Хөдөө аж ахуйн салбарын танилцуулга - 2015 mal toonii taniltsuulga-1.pdf · үйлдвэрлэл 4342.7 тн, ноолуур 48.8 тн, хонины

Хөдөө аж ахуйн салбарын танилцуулга - 2015

Увс аймгийн хөдөө аж

ахуйн салбарын

танилцуулга

Улаангом

2015 он


Танилцуулгыг хянан, тохиосон:

Статистикийн хэлтсийн дарга А.Батхишиг

Танилцуулгыг нэгтгэн боловсруулсан: Статистикийн хэлтсийн мэргэжилтэн Г.Сувдаа

Хаяг: Увс аймгийн ЗДТГ-ын байр 117 тоот, Улаангом сум 3-р баг Утас: 70452322, 70453316 Имэйл:[email protected], Веб хаяг: http://uvs.nso.mn www.1212.mn

http://uvs.nso.mn/

http://www.1212.mn/


4

АГУУЛГА

Оршил 4

I. Мал аж ахуй 5

I.1. Мал аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

I.2. Нэг хүнд ногдох мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн

II. Малын 2014 оны тооллогын дүн 6-7

II.1. Малчдын тоо, тэдний соёл ахуйн нөхцөл

II.1.1 Малчдын тоо, насны бүлэг

II.1.2 Малчдын соёл, ахуйн нөхцөл

II.2 Малын тоо, бүтэц 7

II.2.1 Мал, тэжээвэр амьтдын тоо 7-11

11

II.2.2 Малтай өрхийн бүлэглэлт 12-13

18

II.2.3 Малчин өрхийн бүлэглэлт 14-15

21 21

II.2.4 Хээлтэгч малын тоо 15-16

22

II.2.5 Төл бойжилт 16-18

23

II.2.6 Малын зүй бус хорогдол 18-19

25

II.2.7 Хээл хаялт, сувайралт 19-20

27

II.2.8 Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо 20-21

28

II.2.9 Малын хэрэглээний зарлага 21

II.2.10 Сүргийн бүтэц 22

III. Эрчимжсэн мал аж ахуй 23

III.1. Цэвэр үүлдэр болон эрлийз, нутгийн

шилдэг омгийн малын тоо

IV. Малын бэлчээр, хангамж 24

V. Тэжээвэр амьтад 24

VII. Малжуулалтын тайлан 24

VII. Худаг, усан сан усжуулалт 25

VIII. Газар тариалан 26-27

СШШ

ДҮГНЭЛТ 28

ХАВСРАЛТУУД 29-54

НЭР ТОМЬЁОНЫ ТАЙЛБАР 55-56


5

ОРШИЛ

Хөдөө аж ахуйн салбарын үйл ажиллагаа нь бусад хүчин зүйлээс илүүтэйгээр

байгаль цаг агаараас хамааралтай байх бөгөөд үйлдвэрлэгдсэн бүтээгдэхүүн нь

үндсэндээ хүн амын хүнсний хэрэглээ, боловсруулах үйлдвэрлэлийн болон

үйлчилгээний салбарын түүхий эдийн хэрэглээг хангахад чиглэгдэж байдаг.

Дэлхийн олон улс орнуудын нэгэн адил манай улсын эдийн засгийн хөгжилд

хөдөө аж ахуйн салбар нь ихээхэн чухал байр эзэлдэг салбарын нэг юм. Манай

аймгийн хувьд мөн мал аж ахуйн салбар эдийн засгийн хөгжилд чухал байр суурийг

эзэлсэн хэвээр байна.

Манай улсын үндсэн хуулинд мал сүргийг үндэсний баялаг мөн гэж томьёолж,

мал тооллогыг улсын хэмжээнд жил бүр зохион байгуулж, үр дүнг нь макро түвшинд

хийгддэг тооцоо судалгаанд ашиглаж, салбарын талаар удирдлагын шийдвэр гаргах

мэдээллийн гол эх үүсвэр болгон ашиглаж байна.

Статистикийн тухай “Монгол Улсын хуулийн 7 дугаар зүйлийн 1 дэх заалт, Монгол

Улсын Засгийн газрын 2003 оны 224 дүгээр тогтоолын дагуу Үндэсний Статистикийн

газрын удирдамж заавраар мал, тэжээвэр амьтад, тэжээлийн тооллогыг 2015 оны 12

сарын 07 -наас 17 -ны өдрүүдэд аймгийн хэмжээнд зохион байгуулж, дүнг нэгтгэн

2016 оны 1 дүгээр сард холбогдох байгууллага, хэрэглэгчдэд хүргүүлсэн болно.

Энэхүү танилцуулгад Увс аймгийн 2015 оны мал тооллогын дүнг нэгтгэн

дүгнэснээс гадна мал аж ахуйн салбарын үйлдвэрлэл, мал аж ахуйн салбарт

хэрэглэж буй хашаа, худаг, тэжээлийн хүрэлцээ хангамж болон шинээр гаргасан,

сэргээн засварласан худаг, уст цэг, малжуулалтын талаархи мэдээллийг тусган

орууллаа.

Мөн аймгийн тариалалт, ургац хураалтын 2015 оны мэдээллийг нэгтгэн орууллаа.

Тооллогын дүнг бүсчилсэн байдлаар Баруун, Хойд, Өмнөд, Зүүн бүс болон

Улаангом гэсэн ангилаллаар зэрэгцүүлэлт хийж гаргалаа.

Манай улсын түүний дотор Увс аймгийн мал аж ахуйн салбарын өнөөгийн

байдалд дүгнэлт хийж, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг боловсруулах,

төлөвлөхөд энэхүү танилцуулга судалгаа суурь материал болно гэдэгт итгэж байна.

УВС АЙМГИЙН СТАТИСТИКИЙН ХЭЛТЭС

2016-03-24


6

I.МАЛ АЖ АХУЙ

I.1 Мал аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт

Мал аж ахуйн салбарт 2015 онд нядалгааны жингээр 17599.9 тонн мах, 30804.7 тонн сүү,

1719.4 тонн хонины ноос, 355.1 тонн ноолуур, 76.9 тонн тэмээний ноос, 805.5 мянган ширхэг арьс,

шир үйлдвэрлэв. Өмнөх оныхтой харьцуулахад мах нядалгааны жингээр 4910.5 тн, сүүний

үйлдвэрлэл 4342.7 тн, ноолуур 48.8 тн, хонины ноос 98.4 тн, тэмээний ноос 3.8 тн, арьс, шир 252.7

мянган ширхэгээр тус тус өссөн байна.

Хүснэгт 1

Мал аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт, биет хэмжээгээр*

*2014 оны урьдчилсан гүйцэтгэл

Нэг хүнд ногдох мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн. Нэг хүнд нядалгааны жингээр 2015 онд дунджаар /1

жилд / 232.7 кг мах, 407.3 л сүү ногдож, өмнөх оныхтой харьцуулахад мах 65.1 кг, сүү 57.4 кг-аар

нэмэгдсэн байна.

Хүснэгт 2

I.2 Нэг хүнд ногдох мал аж ахуйн гол нэрийн бүтээгдэхүүн*

хувь зөрүү

9169.6 12071.1 12689.4 17599.9 138.7 4910.5

877.0 1206.8 1309.6 1162.0 88.7 -147.6

2277.6 2596.1 2965.8 4101.0 138.3 1135.2

302.9 367.7 394.2 394.2 100.0 0

3308.0 5076.4 5068.9 7722.8 152.4 2653.9

2402.6 2824.1 2950.9 4219.9 143.0 1269

19937.7 22337.1 26462 30804.7 116.4 4342.7

1911.7 2224.5 2552.9 3000.8 117.5 447.9

14160.1 15615.7 18926.7 22148.3 117.0 3221.6

246.5 246.8 297.3 297.3 100.0 0

1201.5 1397.7 1596.3 1832.3 114.8 236

2417.9 2852.8 3088.7 3525.9 114.2 437.2

1474.7 1591.9 2102.6 2151.4 102.3 48.8

57.9 63.5 73.1 76.9 105.2 3.8

1095.0 1255.1 1621 1719.4 106.1 98.4

256.1 273.3 333.1 355.1 106.6 22

224.0 559.2 552.8 805.5 145.7 252.7

0.4 1.8 1.9 1.9 100.0 0

4.0 10.8 5.3 5.3 100.0 0

8.3 25.3 27.7 37.5 135.4 9.8

92.5 295.3 288.3 435.5 151.1 147.2

83.3 226.0 229.6 325.3 141.7 95.7

Ямааны ноолуур

Тэмээний

Адууны

Үхрийн

Хонины

Ямааны

Үнээний

Ингэний

Хонины

Ямааны

Тэмээний ноос

Хонины ноос

Адууны

Үхрийн

Тэмээний

Хонины

Ямааны

Гүүний

2015/2014

Мах, нядалгааны

жингээр, тонн

Сүү, тонн

Ноос, ноолуур, тн

Арьс шир, мян.ш

Бүтээгдэхүүн 2012 2013 2014 2015

2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015

Мах нядалгааны

жингээр, кг 161.4 167.6 232.7 13.45 13.96 19.4 0.448 0.465 0.637

Сүү, л 298.7 349.9 407.3 24.89 29.2 33.9 0.829 0.973 1.115

Жилд ноогдох Сард ноогдох Хоногт ноогдохБүтээгдэхүүн


7

II. 2015 ОНЫ МАЛ ТООЛЛОГО

II.1 Мал бүхий өрх, малчдын тоо, тэдний соёл ахуйн үзүүлэлт

II.1.1 Мал бүхий өрх малчдын тоо 2015 онд 12.1 мянган мал бүхий өрх, үүний дотор 8.0

мянган малчин өрх мал аж ахуйн үйлдвэрлэл эрхэлж байна. Мөн мал аж ахуйн үйлдвэрлэлд 16.2

мянган малчид ажиллаж байна.

Хүснэгт 3

Малчдын 47.5 хувь нь буюу 7.7 мянга нь эмэгтэй малчид байна. Хүснэгтээс харахад сүүлийн

жилүүдэд 15-34 настай буюу залуу малчдын тоо тогтмол буурч байна.

Насны бүлгээр авч үзвэл 37 хувь нь 16-34 насны, 54 хувь нь 35-аас тэтгэвэрт гарах насны, 9

хувь нь тэтгэвэрийн насны хүмүүс байна.

зураг 1

Өрх малчдын тоо

2015 онд малтай өрхийн тоо 2014 онтой харьцуулахад 37 - аар, малчин өрхийн тоо 36 - өөр тус тус

буурсан байна. 2015 онд 1 малчинд 168 толгой мал ноогдож, 2014 оныхоос 10 толгойгоор өссөн

байна. Нэг малчин өрхөд 295 толгой мал ноогдож, улсын дунджаас 28 толгойгоор бага, 2014 оныхоос

19 толгойгоор өссөн байна.

зураг 2

Малтай өрх,

(мян.)12.2 12.2 12.0 12.2 12.1

Малчин өрх,

(мян.)8.6 8.1 8.0 8.0 8.0

Малчдын тоо

(мян.)17.8 16.5 16.3 16.2 16.2

Үүнээс:15-34

насны7.6 7.0 6.3 6.2 6.0

35-аас

тэтгэвэрт

гарах насны

8.2 8.0 8.3 8.6 8.8

Тэтгэвэрийн

нас2.0 1.6 1.6 1.4 1.4

Нийт

малчдаас

эмэгтэй

8.3 8.0 7.7 7.7 7.7

Зөрүү

/+-/

-0.1

0.0

0.0

-0.2

0.2

0.0

0.0

Үзүүлэлт 2011 2012 2013 2014 2015


8

II.1.Малчдын нийгэм ахуйн зарим үзүүлэлт

Нийт малчин өрхийн 89.4 хувь нь цахилгааны эх үүсгүүртэй, 73.9 хувь нь телевизортой, 35.1

хувь нь авто машинтай, 54 хувь нь мотоцикльтой, 1.4 хувь нь трактортой өрх байна. Үүнийг улсын

дундажтай харьцуулахад телевизортой, автомашинтай, трактортой малчин өрхийн эзлэх хувь 2.3 –

6.2 пунктээр бага, харин цахилгаан үүсгүүртэй, мотоцикльтэй өрхийн эзлэх хувь улсын дунджаас 1.1 –

4.6 пунктээр өндөр байна.

Нийт малчин өрхөд телевизортой өрхийн эзлэх хувь 5.0, автомашинтай өрхийн эзлэх хувь 2.0

хувиар өсч, мотоцикльтэй өрхийн эзлэх хувь 5.6, цахилгаан үүсгүүртэй өрхийн эзлэх хувь өмнөх

оныхоос 1.0, трактортой өрхийн эзлэх хувь 0.7 хувиар тус тус буурсан байна.

Хүснэгт 4

Малчдын соёл ахуйн зарим үзүүлэлтүүд

Нийт цахилгаан үүсгүүртэй өрхийн 95.6 хувь нь нарны, 4.4 хувь нь бусад төрлийн цахилгаан эх

үүсгүүртэй байна.

Зураг 3

2015

2014

Цахилгаантай 7.4 6.3 6.9 7.3 7.1 97.3 77.7 86.5 90.4 89.4 88.3

Телевизортой 7 5.1 5.5 5.5 5.9 107.3 62.8 68.4 68.9 73.9 77.3

Автомашинтай 1.7 2 2.5 2.7 2.8 103.7 24.7 31.4 33.1 35.1 41.3

Мотоциклтэй 4.2 3.5 4.3 4.9 4.3 87.8 43.2 53.9 59.6 54.0 49.4

Трактортой 0.1 0.1 0.2 0.2 0.1 50.0 1.4 1.9 2.1 1.4 3.7

2013 2014 2015Улсын

дундаж

Өрхийн тоо, мян Малчин өрхийн тоонд эзлэх хувь

2011 2014 2015 20122012 2013


9

II.2 МАЛЫН ТОО, БҮТЭЦ

II.2.1 МАЛ, ТЭЖЭЭВЭР АМТДЫН ТОО

Малын тоо. 2015 оны эцэст 2729.1 мянган толгой мал үүний дотор 20.5 мянган тэмээ, 98.0 мянган

адуу, 156.8 мянган үхэр, 1337.0 мянган хонь, 1116.7 мянган ямаатай болж тэмээ 1.0 мянга, адуу 9.6

мянга, үхэр 11.4 мянга, хонь 76.5 мянга, ямаа 69.3 мянган толгойгоор таван төрөлдөө өнгөрсөн оноос

өсч, нийт малын тоо 6.6 хувиар буюу 167.8 мянган толгойгоор нэмэгдсэн байна.

2015 онд 8.5 мянган сарлаг тоологдсон нь нийт үхэр сүргийн 5.4 хувийг эзэлж байна. Сарлагийн тоо

өмнөх оныхоос 2.4 хувиар буюу 0.2 мянган толгойгоор өссөн байна.

Хүснэгт 5

Малын тоо, төрлөөр мян.тол

Сумдыг малын тоогоор бүлэглэвэл:

1. 200.0 мянгаас дээш толгой малтай сумын тоо -2 сум Тэс 284.9, Наранбулаг 210.1 2. 100.0 – 200.0 мянган толгой малтай сумын тоо – 15 сум Өмнөгөвь сум 192.6, Өндөрхангай сум 190.1, Хяргас сум 166.8, Улаангом сум 152.1, Сагил сум 145.9, Малчин сум 145.5, Зүүнхангай сум 145.4, Цагаанхайрхан сум 141.8, Ховд сум 132.5, Тариалан сум 126.3, Зүүнговь сум 117.1, Бөхмөрөн сум 114.6, Өлгий сум 111.5, Түргэн сум 111.1, Завхан сум 104.1 3. 60.0 -100.0 мянган толгой малтай сумын тоо - 4 сум

Давст 77.3 4. 50.0- 60.0 мянга хүртэл малтай сумын тоо – 1 сум Баруунтуруун 59.2

Өнгөрсөн онд 100.0 - 200.0 мянган толгой малтай 13 сум байсан бол одоо 15 болж өсчээ. Аймгийн нийт малын 10.4 хувийг эзэлж буй Тэс сум 284.9 мянган толгой малтайгаар хамгийн олон малтай, 2.2 хувийг эзэлдэг Баруунтуруун сум 59.2 мянган малтай болж хамгийн цөөн малтайд орж байна. Мал тооллогын 2015 оны дүнгээр аймгийн хэмжээнд нийт малын тоогоор Тэс сум, тэмээгээр Завхан сум, адуу, үхэр, хониор Тэс сум, ямаагаар Өмнөговь сум тус тус тэргүүлж байна.

Хүснэгт 6

Бүгд 1831.8 2030.7 2225.1 2561.3 2729.1 106.6 167.8

Тэмээ 15.4 16.9 17.9 19.5 20.5 105.1 1.0

Адуу 63.9 70.4 76.9 88.4 98.0 110.9 9.6

Үхэр 95.7 108 122.6 145.4 156.8 107.8 11.4

Хонь 851.5 976 1081.3 1260.5 1337.0 106.1 76.5

Ямаа 805.3 859.3 926.4 1047.4 1116.7 106.6 69.3

2015/2014

зөрүү %20152011 2012 2013 2014

Тэс -284.9 мян.тол Завхан- 7.0 Тэс - 12.5

Наранбулаг-210.1 мян.тол Наранбулаг - 2.5 Өндөрхангай -9.4

Өмнөговь - 192.7 мян.тол Тэс - 2.4 Зүүнхангай - 7.9

Өндөрхангай -190.1 мян.тол Өлгий - 1.7 Улаангом - 6.8

Ховд 166.8 мян.тол Өмнөговь - 1.3 Зүүнговь - 6.2

Дүнд эзлэх хувь- 38.3 Дүнд эзлэх хувь- 64.4 Дүнд эзлэх хувь- 43.7

Өсгөсөн сум- 17 Өсгөсөн сум- 19 Өсгөсөн сум- 19

Өсөлт бууралтын хувь- 106.6 Өсөлт бууралтын хувь- 105.3 Өсөлт бууралтын хувь- 110.9

Нийт малын тоогоор эхний

5-д орох сумууд

Үүнээс

Тэмээгээр /мян.тол/ адуугаар /мян.тол/


10

Хүснэгт 6-ын үргэлжлэл

Аймгийн нэг хүнд дунджаар 36 толгой мал ноогдож сумдаар авч үзвэл Улаангом сумын нэг

хүнд дунджаар 6, Баруунтуруун суманд 25, Тариалан суманд 34 толгой мал ноогдож байгаа нь

аймгийн дунджаас 2 – 30 толгой малаар доогуур, харин бусад сумдад 44 – 72 толгой мал ноогдож

байгаа нь аймгийн дунджаас 8 – 36 толгой малаар илүү байна.

Зураг 4

Сумдыг бүсчлэн тооцож үзвэл баруун бүсэд нийт малын 32.1 хувь буюу 877.2 мянган мал, зүүн бүсэд

26.2 хувь буюу 714.3 мянган мал, өмнөд бүсэд 19.7 хувь буюу 536.4 мянган мал, хойт бүсэд 16.5 хувь

буюу 449.1 мянган мал, төвийн бүсэд 5.6 хувь буюу 152.1 мянган мал тус тус ноогдож байна.

Малын тоо, бүс нутгаар Хүснэгт 7

Мян.тол

Төвийн бүсийн мал 15.1 мян.толгойгоор буюу 9.0 хувиар буурч, бусад бүсийн малын тоо өмнөх

оноос 3.5 – 11.5 хувиар буюу 24.0 – 67.3 мянган толгойгоор өссөн байна.

Тэс - 27.2 Тэс - 175.5 Өмнөговь - 90.2

Улаангом - 19.2 Наранбулаг - 107.3 Наранбулаг - 88.9

Өндөрхангай - 11.1 Хяргас - 96.2 Өндөрхангай - 80.8

Зүүнговь - 10.8 Өмнөговь - 89.1 Ховд - 80.5

Сагил - 10.3 Малчин - 88.8 Цагаанхайрхан- 68.9

Дүнд эзлэх хувь- 50.1 Дүнд эзлэх хувь- 41.7 Дүнд эзлэх хувь- 36.7

Өсгөсөн сум- 19 Өсгөсөн сум- 19 Өсгөсөн сум- 19

Өсөлт бууралтын хувь- 107.8 Өсөлт бууралтын хувь- 106.1 Өсөлт бууралтын хувь- 106.6

Үхрээр /мян.тол// хониор /мян.тол/ Ямаагаар /мян.тол/

% зөрүү

Баруун 526.5 605.7 702.6 809.9 877.2 108.3 67.3

Хойд 321.7 332.8 362.8 412.7 449.1 108.8 36.4

Зүүн 515.3 570.2 613.5 690.3 714.3 103.5 24

Өмнөд 340 384.3 412.8 481.2 536.4 111.5 55.2

Төв 128.3 137.7 133.4 167.2 152.1 91.0 -15.1

20142011 2012 2013 20152015/2014

Бүсүүд


11

График 5

Таван төрлийн малын өсөлт бууралтыг 2014 онтой харьцуулан сумдаар авч үзэхэд тэмээ 17 сум,

адуу 18 сум, үхэр 18 сум, хонь 17 сум, ямаа 17 суманд тус тус өсчээ. Нийт мал сүргийн 89.9 хувийг

бог мал, 10.1 хувийг бод мал эзэлж байна.

Нийт сүрэгт хонь 49.0, ямаа 40.9, үхэр 5.7, адуу 3.6, тэмээ 0.8 хувийг тус тус эзэлж, өнгөрсөн

оноос адуу 0.1, пунктээр өсч, тэмээ, үхэр, ямааны эзлэх хувь өнгөрсөн оны түвшинд, харин хонины

эзлэх хувь 0.2 пунктээр буурчээ.

Нийт сүрэгт таван төрлийн малын эзлэх хувь Хүснэгт 8

Ялангуяа эртнээс ардын дунд уламжлагдан ирсэн бог малын дотор хонь 75 хувь, ямаа 25 хувь

байх харьцаа сүүлийн жилүүдэд ихээхэн хэмжээгээр алдагдсаар байна. 2015 оны байдлаар авч

үзэхэд бог малын 40.9 хувийг ямаа эзэлж байгаа бөгөөд эзлэх хувийн жин нь өмнөх оны түвшинд

байна.

Ховд, Завхан, Өлгий, Баруунтуруун, Бөхмөрөн, Цагаанхайрхан, Өмнөговь, Давст, Өндөрхангай

сумдын бог малынх нь 47.8 – 67.0 хувийг ямаан сүрэг эзэлж байгаа нь аймгийн дунджаас 2.3 – 21.5

хувиар өндөр байна. Тэс сумын бог малын дотор ямааны эзлэх хувь 27.7 байгаа нь тэнцвэрт

харьцаанд ойртсон, бусад сумдын бог малын дотор ямааны сүргийн эзлэх тэнцвэрт харьцаа

алдагдсан хэвээр байна.

Цаашид ямаан сүргийн тоо толгойн бүтцийн зохистой харьцааг тодорхойлж, энэ талаар мэргэжлийн

байгууллагаас асуудал боловсруулж хэрэгжүүлэх нь зүйтэй.

Бүгд 100 100 100 100 100 100

Тэмээ 0.8 0.8 0.8 0.8 0.8 0.7

Адуу 3.5 3.5 3.5 3.5 3.6 5.9

Үхэр 5.2 5.3 5.5 5.7 5.7 6.8

Хонь 46.5 48.1 48.6 49.6 49.0 44.6

Ямаа 44 42.3 41.6 40.9 40.9 42.1

2011 2012 2013 2014 2015

Улсын

дундаж

2015 он


12

График 7

Хувийн /амины/ малын тоо. Нийт мал сүргийн 99.6 / 2719.1 мянга / хувь нь амины аж ахуйд,

0.4 хувь нь / 10.0 мянган / албан газарт ноогдож, амины малын тоо өнгөрсөн оноос 167.6 мянган

толгойгоор өссөн байна.

Хүснэгт 9

Хувийн малтай өрх, тэдгээрийн малын тоо

Мян.тол

2015 оны байдлаар хувийн аж ахуйн нийт малын 0.8 хувийг тэмээ, 3.5 хувийг адуу, 5.8 хувийг

үхэр, 48.9 хувийг ямаа, 41.0 хувийг хонь эзэлж байна.

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

1995 18.7 1657 24.5 117.3 178.7 865.5 471

1996 18.1 1679.5 24 120.2 182.1 850.6 502.6

1997 17.8 1780.7 23.8 121.9 180.8 894 560.2

1998 17.4 1880.7 24.3 124.4 182.8 934.8 614.4

1999 16.6 1847.4 22.6 114.3 167.1 938.8 604.6

2000 15.7 1550.7 18.2 74 105.5 834.6 518.4

2001 15.0 1549.4 16.7 65.5 90.3 810 566.9

2002 14.2 1450.8 14.8 59.4 83.1 740 553.5

2003 14.0 1645.5 15.5 62.4 89.2 785.1 693.3

2004 14.1 1930.1 15.8 68.6 100.2 914 831.5

2005 14.0 2003.8 15.7 72 108.7 975.6 831.8

2006 14.0 2381.8 16.1 78.9 119.8 1152 1015

2007 14.0 2635.8 16.5 83.8 130 1266 1139.4

2008 13.6 2482.6 16 78.2 117.9 1203.5 1066.9

2009 13.2 2302.7 15.9 73.8 103.8 1133.7 975.6

2010 12.6 1608.5 14.5 58.8 84.2 769.4 681.6

2011 12.2 1819.6 15.4 62.6 95.5 843.2 802.9

2012 12.2 2018.6 16.9 68.9 107.9 967.8 857.1

2013 12.0 2215.3 17.9 75.5 122.4 1074.5 925.1

2014 12.2 2551.5 19.5 86.9 145.2 1253.9 1046

2015 12.1 2719.1 20.5 96.3 156.5 1330.6 1115.1

онууд

Малтай

өрхийн

тоо,

мян.тол

үүнээс

Бүгд


13

II.2.2 Малтай өрхийн бүлэглэлт

Мал бүхий 12.1 мянган малтай өрхийн 5.6 хувийг 10 хүртэл малтай , 9.2 хувийг 11-30 хүртэл малтай, 7.8 хувийг 31-50 хүртэл малтай, 13.9 хувийг 51-100 хүртэл малтай, 24.4 хувийг 101-200 хүртэл малтай, 28.0 хувийг 201-500 малтай, 11.0 хувийг 501-ээс дээш малтай өрх тус тус эзэлж байна.

Хүснэгт 10

100 хүртэлх малтай өрх нийт малтай өрхийн 36.6 хувийг эзэлж байгаа нь өнгөрсөн оноос 1.5 пунктээр, 101-200 толгой малтай өрхийн эзлэх хувь өнгөрсөн оноос 1.2 пунктээр буурч, 201-500 толгой малтай өрхийнх 1.1 пунктээр, 501-999 малтай өрхийнх 1.0 пунктээр тус тус өсчээ. 1000 – аас дээш малтай 304 өрх байгаа нь 2014 оныхоос 71 өрхөөр өссөн байна.

Аймгийн нийт өрх 20.7* мянга, үүний 58.5 хувь буюу 12.2 мянган өрх нь мал бүхий өрх байж,

эдгээр мал бүхий өрхийн 61.0 хувь нь буюу 7.4 мянган өрх 200 хүртэл малтай өрх байна.

График 10

2014 2015 2014 2015 2014 2015

12179 12142 100 100 100 100

4636 4440 38.1 36.6 37.7 36.4

3116 2962 25.6 24.4 22 21.3

3281 3398 26.9 28.0 27.2 27.7

913 1038 7.5 8.5 9.9 10.6

215 281 1.9 2.3 2.6 3.2

16 20 0.1 0.2 0.4 0.5

2 3 0.016 0.025 0.2 0.2

100 хүртэлх

Малтай өрхийн тоо Дүнд эзлэх хувь Улсын дундаж хувь

Бүгд

101-200

201-500

501-999

1000-1499

1500-2000

2001-ээс дээш


14

Малтай өрхийн малын бүлэглэлт, сумаар

Хүснэгт 11

Манай аймагт дунджаар малтай нэг өрхөд 224 толгой мал ногдож байгаа нь 2014 оныхоос14

малаар их, харин улсын дунджаас 33 малаар бага байна.

Өнгөрсөн онд манай аймгийн ихэнх нутагт зуншлага болон өвөлжилт сайхан байснаас

шалтгаалан цөөн малтай өрхийн тоо ихэнх суманд буурав. Бүлэглэлтээс харахад малтай өрхийн

дийлэнх хувийг эзэлдэг 200 хүртэл малтай өрхийн нийт малтай өрхөд эзлэх хувь 2014 онд 63.7 байсан

бол 2015 онд 61.0 хувь болж өмнөх оныхоос 2.7 пунктээр буурсан байна.

II.2.3 Малчин өрхийн бүлэглэлт

2015 оны байдлаар амьжиргааны эх үүсвэр нь болсон малчин өрхийн эзэмшилд нийт малын

86.4 хувь буюу 2358.0 мянган толгой мал байна. 2015 оны байдлаар малчин өрхөд дунджаар 276

толгой мал ногдож байсан бол 2015 онд 295 толгой мал ногдож, үүний дотор тэмээ 2, адуу 10, үхэр

16, хонь 148, ямаа 118 ноогдож байна.

2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015

1.Баруунтуруун 458 67.2 61.1 20.3 21.4 9.3 12.9 2.4 3.7 0.9 0.9

2.Бөхмөрөн 465 30.3 30.8 27.7 24.5 30.3 33.5 8.7 6.7 3.0 4.5

3.Давст 266 39.5 36.1 20.6 21.4 21.3 20.7 13.6 16.2 4.9 5.6

4.Завхан 451 31.8 31.5 30.4 23.7 30.9 33.3 5.1 10.0 1.8 1.6

5.Зүүнговь 568 39.9 36.6 25.6 25.0 27.1 29.4 6.7 8.3 0.7 0.7

6.Зүүнхангай 568 34.6 31.2 25.5 24.5 29.0 30.5 8.6 9.7 2.4 4.2

7.Малчин 563 28.9 26.3 27.3 25.6 32.0 34.8 10.9 11.9 0.9 1.4

8.Наранбулаг 880 32.5 31.1 27.5 25.3 30.2 32.0 7.9 9.1 1.9 2.4

9.Өлгий 506 44.0 37.7 25.8 28.3 19.4 22.3 8.4 8.1 2.4 3.6

10.Өмнөговь 951 39.5 38.2 26.5 26.5 26.7 26.8 6.2 6.3 1.2 2.2

11. Өндөрхангай 763 35.6 32.9 25.0 23.6 30.0 30.0 6.8 10.4 2.5 3.1

12.Сагил 486 26.9 27.4 20.5 20.6 34.0 33.3 14.1 14.0 4.4 4.7

13.Тариалан 751 45.3 44.3 26.3 27.2 23.7 23.0 4.3 5.1 0.4 0.4

14. Түргэн 504 40.4 36.3 22.9 26.8 24.7 24.2 11.5 11.7 0.5 1.0

15.Тэс 1193 25.6 27.8 27.0 24.6 38.4 37.6 7.6 8.1 1.4 1.8

16.Ховд 578 31.5 29.2 29.8 27.7 31.5 33.9 6.3 7.8 0.9 1.4

17.Хяргас 509 26.0 23.8 22.6 22.8 30.2 31.6 16.6 15.9 4.6 5.9

18. Цагаанхайрхан 443 32.1 31.4 26.9 21.0 24.5 27.1 9.0 11.5 7.6 9.0

19.Улаангом 1239 58.3 61.1 23.6 21.1 15.3 14.5 2.2 2.7 0.4 0.6

Дүн 12142 42.7 38.2 25.4 25.7 24.8 27.0 5.9 7.5 1.3 1.9

Баруун бүс 4117 42.2 35.4 27.5 26.4 24.2 28.6 5.1 7.7 1.0 1.9

Хойд бүс 1721 42.1 34.3 25.2 25.5 24.3 27.4 7.0 10.1 1.5 2.8

Өмнөд бүс 2232 37.2 31.5 26.0 23.5 27.7 30.9 7.2 10.0 2.0 4.2

Зүүн бүс 2833 42.8 36.9 25.0 24.3 24.9 28.3 6.3 8.6 1.0 1.9

Төвийн бүс 1239 39.5 33.5 24.7 24.7 26.4 28.5 8.0 10.5 1.4 2.7

12142 42.7 38.2 25.4 25.7 24.8 27.0 5.9 7.5 1.3 1.9

Сумын нэр

Малтай

өрхийн

тоо

100 хүртэлх

малтай өрхийн

эзлэх хувь

101-200

хүртэлх малтай

өрхийн эзлэх

хувь

201-500 хүртэлх


эзлэх хувь

501-1000

хүртэлх


эзлэх хувь

1000-с дээш

хүртэлх

малтай


хувь


15

Зураг 11

Нийт малчин өрхийн 20.6 хувь нь 100 хүртэлх, 25.2 хувь нь 101-200 хүртэлх, 37.6 хувь нь 201-500,

16.5 хувь нь 500-аас дээш малтай байна.

Зураг 12


16

Малчин өрхийн малын бүлэглэлт, сумаар, 2015 онд

Хүснэгт 14

II.2.4 Хээлтэгч малын тоо

2014 оны эцэст 1090.2 мянган толгой хээлтэгч мал тоологдсон нь өмнөх оныхоос 133.8 мянга

буюу 14.0 хувиар өссөн байна. Төрлөөр авч үзвэл ингэ 0.4 мянга, гүү 3.2 мянга, үнээ 8.1, эм хонь 74.5

мянга, ямаа 47.7 мянган толгойгоор тус тус өссөн байна.

Хүснэгт 15

Хээлтэгч малын тоо мян.тол

Хээлтэгч мал нийт малын 42.6 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд тэмээн сүргийн 32.3 хувь, адуун

сүргийн 27.8 хувь, үхэр сүргийн 40.2 хувь, хонин сүргийн 44.5 хувь, ямаан сүргийн 41.9 хувийг тус тус

эзэлж байна.

өрх хувь өрх хувь өрх хувь

Баруунтуруун 189 118 62.4 67 35.4 4 2.1

Бөхмөрөн 271 90 33.2 160 59.0 21 7.7

Давст 183 75 41.0 93 50.8 15 8.2

Завхан 323 144 44.6 172 53.3 7 2.2

Зүүнговь 432 222 51.4 206 47.7 4 0.9

Зүүнхангай 362 142 39.2 196 54.1 24 6.6

Малчин 400 148 37.0 244 61.0 8 2.0

Наранбулаг 670 306 45.7 343 51.2 21 3.1

Өлгий 322 162 50.3 142 44.1 18 5.6

Өмнөговь 565 266 47.1 278 49.2 21 3.7

Өндөрхангай 521 223 42.8 274 52.6 24 4.6

Сагил 343 121 35.3 200 58.3 22 6.4

Тариалан 513 303 59.1 207 40.4 3 0.6

Түргэн 311 135 43.4 171 55.0 5 1.6

Тэс 944 408 43.2 515 54.6 21 2.2

Ховд 422 199 47.2 215 50.9 8 1.9

Хяргас 334 87 26.0 217 65.0 30 9.0

Цагаанхайрхан 259 76 29.3 143 55.2 40 15.4

Улаангом 627 441 70.3 180 28.7 6 1.0

Нийт 7991 3666 45.9 4023 50.3 302 3.8

Баруун бүс 2815 230.0 49.0 226.2 48.2 13.0 2.8

Хойд бүс 1108 105.3 43.5 214.7 52.3 17.0 4.2

Өмнөд бүс 1331 139.8 39.5 267.7 54.0 25.3 6.5

Зүүн бүс 2110 216.3 48.6 220.0 48.7 11.8 2.7

Төвийн бүс 627 441.0 42.6 860.2 53.4 63.8 4.1

7991 3666 45.9 4023 50.3 302 3.8

Сумын нэр

Малчин

өрхийн

тоо

200 хүртэл

малтай малчин


201-999 малтай

малчин өрхийн

эзлэх хувь

1000-с дээш

малтай малчин

өрхийн эзлэх хувь

% зөрүү

Бүгд 795.9 897.4 956.4 1090.2 1150.0 105.5 59.8

Тэмээ 5.2 5.6 5.9 6.3 6.7 106.3 0.4

Адуу 18.8 20.1 21.4 24.6 27.4 111.4 2.8

Үхэр 42.7 45.9 50.3 58.4 62.1 106.3 3.7

Хонь 389.4 449.1 487.1 561.6 589.8 105.0 28.2

ямаа 339.8 376.7 391.6 439.3 463.9 105.6 24.6

2015/20142012 2013 2014 20152011


17

График 12

Хээлтэгч малын тоо бүх сумдад 3.7 – 26.5 хувиар өсчээ.

Баруун бүсийн нийт малын 41.5 хувь, Хойд бүсийн нийт малын 43.2 хувь, Төвийн бүсийн нийт малын

46.6 хувь, Зүүн бүсийн нийт малын 42.5 хувь, Өмнөд бүсийн нийт малын 42.4 хувийг хээлтэгч мал

эзэлж байна.

Сүрэгт хээлтэгч малын эзлэх хувь Хүснэгт 16

Мал аж ахуйн эрдэмтэн, судлаачдын үзэж байгаагаар мал аж ахуйн нөхөн үйлдвэрлэлийг

хэвийн хэмжээнд байлгахад хээлтэгч мал бод малын хувьд сүргийн 50.0 – 55.0 хувь, бог малын хувьд

сүргийн 60.0 – 65.0 хувийг эзэлж байвал зохистой байна гэж үздэг бөгөөд энэ харьцаа сүүлийн

жилүүдэд алдагдаж, энэ жилийн байдлаар хээлтэгч малын эзлэх хувь бод малд дунджаар 35.3 хувь,

бог малд дунджаар 43.4 хувь байна.

II.2.5 Төл бойжилт

Оны эхний эхийн 93.2 хувь буюу 1015.9 мянган эх мал төллөж, гарсан төлийн 96.7 хувь буюу 984.9 мянган төл бойжиж байна. Өнгөрсөн онтой харьцуулахад төллөлтийн хувь 1.2 пунктээр буурч, бойжилтын хувь 0.5 пунктээр нэмэгдэж, төлийн хорогдол 37.0 хувиар буюу 9.0 мянгаар өссөн байна. Давст, Завхан, Улаангом, Зүүнговь, Сагил, Цагаанхайрхан, Наранбулаг, Ховд, Тэс, Баруунтуруун, Хяргас, Малчин, Зүүнхангай сумдын төл бойжилт 96.9 – 99.5 хувь байгаа нь аймгийн дунджаас 0.1 – 2.8 пунктээр их, бусад сумдын төл бойжилт 92.4 – 96.4 хувь байгаа нь аймгийн дунджаас 0.3 – 4.3 пунктээр бага байна.

Хүснэгт 17

Төл бойжилт мян.тол

2011 2012 2013 2014 2015

бүгд 43.9 44.2 42.9 42.6 42.1

Ингэ 33.8 34.3 33 32.3 32.7

Гүү 29.3 28.6 27.8 27.8 27.9

Үнээ 44.6 42.5 41.1 40.1 39.6

Эм хонь 45.7 46 45.1 44.6 44.1

Эм ямаа 42.2 43.8 42.3 41.9 41.5

2013 2014 2015 ботго унага тугал хурга ишиг

Гарсан төл 816.5 892.4 1018.2 3.1 21 51.1 528.3 414.8

Бойжсон

төл766.6 859.1 984.9 3 20.1 49.5 514.7 397.6

Бойжилтын

хувь93.9 97.2 96.7 96.8 95.7 96.9 97.4 95.9

үүнээсбүгд


18

График 13

Бойжуулсан хурга өмнөх оноос ишиг 14.2, хурга 14.8, тугал 17.0, унага 17.5 хувиар тус тус өсчээ.

Хүснэгт 18

Бойжуулсан төл, толгой

100 эх малаас 90 төл үүний дотор 47 ботго, 82 унага , 85 тугал , 92 хурга, 91 ишиг бойжуулсан нь өнгөрсөн оныхоос ботго 4- аар буурч, унага 2, тугал 1, ишиг 2 төлөөр өсчээ.

График 14

ботго унага тугал хурга ишиг

2005 580155 1655 11553 31897 328321 206729

2006 796386 1842 13267 31619 418408 331250

2007 833580 1785 12005 34702 448036 337052

2008 679994 1760 9788 29497 386389 252560

2009 663846 2056 11374 27755 364574 258087

2010 336193 1423 6746 21209 194502 112313

2011 659423 1984 11717 27186 331098 287438

2012 657061 2451 12805 31647 337505 272653

2013 771111 2476 14883 34976 394551 324225

2014 859135 3022 17077 42279 448423 348334

2015 984929 2961 20128 49533 514680 397627

ОнБойжуулсан

төл

Үүнээс


19

Хүснэгт 19

100 эхээс бойжуулсан төл /онуудаар/

II.2.6 Том малын зүй бус хорогдол

Оны эхний малын 0.7 хувь буюу 18.0 мянган толгой мал хорогдсон нь өнгөрсөн оныхоос 28.6 хувь буюу 4.0 мянган толгойгоор буурсан байна. Нийт хорогдлын 42.5 хувийг ямаа, 43.2 хувийг хонь, 8.9 хувийг үхэр, 4.7 хувийг адуу, 0.6 хувийг тэмээний хорогдол тус тус эзэлж байна.

Хүснэгт 20

Том малын зүй бус хорогдол Мян.тол

Нийт хорогдсон малын 29.8 хувь буюу 5.4 мянга нь гэнэтийн аюулаар, 70.2 хувь буюу 12.6 мянга нь

өвчнөөр болон бусад шалтгаанаар хорогджээ.

Бөхмөрөн, Баруунтуруун, Зүүнхангай, Түргэн, Өндөрхангай, Тариалан, Өмнөговь сумдын оны эхний малын 0.9 – 2.3 хувь нь хорогдож аймгийн дунджаас 0.2 – 1.6 пунктээр илүү, бусад сумдын оны эхний малын 0.2 – 0.7 хувь нь хорогдож, аймгийн дунджаас 0.1 – 0.5 пунктээр бага байна.

. График 15

ботго унага тугал хурга ишиг

2000 53 18 20 35 62 46

2001 69 27 35 51 74 70

2002 62 23 40 59 68 55

2003 82 35 50 65 84 84

2004 91 44 71 78 95 90

2005 70 38 62 75 79 60

2006 88 42 69 71 91 87

2007 82 40 57 71 86 80

2008 59 37 43 55 67 52

2009 58 41 50 55 64 53

2010 31 28 31 45 35 25

2011 82 41 63 68 83 63

2012 83 47 68 74 87 80

2013 85 44 74 76 87 85

2014 90 51 80 84 92 89

2015 90 47 82 85 92 91

ОнБойжуулсан

төл

Үүнээс

2011 2012 2013 2014 2015

Бүгд 40.6 49 35.7 14.0 18.0

Тэмээ 0.1 0.1 0.2 0.08 0.1

Адуу 1.9 1.5 1.3 0.7 0.9

Үхэр 2.4 2.5 2.2 1.1 1.6

Хонь 19.6 24 15.4 5.2 7.8

ямаа 16.6 20.9 16.6 6.9 7.6


20

Хүснэгт 21

Оны эхний малд зүй бус хорогдлын эзлэх хувь

2015 онд 5.3 мянган мал гэнэтийн аюулаар хорогдсон байна. Гэнэтийн аюулаар хорогдсон

малын 86.8 хувийг бог мал, 13.2 хувийг бод мал эзэлж байна.

Хүснэгт 22

Гэнэтийн аюулаар хорогдсон малын тоо

Мян.тол

II.2.7 Малын хээл хаялт , сувайралт

2015 онд оны эхний хээлтэгч малын 8.8 хувь нь буюу 96.0 мянган мал хээл хаяж, сувайрсны

улмаас төл өгөөгүй байна. Төл өгөөгүй хээлтэгч малын тоо өмнөх оныхоос 21.8 хувь буюу 17.2

мянгаар өссөн байна.

Төл өгөөгүй хээлтэгч малын 74.9 хувь буюу 71.9 мянга нь сувайрсан хээлтэгч, 25.1 хувь буюу

24.1 мянга нь хээл хаясан хээлтэгч байгаа бөгөөд төл өгөөгүй хээлтэгч малын 83.2 хувийг бог мал,

16.8 хувийг бод мал эзэлж байна.

2011 2012 2013 2014 2015

бүгд 2.5 2.7 1.8 0.5 0.7

Тэмээ 0.7 0.8 1 0.5 0.6

Адуу 3.2 2.4 1.9 0.8 1.0

Үхэр 2.8 2.6 2 0.8 1.3

Хонь 2.5 2.8 1.6 0.4 0.6

Ямаа 2.4 2.6 1.9 0.7 0.7

2011 2012 2013 2014 2015

Бүгд 35.7 15.4 12.8 4.63 5.3

Тэмээ 0.1 0.05 0.05 0.03 0.04

Адуу 1.6 0.7 0.5 0.3 0.3

Үхэр 2 0.8 0.7 0.4 0.4

Хонь 17.2 6.8 5.7 1.6 2.4

ямаа 14.7 7.1 5.9 2.3 2.2


21

Хүснэгт 23

Хээл хаяж сувайрсан эх малын тоо Мян.тол

Хүснэгт 24

Оны эхний хээлтэгчид хээл хаялт ,сувайралтын эзлэх хувь

II.2.8 Хээлтэгч хээлтүүлэгчийн тохироо

Хээлтэгч хээлтүүлэгчийн тохироо нь бод малын хувьд нормоор, харин бог малын хувьд

алдагдсан хэвээр байна.

Хүснэгт 25

Хээлтүүлэгч малын тоо Мян.тол

Yржлийн нормоор бог малын нэг хээлтүүлэгчид 25-30 хээлтэгч ногдох ёстой байхад 2014 онд

аймгийн дунджаар 63 эм хонь, 59 эм ямаа ногдож, 2 дахин өндөр үзүүлэлт гарлаа. Энэ нь манай

аймагт бог малын хувьд хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо харьцангуй алдагдаж байгааг харуулж

байна. Хүснэгт 26

Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо

2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015

Бүгд 83.3 78.8 96.0 57.1 55.1 71.9 26.1 23.7 24.1

Ингэ 0.2 0.2 0.3 0.2 0.2 0.3 0 0 0

Гүү 4.2 4.1 5 3.9 3.8 4.7 0.4 0.3 0.3

Үнээ 9.1 8.3 10.8 8.7 7.9 10.1 0.4 0.4 0.7

Эм хонь 31.7 29.6 38.9 26.2 25 33.1 5.5 4.6 5.8

Эм ямаа 38.1 36.6 41 18.2 18.2 23.7 19.8 18.4 17.3

сувайрсан Хээл хаясанТөл өгөөгүй хээлтэгч

2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015

Бүгд 9.3 8.2 8.8 6.4 5.8 6.6 2.9 2.5 2.2

Ингэ 3.6 3.4 4.8 3.5 3.4 4.8 0.1 0.0 0.0

Гүү 21 19.2 20.3 19.2 17.8 19.1 1.7 1.4 1.2

Үнээ 19.9 16.5 18.7 18.9 15.7 17.5 0.9 0.8 1.2

Эм хонь 7.1 6.1 6.9 5.8 5.1 5.9 1.2 0.9 1.0

Эм ямаа 10.1 9.3 9.3 4.8 4.6 5.4 5.3 4.7 3.9

Хээл хаясанТөл өгөөгүй хээлтэгч сувайрсан

2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015

Бүгд 17.5 19.1 19.3 21.3 21.9 0.6 0.4 0.4 0.141 0.1

Буур 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0 0 0 0 0

Азарга 2.1 2.2 2.3 2.6 2.8 0 0.008 0.008 0.009 0.005

Бух 1.5 1.6 1.7 2 2.2 0.02 0.01 0.01 0.01 0.005

Хуц 7.3 8.2 8.1 9 9.0 0.4 0.3 0.3 0.1 0.045

ухна 6.3 6.8 6.8 7.4 7.6 0.1 0.08 0.08 0.022 0.067

бүгд Үүнээс : шинээр тавьсан


22

II.2.9 Малын хэрэглээний зарлага

2015 онд оны эхний нийт малын 31.2 хувь буюу 799.2 мянган малыг хэрэглээнд зарцуулсан

байна. Малын хэрэглээний зарлага өмнөх оныхоос адуу 1.2 мянган толгойгоор буурч, үхэр, хонь,

ямаа 9.5 – 145.5 мян. Толгойгоор өссөн байна.

Манай аймагт малтай нэг өрх дунджаар 65 толгой малыг хэрэглээнд зориулан зарцуулсан

байна.

Хүснэгт 27

Малын хэрэглээний зарлага мян.тол

Хэрэглээнд зарцуулсан малын 94.0 хувийг бог мал, 6.0 хувийг бод мал эзэлж байгаа бөгөөд

оны эхний тэмээний 9.3 хувь, адууны 10.9 хувь, үхрийн 25.1 хувь, хонины 34.1 хувь, ямааны 30.6

хувийг хэрэглээнд зарцуулсан байна.

Хүснэгт 28

Зах зээлд худалдан борлуулсан болон аж ахуйн дотоодод

хэрэглэсэн малын тоо мян.тол

Малтай нэг өрх дунджаар 25 толгой малыг зах зээлд борлуулж, 16 толгой малыг өөрийн

хүнсэндээ хэрэглэсэн байна.

2011 2012 2013 2014 2015

Ингэ 20-25 19 20 20 22 11

Гүү 12-15 9 9 9 9 8

Үнээ 35-45 28 28 26 29 24

Эм хонь 25-30 53 55 55 63 59

Эм ямаа 25-30 54 55 55 59 55

Үржлийн

норм

2011 2012 2013 2014 2015

Á¿ãä 406.3 401.7 536.8 549 799.2

Òýìýý 0.9 1.4 1.6 1.8 1.8

Àäóó 5.6 7.7 10 10.8 9.6

Yõýð 13.5 19.6 23.9 27 36.5

Õîíü 236.9 190.8 285.3 284.9 430.4

ßìàà 149.3 182.2 216 225.5 320.7

2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015

Бүгд 118.3 147.7 185.4 206.9 305.0 135.7 157.6 172.7 173.2 199.8

Тэмээ 0.5 0.5 0.7 0.8 0.7 0.3 0.3 0.3 0.3 0.4

Адуу 2.2 2.3 3 2.7 4.0 2.6 3 2.9 2.8 3.2

Үхэр 5.3 6.6 8 8.9 13.5 5.6 6.7 6.8 7.2 8.7

Хонь 67.1 73.7 96.6 110.5 168.5 71.6 76.9 89.4 89.7 105.5

ямаа 43.3 64.6 77.1 83.9 118.2 55.6 70.7 73.3 73.2 82.1

Зах зээлд худалдан борлуулсан Аж ахуйн дотоодод хэрэглэсэн


23

II.2.10 Сүргийн бүтэц

2015 оны байдлаар нийт сүргийн 32.9 хувь буюу 898.2 мянган толгой нь төл, өсвөр насны мал, 24.1

хувь буюу 659.0 мянган толгой нь нас гүйцсэн мал, 42.1 хувь буюу 1150.0 мянган толгой нь хээлтэгч

мал, 0.8 хувь буюу 21.9 мянган толгой нь хээлтүүлэгч мал байна.

Сүргийн бүтэц, эзлэх хувиар Хүснэгт 29

Малын нас, хүйсээр нийт сүрэгт эзлэх хувийг өмнөх оныхтой харьцуулж авч үзэхэд 2015 оны

байдлаар сүрэгт хээлтэгчийн эзлэх хувь 0.5 пунктээр буурч, нас гүйцсэн эр малын эзлэх хувь 0.2,

төл өсвөр насны малын эзлэх хувь 0.2 пунктээр тус тус өсч, хээлтүүлэгчийн эзлэх хувь өнгөрсөн оны

түвшинд байна.

Сүргийн бүтэц, хувиар Хүснэгт 30

Үргэлжлэл

*жилийн дундаж

бүгд 2729.1 898.2 659.0 1150.0 21.9 100 32.9 24.1 42.1 0.8

тэмээ 20.5 7.7 5.8 6.7 0.3 100 37.6 28.3 32.7 1.5

адуу 98.1 37.2 30.7 27.4 2.8 100 37.9 31.3 27.9 2.9

үхэр 156.8 73.3 19.1 62.2 2.2 100 46.7 12.2 39.7 1.4

хонь 1337.0 451.8 286.4 589.8 9.0 100 33.8 21.4 44.1 0.7

ямаа 1116.7 328.2 317.0 463.9 7.6 100 29.4 28.4 41.5 0.7

нас

гүйцсэн

мал

толгойгоор мян.тол хувиар

хээл

түүл

эгч

Бүгд Бүгд

хээл

тэгч

хээл

түүл

эгч

Төл,

өсвөр

насны

мал

нас

гүйцсэн

мал

хээл

тэгч

Төл, өсвөр

насны мал

1966-

1968*2012 2013 2014 2015

1966-

1968*2012 2013 2014 2015

Бүгд 34.7 29.3 33.2 32.7 32.9 15.6 25.5 23 23.9 24.1

Тэмээ 31.2 18.3 35.8 37.9 37.6 39 46.7 29.6 28.2 28.3

Адуу 31.6 16.2 35.4 37.2 37.9 37.7 52.1 33.8 32 31.3

Үхэр 46.5 18.5 46.7 47.5 46.7 9.2 37.5 10.8 11 12.2

Хонь 34.5 32.7 33.8 33.3 33.8 12.2 20.5 20.4 21.5 21.4

ямаа 231.7 28.2 30.5 29.5 29.4 13 27.2 26.5 27.9 28.4

Төл өсвөр насны Нас нүйцсэн эр

1966-

1968*2012 2013 2014 2015

1966-

1968*2012 2013 2014 2015

Бүгд 48.2 44.2 43 42.6 42.1 1.5 0.9 0.9 0.8 0.8

Тэмээ 28.8 33.1 33 32.3 32.7 1 1.8 1.7 1.5 1.5

Адуу 27.9 28.6 27.8 27.8 27.9 2.8 3.1 3 2.9 2.9

Үхэр 42.5 42.5 41 40.1 37.7 1.8 1.5 1.4 1.4 1.4

Хонь 51.9 46 45 44.6 44.1 1.4 0.8 0.7 0.7 0.7

ямаа 54 43.8 42.3 41.9 41.5 1.3 0.8 0.8 0.7 0.7

хээлтэгч хээлтүүлэгч


24

III.Эрчимжсэн мал аж ахуй

III.1 Цэвэр үүлдэр болон эрлийз, нутгийн шилдэг омгийн малын тоо

2015 онд цэвэр үүлдрийн хонь 414.6 мянга, сайжруулсан үүлдрийн хонь 37.3 мянга, нутгийн шилдэг омгийн ямаа 119.1 мянга, сайжруулсан үүлдрийн ямаа 60.9 мянга, нутгийн шилдэг омгийн адуу 13.7 мянга, цэвэр үүлдрийн үхэр 0.1 мянга тоологдсон байна.

Цэвэр үүлдэр болон эрлийз, нутгийн шилдэг омгийн малын тоо мян.тол Хүснэгт 31

*2012 онд цэвэр үүлдэр, эрлийз мал тоолоогүй

IV. Малын бэлчээр, тэжээлийн хүрэлцээ хангамж

Бэлчээрийн хүрэлцээ. 2015 онд хонин толгойд шилжүүлснээр 4071.9 мянган толгой мал

байгаа нь өнгөрсөн оноос 279.6 мянган толгойгоор өсч, 100 га хадлан, бэлчээрийн талбайд хонин

толгойд шилжүүлснээр 86 толгой мал ногдож байна.

Хүснэгт 32

Бэлчээрийн хүрэлцээ хангамж

100 га хадлан, бэлчээрийн талбайд ногдох хонин толгойд шилжүүлсэн малын тоо өмнөх

оныхоос 7 толгойгоор өсчээ. Энэ нь бэлчээрийн даацын хэтэрч байгааг харуулж байна.

График 18

% зөрүү

Цэвэр үүлдрийн мал390.7 270.5 260.2 274.1 222.2 414.6 186.6 192.4

үхэр 0.1 0.075 0.1 0.1 0.1 0.1 100.0 0.0

хонь 390.6 270.4 260.1 274 221.9 413.6 186.4 191.7

ямаа

Эрлийз 0 0 0 0.4 0.2 0 0.0 -0.2

Үхэр 0 0 0 0.4 0.2 0 0.0 -0.2

Хонь

Ямаа

Нутгийн шилдэг

омгийн мал135.5 94.2 112.3 136.5 93.7 132.8 141.7 39.1

Үхэр

Хонь

Ямаа 123.4 83.3 103.3 124 85.3 119.1 139.6 33.8

Адуу 12.1 10.9 9 12.5 8.4 13.7 163.1 5.3

Сайжруулсан

нутгийн үүлдэр186.6 135.6 104.3 141.2 121.6 98.2 80.8 -23.4

Хонь 106.1 75 72.2 69.8 79.7 37.3 46.8 -42.4

Ямаа 80.5 60.6 32.1 71.4 41.9 60.9 145.3 19.0

20152015/2014

2009 2010 2011 2013 2014

2015

2014

Хадлан бэлчээрийн талбай

мян.га

100 га хадлан бэлчээрийн талбайд ногдох

хонин толгойд шилжүүлсэн малын тоо61 68 76 79 86 108.9

4359 4359.2 4359.2 4758.7 4753.5 99.9

2011 2012 2013 2014 2015 %


25

V. ТЭЖЭЭВЭР АМЬТАД

2015 онд 173 гахай, 122 шувуу, 138 бүл зөгий тоологдсон бөгөөд өмнөх онтой харьцуулахад гахайн тоо 241, шувууны тоо 130-аар буурч, бүл зөгий 9-ээр өссөн байна. Тэжээвэр амьтдаас гахай, шувуу, зөгийн аж ахуйг илүүтэйгээр эрхэлж байна.

Тэжээвэр амьтадын тоо Хүснэгт 34

VI. Малжуулах арга хэмжээний талаарх мэдээлэл

2015 онд малгүй болон мал цөөтэй иргэдийг малжуулах арга хэмжээнд зориулж 402.8 сая төгрөг

зарцуулжээ. Малжуулах арга хэмжээ нь орон нутаг, гадаад улс орон, олон улсын байгууллага, төрийн

бус байгууллага зэрэг олон төрлийн байгууллагын санхүүжилтээр хийгдэж байна.

Хүснэгт 35

Зөгийн

бүл

БүгдХээлт

эгч

Хээлтүүл

эгчБусад Бүгд

Хээлт

эгч

Хээлтүү

лэгчБусад Бүгд

Хээлт

эгч

Хээлтү

үлэгчБусад Бүгд

Наранбулаг 3

Өндөрхангай 41 16 4 21 75 70 5

Сагил 24 18 6 21 16 5

Түргэн 8

Тэс 87

Хяргас 6 2 1 3

Улаангом 126 67 7 52 23 18 5 23 18 5 40

Дүн 173 85 12 76 122 106 16 0 44 34 10 138

Гахай Шувуу Үүнээс: тахиа

Сумын нэр


26

Аймгийн хэмжээнд 149 өрх малжуулах арга хэмжээнд хамрагдсан бөгөөд нэг өрх дунджаар 4 ам

бүлтэй байна. Нийт 7.8 мянган толгой мал олгосон ба түүний 99.9 хувь нь бог мал, 0.1 хувь нь бод

мал байна. Нэг өрхөд дунджаар 52 толгой мал ноогдож байна.

Хүснэгт 37

VII. 2015 онд шинээр гаргасан худгийн тайлан

2015 онд шинээр 15 худаг гаргаж, 9 худаг засварласан ба түүнд нийт 243.2 сая төгрөг зарцуулсны 43.1 хувь нь улсын төсвийн хөрөнгөөр, 47.8 хувь нь гадаад орон, олон улсын байгууллагын төсөл, хөтөлбөрийн хөрөнгөөр, 9.1 хувь нь малчдын хамтын хөрөнгө буюу бусад эх үүсвэрээр санхүүжигдсэн байна.

Гадаад

орон олон

улсын

төсөл

Орон

нутгийн

хөрөнгөөр

/мян.төг/

бусад

/мян.төг/

бодын

тоо

богийн

тоо

өрхийн

тоо

ам

бүлийн

тоо

1 Улаангом сум 70000 15000 55000 1230 1230 16 55

2 Баруунтуруун сум 9000 9000 172 172 2 9

3 Бөхмөрөн сум 7600 7600 150 150 2 8

4 Давст сум 4000 4000 81 81 1 3

5 Зүүнговь сум 20000 20000 377 377 5 16

6 Зүүнхангай сум 42050 18050 24000 1064 1064 43 191

7 Малчин сум 12825 12825 295 295 3 10

8 Наранбулаг сум 60000 22000 4000 34000 1285 1285 31 135

9 Өлгий сум 25000 19600 5400 947 947 16 67

10 Өмнөгөвь сум 25000 25000 465 465 5 21

11 Өндөрхангай сум 8750 1000 7750 409 7 402 6 23

12 Сагил сум 45000 45000 215 215 3 10

13 Тариалан сум 19000 19000 158 2 156 4 16

14 Түргэн сум 7600 7600 115 115 2 6

15 Тэс сум 18000 13000 5000 300 300 4 17

16 Ховд сум 14000 14000 0 293 0 293 3 9

17 Цагаанхайрхан сум 15000 15000 249 249 3 12

ДҮН 402825 66875 110600 225350 7805 9 7796 149 608

Сумын нэр

Нийт

зарцуулалтын

хөрөнгийн

хэмжээ

/мян.мөг/

Үүнээсмалжуулалтанд

хамрагдсан

малжуулал

тын авсан

малын тоо

Үүнээс

өрөм

дөл

боги

но я

ндант

бето

н х

аш

лага

т

1 Улаангом сум 5 5 5 36000.0 17000.0 17000.0 2000 12

2 Малчин сум 1 1.0 50000.0 50000.0 20.0

3Наранбулаг сум

2 2 2 30800.0 25300.0 5500 16

4 Өлгий сум 3 1 1 2.0 13300.0 13300.0

5 Сагил сум 0 0 0 0 0.0 0.0 0.0 0.0 0

6 Тариалан сум 1 1 1 24000.0 24000.0

7 Тэс сум 2 2 2 30600.0 29000.0 1600 17

8

Цагаанхайрхан

сум 1 1 1 14000.0 14000.0

ДҮН 15 0 12 12 0 3.0 198700.0 73300.0 116300.0 9100 65

худ

аг

гар

гаха

д т

үр

аж

ил

ла

са

н о

ро

н

нутг

ий

н т

оо

сумын нэр

шинээр г

арга

сан х

удги

йн

тоо

инж

енерийн х

ийцтэ

й үүнээс

энги

йн у

урхайн

Үүнээс

шинээр г

арга

хад

зарцуулсан х

өрөнги

йн

хэм

жээ/м

ян.т

өг/

улсы

н т

өсвийн

хөрөнгө

өр

гадаад о

рон о

лон

улсы

н б

айгу

уллагы

н

төсөл, хөтө

лбөрийн

хөрөнгө

өр

Үүнээс

малчид и

ргэ

дийн

хөрөнгө

өр


27

VIII.Газар тариалан

Аймгийн хэмжээнд нийт 5951 га-д үр тариа, үүнээс 5707.5 га-д улаан буудай, 171 га-д арвай, 72.5 га-д овьёос, 215.5 га-д төмс, 221.4 га-д хүнсний ногоо, 1664.5 га-д тэжээлийн ургамал нийт 7.9 мянган га-д тариалалт хийлээ. Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад үр тариа 2299.6 га тэжээлийн ургамал 937.8 гагаар буурч төмс 61.8 га, хүнсний ногоо 38.9 га-гаар өсчээ. Баруунтуруун сум 4819 га, Тариалан сум 854.5 га-д үр тариа тариалсан нь аймгийн нийт тариалсан үр тарианы 95.3 хувийг эзэлж байна. Баруунтуруун, Улаангом, Өмнөговь, Наранбулаг, Сагил, Тариалан сумдад 192,41 га-д төмс, 204.55 га-д хүнсний ногоо тариалсан нь тариалалтын 74.8 хувийг эзэлж байна. Баруунтуруун суманд 150 га-д тосны ургамал тариалсан байна.

График 19

222.9 га талбайд хүнсний ногоо тариалж, нийт талбайн 38.3 га-д байцаа, 58.7 га-д лууван, 69.6 га-д шар манжин, 16.9 га-д улаан манжин, 14.2 га-д сонгино, 5.8 га-д сармис, 8.4 га-д өргөст хэмх, 2.9 га-д улаанлооль, 11.3 га-д бусад хүнсний ногоо тариалсан байна. 7.3 га-д хүлэмжийн тариалалт хийсэн байна.

График 20


28

График 21

Үр тариа, төмс, хүнсний ногоо, байгалийн хадлан бэлтгэлт

Аймгийн хэмжээнд 3641.1 тн үр тариа 2768.5 тн төмс, 2655.5 тн хүнсний ногоо, 3975.3 тн тэжээлийн ургамал хураан авсан байна. Хураан авсан үр тарианы 48.1 хувь нь Баруунтуруун суманд, төмсний 96,5 хувь нь Улаангом, Баруунтуруун, Тариалан, Наранбулаг, Өмнөговь сумдад, хүнсний ногооны 94,6 хувь нь Улаангом, Баруунтуруун, Тариалан, Наранбулаг сумдад тус тус ноогдож байна.

График 22

График 23

34.9 мянган тн байгалийн хадлан, 2267.7 тн тэжээлийн ургамал бэлтгэжээ. 20.8 мянган тн байгалийн хадлан бэлтгэсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 14.8 мян.тн-оор бага байна.


29

График 24

ДҮГНЭЛТ

2015 оны эцэст 2729.1 мянган толгой мал үүний дотор 20.5 мянган тэмээ, 98.0 мянган адуу,

156.8 мянган үхэр, 1337.0 мянган хонь, 1116.7 мянган ямаатай болж тэмээ 1.0 мянга, адуу 9.6 мянга,

үхэр 11.4 мянга, хонь 76.5 мянга, ямаа 69.3 мянган толгойгоор таван төрөлдөө өнгөрсөн оноос өсч,

нийт малын тоо 6.6 хувиар буюу 167.8 мянган толгойгоор нэмэгдсэн байна.

Мал аж ахуйн салбарт 2015 онд нядалгааны жингээр 17599.9 тонн мах, 30804.7 тонн сүү,

1719.4 тонн хонины ноос, 355.1 тонн ноолуур, 76.9 тонн тэмээний ноос, 805.5 мянган ширхэг арьс,

шир үйлдвэрлэв. Өмнөх оныхтой харьцуулахад мах нядалгааны жингээр 4910.5 тн, сүүний

үйлдвэрлэл 4342.7 тн, ноолуур 48.8 тн, хонины ноос 98.4 тн, тэмээний ноос 3.8 тн, арьс, шир 252.7

мянган ширхэгээр тус тус өссөн байна.

Нийт малчин өрхийн 89.4 хувь нь цахилгааны эх үүсгүүртэй, 73.9 хувь нь телевизортой, 35.1

хувь нь авто машинтай, 54 хувь нь мотоцикльтой, 1.4 хувь нь трактортой өрх байна. Үүнийг улсын

дундажтай харьцуулахад телевизортой, автомашинтай, трактортой малчин өрхийн эзлэх хувь 2.3 –

6.2 пунктээр бага, харин цахилгаан үүсгүүртэй, мотоцикльтэй өрхийн эзлэх хувь улсын дунджаас 1.1 –

4.6 пунктээр өндөр байна.

Мал аж ахуйн салбарын үйлдвэрлэлд гарч байгаа зарим нэг өсөлт нь малын тооноос хамаарч

байгаа бөгөөд цаашид нэг малын ашиг шим, чанарын үзүүлэлтэд анхаарлаа хандуулж, энэ чиглэлээр

тодорхой арга хэмжээг үе шаттайгаар авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна. Ялангуяа мал аж ахуйн

салбарт шинэчлэл хийж, ашиг шим өндөртэй мал өсгөж үржүүлэх, мал аж ахуйн гаралтай

бүтээгдхүүнийг боловсруулах үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, малыг суурин болон бэлчээрийн хосолсон

маллагаанд шилжүүлэх, малчдын хөдөлмөрийг хоршуулах, бэлчээрийг усжуулахад чиглэсэн арга

хэмжээ ихээхэн чухал байна.

Бэлчээрийн доройтол нь малын тоо толгойг хязгаартай байлгахыг шаардаж байна. Ялангуяа

бэлчээрт халтай ямаан сүргийн тоо толгойг хязгаарлах, бог малын хувьд өсгөж үржүүлж ирсэн

уламжлалт харьцаа 75 : 25 хувь буюу 3 хонь, 1 ямаа гэсэн харьцаагаар өсгөж үржүүлэхэд

төрийн бодлогоор зохицуулах нь зүйтэй.


30

ХАВСРАЛТ ХҮСНЭГТҮҮД

1. Малчин өрх 2. Малын тоо 3. Малчдын тоо 4. Малчдын соёл, ахуйн нөхцөл, малчин өрхийн тоонд харьцуулсан хувиар 5. Малтай өрхийн малын бүлэглэлт 6. 2014 оны эцэст байгаа малын тоо 7. 2014 оны эцэст байгаа малын тооны өсөлт, бууралт 8. Нийт малын тооны өсөлт бууралт 9. Малтай нэг өрхөд ногдох амины малын тоо 10. Нийт сүргийн бүтэц 11. Тэмээн сүргийн бүтэц 12. Адуун сүргийн бүтэц 13. Үхэр сүргийн бүтэц 14. Хонин сүргийн бүтэц 15. Ямаан сүргийн бүтэц 16. Нэг малчинд ногдох мал 17. 2014 оны эцэст байгаа хээлтэгч мал 18. Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо 20. Нийт бойжуулсан төл 21. Бойжилтын хувь 22. Оны эхний малд эзлэх хувь 23. Том малын хэрэглээ 24. Оны эхний малд эзлэх хувь 25. Төл өгөөгүй хээлтэгч 26. Хээл хаясан хээлтэгч 27. Сувайрсан хээлтэгч 28. Гадагш шилжсэн мал 29. Худаг, усан сангийн тоо 30. Хашааны тоо 31. Малжуулалтын тайлан 32. Шинээр гаргасан болон засварласан худгийн тайлан 33. Бэлтгэсэн өвс 34. Гар тэжээл 35. Тариалсан талбай сумаар, төрлөөр 36. Хураасан ургац, сумаар, төрлөөр 37. Жимс жимсгэнэ


31

МАЛЧДЫН ТОО

Сум 2011 2012 2013 2014 2015

Баруунтуруун 458 434 409 278 375

Бөхмөрөн 650 611 577 564 565

Давст 389 360 357 364 373

Завхан 666 664 630 667 628

Зүүнговь 903 943 852 908 889

Зүүнхангай 840 758 768 729 710

Малчин 984 943 870 833 830

Наранбулаг 1533 1469 1442 1433 1401

Өлгий 647 631 654 659 681

Өмнөговь 1324 1265 1187 1297 1219

Өндөрхангай 1111 1003 999 986 1005

Сагил 702 662 647 641 691

Тариалан 1111 968 972 1036 1034

Түргэн 525 444 445 474 619

Тэс 2231 2043 1996 1857 1971

Ховд 829 773 744 781 805

Хяргас 874 735 669 673 680

Цагаанхайрхан 584 513 465 477 508

Улаангом 1460 1321 1580 1561 1231

Дүн 17821 16540 16263 16218 16215

Баруун бүс 6110 5770 5629 5873 5768

Хойд бүс 2266 2077 2026 2043 2248

Өмнөд бүс 2993 2708 2641 2470 2598

Зүүн бүс 4992 4664 4387 4271 4370

Төвийн бүс 1460 1321 1580 1561 1231

17821 16540 16263 16218 16215

Малчин өрхийн тоо /онуудаар/

2011 2012 2013 2014 2015

Баруунтуруун 236 215 218 141 189

Бөхмөрөн 301 305 284 276 271

Давст 195 176 178 183 183

Завхан 333 338 323 342 323

Зүүнговь 433 429 409 437 432

Зүүнхангай 445 385 396 379 362

Малчин 446 442 424 397 400

Наранбулаг 729 707 682 681 670

Өлгий 294 287 299 302 322

Өмнөговь 597 568 538 591 565

Өндөрхангай 557 521 524 509 521

Сагил 349 338 329 322 343

Тариалан 529 468 472 510 513

Түргэн 259 206 217 235 311

Тэс 1085 1014 988 917 944

Ховд 426 403 388 413 422

Хяргас 407 356 331 338 334

Цагаанхайрхан 282 258 245 256 259

Улаангом 727 656 760 798 627

Дүн 8630 8072 8005 8027 7991

Баруун бүс 2908 2771 2702 2839 2815

Хойд бүс 1104 1025 1008 1016 1108

Өмнөд бүс 1520 1379 1383 1285 1331

Зүүн бүс 2371 2241 2152 2089 2110

Төвийн бүс 727 656 760 798 627

8630 8072 8005 8027 7991

СумМалчин өрх


32

2015 оны бүх мал

/ толгой /

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа тэмээ адуу үхэр хонь ямаа Нийт

Баруунтуруун 59192 120 5 124 7 328 21 744 24 876 600 35868 43968 21744 22388.4 124568.4

Бөхмөрөн 114644 121 3 334 5 691 49 703 55 795 605 23338 34146 49703 50215.5 158007.5

Давст 77378 221 1 233 5 232 36 124 34 568 1105 8631 31392 36124 31111.2 108363.2

Завхан 104137 7 044 5 158 1 114 32 426 58 395 35220 36106 6684 32426 52555.5 162991.5

Зүүнговь 117101 737 6 189 10 809 61 663 37 703 3685 43323 64854 61663 33932.7 207457.7

Зүүнхангай 145355 72 7 885 7 754 76 330 53 314 360 55195 46524 76330 47982.6 226391.6

Малчин 145523 576 3 902 6 539 88 760 45 746 2880 27314 39234 88760 41171.4 199359.4

Наранбулаг 210075 2 490 5 107 6 225 107 280 88 973 12450 35749 37350 107280 80075.7 272904.7

Өлгий 111457 1 660 2 817 2 442 40 539 63 999 8300 19719 14652 40539 57599.1 140809.1

Өмнөговь 192716 1 270 4 789 7 426 89 059 90 172 6350 33523 44556 89059 81154.8 254642.8

Өндөрхангай 190081 360 9 433 11 104 88 398 80 786 1800 66031 66624 88398 72707.4 295560.4

Сагил 145918 238 4 567 10 345 71 909 58 859 1190 31969 62070 71909 52973.1 220111.1

Тариалан 126293 827 2 324 4 953 68 251 49 938 4135 16268 29718 68251 44944.2 163316.2

Түргэн 111111 307 3 299 6 483 58 749 42 273 1535 23093 38898 58749 38045.7 160320.7

Тэс 284860 2 371 12 473 27 235 175 507 67 274 11855 87311 163410 175507 60546.6 498629.6

Ховд 132532 1 025 4 903 6 520 39 590 80 494 5125 34321 39120 39590 72444.6 190600.6

Хяргас 166793 456 4 179 6 330 96 212 59 616 2280 29253 37980 96212 53654.4 219379.4

Цагаанхайрхан 141810 312 4 511 4 051 64 061 68 875 1560 31577 24306 64061 61987.5 183491.5

Улаангом 152130 331 6 809 19 237 70 706 55 047 1655 47663 115422 70706 49542.3 284988.3

Дүн 2729106 20538 98036 156818 1337011 1116703 102690 686252 940908 1337011 1005033 4071893.7

Хонин толгойд шилжүүлсэн Бүгд

үүнээсСумын нэр


33

Малын тоо, сум, бүсээр

Бүгд / толгой / ТЭМЭЭ / толгой /

д/д Сум 2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015

1 Баруунтуруун 35293 40145 42602 50889 59192 Баруунтуруун 91 89 97 100 120

2 Бөхмөрөн 84679 90436 99859 109659 114644 Бөхмөрөн 102 102 109 106 121

3 Давст 61601 63783 64359 74051 77378 Давст 191 179 198 211 221

4 Завхан 62008 71719 83538 92725 104137 Завхан 4700 5555 5973 6639 7 044

5 Зүүнговь 63545 78046 88687 104653 117101 Зүүнговь 625 615 617 684 737

6 Зүүнхангай 89001 106139 114983 132322 145355 Зүүнхангай 68 61 71 66 72

7 Малчин 104703 116353 124061 138519 145523 Малчин 396 445 466 504 576

8 Наранбулаг 126894 146869 168449 193641 210075 Наранбулаг 1870 2027 2144 2414 2 490

9 Өлгий 61999 71260 86025 99709 111457 Өлгий 1119 1286 1374 1540 1 660

10 Өмнөговь 106127 127214 153463 181003 192716 Өмнөговь 936 1029 1082 1209 1 270

11 Өндөрхангай 120678 131991 143988 169126 190081 Өндөрхангай 391 329 293 312 360

12 Сагил 104888 108696 118322 135905 145918 Сагил 166 174 178 191 238

13 Тариалан 76781 90711 101731 123260 126293 Тариалан 533 599 682 827 827

14 Түргэн 70538 69915 80267 93079 111111 Түргэн 270 268 251 278 307

15 Тэс 233695 246594 261757 290482 284860 Тэс 2060 2182 2290 2329 2 371

16 Ховд 92707 97893 109357 119514 132532 Ховд 839 907 1024 974 1 025

17 Хяргас 113343 129224 139033 156701 166793 Хяргас 356 373 395 416 456

18 Цагаанхайрхан 95069 106042 111276 128869 141810 Цагаанхайрхан 285 268 273 306 312

19 Улаангом 128284 137666 133385 167208 152130 Улаангом 447 440 373 405 331

Дүн 1831833 2030696 2225142 2561315 2729106 Дүн 15445 16928 17890 19511 20538

Баруун бүс 526516 605666 702563 809852 877210 Баруун бүс 9997 11403 12279 13603 14316

Хойд бүс 321706 332830 362807 412694 449051 Хойд бүс 729 723 736 786 887

Өмнөд бүс 340041 384317 412849 481206 536438 Өмнөд бүс 835 747 734 784 864

Зүүн бүс 515286 570217 613538 690355 714277 Зүүн бүс 3437 3615 3768 3933 4140

Төвийн бүс 128284 137666 133385 167208 152130 Төвийн бүс 447 440 373 405 331

1831833 2030696 2225142 2561315 2729106 15445 16928 17890 19511 20538


ТэмээСумын нэр


34


АДУУ /толгой/ ҮХЭР /толгой/

2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015

Баруунтуруун 3677 4025 4142 4486 5124 Баруунтуруун 3980 4690 5145 6279 7328

Бөхмөрөн 2437 2570 2814 3123 3334 Бөхмөрөн 4118 4265 4712 5429 5691

Давст 950 1028 1023 1130 1233 Давст 3504 3735 4181 4764 5232

Завхан 2924 3519 4090 4686 5158 Завхан 541 695 885 1039 1114

Зүүнговь 3840 4480 4876 5557 6189 Зүүнговь 5800 6852 8301 9729 10809

Зүүнхангай 5231 5961 6339 7249 7885 Зүүнхангай 3816 4871 5627 6851 7754

Малчин 2733 2965 3171 3560 3902 Малчин 4140 4620 5386 6220 6539

Наранбулаг 3003 3391 3792 4535 5107 Наранбулаг 3311 4043 4875 5766 6225

Өлгий 1338 1618 1994 2498 2817 Өлгий 1094 1346 1808 2321 2442

Өмнөговь 2506 2907 3519 4137 4789 Өмнөговь 3243 4086 5379 6779 7426

Өндөрхангай 6331 6572 7265 8216 9433 Өндөрхангай 5866 6790 7921 9667 11104

Сагил 2560 2700 3122 3694 4567 Сагил 5572 5958 7144 8782 10345

Тариалан 1131 1284 1506 1980 2324 Тариалан 2286 2819 3372 4513 4953

Түргэн 1646 1646 1796 2124 3299 Түргэн 2507 2671 3121 3721 6483

Тэс 8359 9166 10297 11612 12473 Тэс 21399 23282 24617 27060 27235

Ховд 3230 3343 3756 4311 4903 Ховд 3897 4156 4829 5593 6520

Хяргас 3243 3378 3424 3796 4179 Хяргас 3273 3881 4680 5721 6330

Цагаанхайрхан 3126 3464 3471 4066 4511 Цагаанхайрхан 1859 2199 2659 3458 4051

Улаангом 5698 6414 6551 7648 6809 Улаангом 15456 17077 17967 21748 19237

Дүн 63963 70431 76948 88408 98036 Дүн 95662 108036 122609 145440 156818


Хойд бүс 7593 7944 8755 10071 12433 Хойд бүс 15701 16629 19158 22696 27751


Зүүн бүс 18175 19989 21768 24525 26743 Зүүн бүс 34612 38635 42984 48730 50913


63963 70431 76948 88408 98036 95662 108036 122609 145440 156818


ҮхэрАдууСумын нэр Сумын нэр


35

Малын тоо, сум, бүсээр Малын тоо, сум, бүсээр

ХОНЬ /толгой/ ЯМАА /толгой/

2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015

Баруунтуруун 13384 14069 15613 18885 21744 Баруунтуруун 14161 17272 17605 21139 24876

Бөхмөрөн 31887 36589 41251 47091 49703 Бөхмөрөн 46135 46910 50973 53910 55795

Давст 27497 29089 29327 34815 36124 Давст 29459 29752 29630 33131 34568

Завхан 15855 20147 23721 28478 32426 Завхан 37988 41803 48869 51883 58395

Зүүнговь 32655 40807 47135 55981 61663 Зүүнговь 20625 25292 27758 32702 37703

Зүүнхангай 43603 54231 59316 69620 76330 Зүүнхангай 36283 41015 43630 48536 53314

Малчин 58993 68381 74872 84742 88760 Малчин 38441 39942 40166 43493 45746

Наранбулаг 59862 72669 85150 99964 107280 Наранбулаг 58848 64739 72488 80962 88973

Өлгий 19659 24357 29618 35392 40539 Өлгий 38789 42653 51231 57958 63999

Өмнөговь 45438 56807 70052 82768 89059 Өмнөговь 54004 62385 73431 86110 90172

Өндөрхангай 54478 60707 66040 78828 88398 Өндөрхангай 53612 57593 62469 72103 80786

Сагил 49138 53309 57190 66780 71909 Сагил 47452 46555 50688 56458 58859

Тариалан 40730 48590 54507 66382 68251 Тариалан 32101 37419 41664 49558 49938

Түргэн 36752 37057 43017 50308 58749 Түргэн 29363 28273 32082 36648 42273

Тэс 138461 149848 162061 179741 175507 Тэс 63416 62116 62492 69740 67274

Ховд 24533 27718 31980 35381 39590 Ховд 60208 61769 67768 73255 80494

Хяргас 61771 71269 78260 89163 96212 Хяргас 44700 50323 52274 57605 59616

Цагаанхайрхан 39993 45756 50109 57981 64061 Цагаанхайрхан 49806 54355 54764 63058 68875

Улаангом 56783 64577 62066 78222 70706 Улаангом 49900 49158 46428 59185 55047

Дүн 851472 975977 1081285 1260522 1337011 Дүн 805291 859324 926410 1047434 1116703


Хойд бүс 145274 156044 170785 198994 216485 Хойд бүс 152409 151490 163373 180147 191495


Зүүн бүс 291880 330305 362328 409627 422142 Зүүн бүс 167182 177673 182690 203540 210339


851472 975977 1081285 1260522 1337011 805291 859324 926410 1047434 1116703

Сумын нэр Сумын нэрЯмааХонь


36

Хээлтэгч мал толгой


Баруунтуруун 25525 41 1489 2757 10196 11042

Бөхмөрөн 48533 41 981 2335 22434 22742

Давст 33119 90 325 2095 16365 14244

Завхан 39316 2244 1372 444 12515 22741

Зүүнговь 49456 272 1674 4090 27754 15666

Зүүнхангай 63242 27 2152 2815 34833 23415

Малчин 60787 194 1134 2581 38346 18532

Наранбулаг 87814 822 1329 2520 46354 36789

Өлгий 47459 595 823 1018 17390 27633

Өмнөговь 76508 402 1381 2843 36101 35781

Өндөрхангай 83877 141 2586 4064 41542 35544

Сагил 62314 80 1265 4233 33180 23556

Тариалан 53319 198 593 2049 29561 20918

Түргэн 50126 107 910 2747 27943 18419

Тэс 123269 831 3686 11147 78018 29587

Ховд 53639 317 1441 2505 17289 32087

Хяргас 65810 131 1086 2341 39400 22852

Цагаанхайрхан 56444 79 1181 1428 26522 27234

Улаангом 69434 102 1988 8132 34094 25118

Дүн 1149991 6714 27396 62144 589837 463900

Баруун бүс 358055 4578 6939 11379 159210 175949

Хойд бүс 194092 318 3481 11410 99922 78961

Өмнөд бүс 229088 288 7408 11064 113093 97235

Зүүн бүс 299322 1428 7580 20159 183518 86637

Төвийн бүс 69434 102 1988 8132 34094 25118

1149991 6714 27396 62144 589837 463900

Сумын нэрүүнээс

Бүгд


37

Малтай өрхийн бүлэглэлт, сумаар, 2015 онд

2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015

1.Баруунтуруун 458 67.2 61.1 20.3 21.4 9.3 12.9 2.4 3.7 0.9 0.9

2.Бөхмөрөн 465 30.3 30.8 27.7 24.5 30.3 33.5 8.7 6.7 3.0 4.5

3.Давст 266 39.5 36.1 20.6 21.4 21.3 20.7 13.6 16.2 4.9 5.6

4.Завхан 451 31.8 31.5 30.4 23.7 30.9 33.3 5.1 10.0 1.8 1.6

5.Зүүнговь 568 39.9 36.6 25.6 25.0 27.1 29.4 6.7 8.3 0.7 0.7

6.Зүүнхангай 568 34.6 31.2 25.5 24.5 29.0 30.5 8.6 9.7 2.4 4.2

7.Малчин 563 28.9 26.3 27.3 25.6 32.0 34.8 10.9 11.9 0.9 1.4

8.Наранбулаг 880 32.5 31.1 27.5 25.3 30.2 32.0 7.9 9.1 1.9 2.4

9.Өлгий 506 44.0 37.7 25.8 28.3 19.4 22.3 8.4 8.1 2.4 3.6

10.Өмнөговь 951 39.5 38.2 26.5 26.5 26.7 26.8 6.2 6.3 1.2 2.2

11. Өндөрхангай 763 35.6 32.9 25.0 23.6 30.0 30.0 6.8 10.4 2.5 3.1

12.Сагил 486 26.9 27.4 20.5 20.6 34.0 33.3 14.1 14.0 4.4 4.7

13.Тариалан 751 45.3 44.3 26.3 27.2 23.7 23.0 4.3 5.1 0.4 0.4

14. Түргэн 504 40.4 36.3 22.9 26.8 24.7 24.2 11.5 11.7 0.5 1.0

15.Тэс 1193 25.6 27.8 27.0 24.6 38.4 37.6 7.6 8.1 1.4 1.8

16.Ховд 578 31.5 29.2 29.8 27.7 31.5 33.9 6.3 7.8 0.9 1.4

17.Хяргас 509 26.0 23.8 22.6 22.8 30.2 31.6 16.6 15.9 4.6 5.9

18. Цагаанхайрхан 443 32.1 31.4 26.9 21.0 24.5 27.1 9.0 11.5 7.6 9.0

19.Улаангом 1239 58.3 61.1 23.6 21.1 15.3 14.5 2.2 2.7 0.4 0.6

Дүн 12142 38.1 36.6 25.6 24.4 26.9 28.0 7.5 8.5 1.9 2.5

Баруун бүс 4117 37.4 35.4 27.7 26.4 27.1 28.6 6.4 7.7 1.4 1.9

Хойд бүс 1721 37.6 34.3 24.7 25.5 26.3 27.4 9.4 10.1 2.0 2.8

Өмнөд бүс 2232 32.4 31.5 25.2 23.5 30.4 30.9 8.7 10.0 3.3 4.2

Зүүн бүс 2833 37.8 36.9 25.4 24.3 27.8 28.3 7.5 8.6 1.6 1.9

Төвийн бүс 1239 34.9 33.2 24.2 24.5 28.3 28.7 10.3 10.7 2.3 2.8

12142 38.1 36.6 25.6 24.4 26.9 28.0 7.5 8.5 1.9 2.5

Сумын нэр

Малтай

өрхийн

тоо

100 хүртэлх


эзлэх хувь

101-200

хүртэлх малтай


хувь

201-500 хүртэлх


эзлэх хувь

501-1000

хүртэлх


эзлэх хувь

1000-с дээш

хүртэлх

малтай


хувь


38

2011 2012 2013 2014 2015

943 883 854 734 679

1562 1490 1325 1173 1123

1254 1138 1026 940 952

2166 1991 1928 1789 1686

3261 3216 3051 3116 2962

2562 2813 2981 3281 3398

406 553 715 913 1038

75 95 144 215 281

3 5 8 16 20

3 2 1 2 3

12235 12186 12033 12179 12142

10 хүртэл малтай

Иргэдийн малын бүлэглэлт

11-30 малтай

31-50 малтай

51-100 малтай




1000-1499 малтай

1500-2000 малтай

2001-ээс дээш

Дүн

Нэг малчинд ноогдох мал

толгойгоор бодоор

1 Баруунтуруун 409 145 47.3

2 Бөхмөрөн 577 199 42.4

3 Давст 357 217 48.0

4 Завхан 630 165 46.9

5 Зүүнговь 852 137 38.8

6 Зүүнхангай 768 189 45.7

7 Малчин 870 167 36.6

8 Наранбулаг 1442 146 30.6

9 Өлгий 654 170 34.4

10 Өмнөговь 1187 162 33.9

11 Өндөрхангай 999 190 46.0

12 Сагил 647 226 53.5

13 Тариалан 972 130 26.9

14 Түргэн 445 250 56.9

15 Тэс 1996 143 40.5

16 Ховд 744 178 39.8

17 Хяргас 669 249 51.8

18 Цагаанхайрхан 465 305 60.9

19 Улаангом 1580 96 28.6

Дүн 16263 168 39.9

д/д Сумын нэрМалчдын

тоо

Нэг малчинд ноогдох мал

Хээлтэгч, хээлтүүлэгчийн тохироо

Тэмээ 20-

25

Адуу 12-

15

Үхэр 35-

45

Хонь 25-

30

Ямаа

25-30

Баруунтуруун 10.3 11.8 43.1 87.1 100.4

Бөхмөрөн 10.3 11.8 22.2 66.0 63.2

Давст 30.0 9.0 33.3 90.4 72.3

Завхан 28.1 8.3 49.3 66.2 88.5

Зүүнговь 30.2 9.0 33.0 62.7 65.5

Зүүнхангай 13.5 10.3 32.4 84.1 72.5

Малчин 27.7 8.9 29.3 64.0 56.8

Наранбулаг 17.5 7.9 26.8 56.7 56.5

Өлгий 19.2 17.5 10.1 50.7 54.4

Өмнөговь 19.1 8.2 24.9 60.3 57.4

Өндөрхангай 28.2 11.1 33.3 88.4 83.6

Сагил 20.0 9.3 28.2 66.4 56.1

Тариалан 9.9 7.8 19.3 44.5 34.9

Түргэн 15.3 9.5 26.4 68.8 59.8

Тэс 34.6 10.8 26.4 70.2 59.1

Ховд 24.4 10.4 27.8 58.2 60.7

Хяргас 21.8 9.4 28.9 58.5 53.8

Цагаанхайрхан 19.8 10.5 38.6 72.7 70.0

Улаангом 25.5 11.5 31.2 71.6 65.2

Дүн 22.8 10.0 28.0 65.5 61.2

НормСумын нэр


39

Бойжуулсан төл

Ботго Унага Тугал Хурга Ишиг

Баруунтуруун 15355 20837 18 1098 2118 8360 9243

Бөхмөрөн 33765 37035 21 661 1679 15995 18679

Давст 27007 28971 32 250 1611 14497 12581

Завхан 20745 33210 1059 980 301 10761 20109

Зүүнговь 34035 39076 116 1313 3340 22556 11751

Зүүнхангай 44612 52135 7 1759 2303 28641 19425

Малчин 48797 56345 69 831 2080 36339 17026

Наранбулаг 65098 74944 324 1004 1979 40563 31074

Өлгий 33242 39347 236 580 793 14467 23271

Өмнөговь 58886 67466 162 948 2248 31042 33066

Өндөрхангай 59916 63901 74 2030 3060 31428 27309

Сагил 47140 53556 39 918 3198 28376 21025

Тариалан 43116 47492 83 405 1537 26765 18702

Түргэн 34829 39939 24 547 1906 22843 14619

Тэс 95574 100399 375 2063 7312 70331 20318

Ховд 41957 46258 133 1038 2076 14665 28346

Хяргас 53818 63206 58 789 1924 38140 22295

Цагаанхайрхан 39005 42541 22 797 990 20022 20710

Улаангом 62238 78271 109 2117 9078 38889 28078

Дүн 859135 984929 2961 20128 49533 514680 397627

Баруун бүс 263044 308717 1997 4955 8934 138263 154568

Хойд бүс 142741 159501 116 2376 8394 81711 66904

Өмнөд бүс 158888 179414 121 5684 8471 88451 76687

Зүүн бүс 232224 259026 618 4996 14656 167366 71390

Төвийн бүс 62238 78271 109 2117 9078 38889 28078

859135 984929 2961 20128 49533 514680 397627

Сумын нэр 2014 2015Үүнээс


40

Бойжилтын хувь

Бүгд Ботго Унага Тугал Хурга Ишиг

Баруунтуруун 97.2 90.0 95.4 97.0 97.8 96.9 135.7 5482

Бөхмөрөн 93.0 95.5 88.7 90.6 94.0 92.5 109.7 3270

Давст 99.5 91.4 98.4 99.3 99.6 99.4 107.3 1964

Завхан 99.4 97.2 99.5 99.0 99.5 99.6 160.1 12465

Зүүнговь 99.1 97.5 97.8 98.9 99.4 98.9 114.8 5041

Зүүнхангай 96.9 77.8 96.1 96.0 97.2 96.6 116.9 7523

Малчин 96.9 89.6 92.4 97.2 97.7 95.5 115.5 7548

Наранбулаг 97.6 96.7 98.7 99.1 98.2 96.6 115.1 9846

Өлгий 94.8 93.3 98.5 97.8 95.6 94.1 118.4 6105

Өмнөговь 93.0 100.0 94.0 97.0 93.0 92.8 114.6 8580

Өндөрхангай 96.4 92.5 97.3 95.1 96.6 96.2 106.7 3985

Сагил 98.5 92.9 97.6 97.7 98.7 98.5 113.6 6416

Тариалан 92.4 82.2 91.2 91.9 94.0 90.4 110.1 4376

Түргэн 94.8 80.0 89.2 93.8 95.9 93.4 114.7 5110

Тэс 97.3 98.9 99.0 98.3 98.7 92.2 105.0 4825

Ховд 97.5 93.0 92.9 94.8 97.9 97.7 110.3 4301

Хяргас 97.1 90.6 84.8 94.6 98.0 96.3 117.4 9388

Цагаанхайрхан 98.0 73.3 95.7 97.0 98.6 97.6 109.1 3536

Улаангом 99.2 100.0 98.6 98.9 99.4 99.0 125.8 16033

Дүн 96.7 95.5 95.8 97.0 97.4 95.9 114.6 125794

Баруун бүс 95.8 93.7 95.8 96.6 96.4 95.2 121.4 7612

Хойд бүс 96.4 89.9 93.5 95.3 97.0 96.0 111.3 4190

Өмнөд бүс 97.1 83.4 96.1 96.3 97.5 96.9 117.1 5132

Зүүн бүс 97.6 94.2 93.5 97.3 98.4 95.7 113.2 6701

Төвийн бүс 99.2 100.0 98.6 98.9 99.4 99.0 125.8 16033

96.7 95.5 95.8 97.0 97.4 95.9 114.6 125794

Зөрүү

+ -

2015 %

2014Сумын нэр

Бойжилтын хувь


41

Төл өгөөгүй хээлтэгч

тэмээ адуу үхэр хонь ямааБүгд


Баруунтуруун 2502 2634 1 279 284 900 1170 11.8 3.1 20.9 11.5 10.0 12.2 105.3 132

Бөхмөрөн 4009 3611 0 211 378 903 2119 7.9 0.0 22.6 16.6 4.4 9.8 90.1 -398

Давст 2854 3523 4 64 381 1544 1530 10.8 4.9 20.5 19.2 9.5 10.9 123.4 669

Завхан 8729 2963 94 252 88 721 1808 8.2 4.5 20.6 22.4 6.5 8.4 33.9 -5766

Зүүнговь 2866 2704 5 225 366 991 1117 6.2 2.0 14.9 10.2 4.0 8.3 94.3 -162

Зүүнхангай 3951 7078 0 258 314 3196 3310 12.4 0.0 13.4 12.5 10.3 15.5 179.1 3127

Малчин 2225 1510 2 263 508 348 389 2.6 1.2 25.8 20.9 0.9 2.2 67.9 -715

Наранбулаг 2740 3811 8 158 326 1795 1524 4.6 1.0 13.4 14.0 4.1 4.5 139.1 1071

Өлгий 2507 1929 21 156 204 532 1016 4.5 3.8 22.0 21.8 3.5 4.0 76.9 -578

Өмнөговь 2851 8378 18 301 521 3410 4128 11.2 4.9 25.2 19.9 9.7 11.7 293.9 5527

Өндөрхангай 6226 4798 0 255 371 2055 2117 6.5 0.0 11.1 10.2 5.7 6.7 77.1 -1428

Сагил 4255 4129 5 204 594 1603 1723 7.1 8.3 20.1 16.1 5.3 7.5 97.0 -126

Тариалан 1485 3203 4 129 367 1181 1522 6.2 2.0 25.2 20.1 4.1 7.3 215.7 1718

Түргэн 1005 3556 33 205 413 1281 1624 8.5 39.8 34.2 26.0 5.4 10.3 353.8 2551

Тэс 17147 26470 54 1264 3855 12670 8627 21.0 6.7 37.7 34.5 15.4 30.0 154.4 9323

Ховд 1381 4384 0 183 230 1373 2598 9.0 0.0 30.6 14.5 5.8 16.4 317.5 3003

Хяргас 2778 1206 3 109 208 420 466 1.9 1.0 8.9 9.3 2.7 1.6 43.4 -1572

Цагаанхайрхан 5477 4541 0 178 204 1851 2308 8.9 0.0 17.1 16.2 7.8 9.3 82.9 -936

Улаангом 3833 5555 12 335 1265 2080 1863 7.1 10.0 33.2 58.5 5.4 8.1 144.9 1722

Дүн 78821 95983 264 5029 10877 38854 40959 8.8 4.2 20.4 18.6 6.9 9.3 121.8 17162

Баруун бүс 19693 24668 145 1179 1736 9012 12596 25.7 54.9 23.4 16.0 23.2 30.8 125.3 4975

Хойд бүс 12123 14819 42 684 1766 5331 6996 15.4 15.9 13.6 16.2 13.7 17.1 122.2 2696

Өмнөд бүс 18156 19051 1 970 1173 8002 8905 19.8 0.4 19.3 10.8 20.6 21.7 104.9 895

Зүүн бүс 25016 31890 64 1861 4937 14429 10599 33.2 24.2 37.0 45.4 37.1 25.9 127.5 6874

Төвийн бүс 3833 5555 12 335 1265 2080 1863 5.8 4.5 6.7 11.6 5.4 4.5 144.9 1722

78821 95983 154 5029 10877 38854 40959 100.0 58.3 100.0 100.0 100.0 100.0 121.8 17162

ҮүнээсСумын нэр 2014 2015

Оны эхний хээлтэгчид эзлэх хувь 2015 %

2014

зөрүү

+ -


42

Хээл хаясан хээлтэгч

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа бүгдтэм

ээадуу үхэр хонь

яма

а

Баруунтуруун 409 695 57 51 184 403 3.1 0.0 4.3 2.1 2.0 4.2 169.9 286

Бөхмөрөн 1803 1295 9 70 1216 2.8 0.0 0.0 0.4 0.3 5.6 71.8 -508

Давст 211 352 89 263 1.1 0.0 0.0 0.0 0.5 1.9 166.8 141

Завхан 6233 203 8 195 0.6 0.0 0.0 0.0 0.1 0.9 3.3 -6030

Зүүнговь 573 246 8 7 57 174 0.6 0.0 0.5 0.2 0.2 1.3 42.9 -327

Зүүнхангай 1302 2100 39 23 277 1761 3.7 0.0 2.0 0.9 0.9 8.2 161.3 798

Малчин 426 370 7 6 58 299 0.6 0.0 0.7 0.2 0.2 1.7 86.9 -56

Наранбулаг 788 425 15 410 0.5 0.0 0.0 0.0 0.0 1.2 53.9 -363

Өлгий 283 113 2 13 98 0.3 0.0 0.3 0.0 0.1 0.4 39.9 -170

Өмнөговь 550 1687 4 7 347 1329 2.3 0.0 0.3 0.3 1.0 3.8 306.7 1137

Өндөрхангай 2748 2054 59 86 814 1095 2.8 0.0 2.6 2.4 2.3 3.5 74.7 -694

Сагил 1196 1354 16 29 454 855 2.3 0.0 1.6 0.8 1.5 3.7 113.2 158

Тариалан 340 842 7 6 187 642 1.6 0.0 1.4 0.3 0.7 3.1 247.6 502

Түргэн 274 1392 23 82 455 832 3.3 0.0 3.8 5.2 1.9 5.3 508.0 1118

Тэс 3582 7810 2 40 265 2021 5482 6.2 0.2 1.2 2.4 2.5 19.0 218.0 4228

Ховд 282 519 1 151 367 1.1 0.0 0.1 0.0 1.0 1.2 184.0 237

Хяргас 948 233 6 14 73 140 0.4 0.0 0.6 0.6 0.2 0.6 24.6 -715Цагаанхайрха

н 854 838 13 12 44 769 1.6 0.0 1.2 1.0 0.2 3.1 98.1 -16

Улаангом 962 1601 5 44 114 486 952 2.1 3.6 2.0 1.2 1.3 3.5 166.4 639

Дүн 23764 24129 7 326 711 5803 17282 2.2 0.1 1.3 1.2 1.0 3.9 101.5 365

Баруун бүс 8476 3789 0 14 13 721 3041 6.28 0 2.07 0.6 2.81 10.6 836 -4687

Хойд бүс 3484 4393 0 39 120 1068 3166 9.563 0 5.42 6.35 4.3 16.4 860 909

Өмнөд бүс 5313 5687 0 168 172 1319 4028 11.22 0 10.1 6.3 5.37 19 504 374

Зүүн бүс 5529 8659 2 61 292 2209 6095 7.74 0.25 3 3.46 3.04 22.6 372 3130

Төвийн бүс 962 1601 5 44 114 486 952 2.056 3.6 1.99 1.22 1.25 3.47 166 639

23764 24129 7 326 711 5803 17282 36.85 3.85 22.6 17.9 16.8 72.1 2738 365

2015

%

2014

2015Зөрүү

+ -Сумын нэр 2014

Үүнээс Оны эхний хээлтэгчид эзлэх хувь


43

Сувайрсан хээлтэгч

тэмээ адуу үхэр хонь ямаа бүгд тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

Баруунтуруун 2093 1939 1 222 233 716 767 8.7 3.1 16.6 9.5 8.0 8.0 92.6 -154

Бөхмөрөн 2206 2316 211 369 833 903 5.1 0.0 22.6 16.2 4.0 4.2 105.0 110

Давст 2643 3171 4 64 381 1455 1267 9.7 4.9 20.5 19.2 8.9 9.0 120.0 528

Завхан 2496 2760 94 252 88 713 1613 7.6 4.5 20.6 22.4 6.4 7.5 110.6 264

Зүүнговь 2293 2458 5 217 359 934 943 5.6 2.0 14.3 10.0 3.7 7.0 107.2 165

Зүүнхангай 2649 4978 219 291 2919 1549 8.7 0.0 11.4 11.6 9.4 7.2 187.9 2329

Малчин 1799 1140 2 256 502 290 90 1.9 1.2 25.1 20.7 0.8 0.5 63.4 -659

Наранбулаг 1952 3386 8 158 326 1780 1114 4.1 1.0 13.4 14.0 4.1 3.3 173.5 1434

Өлгий 2224 1816 21 154 204 519 918 4.3 3.8 21.7 21.8 3.4 3.6 81.7 -408

Өмнөговь 2301 6691 18 297 514 3063 2799 8.9 4.9 24.9 19.7 8.7 7.9 290.8 4390

Өндөрхангай 3478 2744 196 285 1241 1022 3.7 0.0 8.5 7.8 3.4 3.2 78.9 -734

Сагил 3059 2775 5 188 565 1149 868 4.8 8.3 18.5 15.4 3.8 3.8 90.7 -284

Тариалан 1145 2361 4 122 361 994 880 4.5 2.0 23.8 19.7 3.5 4.2 206.2 1216

Түргэн 731 2164 33 182 331 826 792 5.2 39.8 30.4 20.8 3.5 5.0 296.0 1433

Тэс 13565 18660 52 1224 3590 10649 3145 14.8 6.5 36.5 32.2 13.0 10.9 137.6 5095

Ховд 1099 3865 182 230 1222 2231 7.9 0.0 14.9 10.2 8.0 7.5 351.7 2766

Хяргас 1830 973 3 103 194 347 326 1.5 2.5 10.2 9.0 0.9 1.4 53.2 -857

Цагаанхайрхан 4623 3703 165 192 1807 1539 7.3 0.0 15.8 15.2 7.6 6.2 80.1 -920

Улаангом 2871 3954 7 291 1151 1594 911 5.1 5.0 13.1 12.3 4.1 3.3 137.7 1083

Дүн 49653 71854 257 4703 10166 33051 23677 6.6 4.1 19.1 17.4 5.9 5.4 144.7 22201

Баруун бүс 14558 20879 145 1165 1723 8291 9555 29.1 56.4 24.8 16.9 25.1 40.4 143.4 6321

Хойд бүс 6179 10426 42 645 1646 4263 3830 14.5 16.3 13.7 16.2 12.9 16.2 168.7 4247

Өмнөд бүс 9032 13364 1 802 1001 6683 4877 18.6 0.4 17.1 9.8 20.2 20.6 148.0 4332

Зүүн бүс 15930 23231 62 1800 4645 12220 4504 32.3 24.1 38.3 45.7 37.0 19.0 145.8 7301

Төвийн бүс 3954 3954 7 291 1151 1594 911 5.5 2.7 6.2 11.3 4.8 3.8 100.0 0

49653 71854 257 4703 10166 33051 23677 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 144.7 22201

Сумын нэр 2014Зөрүү

+ -2015

Үүнээс Оны эхний хээлтэгчид эзлэх хувь 2015

%

2014


44

Том малын зүй бус хорогдол


Баруунтуруун 2015 802 1 92 83 239 387

Бөхмөрөн 1787 2488 2 44 147 1002 1293

Давст 168 177 2 6 36 63 70

Завхан 1068 216 26 55 3 36 96

Зүүнговь 409 484 2 19 77 232 154

Зүүнхангай 649 1728 111 95 942 580

Малчин 826 745 3 39 70 324 309

Наранбулаг 713 497 14 15 27 180 261

Өлгий 222 218 3 9 14 81 111

Өмнөговь 135 1570 3 26 72 652 817

Өндөрхангай 1631 1742 1 89 134 731 787

Сагил 146 410 30 62 147 171

Тариалан 460 1200 16 23 66 504 591

Түргэн 298 1025 10 24 91 518 382

Тэс 705 1338 3 34 201 687 413

Ховд 372 825 23 58 83 245 416

Хяргас 1348 918 3 49 87 491 288

Цагаанхайрхан 437 590 0 20 21 307 242

Улаангом 575 992 2 109 238 377 266

Дүн 13964 17965 114 852 1607 7758 7634

Баруун бүс 2970 4526 85 186 265 1698 2292

Хойд бүс 2399 4100 14 104 336 1730 1916

Өмнөд бүс 4732 4862 2 312 333 2219 1996

Зүүн бүс 3288 3485 11 141 435 1734 1164

Төвийн бүс 575 992 2 109 238 377 266

13964 17965 114 852 1607 7758 7634

2014 2015Үүнээс

Сумын нэр


45

Оны эхний малд эзлэх хувь

Бүгд тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

Баруунтуруун 1.6 1.0 2.1 1.3 1.3 1.8 39.8 -1213

Бөхмөрөн 2.3 1.9 1.4 2.7 2.1 2.4 139.2 701

Давст 0.2 0.9 0.5 0.8 0.2 0.2 105.4 9

Завхан 0.2 0.4 1.2 0.3 0.1 0.2 20.2 -852

Зүүнговь 0.5 0.3 0.3 0.8 0.4 0.5 118.3 75

Зүүнхангай 1.3 0.0 1.5 1.4 1.4 1.2 266.3 1079

Малчин 0.5 0.6 1.1 1.1 0.4 0.7 90.2 -81

Наранбулаг 0.3 0.6 0.3 0.5 0.2 0.3 69.7 -216

Өлгий 0.2 0.2 0.4 0.6 0.2 0.2 98.2 -4

Өмнөговь 0.9 0.2 0.6 1.1 0.8 0.9 1163.0 1435

Өндөрхангай 1.0 0.3 1.1 1.4 0.9 1.1 106.8 111

Сагил 0.3 0.0 0.8 0.7 0.2 0.3 280.8 264

Тариалан 1.0 1.9 1.2 1.5 0.8 1.2 260.9 740

Түргэн 1.1 1.2 1.2 2.0 0.8 0.8 344.0 727

Тэс 0.5 1.1 1.6 5.4 1.4 1.1 189.8 633

Ховд 0.7 1.0 0.5 0.3 0.1 0.6 221.8 453

Хяргас 0.6 0.3 1.1 1.6 1.4 0.4 68.1 -430

Цагаанхайрхан 0.5 0.0 0.5 0.4 0.3 0.4 135.0 153

Улаангом 0.6 0.7 2.7 6.9 0.7 0.4 172.5 417

Дүн 0.7 0.6 1.0 1.1 0.6 0.7 128.7 4001

Баруун бүс 25.2 74.6 21.8 16.5 21.9 30.0 152.4 1556

Хойд бүс 22.8 12.3 12.2 20.9 22.3 25.1 170.9 1701

Өмнөд бүс 27.1 1.8 36.6 20.7 28.6 26.1 102.7 130

Зүүн бүс 19.4 9.6 16.5 27.1 22.4 15.2 106.0 197

Төвийн бүс 5.5 1.8 12.8 14.8 4.9 3.5 172.5 417

0.7 0.6 1.0 1.1 0.6 0.7 128.7 4001

Зөрүү

+ -

Оны эхний малд эзлэх хувьСумын нэр

2015 %

2014


46

Малын хэрэглээний зарлага


Баруунтуруун 8899 11732 -3 368 986 5262 5119

Бөхмөрөн 26854 29562 4 406 1270 12381 15501

Давст 18148 25467 20 141 1107 13125 11074

Завхан 12510 21582 628 453 223 6777 13501

Зүүнговь 22064 26144 61 662 2183 16642 6596

Зүүнхангай 27170 37374 1 1012 1305 20989 14067

Малчин 37663 48596 -6 450 1691 31997 14464

Наранбулаг 40317 58013 234 417 1493 33067 22802

Өлгий 17728 27381 113 252 658 9239 17119

Өмнөговь 26477 54183 98 270 1529 24099 28187

Өндөрхангай 36135 41204 25 724 1489 21127 17839

Сагил 28538 43133 -8 15 1573 23100 18453

Тариалан 24555 43259 67 38 1031 24392 17731

Түргэн 22295 20882 -15 -652 -947 13884 8612

Тэс 66133 104683 330 1168 6936 73878 22371

Ховд 23319 32415 59 388 1066 10211 20691

Хяргас 33271 52196 15 357 1228 30600 19996

Цагаанхайрхан 22899 29010 16 332 376 13635 14651

Улаангом 54062 92357 181 2847 11351 46028 31950

дүн 549037 799173 1820 9648 36548 430433 320724

баруун бүс 144906 236833 1199 1818 6000 107785 120031

хойд бүс 95835 119044 1 -90 3003 62490 53640

өмнөд бүс 95103 119320 39 2436 4156 61013 51676

зүүнбүс 159131 231619 400 2637 12038 153117 63427

төвийн бүс 54062 92357 181 2847 11351 46028 31950

549037 799173 1820 9648 36548 430433 320724

Сумын нэр 2014 2015Үүнээс


47

Оны эхний малд эзлэх хувь

Бүгд тэмээ адуу үхэр хонь ямаа

Баруунтуруун 23.1 -3.0 8.2 15.7 27.9 24.2 2833

Бөхмөрөн 27.0 3.8 13.0 23.4 26.3 28.8 2708

Давст 34.4 9.5 12.5 23.2 37.7 33.4 7319

Завхан 23.3 9.5 9.7 21.5 23.8 26.0 9072

Зүүнговь 25.0 8.9 11.9 22.4 29.7 20.2 4080

Зүүнхангай 28.2 1.5 14.0 19.0 30.1 29.0 10204

Малчин 35.1 -1.2 12.6 27.2 37.8 33.3 10933

Наранбулаг 30.0 9.7 9.2 25.9 33.1 28.2 17696

Өлгий 27.5 7.3 10.1 28.3 26.1 29.5 9653

Өмнөговь 29.9 8.1 6.5 22.6 29.1 32.7 27706

Өндөрхангай 24.4 8.0 8.8 15.4 26.8 24.7 5069

Сагил 31.7 -4.2 0.4 17.9 34.6 32.7 14595

Тариалан 35.1 8.1 1.9 22.8 36.7 35.8 18704

Түргэн 22.4 -5.4 -30.7 -25.5 27.6 23.5 -1413

Тэс 36.0 14.2 10.1 25.6 41.1 32.1 38550

Ховд 27.1 6.1 9.0 19.1 28.9 28.2 9096

Хяргас 33.3 3.6 9.4 21.5 34.3 34.7 18925

Цагаанхайрхан 22.5 5.2 8.2 10.9 23.5 23.2 6111

Улаангом 55.2 44.7 37.2 52.2 58.8 54.0 38295

дүн 31.2 9.3 10.9 25.1 34.1 30.6 250136

баруун бүс 29.2 8.8 8.2 23.1 30.9 30.0 91927

хойд бүс 28.8 0.1 -0.9 13.2 31.4 35.2 23209

өмнөд бүс 24.8 5.0 10.1 15.8 27.1 25.2 24217

зүүнбүс 33.6 10.2 10.8 24.7 37.4 31.2 72488

төвийн бүс 55.2 44.7 37.2 52.2 58.8 54.0 38295

31.2 9.3 10.9 25.1 34.1 31.5 250136

Оны эхний малд эзлэх хувьЗөрүү + -Сумын нэр


48

Байгалийн хадлан

Баруунтуруун 3000 2500 3628 3325 3967 1700.9 2501

Бөхмөрөн 3350 3900 3700 3701 4000 3680.3 3079.1

Давст 3338 3575 3444 2417 3195 1214 1030

Завхан 215 170 450 382 300 401.6 217.9

Зүүнговь 1500 1520 1520 2489 1500 2184.5 1630.2

Зүүнхангай 960 900 2500 2026 2475 2350.8 2324.5

Малчин 858 854 1100 1802 1170 1105 966.2

Наранбулаг 989 1305 1030 2555 4087 3383.1 2309.7

Өлгий 308 256 390 507 683 681 451.7

Өмнөговь 750 750 1200 1843 1200 1577 1239.1

Өндөрхангай 480 882 2500 2175 2286 2510.8 1963.7

Сагил 1698 1570 2125 2051 2159 2169 2452.8

Тариалан 3100 4120 4280 3816 5592 5579 2737.2

Түргэн 600 740 890 1270 1600 1185.8 1584.8

Тэс 15160 16600 16350 10990 9249 17166.5 9251.5

Ховд 1890 2000 1900 2012 1945 1921 1748.1

Хяргас 1550 1411 1800 1750 2044 1817.8 1203.7

Цагаанхайрхан 888 693 788 693 611 981.7 510.7

Улаангом 3213 4272 3500 6030 5905 3709.5 3541.1

дүн 43847 48018 53095 51834 53967.7 55319.3 40743.0

Баруун бүс 7252 8601 9250 11115 13808.3 13542.7 8703.7

Хойд бүс 8986 9785 10159 9439 10953.5 8249.1 8146.7

Өмнөд бүс 5328 4975 9416 8219 9338.8 7544.2 7299.9

Зүүн бүс 19068 20385 20770 17031 13962.1 22273.8 13051.6

Төвийн бүс 3213 4272 3500 6030 5905 3709.5 3541.1

43847 48018 53095 51834 53967.7 55319.3 40743.0

Сум 2009 2010 2011 20142012 2013 2015


49

Гар тэжээл, тэжээлийн нэгжээр

Баруунтуруун 50.0 50.0 33.0 23.0 120.3 78.0 5.1

Бөхмөрөн 150.0 150.0 170.0 170.0 170.0 153.1 100.5

Давст 122.0 152.0 137.0 89.0 71.1 17.9 22.2

Завхан 100.0 30.0 86.0 150.0 150.0 23.5 32.1

Зүүнговь 108.0 120.0 170.0 209.0 132.9 0.1

Зүүнхангай 50.0 26.0 45.0 100.0 68.1 129.3 100.0

Малчин 57.0 164.7 160.0 200.0 164.6 96.0 109.0

Наранбулаг 101.0 101.0 105.0 112.8 147.2 107.4

Өлгий 60.0 5.0 66.0 14.0 19.8 21.2 5.1

Өмнөговь 28.7 25.0 150.0 110.0 70.0 59.4 112.5

Өндөрхангай 250.0 135.0 500.0 150.0 250.3 244.4 196.6

Сагил 74.0 70.0 100.0 72.0 81.8 70.8 3.3

Тариалан 250.0 262.0 280.0 140.0 420.0 4.2 1.6

Түргэн 80.0 45.0 51.0 2.0 0.2 0.2

Тэс 103.0 112.0 118.0 135.0 71.1 148.4 110.9

Ховд 40.0 50.0 50.0 51.0 100.0 61.1 90.0

Хяргас 110.0 25.0 100.0 80.0 18.9 100.6 40.8

Цагаанхайрхан 107.0 97.0 110.0 121.0 82.7 115.4 50.3

Улаангом 153.0 102.0 153.0 7.0 9.2 12.0 17.5

дүн 1805.7 1643.7 2524.0 1938.0 2191.7 1615.6 1105.2

Баруун бүс 579.7 372.0 733.0 570.0 872.6 316.6 348.7

Хойд бүс 346.0 452.0 452.0 382.0 324.9 242.0 126.2

Өмнөд бүс 457.0 308.0 688.0 394.0 521.4 567.1 352.0

Зүүн бүс 270.0 409.7 498.0 585.0 463.6 477.9 260.8

Төвийн бүс 153.0 102.0 153.0 7.0 9.2 12.0 17.5

1805.7 1643.7 2524.0 1938.0 2191.7 1615.6 1105.2

20142009сум 2013 20152010 2011 2012


50

Увс аймгийн 2015 оны малчдын ахуй, соёлын зарим үзүүлэлт

Баруунтуруун 4 163 86.2 130 68.8 143 75.7 126 146

Бөхмөрөн 3 242 89.3 200 73.8 207 76.4 211 229

Давст 3 181 98.9 146 79.8 147 80.3 149 175

Завхан 4 281 87.0 202 62.5 220 68.1 199 237

Зүүнговь 5 375 86.8 259 60.0 301 69.7 316 346

Зүүнхангай 4 341 94.2 245 67.7 302 83.4 299 301

Малчин 4 360 90.0 286 71.5 287 71.8 301 305

Наранбулаг 4 532 79.4 413 61.6 444 66.3 412 490

Өлгий 4 305 94.7 220 68.3 226 70.2 275 301

Өмнөговь 5 524 92.7 414 73.3 428 75.8 449 493

Өндөрхангай 5 457 87.7 450 86.4 452 86.8 431 464

Сагил 5 331 96.5 244 71.1 294 85.7 310 325

Тариалан 6 485 94.5 270 52.6 308 60.0 427 466

Түргэн 3 279 89.7 218 70.1 219 70.4 59 234

Тэс 10 888 94.1 697 73.8 703 74.5 717 772

Ховд 4 385 91.2 310 73.5 328 77.7 331 343

Хяргас 4 292 87.4 281 84.1 285 85.3 252 298

Цагаанхайрхан 4 240 92.7 219 84.6 215 83.0 202 239

Улаангом 11 483 77.0 278 44.3 395 63.0 377 423

ДҮН 92 7144 89.4 5482 68.6 5904 73.9 5843 6587

оёд

лы

н

маш

инта

й

сансры

н

анте

нта

й

гар у

таста

й

Мал

чин ө

рхөд

эзл

эх х

увь

Сумын нэр

Баг

хорооны

тоо

Цахил

гааны

үүсгү

үртэ

й ө

рх

тел

евизо

рто

й

Мал

чин ө

рхөд

эзл

эх х

увь

Мал

чин ө

рхөд

эзл

эх х

увь

Увс аймгийн 2015 оны малчдын ахуй, соёлын зарим үзүүлэлт

Баруунтуруун 2 110 58.2 144 76.2 19

Бөхмөрөн 40 154 56.8 301 111.1 5

Давст 14 35 19.1 91 49.7 2

Завхан 14 120 37.2 146 45.2

Зүүнговь 20 123 28.5 194 44.9 3

Зүүнхангай 0 128 35.4 268 74.0 3

Малчин 6 116 29.0 246 61.5 4

Наранбулаг 52 171 25.5 419 62.5 7

Өлгий 48 167 51.9 271 84.2 3

Өмнөговь 26 134 23.7 360 63.7 5

Өндөрхангай 10 169 32.4 335 64.3

Сагил 20 146 42.6 192 56.0 3

Тариалан 2 222 43.3 413 80.5 64

Түргэн 6 61 19.6 61 19.6 2

Тэс 191 277 29.3 507 53.7 25

Ховд 9 114 27.0 202 47.9 2

Хяргас 13 141 42.2 217 65.0 3

Цагаанхайрхан 12 84 32.4 162 62.5 1

Улаангом 101 182 29.0 256 40.8 21

ДҮН 586 2654 33.2 4785 59.9 172

автома

шинтай

өрх

мотоциклто

й өрх

трактор

той өрх

Эзлэх

хувь

эзлэх

хувь

худа

гтай

өрх

Сумууд


51

Жимс жимсгэний тариалсан талбай хураасан ургац, 2015 он

Нийт тариалсан талбай 466.85 416.11 50.66 0.05 0.03

Нийт бут, модны тоо 468980 409172 59658 100 50

Үр жимсээ өгөх бут, мод 339948 297500 42418 20 10

Ургац хураалт - бүгд 822780 753060 69550 70 100

Зах зээлд борлуулсан 466145 411835 54230 20 60

Үйлдвэрт 238720 235270 3450 0 0

Өөрийн хэрэглээнд 41770 32750 8930 50 40

Нөөцөлсөн 67360 64780 2580 0 0

Ажиллагчдад цалин хөлс

хэлбэрээр олгосон6080 5830 250 0 0

Бусад 2705 2595 110 0 0

Алим Гүзээлзгэнэтөрөл Бүгд ЧацарганаҮхрийн

нүд

ТАРИАЛСАН ТАЛБАЙ СУМААР, жил бүрийн

эцсийн байдлаар

га

2014 20152015

2014 2014 2015

2015

2014 2014 2015

2015

2014

Баруунтуруун 7532.0 5096.0 67.7 7270 4819 66.3 7212 4819 66.8

Бөхмөрөн 10.0 6.5 65.0

Давст 21.8 17.8 3 1

Завхан 0.4 0.56

Зүүнговь 3.3 3.5 106.1

Зүүнхангай 5.6 3.5 62.5

Малчин 4.6 5.0 108.7

Наранбулаг 415.9 404.3 97.2 30 30 100.0 10

Өлгий 11.9 5.0 42.0

Өмнөговь 69.6 59.3 85.2

Өндөрхангай 65.8 6.5 9.9 50 5 10.0 50 0 0.0

Сагил 164.9 183.0 111.0 150 170 113.3 150 150 100.0

Тариалан 2178.7 2024.4 92.9 707.85 854.5 120.7 587.8 679.5 115.6

Түргэн 5.1 8.5 165.9 3 3

Тэс 4.4 5.1 115.9 1.5

Ховд 0.9 1.0

Хяргас 16.7 23.5 140.7 10 10 100.0 10 10

Цагаанхайрхан 2.5 3.0 120.0

Улаангом 805.2 328.9 40.9 32.7 55 18 45

Аймгийн дүн 11319.3 8185.4 72.3 8250.55 5951 72.1 8037.8 5707.5 71.0

Үүнээс улаан буудай

Сумын нэр

Бүгд талбайҮр тариа


52

ТАРИАЛСАН ТАЛБАЙ СУМААР, жил бүрийн

эцсийн байдлаар

га

2014 20152015

2014 2014 2015

2015

2014 2014 2015

2015

2014 2014 2015

Баруунтуруун 18.0 23.0 127.8 14 17.02 121.6 100 104 104.0 130.0 150.0

Бөхмөрөн 3.0 3.0 100.0 2 2 5 1.5

Давст 1.5 1.8 2.3 1.04 18 12 66.7

Завхан 0.100 0.25 0.56 0 0

Зүүнговь 1.5 2.3 1.8 1.2 66.7 0 0

Зүүнхангай 1.0 0.0 0.8 0 3.8 3.5 92.1

Малчин 2.3 2.3 100.0 2.3 2.7 117.4 0 0

Наранбулаг 7.3 7.0 95.9 7.32 7.3 99.7 371.3 360

Өлгий 3.0 2.0 66.7 2.8 1 35.7 6.1 2 32.8

Өмнөговь 6.0 6.2 103.3 16.1 8.1 50.3 47.5 45 4.2

Өндөрхангай 2.1 1.0 47.6 1.2 0.5 12.5 0 0.0

Сагил 8.1 7.8 96.3 6.8 5.2 0 0

Тариалан 11.6 17.01 146.6 20.13 24.39 121.2 1439.1 1128.5

Түргэн 2.0 3.21 160.5 3.1 2.25 72.6 0 0

Тэс 2.4 2.0 83.3 2 1.6 80.0 0 0

Ховд 0.4 0.46 115.0 0.52 0.49 0 0

Хяргас 4.2 3.0 71.4 2.5 2.5 0 8

Цагаанхайрхан 1.5 2.0 133.3 1 1 100.0 0 0

Улаангом 77.7 131.4 169.1 95.598 142.54 149.1 599

Аймгийн дүн 153.7 215.5 140.2 182.518 221.4 121.3 2602.3 1664.5 64.0 130.0 150.0

Тосны ургамалТэжээлийн ургамал

сумын нэр

Төмс Хүнсний ногоо

УРГАЦ ХУРААЛТ сумаар, 2015 оны байдлаар

2014 20152015

20142014 2015

2015

2014

Баруунтуруун 4822.4 1750 36.3 4777.4 1750 36.6

Бөхмөрөн

Давст 2 1

Завхан

Зүүнговь

Зүүнхангай

Малчин

Наранбулаг 36

Өлгий

Өмнөговь

Өндөрхангай 35 2.5 35

Сагил 250 279 250 255

Тариалан 1265.5 1558.2 123.1 1060 1300.2 122.7

Түргэн 2.3 2.3

Тэс 1.1

Ховд

Хяргас 12 10 12 10

Цагаанхайрхан

Улаангом 53.6 0 0.0 40.5 0 0.0

Аймгийн дүн 6438.5 3641.1 56.6 6174.9 3318.5 53.7

Сумын нэр

ҮР ТАРИА ҮҮНЭЭС УЛААН БУУДАЙ


53

УРГАЦ ХУРААЛТ сумаар, 2015 оны байдлаар

тн

2014 20152015

20142014 2015

2015

20142014 2015

2015

2014

Баруунтуруун 234 300 128.2 154 239 155.2 1700 2501 147.1 512

Бөхмөрөн 39 25 64.1 24 16 66.7 3500 3079 88.0 2

Давст 7.25 9.9 136.6 18.4 6 32.6 1205 1030 85.5 5

Завхан 0.1 0 0.0 2.1 3.0 140.8 390 217.9

Зүүнговь 7 18.5 264.3 13.88 5.065 36.5 1600 1630.2 101.9

Зүүнхангай 12 0 10.5 0 0.0 2044 2324.5 113.7 114.7

Малчин 18 2 13.6 2 14.7 1805 966.2 53.5

Наранбулаг 122 86.6 71.0 122.6 92 75.0 2037.4 2309.7 200

Өлгий 48 10 20.8 20 3.6 18.0 680 451.7 66.4 2

Өмнөговь 67.1 73.1 108.9 32 78.5 245.3 1200 1239.1 103.3 48

Өндөрхангай 7.1 4 5.88 1.48 25.2 2500.2 1963.7 78.5 0

Сагил 39.9 22 55.1 35.7 21.85 61.2 2150 2452.8 114.1 0

Тариалан 103.8 144.3 139.0 183.7 205.6 111.9 5650 2737.2 48.4 3083.6

Түргэн 70 33.74 48.2 45.8 23.77 51.9 860 1584.8 184.3

Тэс 14.4 5.1 35.4 12 7.7 64.2 15475 9251.5 59.8

Ховд 5 2.3 46.0 6.1 6.4 104.1 1520 1748.1 115.0

Хяргас 43 44 102.3 30 32 106.7 1800 1203.7 66.9 8

Цагаанхайрхан 23 20 87.0 8.0 12.0 150.0 950 510.7 53.8

Улаангом 1227.6 1968 160.3 1380.9 1899.6 137.6 2686 3541.1 131.8 0

Аймгийн дүн 2088.3 2768.5 132.6 2119.2 2655.5 125.3 49753 40743 81.9 3975.3

тэжээлийн

ургамал

2015 X

БАЙГАЛИЙН ХАДЛАН

Сумын нэр

ТӨМС ХҮНСНИЙ НОГОО


54

ÒÎÂ× ÒÀÉËÁÀÐ, ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎËÒ

Ìàëòàé ºðõ. Ìàëûã àõóé àìüäðàëäàà òóñëàõ ÷àíàðûí ¿¿ðýãòýé ºñãºí ¿ðæ¿¿ëäýã ºðõ Ìàë÷èí ºðõ. Æèëèéí 4 óëèðëûí òóðøèä ìàëàà ìàëëàæ, ìàëûí àøèã øèì íü òýäíèé

àìüæèðãààíû ýõ ¿¿ñâýð áîëæ áàéãàà ºðõèéã õýëíý.

Ìàë÷èä. Æèëèéí 4 óëèðëûí òóðøèä ìàë àæ àõóéã ýðõýëæ, ìàëûí àøèã øèì íü òýäíèé

àìüæèðãààíû ýõ ¿¿ñâýð áîëæ áàéãàà 16 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñèéã õýëíý.

Áîäîä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíò.

1 Àäóó, ¿õýð = 1 áîä, 1 òýìýý =1.5 áîä,

6 õîíü = 1 áîä 8 ÿìàà = 1 áîä

Áîäîä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíòèéã òàâàí òºðëèéí ìàëûã íýã òºðëèéí ìàëä øèëæ¿¿ëýí ìàëûí

ºñºëò, áóóðàëòûã ãàðãàõ, ¿ð àøãèéã òîîöîõîä àøèãëàíà.

Áîã ìàëä áóþó õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíò:

1 òýìýý = 5 õîíü , 1 àäóó = 7 õîíü, 1 ¿õýð = 6 õîíü

1 õîíü = 1 õîíü , 1 ÿìàà = 0.9 õîíü

Õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíòèéã ìàëûí òýæýýëèéí õýðýãöýý, õàíãàìæ, áýë÷ýýðèéí äààöûã

òîäîðõîéëîí ãàðãàõàä àøèãëàíà.

Íàñ ã¿éöñýí ìàë. Ìàëûí òºðºë á¿ð äýýð ñ¿¿ë÷èéí 2 íàñíû ìàëûã õýëíý.

Òýìýý- 4 íàñòàé , 5 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé

Àäóó- 3 íàñòàé, 4 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé

Yõýð- 2 íàñòàé, 3 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñòàé

Áîã ìàë – òóõàéí æèëèéí òºë ìàëààñ áóñàä íàñíû ìàë

ªñâºð íàñíû ìàë .

Òýìýý-ªíãºðñºí æèëèéí òºë, 2, 3 íàñòàé

Àäóó- ªíãºðñºí æèëèéí òºë, 2 íàñòàé

Yõýð- ªíãºðñºí æèëèéí òºë

Òºë ìàë. Òóõàéí æèëèéí òºëèéã õýëíý.

Áýëýí õýýëòýã÷. Ìàëûí òºðºë á¿ð äýýð íàñ ã¿éöñýí /ñ¿¿ëèéí 2 íàñíû/ ýì ìàëûã õýëíý.

Ìàëûí òîî, òîëãîéí ºñºëò. Îíû ýöñèéí ìàëààñ îíû ýõíèé ìàëûã õàñàæ ãàðãàíà.

Õàðüöàíãóé ¿ç¿¿ëýëòèéã ãàðãàõäàà îíû ýöñèéí ìàëûí òîîã ýõíèé ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí 100-ãààð

¿ðæ¿¿ëíý.

Ìàëûí ºñºëòèéí îðëîãî òàë íü òºë áîéæèëò, çàðëàãà òàë íü õýðýãëýýíèé çàðëàãà, òîì ìàëûí ç¿é

áóñ õîðîãäîë áîëíî.

Òºëëºëòèéí õóâü. Òºëëºñºí õýýëòýã÷èéí òîîã îíû ýõíèé õýýëòýã÷èéí òîîíä õàðüöóóëàí, 100

–ãààð ¿ðæ¿¿ëíý.

Áîéæèëòèéí õóâü. Áîéæñîí òºëèéí òîîã íèéò ãàðñàí òºëèéí òîîíä õàðüöóóëàí 100 –ãààð

¿ðæ¿¿ëíý.

100 ýõýýñ áîéæóóëñàí òºë. Áîéæóóëñàí òºëèéí òîîã îíû ýõíèé õýýëòýã÷ ìàëûí òîîíä

õàðüöóóëàí 100-ãààð ¿ðæ¿¿ëíý.

Õýýëòýã÷, õýýëò¿¿ëýã÷èéí òîõèðîî. Õýýëòýã÷ ìàëûí òîîã õýýëò¿¿ëýã÷ ìàëûí òîîíä

õàðüöóóëàí ãàðãàíà.

1 õýýëò¿¿ëýã÷èä íîãäîõ õýýëòýã÷èéí òîîíû íîðì íü

Áóóð - 20-25 Àçàðãà - 12-15

Áóõ - 35-45 Õóö, óõíà - 25-30


55

Ìàëûí ç¿é áóñ õîðîãäîëä ºâ÷íèé (õàëäâàðòàé, õàëäâàðã¿é) õîðîãäîë, ãýíýòèéí àþóëûí (öàñ

çóä, ¿åð óñ, ãàë ò¿éìýð, àÿíãà öàõèëãààí çýðýã) õîðîãäîë, áóñàä øàëòãààíû (ìàëûí õàðèóëëàãà,

àð÷èëãàà ìàëëàãààòàé õîëáîãäîí ãàðñàí) õîðîãäëûã îðóóëíà.

Òîì ìàëûí ç¿é áóñ õîðîãäëûí îíû ýõíèé ìàëä ýçëýõ õóâü. Ç¿é áóñààð õîðîãäñîí ìàëûí

òîîã îíû ýõíèé ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí 100-ãààð ¿ðæ¿¿ëíý.

Ìàëûí õýðýãëýýíèé çàðëàãà.

1. Îíû ýõíèé ìàëûí òîîí äýýð áîéæóóëñàí òºëèéã íýìæ, òîì ìàëûí ç¿é áóñ õîðîãäîë, îíû ýöñèéí

ìàëûí òîîã õàñ÷ ãàðãàíà.

Ìàëûí õàøààíû õàíãàìæ. Õàøààíû õàíãàìæèéã ãàðãàõäàà õàøààíû áàãòààìæèéã ìàëûí

òîîíä õàðüöóóëàí ãàðãàíà. Áîä ìàëûí õàøààíû õàíãàìæèéã ãàðãàõäàà áîäûí õàøààíû áàãòààìæèéã

¿õðèéí òîîíä, áîã ìàëûíõûã ãàðãàõäàà áîãèéí õàøààíû áàãòààìæèéã áîã ìàëûí /õîíü, ÿìààíû/ òîîíä

õàðüöóóëíà.

Òýæýýë õàíãàìæ . Òýæýýëèéí õàíãàìæèéã ãàðãàõäàà òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëñýí

òýæýýëèéí õýìæýýã õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëñýí ìàëûí òîîíä õàðüöóóëàí ãàðãàíà. Ìàëûí òýæýýëèéí

õàíãàìæ, áýë÷ýýðèéí äààöûã ãàðãàõäàà ìàëûã õîíèí òîëãîéä øèëæ¿¿ëýí òîîöíî.

Òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëýõ êîýôôèöèåíò. Áýëòãýñýí òýæýýë íü èë÷ëýã, ÷àíàðûí

áàéäëààðàà õàðèëöàí àäèëã¿é áàéäàã ó÷ðààñ íýã òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëýí òýæýýëèéí õàíãàìæèéã

ãàðãàäàã. Y¿íèé òóëä äîîðõè

Õàäëàí ºâñ – 0.45

Òàðèìàë òýæýýë - 0.35

Äàðøíû óðãàìàë - 0.25

Ãàð òýæýýë, õóæèð ø¿¿ - 1.0

Òºìñ íîãîîíû õàÿãäàë - 0.22

Yð òàðèàíû õàÿãäàë - 0.9

Ëàé - 0.4

Ñ¿ðýë - 0.25 ãýñýí èòãýëö¿¿ð¿¿äèéã àøèãëàí òýæýýëèéí íýãæèä øèëæ¿¿ëíý.

Ìàëûí òýæýýëèéí àíãèëàë. Ìàëûí òýæýýëèéã óðãàìëûí ãàðàëòàé, àìüòíû ãàðàëòàé, ýðäýñ

òýæýýëèéí ãàðàëòàé ãýæ àíãèëíà.

Óðãàìëûí ãàðàëòàé òýæýýëä ºâñ, ñ¿ðýë, ¿ð òàðèà, áóóðöãèéí òºðëèéí óðãàìàë îðîõ áºãººä

á¿ä¿¿í, õ¿÷èò, ø¿¿ñò òýæýýë ãýæ àíãèëíà.

1. Á¿ä¿¿í òýæýýë- ºâñ, ñ¿ðýë, íýã íàñò áà îëîí íàñò ºâñ îðíî.

2. Õ¿÷èò òýæýýë- ¿ð òàðèà, ¿ð òàðèàíû õàÿãäàë, âàíäóé, áóóðöàã îðíî.

3. Ø¿¿ñò òýæýýë - Á¿õ òºðëèéí äàðø, òºìñ íîãîîíû õàÿãäàë îðíî.

Àìüòíû ãàðàëòàé òýæýýëä ¿éëäâýðèéí ìàõ, ÿñ, öóñíû ãóðèë çýðýã îðíî.

Ýðäýñ òýæýýëä äàâñ, õóæèð ø¿¿ îðíî.

Ýäèéí çàñãèéí á¿ñýä:

Áàðóóí á¿ñèéí ñóìóóä – Òàðèàëàí, Õîâä, Çàâõàí, Íàðàíáóëàã, ªëãèé, ªìíºãîâü

Õîéä á¿ñ – Ñàãèë, Äàâñò, Ò¿ðãýí, Áºõìºðºí

ªìíºä á¿ñ – Áàðóóíòóðóóí, Öàãààíõàéðõàí, Ç¿¿íõàíãàé, ªíäºðõàíãàé Ç¿¿í á¿ñ – Òýñ, Ç¿¿íãîâü, Õÿðãàñ, Ìàë÷èí

Òºâèéí á¿ñ - Óëààíãîì ñу м

Documents

Хөдөө аж ахуйн салбарын танилцуулга - 2015 mal toonii taniltsuulga-1.pdf · үйлдвэрлэл 4342.7 тн, ноолуур 48.8 тн, хонины