမနကနပါသညဟေရးသားထားျခငးျဖစပါသည။

ဤေနရာ၌ဆကလက၍တငျပရနအေရးႀကးေသာအခကသည ကား-အဟေလဘက(အ.စ)၏ဟဒးစေတာမားကေရးသားထားေသာ၊ အကးအကားကမးမားအားလး၌ بسم هللا الرحمن الرحیم အားစရာဟဟမဒ၏အစတအပငးအျဖစခယထားၿပး၊ بسم هللا အားအသထတ၍ဖတရြတရမညဆထားေသာဟဒးစေတာအားလးသည“မသာဝါေသ”(စဥဆကမျပတစစမနေသာနညးလမးျဖငကၽြနေတာထေရာကရလာေသာစစမနေသာ ဟဒးစေတာ)

မားျဖစေပသည။

165 309، صفحھ 1سنن دارقطنى، جلد

239

ပမ၍အကယတဝငေလလာႏငရန၊ဝဆာေအေလရအာကမး ابواب قرائتေခါငးစဥျဖငအခနး(၁၁/၁၂/၂၁/၂၂)၌ေလလာႏငေပသည။အဟေလဘက(အ.စ)မတဆငပါရေသာေျမာကမားစြာေသာဟဒးစေတာမားက“ကာဖ”ကမး၊“အခဗာရြလေရဇာ(အ.စ)”ကမး“မြတစသဒါရကခကလဝဆာေအ” ကမး ابواب قرائت ေခါငးစဥေအာက၌ေလလာႏငေပသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငရအာ၊စြနနကမး၌ပါရေသာဟဒးစေစစကလငးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ေတာမထားေသာကရအာနႏငအဟေလဘက(အ.စ)အားလကကငထားၿပးလမးလြ၊လမးမားမလြတေျမာကမႈရရနမႀကးစားသငပါသေလာ?

ဤကသ႔အယအဆလြေသာ၊ျပနာကစၥရပမားတြငအဟေလဘက(အ.စ)၏မဇဟပဘကသ႔ဦးညႊနၿပး၎တ႔၏အမန႔ဩဝါဒမားအေပၚ၊မကငသးသငပါသေလာ?

ဒတယအပစ

مبسم هللا الرحمن الرحی အားစရာဟဟမဒ၏အစတအပငးအျဖစမသတမတဘ၊အသထတ၍ဖတရြတျခငးကလညးတားျမစထားေသာရဝါယတမားျဖစပါသည။ေအာကပါအတငးျဖစပါသည။

ဟဒးစေတာ၁။စဟးမြတစလင၌ قتاده မတဆငရဝါယတေတာအားေရးသားထားသညမာ-

အနကစေျပာၾကားသညမာ-

(صلى هللا علیھ وآلھ) لیت مع رسول هللاص

بسم هللا الرحمن الرحیم یقرء منھم فلم أسمع احدا و ابى بكر و عمر و عثمان

240

((ကၽြနေတာအေနျဖငရစေလခဒါ၊အဘဘာကရ၊အမာရ၊အြတစမနးတ႔၏ေနာက၌နမာဇဝတျပခရာ၊၎တ႔၏ بسم هللا ဖတရြတသကတစခါမမၾကားဘးေခ။166 ))

ဤဟဒးစကဂ႐စကေပးပါ။ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏အေၾကာငးမပါရေပ။

အအားသငစရာအခကသညကား-အနကစအေနျဖင بسم هللا အားအသထတ၍ဖတရြတခသညဆေသာဟဒးစေတာ၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညခလဖြာ(၃)ဦးႏငေမာငလာအလ(အ.စ)တ႔၏ေနာက၌နမာဇဝတ ျပခ ရာبسم هللا အားအသထတ၍ဖတရြတခသညဆၿပး၊ဤပဂၢလသညအျခားဟဒးစေတာ၌တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငခလဖြာ(၃)ဦးေနာက၌နမာဇဝတျပခရာ၎တ႔သည بسم هللا အားအသထတ၍မဖတရြတခေၾကာငးဆထားေလ၏။

ဤေနရာ၌အသဥာဏရသတစေယာကအတြကစဥးစားဖ႔ေနရာမဟတပါသေလာ?

ပထမဟဒးစ(အသထတ၍ بسم هللا ဖတရြတခေၾကာငး)ကပယဖကရနဒတယဟဒးစအားလပႀကေရးသားထားေပသည။(ေ႔ရ၌ေဖၚျပပါမည။)ၿပးေနာကအနကစဟအမညတပေပးထားသည။ဤအတြကေၾကာငအသထတမဖတရဆေသာဒတယဟဒးစ၌ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏အမညကမထညသြငးထားျခငးျဖစေပသည။အကယ၍ထညလကပါကဟဇ ရတ(သ)အလ(အ.စ) သညအသထတ၍ هللابسم ဖတရြတခသျဖစၿပး၊ ေနရာတငး၌ေမာငလာအလ(အ.စ)အားအခစထားသမားရေနသျဖငသကၡာကခရျခငး၊အျဖစမေရာကေအာငေရာငထားျခငးျဖစေပသည။

166 12ن قال ال یجھر بالبسملة، صفحھ ، باب حجة م2صحیح مسلم، جلد

241

ဟဒးစေတာ၂။အဗဒြလာဟဗငမဂေဖလထမဆငျပနခကကစနနဘငဟကး၌ေျပာျပထားသညမာ-

حدث؟أى بنى م: فقال بسم هللا الرحمن الرحیم سمعنى ابى و أنا أقرء

عثمان فلم (صلى هللا علیھ وآلھ) و ابى بكر و عمر و صلیت خلف رسول هللا

بسم هللا الرحمن الرحیم أسمع أحدا منھم جھر

((ကၽြနေတာနမာဇ၌အသထတ၍بسم هللا ဖတရြတခရာကၽြနေတာအေဖၾကားသြားသညအခါေျပာေလ၏။ေပဒအတလပေနရသလား? ငါအေန ျဖငရစလခဒါ(ဆြ)၊အဘဘာကရ၊အမာရ၊အြတစမနးတ႔၏ေနာက၌နမာဇဝတျပခရာ၊بسم هللا ဖတရြတသကတစခါမ မၾကားဘးေခ။167))

ဤဟဒးစ၌လညးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏အေၾကာငးမပါရေပ။

ဟဒးစေတာ၃။အလမအဂမးဂလဝဇး(သြ)သပရာန၌အဗေနအဘာစ၏ရဝါယတေတာကတငျပထားသညမာ-

المشركون ھزء منھ ) إذا قرء بسم هللا الرحمن الرحیم صلى هللا علیھ وآلھ(كان رسول هللا

ھذه فلما نزلت «الرحمن» و كان مسیلمة یسمى قالوا محمد یذكر إلھ الیمامة ـ و

ال یجھر بھا؟ ان) صلى هللا علیھ وآلھ(اآلیة امر رسول هللا

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညبسم هللا အားအသထတ၍ဖတရြတခန၌မရာေရကမားအေနျဖငေျပာငေလာငခၾကသည။အေၾကာငးသည ကား-یمامھ ေဒသ ၌ مسیلمھ (ရစလအတ) ၏ အမညမာ «رحمان»

ျဖစေပ၏။၎တ႔အေနျဖငေျပာ ၾကသညမာ- မဟမၼဒ(ဆြ)ေျပာေသာرحمان သညیمامھ ကအလာဟျဖစ သညဆၾကသျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညبسم هللاအားအသ ထတ၍မဖတရနအမန႔ေပးခေလ၏။

167 52، صفحھ 2السنن الكبرى، جلد

242

ဤဟဒးစသညလပႀကထားေသာဟဒးစျဖစေၾကာငးထငရားေပသည။အေၾကာငးသညကား-

ပထမအခက-«رحمن»စကားလးသည بسم هللا الرحمن الرحیم၌သာတြငပါဝငသညမဟတေခ။ ကမးေတာျမတကရအာန အတြငး(၅၆)ႀကမပါဝငေပသည။စရာဟမရရမ(အ.စ)အတြငး၌ပင(၁၉)ႀကမပါရေပသည။သ႔ျဖစပါ၍စရာဟမားကလညးမဖတရြတရမညျဖစပါသည။ဖတရြတပါကမရာေရကမားသညေျပာငေလာငၾကမညျဖစေပသည။

ဒတယအခက-မကာၿမရမရာေရကမားသည بسم هللا الرحمن الرحیم အားေျပာငေလာငသေရာခၾကျခငးမဟတေပ၊ကရအာနတစအပလးကလညးေျပာငေလာငသေရာခၾကေပသည။ဤအတြကေၾကာငကမးေတာျမတကရအာန၌ ေနရာအေျမာကအမားပါရေပသည။သာဓကအားျဖငစရာဟေနအာယတေတာ၁၄၀တြငပါရသညမာ-

بھا ویستھزأ بھا فال تقعدوا معھم إذا سمعتم آیات هللا یكفر

ထနညးတစြာ၎ မရာေရကမားသညအာဇနကပငေျပာငေလာငသေရာခၾကေၾကာငးစရာဟမာေအသအာယတေတာ၅၈၌ေဖၚျပထားသည။

نادیتم إلى الصالة اتخذوھا ھزوا وإذا

ဤကသ႔ေျပာငေလာငသေရာျခငးခရၿပးေနာကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအာဇနမေပးဖ႔၊အာဇနအားတးတးေပးဖ႔အမန႔ေပးခပါသ လား?

အဓကတကကြကအေနျဖငမရာေရကမားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားေျပာငေလာငသေရာထားေၾကာငးစရာဟေနဆာအာယတ၃၆၌ပါရေပသည။

یتخذونك إال ھزوا الذین كفروا إن وإذا رآك

သ႔ျဖစပါ၍ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ) သညအျပငမထြကဖ႔လးဝသငေပ၏။အားလးကခဏထားပါေလ။အလာဟဟအရငျမတကယေတာတငမရာေရကမား၏ေျပာငေလာငသေရာမႈမကာကြယေပးမညဟကတေပးထားေပသည။

243

إنا كفیناك المستھزئین 168

တတယအခက။ ။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည«رحمن»ဆသညစကားကဝကဖ႔(သ႔)တးတးဖတဖ႔အမန႔ေပးရသညအထျဖစေလာကေအာင مسیلمھဆသညမာဘယသနညး?၎အျပင مسیلمھ ဖတေခၚမႈ သညဟဂရ၁၀ခႏစမျဖစလာၿပး ထအခန၌ အစၥလာမသာသနာသညအားအေကာငးဆးျဖစေနၿပးျဖစေပသည။

အထကပါအခကမားကေလလာသးသပျခငးျဖငအမနတရားကသရႏင ၿပး၊ဟဒးစလပႀကထားသမားသညအခနအခါႏငေနရာကထညမ တြကမသမားျဖစၾကေပသည။

ဟဒးစ၄။ အဘရနးေဘသညမမစာအပမြတစနပဖ၌ေရးသားထားၿပးအဗေနအဘာစေျပာၾကားသညမာ-

الجھر ببسم هللا الرحمن الرحیم قرائة األعراب

(( بسم هللا الرحمن الرحیم အားအသထတ၍ဖတရြတျခငးသည

အာရပေတာသားမား ဓေလစ႐ကပင ျဖစေပသည။169))

အျခားဟဒးစေတာ၌အလဗငဇကဗငဂနအနေျပာၾကားသညမာ-

အဗဒြလာဟဗငအဘာစ၊ အဗဒြလာဟဗငအမာရ၊အဗဒြလာဟဗငဇကတ႔(၃)ဦးလးبسم هللا الرحمن الرحیم အားအသထတ၍ဖတရြတခၾကေပသည။170

168 95سوره حجر، آیھ

169 89، صفحھ 2مصنف ابن ابى شیبھ، جلد

170 21، صفحھ 1الدر المنثور، جلد

244

၎အျပငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)သညبسم هللا الرحمن الرحیمအားအသထတ၍ဖတရြတျခငးသညကယေတာ၏ဓေလအကငျဖစေၾကာငးေကာၾကားေသာစြနန၊ရအာစာအပမား၌ပါရေပသည။ဤအခကကၾကညၿပးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အားေတာသားဟဆႏငပါသလား?

ေမာငလာအလ(အ.စ)သညေတာသားမဟတေၾကာငးသမငးေလလာသတငးသႏငေပသည။(ဘာသာျပနဆသ)

ဤကသ႔ဆန႔ကငဘကဟဒးစေတာမားကၾကညျခငးျဖငေနာကကြယ၌ထေခတကာလကအာဏာရငမားႏငငေရးမကစားထားပါသေလာ?

မတခက။ ။ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)ဓေလစ႐ကသညအလာဟရစလ(ဆြ)၏အမန႔ႏငအညျဖစေပသည။မမစတႀကကမျပေခ။အေၾကာငးသညကားဟဂရ(၁)ခႏစတြငအလာဟအရငေတာသညဟဇရတသအလ(အ.စ)၏စတအားဝယယၿပးျဖစေပသည။(ဘာသာျပနဆသ)

မနၾကေပသည။အမနတရားသညကား- ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)

သညအသထတ၍بسم هللا ဖတရြတေလရေပသည။ထ႔အတြကေၾကာငမအေဝယာ(လ.န)သညေမာငလာအလ(အ.စ)ရဟာဒသျဖစၿပးေနာကႏငေအမာမဟစနမဂသမာ(အ.စ)၏တေတာငးလေသာအပခပေရးကာလၿပးေနာကနနး(မတရား)တကၿပးဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏စြႏၷတေတာမနသမကေဖာကဖကရနအဓဌာနကာကမာၻအစၥလာမေနရာမားမေပာကပကေအာငႀကးစားခေပသည။

အေၾကာငးသညကားဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)သညမြတစလငမား၏ႏလးသားကေအာငႏငၿပးျဖစ၍မအေဝယာအေနျဖင၏အာဏာအတြကအႏရာယရေနေၾကာငးသေနေသာေၾကာငျဖစေပ သည။

ဤအေၾကာငးႏင ပကသကၿပး ဟာကငမအေနျဖငစတခရေသာမြတစသရက၌အနကစဗငမာလစခ၏ဟဒးစေတာကေရးသားထားေပသည။မအေဝယာသညမဒနာၿမသ႔ေရာကလာၿပးနမာဇဂဟရ(အသထြက၍

245

ဖတရေသာနမာဇ(ဖဂရ၊မဂရစ၊ေအရာ)က بسم هللا الرحمن الرحیم အားပထမစရာဟဟမဒ၌ဖတၿပးေနာကအျခားစရာဟမားတြငမဖတေခ။နမာဇၿပးေနာကမဟေဂႏငအနဆာမအပစတစစ(အသကအႏရာယေၾကာငနမာဇလာဖတသမားျဖစႏငေပသည)သညအရပမကႏာအဖကဖကမဆပၾကၿပးေျပာၾကားသညမာ-

الصالة أم نسیت؟ أسرقت

နမာဇကခးဖတတာလား?ေမသြားတာလား? ဤေအာသမားကၾကားၿပးေနာက မအေဝယာသညေနာကနမာဇအားဖတရာ၌ بسم هللا အားစရာဟဟမဒႏငအျခားစရာဟမား၌ထညဖတေလ၏။171

တစနညးဆရလငမအေဝယာအေနျဖငမဟေဂႏငအနဆာကစမးသပလေသာေၾကာငျဖစေပသည။ بسم هللا ကျဖတလင၎တ႔လကခ၊မခသလေသာေၾကာငျဖစေပသည။သ႔ေသာမအေဝယာ(လ.န)အေနျဖငဤလပရပကရမ(ဆးရးယားႏငင)၌အဆကမျဖတလပေလသည။

အဖးႏစခၾကားရေသာအရာသညကရအာနျဖစပါသည။

အဖးႏစခၾကားရကမးစာကကမးေတာျမတကရအာနျဖစၾကာငးယၾကညေပသည။အဖးဟဆရာ၌ကမးေတာျမတကရအာနစာအပ၏ႏစဘကမအဖးကဆလပါသည။

သ႔ျဖစေပရာအခသမားသညبسم هللا စရာဟမားတစခ၊ႏငတစခကြေပးရန အတြကျဖစသညဟဆထားၾကေလသည။

171 233، صفحھ 1مستدرك الصحیحین، جلد

246

ပထမ။ ။စရာဟမားကြေပးရနအတြကဟဆလငမမနေပ။အေၾကာငးသညကားလကရကရအာနတစအပလး၌ بسم هللا ကပါအာယတနပါတအျဖစတပထားၿပးစရာဟဟမဒ၏အစတအပငးအျဖစသတမတထားေသာေၾကာငျဖစေပသည။

ဒတယစရာဟ၉ဗရာသအားအဘယေၾကာင بسم هللا ျဖငမျခားထားပါသေလာ?အကယ၍ بسم هللا စရာဟဗရာသ၌မထားျခငးသညေ႔ရစရာဟအနဖာလဆကႏြယမႈရေအာငဟဆလမညဆလငစရာဟအနဖာလ၏ေနာကဆးအာယတေတာ၌ စရာဟဗရာသ၏ပထမအာယတေတာအၾကားအေၾကာငးအရာျခငးမတေနေသာေၾကာငျဖစပါသည။ထ႔အျပင ကမးေတာျမတကရအာနအတြငးႏငစရာဟမားတစခႏငတစခဆကႏြယေနေသာလညးၾကားမ بسم هللا က ျခားထားေၾကာငးေတြ႔ရေပသည။

အမနတရားကေျပာရမညဆလင بسم هللا သညစရာဟတငး၏အစတအပငးျဖစပါသည။ဤအတြကေၾကာငလညးလကရကရအာန၌ဤကသ႔ေဖၚျပထားပါသည။

စရာဟဗရာသ(ေသာငဗာ)သည بسم هللا မထညထားျခငး၏အေၾကာငးအရာသညကား-ဤစရာဟ၌ကတေပးၿပး၊ဖကေသာကာဖရမားအားမနးတး ေၾကာငးေၾကျငာထားေသာေၾကာငျဖစေပသည။

သ႔ျဖစပါ၍အျပစဒဏႏင رحمان و رحیم သညမအပစပေသာေၾကာငبسم هللا မထညထားျခငးျဖစပါသည။( رحیمသညအမားအတြကျဖစၿပး၊رحمان သညအထးသးသန႔ပဂၢလမားအတြကျဖစေပသည။)

အႏစခပ

၁။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညစရာဟဟမဒႏငအျခားစရာဟမား၏အစ၌بسم هللا ကဖတရြတခေပသည။(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အနးစပဆးသာဝကေတာမားသညဟဒးစေတာမားကေဖၚျပခၿပးျဖစေပသည။)အခဟဒးစ

247

ေတာမားအရတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည بسم هللا အားအသထတ၍ဖတရြတခေၾကာငးသရေပသည။

၂။بسم هللا အားကမးေတာျမတကရအာန၏အစတအပငးမဟတဟဆထားေသာရဝါယတေတာမားပါရၿပး၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သည بسم هللاအားတးတးေလးဖတခေၾကာငးျပဆေနေသာဟဒးစမား၌လပႀကထားေသာဟဒးစအတမားျဖစေၾကာငးအရပအႁမြကပါဝငေနေပသည။ဤအလပကဘနအမငယာအေနျဖငတတတဆတလပချခငးျဖစေပသည။

အေထာကအထားသညကား-လထအၾကားဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ) သညبسم هللا အားအသထတ၍ဖတရြတခေၾကာငးေကာၾကားရာ၊ၿပးေနာကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ထမသငၾကားထားေသာဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)

၏စြႏၷတေတာမားကဆန႔ကငရနေပသည။

မအေဝယာ၏လပရပအားေျမာကမားစြာေသာသာဓကမားအေနျဖငျပငးျပငးထနထန၊ေစာဒကတကချခငးႏငအျခားအေထာကအထားသလြနစမားကၾကညျခငးျဖင(မအေဝယာႏငဘနအမငယာ)တ႔၏လပရပသညဘာလဆသညမာထငရားေနပါသည။

၃။ေအမာမ(အ.စ)မားအေနျဖငဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏ေနာကလကၾကၿပး၊ေအမာမတငးသညبسم هللا အားအသထတ၍ ဖတရြတခပါသည။

သာဓကအားျဖင၊ေအမာမဂာဖြရဆြာဒစ(က)(အ.စ)မန႔ေတာမသညမာ-

الرحمن الرحیم على الجھر ببسم هللا ( اجتمع آل محمد صلى هللا علیھ وآلھ(

((အာေလမဟမၼဒကအားလး၏အျမငသညကား- بسم هللا အားအသထတ၍ဖတရြတရမညျဖစေပသည။172))

172 189، صفحھ 4مستدرك الوسائل، جلد

248

၄။ေကာငးမြနစြာအဆးသတထားသညအေနျဖငဖခေရရာဇး၏သဖစးကဘးရ၌ေရးသားထားေသာစကားႏစမးစလးကေရးသားလကပါသည။

၎အေနျဖငေရးသားထားသညမာ-

إلى بنى أمیة الدولة الجھر بالتسمیة فلما وصلت إن علیا كان یبالغ فى) ھ السالمعلی(

( السالم علیھ(إبطال آثار على بالغوا فى المنع من الجھر سعیا فى

((ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)အေနျဖင بسم هللا အားအသထတ၍ဖတေလရ၏။ဘနအမငယာအာဏာရလာေသာအခါဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏စြႏၷတ ေတာမားကအစေပာကေစရနအလ႔ငာ بسم هللا ကအသ ထတမဖတဖ႔တားျမစခေပသည။173))

အဟေလစြႏၷတ၏ေကာၾကားေသာပညာရငဖခေရရာဇး၏ဝနခ ခကျဖငبسم هللا ကအသထတ၍ဖတရြတရန၊အသမထတဖ႔ဆရာ၌ထေခတကအာဏာရင၏လပရပျဖစေၾကာငးထငထင၊ရားရား၊ေကာငးေကာငး၊မြနမြန၊ကြကကြက၊ကြငးကြငးျမငေတြ႔ရေပသည။

ဤစာအပ၏အျခားေနရာ၌ေကာၾကားေသာဟဒးစပညာရငဘငဟကးဆမတငျပထားသညမာ-အမာရဗငခါသြာပ၊အဗေနအဘာစ၊အဗဒြလာဟဗငအမာရ၊အဗဒြလာဟဗငဇဗငးရအားေသာသာဝကမားအေနျဖင بسم هللاအားအသထတ၍ ဖတရြတခေၾကာငးျဖစေပသည။

ဆကလကေရးသားသညမာ-

فى دینھ و من اقتدى فقد ثبت بالتواتر ابى طالب كان یجھر بالتسمیة أما أن على بن هللا علیھ وآلھ) ( صلى و الدلیل علیھ قول رسول هللا بعلى بن ابى طالب فقد اھتدى،

174 اللھم أدر الحق مع على حیث دار

173 206، صفحھ 1تفسیر كبیر فخر رازى، جلد

174 205-204ھمان مدرك، صفحھ

249

((သ႔ေသာဟဇရတ(သ)အလအဘသြာလစ(ပ)(အ.စ)သည بسم هللاအားအသထတ၍ဖတခေၾကာငး“စဝါသရ”ဟဒးစစစမနေၾကာငး၊စစမနေသာရဝးတစဦးမတစဦးကၽြႏပတ႔ေခတအထေရာကလာျခငးသညေသခာေပသည။မညသမဆမမဘာသာ၊သာသနာ၌ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)၏ေနာကလကပါက၊လမးမနကရရမညျဖစေပသည။

အေၾကာငးသညကား-တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကယတငအ!အလာဟအရငျမတဟက(အမနတရား)အား ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)ရရာဘကသ႔လညေပးေတာမပါဟ”ဒအာေတာငးခေသာေၾကာငျဖစပါသည။ ))

၁၀။ အလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာ

မားထမအကအညေတာငးချခငး

(သဝါစလလပျခငး)250

သဝါစလ توسل ကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာမားႏငအသဥာဏ၊ဆငျခငတတရားအျမင၌

႐ပနာမပငးဆငရာအခကအခမားကေျဖရငးႏငရနအလ႔ငာအလာဟဟအရငျမတထေတာ၌သဝါစလျပျခငးသညအေရးအႀကးဆးကစၥႏငဝဟာဘမား၊မြတစလငမားအၾကားအကြအလြဆးကစၥတစချဖစေပသည။

ဝဟာဘမား၏ခယခကသညကားေကာငးျမတေသာအလပမားျဖင(အလာဟထေတာငးခရနသဝါစလျပျခငးသညျပနာမရေပ။သ႔ ေသာاولیاء هللا အလာဟဟအရငျမတအခစေတာမားျဖငသဝါစလျပျခငးကခြငမရသညအျပငေရးက شرك ၏အမးအစားတစချဖစေပေၾကာငးခယထားေပသည။သ႔ေသာကမာၻမြတစလငမားအေနျဖငအလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားျဖငသဝါစလျပျခငးကျပပငခြငရသညဟခယထားၾကသည။

ေ႔ရ၌အကယရငးျပပါမည။

ဝဟာဘမားအေနျဖငေရးကျဖစေၾကာငးသကေသထေသာအေနျဖငအသးျပေသာအခအာယတေတာမားမာေအာကပါအတငးျဖစေပ သည။

251

175 لیقربونا إلى هللا زلفى ما نعبدھم إال

အထကပါအာယတေတာသညအမနတကယေလလာမညဆလငမရေရကမား၏ဘရားမားႏငပကသက၍ျဖစေပသည။ထဘရားမား၌ ေကာငးကငတမနေတာမားလညးပါဝငေပသည။

ဂေဟလယဘေခတကမရေရကမားေျပာၾကားသညမာ-

ကၽြႏပတ႔အေနျဖင၎အရာမားကခဝပကးကြယျခငးသညအလာဟအရငႏငနးကပမႈရရနအတြကျဖစသညဟဆေလ၏။ကမးေတာ

ျမတကရအာနအေနျဖငဤစကားအားေရးရကဟဆထားေလ၏။

ေနာကအာယတေတာတစပါးသညကား-176 عوا مع هللا أحدا فال تد

“မညသကမအလာဟအရငျမတႏငအတတမတမးတပါေလႏင။”

အျခားအာယတေတာတစပါး၌မန႔ထားသညမာ-

دونھ ال یستجیبون لھم بشىء والذین یدعون من

“ထသမားသညအလာဟအရငျမတမအပအျခားသမားကတမးတၾကေလ၏။ထ(တမးတခရသမား)သည၊မညသညအခကအခကမေျဖရငးေပးႏငမညမဟတေခ။”

ဝဟာဘမားအေနျဖငဤအာယတေတာမားသညသဝါစလ၊ အလာဟအရငျမတ၏အခစေတာမားႏငလပျခငးကတားျမစထားေသာ အာယတေတာမား ဟထငေနၾကျခငး ျဖစေပသည။ အျခားတစဖက၌ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ ဘဝတြငရဝါယတေတာအရ သဝါစလျပခြငရေၾကာငး လကခလကမည

175 3سوره زمر، آیھ

176 18سوره جن، آیھ

252

ဆလငလညးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဝဖသပရတ နဗၺာနစေတာမၿပးေနာက၊သဝါစလခြငျပရေသးေၾကာငးခငလေသာမညသညအေထာကအထားမကၽြႏပ(ဝဟာဘ(ခ)စလာဖး)တ႔ထ၌မရေခ။

ဤအခကအကဥးခပသည၎တ႔၏သကေသျပခကမားျဖစေပ၏။သ႔ေသာဝမးနညးစရာေကာငးသညအခကကား၊ဝဟာဘမားအေနျဖငဤကသ႔အေျခအျမစမရ၊အေထာကအထားမခငလေသာ၊အကးဒါမားေၾကာင ေျမာကမားစြာေသာ မြတစလငမားက မရေရကဟ သတမတၿပး ၎တ႔၏အသက၊စညးစမက အသးျပခြငရသညဟခယကာ၊ေျမာကမားစြာေသာမြတစလငမား၏ေသြးကေျမ၌ကေစခၿပးစညးစမေျမာကမားစြာကမတရားလယကာသးစြခၾကေပသည။

ဤေနရာအထကၽြနေတာအေနျဖငဝဟာဘတ႔၏အကသာမားႏငပကသကၿပးသရထားလငေကာငးမညျဖစ၍ေဖၚျပထားျခငးျဖစၿပးမရငး ေခါငး စဥتوسل ဘကသ႔ျပနလညၿပးအေျဖထတတငျပပါမည။

ပထမဦးဆးအေနျဖငသဝါစလအားအဘဓာနအဓပၸါယေကာကၿပးေနာကအာယတေတာႏငရဝါယတေတာမား၌ေဖၚျပထားေသာအဓပၸါယမားကတငျပပါမည။

“သဝါစလ”အဘဓာန၌ဝဇလာအမသဟေရြးခယျခငးျဖစၿပးဝဇလာဆသညမာလသားအားအျခားတစဦးႏငနးစပေအာငလပျခငးကဆလပါ သည။ေကာၾကားေသာအဘဓာန لسان العرب ၌ေအာကပါအတငးေဖၚျပ ထားပါသည။

بھ إلى الغیر الوسیلة ما یتقرب عمال تقرب بھ إلیھ و هللا وسیلة إذا عمل وصل إلى

((အလာဟအရငျမတႏငနးကပေစရနအမသဟ၊ဝဇလာ၊သတမတျခငးကေခၚပါသည။ဝဇလာဟဆရာ၌လညးလသားအားအလာဟအရငျမတႏငနးကပေအာငျပ၍လကေတြ႔လပေဆာငျခငးကေခၚဆပါသည။))

ဝဇလာဆသညမာလသားအေနျဖင၎၏အကအညျဖငအျခားသႏငနးစပမႈရယျခငးကေခၚပါသည။

အဘဓာနစာအပ مصباح اللغة ပါရသညမာ-

253

الشىء و الجمع الوسائل الوسیلة ما یتقرب بھ إلى

((ဝဇလာဆသညမာ-လသားအေနျဖင၎၏အကအညျဖငအျခားအရာ(သ႔)အျခားနးစပမႈ၊နးကပမႈရယျခငးကေခၚဆပါသည။))

ဝဇလာ(وسیلھ)၏အမားကနးသည ျဖစပါသည။(ဝစာေအလ) وسائل

مقاییس اللغة အဘဓာန၌ပါရသညမာ-

الرغبة و الطلب الوسیلة

ဝဇလာဆသညမာ- ရငးႏးကၽြမးဝငေစမႈႏငလလားေတာငတမႈဟအဓပၸါယရေပသည။

သ႔ျဖစပါ၍ဝဇလာနးစပမႈ၊နးကပမႈအတြကဟအဓပၸါယရၿပး၊၎၏အကအညေဖးမမႈျဖငအျခားတစခႏငနးစပမႈ၊နးကပမႈကျဖစေစေသာအရာဟအဓပၸါယရေပသည။

ဝဇလာ၏အနကအဓပၸါယကယျပန႔နကနေပသည။ဝဇလာႏငပကသကၿပးကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာမားကေလလာၾကပါမည။

ကမးေတာျမတကရအာန၌ဝဇလာအားအာယတေတာႏစပါး၌သးထားပါသည။ပထမေနရာသညကား-စရာဟမာေအဒါအာယတအမတ၃၅ျဖစပါ သည။

تفلحون سبیلھ لعلكم الوسیلة وجاھدوا فى وابتغوا إلیھ یا أیھا الذین آمنوا اتقوا هللا

ဤအာယတေတာသညအမာနသကဝငယၾကညသအားလးကမန႔ဆထားျခငးျဖစပါသည။

ဤအာယတေတာ၌အမန႔(၃)ခေပးထားေပသည။ပထမအမန႔သညသကဝါျဖစၿပး၊ဒတယအမန႔သညကားဝဇလာေရြးခယမႈျဖစၿပး၊ထဝဇလာသညကၽြႏပတ႔အားအလာဟအရငျမတႏငနးစပမႈ၊နးကပမႈကျပေပးေသာအရာျဖစရေပမည။တ

254

တယအမန႔သညအလာဟအရငျမတ၏လမး၌ေဂဟဒျဖစေပသည။ဤ(၃)ခ၏ရလဒသညေနာကဆးအာယတ၏အစတအ ပငးျဖစ ေသာ

لعلكم تفلحون အသငတ႔ေအာငျမငမႈကဆြတခးၾကေလဟျဖစ ေပ၏။

ဒတယေနရာသညကား-စရာဟအစရာအ(စရာဟဗနးအစၥရာအး)အာယတအမတ၅၇ျဖစပါသည။ဆလခကကသရနအတြကအာယတအမတ၅၆က ေလလာဖ႔လအပေပသည။အာယတ၅၆၌မန႔ထားသညမာ-

تحویال عنكم وال فال یملكون كشف الضر دونھا عوا الذین زعمتم من د قل

“အ!တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၎တ႔အားအသငအေနျဖငေျပာၾကားပါေလ။၎တ႔အေနျဖငအလာဟအရငျမတမအပအလာဟဟထငၿပးတမးတေသာသမားသညအမနတကယအသငတ႔၏မညသညအခကအခကမေျဖရငးေပးႏငမညမဟတေခ။ထ႔အျပငမညသညေျပာငးလမႈကျဖစေပၚလာေအာငျပလပေပးႏငမညမဟတေခ။”

عوا الذین قل اد ဆသညဝါကကဂ႐ျပျခငးျဖင႐ပထ၊ဆငးတ ၊ထကသ႔ေသာအရာမားကမန႔ထားျခငးမဟတေခ။အေၾကာငးသညကား- الذین

သးျခငးျဖငအသဥာဏရသမားကသာဆလသည။တနညးဆရလင၎တ႔အေနျဖငကးကြယၾကေသာေကာငးကငတမနမား(သ႔)ဟဇရတ(သ)အဆာ(အ.စ)ကဆလထားျခငးျဖစပါသည။

အပစတစစအေနျဖငေကာငးကငတမနမား(သ႔)ဟဇရတ(သ)အဆာ(အ.စ)အားအလာဟအျဖစကးကြယၾကေပသည။

ဤအာယတေတာအရေကာငးကငတမနမားျဖစေစ(သ႔)ဟဇရတ(သ)အဆာ(အ.စ)ျဖစေစ၊အသငတ႔၏အခကအခမားကမေျဖရငးေပႏငဟဆထားျခငးျဖစပါသည။ေနာကဆကတြပါရသညမာ-

إلى ربھم الوسیلة یبتغون أولئك الذین یدع ون

255

ထသမားသညေကာငးကငတမနမား(သ႔)ဟဇရတ(သ)အဆာ(အ.စ)ကယတငအလာဟအရငျမတထတြငကယတငေတာငးခသမားျဖစၾကၿပး၊အလာဟအရငျမတႏငနးကပမႈရရရနဝဇလာရာေဖြသမားျဖစၾက သည။

ထဝဇလာသည أیھم أق رب ဝဇလာတငးထကနးကပမႈ၊နးစပမႈကပ၍ျပႏငေသာအရာျဖစေပသည။ထအရာသညကား ویرجون رحمتھ အလာဟအရငျမတ၏ရဟမသအားေမာကးျခငးျဖစေပသည။ထ႔အျပင

ویخافون عذابھ အလာဟအရငျမတ၏အျပစဒဏ၊အဇပေၾကာကဖ႔တကတြနးေသာအရာ ျဖစေပသည။

အေၾကာငးသညကား محذورا إن عذاب ربك كان ၏မခဧကနအသငတ႔အလာဟအရငျမတ၏အျပစဒဏ၊အဇပသညလတငးေၾကာကလန႔ၾကမညျဖစေပသည။

ဝဟာဘမား၏အႀကးမားဆးမားယြငးမႈသညကား-အလာဟအခစေတာမားႏငသဝါစလျပျခငး၏ဆလခကကအဓပၸာယမားေကာကျခငးျဖစေပသည။၎တ႔အေနျဖင အလာဟအခစေတာ اولیاءهللا ႏငသဝါစလျပ ျခငးကအဓပၸါယမာအခကအခမား၊ေသာကဒကၡမားကဖယ) كاشف الضرရားေပးႏငသည။ထ႔အျပငတက႐ကအလပမားအားလးကေဆာငရြကေပးႏငသညဟဆလျခငးျဖစပါသည။)ထငေနၾကေပသည။

အမနတကယသဝါစလ၏ဆလခကအဓပၸါယသညဤကသ႔မဟတေခ။ဝဟာဘမားအေနျဖငသဝါစလႏငပကသကၿပးအေထာကအထားသကေသအျဖစတငျပေသာအာယတသညခဝပကးကြယမႈႏငဆငေသာအာယတျဖစ၏။မညသည(မြတစလင)မအလာဟအခစေတာမားကအလာဟအရငျမတဟသတမတ၍ေအဘာဒသမျပၾကေခ။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငသဝါစလျပသညအခါတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားဦးခကးကြယၾကပါလား?

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အေနျဖငတက႐ကေသာက၊ဒကၡမားကဖယရားေပးႏငသညဟခယထားပါသေလာ?

256

ကမးေတာျမတကရအာနမဖတေခၚအမန႔ေပးထားေသာဝဇလာဆသညမာအလာဟဟအရငျမတႏငနးစပမႈကျဖစေစေသာအရာကဆလျခငးျဖစပါသည။ဆလသညမာဤပဂၢလမား (اولیاءهللا)အေနျဖင အလာဟဟအရငျမတထေတာဝယရာဖာအတ(အသနားခေပးရန)ျပေပးျခငးကဆလပါသည။ဤအေၾကာငးကကၽြႏပတ႔အေနျဖငရာဖာအတအခနးက႑၌ျပညျပညစစေဖၚျပထားၿပးျဖစေပသည။

*အာယာသြလာဟႀကးအေနျဖငရာဖာအတအမညျဖငစာအပတစအပသကးထားၿပးျဖစပါသည။ ဘာသာျပနဆသ*

အမနတကယေလလာသးသပၾကညလငရာဖာအတႏငသဝါစလ၏အဓပၸါယမားသညအတတပငတညး။ကမးေတာျမတကရအာန၌သဝါစလႏငပကသကၿပးအာယတေတာႏစပါးသာပါရၿပးရာဖာအတႏငပကသက၍အေျမာကအမားပါရေပသည။မတေသားစရာအခကသညကားစရာဟေယ မာေအဒါအာယတေတာ၅၇၌ပါရေသာ أقرب أیھم ဝါကျဖစပါသည။ေကာငးကငတမနေတာမားႏငဟဇရတ(သ)အဆာ(အ.စ)တ႔သညလညးပမမတ႔အတြကဝဇလာေရြးခၾကပါသည။ဝဇလာသည အလာဟဟ အရငျမတႏငအနးစပဆးျပေသာအရာျဖစ၏။ ھم အမားကနး၊သကရအတြက၊နာမစားကသးထားျခငးျဖစေပသည။

ဆလသညမာ အလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာႏငသေတာစင၊သေတာေကာငးမားႏငသဝါစလျပျခငးကဆလျခငးျဖစၿပး အလာဟဟအရငျမတႏငနးသထကနးေအာငျပလပေပးေသာပဂၢလမားျဖစၾကေပသည။

မညသ႔ဆေစေဆြးေႏြးမႈအစ၌အလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားႏငသဝါစလျပျခငးဆသညမာအဘယနညး?ဆလသညကသဖ႔လအပေပသည။ခဝပကးကြယျခငးေအဘာဒသျပျခငးကဆလပါသလား?လးဝမဟတေခ။

ေဘးဒကၡ၊ေသာကမားကတက႐ကဖယရားေပးႏငသညဟခယထားပါသေလာ?လးဝမဟတေခ။

257

၎တ႔အေနျဖင အလာဟဟအရငျမတထေတာဝယမမအားဝဇလာျပသမားအတြကရာဖာအတျပေပးျခငးျဖစပါသည။ဥပမာေပးရမညဆလငကၽြနေတာအေနျဖငလႀကးသေကာငးတစေယာကဆသြားေတြ႔လသညအခါလႀကးသညကၽြနေတာအားမသသညသျဖငထလႀကး၏လကေအာကလအားေတြ႔ခြငေပးဖ႔၊ရာဖာအတျပေပးဖ႔ေမတာရပချခငးျဖစ ေပသည။

၎လပရပသညခဝပကးကြယျခငးလညးမဟတေပ။မမအရညအေသြးကေလာချခငးလညးမမညေပ။ဤေနရာ၌ကၽြနေတာအေနျဖငဗေအလဝး၏နာမညႀကးစာအပ مفاھیم یجب أن تصحح ပါအခကမားကေဖၚျပရနသငေတာေလာကပတသညဟယဆပါသည။

၎အေနျဖငေရးသားထားသညမာ-ေျမာကမားစြာေသာလထ သညتوسل ၏အမနတကယဆလခကကမသနားမလညၾကေပ။ဤအ တြကေၾကာငتوسل ၏ဆလခကအမနအကနမေဖၚျပမညအလငအခ႕အခကအလကမားကတငျပဖ႔လအပေပသည။

၁။توسل ဒအာျပနညးတစမးျဖစပါသည။အမနတကယ အလာဟဟအရငျမတႏငနးစပမႈကျဖစေစေသာတခါးမားမတခါးေပါကတစချဖစေပသည။အမနတကယရညရြယ၊ရညစးသသညအလာဟအရငျမတျဖစ၏။တစဥးတစေယာကယၾကညမႈသညဤကသ႔မဟတပါက၊မရေရကျဖစေပသည။

၂။မညသမဆတစဦးေယာကႏငသဝါစလျပပါကအခစေမတာျမတႏးမႈႏငယၾကညမႈေၾကာငျဖစေပသည။ၿပးေနာက အလာဟဟအရငျမတသည၎အား(သဝါစလျပခရသအား)ႏစၿမေပသည။အကယ၍အလာဟဟအရငျမတမဟတဟသလင၎ထမအၿပးအျပတျဖတေလ၏။၎အားဆန႔ကငေပမည။မနလေပသည။၎တ႔အျမင၌အဆငအတနးသညအလာဟဟအရငျမတအေနျဖင၎အားမညမခစျမတႏးသနညးဆေသာအခကျဖစေပသည။

၃။အၾကငမညသမဆမမသဝါစလျပသအားအကးအျမတႏငဆး႐ႈးမႈကေပးႏငသဟသတမတပါကမရေရကျဖစေပသည။

258

၄။သဝါစလဝါဂစ(ပ)မျပမေနေသာအလပတစခမဟတေခ။ဒအာကကဘလျဖစေစေသာတစခတညးေသာလမးအျဖစသတမတ၍မရေခ။ဒအာအေရးႀကးေပသည။အလာဟဟအရငျမတထဝယအခနမေရြးေတာငးခႏငေပသည။အလာဟဟအရငျမတကယတငမန႔ေတာမထားသညမာ-

177 سألك عبادى عنى فإني قریب وإذا

ဗငအလဝးအေနျဖငဤပမာဏစာကေရးသားၿပးေနာကသဝါစလႏငပကသကၿပးအလေလစြႏၷတ၏မသာကေလမး(အလာဟဟအရငျမတ၏ကလာမ(ဝါက)မားကကၽြမးကငစြာနားလညေသာပါရဂမား)၏အယအဆကေရးသားထားေပသည။

၎အေနျဖငေရးသားထားသညမာသဝါစလႏငပကသက၍မြတစလငမားအၾကားစညးကမးခကမားႏငစပလဥး၍အကြအလြမရေခ။

توسل إلى هللا باألعمال الصالحة ျဖစေပသည။လသားအေနျဖငေကာငးျမတေသာေကာငးမႈ၊ကသလမားျဖင အလာဟဟအရငျမတ၏နးကပမႈကရယျခငးျဖစပါသည။သာဓကအားျဖငမညသမဆ႐ဇာထားမည။နမာဇဖတမည။ကရအာနဖတရြတမည။ဆဒကာေပးလမည။ဤေကာငးမႈကသလမားျဖငအလာဟဟအရငျမတႏငနးစပမႈ၊နးကပမႈရရရနအတြကျဖစေပသည။ဤကစၥႏငပကသက၍မညသည(အသဥာဏရသ)ကမမျငငးထားေပ။အကြအလြလညးမရေခ။ဤသဝါစလတစမးကဝဟာဘ(စလဖးမား)ကယတငလကခထားပါသည။

အဗေနသငးမးယာကယတင၎ကစာအပမား၌အထးသျဖငေရ စာေအالقاعدة الجلیلة فى التوسل و الوسیلة ၌ေဖၚျပေရးသားထားေပသည။

177 186سوره بقره، آیھ

259

အဗေနသငးမးယာသညေကာငးျမတေသာကသလမားျဖင အလာဟဟအရငျမတႏငသဝါစလျပျခငးကလကခထားေပသည။

ကြလြျခားနားမႈသညမညသညေနရာမစတငပါသနညး?

ကြလြမႈအခကအခသညသဝါစလျပရာ၌ေကာငးမႈကသလမဟတေသာအရာမား(ပဂၢလမား)ႏငသဝါစလျပျခငး၌ျဖစေပသည။အကယ၍ဤကသ႔ေျပာမည။

اتوسل إلیك بنبیك محمد اللھم إنى

((အ!အလာဟဟအရငျမတကၽြနေတာအေနျဖငအသင၏နဘတမနေတာမဟမၼဒ(ဆြ)အားဝဇလာအျဖစသတမတပါ၏။))

ထ႔ေနာကဗငအလဝးအေနျဖငဆလခကကဆကလကေရးသားသညမာ- ဤအဓပၸါယ၌ဝဟာဘမားအေနျဖင အလာဟအခစေတာႏငသဝါစလျပျခငး၌ကြလြမႈသညစကားလးအရကြလြမႈျဖစေပاولیاءهللاသည။အေၾကာငးသညကား- အလာဟအခစေတာမားႏငသဝါစလျပျခငးသညအမနတကယေကာငးမြနေသာကသလမားႏငသဝါစလျပျခငးျဖစေပသည။ ျပပငခြငရေပသည။

သ႔ျဖစ၍သဝါစလအားဆန႔ကငသမားပငတရားမတမႈကလကခပါကဤျပနာသဝါစလႏငပကသကၿပးေျဖရငးလ႔ရေပသည။ထ႔အျပငအလြယတကျပနာမးမားၿငမးသကသြားေပမည။ထ႔အျပငမြတစလငမားကေရးကလပပါသည၊လမးလႊ၊လမးမားေနသညဟစြပစြစရာမလေတာ ေခ။

ဆကလက၍ရငးလငးေရးသားသညမာ-မညသမဆ အလာဟအခစေတာမားႏငသဝါစလျပၿပးလင၎အားခစေသာေၾကာငျဖစပါ သည။

အဘယေၾကာငခစရပါသနညး?ခစရသညအေၾကာငးသညကားလညးသဝါစလအျပခရသႏငပကသက၍ဤကသ႔ယၾကညထား၏။၎

260

သညအလာဟဟအရငျမတအားအခစထားသျဖစမည။(သ႔)၎အားအလာဟဟအရငျမတကခစျမတႏးေပသည။(သ႔)ဝဇလာကလကခသေဘာတသျဖစ၏။ဤကသ႔စစေဆး၊စးစမးၿပးသဝါစလျပမညဆလငေကာငးျမတေသာလပရပမားျဖငသဝါစလျပျခငးျဖစသည။ဤအခကကမြတစလင တငးလကခထားေပသည။178

သ႔ေသာကၽြနေတာအေနျဖငေ႔ရ၌ဆကလက၍သဝါစလသညသဝါစလအျပခရသ၏အဆငအတနး၌သာဆငေၾကာငး၊ေကာငးျမတေသာ၎၏လပရပ၌ဘာမမဆငေၾကာငးအကယတဝငတငျပပါမည။

သဝါစလအျပခရသမားသည အလာဟဟအရငျမတထဝယသကၡာ၊သမာဓရသမားအလာဟအခစေတာဂဏရသမားစသညျဖငျဖစပါသည။အကယ၍၎တ႔ကတက႐ကျပလပေပးႏငသမားဟမခယဘ၊အလာဟဟအရငျမတထ၌ရာဖး(အ)အသနားခေပးသမားအျဖစလကခမညဆလင၊ဤကသ႔ေသာသဝါစလသညကဖလညးမဟတေခ။ကြလြစရာလညးမဟတေခ။

ဘယသ႔ဆေစကမးေတာျမတ၌ဤကသ႔ေသာသဝါစလႏငပကသကၿပးၫြနျပထားပါသည။ေရရကဆသညမာကၽြႏပတ႔အေနျဖငအလာဟအရငျမတကသ႔တစဦးတစေယာကအားတက႐ကအကးျပႏင၊ဆး႐ႈးမႈေပးႏငသညဟသတမတျခငးျဖစေပသည။(တစနညးဆရလငအလာဟႏငယဥတြျခငးျဖစေပသည။)

ဝဟာဘမား၏လြမားမႈ၊သညေအဗာဒ(عبادت )ႏငရာဖာအတသ (شفاعت)စကားလးႏစလးကေအာကေဖၚျပပါအာယတေတာ၌ေရာေႏာသြားျခငးျဖစေပသည။

178 117و 116كتاب مفاھیم یجب أن تصحح، صفحھ

261

179 إلى هللا زلفى لیقربونا ما نعبدھم إال

ၿပးေနာကရာဖာအတသကပငေရးရကဟထငေနၾကေပသည။၎တ႔အားေအဗာဒသျပျခငးသာေရးရကျဖစၿပး၊၎တ႔၏ရာဖာအတသႏငသဝါစလျပျခငးသညေရးရကမဟတေခ။(ဂ႐စကပါေလ။)

သဝါစလ توسل) ) အစၥလာမရဝါယတေတာမား၌

ကမးေတာျမတကရအာနပါသဝါစလႏငပကသကေသာအာယတေတာႏငညေသာ၊အစၥလာမအကသာႏငမဆန႔ကငေသာသဝါစလမနသမသညမနကနေပသည။တစနညးဆရလငလအပသညဟဆႏငေပသည။تواتر သ႔ تواترအဆငနးပါးေရာကသညအထရဝါယတေတာအမားအျပားသဝါစလႏငစပလဥး၍ပါရေပသည။

ေျမာကမားစြာေသာရဝါယတေတာမားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညသဝါစလျပျခငးႏငပကသက၍ပါရေပသည။ထသဝါစလမားသညလညးတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားမး႐းမသန႔စငခင၊မး႐းသန႔စငဖြားျမငၿပးေနာက၊ဘဝ၌ပရတနဗၺာနစေတာမၿပးေနာကႏငပကသကေနေပသည။

အခရဝါယတေတာမားသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အျပငအျခားသာသနာအႀကးအကမားႏငသဝါစလျပျခငးအေၾကာငးကေဖၚျပထားပါသည။

ဆကလက၍ေဖၚျပရမညဆလငရဝါယတေတာမားသညအခသညဒအာပစ၊အခသညအလာဟအရငျမတထရာဖာအတသေတာငးချခငးသဏၭာန၊အခသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ကတေတာအားအလာဟထဝဇလာျပျခငးျဖစေပသည။အကဥးခပဆရလငသဝါစလ၏အမးအ

179 3سوره زمر، آیھ

262

စားမားအားလးကဤရဝါယတေတာမား၌ေတြ႔ရရေပမည။ဝဟာဘမား၏အေၾကာငးျပခကတငးအတြကလမးပတသြားေပမည။

ယခဤရဝါယတေတာမားမအခကတငျပပါမည။ဂ႐ျပစလပါသည။

၁။တမနေတာျမတႀကးအာဒမ(အ.စ)အေနျဖငတမနေတာျမတႀကးမဟမၼဒ(ဆြ)အားဝဇလာျပချခငးသဝါစလျပချခငး၊ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မေမြးခငအလငကျဖစေပသည။حاكم အေနျဖငမမကမးمستدرك ၌ဟဒးစပါရဂအပစတစစထမတငျပထားျခငးျဖစေပသည။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ေတာမသညမာ-ဟဇရတ(သ)အာဒမ(အ.စ)အေနျဖငသရေကေအာငလာ-(အလာဟအရငျမတ၏အျမင၌အျပစမဟတေသာလညးနဘအတြကမသငတငမေလာကပတေသာအလပ)ျပမခန၌အလာဟအရငျမတထဒအာေတာငးဆသညမာ-

اسئلك بحق محمد لما غفرت لى ! یا رب

((အ!အလာဟဟအရငျမတသခငကၽြနေတာမးအားမဟမၼဒ(ဆြ)၏ဟကဝါစတာျဖငခြငလြတပလပေတာမပါ။))

အလာဟဟအရငျမတျပနလညအမန႔ေပးသညမာ-

((အသငမဟမၼဒ(ဆြ)ကဘယလသပါသနညး ယခအထ၎အားမဖနးဆငးရေသးေပ။))

အာဒမ(အ.စ)ျပနလညေလာကတငသညမာ-

((အ!ေမြးျမဖနဆငးေတာမေသာအရငသခင!အျဖစအပကကဤကသ႔ျဖစပါသည။အသငအေနျဖငကၽြႏပအားဖနဆငးခပါသည။ၿပးေနာကကၽြႏပခႏၶာကယထ႐ရဝညာဥကမတသြငး၏။ကၽြနေတာအေနျဖငဦးေခါငးကေထာငေမာၾကညရာအရရေတာ၏တငမား၌ေရးသားထားေသာဝါကကေတြ႔ရပါသည။

ال إلھ إال هللا محمد رسول هللا

263

ဤဝါကကၾကညၿပးအသငသညမမအရမးခစရဆးေသာသ၏အမညမဟမၼဒ(ဆြ)မလြ၍အျခားအမညမားကမမအမညႏငအတတြထားမညမဟတသညအခကကသေဘာေပါကမပါသည။))

အလာဟဟအရငျမတသညဟဇရတသအာဒမ(အ.စ)အားမန႔ေတာမသညမာ-အသငအာဒမ(အ.စ)အမနအတငးေျပာေပသည။

حب الخلق إلىاانھ ال ၎မဟမၼဒ(ဆြ)သညကၽြႏပ၏အဖနဆငးခမား၌ကၽြႏပအခစရဆးသျဖစေပသည။

رت لكادعونى بحقھ فقد غف

((မဟမၼဒ(ဆြ)၏ဟကကဝဆာတာေပးၿပးငါထေတာငးဆပါက၎အားခြငလြတပလပေတာမမည။180))

၂။အျခားဟဒးစေတာတစပဒမာဟဇရတသအဘသြာလစပ(အ.စ)အေနျဖငဟဇရတသရစေလခဒါ(ဆြ)၏ကေလးဘဝတြင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငသဝါစလျပခေၾကာငးျပဆေသာဟဒးစျဖစပါသည။ဟဒးစ၏အကဥးခပသညေအာကပါအတငးျဖစေပသည။

180 كرده و نقل در الخصائص النبویھ آن را و حافظ 615، صفحھ 2حاكم در مستدرك، جلد سیوطى

ده است ونمى كند، آور روایات ضعیف را نقل صحیح دانستھ و بیھقى در دالیل النبوه كھ معموال در آن

شمرده و جماعتى دیگر، براى صحیح قسطالنى و زرقانى در مواھب اللدنیھ، حدیث را نقل كرده و

بعد مراجعھ كنید بھ121توضیح بیشتر بھ كتاب مفاھیم یجب أن تصحح، صفحھ

264

ابن عساكر အေနျဖငမမ၏စာအပفتح البارى ၌တငျပထားသညမာ-မကာေရႊၿမေတာတြငကပဆကသညအခါက႐ငရလမးမားသည ဟဇရတသအဘသြာလစပ(အ.စ)ထ ေရာကလာၾကၿပး လြငျပငအားလး(ႏငငတြငးေဒသအားလး)ေျခာကေသြ႔သြားေလသည။ကပဆကလာသညျဖစသျဖငကၽြႏပတ႔ကအ ဗာေကာငးေတာသ႔ သြားၿပး အလာဟအရငျမတထမးရြာသြနးရနအတြက ဒအာေတာငးၾကမညဟေျပာဆၾကေလ၏။

ဟဇရတသအဘသြာလစပ(အ.စ)သညကေလးငယ(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ))ႏငအတဒအာေတာငးရနထြကေလ၏။ထကေလးငယ၏မကႏာသညထြနးလငးေတာကပေနပါသည။ကေလးအားခကာကအဗာေကာငးေတာကေကာျပၿပးဤကေလးငယ(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ))အားသဝါစလျပ၍ေတာငးေလ၏။ထအခန၌မးတမမားမရရာမ၊မးတမမားျဖစထြနးကာမးရြာသြနးေလ၏။မညမပငရြာသြနးသညဆလငလြငထးေခါငျပငမားသညစမးလနးစျပညသြားေလ၏။

ဟဇရတသအဘသြာလစပ(အ.စ)သညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားခးမြမးေထာပနာျပေသာအေနျဖငကဗာကရြတဆသညမာ-

*** ثمال الیتامى عصمة لألرامل و أبیض یستسقى الغمام بوجھھ

အဓပၸါယမာ-ထြနးလငးေတာကပ၊ကကသေရရေသာမကႏာေတာ(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏မကႏာေတာ)အတြကေၾကာငမးရြာသြနးေနပါသည။အဖမကေလးမားႏငမဆးမမားအတြကအကးျပအားကး၊အားထားရမညျဖစေပသည။181

181 116، صفحھ 1و ھمچنین سیره حلبى، جلد 494، صفحھ 2فتح البارى، جلد

265

၃။မကမျမငတစဦးအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားသဝါစလျပျခငး

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သကရထငရားရစဥမကမျမငတစဦးသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားခစားၿပးေနာကမကစျပနျမငလာေၾကာငးစဟးေသရေမဇး၊စနနအဗေနမာဂ၊မြတစနကဒအဟမဒႏငအျခားကမးမား၌ပါရေပသည။182

ဤဟဒးစေတာသညအေထာကအထားကမးဂနမားအရအေရးႀကးေသာဟဒးစေတာတစပဒျဖစေပသည။

ဟဒးစေတာမာ-ေအာကပါအတငးျဖစေပသည။

မကမျမငတစဦးသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားခစားလာၿပး၊အတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကၽြနေတာရမကစအားသကသာေကာငးမြနေစၿပး၊ျပနျမငလာေစရန၊အလာဟဟအရငျမတထေတာဝယေတာငးဆေပးေတာမပါဟေလာကထားေလ၏။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)မန႔ေတာမသညမာ-အကယ၍ဒအာေတာငးဆေပးပါမည။မကစမျမငရသညအတြကသညးခရမညဆလငလညးသညးခပါေလ။ဤသညးခမႈသညအသငအတြကပေကာငးေပမည။(၎အားမကစမျမငျခငးသညအလာဟဟအရငျမတဘကမေကာငးျမတသညစစဥမႈ တစချဖစႏငေပသည။)

သ႔ေသာလညးပထသအေနျဖငထပ၍ရာဖာျဖစဖ႔အတြကထပေတာငးေလ၏။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညထမကမျမငအားဝဇျပညျပညစစျပၿပး(၂)ရကအတနမာဇဖတရနအမန႔ေပးေလ၏။နမာဇၿပးဆးလငဤဒအာကဖတရနမန႔ေတာမေလ၏။

بنبیك محمد نبى الرحمة یا محمد إنى أتوجھ بك اللھم إنى اسئلك و أتوجھ إلیك

182 ، 1385 حدیث ، صفحھ 1و در سنن ابن ماجھ، جلد 3578، حدیث 119صحیح ترمذى، صفحھ 441، 138، صفحھ 4سند احمد، جلد م

266

شفعھ فى ى فى حاجتى لتقضى، اللھمإلى رب

((အ!အလာဟဟအရငျမတသခငအသငထကၽြနေတာမးေတာငးခအပပါသည။အသငထအသင၏ရဟမသေပးေတာမေသာနဘဟဇရတသမဟမၼဒ(ဆြ)၏ဝဇလာျဖငခဥးကပပါ၏။

အ!ဟဇရတသမဟမၼဒ(ဆြ)ကၽြနေတာအေနျဖငအသင၏ဝဇလာျပၿပးမမလအငဆႏၵအားျပညဝေစရနအတြကအလာဟဟအရငျမတထေတာငးဆပါ၏။

အ!အလာဟဟအရငျမတ၎အား(မဟမၼဒ(ဆြ))ကၽြႏပ၏ရာဖးအ(အသနားခေလာကေပးသ)အျဖစလကခေတာမပါ။))

၎မကမျမငသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အမန႔အတငးဝဇျပ၍နမာဇ(၂)ရကအတဖတၿပးဒအာေတာငးခေလ၏။

ဤဟဒးစေတာ၏ရဝး(ရဝါယတေတာတငျပသ)အြစမနးဗငအမငးရအေန ျဖငတငျပသညမာ-ကၽြနေတာကယတငထေနရာ၌ထငဝငးတြငရခပါသည။အခနသပမၾကာခငေလးအတြငး၎မကမျမငသညမကစျပနျမငလာေလ၏။စတဝငစားစရာအခကသညကားဤဟဒးစေတာႏငပကသက၍ေျမာကမားစြာေသာစြနနသာသနာပညာရငအႀကးအကမားအေနျဖငမနကနေသာဟဒးစေတာျဖစေၾကာငးေထာကခထားေလ၏။ေသရမးဇးအေနျဖငဤဟဒးစေတာအားမနကနေၾကာငးဆထားေလ၏။အဗေနဟဂာအေနျဖငလညးမနကနသညဟဆထားေလ၏။ရဖာအးအေနျဖငလညးဤဟဒးစေတာအားမနကနမႈႏငေကာၾကားမႈ၌သသယမရေၾကာငးဆထား ေလ၏။183

183 ပမ၍ကယျပန႔စြာ 1مجموعة الرسائل و المسائل، جلد ကမးပႏပေဘရြတ)၌ေလလာႏငေပသည။အဗေနသငးမးယာ(ဝဟာဘေခါငးေဆာင၏)မရငး ဘာသာစာသားကလညးေအာကပါအတငးေလလာႏငေပသည။

267

၄။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဝဖါကျဖစၿပးေနာက၎အားသဝါစလျပျခငး

ထငေပၚေကာၾကားေသာစြနနအလမာမားအထမဒါရဝးအမညရအာလငပညာရငတစပါးအေနျဖငမမ၏စာအပစနနႏဒါေရမး(سنن دارمى)၌

بعد موتھ) صلى هللا علیھ وآلھ(تعالى نبیھما حكم هللا باب

ေခါငးစဥျဖငေရးသားထားသညမာ-

မဒနာေရႊၿမေတာ၌ကပအႀကးအကယဆကေရာကလာေသာအခါအပစတစစသညကပမလြတေျမာကေရးအတြကဟဇရတသအာေအရာထခဥးကပတငျပရာ- ဟဇရတသအာေအရာသညအေျဖေပးေတာမသညမာ-

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဂဘမာနဆသြားၿပးဂဘမာန၏ေခါငးမးကအေပါကျပလပၿပးအေျဖေစာငေမာပါေလ။၎တ႔အေနျဖငထအတငးျပလပေလရာမးအရမးရြာသြနးေလရာလြငထးေခါငျပငမားစမးလနးစျပညၿပးပနေသးေနေသာကလားအတမားဝၿဖးလာေလ၏။184

،1كتاب مجموعة الرسائل و المسائل، جلد

عین عبارت ابن تیمھ چنین است. چاپ بیروت مراجعھ فرمایید 18 صفحھ

علم رجال ان یدعو ( رویا حدیثا صحی حا أن النبى صلى هللا علیھ وآلھ( ان النسائى و الترمذى

ثم یخاطب النبى فیوسل بھ ثم یسأل هللا قبول شفاعتھ فیسأل هللا

184 43، صفحھ 1ن دارمى، جلد سن

268

၅။ တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ဦးရးေတာအဘာစ(ရ.သြ)ႏငသဝါစလျပျခငး

ဘခါရအေနျဖငမမ၏စဟဘခါရ၌တငျပထားသညမာ-

အမာရဗငခါသာပ(ဒတယခလဖြာ)သညမဒနာၿမေတာ၌ကပဆကလာခနတြငဟဇရတသအဘာစဗငအဗဒြလမသာလစပအားဝဇလာျပၿပးေအာကေဖၚျပပါအတငးဒအာေတာငးခေလ၏။

م نبینا فاسقنانتوسل إلیك بع اللھم إنا كنا نتوسل إلیك بنبینا وتسقینا و إنا

((အ!အလာဟဟအရငျမတသခငကၽြႏပတ႔အေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားဝဇလာျပခနတငးမးရြာသြနးေလ၏။ယခတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဦးရးေတာအားဝဇလာျပပါ၏။မးရြာသြနးေပးသနားေတာမပါဟဒအာေတာငးဆေလ၏။))

ရဝးတငျပသညမာ-ဒအာၿပးေနာကမးအျပငးအထနရြာသြနးေလ၏။185

၆။ေအမာမရာေဖအအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငသဝါစလျပျခငး

အဗေနဟဂရမကအေနျဖငမမ၏စာအပစာဝါေအက(صواعق )၌ေအမာမရာဖအေနျဖငအဟေလဘက(အ.စ)ႏငသဝါစလျပခေသာနာမညႀကးကဗာကေအာကပါအတငးေဖၚျပထား၏။

185 ، باب صالة االستسقاء16، صفحھ 2صحیح بخارى، جلد

269

و ھم الیھ وسیلتى*** آل النبى ذریعتى

بید الیمین صحیفتى*** ارجوا بھم اعطى غدا

((တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အဟေလဘက(အ.စ)သညကၽြနေတာအတြကဝဇလာ ျဖစေပသည။အလာဟအရငထေတာဝယကၽြနေတာနးကပမႈရရဖ႔အတြကအေၾကာငးအရာဝဇလာျဖစေပသည။

ေကယာမတေန႔၌၎တ႔ကအေၾကာငးျပရနကၽြနေတာ၏ျပလပခေသာနာေမအအမာလ(نامھ اعمال )အားကၽြနေတာ၏ညာဖက၌အလာဟဟအရငျမတသညေပးအပေတာမမညဟေမာလငထားပါ၏။))

ဤဟဒးစေတာအား رفاعى (ရဖာအး)အေနျဖငမမစာအပالتوصل إلى حقیقة التوسل ابكت

၌ေဖၚျပေရးသားထားေပသည။ 186

သ႔ေသာဤစာအပေရးသ رفاعى သညသဝါစလႏငပကသကၿပးျပငးျပငးထနထနစစစသ၊သေတသျပၿပးတငျပသျဖစေပသည။၎အေနျဖငစြနနပညာရငမား၏အကးအကားကမးစာအပအသးသးမသဝါစလႏငစပလဥးၿပး၊ဟဒးစေတာ၂၆ခကတငျပခၿပးအခဟဒးစေတာမားအားပယဖကခေလ၏။သ႔ေသာအခဟဒးစေတာမားအားဟဒးစပညာအရသဝါသရအထအဆငေရာကရေနၿပးေကာၾကားေသာစြနနကမးဂနမား၌ပါရ(تواتر)ေနသျဖငမပယဖကဘလကခထားေပသည။

ကၽြနေတာ(အာယာသြလာဟရရာဇး)အေနျဖင၎လကခေသာဟဒးစေတာမားထမအခကေဖၚျပထားျခငးျဖစေပသည။

186 التوصل إلى حقیقة التوسل، صفحھ 329

270

အခအေရးႀကးေသာအခကအလကမားဝဟာဘမား၏(ဗဟာနာ)အေၾကာငးမရအေၾကာငးျပခက

တယသန၊အစြနးေရာကဝဟာဘမားအေနျဖငသဝါစလအားလကခေသာမြတစလငမားကကာေဖရ၊ဖာစစကစသညျဖငေခၚေဝၚသမတႏငရန၊ကေလးငယမားကသ႔(ဗဟာနာ)ရာၿပးဆေလ၏။အမနတကယအထကပါဟဒးစေတာမားကေလလာသးသပျခငးျဖငသဝါစလႏငပကသကၿပးမညသ႔မျပနာရာ၍(သ႔)ေစာဒကတက၍ေသာ၎၊မရေခ။

တစခါတေလအလာဟအခစေတာမား၊သေတာစင၊သေတာေကာငးမား၏ကတေတာအားဝဇလာျပျခငးက“ဟရမ”ဟဆေလ၏။သ႔ေသာ၎တ႔၏အ႐ကအရာ၊အဆငအတနးကဝဇလာျပခြငရ၏ဟဆထားျပန၏။တစခါတေလအလာဟအခစေတာမားက၎တ႔အသကထငရားရေနစဥဝဇလာျပႏငေၾကာငး၊ကြယလြနၿပးေနာကကၽြႏပတ႔ႏငအဆကအသြယျဖတသြားသျဖငဝဇလာမျပႏငေၾကာငး၊အေၾကာငးသညကား-

ကမးေတာျမတကရအာန၌ပါရသညမာ-

إنك ال تسمع الموتى

((အတမနေတာျမတ(ဆြ)အသငအေနျဖငေသဆးသြားသမားၾကားေအာငမမအသကပ႔ႏငမညမဟတေခ။187))

ဤအာယတေတာကေလလာသးသပျခငးျဖငကြယလြနသြားသမားႏငဆကသြယဖ႔မျဖစႏငေၾကာငးထငရားေနေပသည။

187 80سوره نمل، آیھ

271

သ႔ေသာဤကသ႔စြပစြသမတ(ကယလရာ)ေျပာဆျခငးသညရကဖ႔ေကာငးေပသည။

အေၾကာငးသညကား-ပထမအခက-

ကမးေတာျမတကရအာနကအမန႔ေပးထားေသာသဝါစလသညေသာငဟးဒဖအာလး(သ႔)ေသာငဟးဒေအဗာသးႏငမဆန႔ကငေသာသဝါစလမနသမကအမန႔ေပးထားျခငးျဖစေပသည။ကမးေတာျမတကရအာနအေန ျဖင

بتغوا إلیھ الوسیلةوا ဆထားရာ၌အလာဟဟအရငျမတႏငနးကပေအာငျပလပေသာဝဇလာမနသမကဆလျခငးျဖစေပသည။

အလာဟဟအရငျမတႏငနးစပေအာင၊နးကပေအာငျပလပသညအရာမနသမကဝဇလာအျဖစသတမတႏငေပသည။သ႔ျဖစပါ၍တမန တာျမတႀကး(ဆြ)၏ဒအာ၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ရာဖာအတသ၊တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အဆငအ႐ကအရာႏငဇာတေတာ(တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညတေသြမတမးအလာဟအမန႔ကနာခကငသးၿပး၊ဗႏၷာေတာပသ၊သညအတြကေကာငးေသာအရညအေသြး၊အရညအခငး၊မားေၾကာငအလာဟဟအရငျမတထေတာ၌နးစပမႈ၊နးကပမႈကရထားသျဖစေပသည။

၎အရာအားလးအားဝဇလာအျဖစသတမတကငသးႏငပါသည။ထ႔အတြကေၾကာငဝဟာဘမားကသ႔ဝဇလာသညေကာငးေသာလပရပ၊ေကာငးမႈ၊ကသလမားသာျဖစပါသညဟေျပာဆရနအေထာကအထားသကေသအသငမရေတာေခ။

ကၽြနေတာအေနျဖငဝဇလာမားကတငျပရာ၌ေသာငဟးဒေဒေအဗာဒးႏငလညးမဆန႔ကငေပ။အေၾကာငးသညကား-ကၽြနေတာတ႔သညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားခဝပကးကြယျခငးမဟတေခ။အလာဟဟအရငျမတတစပါးတညးကသာခဝပကးကြယၾကပါသည။ထ႔အျပငေသာငဟးဒေဒအဖအာလႏငလညးမဆန႔ကငေပ။အဘယေၾကာငဆေသာအကးအျမတ၊အဆးအ႐ႈးကေပးႏငေသာဇာတသညအလာဟဟအရငျမတ၏ဇာတ

272

ေတာတညးသာလငျဖစၿပး၊၎အရငဘကမလတငးက(ေနအမသရဟမသစသညျဖင…….)ခးျမႇငထားေတာမျခငးျဖစသည။၎အရင၏ဝဇလာျဖစေပသည။

သဝါစလႏငပကသကၿပးကမးေတာျမတကရအာနရေနသျဖငကၽြနေတာတ႔အေနျဖငပပငေသာက၊ေၾကာကဖ႔မလေပ။အေၾကာငးသညကားသာဓကအားျဖငကမးေတာျမတကရအာန၏အာယတေတာရေပသည။မန႔ေတာမသညမာ-

188 فاقرءوا ما تیسر من القرآن

“အသငတ႔အေနျဖငတတႏငသေလာကကမးေတာျမတကရအာနအားဖတရြတပါေလ။”

ဤေနရာ၌“ဗဟာနာ”အေၾကာငးမရ၊အေၾကာငးရာၿပးကမးေတာျမတကရအာနအားမတတပရပ၍ဖတရြတရမညေလာ!မဖတရြတရမည ေလာ!

(သ႔)အပစကေနသညအခန၌ဖတရြတရမညေလာ!ဟေျပာဆႏငေပသည။

ဤအာယတေတာကေလလာသးသပၿပး၊ခငမာေသာအေထာကအထား၊သကေသအေၾကာငးျပခကမရမျခငး၊မမေဒသ၌ျဖစေစ၊ခရး၌ျဖစေစ၊ဝဇရသညျဖစေစ၊မရသညျဖစေစဖတလ႔ရေၾကာငးျဖစေပသည။

ကမးေတာျမတကရအာန၌(အထကပါကသ႔)ၿခင၍သးထားေသာအာယတေတာမားမနသမ၊ခငလေသာအေၾကာငးျပခကမရမျခငး၊ၿခငထားေၾကာငးျဖစေပသည။ထနညးတစြာအာယတေတာသဝါစလသည လညးၿခင၍ေဖၚျပထားသျဖငခငလေသာသကေသအေထာကအထား(ရာရအ)မရမျခငး၊ၿခၿငထားခကအေပၚလကနာကငသးရေပမည။ဗဟာနာလပသမားကယဖ႔မလေခ။

188 20سوره مزمل، آیھ

273

ဒတယအခက-

သဝါစလႏငပကသကၿပးရဝါယတေတာမားအခကအထက၌ေဖၚျပထားၿပးျဖစပါသည။ေျမာကမားစြာေသာရဝါယတေတာမားသဝါစလအမးမးႏငစပလဥးၿပးျပခြငေပးထားေပသည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကယတငအားသဝါစလျပျခငး၊သာဓကအားျဖငမကမျမငအေနျဖငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ကယတငအားသဝါစလျပလပချခငးအျဖစအပကျဖစပါသည။

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ေရာငဇာျဖငသဝါစလလပခသညအေၾကာငးအခရဝါယတေတာမားပါရေပသည။တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏ဒအာႏငရဖာအတျဖငသဝါစလျပလပခသညအေၾကာငးအထကေဖၚျပပါရဝါယတေတာမား၌ပါရၿပးျဖစေပသည။

ဤကသ႔ေသာရဝါယတအေျမာကအမားရေနျခငးျဖငသဝါစလႏငပကသက၍အခကအခ၊ပစာၦအမးမးထတဖ႔၊ဗဟာနာျပဖ႔လမးပတသြား ေခၿပ။

တတယအခက-

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားသဝါစလျပလပသညဆသညမာအဘယနညး?

ကၽြနေတာတ႔၏အျမင၌အဘယေၾကာငတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)အားေလးစား၊႐ေသ၊ျမတႏးရၿပးအလာဟအရငျမတထေတာဝယအသနားခေလာကထားေပးမညသ(ရဖာအတ)အျဖစလကခရပါသနညး?

အေျဖသညကား- တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညအလာဟအရငျမတ၏အမန႔အားတစသေ၀မတမး၊လကနာကငသးေသာသ၊အလာဟေကးကၽြနအစစဆးျဖစေသာေၾကာငျဖစေပသည။

ထ႔ေၾကာငကၽြႏပတ႔အေနျဖင တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)ႏငသဝါ စလျပလပျခငးသညအမနတကယကယေတာ၏(ေကာငးျမတေသာ)လပရပမား၊လကနာကငသးမႈမား၊ေအဗာဒသခဝပကးကြယမႈမားႏငသဝါစလ ျပျခငးျဖစေပ၏။

274

ဤအရာကတယသန၊တစြတထး၊ဝဟာဘမားအေနျဖငသဝါစလ၊ေအဗာဒသမား၌လပလငျပနာမရေၾကာငး၊ျပနာမာစကားလးႏငသာပကသကေနေၾကာငးဆေလ၏။

အဩဖ႔ေကာငးေသာအခကသညကား-၎ဝဟာဘမားထမအခသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏အလနမေမဗရစာကခ(ေသၿပးေနာကေကယာမတမျဖစမအထဘဝ)ဘဝကျငငးဆၾကၿပးကယေတာဝဖါသكفار)ကကဖၹါ( وفات) )မား၏ေသဆးျခငးအဆငအထသာလကခထားေပသည။

ကမးေတာျမတကရအာနအေနျဖငရဟးဒျဖစသြားသမားထာဝရရငသနေနေၾကာငးဤကသ႔မန႔ထား၏။

189 بل أحیاء عند ربھم یرزقون

တမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညရဟးဒမားေလာကေတာငအဆငမရပါသေလာ?

အကယ၍ဝါဖတသျဖစၿပးေနာကသဝါစလျပသမားအတြကတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)သညဝဇလာမျဖစႏငလင(နမာဇ၌)စလာမလညးအခညးအႏးပငတညး။

(မႏလသားအားဘယေနရာမ၊ဘယေနရာေရာကေရာကပ႔ေနၾကေသာတယသန၊အစြနးေရာကသမား၏ရနမကငးေဝးေစရနအလာဟဟအရငျမတထခလႈပါ၏။)

ကေကာငးစြာျဖင၎တ႔ထမအခသညတမနေတာျမတႀကး(ဆြ)၏

လကခသျဖင၊၎တ႔၏ေစာဒကတကမႈအားျပနလည၊႐တသမး(عالم برزخ)ရေပလမမည။

၂။ဂါလغاليမား ႏငေအဖရသသးافراطي မား

189 169سوره آل عمران، آیھ

275

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငလတး၊ပေလာလပသမား၊အပစႏစစအၾကားဘဝတညေဆာကေနရပါသည။(၎တ႔အနကမ)တစအပစသညသဝါစလႏငပကသကၿပးကမးေတာျမတကရအာနႏငရဝါယတေတာမားတြငခြငျပထားသညကအလာဟဟအရငျမတကသ႔သတမတထားသညဟထငေၾကးေပးၿပးျပနာရာကာဟရမအျဖစသတမတၾကေပသည။အမနတကယအထငမားလမးလႊေနသမားျဖစေပသည။

အလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားႏငသဝါစလျပျခငး၊၎တ႔၏လကနာကငသးမႈမား၊ေအဗာဒသမား၊လပရပေတာမား၊ဂဗမာနမားကဝဇလာျပရသျဖင၊အလာဟဟအရငျမတႏငနးစပေအာင၊နးကပမႈကသာျဖစေစပါသည။ေသာငဟးဒႏငသာကကညေနၿပးအလာဟဟအရငျမတထမသာရယလျခငးျဖစၿပး(اولیاءهللا) (အလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမား၏ဂဗမာနစသညတ႔အား၊အမသဟတစခအျဖစသတမတခယထားျခငးျဖစပါသည။)

ဒတယအပစသညကား-ေအဖရသသမား ျဖစၾကပါသည။သဝါစလလပရာတြငဂလ(غلو )အဆငေရာကသညအထလပၾကေလ၏။ဤအပစ၏အႏရာယသညလညးပထမအပစထကမေသးေခ။

၎တ႔အေနျဖငသဝါစလျပလပရာတြငအသးအႏႈနးမားလပပ၊လပနညးမားစသညျဖငေသာငဟးဒအဖအာလးႏငေအဗာသးအတြကမသငေလာ၊မအပစပေခ။အမနတကယသညကား-

ဂါလဆသညမာ-တမနေတာျမတၾကး(ဆြ)ႏငအဟေလဘက(အ.စ)အတငးထကအလြနလကခသကေခၚဆပါသည။ဥပမာ-ဟဇရတ(သ)အလ(အ.စ)ကအလာဟဟ သတမတသ။ေအဖရသသဆသညမာလညးအကသာ၌အတငးထကအလြနလကခသကေခၚဆပါ သည။

276

مؤثر فى الوجود إال هللا ال

“ဤကမာၻ၌အမနတကယအာနသငမားရေအာငျပလပေပးႏငသသညအလာဟဟအရငျမတတစပါးတညးသာျဖစေခ၏။”

ကၽြႏပတ႔ထရေနသမအရာအားလး(မေကာငးမႈမအပ)သည၎အရင၏ေပးသနားမႈသာျဖစေပသည။(မေကာငးမႈႏငရလဒသညမမလပရပေၾကာငသာျဖစေပသည)

သ႔ျဖစပါ၍ဤေနရာ၌သဝါစလအားလကမခသမားကရငးျပခသလသဝါစလအားဂါလအဆငေရာကေအာငျပလပသမားရေနသျဖငတစဖကမလညးသဝါစလအားလကမခဘျငငးပယသမားေပၚေပါကလာၾကသည။

ဤဥပေဒသသညကစၥတငးအတြကျဖစေပသည။အကသာကစၥဘျဖစျဖစ၊လမႈေရးႏငႏငငေရးကစၥဘျဖစျဖစ၊ဤကသ႔ေသာအပစႏစစသညတစစရလာလငေနာကတစစသညလညးေပၚေပါကလာရေပသည။ဆလသညကကစၥတစခကအတငးထကအလြနလပလာလင၊ဆန႔ကငဘက အပစသညလညးေပၚေပါကလာရေပမည။အပစႏစခလးစလးသညအႏရာယမားေပသည။

၃။သဝါစလတစခတညးမဖလေခ။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငမြတစလငသာသနာညအကေမာငႏမမားအားအလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားႏငသေတာစင၊သေတာေကာငးမားႏငသဝါစလတစခတညးမဖလေၾကာငးရငးျပဖ႔လအပေပသည။

အမနတကယသဝါစလသညကၽြႏပတ႔အတြကသငခနးစာတစချဖစေပသည။အဘယေၾကာင၎တ႔ႏငသဝါစလျပရမညဆေသာအခကျဖစေပသည။၎တ႔သညအလာဟဟအရငျမတထေတာဝယဂဏသကၡာရေသာေၾကာငျဖစေပသည။၎တ႔သညအဘယေၾကာငဂဏသကၡာရရပါသနညး?

277

၎တ႔၏ေကာငးျမတေသာအလပမားေၾကာငဂဏသကၡာရငမားျဖစရပါသည။သ႔ျဖစပါ၍ကၽြႏပတ႔အေနျဖငလညးေကာငးမြန၊ေကာငးျမတေသာအလပမားျဖငအေ႔ရတးရေပမည။သဝါစလမကၽြႏပတ႔အားအလာဟဟအရငျမတထနးကပမႈ၊နးစပမႈကရယဖ႔ေကာငးျမတ၊ေကာငးမြနေသာအလပမားကလပေဆာငျခငးျဖစခညးကပရမညဟသငၾကားေပးေနသည။အလာဟဟအရငျမတ၏အခစေတာမားႏငသဝါစလျပျခငးသညလညး၎တ႔၏ေကာငးျမတေသာလပရပမားေၾကာငျဖစပါသည။

၎တ႔သညေကာငးျမတေသာလပရပမားေၾကာငအလာဟဟအရငျမတထဝယနးစပမႈႏင၊နးကပမႈကရရခၾကေလ၏။ထ႔အတြကေၾကာငကၽြႏပတ႔သညအလာဟဟအရငျမတထရဖာအတ(သ)လပေပးရန၎တ႔ထေမတာရပချခငး၊သဝါစလျပျခငးျဖစေပသည။သဝါစလကပစဖယေရာငရားျခငးမျပဖ႔သတထားရေပမည။သဝါစလ၏ရညရြယခကပနးတငမားႏငလညးမလြသြားေအာငျပလပဖ႔မေမဖ႔လအပေပသည။

သဝါစလသညအေရးႀကးေသာကစၥတစချဖစေပရာ၊အားလး(မြတစလငမား)သညဂ႐ျပကျပရေပမည။အေလးထားရေပမည။

၄။သဝါစလသညသက(က)ဝးနး(تكوینى )အလပမားအတြကသာျဖစေပသည။

မတသားစရာတစခသညကား-သဝါစလသည(عالم اسباب)၌

تشریعى) )အ လပမားရသလ(تكوینى)အလပမားလညးရပါသည။ႏစခစလးသည ((تشریعى )အလပမား၊(تكوینى)အလပမား)သဝါစလသညေသာငဟးဒႏင မဆန႔ကငေပ။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖငဘဝ၌မမလအပေသာအရာမားအတြကအေျဖမားရရရနအတြကအေၾကာငးမားရာေဖြရျခငးသညသဘာဝျဖစေၾကာငးသထားေပသည။

278

ေျမႀကးကတးၿပး၊မးေစထညကာေရေလာငးေပးလငမးေစဆကလကရငသနလာကာအသး၊အႏမားဖြၿဖးတးတကလာေစရန၊အႏရာယအသြယသြယမကာကြယေပးရသည။ထ႔ေၾကာငကၽြႏပတ႔ဘဝကဆကလက ရငသနေပမည။

ဤအရာမားကသဝါစလ(အမသဟ)ျပျခငးျဖငကၽြႏပတ႔အားအလာဟဟအရငျမတအားေမေအာငလပသညႏငတပါသေလာ?

ေျမႀကးသညမးေစမားကႀကးထြားေအာငလပေပးသည။ေနေရာငျခညမားႏငမးေရစကမားသညမးေစ၊အဖး၊အပြင၊အသး၊အရြက၊ဘယေဆးပငမား၊ဟငးရြကမားကႀကးထြားဖြၿဖးေစပါသည။ဤကသ႔ထအရာမား(ေျမႀကး၊ေနေရာငျခည၊မး...)မားေၾကာငသးႏ၊စသညျဖငျဖစထြနးလာပါသညဟအေၾကာငးအကးျဖစလာေသာေလာက(عالم اسباب)ကလကခယၾကညျခငးျဖငေသာငဟးဒအဖအာလး၏ဆန႔ကငဘကျဖစသြားပါသလား?

သသယမရဘ၊ယၾကညမႈအျပညျဖငဤယၾကညမႈအားမညသမျငငးဆမညမဟတဟေျပာလ႔ရေပသည။အေၾကာငးသညကားကၽြႏပတ႔အေနျဖငအမသဟတစခေၾကာငျဖစလာသညဟဆေသာေလာ(عالم اسباب)ကကလကခထားၿပး၊အမသဟမား(ဝဇလာမား)ကေနာကလကေသာျငားလညးအရာရာကျဖစေအာငအေၾကာငးအကးစစဥေပးေသာအရငသညအလာဟအရငျမတတစပါးတညးသာျဖစေၾကာငးခယထားပါသည။

ဤကသ႔ေသာအမသဟမားႏငသဝါစလျပျခငးသညေသာငဟးဒႏငမဆန႔ကငေပ။ထနညးတစြာအာလမေမသရရး(عالم تشریع)တြငအနဘယာ၊ေအာငလယာ(တမနေတာမား၊အလာဟအခစဝလေအာငလယာမား)ႏငမအစမာမားျဖငသဝါစလျပျခငး၊အလာဟအရငျမတထဝယရဖာအတ(သ)ျပေပးဖ႔၎တ႔ထေတာငးချခငးသညေသာငဟးဒ(တစဆတညးဝါဒ)

ႏငလးဝမဆန႔ကငေပ။

သ႔ေသာျငားလညးေအဖရသအပစတစစေပၚေပါကလာၿပး

ကလကမခၾကေပ။၎တ႔အ(عالم اسباب) ေနျဖင

279

ကလကချခငး(عالم اسباب) ျဖငေသာငဟးဒ အဖအာလ(توحید افعالى)အားဆန႔ကငသညဟထငေနၾက ေပသည။

၎တ႔အေနျဖငမးသညအလာဟအရငျမတအေနျဖငအရာတစခကအနးမကပ၊မေပးျခငးမေလာငႏငေခ။ေရသညလညးအလာဟအရငျမတသညမးထေရာကေအာငမျပမျခငး၊မၿငမးသတႏငေပ။(ဆလသညကား-အလာဟအလမပါဘမးသညေလာငလ႔မရသလ၊ၿငမးသတလ႔လညးမရဟဆလျခငးျဖစ၏။

၎တ႔အေနျဖငဤအစအစဥ၊နညးစနစကသးၿပးေလာကႀကးကျငငးလ႔မရသညမာသဘာဝမကေသာအရာမားလတငးနားလညလ႔ရေသာအရာမားကပငျငငးဆနလာၾကသည။

အမနတကယကမးေတာျမတကရအာန၌ပင(عالم اسباب)တစခေၾကာငတစချဖစေပၚလာရသည။ေလာကႏငပကသကၿပးတရားဝငမးေမာငးထးျပထားပါသည။မန႔ေတာမထားသညမာ-ကၽြႏပ(အလာဟ)သညမးေရမားကေျခာကေသြ႔ေနေသာေျမႀကးကစစြတေစရနအတြကႏငျပနလညရငသနရနအတြကမးရြာသြနးေစသည။

190 فیحیي بھ األرض بعد موتھا

( ၏အဓပၸါယဆလခကမာ-ဤမးသးမးေပါကမားသည( یحیى بھေျမႀကးအားျပနလညရငသန(စမးလနးစေျပ)ေစသညဟအဓပၸါယထြက၏။အာယတေတာသည (عالم اسباب)အားတရားသကေသျပေထာကခေနေပသည။ဤကသ႔ေျမာကမားစြာ(ကမးေတာျမတကရအာန၌)ပါရေပသည။၎အရာမားသညကယတငျဖစေပၚမလာေခ။အလာဟဟအရငျမတကဖနတးေပးထားျခငးျဖစေပသည။

190 24سوره روم، آیھ

280

အလာဟဟအရငျမတသည၎အရာမားကစြမးအားျပႏငရနစြမးအားေပးထားျခငးျဖစၿပး၊သဘာဝအမသဟမားကျငငးဆနသမားသညလမးမားသမား၊ေမေလာေနသမားျဖစေပသည။

ထနညးတစြာ(عالم تشریع) တြငအမသဟမား၊ ဝဇလာမား ကျငငးပယသမားသညလညး မားယြငးလြသမားျဖစေပသည။

ကၽြနေတာအေနျဖငအထကပါေဖၚျပထားေသာအရာမားကေလလာသးသပၿပး၊အစြနးေရာကမႈ၊တယသနမႈကလကလြတၿပးအမနတရားကေရြးခယၾကမညဟေမာလငမပါသည။ဤနညးလမးျဖငအျခားမြတစလငမားအားကာေဖရႏငဖာစစကျဖစသညဟဖသဝါေပးျခငးမလညးေရာငရားၾကဖ႔ေမတာရပခအပပါသည။

ကမာၻမြတစလငမားႏငအတစညးစညးလးလးညညညြတညြတေနထငၿပး၊ကရအာနကမးေတာျမတ၊အစၥလာမ၊အလဟ၏ရနသမားကဘရနသအျဖစသတမတေခမႈနးရေပမည။ႀကႀကခရေပမည။

ေရးကမးစ၊လတးပေလာမးစလအပမႈ၊ဆး႐ႈးမႈမးစမကငးေသာအစၥလာမအသပညာအစစအမနမားကမြတစလငလထႀကးအားမတဆကပ႔ခေပးရမည။

ရအဗနလ၁၄၂၆ခႏစ၊(ဟဂရ)သကရာဇ

ရဟရးဝရလ၁၃၈၄ခႏစ(အရနသကရာဇ)

နာေစရမကာေရမမရးရာဇး

محمدآلوحمدمعلیصلاللھم

281