Embed Size (px)
Citation preview
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
مشخصات كتاب
سالم اهللا عليهانگرشي به زندگي حضرت زهرا : نام كتاب
)ظله دام( شيرازيحسيني العظمي سيد محمد آية اهللا : مؤلف مصطفي بهرمن: مترجم
جلد٥٠٠٠:شمارگان ٨١٣٩٥ - ٦٣١پ .نشر حجت اصفهان، ص: ناشر
اصفهان بالئيهايبه اهتمام حسينيه كر
٩٦٤-٩٠٨٩١-٠-١: شابك 1- 0 -90891- 964: ISBN
WWW. MOBIN .INFO
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
تـهرسـف
٧ ............................................................................................................واليت تكويني ٨ .................................................................... بر انبياء يهاسالم اهللا علفضيلت فاطمه زهرا
١٥. ...............................................................................صالحين واليت تكويني انبياء و ١٧..............................................................................................علت غائي جهان هستي
١٩..................................................................................بقاء جهان هستي علت حدوث و ٢٣ ........................................................................................................واليت تشريعي
٢٤ ............................................................... عليهم السالماي كه بر واليت معصومين ادله ٢٦ ........................................................چيست؟ ) اويل بالمؤمننيدر آيه (مراد از اولويت
٢٧ ....................................................................................................فسخ حق ايجاد و ٢٧ ...................................................................................... » تفويض «برخي از معاني
٢٩ ..........................................................................................ز گشتي به مطالب قبل با ٣٠ .......................................................................................استفاده از آنها اختيارات و
٣١ ...........................................................................................................توقيع شريف ٣٣ .................................................................... عليهم السالمزندگي معصومين مرگ و
٣٥ ......................................................................................برتري مقام آنها ذاتي است ٣٦ ................................................. صلي اهللا عليه و آله وسلمشش موقعيت براي پيامبر
٣٩ .......................................................................................وسعت علم وقدرت ايشان ٤٢ ............................................................................رفتار عملي آنان علم غيب ائمه و
٤٤ ................................... سالم اهللا عليهاي از سيره عملي حضرت فاطمه زهرايها درس
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمني
آله الطيبني الطاهرين، وصلي الله علي محمد و سيما المحدثة النقية، الصديقة الكبري، فاطمة الزهراء صلوات الله عليها
الدائمة علي اعدائهم أجمعنياللعنةو .إيل قيام يوم الدين
بـاالتر از آن اسـت كـه سـالم اهللا عليهـا مقام بزرگ بانوي دو جهان حضرت فاطمه زهرا . اي درباره آن بگويد شخص عاجزي چون من بتواند كمتر مطلب شايسته
كـه ١قرون گذشته گرد معرفتش چرخيـده اسـت و او قطب دائره عالم امكان است، اعصار . گوياي اين حقيقت است٢ »بنوها بعلها و ابوها و هم فاطمة و« : گفته خداوند
منزلت او براي احدي از ممكنات ميسر نيسـت، مگـر بـراي پيـامبر اكـرم و احاطه برعظمت . عليه السالم وامير المؤمنين علي صلي اهللا عليه و آله و سلم
!كند؟ چگونه محدود بر نامحدود احاطه پيدا مي !تواند وسعت اقيانوس را داشته باشد؟ چگونه قطره آب مي و
علي معرفتهـا دارت و هي الصديقة الكبري « عليه السالم لب اشاره است به روايت حضرت صادق اين مط -١
» ، چاپ قم ٢٨٠، ص ٢أمالي شيخ طوسي، ج « ، »القرون االولي آفريده است بنابراين همه چيز از خداي متعال حضرت زهرا سالم اهللا عليها را علت غائي خلقت اين جهان -٢
و هر چيزي كه در عالم بوجود آمده بـه خـاطر شـرافت و كهكشانها ستارگان، خورشيد، ماه، زمين، آسمان، ) حديث شريف كساء. (فضيلتي است كه ايشان در پيشگاه حق تعالي دارد
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه درك و ادراكـي بـر خـداي بـزرگ نـدارد و و همانگونه كه عقول محدود ما احاطه علمي
١.كنه ذات او بر كسي ممكن نيستو ماننـد خـداي تبـارك صلي اهللا عليـه و آلـه و سـلم مبر اكرم البته بدون شك اهل بيت پيا
باشند جـز اينكـه بـدون ترديـد از همـه ممكنـات سـعه عدم تناهي نمي و تعالي در آن وسعت اي در برابـر دريـاي وجوديشان بيشتر است، بطوري كه ديگران در مقابل ايشان به منزلـه قطـره
سميت ابنيت فاطمة لأن الخلـق « : فرمايد مي آله و سلم صلي اهللا عليه و پيامبر خدا و. پهناورند ٢. »فطموا عن معرفتها
از كليه پيامبران تماما به جز خاتم االنبياء بـاالتر سالم اهللا عليها و در حقيقت حضرت زهرا . خواهد آمدهاي آينده در بحث كه. است چنانچه أدله فراواني بر اين مطلب است سـالم اهللا زماني كه خداي متعال حضرت زهـرا « از روايات ديگري چنين ظاهر است كه،
همچنـين كفـوي وجـود نداشـت بـراي آن و مانندي و را آفريد در بين موجودات شبيه عليها كه در ايـن » را آفريد عليه السالمحضرت، در آن موقع خداي قادر متعال امير المؤمنين علي
٣:زمينه روايات متعددي وارد شده است مانند
. ١٠٣سوره انعام، آيه ... هو يدرك األبصار ال تدركه األبصار و -١
عليها ناميده شده چون مخلوقات خدا از شناخت وجود ذات او جدا از اين جهت دخترم فاطمه سالم اهللا -٢ .باشند عاجز مي شده و
. ، چاپ تهران٥٨١ص ، چاپ نجف، و٢١٨ تفسير اطيب البيان الكوفي ص . كران است ناتواني عدم احاطه قطره محدود بر درياي بي و البته علت اين عجز و
ايـن روايـت در و ١٠٧، صفحه ٤٣جلد : ، از بحاراالنوار ٧٨صفحه : طفيكتاب فاطمة الزهراء هبجة قلب املصـ -٣لما كان لهـا كفـو إيل « :خصال چنين نقل شده است و علل الشرائع و كتاب عوالم العلوم از أمالي شيخ صدوق »يوم القيامة علي وجه الأرض آدم فمن دونه
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٥ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه و چگونـه بـا وجـود روايـات و معصومش حجت است و آن حضرت بر تمام فرزندان پاك
١.شماري كه وجود دارد آن حضرت از انبياء برتر نباشد دالئل بيايشـان بـر و « ، » هي حجة علينا و« : فرمايد مي عليه السالم و در اين باره حضرت عسكري
٢. »همه ما حجت استو يف ابنـة « : فرماينـد مـي عجل اهللا تعـايل فرجـه الشـريف باز امام زمان حضرت ولي عصر
٣ »رسول الله يل اسوة حسنة . »الگوي نيكوئي هست) كه بر خاليق حجتم( و در دخت رسول الله براي من «
٤. »امي خير مني« : فرمايد در اين باره ميعليه السالم و امام حسين . »مادرم از من بهتر است«
زيرا خداونـد . تشريعي است و داراي واليت تكويني عليهم السالم ايشان همانند ائمه هدي ائمـه و علت غائي آفرينش جهـان هسـتي قـرار داده اسـت و متعال آنان را واسطه خلقت عالم
. باشند بركت بر تمام ممكنات ميو افاضه خير و سبب لطف هم السالمعلينظمـش از و رود اگر آنان روي زمين نباشند، زمين در هم فرو مي « : از معصوم روايت شده
و . كه قيام ماديـات آنهـا اسـت ٦آنان سبب برپايي عالمند همانند عناصر اربعه و ٥.پاشد هم مي
، ١ج : ، اكمال الدين» للأئمة من بعدك الفضل بعدي لك يا علي و المرسلني و لي جميع األنبياء وفضلين ع و ... « -١
.٢٣، ب ٢٥٤ص
. ٢٢٥، ص ١٣تفسير اطيب البيان، ج -٢ . شريف حجت است براي غيرش و معيار است براي شريف و مالك چون دائما اشرف حجت و
. ، ط بيروت٣١، ب ١٧٨، ص ٥٣ج : بحار االنوار -٣
. ، ط بيروت٢٣٢ص : ارشاد شيخ مفيد -٤معلوم است كه تمام اهـل بهشـت و در حاليكه امام حسين عليه السالم سرور همه جوانان اهل بهشت است
. روي اين حساب حضرت زهرا سالم اهللا عليها از تمام اهل بهشت برتر خواهند بود و جوان هستند
. ، كتاب الحجة١ج : اصول كافي -٥
.دانستند خاك مي و قديم عناصر تشكيل دهنده ماديات را آب، آتش، باد -٦
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٦ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه . منهدم خواهد شدو عالم مادي فرو پاشيده و ين اگر اين عناصر نباشد زم
در حديث كساء كه از احاديث قدسيه است مقام واسطه فـيض را بـراي آن حضـرت ثابـت . كند مي
. نمايد آگاه به غيب معرفي ميو چنانچه روايات ديگري او را عالم
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٧ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
والیت تکوینی
م علـيه ه اين معني است كه طبق مشيت خدا زمام عالم به دست اهـل بيـت واليت تكويني ب از جملـه معصـومين سـالم اهللا عليهـا مسلم است كه حضـرت فاطمـه زهـرا و باشد مي السالم
. باشند مياراده حـق و و حق تصرف در جهان هستي براي ايشان اسـت زيـرا قلوبشـان ظـرف مشـيت
١.تعالي است خداوند به انسان نسبت به افعال اختياريش قدرت بخشيده است، به حضرات همانطوري كه
٢. هم قدرت تصرف در عالم را عنايت كرده استعليهم السالمائمه معصومين علـيهم باشد براي ائمه هدي پيامبران الهي ثابت مي و فضائلي كه براي انبياء و تمام كماالت
.كه از تمام انبياء افضل هستند نيز خواهد بود به دليل اينالسالم
. ، چاپ بيروت١٠، ب ١٦، ح ٣٣٦ص : بحار االنوار -١
اشـرف بايـد سـعه و تصرف به خاطر احاطه وجودي آنان بر عالم است چونكه اشرف مخلوقات هسـتند -٢ .بيشتر باشدوجودي او از ديگران
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٨ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
بر انبیاء سالم اهللا علیهافضیلت فاطمه زهرا
روايات بسياري اسـت كـه بـه چنـد دسـته تقسـيم سالم اهللا عليها در فضيلت حضرت زهرا .شود مي
بـر همـه سـالم اهللا عليهـا دهد اطاعت از صديقه كبري از جمله رواياتي است كه نشان مي . واجب استعليهم سالم اهللاتمام أنبياء و مخلوقات
لقـد كانـت عليهـا السـالم مفروضـة و « : چنين نقل شده است عليه السالم از حضرت باقر »... المالئكة بياء واألن الوحش و الطير و الأنس و الطاعة علي جميع من خلق الله من الجن و
بر تمام مخلوقات خداوند از ) سالم اهللا عليها حضرت فاطمه زهرا (و به تحقيق اطاعت از او « . »فرشتگان واجب بوده استو جن ،انس ،پرندگان ،حيوانات وحشي ،انبياء
سـت، كـه در توسط خداوند متعـال ا عليهم السالم از روايات ديگر انتخاب شدن اهل بيت : اند فرموده عليه السالم به امير المؤمنين صلي اهللا عليه و آلهاين باره رسول الله
ان الله عزوجل أشرف علي الدنيا فاختارين منهـا علـي رجـال العـالمني، ثـم اطلـع الثانيـة « ، ثم اطلع الثالثة فاختار الأئمة من ولدك علي رجال العـالمني، ثـم فاختارك علي رجال العالمني
١. »اطلع الرابعة فاختار فاطمة علي نساء العالمنيبراستي كه خداي متعال به دنيا نظري كرد پس مرا از بين آن همـه بـر تمـام مـردان جهـان « در مرتبـه و بر همه مردان جهـان انتخـاب كـرد، ) اي علي(در مرتبه دوم تو را و خاب نمود، انت
سـالم سوم ائمه هدي را بر جميع مردان برتري داد، سپس از ميان همه زنان عالم فاطمه زهـرا . » را انتخاب كرداهللا عليها
كه در اين حديث آله و سلم صلي اهللا عليه و با توجه به يكساني آن حضرت با پيامبر اكرم اي كـه او را به ضميمه ادلـه و كند دارد، و همچنين فضيلت حضرت را بر جميع انبياء ثابت مي
. ، چاپ تهران٤٣صفحه : عالمه اميني» فاطمة الزهراء « -١
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٩ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه علـيهم السـالم كند كـه ايشـان از جميـع انبيـاء دهد، ثابت مي بر فرزندان معصومش برتري مي
. باالتر هستندو افضل ثم اطلع إيل الأرض إطالعة ثالثة فاختـارك و ... « : در كتاب كمال الدين چنين آمده اسـت
١ » ...ولديك ٢. را انتخاب نمود » عليهما السالمحسين و حسن «
خلقت عليا يا محمد إني خلقتك و « : و نظير آن، گفته خداي متعال است در حديث قدسـي الأرضني عرضت واليتكم علي اهل السموات و الحسين من سنخ نوري و ن و الحس فاطمة و و
٣ » ...فمن قبلها كان عندي من المؤمنني حسين را از نور خود آفريدم، واليت شما را بر اهـل و اي محمد من تو، علي، فاطمه، حسن «
. »ضه كردم، پس هر كس آن را پذيرفت نزد من از مؤمنين خواهد بودزمينها عرو آسمانها از فرمايش رسـول اكـرم . كند آشكار فضيلت ايشان را ثابت مي روايتي كه به طور صريح و
: است كهصلي اهللا عليه و آله و سلم ٤ »تهامحب ما تكاملت النبوة لنبي حتي أقر بفضلها و«
. ١، ح ٢٦٢صفحه : كمال الدين -١
. »مادرم از من بهتر است « : فرمايد قبال گذشت كه امام حسين عليه السالم مي -٢
أويل اآليـات ت و غيبت شيخ طوسي و اين حديث در بسياري از مصادر مذكور است از جمله منتخب األثر -٣ و ١٣صـفحه : مراجعه شود به عوالم العلوم فاطمة الزهـراء . تفسير فرات و فرائد السمطين و مقتل خوارزمي و ١٤ .
كند كه خداوند عليه ، كما اينكه حديث ديگري را نيز نقل مي اللهه مدينة المعاجر سيد هاشم بحراني رحم -٤من آن را بـر همـه پيـامبران و اين نور من است، » « ...له علي جميع األنبياء افض... هذا نوري « : فرمايد متعال مي .» دهم برتري مي
مراجعه ٦١مصباح األنوار ذكر شده، پس به كتاب عوالم العلوم ص و و اين حديث در كتاب علل الشرايع من أحسن منا؟ : قال حواء تبخترا يف الجنة و له آدم و لما خلق ال « : شود، در كتاب لسان الميزان هم چنين آمده است
صـورة : يا رب ما هذه؟ قال : فبينما هما كذلك اذ هما بصورة جارية لم ير مثلها، لها نور شعشعاين يكاد يطفي األبصار، قال و رفتند، برازندگي در بهشت راه مي حوا را آفريد، با حالت تبختر و و هنگامي كه خداي متعال آدم » « ...فاطمة
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٠ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه فضـيلت فاطمـه و شود مگر اينكه به محبت پيامبري براي هيچ پيغمبري كامل نمي و نبوت «
. » اقرار داشته باشد سالم اهللا عليهازهرا صـلي اهللا عليـه و آلـه و سـلم هم از تمام انبياء بجز رسول اكرم سالم اهللا عليها فاطمه زهرا
١.آن بزرگوار را پاره تن خود معرفي كردندباالتر است چون پيامبر اسالم برتر باشند، پاره و از تمام انبياء افضل صلي اهللا عليه و آله هنگامي كه رسول گرامي اسالم و
٢.تن او نيز چنين خواهد بود
.درب بهشتو الهي عرش بر سالم اهللا عليهانام حضرت زهرا : الف
: عليه و آله و سلمصلي اهللا حضرت رسول الله و ليلة عرج يب إيل السماء رأيت علي باب الجنة مكتوبا ال اله اال الله، محمـد رسـول اللـه، «
»ضهم لعنة اللهالحسني صفوة الله، فاطمة خيرة الله، علي باغ الحسن و علي حبيب الله واي را ديـدم، رفتم، بر درب بهشـت چنـين نوشـته ) و عالم باال ( در شب معراج كه به آسمان
علي مرتضي دوسـت او اسـت، و محمد فرستاده خداست و كه خدائي جز خداي يكتا نيست، بـر هاي خالص خدايند، فاطمـه بهتـرين انتخـاب اوسـت، نفـرين خـدا حسين برگزيده و حسن
٣.بغض آنان را در قلب خود داشته باشدو كسي باد كه دشمني : فرموده استصلي اهللا عليه و آله و سلمكرم ا و رسول
چه كسي از ما دو نفر بهتر است؟ در آن حالت بطور ناخود آگاه با صورت زيباي بانويي كـه ماننـدش : گفتند
: گفتند. كرد به خود جلب مي ها را تاكنون رؤيت نشده بود برخورد نمودند، نور درخشاني داشت كه همه ديده .»... اين صورت فاطمه است : تعالي فرمود و بار پروردگارا اين كيست؟ خداوند تبارك
. ٧٦، صفحه »هبجة قلب املصطفي« كتاب
. جسمي بلكه از نظر روحي نيز چنين است و نه فقط از نظر مادي -١
. ، چاپ نجف اشرف٢٨ص : دالئل االمامة طبري -٢
. ٢٥٩ / ١: بغدادكتاب -٣
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١١ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه الحسين كنا يف سرادق العرش، نسبح الله فسـبحت المالئكـة الحسن و فاطمة و علي و أنا و «
حنا قبل ان يخلق الله عزوجل آدم بألفي عام، فلما خلق الله عزوجل آدم امر المالئكة ان بتسبي ١ »...لم يؤمروا بالسجود اال لأجلنا يسجدوا له و
خدا جاي داشتيم، به تسبيح پروردگار حسين در زير خيمه عرش و من، علي، فاطمه، حسن هزار سال پيش از آنكه خداوند آدم را بيافريند، خدا را مشغول بوديم، بر اثر آن، فرشتگان دو
هنگامي كه آدم آفريده شد به مالئكه دستور داده شد كه بـراي آدم سـجده و تسبيح نمودند، . اين سجده در واقع به خاطر ما بودو نمايند، : روايت ديگري چنين فرموده است و در
سـيدي مـا إهلـي و : لما خلق الله إبراهيم كشف عن بصره، فنظر يف جانب العرش نورا فقال « بـه؟ أري نـورا إيل جان سـيدي و هذا النور؟ قال يا إبراهيم هذا نور محمد صفويت، قال إهلي و
: أري نورا ثالثا يلي النورين؟ قال سيدي و إهلي و : قال يا إبراهيم هذا نور علي ناصر ديين، قال ٢ »بعلها يا إبراهيم هذا نور فاطمة تلي أباها و
انب عرش الهـي وقتي خداوند، ابراهيم را آفريد، پرده از ديدگان او بر طرف شد، پس به ج خداوندا، اين چه نوري است؟ : نظري افكند وعرض كرد
. اين نور محمد، برگزيده خالص من است: فرمود كنم؟ موالي من، نوري را در كنار آن مشاهده مي: عرض كرد
. اين نور علي ياري كننده دين من است: فرمود ينم؟ ب نور سومي را نزد آن دو نور مي: عرض كرد
. شوهرش قرار داردو اي ابراهيم اين نور فاطمه است كه در كنار پدر : فرمود
. ٥٠٩ / ٢: تأويل اآليات -١
نظير اين گونه روايـات بسـيار اسـت، و .١٨ و ١٧صفحه : كتاب االربعون ابن ابي فوارس به نقل از عوالم -٢مقتل خوارزمي و تأويل اآليات و غيبت شيخ طوسي و مقتضب األثر و ٤٥٦ / ١: توان به كتاب كشف الغمه مي
. شود دالئل االمامة نيز ديده مي و ن در كتاب علل الشرايعنظير آو .مراجعه نمود
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٢ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
عليه السالم آفرينش نور ايشان قبل از حضرت آدم - ب
صـلي اهللا عليـه و چنين نقل شده كه حضرت رسـول اكـرم عليه السالم از حضرت صادق : فرموده استآله و سلم
خلقها اللـه عزوجـل مـن نـوره قبـل ان ... السماء ر فاطمة قبل ان تخلق األرض و خلق نو « ١ » ...يخلق آدم
عليه السالم حكايت كشتي حضرت نوح - ج
آنها رسـيد، از وقتي كه ميخهاي كشتي را كوبيد پنج ميخ باقي ماند، چون دست او به اولين
صلي اهللا عليـه و آلـه و ميخ اول به نام رسول اكرم . آن نوري همانند يك ستاره درخشان تابيد آن بقيـه بـه نـام و عليه السالم دوم اختصاص به نام مبارك حضرت امير المؤمنين و بود سلم
اين باره رسـول بود، كه در عليهما السالم حسين و امام حسن و سالم اهللا عليها حضرت زهرا : فرمايد ميصلي اهللا عليه و آله و سلمگرامي
٢. »و لوالنا ما سارت السفينة بأهلها«
. رسيد كرد وبه ساحل نجات نمي اگر ما نبوديم كشتي حركت نمي
هنگـامي كـه « : در كتاب فرائد السمطين از ابو هريرة چنين نقل شـده اسـت و ٢٨، ١٧، ١٦عوالم صفحه -١
از روح خود در او دميد، به جانب عرش نظري افكند، ناگاه انوار خمسه طيبـه در و خداي متعال آدم را آفريد نظير همين روايت در كتـاب عـوالم فاطمـه و »... سجود بودند چشمان او را خيره كرد و ركوع حالي كه در با توجه به اين موضـوع كـه . از كتاب كافي نقل شده است ٢٤صفحه و از كتاب كمال الدين ٢٢زهرا صفحه
. ستسبقت در آفرينش دليل بر افضليت است، به دليل قاعده امكان اشرف كه در معقول ثابت شده ا
مخفي نماند كه به بركت پنج نور مقدس، حضرت نوح عليه السـالم و عبقات االنوار مجلد حديث سفينه، -٢ .يارانش نجات پيدا كردندو
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٣ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
عليهم السالم آموختن نام مقدس آنان به پيامبران - د
، از پروردگـار عليـه السـالم وارد شده كه جناب زكريا السالم عليه مثال از حضرت مهدي آنچـه كـه در ايـن بـاره از و ١متعال، آموختن نامهاي پـنج نـور مقـدس را در خواسـت نمـود،
نقـل شـده ٢﴾...و لقد عهدنا إيل آدم من قبـل ﴿ در ذيل آيه شـريفه عليه السالم حضرت باقر امامـان از نسـل و كه درباره محمد، علي، فاطمه، حسـن، حسـين كلماتي: فرمايند است كه مي
٣.ايشان بوده است . مطالبي كه درباره منزلت ايشان در روز قيامت است- ه
: صلي اهللا عليه و آله و سلم مانند سخن پيامبر بزرگوار ال نبي مرسل اال صـعق ة ال يبقي ملك مقرب و الذي بعثين بالحق إن جهنم لتزفر زفر و... «
استقري حتي تجوز فاطمة بنت محمد فينادي إليها ان يا جهنم يقول لك الجبار اسكين بعزي و » ...سلم إيل الجنان آله و صلي الله عليه و
ي خواهـد كـرد يصـدا ) روز قيامـت (جهنم : قسم به آن خدائي كه مرا به حق فرستاده است آرام بـاش تـا : گوينـد به آن مـي و شود پيامبران از صداي آن فريادشان بلند مي و كه فرشتگان
٤. به بهشت وارد شودصلي اهللا عليه و آله و سلماينكه فاطمه دختر محمد
. ٨٤ / ٥٢: بحار االنوار -١ .١١٥آيه : سوره طه -٢
. مناقب ابن شهر آشوب -٣
. ٤٩١ / ٢٢: بحار االنوار -٤
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٤ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه داللت دارد، ماننـد فرمـوده امـام عليهم السالم بر افضل بودن ايشان بر ائمه هدي آنچهو - و
: عليه السالمحسين ٢.روايات ديگرو . مادرم زهرا از من بهتر است١ »امي خير مني«
همه آنـان بـر جميـع پيـامبران ( در اين جهت مانند ايشان است عليهم السالم البته ائمه هدي پشـت سـر حضـرت عليه السـالم رواياتي مانند نماز خواندن حضرت عيسي و) باشند تر مي بر
٣. مؤيد اين مطلب استعجل اهللا تعالي فرجه الشريفمهدي
صالحینو والیت تکوینی انبیاء
هاي شايسته واليت تكويني را ثابت كـرده اسـت، انسانو قرآن مجيد براي تعدادي از انبياء سالم اهللا وجود چنين واليتي براي حضرت زهرا ) با توجه به مطالب گذشته ( اين حساب روي . ديگر اهل بيت به طريق اولي خواهد بودو عليها
عليـه يا سـليمان و ٤عرش بلقيس و ) عليه السالم وزير سليمان ( مانند حكايت آصف برخيا ٥.ديگر امور طبيعتو شياطين وآنچه كه در تسخير او بود، مثل بادهاو السالم
. ، چاپ بيروت٢٣٢ص : ارشاد -١ . همين كتاب مراجعه شود٧به صفحه -٢
. ٢٤، باب ١٢، ح ٣٤٩ / ١٤: بحار االنوار -٣
. ٤٠آيه : سوره نمل -٤
. ٣٧ و ٣٦آيه : سوره ص -٥
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٥ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه عليـه يا سخن گفتن حضرت عيسي و ١ عليه السالم پرندگان با حضرت داود و قصه كوهها و
، زنـده كـردن مردگـان، ٢مبتاليـان بـه بيمـاري پيسـي و شفادادن نابينايان و در گهواره السالمياري از آنهــا در ديگـر حكايــات وارده در قـرآن مجيــد كـه تعــداد بسـ و ، ٣پرنــدگان آفريـدن
هر شخصي كـه بـه طـور كامـل از پروردگـار . نقل شده است عليهم السالم روايات اهل بيت امـور طبيعـي و توانـد در تكـوين و مـي (متعال اطاعت نمايد، داراي چنين قدرتي خواهد بود،
حضـرت و گفـت، مانند سلمان كه با مردگـان سـخن مـي ). جهان هستي تصرفاتي داشته باشد در بازار كوفه كه با دست مباركش به سوي مردم اشاره كـرد، در نتيجـه الم اهللا عليها س زينب
. صداي زنگ شتران خاموش گشتو ها حبس شد صدا در سينه بنده من اطـاعتم كـن ماننـد »عبدي اطعين تكن مثلي « : در حديث قدسي چنين آمده است
٤.من خواهي شد واليـت ذاتـي علـيهم السـالم ائمه هـدي و اولياء و كويني انبياء روشن است كه واليت ت و
عطـاي ربـاني و باشد، بلكه امري خـدا دادي اسـت مستقل در عرض واليت خداي متعال نمي : بگو٥﴾...ال ضرا قل ال أملك لنفسي نفعا و ﴿: فرمايد است، روي اين جهت مي
. باشم زياني را براي خود دارا نميو سود . گردد به اراده او حاصل ميو بنابراين قدرت آنان در طول قدرت خداوند است
بـا مسـتقل نبـودن و ١﴾...اال من ارتضـي مـن رسـول ﴿ و آگاهي آنان از غيب بر اسـاس ٢﴾ما مسـين السـوء خير وو لو كنت اعلم الغيب لأستكثرت من ال ﴿: علمشان طبق فرموده خدا
.منافاتي ندارد
. ٧٩آيه : سوره انبياء -١
. شود هاي سفيد كه روي پوست بدن پيدا مي لكه -٢
. ٤٩آيه : سوره آل عمرآن -٣ و حسـن و شبه و شبه دومي مصدر است، از قبيل و اولي اسم مصدر است، )سفر بر وزن حبر يا وزن مثل ( -٤
. حسن
. ٣٥آيه : سوره نور -٥
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٦ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه امام مانند شفاعت است، هيچ كسي جز خـداي متعـال بـه طـور و علم غيب نبي و و واليت
. ٣﴾ قل لله الشفاعة جميعا ﴿باشد، داراي آن نميو مستقل، مالك ال ﴿ام داراي مقـام شـفاعتند، امـ و اگر چه به امر پروردگـار بـزرگ، افـرادي ماننـد پيـامبر
.٤﴾ يشفعون اال لمن ارتضي ٦﴾ ء ليس كمثلـه شـي ﴿ بـا ٥﴾فال تضربوا لله الأمثال ﴿ با »تكن مثلي « : پس گفته خداوند
و آن كـه نفـي شـده اسـت، عرضـي و طولي است، »تكن مثلي « منافاتي نخواهد داشت، زيرا . اللي استاستق
دليـل مثـل و قرينـه ٧ »ء كـن فيكـون تقول للشي ء كن فيكون و اقول للشي « دنباله حديث، و .استقاللي استو بودن طولي
او داناي غيب ﴾ ...اال من ارتضي من رسول ٭ عالم الغيب فال يظهر علي غيبه احدا ﴿، ٢٧ و ٢٦آيه : سوره جن -١
. است كند مگر آن كه خود برگزيده گاه نميكسي را بر غيبش آ و است
و هيچگـاه زيـان و افزودم نفع خود هميشه مي و ، اگر من از غيب آگاه بودم بر خير ١٨٨آيه : سوره اعراف -٢ . ديدم رنج نمي
. ، بگو همه شفاعتها به خدا اختصاص دارد٤٤آيه : سوره زمر -٣
. سي را كه خدا از او راضي باشدكنند جز آن ك ، شفاعت نمي٢٨آيه : سوره انبياء -٤
. مانند نشماريد و ناداني براي خدا مثل و ، از روي جهل٧٤آيه : سوره نحل -٥
. ، مانند او چيزي نيست١١آيه : سوره شوري -٦
. ٢٤، ب ١٦، ح ٣٧٦ / ٩: بحار االنوار -٧
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٧ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
علت غائی جهان هستی
. اري استبسيو مؤيدات عديده و اما علت غائي بودن ايشان براي كل جهان هستي، ادله ال ال ارضا مدحيـة و إني ما خلقت سماء مبنية و « : در حديث كساء چنين وارد شده اسـت
ال فلكـا يسـري اال يف محبـة ال بحرا يجري و ال فلكا يدور و ال شمسا مضيئة و قمرا منريا و ١ »...سةهؤالء الخم
و مـاه روشـني دهنـده و زمـين مسـطح و به درستي كه من خلق نكردم آسمان بنـا شـده را، كنـد كشتي كه سير مـي و دريائي كه جاري است و زند، فلكي كه دور مي و آفتاب درخشنده
.مگر به جهت دوستي اين پنج تنلـو ال لو ال علي لما خلقتـك و فالك و لوالك لما خلقت الأ « : و در حديث ديگر آمده است
٢. »فاطمة لما خلقتكما و آفريـدم اگر علـي نبـود تـو را نمـي و آفريدم، اي محمد، اگر تو نبودي من افالك را نمي
. آفريدم اگر فاطمه نبود شما دو نفر را نمي و عدم آفريدن موجود كامل از تمام جهـات تواند اين باشد كه و وجه عقلي اين مطلب مي
نـاتواني او در و يا دليل بر عجـز و ناداني خالق است و آفريدن موجود ناقص، يا دليل بر جهل و شأن پروردگار متعال از اين عيـوب پـاك و كه مقام . يا نشانگر بخل اوست و آفرينش است
ينش جهـان بـرخالف حكمـت نبود، آفـر سالم اهللا عليها مبري است، پس اگر حضرت زهرا . شد مي
. ١، ب ١٥، ح ٢٣ / ٣٥: بحار االنوار -١عالمه مرنـدي در و »اجلنة العاصمة « اهللا آقاي ميرجهاني در كتاب هم آي كتاب كشف الآللي بنابر نقل مرحو -٢
بـه نقـل از ٢٦عوالم العلوم صـفحه و ٣٣٤ / ٣مستدرك سفينة البحار و ،١٤صفحه » ملتقي البحرين « كتاب . البته احاديث ديگري در اين باره ذكر خواهد شد. كتاب مجمع البحرين
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٨ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
بقاء جهان هستی علت حدوث و
جهـان هسـتي محدثـه علـت علـيهم السـالم بعضي از علماء معتقدند كه وجود اهـل بيـت
عجـل اهللا باشد، يعني خلقت جهان از آنان شروع شده است، در اين باره از حضرت مهدي مي ١ »الخلق بعد صنايعنا نحن صنايع ربنا و «: ت چنين نقل شده استعالي فرجه الشريف
. ، چاپ تهران٧حديث ، ١٧٣: كتاب غيبت شيخ طوسي -١
. ، چاپ بيروت٣١، ب ٩، ح ١٧٨ / ٥٣: كتاب بحار االنوار و مؤيـدات فراوانـي نقـل و شواهد و براي آن ادله و اند بعضي از علماي علم كالم، موضوع فوق را پذيرفته
. نمائيم اند كه به بعضي از آنها اشاره مي كرده آشكار بلكه از نظر حكمت الهي راجـح و لقت عالم امري است واضح البته امكان واسطه بودن ايشان در خ
بنورهـا ظهـر وهـي فاطمـة و ...« : فرمايد از جمله شواهد آن مضمون حديث قدسي است كه مي و .الزم است و . تا پايان ظاهر گشته استبه نور او وجود عالم از ابتداء و او فاطمه است و »الوجود من الفاتحة إيل الخاتمة
]١كتاب خصائص الفاطمية، صفحه [حضـرت زهـرا و .باء بـراي سـببيت اسـت و و ظاهرا مقصود ظهور هستي از كتم عدم تا نور وجود است
مـا » ... نحن حجته يف غيبه ومحل قدسه نحن خاصته و نحن وسيلته يف خلقه و و... « : سالم اهللا عليها فرموده است كـه از » فـدك و السـفينه « كتـاب . [حجت خدائيم و جايگاه قدس و خاندان و وسيله خدا در خلقت هستيم
] اين حديث را نقل كرده است٢١١، صفحه ١٦كتاب شرح نهج البالغه، جلد و پس تنها واسطه در ايجـاد عـالم و .كند هم بقاء را اقتضاء مي و هم حدوث » وسيلته « مطلق بودن كلمه
. باشند واسطه افاضه وجودي جهان هستي، آن حضرات ميقولوا ما شـئتم ال تقولوا فينا ربا و « : در اخبار فراواني وارد شده است : گويد چنين مي عليه رمحةاللهعالمه مجلسي
هرگـز بـه نهايـت وصـف مـا و خواهيد بگوئيـد جز آن هر چه مي و نسبت خدائي به ما ندهيد، » لن تبلغوا و ]٣٤٧ / ٢٥: بحار االنوار. [نخواهيد رسيد
باشد، بنابراين نسبت واجب الوجود بودن بـه آن كلمه رب، براي آن ذاتي كه واجب الوجود است، علم مي قولوا فينـا مـا « : فرمايد ين مرتبه مي باشد، زيرا كه آنان آفريده خداي متعالند، لكن بعد از ا حضرات صحيح نمي
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
١٩ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
لـن و « باشند، خصوصا با در نظر گـرفتن جملـه از مصاديق آن، واسطه منحصر كل جهان هستي مي و »شئتمبا مالحظه اينكه، گوينده كالم، انسان معصوم حكيمي است كـه بـه و عقد ايجابي كالم و عقد سلبي و »تبلغوا
.روشن خواهد بود و واياي سخن توجه تام دارد، حقيقت امر واضحز و تمام دقائقمـا » النـاس بعـد صـنايعنا نحن صنايع ربنا و « : و روايت شده، چنانچه مصنف محترم به آن اشاره كرده است
. مردم آفريده ما هستند و آفريده پروردگاريم ]١٧٨ / ٥٣: كتاب بحار االنوار و .٧، حديث ١٧٣كتاب غيبت شيخ طوسي، صفحه [
» لنـا « الم در كلمـه و »الناس بعد صـنايع لنـا انا صنايع ربنا و « : نهج البالغه چنين آمده است ٢٨ و در نامه .در حديث سابق شاهد آن است » صنايعنا« جمله و براي تقويت است
، امير المؤمنين عليه السالم چنين عليه رمحةاللهل از كتاب خصال شيخ صدوق و در كتاب بحاراالنوار به نق : فرموده است
از زياده روي درباره ما دوري جوئيد، ما را » قولوا يف فضلنا ما شـئتم الغلو فينا، قولوا إنا عبيد مربوبون و اياكم و « ] ١١٣ / ٥١: بحاراالنوار. [توانيد بگوئيد درباره فضيلت ما هر چه مي و بدانيدبندگان پروردگار متعالوحضـرت زهـرا (دانـد امثال آن، استمرار فيض الهي را مشروط به وجود ايشان مـي و اين حديث شريف
تنها چيزي كه از وجودشان نفـي شـده مسـئله واجـب الوجـود بـودن آن و )سالم اهللا عليها جزو آنان است . بزرگوار است
شود، يا بايـد بـر تقيـه حمـل و اما رواياتي كه نفي واسطه بودن اهل بيت عليهم السالم از آن استفاده مي در عرض خداي متعال بـودن ايشـان اسـت، نـه اينكـه طـولي بـودن و يا اينكه مقصود مستقل بودن و شود،
اشد، به عنوان مثال اين روايـت مالحظـه شـود، مستند بودن قدرتشان بر خداي متعال،نفي شده ب و .وجودشان : ...از امام صادق عليه السالم چنين سؤال كردم: گويد زرارة ابن اعين مي
وات اللـه عليهمـا عليـا صـل تعايل خلق محمـدا و ان الله تبارك و : ما التفويض؟ قلت و: ان رجال يقول بالتفويض، فقال « كذب عدو الله إذا انصرفت إليه فاتل عليه هـذه اآليـة الـيت يف سـورة : أحييا، فقال أماتا و رزقا و ففوض إليهما فخلقا و
»شابه الخلق عليهم ام جعلوا لله شركاء خلقوا كخلقه فت« الرعد تفويض چه معنائي دارد؟ : مردي درباره شما اهل بيت قائل به تفويض است، حضرت فرمودند
امور جهان را به آنان واگذار نمود، پس و علي عليهما السالم را آفريد و خداي متعال محمد : عرض كردم . ميرانند مي و ندكن دهند وزنده مي روزي مي و كنند آنان خلق مي
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٠ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
« . گويد، چون به سوي او رفتي، آيه سوره رعد را بر او تالوت كن دشمن خدا دروغ مي : حضرت فرمودند بـر اينـان خلـق . يا آنكه اين مشركان، شريكاني براي خدا قرار دادند كه آنها هم مانند خدا چيزي خلق كردند
.»خلق شريكان مشتبه گرديد و خدا ]٣٤٤ و ٣٤٣ / ٢٥: بحاراالنوار] [١٦يه آ: سوره رعد [
را نفـي ) عرضـيت ( مالحظه كن كه امام عليه السالم تفويض را كه به معناي شريك خداوند در آفـرينش .كرده است
بـا . گـردد تأمل حقيقت امر آشـكار مـي و با دقت و شود، ساير روايات در اين باره نيز چنين توجيه مي و و آن نيز محل ابتالء اسـت و گردد، لق بودن سؤال سائل، شامل حتي طوليت در خلق نيز مي توجه به اينكه مط
با اين حال امام عليه السالم عرضيت را فقط نفي كـرده و شايد اصال مقصود سائل همين قسمت بوده است، ـ . از آن به عنوان شريك ياد شده است و است ه آنـان بـدون چنانچه تفويض به معناي واگذاري همـه امـور ب
اي است كه فقـط بـه براي اين بحث، مقام جداگانه و .معني است بي و تعالي نيز باطل و دخالت خداي تبارك . طور اشاره متذكر آن شديم
ء من الغالة كبرآءة عيسـي بـن انا بري « :دهد مسئله را سخن امام عليه السالم اي ديگر كه توضيح مي و نمونه . زاري عيسـي پسـر مـريم از گـروه نصـاري زارم، هماننـد بـي من از غلـو كننـدگان بـي »ريم من النصاري م ] ٢٦٦ / ٢٥: بحاراالنوار[
زاري واقع شده اسـت، و اين تشبيه دليل بر اين است كه مسئله خدا بودن اهل بيت عليهم السالم مورد بي . دانستند نـه مخلـوق او او را شريك خداوند مي و رت عيسي داشتند اي درباره حض زيرا مسيحيان چنين عقيده
... إنا لنبرأ إيل الله عزوجل ممن يغلوا فينا فيرفعنا فوق حدنا، كبراءة عيسي بـن مـريم مـن و« :ودر روايت ديگري آمده مـا » أمي إهلين من دون الله و إذا قال الله يا عيسي بن مريم ءأنت قلت للناس اتخذوين و : (النصاري، قال الله عزوجل
داند مانند مرتبه ما را فوق حدمان مي و جوئيم به سوي خداوند از كسي كه درباره ما زياده روي كند برائت مي يـاد آور آن هنگـامي كـه : فرمايـد روه نصاري، خداوند متعال چنين مـي برائت حضرت عيسي پسر مريم از گ
سـوره . [مادرم را خداياني جز اللـه بدانيـد و اي عيسي پسر مريم آيا تو به مردم گفتي كه مرا : خداوند فرمود ] ٢٧٢ / ٢٥: بحاراالنوار] [١١٦: مائده
ال يف قدرته بـل ليس نحن شركاءه يف علمه و « :عجل اهللا تعالي فرجه الشريف و همچنين سخن حضرت مهدي : بحـاراالنوار . [دانـد جز او كسي غيب نمي و قدرت شريك خداوند نيستيم و ما در علم »...ال يعلم الغيب غيره
٢٦٦ / ٢٥ [
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢١ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه باشند، بـه خـاطر ايـن اسـت كـه مي هستي علت بقاء جهان عليهم السالم اما اينكه اهل بيت وايـن موضـوع در . (ابتداء آن به استمرار علت احتيـاج دارد و ماندن هستي مانند حدوث و بقاء
ند روشني چراغ كـه دوام آن بـه اتصـال نيـروي الكتريسـته نيازمنـد مان .)علم ثابت شده است آنها به اراده خداي متعال علت بقـاء هسـتي هسـتند چنانچـه نيـروي الكتريسـته بـه اراده . است
. خداوند براي روشنائي نور مادي علت استدوام عرض شد، آيا خداي متعـال توانـائي خلقـت جهـان بـا عليه السالم به حضرت صادق
داراي ابديت را در كمتر از يك لحظه دارد؟ در اين صورت ديگر عملي براي خدا براي باقي يـد اللـه ﴿: اند كند چون آنها درباره خدا چنين گفته گفته يهوديان صحت پيدا مي و ماند نمي
. دست خدا بسته است١﴾ مغلولةپـا و ذات خداوند به طور مستمر قائم جهان هستي به : اند آن حضرت در جواب چنين فرموده
توان گفت كه نسبت جهان هستي به خداوند مانند صورتهاي ذهني نسبت بـه مي و برجا است، « : بر همين اساس وارد شده اسـت و .شوند يعني به مجرد عدم توجه به آنها منهدم مي . ما است
سـخن و .از واضـحات اسـت عموميت قدرتشان به اذن پروردگار متعـال و با اينكه آگاهي ايشان از غيب
إني بريء إيل اللـه « :فرمايد دهد، مي ا توضيح بيشتري مي عجل اهللا تعالي فرجه الشريف مسلئه ر حضرت مهدي غيـب را ) ائمه هـدي (ما : من از كسي كه بگويد » ...إيل رسوله ممن يقول إنا نعلم الغيب او نشارك الله يف ملكه و
]. ٢٦٦ / ٢٥: بحاراالنوار. [زارم در ملك با خدا شريك هستيم بي و دانيم مي در واقع آنچه كه مورد نفي واقع شده در اين سخن شريف شريك بودن امامان با خداوند است، نـه اينكـه
. علم اهل بيت عليهم السالم بر اساس تكيه بر پروردگار متعال است و قدرت و عملدهد، به خـاطر مطلب را بيشتر توضيح مي٢٧٣ بحاراألنوار صفحه ٢٥راجعه به روايت طوالني كه در جلد م
اينكه امامان عليهم السالم با كساني كه عقيده به الله بودن حضرت علي عليه السالم داشتند، با سختي مقابله .كردند مي . ٦٤آيه : سوره مائده -١
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٢ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه ت در عالم نباشد زمين اهل خود را فرو خواهد اگر حج ١ »لو ال الحجة لساخت الأرض بأهلها
. برد . تغيير كردن شكل ظاهري و نابودي است نه انهدام و و مقصود، انعدام
باشد بلكه اصال چيزي بدون و مثل از هم پاشيدن جهان در صورت نبودن نيروي جاذبه نمي . ماند حجت در عالم باقي نمي
مـا تـزداد يشفي المريض و فبكم يجبر المهيض و « : خوانيم ي و در دعاي ماه رجب چنين م و خلقـت و يابنـد بيمـاران شـفا مـي و ها التيـام به واسطه شما شكستگي ٢» ما تغيض األرحام و
. عدمش در رحم مادران به واسطه شماستعلت غائي، (باشد واليت تكويني مي اي كه گوياي اين سه مرتبه از مراتب و غير آن از ادله
). استمرار عالم و ايجاد عالم، علت بقاء و علت حدوث
والیت تشریعی
زيـرا وجـود اهـل بيـت . باشـند داراي واليت تشريعي نيز مـي سالم اهللا عليها حضرت زهرا
ف جدا ناشدني آن وص و علت تشريع است كه تشريع از لوازم عالم وجود است عليهم السالم . باشد مي
علت تكوين عالمند، پس تشريع حاكم بر جهـان كـه عليهم السالم و هنگامي كه اهل بيت . مالزم تكوين آن است نيز معلول ايشان خواهد بود
. ٤٨٩ و ٢٨٨ بصائر الدرجات، صفحه - ١١٣ / ٥١: بحاراالنوار -١ . ١٩٥ / ٩٩: بحاراالنوار -٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٣ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه اهل »إنهم نور واحد « : فرمايند بيت است چون مي جزء اهل سالم اهللا عليها و حضرت زهرا
. يك نورندليهم السالمعبيت . حجت است بر ما اهل بيت سالم اهللا عليها بدرستي كه فاطمه ١ »ان فاطمة حجة علينا و«
. باشند استمرار آن مي و علت بقاء و و ايشان علت فعليت تشريع
کند داللت می علیهم السالمای که بر والیت معصومین ادله
فرمايد، خواه در خصـوص ايشـان يـا در ضـمن آنچه داللت بر واليت آن بانوي مكرمه مي وجـود دارد فـراوان اسـت، برخـي از آنهـا قـبال عليهم السـالم واليتي كه براي بقيه معصومين
:برخي ديگر بعدا خواهد آمد و يادآوري شدفاطمة حجـة اللـه « ه فرمودنـد است ك عليه السالم يكي از آنها سخن امام حسن عسكري
٢.باشد فاطمه حجت پروردگار بر ما ائمه مي »علينالو ال علي لمـا « : كه فرمود صلي اهللا عليه و آله و سلم نيز سخن پيامبر و و نيز حديث كساء
سالم اهللا عليهـا متايي براي فاطمه نبوده عليه السالم اگر علي »كان لفاطمة كفو آدم فمن دونه ٣. تا ديگران عليه السالمشد از آدم يافت نمي
.كند داللت مي عليه السالماي كه به تساوي آن مكرمه با حضرت علي و همچنين ادله
. ٢٢٥ / ١٣: تفسير اطيب البيان -١
. رجوع شود٢٢٥ / ١٣: به تفسير اطيب البيان -٢
. ٤٧٠ / ٧: تهذيب -٣
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٤ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه اي كه كند به ضميمه ادله اي كه داللت بر افضل بودن ايشان بر تمام پيامبران مي وهمچنين ادله
. كند مختلفي از واليت را براي پيامبران ثابت ميدرجات كـه واليـت را بـراي هـر بنـده مطيـع »عبدي اطعين تكن مثلـي « و همچنين احاديثي ماننـد
. كند كند كه به طريق اولي بر واليت آن بانو داللت مي پروردگار ثابت مي مـا سـاخته »الخلـق بعـد صـنايعنا « كـه فرمودنـد عليـه السـالم قول حضـرت علـي : و نيز
. مخلوقات ساخته ما هستند و پروردگاريم . و نيز اينكه خداوند دين خود را به رسولش تفويض نمود
اراده حق در آنها و اراده خدايند و جايگاه مشيت عليهم السالم و همچنين اينكه معصومين . شود متحقق مي
عجـل اهللا تعـالي فرجـه كـه از حضـرت مهـدي، صـاحب األمر ) اي نامـه (همچنين توقيعي و . روايت شده كه بعدا با ذكر منابع، احاديث مربوطه ذكر خواهد شدالشريف
. كند دليلهاي ديگر واليت را براي آن حضرت اثبات مي و اين ادلهالـنيب ﴿كند آيه شريفه ي و از آيات قرآن نيز آنچه داللت بر ثبوت واليت براي همه آنها م
و روايات متواتره، زيرا آنها همگي نـور واحدنـد و است به ضميمه آيات ١﴾...اويل بالمؤمنني إنمـا ﴿: همچنين آيـه شـريفه و .هر چه براي اول ايشان باشد براي آخرين آنها نيز ثابت است
بـراي آنهـا صـلي اهللا عليـه و آلـه وسـلم امبر اكرم واليتي در مرتبه واليت پي ٢﴾....وليكم الله در عليـه السـالم حضرت علـي . كند هر چند از نظر فضيلت، درجات متفاوتي دارند ثابت مي
در سالم اهللا عليهـا حضرت زهرا و . است صلي اهللا عليه و آله وسلم درجه بعد از پيامبر اسالم . باشـد طبق بعضي از روايات با او مساوي مـي يا. است عليه السالم درجه بعد از حضرت علي
بعـد از آن حضـرت و عليه السـالم بعد از آن امام حسين و عليه السالم بعد از آن امام حسن
. ٦آيه : سوره احزاب -١
. ٥٥آيه : سوره مائده -٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٥ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه . بعد از حضرت مهدي، امامان قبلي در درجه فضيلت قـرار دارنـد و . است عليه السالم مهدي
.شود ايست كه از بعضي احاديث استفاده مي اين نتيجه
چیست؟) در آیه اولی بالمؤمنین (مراد از اولویت
اختالف است؟ يـا اينكـه و آيا اولويت تكويني است؟ يا منظور حق تقدم در صورت تنازع مراد حق تسلطي است كه فوق تسلط انسانهاست همانطوري كه خداوند متعال بر مـواليي كـه
لط باالتر دارد؟ يا اينكه منظور حق حاكميت است؟ يا اينكـه بر عبد خود مسلط است، حق تس سه معناي اخير با هم اراده شده يا تمام ايـن معـاني بـا هـم اراده شـده زيـرا تمـام آنهـا معنـائي
لفظ در آن معناي واحد استعمال شده است؟ و آن نوعي حق تسلط است و مشترك دارندبله . چند كه برخي از آنها احتمال نزديكتري هستند تمام اين احتماالت قابل تصور است هر
اولويت عرفـي اسـت بايـد مـراد را معنـاي دوم بـدانيم امـا بـه دليـل »اويل« اگر بگوئيم كلمه بيرون آيه وجود دارد اولويت در اينجا غير از اولـويتي اسـت كـه در و شواهدي كه در درون
!دقت شود. شود ميان عرف مردم استعمال مي
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٦ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
فسخ و حق ایجاد
حـق فسـخ اسـت همـانطوري كـه حـق عليهم السالم در ظاهر يكي از اختيارات معصومين فسخ آن را به مرد داده، و يعني همانطوري كه شارع مقدس حق ايجاد عقد نكاح. ايجاد دارند
امالت همچنـين در معـ و يا فسخ آن را به شريك واگـذار كـرده، و يا حق انعقاد عقد شركت يا در مواردي فقط حق و غير قابل فسخ فقط حق ايجاد عقد را براي دو طرف معامله قرار داده
.فسخ را به شخصي داده استيا به تزويج كسي در بيـاورد هـر و تواند زني را طالق دهد همانطوري كه خود خداوند مي
نيز وجود دارد، چون سالمعليهم الچند كه خود مايل نباشد همينطور اين حق براي معصومين هر چند كه واضح اسـت اراده آنهـا بعـد از اراده خداسـت وآنهـا . هستند خليفة الله و جانشين
.نمايند چنانچه خواهد آمد معموال از اين حق خود استفاده نمي
»تفویض« برخی از معانی
و )ق تصرف در امور عالم همان ح ( تفويض تكويني در مورد آنها، همان است كه گذشت همچنـين اجمـاع علمـا و ١ »عليكم التعويض فيما اليكم التفويض و « دليل بر آن نصوصي مانند
.گواه بر آن است
هاي هر روز ماه رجب كه اول آن الحمدلله الذي اشهدنا قسمتي از دعائي در دعا (، ١٩٥ / ٩٩: بحار االنوار -١
) است... مشهد اوليائه في رجب
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٧ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه « روايـاتي همچـون و )اختيـار امـور شـرعي ( و تفويض تشريعي نيز همان بود كـه گذشـت
يعني خداوند دين خود را »ان الله ادب نبيه بآدابه ففوض اليه دينه « و ١ »املفوض اليه دين الله . كند روايات متواتره ديگري بر آن داللت مي و٢به پيامبرش واگذار نمود
: وجود دارد »تفويض« در برابر اين دو معناي صحيح، دو معناي نادرست براي متعال بعد از خلقـت عـالم خـود بيكـار شـده اسـت همچـون كسـي كـه اول اينكه خداوند
خـود هـيچ و نمايـد سپس آن را به شـخص ديگـري واگـذار مـي و كند كارگاهي احداث مي . عقل است و اجماع است، بلكه مخالف قرآن و اين معنا نه تنها مخالف نص. كند كاري نمي
كارهـاي عـالم و را به خود واگذاشته است دوم اينكه خداوند متعال بعد از خلقت عالم آن بعد از و آورد آن را به حركت در مي و چرخد مانند كسي كه دستگاهي ساخته خود بخود مي
اين همان معنائي است كه يهوديان براي آن قائـل بودنـد، ايـن و كند آن خود بخود كار مي تمـام كارهـا را : گويـد كه مي است »جبر« باطل براي تفويض نقطه مقابل عقيده و معناي دوم
خداونـد : گفـت برخالف قول به تفويض كـه مـي ) حتي افعال انسان را (دهد خداوند انجام مي باشند واقعيـت دهد، ولي حقيقت اين است كه هر دو نا صحيح مي متعال هيچ كاري انجام نمي
از همين و ن استعمل از انسا و ها از جانب خداوند چيزي است ميان آن دو به طوريكه وسيله . گردد جهت انسان مستحق ثواب يا عقاب مي
. ٢٠ / ٥٢: بحاراالنوار -١
. ٣٣٤ / ٢٥: بحاراالنوار -٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٨ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
باز گشتی به مطالب قبل
گفتــيم چــون خداونــد متعــال، عــالم وجــود را در اختيــار آنهــا قــرار داده اســت، كارهــاي قرارگـاه مشـيت و كرامات دارنـد پـس آنهـا محـل و زند، معجزات العاده از آنان سرمي خارق
همچنين گذشت كه خداوند اختيار دين خود را هم بـه دسـت آنـان قـرار و .باشند خداوند مي العـاده شـامل عـدم وجـود يـا وجـود اين كارهاي خـارق و »املفوض اليه دين الله « داده است يـا زنـده كـردن و عليـه السـالم شود همچون مردن ساحر به وسيله حضـرت رضـا داشتن مي
. شـود تغييـر را شـامل مـي و كه هرگونه تبـديل عليه السالم ضرت عيسي مردگان با معجزه ح :فرمايد خداوند مي
هـاي الهـي گـاه سـنت يعنـي هـيچ ١﴾ لن تجد لسنة الله تحويال فلن تجد لسنة الله تبديال و ﴿ و كـه خداونـد عـالم تكـوين هاي الهي ايـن اسـت يكي از آن سنت و .يابند تغيير نمي و تبديل
اين ماننـد آن اسـت كـه شـام را و . داده است عليهم السالم اختيار دين را به دست معصومين يـا زنـي را مـرد و يـا اينكـه مـردي را زن و يا عراق را به شـام تبـديل نماينـد و تبديل به عراق
٢. چنين شد عليه السالمگردانند همانطور كه در واقعه امام مجتبي
. ٤٣آيه : فاطرسوره -١
.٣٢٧ / ٤٣: بحاراالنوار -٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٢٩ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
استفاده از آنها اختیارات و
شايد به ايـن علـت باشـد و اند هر چند اين اختيار را دارند، البته آنان در دين تصرف ننموده
علي رغم و سيله آن در دين تصرف كنند، و به و كه حكام جور اين اختيار را حق خود ندانند و حـج تمتـع و مودنـد ماننـد تحـريم متعـه بينيم كه باز در احكام الهـي تصـرف ن اين تدبير مي
. موارد ديگر و بدعت گذاشتن نماز تمام در عرفات مشــاهده كــرده بودنــد چــه صــلي اهللا عليــه و آلــه و ســلم پــس اگــر ايــن كــار را از پيــامبر
!كردند؟ ميبـه ) هـا محـل زبالـه (بينيم كه گفتند مستحب است بول كردن در مزبله و از همين جهت مي
. اند دليل نسبت كذبي كه به حضرتش داده : و از آنچه گذشت معلوم گرديد كه هفت معناي واليت در حق آنها ثابت است
و آنها علت خلقتند، آنها وسيله خلقتند همچون حضرت عزرائيل كه وسيله ميراندن اسـت، . اينكه خلقت پاينده به وجود آنهاست
عـالوه بـر آن حـق و عامل بقـاء آن هسـتند و وسيله و ها علت دين آن و و همينطور در شرع البته اين حق حكومت هميشه با انواع ديگر حق تصـرف شـرعي و حكومت نيز از آنان است،
. باشد همراه نمي
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٠ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
توقیع شریف
« االمـر روايـت شـده از حضـرت صـاحب ) نوشـته (دليـل بـر ايـن مطلـب توقيـع و و شاهد : كند كه در دعاي خود عرض مي: است »ه ارواحنافدا
آياتـك و اركانـا لتوحيـدك و اسألك بما نطق فيهم من مشيتك فجعلتهم معـادن لكلماتـك و « بينهـا اال انهـم ينـك و مقاماتك اليت ال تعطيل لها يف كل مكان يعرفك بها من عرفـك ال فـرق ب
اذواد و منـاة و أشهاد و عودها اليك اعضاد و رتقها بيدك بدؤها منك و خلقك فتقها و عبادك و ١ » ...اال انت ارضك حتي ظهر ان ال اله رواد فبهم ملات سمائك و حفظة و
گويا شـد ) عليهم السالم معصومين (خوانم به آن مشيت تو كه در حق آنان بار الها تو را مي « هـاي خـود آيات خـود گردانيـدي، آنهـا را مقـام و اساس توحيد و پس آنها را معدن كلمات
ود، فرقـي بـين پذير نيست، هر كس تو را شناخت به وسيله آنان ب گاه تعطيل قراردادي كه هيچ باشـند، امـور آنـان بـه دسـت تـو اصـالح مخلوق تو مـي و آنها نيست جز آنكه آنان بنده و تو و بخشـندگان و شـاهدان بينـا و گردنـد، آنـان بـازوان توانـا به تو باز مـي و شود از تو آغاز مي
زمـين و باشند به وسيله آنان آسـمان راهنمايان خير خواه تو مي و نگهبانان و حمايت كنندگان »... ظاهر گرديد »ال اله اال الله« را پر نمودي تا اينكه كلمه
بر وزن قضات كه جمع قاضي است بمعني بخشـندگان اسـت گرفتـه شـده از »مناة« كلمه . يعني خداوند خير به فالني عطا فرمودمني الله تعايل فالنا خبري
« از مـاده ذاد بمعنـي و است مانند اصحاب كه جمع صاحب است جمع ذائد »اذواد« كلمه بنابراين بايد گفت هـركس . يعني حمايت كنندگان اذواد گرفته شده است پس »حمايت كرد
.گردد فقط به واسطه آنان است يا اينكه سوئي از او دفع مي و شود خيري شامل حالش مي
) روز ماه رجب آمده استدر مفاتيح الجنان در يكي از دعاهاي هر(، چاپ بيروت ٣٩٣ / ٩٥: بحاراالنوار -١
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣١ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه ست ماننـد خورشـيد اسـت كـه تمـام هسـتي را پـر زمين از آنان پر شده ا و اينكه آسمان و
. كرده هر چند جرم آن كوچك استعلـيهم دو دعـاي مـاه رجـب از جانـب ائمـه و و شايد بتوان گفت رمز ورود زيارت جامعه
زيـاده روي و افراط و معتدلي بين فكر ماديگراي خلفاء جور از طرفي و بيان راه وسط السالم علـيهم السـالم جود يا وحدت موجود در اواخر عصر حضور ائمه صوفيه كه قائل به وحدت و
.باشند بودند مي توسط آنان بدين جهت است كه تمـام عـالم »ال اله اال الله « و بديهي است كه ظاهر شدن
پرستي يا شرك مسيحيت يا يهود بلكه شرك اهل را شرك فرا گرفته آنهم نه فقط شرك بت مانند آن هسـتند، زيـرا حضـرت اميـر المـؤمنين و ه جسم بودن خداوند متعال تسنني كه قائل ب
ء هركس براي خدا وصف زائد بر ذات قائـل شـود او را قـرين شـي « فرمود عليه السالم علي هـر كـس بـراي او و هركس براي خدا قرين بياورد پس براي او دومـي آورده ديگر دانسته و
١ »...دهدومي قائل شود براي او جزء قائل شروايـت اسـت كـه در و مخفي نماند آنچه ما به طور خالصه بيان كرديم حاصل صدها آيه
. اند، رجوع شود مباحث اصول دين ذكر شده
. ١٧٦ / ٥٤: بحاراالنوار -١
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٢ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
یکسان استعلیهم السالمزندگی معصومین مرگ و
ه واليـت چـ و باشـند چـه از جهـت واليـت تكـويني آنها در حال مرگ مانند زندگان مـي اي كه ذكر شد به اين علت عموميت دارند مگر نوع هفتم واليت كـه همـان تشريعي زيرا ادله
. حق حكومت است نمايند؟ گفته نشود كه آنها در حال مرگ چطور در امور تكويني تصرف مي
زيرا جوابش اين است كه، نـزد پروردگـار روزي اند و زنده١﴾ بهم يرزقوناحياء عند ر ﴿ميرند زيرا آنها اوال آنها نمي
اند البته هر انساني بعد از مرگ اين چنين است، زيرا خـدا فقط لباس عوض كرده و خورند ميصلي اهللا عليـه و آلـه در حديث است كه پيامبر و زوال و آنها را براي بقاء ابدي آفريده نه فناء
وقتـي شخصـي اعتـراض نمـود و خطاب قـرار دادنـد كشتگان مشرك در بدر را مورد و سلم ٢ »تو شنواتر از آنان نيستي« : فرمودند
.اي دهم كه تو زنده شهادت مي٣ »و إنك حي« و در زيارت آمده . همچنين ادله ديگر و
و ثانيا بر فرض كه آنها غير زنده باشند چه اشكالي دارد كه خداونـد سـبحان بـه يـك غيـر كارهـاي ديگـر انجـام و دهـد دهـد، شـفا مـي اي حيات ببخشد همانطوري كـه رزق مـي زنده .دهد مي
٤ »ما هر موجود زنده را از آب آفريديم« : فرمايد قرآن مي
. ١٦٩آيه : سوره ال عمران -١ . ٢٠٧ / ٦: بحاراالنوار -٢
. ١٠٣ / ٩٩: بحاراالنوار -٣
. ٩٥آيه : سوره انعام -٤
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٣ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه فرقـي و بديهي است كه آب موجودي غير زنده است ولي خداونـد علـت تمـام علتهاسـت و
يا با يـك موجـود غيـر و زندگي كند و حيات كند كه با يك موجود زنده ايجاد براي او نمي . زنده
خداوند زنده را از مـرده خـارج ١﴾ يخرج الحي من الميت ﴿: و در آيه ديگري آمده است شد او سبب زنده شدن شخصـي مقتـول إسرائيل كه بايد ذبح مي در داستان گاو بني و .كند مي
فرسـتاده خـدا سـبب زنـده شـدن گوسـاله سـامري گرديد همانطوري كه مشتي از خاك پاي از و همانطوري كه در داستان ارميا پاشيدن آب بـر كسـاني كـه هـزاران نفـر بودنـد و گرديد،
مرده بودند باعث زنده شدن آنها شد كـه ايـن داسـتانها در قـرآن و هاي خود خارج شده خانه . اند كريم ذكر شده
ل فقط بـراي بيـان تـاريخ نبـوده اسـت، بلكـه بـراي بيـان إسرائي از همين رو داستان گاو بني جـان ء بـي اي را به وسيله شي تواند مرده عبرتهائي بوده است من جمله اينكه خداوند متعال مي
خواهـد مالقـات كه دستور رسيد هر كس مـي (٢نجويديگري زنده گرداند، چنانچه داستان هيچ كس بـه و اشته باشد بايد اول صدقه بدهد د صلي اهللا عليه و آله و سلم خصوصي با پيامبر
فقط بـراي بيـان يـك داسـتاني كـه بعـدا نسـخ ) عليه السالم آن عمل نكرد جز امير المؤمنين و باشد، بلكه درصدد بيان اين معناست تا مردم عبـاداتي را كـه مربـوط بـه اعضـاء گرديد نمي
مال در ميان بيايد مقدار ايمان آنهـا معلـوم و دهند ولي وقتي مسأله پول جوارح است انجام مي را بيـان عليـه السـالم شود، بنابراين توهم نشود كه اين داستان فقط فضـيلت اميـر المـؤمنين مي . كند مي
. ١٩آيه : سوره روم -١ . ١٢آيه : سوره مجادله -٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٤ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
برتری مقام آنها ذاتی است
و .ذات آنان دارد، مانند برتري طال بر نقره اسـت و مقام باالي آنها ريشه در جوهره وجود . كند داللت مي) عقل و قرآن، احاديث، اجماع(بر اين معنا ادله چهارگانه
، زيرا اعمـال آنـان )استدالل از معلول بر علت ( و مراد ما از دليل عقلي، هم برهان اني است ، زيـرا )اسـتدالل از علـت بـر معلـول (هم برهان لمـي اسـت و دهد از درون ذات آنها خبر مي
اين مطلب اقتضـاي آفريـدن و شود، در جايي كه مانع نباشد حتما اعمال مي قدرت مطلقه حق نمايـد كند، بله بعد از اين دليل عقلـي كـه كليـت موضـوع را مشـخص مـي موجود برتر را مي . يابيم احاديث در مي و مصاديق را با ادله نقلي يعني قرآن و تشخيص جزئيات
بعضـي از پيـامبران را ١﴾ الرسل فضلنا بعضهم علي بعض تلك ﴿: فرمايد خداوند سبحان مي .بر بعضي ديگر برتري داديم
بنگر چگونـه بعضـي را بـر بعـض ٢﴾ انظر كيف فضلنا بعضهم علي بعض ﴿: فرمايد باز مي و . ديگر برتري داديم
مـا بعضـي را بـراي خـوردن بـر بعـض ٣﴾ عض يف األكل نفضل بعضها علي ب ﴿: فرمايد و مي همچنـين كرامـات صـادره از و .روايات متواتره ديگـر و همچنين آيات و .ديگر برتري داديم
البته كسي اشكال نكند كه خداوند اگر ديگران را هم مانند . كند آنان نيز براين معنا داللت مي رسـيدند، زيـرا بـديهي اسـت كـه اگـر ديگـران ايـن يآفريد آنان نيز به درجات باال م آنان مي
شدند زيرا در حكمت خداوندي الزم است كه قابليت را داشته باشند حتما اينگونه آفريده مي هر ماهيت ممكني را در صورت نبودن مـانع بـه مرحلـه وجـود برسـاند وگرنـه يـا بايـد گفـت
. ٢٥٣آيه : سوره بقره -١
. ٢١آيه : سوره اسراء -٢
. ٤آيه : ره رعدسو -٣
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٥ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه كـه هـر سـه از مقـام اقـدس بخـل و يـا داراي خبـث و خبر بي و خداوند عاجز است يا جاهل
. احديت دور استماننـد و وجود را نداشـته باشـد، ماننـد اجتمـاع دو نقـيض و بله چنانچه چيزي قابليت تحقق
و هم فرد باشـد، يـا هـم وجـود و هم مورچه باشد، يا اينكه هم زوج و اينكه يك چيز هم فيل ء خلـق ن صـورت آن شـي هم عدم باشد، يا اينكـه خلقـت او خـالف مصـلحت باشـد، در ايـ
مورد دوم محال عارضي است يعني چون كـار قبيحـي و شود چون موارد اول محال ذاتي نمي . شود است از حكيم علي االطالق صادر نمي
صلی اهللا علیه و آله و سلمشش موقعیت برای پیامبر
به ميان آورده ه و آله و سلم صلي اهللا علي الگو پذيري از پيامبر و قرآن كريم سخن از تأسي
اال ايمن از هالكـت و هر كس تأسي به پيامبر نمايد « : فرموده است عليه السالم علي و ١است آمده است، پس وظيفه ما عليهم السالمدر روايات هم سخن از تأسي به ائمه و ٢ »نخواهد بود
هـاي سـت زيـرا آنـان حجـت سـالم اهللا عليها يكي از آنها حضرت زهـرا و پيروي از آنهاست البته اين در جايي است كه عملي از مختصات آنها نباشد كه ديگـر جـاي تأسـي . پروردگارند
. نداردتـوان بـه ظاهرا اعمـال ايشـان را مـي سلم صلي اهللا عليه و آله و و اما در مورد شخص پيامبر
: شش دسته تقسيم نمود
. ٢١آيه : سوره احزاب -١
. ١٦٠نهج البالغه، خطبه -٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٦ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه ابتـدائي بـر هـر موضـوع مترتـب و حالـت عـادي يعنـي احكـامي كـه در ( احكام اوليه - ١ نشـان و خواه از كالم حضرت فهميده شود يا از عمل يا از سكوتي كـه باعـث تأييـد ) شود مي
احكام ديگر تكليفي يا و دهنده رضايت ايشان باشد، مانند واجب بودن نماز، يا حرمت شراب افطـار در و روزه در وطـن شـود ماننـد همچنين احكامي كه به دو صورت انجام مي و .وضعي
ديگـر حكـم ثـانوي باشـد و سفر، اينها هر دو از احكام اولي است، نه اينكه يكي حكم اولـي افطـار و يـا در سـفر باشـد و روزه بگيـرد، و زيرا هر مكلف مختار است كه يا در وطـن باشـد
. نمايدشـوند، ع مترتب مي آنها احكامي هستند كه در شرايط خاصي بر موضو و احكام ثانويه - ٢
. امثال آن و مثل حالت اضطرار تأسي كـرد، زيـرا پيـامبر گـاهي از صلي اهللا عليه و آله در اين دو نوع احكام بايد به پيامبر
دادند كه در حالت عادي جائز نبوده است، مانند مجبور شدن روي اضطرار كاري را انجام مي اينهـا از و يا خواندن نماز نشسته در حال بيماري، حضرت به حمل سالح هنگام ورود به مكه،
. باشد مختصات حضرت نمي و يعني احكام مخصوص حالت جهل به حكم »ما ال يعلمون « البته حضرت هيچگاه برطبق
و يعني احكام سهو »ما سهوا« يا و خطا و يعني احكام مخصوص حالت اشتباه »ما اخطأوا « يا بدور و اند، زيرا از اين چهار حالت منزه فراموشي عمل نكرده و يعني احكام نسيان »واما نس «
. باشند مي يعني احكـام وقـت اكـراه كـه از جانـب غيـر بـر انسـان »ما اكرهوا « اما اينكه آيا بر حسب
. اند يا نه؟ جايي را نيافتيم شود عمل كرده تحميل مينسيان از حضرت صادر شده اما اجماع شيعه برخالف آن و كه سهو اهل سنت عقيده دارند
. كند نقل هم آن را رد مي و عقل و است
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٧ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه چيـزي و مانند خريدن فالن شتر يا ازدواج با زني چند سـاله : كارهاي عمومي حضرت - ٣
را خوردن يا آشاميدن، اينها از چيزهائي نيست كه واجب االقتداء باشد به طوري كـه هـركس . گردد چنين نكند هالك مي
شود كـه آن كارهـا مبـاح بـوده داد، استفاده مي بله از اينكه حضرت چنين اعمالي انجام مي اند سالي يكبار بايـد از همين جهت گفته و اند بعضي از اهل تسنن استفاده وجوب كرده . است
غيـر قابـل قبـول و هـم نحـوه اسـتدالل باطـل و كه هم از جهت دليل ! در جاي زباله بول نمود لذا خود آنان هم اين وجـوب را در بلنـدكردن همسـر بـراي ديـدن نوازنـدگان قائـل و است، . اند اند، كه البته اين هم طبق يكي از افترائاتي است كه به آن وجود مقدس زده نشده
احكام حكومتي آن حضرت كه همان دستورات حكومتي خاصي است كه در شـرائط - ٤ شده است مانند اينكه در جنگي اسامه را به فرماندهي نصب نمودند يـا فالنـي را خاص صادر
عليـه والي بحرين كردند واشباه آن، بديهي است كه اين گونـه احكـام بـراي حضـرت علـي در زمان حكومت خودشان واجب نبوده است هر چند كه آن شخص منصوب عدالت السالم
. خود را از دست نداده باشد
كــه حضــرت هرچنــد از جانــب خداونــد متعــال ايــن اختيــارات را : اختيــارات واليــت- ٥ ايم كه ايشان مثال شخص آزادي را غالم كنـد، يـا غالمـي را اند، ولي ما در جايي نديده داشته
بدون رضايت صاحبش آزاد كند، يا ازدواجي را فسخ كند، يا ملكيتي را زائل يا ايجاد نمايـد، در جريان طغيان فـرات تهديـد نمـود عليه السالم ه است كه حضرت علي بله در روايتي آمد
.كشاند كه تمام آزادها را به غالمي مي . سراغ نداريمعليهم السالم و همچنين اين نوع تصرفات را از ساير ائمه
حضرت فرمان كندن درخت او را دادنـد هرچنـد بعضـي و واقع شد سمرة آنچه در داستان اند از اختيارات واليتي بوده است، اما به نظر ما يكي از احكام قضائي است كه هر فقيهي گفته . تواند در شرائط خاص آن را صادر كند مي
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٨ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه غيـر و همسر ٤ مانند ازدواج با بيش از صلي اهللا عليه و آله و سلم احكام مختص به پيامبر - ٦
اينگونه احكـام مخصـوص خـود و اند هالنكاح ذكر كرد و جواهر و آن كه در كتابهاي شرايع حضرت انجام گرفته، هرچند شبيه آنها در مورد بعضي از معصـومين بـوده اسـت ماننـد حـرام
و باشد بودن ازدواج با غير حضرت زهرا در زمان حيات ايشان كه اين از مختصات آن بانو مي يا اختصاص بعضي و م عليه السال يا حرام بودن گفتن لقب امير المؤمنين بر غير حضرت علي
چنانچـه از برخـي عجل اهللا تعـالي فرجـه الشـريف از احكام به حضرت مهدي صاحب الزمان .شود اخبار فهميده مي
قدرت ایشان و وسعت علم
يكي از آنان است سالم اهللا عليها كه حضرت فاطمه عليهم السالم اهل بيت پيامبر گرامي در زيارت رجبيـه آنچـه و گيرد به اذن خداوند تمام كائنات را در بر مي قدرتشان و دائره علم
اي از احاديـث وارد شـده كه دليـل بـراين مطلـب باشـدآمده اسـت، همـانطوري كـه در پـاره بعـدا وجـود فعـال و دانند هرچـه را كـه قـبال و مي »ما هو كائن ما يكون و يعلمون ما كان و « قوه جاذبـه و حرارت و وسعت را در هوا و شبيه اين عموميت و اين عقال محال نيست و ارد،د
قـدرت و كنيم، همانطوري كه حضرت عزرائيل از جهت ميراندن علـم غير اينها مشاهده مي و . او به همه انسانها بلكه مالئكه احاطه دارد چنانچه در روايات آمده است
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٣٩ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه و كذلك نري إبراهيم ملكوت السموات و ﴿: فرمايد مي عليه السالم خداوند در حق ابراهيم
. دهيم زمين را به ابراهيم نشان مي و باطن آسمان و اين چنين ما ملكوت١﴾ الأرض ٢﴾ و لما فصلت العري قال أبوهم إنـي لأجـد ريـح يوسـف ﴿: فرمايد و در حق يعقوب مي
مـن بـوي يوسـف را : گفـت ) عليه السـالم يعقوب (همين كه قافله از مصر جدا شد، پدرشان . شنوم مي
اجماع، باشند همانطوري كه نصوص و انبياء برتر مي از مالئكه و عليهم السالم و معصومين .قبال گذشت و دال براين مطلب است
إنا ارسلناك شاهدا و ﴿: فرمايـد مي آله و سلم صلي اهللا عليه و و خداوند در حق رسول خدا ٣﴾ سراجا منريا داعيا الي الله بأذنه و نذيرا و مبشرا و
اين اطـالق نشـان و نموده است، »شاهد« را بر پيامبر خود اطالق ٤ خداوند بودن هيچ قيدي بديهي است كـه و ات حضرت هم عمومي است دهنده عموميت است همانطوري كه بقيه صف
. علم داشته باشد و شاهد بودن ممكن نيست مگر براي كسي كه حاضر باشداي پيـامبر روز قيامـت بـه تـو ٥﴾ و جئنا بك علي هؤالء شـهيدا ﴿: فرمايد و باز خداوند مي
.شوي عنوان شاهد بر پيامبران گذشته آورده مييومئـذ يـود ﴿: فرمايـد كند كه بعد از آن مـي ا، قول خداوند متعال تأييد مي و اين مطلب ر
روز قيامـت ٦﴾ ال يكتمـون اللـه حـديثا عصوا الرسول لو تسوي بهم الأرض و الذين كفروا و كننـد كـه بـا نـد آرزو مـي ا نمـوده صلي اهللا عليه و آله و سـلم كساني كه معصيت پيامبر و كفار
. ٧٥آيه : سوره انعام -١ . ٩٤آيه : سوره يوسف -٢
. ٤٥آيه : سوره احزاب -٣
. حذف قيود دال بر عموميت است -٤
. ٤١آيه : سوره نساء -٥
. ٤٢آيه : سوره نساء -٦
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤٠ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه بـاز در و )شـوند شود پيامبر با خبر بوده كه آنها شـرمنده مـي معلوم مي ... (خاك يكسان باشند
كردنـد هـر آينـه آدم طـواف نمـي اگـر شـياطين اطـراف دلهـاي بنـي « روايات آمده است كه ر موانـع بـر قدرتي داشته باشـند اگـ و آدم چنين توان وقتي بني ١ »ديدند ملكوت آسمانها را مي
. سزاوارترندعليهم السالمطرف گردد پس اهل بيت تا پيامبر حاضر و »بركاته رحمة الله و السالم عليك أيها النبي و« : گوئي و در تشهد نماز مي
. ناظر نباشد خطاب نمودن به او چه معنا داردو يعني مـا را از مرتبـه خـدائي ٢ »قولوا فينا ما شئتم ا عن الربوبية و نزهون« و در حديث آمده
ايـن بـدان جهـت كـه گروهـي آنهـا را خـدا . هر چه خواستيد در حق ما بگوئيد و منزه نمائيد دانستند پس مورد نهي قرار گرفتند، اما بعد از مرتبـه خـدائي هرگونـه كمـالي در آنهـا وجـود
هاي امام حسين هاي زيارت بعضي قسمت و قدرت فراگير است و ي از آن علم ا دارد كه نمونه . جامعه براين مطلب داللت دارد و عليه السالم
صلي اهللا عليه و آله و ها را به پيامبر اكرم اي سالم و اما اينكه در روايت وارد شده كه فرشته را ايـن نظيـر رسـاندن صـحيفه اعمـال رساند، اين منافات با مطالب گذشته نـدارد، زيـ مي سلم
اما اينكـه و )با اينكه خداوند خودش علم كامل دارد (توسط فرشتگان به سوي خداوند است، و مـا « كردند اين مانند سؤال خداوند اسـت كـه پرسـيد گاهي حضرت از چيزهائي سؤال مي
هاي ديگر از ايـن نمونه و اي موسي در دست راست خود چه داري، » ...تلك بيمينك يا موسي . قبيل كه بر شخص مطلع از روايات متواتره پوشيده نيست
. ١٦٣ / ٥٦: بحاراالنوار -١
. روايات فراواني به اين مضمون رسيده است: فرمايد در آنجا عالمه مجلسي مي و .٣٤٧ / ٢٥: ربحاراالنوا -٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤١ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
رفتار عملی آنان علم غیب ائمه و
و كـرد، روشن است كه علم غيب داشتن آنان هيچ تغييري در رفتار عملي آنان ايجاد نمـي نمايد، م به نوشيدن مايع مسموم مي بدون هيچ اجباري اقدا عليه السالم رو امام مجتبي از همين
كه همان منتهي بـه جود گوشت مسموم را مي صلي اهللا عليه و آله و سلم شخص پيامبر اكرم و از زمان مرگ خود آگاه است ولي بـا ايـن عليه السالم و حضرت علي . شود مرگ ايشان مي
ود بفرسـتد، يـا اينكـه توانست كسـي ديگـر را بـه نيابـت خـ رود با اينكه مي حال به مسجد مي نگهباناني با خود ببرد يا اينكه ابن ملجـم را زنـداني كنـد يـا از مسـجد بيـرون نمايـد يـا اينكـه
. اي را مأمور مواظبت از او قرار دهد يا كارهائي از اين قبيل عدهخبر هسـتند يـا اينكـه و اما اينكه اينطور جواب دهيم كه آنان در هنگام نازل شدن مرگ بي
امـام رضـا و وئيم آنان مجبورند كه اين كارها را انجام دهند مثل مسموم نمودن امام كـاظم بگ و باشـد مأمون يا امثال اين جوابها كه خـالف ظـاهر ادلـه مـي و به وسيله هارون عليهما السالم
. باشند قانع كننده نيز نمي
صلي اهللا عليه و آله و سلم پيامبربايست اگر قرار بود علم غيب در رفتارشان اثر بگذارد نمي فقـدان و در شـهادت عليه السـالم بايست امام حسين نمي و در فقدان فرزندش ابراهيم بگريد،
بينند آنهـا بـه بهشـت بـرين مي و دانند اصحاب خود بگريد، با اينكه آنان خوب مي و فرزنداناز همـه و خـوبي رفتـه داند فرزنـدش بـه يـك مكـان كـامال آيا كسي كه مي . شوند منتقل مي
بايسـت يعقـوب از فـراق همچنـين نمـي و كنـد؟ آسايش است آيا گريه مـي و جهات در رفاه بـزودي و دانست كه فرزندش زنده اسـت حال آنكه او مي و گريه كند عليهما السالم يوسف
. گردد بعد از مدتي بصورت پادشاه به او برمي
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤٢ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه گونـه گريسـتن چـه معنـا كرده بـود، ايـن كسي نگويد بر فرض كه حضرت يوسف رحلت
زيـرا در . دارد آن هم به طوري كه چشمان آن حضرت نابينـا گـردد تـا اينكـه بـر او ترسـيدند خورشـيد منبـع نـور اسـت همچنـين و هـا منبـع آب گوئيم همانطوري كه چشمه جواب او مي
و منبـع عطوفـت عليـه السـالم يعقـوب و خداوند براي معنويات نيز معـادني قـرار داده اسـت اگر او نبود به چه كسي تأسي كنند؟ و مهرباني است تا مردم از او الگو بگيرند
گونه اثري در عواطف انسـاني آنهـا نداشـته تـا بتواننـد الگـوئي بنابراين علم غيبي آنان هيچ ا آن گونـه در جنگهـ عليه السـالم گفتند اينكه علي گرنه مردم مي و مناسب براي مردم باشند
بـا (ايم بلكه مثل ميـثم تمـار بهره كرد به خاطر علم غيبي او بوده است كه ما از آن بي حمله مي توانسـت بـه مكـه بـرود آيد با اينكه مي به كوفه مي ) اينكه از مكان قتل خود از قبل با خبر بود
. مثالهاي فراوان ديگر از اين قبيل و جايي كه دست مأموران ابن زياد به او نرسد، و زدنـد و همينطور است مسأله قدرت الهي آنان كه فقط در موارد اعجاز به آن دسـت مـي
بنـابراين آنهـا . شيعيانشان برطرف سـازند و اال آنها قادر بودند كه هرگونه گرفتاري را از خود كنـد هـر بال تشبيه همچون شخص وكيلي هستند كه بدون اجازه موكل خود هيچ كاري نمـي
. العاملاهللا ونجام دارد چند كه قدرت ا
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤٣ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه
سالم اهللا علیهای از سیره عملی حضرت فاطمه زهرایها درس
رفتار آن بانو نكات فراواني براي فراگيري وجود دارد كـه چنانچـه مسـلمانان و در زندگي ديگـران را نيـز و بلكه عالم بشريت به آنهـا عمـل نماينـد قبـل از آخـرت بـه سـعادت رسـيده
. نمايند عادتمند ميس : نمائيم ما به عنوان نمونه نه ذكر تمام موارد كه بعضي از آن نقاط را يادآوري مي
در اول بلوغ او صلي اهللا عليه و آله و سلم ازدواج با ميمنت آن بزرگوار كه حضرت رسول تا حـد و دتمند گشته دختران ما نيز اگر در اوائل بلوغ ازدواج نمايند سعا . را به تزويج درآورد
زيرا معناي ازدواج آنها در اين سن ازدواج . گردد هاي فساد در جامعه قطع مي زيادي از شاخه . نمايد پسران در سن بلوغ است پس انسان به كار حرام رغبت نمي
به همين سـبب كـار و كنند ايم كه همينطور عمل مي هائي را در بالد اسالمي ديده و ما قبيله برعكس جاهائي كه چنـين روشـي وجـود . رسد نزديك به حد صفر مي و شود كم مي خالف
و از طـرف ديگـر منجـر بـه انـواع بيمـاري و رود، ندارد ميزان خـالف بطـور جـدي بـاال مـي غيـره و زيادي مشـكالت و متالشي شدن بنيان خانواده و فشارهاي عصبي و هاي روحي عقده . شود مي
و هـا ساده آن بزرگوار باالترين سرمشق بـراي كـم كـردن مهريـه و همچنين در آن جهيزيه صلي اهللا عليه و آله و همانا حضرت رسول و توانائي وجود دارد و قناعت كردن به حد امكان
ي ي برتـرين زنـان امـت مـن آنهـا ١ »اقلهن مهرا افضل نساء اميت اصبحهن وجها و « : فرمود سلم ٢.شان از همه كمتر است مهريه و كه از همه خوشروترهستند
. ١٠ / ١٥: وسائل الشيعه -١
. روئي باشد نه زيبائي ظاهر گشاده و ي خوش اخالقييحتمال دارد كه مراد از خوشرو ا-٢
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤٤ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه . ناپذير است اي پايان قناعت سرمايه١ »القناعة مال ال ينفد« : و باز فرمود
هيچ گنجي ماننـد ٢ »ال كنز اغين من القناعة « : منقول است كه فرمود عليه السالم و از علي . كند از نميني قناعت انسان را بي
تر به سوي آينـده اسـت، زيـرا دو جدي و تحرك هرچه بيشتر و و اين خود رمز خوشبختي شـايد همـين امـر و نماينـد، زوج جوان براي پيشبرد زندگي به سوي جلو همديگر را ياري مي
در ٣﴾ من فضـله ان يكونوا فقراء يغنهم الله ﴿: سازد كه فرمود سر كالم خداوند را روشن مي . سازد نياز مي صورتي كه تنگدست باشند خداوند آنان را از فضل خود بي
تشريفات زائد و ها برنامه و پيچيده شدن مقدمات و ها اين در حالي است كه سنگيني مهريه شـود كـه افـراد مـادام العمـر مجـرد گردد، چه بسا باعث مي ها مي موجب عقب افتادن ازدواج
. مضرات فراواني را درپي دارد و انند كه خود خطراتبم و همچنين چرخاندن كارهاي منزل توسط آن بانوي مكرمـه كـه كارهـاي داخـل خانـه بـه
ايـن باعـث آرامـش و عليـه السـالم كارهاي بيرون به حضرت علي و ايشان واگذار شده بود خسـتگي و غم نـاراحتي دار عليـر گـردد، زيـرا كارهـاي زحمـت سالمت جسمي مي و روحي
بيكـاري سـبب بيماريهـاي گونـاگون و گردد، در حاليكه راحتي سالمتي مي و موجب صحت مؤيد اين مطلب تاريخ است تا جايي كه سراغ داريم يكبـار بيشـتر بيمـاري بـراي آن . شود مي
منتهـي و ديوار بوده است و آن بيماري آخر عمر كه در اثر فشار در و .اند حضرت نقل نكرده . » درود خدا بر او باد« به شهادت آن بزرگوار گرديد
زحمـت آموختـه كننـد، حضـرت رسـول و و چه بسا به خاطر اينكه امت اسالمي را به كار اي به دختـر خـود مهرباني حاضر نشد كه خادمه و با آن همه لطف صلي اهللا عليه و آله و سلم
شـايد اصـل درخواسـت و مسـلمان باشـد، عطا فرمايد، تا يك درس عملـي بـراي تمـام زنـان
. ٢١١١، ح ٤٤٨چاپ تهران، ص : نهج الفصاحه -١
. ٣٧١ت قصار، شماره كلما: هنهج البالغ -٢
. ٣٢آيه : سوره نور -٣
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤٥ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه صلي اهللا عليه و آله و سلم بدنبال آن عدم اجابت پيامبر و سالم اهللا عليها حضرت فاطمه زهرا . براي تعليم بوده است
و اما دستيابي حضرت به فضه به خاطر اضطرار پيش آمده بود، زيرا كارهاي سختي كه بايد امثال آن متراكم شده بود، بـه و شستن و نان پختن و سياب كردن شد مانند آ با دست انجام مي
از طرفي مراجعـه زنـان و اهميت پرداختن به كارهاي آنان و عالوه فرزندان خردسال حضرت . مسائل خود و به آن حضرت درباره كارها
ارهـا را بـين ك صلي اهللا عليه و آله و سـلم بينيم بعد از آمدن فضه نيز پيامبر و با اين حال مي يـك و سـالم اهللا عليهـا آن دو تقسيم فرموده بود به طوري كه يك روز نوبت حضرت زهرا
اين كار عالوه براينكه درسي است براي امت كه با زيـر دسـتان خـود و ١روز نوبت فضه بود رنـج حتـي در جـايي كـه و زحمـت و مواسات داشته باشند، تأكيدي است بـر تحمـل كارهـا
. نيز وجود داشته باشدشخص ديگرياين از داسـتان و فاميل بوده است و داراي خانواده و قابل ذكر است كه فضه زني شوهردار
چنانچه اسالم اينگونه است . شود ديدار با فرزندانش معلوم مي و قرآن خواندن او در سفر حج ي حـاكم بـر گذارد بطـوري كـه سـلمان محمـدي وقتـ كه هيچ دختري را بدون همسر وا نمي
و مشاهده كرد كه آن زن دختري از شوهر قبلـي دارد و با زني ازدواج نمود و مدائن شده بود شـنيدم كـه صـلي اهللا عليـه و آلـه و سـلم من از رسول خدا : هنوز ازدواج نكرده است، گفت
كار نامشروع مرتكب شود عقاب و اگر دختر خانه، ازدواج نكند ) مضمون روايت : (فرمود مي . رگردن اهل خانه استآن ب
و بافنـدگي كـردن، شسـتن، نگهـداري از فرزنـدان و اما آرد كردن ،خمير ساختن ،پختن ، انجام دهها كار خانه توسط آن بزرگوار يا به كمك فضه بـود، پـس در تمـام اينهـا آموزشـي
واج هـاي مـا ر اگـر ايـن نـوع زنـدگي در خانـه . براي طرز رفتار زن در زندگي زناشوئي است
. ٢٨ / ٤٣: بحاراالنوار و ٤٢چاپ تهران، ص : و مسند فاطمة٤٩چاپ نجف، ص : دالئل االمامه طبري -١
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
٤٦ ه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاه زندگانی حضرت زهرا سالم اهللا علیهاببنگرشی کوتاه نگرشی کوتاه غيـر و كنيم حتي گوشـت غرب پيدا مي و بگيرد كجا ما احتياج به وارد كردن اجناس از شرق
. كاالهاي اساسي و گوشت مثل ضرورياتال مـا عهـدتين كاذبـة و « : گفتنـد عليه السالم و همچنين گفتار آن بانو كه به امير المؤمنين
اين بـراي تعلـيم . وغي گفته باشم يا خيانتي كرده باشم يعني هيچگاه ياد نداري كه در ١ »خائنة . دانست خود اين مطلب را مي عليه السالمگرنه علي و همسران در برابر شوهران آنهاست
بينـد كـه درب خانـه حضـرت زهـرا مـي صلي اهللا عليه و آله و سلم و همينطور وقتي پيامبر چه بسا حضرت و ز درس ديگري براي ماست اين ني ٢شود، اي نصب شده داخل خانه نمي پرده
اي براي تعليم باشد تـا عمدا اين برنامه را تهيه كرده بودند تا اينكه وسيله سالم اهللا عليها زهرا پنجـه و نعمت نشوند در حاليكه بسياري از مردم با مشكالت زندگي دست و زنان غرق در ناز
.كنند نرم ميهمسـايه او و كسي كه سـير بخوابـد : فرمودند و آله و سلم صلي اهللا عليه حضرت رسول و
٣.گرسنه باشد اين شخص به من ايمان نياورده استتمام و و همچنين نقاط برجسته ديگري كه در سيره نوراني زندگي آن حضرت وجود دارد
. باشد آخرت مي و راههاي سعادت دنيا و هاي تربيتي برنامه و آنها عبرتها
. ١٨١چاپ قم، ص : روضة الواعظين -١
. ٨٦ / ٤٣بحار و ٣٤٣ / ٣چاپ قم، : مناقب شهر آشوب -٢
. ٤٩٠ / ٨: وسائل الشيعه -٣
www.ParsBook.Org
www.ParsBook.Org
