FEMA 427ترجمه ای از

کورش تسبیحی دانشجوی کارشناسی ارشد سازه دانشگاه اصفهان

در زمان های دور عمده ی تهدیداتی که انسانها با آن روبرو بودند تهدیدات طبیعی بودند. و یکی ا ز دالیل مهم تر بودن این نوع از تهدیدات از تهدیدات غیر طبیعی را تراکم کمتر و تکنولوژی پائین تر آن زمان نسبط به حال دانست. با رشد تکنولوژی انسانها از جهاتی

به هم نزدیک و از جهاتی ازهم دور شدند ) تفاوت های فکری و عقیدتی ( تهداداتی که جوامع امروزی با آن دست به گریبان هستند از تهدیدات طبیعی ، پا را فراتر گذاشته و در

چند دهه اخیر با تهدیداتی از جمله تهدیدات تررویستی روبه رو هستند .

تهدیدات تروریستی خود به چند دسته تقسیم می شوند که از جمله آنها می توان به حمالت انفجاری ، حمالت میکروبیلوژیکی و شیمیایی و... اشاره کرد . این کتاب بیشتر به

حمالت انفجاری می پردازد.

تهدیدات انفجاری به دو گروه اساسی تقسیم می شوند دسته ی اول دسته ای هستند که معموال در خارج یا زیر ساختمان رخ می دهند این نوع از حمالت معموال توسط خودروهای

بمب گذاری شده انجام می پذیرد . وزن ماده ی منفجره بیشتر از گروه دوم می باشداما فاصله مرکز انفجار در این نوع بیشتر از دسته دوم است.

دسته ی دوم بمب های قابل حمل با دست می باشد که معموال در مکان های شلوغ یا در 5مکان های حساس قرر داده می شوند . وزن ماده ی منفجره این نوع از حمالت حدود

پند تی ان تی می باشد. این نوع از حمالت در مکان های بسته صورت می گیرد و10تا به همین دلیل باعث انعکاس و تشدید اثر انفجار بمب می شود.

طرح شماتیک یک خودروی بمب گذاری شده و پارامتر های موثر بر آن1-2شکل

فشار طراحی کمتر از پیک فشار است و از دالیل این امر

احتمال کم حمله مستقیم-1سخت بودن کمی کردن خطرات ایجاد شده توسط انسان-2

تعریف نیروی انفجار3.1فشرده . هوای ی جبه یکسری از انفجار موج گویند انفجار را انفجار موج و گرما،صدا نور، شکل به انرژی سریع انتشار

. ، فشار مرکز از دور با فشار های کره این است شده تشکیل کنند می حرکت انفجار مرکز خارج سمت به که کروی

می . فشار تشدید باعث و کرده بازتاب کنند می برخورد مانعی یا سطح به ها جبه این که زمانی در شود می تر ضعیفمحیطی . شرایط منفجره ی ماده مقدار ، هوا ،دمای سطح مشخصات به جمله از زیادی عوامل به تشدید این گردد

. ... تا تواند می انفجار موج دارد بستگی و انفجار بصورت 13محل زمان با سرعت به فشار این و گردد تشدید برابر . لرزه زمین یک مانند که یابد می انتقال زمین لرزش راه از انفجار از بخشی خارجی های انفجار در یابد می کاهش نمایی

. باشد می کوچک ی دوره و زیاد شدت با ی

است . فاصله سوم ریشه و سالح ی اندازه از تابعی فشار پیک

خسارت 1-4 میزان پیشگوئی . ی جمله از که دارد بستگی زیادی عوامل به مورد این کرد پیشبینی را مجروحین و صدمات میزان توان نمی دقیق بطور

. نشسته ، فرد موقعیت دیگر طرف از کرد اشاره آنها ارتفاع و اطراف های ساختمان چیدمان شکل به توان می آنهاموثر ها کشته یا و مجروحین تعداد در تواند می بودن انفجار به پشت یا بودن انفجار به ،رو فرد بودن ایستاده یا بودن

باشد.

فاصله ، سالح ی اندازه اساس بر را انتظار مورد مجروحین و خسارت میزان توان می ها قطعیت عدم این وجود با. کرد بینی پیش ساختمان سازه ی باره در فرضیاتی و انفجار

خرابی 2-4 های مکانیزمی دسته دو به توان می را انفجار هوایی موج توسط آمده بوجود های و- 1خرابی مستقیم پیشرونده- 2خرابی خرابی

. کرد تقسیم

خرابی موجب خود ی نوبه به تواند می که آید می وجود به انفجار از ناشی فشرده هوای جبه بوسیله مستقیم خرابی. شود ها ستون و طبقات کف ، سقف ، ها پنجره خارجی های دیوار موضعی

خرابی . افتد می اتفاق دیگر المان به المانی از موضعی های خرابی یافتن گسترش واسطه به پیشرونده خرابیهای مشخصه به این که شوند بیشتری ی ها خرابی موجب و کند پیشرف که نیست ممکن یا است ممکن موضعی

. . دهد می رخ باشد داشته قرار بحرانی باربر اعضای نزدیکی در انفجار که زمانی پیشرونده خرابی دارد بستگی طراحیباال ) ( به رو حرکت با انفجار منبع به بسته همچنین و شود می میرا دهنه به دهنه ها کناره به حرکت با پیشرونده خرابی

شود . میرا پائین به رو یا

شده طراحی آن برای ساختمان که باشد فشاری برابر چندین است ممکن شود می وارد ساختمان به که فشاریبرای. ) باال به رو فشار مانند نشده طراحی عضو یا ساختمان که کند عمل جهتی در اسد ممکن انفجار فشار این استکردن (. خرد باعث و داده حل را خارجی های دیوار انفجار موج ابتدا در که است نحو این به پاسخ تاریخچه طبقات کف . سقف ، شوند می وارد ساختمان داخل به و یابند می گسترش انفجار های موج که همچنان شود می ها شیشه و دیوار

. دهند می حل پائین به رو را کف و باال به رو را

4-2شکل

ها سقف در خرابی ، دارند کمتری مساحت که ای سازه المانهای سایر به نسبت ها کف و سقف زیاد مساحت دلیل به . ،خرابی داخلی های انفجار در است تر معمول شود می انجام شده گذاری بمب های ماشین ی وسیله به که حمالتی در

. است معمول نیز انفجار منبع به بودن نزدیک دلیل به سقف

. های سالح در شود می آنها جانبی های گاه تکیه رفتن ازبین به توجه با ها ستون ناپایداری منجربه سقف رفتن بین از. شود می ایجاد انفجار مرکز به نزدیک ای سازه آجزای برای مشکالتی شوند می آورده ساختمان داخل به که حمل قابل

جمله : از

انفجار -1 مرکز زیر در سقف موضعی خرابیسالح -2 باالیی سقف در موضعی آسیب و خرابینزدیک -3 بتنی ای سازه اجزاء و نزدیک بنائی های دیوار به وارده موضعی آسیب و خرابیکشی -4 لوله سیستم و ها پنجره ، کاذب های سقف ، ساز جدا های دیوار مانند ای سازه غیر اجزای خرابیو ...-5 کامپیوتر ، مبلمان ی شده خراب اجزای شدن پرتاب

مهم های مکان در منفجره ی ماده که دهند می رخ زمانی شوند می پیشرونده های خرابی منجربه که بیشتر های خرابی. شوند داده قرار ، ستون مانند باربر ای سازه عناصر نزدیک و

می نام را آنها زیر در که دارند خاصی های ویژگی مخاطرات این ، باد یا زلزله جمله از مخاطرات سایر با مقایسه دربریم.

یک -1 در فشار پیک حال این با است طبیعی مخاطرات از بیشتر مراتب به شده ایجاد موضعی فشار شدتاز بیشتر گیرد می قرار ماشین انفجار مورد که . 100psiساختمانی در انتظار مورد خرابی ی عمده شود نمی

است . انفجار محل به نزدیک نواحی

یابد .-2 می کاهش سرعت به فاصله افزایش با انفجار فشار

بواسطه زیادی خیلی تغییرات است ممکن ، انفجار روبه روبه وجه بخصوص ، ساختمان بر وارده انفجار فشار . خرابی باعث بیشتر خطرات سایر به نسبت انفجار موج ، نتیجه یک عنوان به باشد داشته وجود انفجار از فاصله

. شود می موضعی

3-. گیرند می اندازه ثانیه میلی با را آن که درحدی است کوتاه بسیار انفجار رخداد استمرار

بین زمانی انفجار که حالی در کند می عمل بیشتر یا دقیقه چند برای باد و ثانیه چند حدود ،زلزله مقایسه تا 10برای100. کند می عمل ثانیه میلی

3-4) صدمات ) مجروحین و خسارت بین ی رابطه . باعث گذشته های حادثه در ساختمان شدن متالشی شود میر و مرگ یا جراحت به است ممکن خسارت از نوع سه

. سال گذاری بمب در است شده زیادی میر و از 90نزدیک Oklahomaشهر 1995مرگ را خود جان ساکنان درصددادند بودند . دست کرده گیر بتنی های دال های حفره و ها مکان در بازماندگان از .بسیاری

ی 4-3شکل فروریخته دولتی ساختمان خارجی Alfred P. Murrahنمای

. به بریزد فرو که است ممکن نیز کناری های ساختمان اما ، دارد ریختن فرو برای را احتمال بیشترین هدف مورد ساختمان چه اگر

شهر در مثال جمعا Oklahomaعنوان فروریزی باعث گذاری شد 9بمب و .ساختمان مسلح غیر ساختمان آنها بیشترنبود ساکن آنها در کسی حمله زمان در خوشبختانه که بودند بنایی ی .ساختمان متحده ایاالت سفارت گذاری بمب در

سال در کنیا نایروبی در ساختمان 1998آمریکا فروریزی ها Uffundiبا صد ،موجب سفارت مجاور بتنی ،ساختمانشد .کشته

تولید انفجار توسط که ای سازه غیر اجزاء و آوار شدن پرتاب واسطه به ساکنین ، اند مانده برجا پا که هایی ساختمان درآجزای پرتاب وسیله به ها آسیب این است ممکن انفجار شدت به بسته موارد از بعضی در که شوند می مجروح اند شده

شوند ایجاد خارجی های دیوار یا ای لیست . سازه اند شده آسیب باعث که خارجی دیوار های خرابی از نمونه چند زیر دراند .شده

شهر -1 گذاری دادند Oklahomaدربمب دست از شده تولید ای سازه آوار بدلیل را جانشان نفر چندین ،.سال -2 گذاری بمب از Khobarبرج 1996در باالی 19بیش سرعت با های پرتابه بواسطه آمریکایی کار تعمیر

دادند دست از خارجی های دیوار از شده و .تولید ها دال بین قوی اتصاالت با ساخته پیش آرمه بتن همگی ها دیواربودند . دیوار

برج 4-4شکل خارجی خارجی Khobarنمای های دیوار خرابی با

در -3 آمریکا سفارت گذاری بمب سال Dar es Salaamدر در تانزانیا کشور غیر 1998در خارجی های دیوارشد خم داخل به بتنی خمشی قاب در بنایی در . مسلح و ها پرتابه کمتر نسبت به تولید باعث قوی خیلی ساخت

نمرد کسی رخداد این در که شد ساکنان کمتر جراحت .نتیجه

ای سازه غیر های خرابی یا ها پرتابه علت به افرادی است ممکن نبیند ای سازه خسارت هیچ ساختمان اگر حتی . ساختمان های شیشه شکستگی شد رساندن آسیب به منجرب که ای سازه غیر خرابی از مثال یک شوند مجروح

Regency شهر گذاری بمب ساختمان Oklahomaدر تا داشت Murrah 500 feetکه تا . فاصله حادثه این درشکستند 10 ها شیشه انفجار محل از تر دور که . بلوک هست کنیا نایروبی در آمریکا سفارت گذاری بمب دیگر مثال

پرتاب باعث و داد رخ بود، شلوغ بسیار گذاری بمب زمان در که شهر اصلی های تقاطع از یکی محل در انفجارشد جمعیت سمست به شده خورد های پنجره .شیشه های شیشه خرده بواسطه آمریکا سفیر چشم حادثه این در

دید آسیب بزرگ .های

جدول در مجروحین و خرابی انواع بین ی رابطه است 4-1خالصه .آمده

انفجاری 4-5شکل حمله مورد ساختمان در ای سازه غیر های خسارت

طراحی 1-5 رویکرد اهداف

. جمعیت پر که هایی سازه در طراحی از هدف نیست ممکن ، نبیند آسیبی هیچ قوی های انفجار در که سازه یک طراحیها هتل ، ها فروشگاه ، ادارات به توان می ها سازه این جمله از و باشد می ها کشته تعداد رساندن حداقل به باشند می

. . نباشد استفاده قابل ساختمان انفجار از پس است ممکن هال این با کرد اشاره مسکونی های مجتمع و

به وارده خسارت کاهش اول دارد وجود سازه طراحی برای اصلی هدف چند ، انفجار در ساکنین جان از محافظت برایسکنه . از کامل تخلیه زمان تا ساختمان ماندن پابرجا دوم و پیشرونده خرابی از گیری جلو و ساختمان

جلوگیری زیاد مقدار با منفجرده مواد ورود از دسترسی میزان و ورودی کردن محدود با توان می ساختمان طراحی درکرد .

. سازه برای باشد می سازه طراحی در اصلی هدف پیشرونده خرابی از جلوگیری ، تروریستی حمالت تاریخچه توجه بااز نوع این که کرد استفاده طراحی پائین سطوح از توان می نیستند زیادی جمعیت دارای که معمولی مسکونی هایبرابر در اعضا طراحی از توان می جمعیت پر های ساختمان و مهم های سازه برای اما باشد می نیز اقتصادی طراحی

. . برد می زیادی زمان و زیاد ی هزینه طراحی از نوع این البته کرد استفاده انفجار

امکانات و افراد احیای و نجات امکان ، تخلیه امکان کردن بهینه به توان می تر مهم های سازه برای طراحی در . پرتابه تولید باعث که ها پنجره و خارجی های دیوار خرابی از ناشی آوار کاهش کرد اشاره اضافه الکتریکی و مکانیکی . استفاده و مناسب مصالح انتخاب با هدف این است مهم ساکنان جان از محافظت و صدمات کاهش در نیز شوند می ها . خوب طراحی یک آید می بدس اجزائ سایر با آن ارتباط و المان مقاومت نصبت یا مقاومت اسا بر طراحی روش از

طراحی یک آخر در و شود می تلفات تعدا شدن حداقل باعث که کنیم پیشبینی را خرابی مد بتوانیم تا شود می باعث. است طراحی های تیم دیگر و امنیت و سازه و معماری جمله از زمینه چند اساس بر خوب

امنیتی 2-5 اصول. . است شده داده نشان نموداری صورت به زیر در که کند می بیان امنیت مفهوم برای را اساسی اصل چند بخص این

داد رخ حمله اگر مرحله در و کنیم جلوگیری وقوع از قبل تروریستی حمالت از که است این بر فرض ال ایده حالت در . به تروریست که رود می کار به زمان فریب و کنیم گیری جلو حمله پیشروی از دفاعی الیه یک امنیتی نیروهای بوسیله

غلط . راهنمایی با همچنین است مهم خیلی قسمت آن کند فکر که حالی در کند حمله نیست مهم که قسمت یک . سازه مقاومت بحث در مرحله آخرین عنوان به و یافت دست هدف این به توان می حیاتی غیر مناطق به تروریست

. کنیم می محدود را پیشرونده خرابی و شدن پرتاب باالی پتانسیل با های خرابه ، جان حفظ برای

. یابیم می دست زیر اهداف به شوند اجرا درستی به فیزیکی امنیت اقدامات اگر

حمله -1 از گیری جلو

گذاری بمب خودروی کردن پارک مانند یافت دست هدف این به توان می تروریست برای شرایط کردن تر سخت باجاده کنار در شده

. نیست سود به خیلی ساختمان یک امنیت نبودن مشخص حد از بیش یا بودن مشخص حد از بیش دیگر طرف از

حمله -2 در تاخیر

زمانی هدف این است موثر بسیار حمله تاخیر در منظره و معماری طرح یک دهد رخ تروریستی حمله یک اگردر . را زمانی یک این که است مشکل بسیار آن به رسیدن یا هدف به حمله که کند فکر تروریست که آید می بدست

. نظر در با دهد می را حمله شروع از بیش را حمله از جلوگیری احتماال یا و رسیدن برای امنیتی نیروهای اختیارپیشگیری منطقه این آورد بوجود را تاخیر این توان می حیاتی و عمومی های مکان بین پیشگیری منطقه یک گرفتن

. باشد ساختمان مختلف های قسمت عملکرد کردن جدا یا دار مانع میدان ، مارپیچی بصورت تواند می

حمله -3 اثر کردن کم

عمومی الیه یک خارجی الیه و باشد می امنیتی های الیه گرفتن نظر در ، اهداف این به یابی دست برای موثر راه یکافزایش نیز امنیتی تدابیر میزان کنترل اتاق مانند تر حیاتی مناطق به تا کنیم حرکت داخل سمت به هرچه و باشد می

. . افتد نمی خطر به کامل بطور اصلی منطقه ، برود بین از الیه یک اگر طرح این با یابد می

. که معنا بدین باشد داشته یکنواخت طور به امنیتی باید رینگ هر ، بخش اطمینان طراحی یک به یابی دست برای . برای باشد مساوی ها قسمت دیگر یا جنوبی قسمت با الیه مقاومت شمالی قسمت در خارجی الیه در مثال

به بیشتر . FEMA 426اتالعات فرمائید مراجعه

منطقه 1-6 آن های ویژگی و ساختمان مکاناین که کرد دور بمب احتمالی محل از را هدف باید یابد می کاهش سرعت به فاصله با انفجار موج فشار آنکه بدلیل

. آورد بدست حیاتی اهداف از نقلیه وسایل کردن دور و هدف دور امنیت خطوط گرفتن نظر در با توان می را مهم

پیرامونی 1-1-6 خطوط . سالح حمل از جلوگیری برای پیرامونی خطوط کرد حراست آن از توان می که است ی خط دورترین پیرامونی خطوط . ) محافظ ) ی بوسیله خط این شوند می گرفته نظر در شده گذاری بمب کامیون یا شده گذاری بمب ماشین سنگین های

. شود می حمایت انسانی و فیزیکی های

دارند قرار ها شهر در ها ساختمان موارد از خیلی در باشد دور هدف از امکان حد تا پیرامونی محیط که شود می توصیهمی محدود ها گزینه موارد این در ، گیرد قرار ساختمان از دور خیلی پیرامونی خط که باشد نمی پذیر امکان چندان و

. توان می حتی داد قرار ، مانع و درخت کاشت یا بند راه زیادی تعداد با رو پیاده در توان می را پیرامونی خط و باشندنداد . نواحی از بعضی در توقف یا پارک اجازه

دسترسی 2-1-6 کنترل ناحیهرا . موانعی توانند می هم همکاری با مهندسان و معماران دارد عهده به را ها ماشین بازرسی و کنترل وظیفه ناحیه این

. جلو کند عبور آنها از و خرد را موانع این نتواند خودرویی هیچ ای گونه به کنند ایجاد ها خودرو ورود از جلوگیری برایو . پیرامونی محیط بین فاصله افزایش با باشد می پیرامونی محیط های هدف از یکی تاخیر ایجاد و سد ایجاد و گیری

. کند می بیشتری تاخیر تروریست ، ساختمان خارج

در شده مخفی مقاومت پر های کابل ، ها فواره ، ها پله ، ها مجسمه ، ها ماشین ای دایره حرکت مسیر ، درختان . بهتر ، باال موانع از ترکیبی استفاده هستند تروریستی حمالت در تاخیر ی کننده ایجاد موانع جمله از ها بوته و ها شمشاد

. شود ها تروریست حرک از مانع تواند می

سرعت کاهش این و نیایند داخل راحتی به شوند می وارد خیابان از که هایی ماشین تا باشد ای گونه به باید ورودی درب . پارکینگ محل باشد داشته را خود عادی کارکرد ورودی و نشود ایجاد زیادی خیلی ترافیک تا باشد ای گونه به باید

باشد . دور ساختمان از دارد امکان که آنجا تا خودروها

کنار در آنرا ساختمان زیر در پارکینگ دادن قرار جای ،به نبود امکان این اگر و باشد دور اصلی ساختمان از باید پارکینگتر محدود را دسترسی ، بود زمینی زیر یا باز رو و ساختمان نزیکی در پارکینگ اگر و داد قرار زمین زیر در و ساختمان

شود . داده ساختمان ساکنین به پارک ی اجازه و کرده

محافظ 3-1-6 فیزیکی موانع. شوند : می داده توضیح زیر در کدام هر که متحرک و ثابت دارد وجود فیزیکی مانع نوع دو

ثابت 1-3-1-6 موانعمی ساخته محل در موانع از نوع این اکثر و کند می گیری جلو نقلیه وسایل حرکت از و بوده ثابت موانع از نوع این

شوند.

کارایی شده چمن های تپه یا درخت از استفاده مستقیم صورت به تروریستی ی حمله کم ریسک با های ساختمان برای . این برای که کنند عبور نتوانند ها ماشین تا باشند بلند کافی ی اندازه به باید اندازها چشم و ها باکس فلور دارد را الزم

کرد . استفاده ماشین سپر از تر بلند های دیوار از توان می منظور

جیپ ) معموال خودرو سپر ی اندازه به ارتفاعی و دارند قرار روسازی زیر اینچ چند میزان به که هایی جدول از استفادههای ماشن .suvیا . باشد ( می موثر نیز ها جدول شکل بودن زمخت باشد می آمد کار نیز دارند

هر در که بتن از شده پر فوالدی ی لوله یک که باشد می ای پایه ستون یا بوالرد ، ثابت موانع این مقاوم و مرسوم نوع . بوالرد بودن مقاوم برای شود جلوگیری عابرین با ها خودرو برخورد از تا شوند می داده قرار رو پیاده کنار در فیت چند

. بیشتر نیز ماشی ارتفاع از باید نیز بوالرد ارتفاع باشند نیز قوی پی دارای و فروکرده زمین در فیت چندین را آنها بیدضوابط. طبق نیز ها بوالرد ی فاصله ADA(American disabilities Act)باشد

، نفجار برابر در مقاومت برای الزم بوالرد تعداد ، ماشین عرض ، کمترین فاصله این که شود می تعین