2016-.indd
2

‘ 2016 ’ .

,
.
2015 4
,
. 2015 9,
‘
2016’ .
[ 2016 ]
_ ,
,
, ,
,
,
6 , 22 .
, ?
“
3
” .
.
, .
, .
. “ ” .
, , ,
,
. 2016 , ‘’
, ‘20 ’ ‘ ’
.

,
.
2016. 1.

‘’
. .

. ,
.
,
. ,

. .

,
.
.
2016 .
5
1. _ ,
2.
3. ,
4.
5.
6 , 22
: , ,
, , ,

5
.
2
, 40 .
35 , .
3
, GMO .
4
, .
5
‘’ , ‘’ ‘ ’ .
, .
6
, .
7 ()
, .
, , .
8
, .
.
9
.
.
10
, .
, .
11
, 16 .
, .
6
1. _ ,
. , , .
1: ·, ·, , 40
.
2: 1 .
. .
. , , .
2. _ ‘’
1) .
. , , , ‘’ .
. ‘ ’ .
. 1 .
. .
2) ‘ ’ .
. 35 ‘ ’ .
. .
. .
3) .
. .
. .
. .
4)
. , .
. .
. .
7
. .
. .
3. _
1) , .
. , .
2) , .
. 16 .
. 19 .
. .
3) , , , .
. .
. , .
. / .
. , .
4. _ ,
1) .
. .
. .
. .
2) .
. ‘ ’ .
. .
8
. , · .
. .
4) .
. .
. :
5) .
. .
. ‘1 ’ .
. .
. _ ··
1. ·_
1) , , .
. ‘’ .
. .
2) .
. .
. 1% , .
. , , .
. , .
. .
3) .
. .
. .
. TPP .
9
1) , .
. , , ‘’
.
. · , ‘ ’ .
. .
. .
. , , , .
2) .
. 10 .
. .
. ,
.
3) , ‘’ .
. .
. .
. .
3. ·_
1) .
. .
. .
. .
. .
2) .
. , ‘ ( )’
.
10
. .
. .
. , , , .
3) .
. .
. ‘ ’ .
. .
. 30km/h 50km/h .
. _ ··
1. :
1) 2030 .
. - .
. .
. LNG .
. .
. , , , ·
· .
2) ‘’ .
. :
2030 2005 -33.5% .
. ‘’ .
. ‘’ , .
3) 2030 20% .
. .
. .
11
. .
. .
.
.
. , ,
.
.
.
. : LPG ,
, , .
5) , - .
. ‘ 3 ’ .
. , ·,
.
. , ·
.
. .
. 4 .
. ‘ ’ .
. ‘ ’ .
. ‘ ’ .
. .
2) , .
. ‘ ’ .
. , .
. .
12
. .
. .
3) .
. .
. .
. (Toxic Free) .
4) .
. .
. .
. .
. ‘ ’ .
3. ·_
1) .
. :
. :
. : GMO, ,
,
. FTA TPP .
2) ‘ ’ .
. : ‘ ’
. ‘ ’ :
. : -
3) () , ‘ ’ .
. .
. · : ·
. :
. : ·
13
. :
. ‘’ ‘’ :
. ‘’ :
5) .
. , .
. .
. .
. _ ····()
1. _
1) .
. 35 ‘’ .
. .
. .
2) .
. 1 .
. .
3) .
. .
. .
. / .
4) .
. .
. ‘ ’ .
14
. :
. .
. .
2) · .
. 1: .
. 2: .
. 3: .
. .
3) .
. :
. .
. .
1) .
. .
. .
. .
. .
2) .
. · .
. .
. , · .
. .
3) .
. .
. , , .
15
1) ()
. ‘’
.
. , , .
. , , ‘ ’ .
. · .
. , , ,
.
. ‘’ .
. 6 1 ,
1 10% .
. .
. ,
.
. ,
.
3) ()
. .
. , 2 .
. () .
4) () ; () ,
. ,
.
5) ()
16
. ,
.
. .
. , .
6)
. ‘’ ‘’ .
. .
7) ()
. ·· , .
. () .
8) ,
. , .
. .
9)
. , , ·
3 6
.
. , , .
. .
. .
. _ ····
1. _
1) .
. .
17
. ‘’ .
. .
.
. .
. (, , , ).
3) .
. .
. .
. · .
. .
. .
. .
. () .
. , .
. , .
. , .
2. _
. .
. .
2) .
18
. , .
. .
. .
. .
. .
3) .
4) .
. (ODA) .
. .
3. _,
1) .
. .
. .
. .
2) .
. ‘’ .
. .
. .
. .
3) .
. .
. , , , ,
.
4) , .
19
.
5) HIV/AIDS .
. HIV/AIDS , .
. HIV/AIDS
.
. HIV/AIDS ,
.
4. _
. .
. .
. .
2) .
. 100% .
. · .
. .
. .
3) .
. .
. .
. .
. UN
.
. , .
. .
. , .
. , (TNR) .
3) .
. .
. .
. .
4) .
. .
. .
. 10 50% .
. , .
.
.
. , .
. · .
. .
21
. .
. , .
. .
. .
2) , .
. 16 .
. 19 .
. .
. , .
. ‘’ , .
3) .
. ‘’ .
. , .
. , .
. .
4) ,
. .
. .
5) , .
. .
. .
. , .
. .
. 82 6 .
22
6) .
. .
2. ·_
1) ( ) .
. , /// .
. .
. .
. , .
. .
. ‘ ’ .
2) , .
. PKO .
. .
. .
. .
3) / .
. , , .
. .
. .
3. (ODA)_
1) ODA .
. , .
. 100% OECD 10% .
2) ‘()’ , .
. () .
23
. ODA .
. , .
. OECD DAC .

1-1. 38
1-2. 48
1-3. 58
1-4. 61
2-1. · 68
2-2. 73
2-3. · 79
3-1. 86
3-3. 113
4-1. 132
4-2. 142
4-3. 150
4-4. () 158
6-1. · 202
6-3. (ODA) 219
[ 2016 ]
1.
1) _
, ·· .
2008-9 .
,

. , 2012 ‘ ’
.
.
(IMF) . ·
·
, GDP
.
.
, .
.
,
.
,
, , , ,
.
.
, 2
29
. (2015)
21 (COP21) (agreement)
, .
2) _


. 1970 2010
2-3% . ‘747 ’ 7%
,
. 7% 3.2% 2016
.
2% .
.
,
.
.
‘’
.
.

‘87 ’ .
87 . 1990
‘’
87 ·.
, 87

.
_
30
.
.
. ?
,
.
,
. ,
.
. ,
.
,
. ‘ ’ .
,
. ,

.
.
.
‘ ’ .

.

.
.
.


, .
,
.
‘ ’ .
31
‘’
. , ,
,
. ‘ ’
‘’
, . ‘’
.
, ‘ ’ ‘’
‘ ’ .
‘’ ‘’
.
3%
.
.
.

.
.
.
, .
7.4 6.15
.
, ‘’
. ,
.
.

.
. ‘ ’ ‘ ’
.
.
32
.
.
.
‘ ’ .
,
,
,
.
‘ ’ ‘ ’.

.
.
,
· .

.
, .
‘’ ‘ ’
. ‘’
, .
‘’ ,
‘’ . ‘ ’
,
.
.
2 4 ,
.1
1 .
, .
33
.
.
,
.
.
3)
2016 , 2017 2018
. 2016 2017
, ·· 30
. 4
,
. ··
.
,
‘ ’
. .
‘’
. . 2016
‘ ’ . 2016 (!)
.
‘’
. .

. ,
.
1 1980 1 4.5% , 1 23.9% .
10 . 1~2
. 2030 2.30 , 1~2
55% . ,
, , , , 10 4 1.
34
,
. ,

. .

,
.
.
2016 .
2. 5
1) _
,

.
.
, .
.
.

.
, .
,
. , , , ,
,
.
2)
/ ··
35
··
. ··
.
‘’ , ‘ ’ ‘ ’ .
, ‘ ’ ,
.
.
, FTA ·
. ‘ ’
.
, .
3) ,
,
.
‘ ’ .
, LNG
.
.
.
, .
‘ ’
.
.
.
4)

.
. ‘’ ‘
’ ,
36
‘’
.
,

.
5)

, .
.
.
· .
·
.
, ,
. .

.
, .

.
.
1.
‘’ , , , ,
. 49.1% , 22.5%
, . ,
90% .
10 : 90 90%
. 90% .
90% 100%
. , ‘’ .
. ‘ ’
. ‘’ ,
. .
. .
. .
. ‘ ’
. · ,
.
, .
39

. .
. .
, ‘ ’
. , .
.
.
, ‘’ .
‘’
.
1982 . ,
.
.
, .
.
90% .

. , .
2.
, ,
.
, ,
.
.
2016 . 2017 ‘’ , 1
. 2020 2 .
40
.
. 1 : ·, ·, , 40
.
1) ·, ·, , 40 .
70%
.
· ·
. 15 .
. ‘
’ 29 .

.
‘·, ’ ,
. ‘·,
’ .
· ,
. , 1980
95.9% 1995 95.8%,
2013 62.5% . 2012 23.7%
.
· , 2010 11.4%
58.2% 10%
.
.
.
· 2011 , 38.7%
62.1% .
. 2011
23 6 ,
8 .
41
2) .
·· ·
.
·· 13.5 .
,
.
.
80% . 80% 20%
.
3) , · .
.
, .
·· , ‘ ’ .
: . , .

. : .
: , ,
: -
- - .
“ (Healthy Climate and
Family Security Act)" .
.
- , .
,
, .
4.4 .
, .
42
, / ,
. 2 : .
( )
.
5-10%
. ·
10 ,
. ,
.
2 ,
.
· GDP 1% GDP 4%
, 20% , 80%
. 46(1905(2018
GDP)*3%*0.8) . 2
.
194.7 30,
10, 2 40
.
1. 1 , .
,
.
. ,
.
1 , ,
.
, + .
2. 1 40 .

- ,

10
= 71807
- 2017 () 15-29 9,799,564. 65
8,757,647.
- '2014 ' , 1121 , 2,751,792.
15-29 266,766. 65 1,074,646.
58,791, 141,344. 15-29 10,281 65
45,474.
- (, 2014) 2,494,460, 15-29
129,427, 65 1,033,308.
,
.
. 1)
2) 3)
.
1)

. ,
.
, .
OECD() ‘OECD Revenue Statistics 2014’
, OECD 34.1%. OECD
, 48.6%(2013 ). 24.3%.
.
OECD
? 2018 GDP 1,905
, OECD 34.1%
, 188.6 . 1 30
.
1 60 .
< OECD >
.
.
. , 5∼10
45
10% . . 1965
29.5%. 1971 40.8%
. 6 11.3% .
, ? .
, . ·
.
.
,
.
, .
.
. 1
, .
,
. . ,

.
.
,
. , (, )
. ,
.
, .
, .
. .
,
. 2 .
<1 >
·
. , ( , , ,
) , , ,
· , ,
46
.
.
<2 >
. 1
· .

.
.
· . .
. 62%
. OECD .
. 24.2%
. 4.0%
.
.
<(GDP) (2012 )>

20% (24.2%)
(12.4%), (12.1%), (11.2%), (10.4%)
(7.4%)
(5.3%), (5.3%), (4.8%), (4.5%), (4.0%),
(4.0%)
2-3% (3.8%), (2.7%)
* : , OECD , 2015, 43
47
2)
,
. 40 20
. ,
,
, .
3)
,
. 2015 7
5,824, 10 .
, .
48
1-2.
.
.
.
.
1.
(glass ceiling index) OECD ,
. 6 ,
.
. ‘’
.

.

,
.

.
49
2.

, .
.

(gender iIntersectionality) ,
.
. MDGs
Post-2015 (Post-2015 development agenda and
SDGs) , SDGs
.
SDGs
.
,
/ .
.
1)
OECD OECD
2.5 .
. , ,
.
1997 ILO 100 ‘ ’
, .
2011 (CEDAW) ‘
’ , “
”
.
2)
. , , , ‘’ .
,
.
30%
.
.
,
, .
. ‘ ’ .

, (PEC)
(PEO) .
.
. .

,
.
2. ‘ ’ .
1)
,
. ‘’ ··
,
.
51
,
.
2)
. 35 ‘ ’ .
‘ 35 ’ .

.
. .
,
.
. .
‘’ ‘’ ‘’ .
.
1 , ‘ ’
.
1)
,
.
.
.
.

1 .
5% .
52
,
.

,
.
<2013 > 2008 954 2013
699 6 255(26.7%) ,
.
2)
. · .
“
, ”, “
” .
· ,
.
·
, .
. .
,
53
.
, .
/ ,
.

.
<2013 : (: , %)>
18 18~24 25~29 30~34 35~39

6 (7.79%)
2 (2.60%)
1,395 (7.57%)
2,368 (12.84%)
3,603 (19.54%)
3,541 (19.20%)
4,480 (24.30%)
3 (3.90%)
7 (9.09%)
10 (12.88%)
11 (14.29%)
35 (45.45%)
18

13,144 4 540 644 563 514 941 1,518 2,420 2,536 3,464
37 0 0 2 4 0 1 1 3 5 21



2,026 0 7 4 5 10 27 50 165 427 1,331
11 0 0 0 0 0 0 0 0 1 10



582 0 3 3 2 3 8 21 73 94 375
5 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4


5,134 6 327 223 171 155 637 637 1,164 1,154 964
10 0 0 1 1 0 0 0 1 2 5
54
2014 <2013 >
50~60 , 60 24.3%,
45.45% 60 . 50~60
, 11
10 60 .

.
. .

. ·
· .

.
2015 , 544
163, 143 .
211, 293 .
.
.
2013 3

2015 9
2014 4 ‘ ’
2018 , , 3

‘’ .
55
‘ ’ ‘’ .
,

. , ,
(American Association Birth Center, 2011).

, 2013 9 36 DC 255
2010 195 30% .

(American Association Birth Center, 2011). 2013 The National
Birth Study(2013) 84%
12% ·(··, 2015).
4.
1)
1998 . 2001
[]
, 2015 3 <>
, 4 <(2016~2020)>
.
2010 , 3499 178,
1719 51% . 18.5%
2005 1.5%p . 2.8
. ,
65.8% .
2)
· , ,
, .
56
<2013 > 50~75%
44% . 27.4%,
30~65 78.9%, 65 62%,
98.1% .
<2014 > 150
36(23.9%) .
‘’, ‘ ’ .
‘ ’ 70 .
3)
. , .

.
‘’
, ‘ ’ .
. .
<>
‘’ , .
. .
‘ ’ .
2014 ‘
’ .
.
2013 10.6%,
20.6%, 4.4% .
57
1)
.
, ,
.
.
(backlash)
.

.
2)
.
.
.
, , .
. .


,
.
.
58
1-3.
.
2015 41 1950 19, 1980 21.5
. 2040 52.6 . ,
‘’ ‘’ .2
, 3 0% ,
‘’ .
.
.
, ,
,
.
, .
,
,
.
2 , 2015.11.06., ‘ ’ 50 19...80 21.5... 41... 2040 52.6,
59
.
, ,
.
‘’
.
2. , .
. 16 .
16 .
18 , ,
16 .
. 19 .
19 ,
.
. .

.
· ‘’
.
. · .
60
. , .
, .
,

. / .
, .
.
. , .
.
.
.
.
1.
,
, , , .
, ,
,
. .
2.
.
, , / ,
· .
,
. /
.
.
1.
1)

.
,
.
, ,
,
.
.
. .
(, ) .
.
.
.
.
.
63
2. /
1)
,
.
, ,
, .

, ( )
.

.
2)
. ‘ ’ .
,
, .
‘ ’
.
.
.
3. : !
1)
64
.
, , , ·
.

, (, )
.
2)
. , · .
,
.
. .

.
4.
1)

. .
()
, , .
,
.
.

.
65
·
.
2)
/ , (
) .
() ,
().
. :
,

.
5.
1)
()
, .
,
, .
2)
. .
: .
.
: , ,
.
66
.
. ‘1 ’ .
.
,
,
,

. .
,
.
.
67
.
.
, 2013 3 1.1% , 4 0.9%
0% . 2014 1 0.9%, 2 0.5%, 3
0.9%, 4 0.4% , 2015 1 0.9%, 2 0.3% .
2014 , 2015 0% ,
.
‘ ’ ,

. , ‘’
.
, ,
,
‘’ .
(, , ) ,
.
, ()
.
(GDP)
,
. ‘’ ,
.
69
.
1)

.
. , ,

. .
,
.
2)
.
5 ,
.
·.
. .
.
2. .
1)
.
.
70
.
.
. .
.
,
.
2)
.
, .
. 1% , .
1% 33 .
.
.
. , , .
.
.
. , .
.
.
71
1)
‘’.
·
.
,
.
.
.
‘’ ,
. ‘ ’ ,
.
2)
.
/ .
, , .
· ·
‘ ’ .
. .
.
.
.
.
.
.
.
72
.
.
.
.
,
, ,
, (, )

.
,
''
: ,

73
2-2.
.
1.
.
. ,
.

.
, ‘ ’ .
‘’ .
. ,
.
, , .
1963~2007 43, 15
1,176, 923 .
2008 5,000 , 3,000 . 6
, 9 . 3 .
1,083 60%
. 74% 5.5% .
/ .
.
74
: 3,9%(91~97) → 5.0%(00~08) → 6.6%(09~13)
2000 28.2% 2010 21.7%
14.8% 21.5%
1 (RIR) 32.3%
.

, .
,
.
5.0%(2012) (OECD 11.5%(2007
), 17.5%(2010), 17.0%(2005), 6.1%(2008), 1.0%(2009))
.
,
1980~2001 1,284 , 2000~2006
648 .
5% .
,
.
2.
.
. ‘’
.
‘’ , ‘ ’
. ‘’
. ‘’ ‘’ .
.

. ‘’ .
,
, .
75
1. , .
. , , ‘’ .
4 , ,
‘’ , (), 10(), (), , ,
() 2 .
. · , ‘ ’ .
· .
· .
.
10 .
, , , ,
.
. .
.

, ,
·
( )







76
, ,


.
‘ ’

(, ) · .
·· ·

.
.
.
,
, , ,
.
. , , , .
, , , .
.


: ·

()

77
1)
700 5 .
5 , .

. “ ”
.
, , .
,
.
.
2)
. .
3 ,
.
3 ,
.
1 ,
. 36
.
. ,
.
,
, .
. .
78
1)
(+)
.
·
.
2)
.
(· )

( ) .

2008
, ,
.
. .
(
) .
.
.
.
. .

.
79
2-3.
.
.
, . ,
, .
. , ,
.
.
‘ ’ .
. ,
.
.
, .
,
.
1)
80

.
, , .
,
. .

.

, .
2)
. .

.
.

, .

.
. .
: ,
.
.
:
. , , .
. .


81
. .
+



2. .
1)
. ,
.

.
, , ,
.
, , , ,
.
, , , ,
, .

.

.
, , ,
.
2)
. , , ‘ ( )’
.
82
. .
. , , , .
3. .
1)
. 2014 0.97 1
. .
, .

.

.
,
.

. -
.
,
.
, .
.
.
- .
. ‘ ’ .
, ,
83
. 30km/h 50km/h .
.
85
.
.
, ,
,
- .
8(280.3Mtoe, 2013), 7(2013
61600CO2 = 12300 )
, .
,
. 2013 2000 50.6% .
2015.9 24 ( 21.7GW)3
. 4 (24+4), 6
(24+4+6=34)
. , 2015 25
9 .
· , 1
95.7%(2013 ) , 200
3 3
. 25 ( 23.1GW) .
87
. ,
.
(2004 2 2TOE --> 2013
2 8TOE, 10 27% ),
-()- · (, ,
, , , ) , ·,
. , 80%
(--) , (, )
.
(, )
- - , ()
(, ) .
, ( )
,
.
2.
‘ ’ ,
19 .
, ,
,
.
, ()
, 2030
() .
(energy source) ,
, / , ··
.
,
, // ··
.
, , ()/
, ··
.
.
, - , (),
.
( ), (),
( ), , &
.
- :
:
, : , !
: , ,
/ / :
.
2030 , .
20%( 30%) .
1)
,
.
,
.

89
, , .

, / .
,
, ,
, ‘ ’ .
2)
‘ (= )’ ,
.
2012 < >
. (2015) .
(2014 0.7%)
, BAU
. ,
(95~100GW) .
, ‘ ’ 4 ,
. .
,
() LNG (
, ) .
1 2017 6 ,
, 30 1
() .
, .
2020 /
.
,
4 . · ( , ,
) .
(, 1 2 ) , ,
LNG .
90
.

. , (
), , ,
.
3)
. - .
8(1, 2~4, ()1~2, 1~2
) 20 .
.
. () .
. .
BRP ,
.
,
.
. LNG .
, , ,
.
.
90% 80% ,
. LNG
, LNG .
. .
2030 , ,
.
(, , ) , .
91
. , , , , , , ··
.
. .
,
, .
2. ‘’ :
, , ·
‘’ .
2030 2005(5 6000 CO2t) 10% 33.5%
.
1)
2013 7
,
.
2009 2020 BAU() 30%
,
.
(2015) 2030 BAU() 37%
, 11.3%
(= 3 ) .
(BAU) - 12% , .

.
,
.
, 2020 2005
20%, 2030 1990 140% 83%
92
‘ ’ .

.
.
,
.

.
, .
, , ,
. , ,
, .
2)

, .
‘() (, )’
.
.
‘ ’ .
/ .
3)
.
(1) 2030 2005 -10% ( 30
1100 ). 6%
(* 2030
2005 -10% ).
93
(2) 2030 2005 -33.5% (
30 3700 ). 30.5%
(* ‘’ ‘
2 ’ )
. ‘’ ,
.
,

(, ) .
, ()
.
< 2030 (: tCO2)>

.
.
.
.
94
, .
, ‘’
. .
, () ().
.
,
.
‘’ , .
, , , ‘
’ , .
‘ ’ , , , , ,
, .
, 2, 4 .
,
, , () .
(, ) , .
, 4 &
,
() . , 2 ,
, , .
2013 2,163
, , ,
.
200 : -
2 ( 4 = 20),
: 5
95
3. () : ,
, , ,
, 2030 1 20%,
30% .
, .
2012 , 1 3.18%
.
4 2035 1
11% , 2035
13.4% .5
(FIT) 2012 ,
(RPS)
. ,
,
, .
,
, ,
. , , . ,
, ,
, ( 1 ),
, , .
96% , ·
, .
,
,
‘’ . , , ,
, MB ( ) .
5 : ‘202020’ 2020 20% .
96
2)
,
.
(FIT) .
.
(, ) ,
.
.
·, ()
.
· ,
.
,
(RPS )
(. 100kW ) , ,
.
,
.

.
, , , ,
.
. .

97
, . ( - , MB )
, , ,
.
. ‘ ’
. .
4. , :
1)
200 8 .
( 62%
).

. , ,
.
2.5% ,
413% .
, ,
, , ,
.
, 2013 , 158 (=
10% , 5.3%) , , ,
53% .

2003 . 2012 ‘ ·
’
.
LNG-
98

, ,
.
,
.
3)
. .
. .
.
.
.
. , , .
. ,
.
. LPG , LNG ,
LPG , , (),
( ) .
5. ,
1)
(, )
- - ,
(, ) .


.
99
‘’
‘ ’ .
, , , 1 ,
, ,
· .
(, ), ,
, (
, , ), , .
,
, , .
2)

, (, )
.
/
,
.
(, )
· .
, .
,
.6

.
3)
. ‘ 3 ’ .
6 : (= ), , (=
, ), (= ), .
100
‘ 3 ’ , , ·
( ‘’) .
‘ ’ ‘ ’ ,
/
. ‘’
.
.
* ,
.7
‘’ , ·
, (:
).
. ·
· .
, (
, ).

.

.
7 , (, ),
, ,
.
.
‘’ . --
, ‘’ .
,
.
.
.
.
, .
.
, 4 ,
. -
4 ,
.
· ,
.
· .
. 4
.
.
· · ,
102
.
,
.
‘’ .
. ‘
’ ‘’ .

.
. ‘’
.
.
1)
, , (SOC) ,
GDP 14.7%(2014 ) OECD
. 4
,
.
(4, ) ,
.
,
. ,
, .
.
.
.

. 2014 ,
103
( 11 , 12 , 11.8
) .
.
,
, .
2)
4 .
()
.
.
,
.
. .
, .
.

, .
7,80 .
,
.
.
. 4 .
‘ ’ , ,
4 . 4

. ‘’ . 4
104
,
. 4 4
.
<>
. .
.

. ,
.
4

,
.
. ‘ ’ .

, , .
50 ( 600 ) ,
‘ ’ .
. ‘ ’ ( ) 8
.
2012 , ‘ ’
.
, , 5
( ).
.9
8 1 8.09 (2012 ) 26.9, 18.6 , .
9 2012 42.5( ) , 2015
511000( 361000), 53( 344000), 4000( 3000), 12 9000( 97000) 1,053km 715km .
105
. ‘ ’ .
,
, .

.10
‘ ’
. ()
, (
) .
. .
2030 ,

. ,
.
2. , .
1)

. 2000

.

, , ,
10 . (2012), “
”, ENERZINE FOCUS 37(2012. 5. 29),
.
106
. 11
.
,
,
(: , →
→ ).
.

. WHO 2.5
.
,
.

.
2)
“ ” “ ”
.
,
‘· (,
)’ .

.
, POSCO
.
,
.
11 2011 4 60 , 16
. ,
.
, 2011 10 3
.
, ‘
’ ,
, .
, ,
.
,
.
.
, ‘ ’
‘ ’ ,
.
< >
. , .
,
.
. .
,
.

. , ,
.
. .
, ,
, .
. .
108
(25/) WHO (10/) .
.

.
2
· .
3.
1)
‘ ’, ‘ ’, ‘ ’ ,
.
, .
. .
. ,
. , ,
.
. ,
.
, .
, .
2007 , , ,
2015 .
, 2 .
, 1
. ,
.
, .
,
. ‘ ’
.
.
, .
,
.
. .
.

() .
.
, , ,
.
.

.
,

.
,
,
.
.
,
. .
110
.
.
, .
4.
1)
,
‘’ 60 .
‘’ ,
.
‘’ .
( ) ,
1970 30% .
1995 ,
35.1% ‘’ ‘ ’ .

.12
, .
,
3 () .
60% ( 45 ) ,
. ,
,
.

, .
12 1980 , 1993 ,
~ .( (1997), ‘ ’)
111
,
.
2)
‘’
, .
, () ,
.
3)
. .
()
.
.
. ,
( )
. ( )
18 .
. .
,

.
. , .

. ·
( ), .
. < > .
, ‘’ <
112
> . ‘’
. , <
> ,
.
113
3-3.
.
··
, . ,
, /
.
.
. ,
. , ,
, .
·· ‘ 4
‘ . .
‘’, ‘’, ‘’, ‘’ 4
‘ ’ .
,
'' . ‘’
.
,
. '’ . .
‘’ .
. ‘ ’,
‘ ’, ‘ ’ ‘ ’ .
114
.
. ‘ ’ .
. ‘
’ .
. . ‘ ’
.
. ‘ 4 ’ .
‘ ’ .
, ‘ ’
. ‘ ’ . ‘ ’
. , , ,
.
1)

.
.
,
. ,
, , (food system) .
(national food security)
, , (community
food security) ,
.
,
,
.


.
,
,
(sustainable food)
,
.
( )
.
2)

.
20% . FTA TPP
.

. .
< / >
:
()
, , .
, .
.

) 2030 50%) , () .

( ).






2006.3 ‘ ’
. ( , ·(),
···(), () )
117

, .

·
.

)
2

.
(
)
: GMO, , ,

, ,
.
GMO , /
.
, .

. , SDG
(SDG Goal 2) , 2016
.

, , , ,
.
GMO, , /, .
118

,
.
(), GMO, ,
/, ,
.
,
.


, FTA .
, , , 12 TPP( )
, .
TPP ,
.

.
.

2. ‘ ’ .
1)
· .
.
, , , , , , , ,
119
, , , , .
.

.
. 1
. 60% . 30%
32% .
‘’ . ‘ ’ .
, .
, ‘ ’ .
‘ ’ .
‘ ’ .
. ‘· ’ .
2)


.
, EU 50%~90% .
‘’ ( ).
‘’

‘’
(45 ) 2 5 7
150( 2200) 150( 15400)
250

120
‘ ’ ‘’ .
, , .
‘’ ‘.
’ ‘ ’ .
. ‘ ’ : ‘ ’
‘ , ’
‘(Social Capital)’
‘ ’ .
, ·
‘ , , ’ .

2011 1 , 2014 4 4.26
. 2001 134 .
(Commune) (Community)
,
.
[]
‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14
880 769 885 1,302 1,240 1,754 2,384 2,218 4,080 4,067 10,503 27,008 32,424 44,586
880 1,649 2,534 3,836 5,076 6,830 9,214 11,432 15,512 19,579 30,082 57,090 89,514 134,110
:
(Commune) (Community)
, .
,
121

, ) , , ‘ ()
’ · ()
.
(20015 7 21, ‘· ’ )
: (:
, , )
. ‘ ’ : ‘· ’

, 2013 ‘ ’ ‘
’ .
(), (), (), () 4
.

2 , ,

3~5


·· ,
· , , .

‘ ’ .
122
.
(
: BOx )
3. () , ‘ ’ .
1)
121 6 1 , “
’ .
.

.
.
.
‘ ’ 10 7
. , .

‘’ .
‘ , , ,
‘ .
‘, , · ·’
.
1 , 2 , 3 · , ,
, .
‘ ’
.
.
‘·’ .. ‘·
’ .

123
: ‘
’ .
. , ,
. ‘’ .
‘· ’ .
2)
. .
. ‘·’ : ‘· ’

2013.10 2,851 9.57%(
), · 15% .
, 6 ‘·
’ .

. · ‘· ’
.

: ,
, , .
, , ‘()
· ’ .
. ‘ ’ : ‘ ’

,
,
.
124
( : ), ( :
), ( : ) ,
.
‘
’ ·
.

4( ) ‘
’ .
‘ · ’ .
. ‘’ : ‘· ’

2012.5 ‘ ’ .
< () >

() · (38)
(, , , , , , , ), , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
·
·
(9) , , , , , , , ,
(9)
: < >, , 2011.8
125

“ ” ‘
’ .

4. ‘ ’ .
1)
‘ ’ . 3 . ‘,
, ’ .
. .
.
. ‘ ’ ‘
’ ‘’ . ,
, .
.
‘ ’ ‘ ’
. , ,
. , ,
.
‘’ . ,
.
. ‘ ’ .
‘ ’ ‘ ’ .
. ‘ ’
. , .
. .
, ‘’ ‘ ’
.
126
. ‘’ : ‘ ’

2010 5,452(
1,313, 2,328, 1,811).
2000.11 ‘ ’
.
‘ (2012) 3 , .


.

‘ ’ .
· : ‘ ’ / / ,
, /
/ , , , ,
.
. ‘ ’ ‘ ’ : ‘ ’
127

2002 .
2013 ‘ ’
.

.

(), , , ,

.
. ‘’ : ‘ ’

.
, , , , , , .





.

.
, EU ‘ , ’
.
1)
1998 . 2001
[]
, 2015 3 <>
, 4 <(2016~2020)>
.
2010 , 3499 178,
1719 51% . 18.5%
2005 1.5%p . 2.8
. ,
65.8% .
2)
· , ,
, .
<2013 > 50~75%
44% . 27.4%,
30~65 78.9%, 65
62%, 98.1% .
<2014 > 150
36(23.9%) .
‘’, ‘ ’ .
‘ ’ 70 .
3)
. , .

.
129
‘’
, ‘ ’ .
. .
<>
‘’ , .
. .
‘ ’ .
2014 ‘
.
.
2013 10.6%,
20.6%, 4.4% .
131
.
.
1.
,
.
, .
,
.
, .
,
. ,
.

. .
.
‘ ’ ‘ ’
, ‘’ ‘’
, 3
. , .

.
133
,
.
, .
2.
.
.

.
.

.
.
, .
, ,
.
.

.
, .
.
1)
40 1
134
12 68(40+12+16)
. .
40 35
. 10 35+10 .
12 10 . 53(
) “ 1 10 50
.” . 10
(“”).
100% ( 56 50% ),
( “”)
.
, 1 6
. , , ,
, , ,
59( ) . , ,
63( ) .
.
.
. .
:
,
. ,
. ,
, .
:
,
,
.
2 .
. .
2 : 2 30 ,
135
1.5 . 1
, 1 .
:
, . 1
.
5 1 : , ,

.
. .

. , 5 8.
50% ,
230 .
4 :
, ,
2 . , ,
1
.
1)
. 1 .
50% : 2015
5,580( 40 1,166,220),
, 2013 ( 1,506,179),
<> 2014 1 ( 1,664,787) .
‘2015 ’ 2,164,664.

.
1 :
136
OECD .
,
, .
1 :
‘
’ . 1.
, :
, .
.
“
.”
. /, /

.
. .
:
,
. .
.
: CEO
10 , 10
. 2
, 2
.
( )

: (20)
, · , ··
, ,
(21) .
: ‘’
,
137
‘’ .
··
. .
3. .
1)
. .
: ,

,
. .
,
.
, : ,
.
· , .
: , , ,

.
() : ·

.
.
. .

, ‘’ ‘’
,
, ,
, .
138
, .

‘ ’ , , ,
·.
,
.

• → ,
• →
•
‘ ’ , ‘
’ .
·
.
, .
,
, ,
.
< >
-


-
139
:
‘ ’
.
, ,
· .
‘ ’ , ‘·
’ ,
.
‘41(, , , , )’
‘· ’
.
, .
‘ ’
,
.
. / .

,
.
.
1 1 .

,
.

,
.
.
, .
,
.
, :
140
,
.
,
.
, .
( )
,
. ,
.
, ,
,
.
,
, .
4. .
1)
. .
:
, ,
· .
: ,

2 ‘
’ ‘ ’
.
, , ,
:
.
,
141
:
.
. ( )
: ,

. ,
,
(, , ) ,
, .
. ‘ ’ .
, :
.
· ‘ ’
‘ ’ .
‘ ’ : ,
‘ ’ ‘ ’ ,

.
( ‘ ’ :
. 1 2.5%
10% . .
.)
142
4-2.
1.
.
,
,
- .
·
. ‘ ’
.

.

. ,
, , ,

‘’
.
143
.
.
.
,
.
, .
,
,
. ‘ ’ ‘ ’
-

.
. ,

. ,
‘ ’, ‘ ’ .
.
1)
, 5
,
, .
, 6%
,
.
,
144
,
.


.
,
. ,
-
.
2)
:
:
:
3)
. : .
30% .
2014 6%, 1,496,671
159,241 11% .
.

,
10 .
.
. .
,

.
,
,
145
.
,
.
.
. .

.
, .

.
, ,
.
.
, , ,
. .

.
.

.
, , .
, ,
, .
2. · .
1)
.

. ,
146
. (2013)
, 69.8% , 51.6%
.
. 2014
7% . , 80 35% .
. 5
. 49%
, , .
.
2011 27.6% ,
20.7%, 12.0% . 9.1%,
17.9% ( , 2011).
.
.
,

. .
2)


3)
. 1: .

.
,
.
24 ,
147
.
24
.

,
,
.
. 2: .

. , , , ,
,
.
, , , ,
.
,
. , , ,

.
. 3 : .
.
.
,
.
.
,
.
. .
.
64.4% OECD 65.3% ,
40% . ,
148
.
100 .
,
.
3. .
1)
,
.
.

.

,
.
‘ ’

. ‘’ ,
. , ,
.

3)
. : .
149
(user subject) .
,
. ,

. .

, 1/3
, .
.

.
. .

.
. (neighbourhood
councils) .
. .


. ‘’
(2011) (2013),
.
150
4-3.
.
1.
.
. ,
, .
,
.
. 10
OECD 1
,
,
.
. , ,
, ,
. , , , ,

.
,
,
, .
151
,
.
, , , , ,
.
,
90% .
. 50%
, ,
, .
.
.
2.

. , , ,
,
, ,
,
.
.
, .
.


152
1. .
1)
. .
1 :
·· ‘’
.
‘ ’ :
‘ ’ .
, : ,
,
.
. .
, . , ,
, .

.
, ,

. .
. .



. .
:
.
153
1)

,
2005 ,
()
.
.
, .
, ,
, , .
, , /
.
.
,
.

.
, . ,
.
· .
.
(50%)
10
. ,
, .
. .


154
.

.
, ,
90~100%13 ,

.
. , · .


.
. ( )
, .
.

. (, , )
.


.
.
( )
.
,
.
. .

,
, (300)
13 .
155
.
. , ,
( )
.

.

1
. 1 3 300
30 . .
100%
.
,
. , 100
.
.
300 ,
.
. (,
)
.
,
.
.

.
1/3 ,
.
.
1)
. .
2015 2014 12 8
. 2011 6 2012 3, 2013 36 2014
46 . 8 2
, 1300, 6700
.

,
. 2008
.
.
, ‘ ’ ,
.
,
,
. , , .

. 12
. OECD
80% 55% .
,
.
.
35.7% OECD 18.3% 2 .

.
, ,
.
, .
.

.
157

.


158
4-4.
.
1.
‘’ ‘ ’ .
. ‘
’ ‘ ’ . .

.
, /
. ,
.
‘ ’ ‘ ’.
, ,
. .

. .

,
.
, , PISA
,
159
, ‘’,
, . 6
‘’ , .
.
‘ ’ ‘ ’, ‘
’ . ‘ ’
.

. ‘ ’ . , , , ,
, . ‘ ’ .
, , .
, .
‘’ .
‘ ’ .
. ,
. , ,
.
2.
: .
·· ,
, ,
.
.
‘’ ,
.
.
. .
: ,
.
160
,
,
, .
( )
, .

, , ‘
’,
.
: .

. ,
.
. ,
.
: .
,
.
.
,
.
: ,
.

. ,
,


.

, ,
.
, , , .
: .
,
.

.
: .
,
.
,
.
: .
. ,
,
, .
.
1)
, , ,
.
, , .
162
.
. ‘
’ .
2)
, , .
, .
,
. ,
.
.
. ‘ ’ ,
.
,
. .
, , .
3)
.
, ,
,
,
,
.
. , , .
. , , ‘ ’ .
, , , ,
, /.
() .
, .
. · () .
,
.
. .
, .
, .
2. ·
1)
, ,
. ·
.
,
.

, .
2)
, , 20
.
,
, .
3)
. · 40 .
· ·
. 15 .
. ‘
’ 29 .
. ‘ ’ .
,
‘’
.
. , .
6 1 , ·· 1
10% .
2016 1 1 ~ 2 1
.
,
‘2’ ‘ ’ , 6

.
.

.

, ‘ ’
‘’ .
.
, 1/3
, .
,
1~2 ,
, 1 .
165
. .
,
, .
. ,
.

. ,
, .
. ,
.
3. ()
1)
. ( )

. ,
,
. , ,
.
.
2)

.
.
.
.
166
,
,
.
3)
.
. ,
2 .
.
.

.
. () () .
‘’
.

.

.
.
4. () :
1)
. ,
, , ‘’
167
. .
, , .
,
. ‘’ . ‘
’, ‘ ’ .
2)
/ , ‘ ’
. ‘, ,
’ . , ‘
’ .
,
.
3)
. , .
, 1 (OECD
2012 6,976, 8,199, 99,278,
) ,
.

.
. ‘ ’ .
‘ ’ .
, .
, .
,
. .
. .

168
- , -
/ , , ‘ ’
,
. ‘ ’.
5. () ()
1)
10
, ,
.

.
, .
2)
,
,
.

.
,
,
.
.
3)
. , .
‘
169
. .’ (2013
) .

.
. .
. (, personality),
, , , () .
“ ” ,
“ ()
.”(1) .
“ ” ,
, “
” , ,
.
''
.
, , , ,
, , ,
.
() (),
,
.
, , ,
. ,
, ,
, .
. , .
.
, ,
,
.
1)
.
‘ ’
, ‘’ .
( )
( )
.
2)

.
( ),
( ),
.
3)
. ‘’ ‘’ .
‘’ .
, , /
/ . .
, , .

. , ‘’
, .
. .
,
.
171
.
. .
‘’ .
,
.
, ,
.
7. ()
1)
. ,
. , .
. ,
.
2)
.
, .
. .
, .
.

.
. , .
172
.
. .
.
.
. () .
.
.
8. () ,
1)
‘ ’ .
. ,
. , .
.
.
.
, ,
.
2)
,
. .
, .
3)
. , .
, ( , /
173
. .
.
9.
1)
. ,

.

. ,

.
,
,

.
, ,
,
.
.

.
,
.

174
3)
. , , ·
3 6
.
. , , .
. .
. .
175
.


.
(National Action Plan, NAP)
. ,
.
NAP
. NAP
NAP NAP ,
.
,
,
.
, ‘
’ .
,

.
, .
NAP
. 3~4
177
.
,
.

.
, ,
.
2.

.
, .
(, , ) ,
, , (cf.) . ,
.
NAP .
,
. , ,
,
.
,
. ,
, .
.

.
.
178
.
, , .
1. .
. .
. .
. ‘’ .
. .
.
. .
. (, , , ).
3. .
. .
. .
. · .
. .
. .
. .
. () .
. .
, , DNA

. .
, ,
,
. .
, , ·
,
180
5-2.
1.
2014 1.797.618 .
(E9) 270,569,
625,060, 150,994, 208,778, 61,257 387
.

,

.
‘’, ‘’, ‘ ’
.
, , ,
.
,
.
.
20 12,208
522 4%
,
181
. 200
,
7% .

,
.
,
.
10
,
.
2.

.
, ,
.
,
.
,
, .
,

· .
··

.
,
,
.
, ,
182
. .

.
, .
.
. .

.
. .

,
.
2. .
. , .
.
. .

.
,
14.
14 ,
.
183
. .
15.
, , ,
16.
. .
. .
2015
.
.
, .
3. .
. , .
, ,
.

.
,
.
. .
6
, .
15 1998 6 .
2 .
16 .
184
2014 58 . ,
, .


. ,
17
.
18, 19, 20, 21
, ,
.
MOU
.
,
.
17 ( )
, , , ,
, NGO, .
18
. .
19 () .

. 10
.
20 , . ,
.
.
21 ( ), , ,
( ) .
185
5-3.
.
1. 22
, 16.1% .
11 7 , ,
.
.
. / 14.1%
16.5% .
,

.
.
2015 10 “

” .
.

. 19
22 2014 <· >
186
.
2015 2
, 2015 4

.
2015 8,
,
' ' '' .
.
2015 4 JTBC ‘ ’
, <·
> .
2.
20
,
.
, ,
.
, ,
, ,
.
.
. .

187
,
, .
. .
2 (NAP) .
, , · ,
.
, , ,
.

2010 “LGBT” ,
, , ,
, LGBT , “LGBT
”
.
. .
‘ ’ ‘’ , , , ··
.
,
, , , ,
, .

, ,
.
2. .
. ‘’ .
,
.
188
. .

, , ,
.
. .

, .
. .
, , ,
,
.
3. .
. ,
.
23 , , 2011, 53p. ;
<www.tongcenter.org/nondiscrim/sogi/fairact>

,

. 2010
,
,
2011 7 14 . 23
,,
10 .
189
. · ,
, , , .
4. ,
.
.
.
2006 ,
, ,

.
, 1)
, 2) , 3)
.

.
,
,
,
,
. .
, ,
.
5. HIV/AIDS .
. HIV/AIDS , ()
.
190
. HIV/AIDS
.
HIV/AIDS ,
S .
. HIV/AIDS
, .
191
5-4.
3, .
.
3%
.
,
.
, ‘’
‘ ’ .
2.
,
, .
‘420’ 2015 ,
.
1)
‘’
, .

, ‘ ’ ‘’
, ‘
’ .
2014 , ‘ ’
117 ,
49.9% . 70%
.
‘’ ,
.
,
12 3 20
.
2014 4, 3
, 6
,
.
()
. ,
.
,
, .
1990 ,
.
193
, 30
19.4% OECD 2 .
.
, .
2)
‘ ’, ‘
’, ‘ ’, ‘
’ ,
.
2012
, .
‘, ’, ‘ ’, ‘ ’ ‘ 24
’ ‘ ’ .
,
‘ ’ .
3)
. · .
. .
2. .
1)
2014 19% . ·
1 .
( 4 1)
194
100% .
KTX ·
.
,
.
· ,
, , .
,
, , 30% .
70% ,
.
2014 ‘’ ·
. ·
.
2)
·
.
· . ,
.
.
,
.
, ,
, .

.
3)
. 100% .
195
. .
3. .
1)
‘ 4 1’
. , ,
.
2011 ‘’ 45.3% ,
.
‘ ’ , , , ‘’ ·
.
, .
, .
,
.
, .
,
.
‘UN’ 2009 1
, .
UN 2014 10,
.
, .
2)
, ·
.
196
, ,
.
.
, ,
. ‘
’ .
, UN
.
3)
. .
. .
. UN
.
197
5-5.
1.
2010 1000 , , , ‘’
. ,
, ‘ ’
.
1 .
.

.

.24
‘’ . ,
, .
. “
. .
” .
, , ,
24 , , , 2 ()
198
, , , ,
.25
. .
. ,
, 1 1
. ,
. ‘
’ , ,
.
2.
,
. ,
, ,
.
.
.
.
. .
, ,
.
25 , . , 2
()
199
2. .
. ,
.
. ,
.
. , .
. , (TNR)
.
3. .
. ,
.
( , ) ,
.
.
, .
. , , ,
, .
200
. .
, , ,
.
, .
. .
,
.
. 10 50% .
.
. , .
.
.
. ,
.
. ,
, .
. .
201
.



.

‘’ .
,
.
87
. ()
,
.

.
, ,
,
.
.

.
203
2.
‘ ’ .
· .
‘ ’
‘ ’ .
,
.
.
, ‘ ’
.
1)

. , 1
.
,
.

.
2)
. , .
. .
. .
204
1)
,
‘ ’.
. “
.” , .
1948 21 1960 20
, 19. 16 2 ,
‘25 ’ .

. .
‘’
, ‘’
. .
.
15 ,
. 2012 ,
2015 3 25
. ‘ ’ ,
.
2)
. 16 .
18 . ,
16 , 17. ,
, 16
.
205
. 19 .
< >

18 , , , , , , , , , ()
20 ,
,
25 (), (), (), , , ()
• ‘’(2013), [· ]
. .
19 13 .
. , .
2 1952
, 1976 ‘ ’
.
. ‘’
, .
13~15
.
3. .
1)

.
.
206

. ‘ ’
.
“ .”
·· .
100% .

.
,
/ ·
.
. ‘’ .

.
,
. ,
.
6 .
, ··
.
,
.

.
.
. , .

. ,

207
.
,
.
,
.
. , .

.
.
. ·

,
.
,

.
.
.
,
.
1)

‘ ’.
208
,
.
5
‘ ’ . 1981 1
.
. ,
, ,
‘’ .

, , ,
. 2014 800 ,

( ) 87% .
.
80%
.