نگهداري و تعميرات بر اساس HSE

موسی مدرس: مهندسنصیر بابایی

فهرست-انواع سیستم نت1

نت بهسازی1-1• نت ترمیمی1-2• نت پیشگیرانه مبتنی بر زمان1-3• نت پیشگیرانه مبتنی بر شرایط1-3• نت موثر1-4• PM-طراحی، پیاده سازی و گردش کار سیتم 2•واحد نت2-1• مراحل گذر از نت سنتی به مدرن 2-2• طراحی2-3• برنامه ریزی و گردش کار2-4••2-5 CMMS

فهرست و آموزش كار با نرم افزار ISO 9001- نگهداري و تعميرات بر اساس 3•

ISOxpress 9001:2008 و نوع رویکرد9001 ایزو 3-1• و الزامات مورد نیاز9001 جایگاه نت در ایزو 3-2• ISOxpress 9001:2008 معرفی و اموزش کار با نرم افزار 3-3•

•4- HSEدر نت تعاریف4-1• آیین نا مه های ایمنی مربوط به کار با انواع تجهیزات4-1• ارزیابی ریسک در نت4-2• روشهای کاهش ریسک 4-3•HSE- تقابل نت و 5• استراتژی انتخابی نت5-1•

مقدمه

همگام با توسعه روز افزون در صنایع مختلف و با توجه به اهمیت نگهداری •و یا حتی خدماتی سالمت و دوام یک سازمان صنعتی ، تولیدی تعمیر در و

مستقیم و غیر مستقیم غیر قابل انکار نگهداری و و با عنایت بر تاثیرات سودآوری آنها ، علم نگهداری و تعمیرات بر دوام و پابرجایی صنایع و

صنایع و مصرف تعمیرات ) نت ( جهت برآورده نمودن انتظارات صاحبان قرار اکنون به صورت گسترده مورد استفاده کنندگان ابداع گردید و هم

.می گیرد

امروزه چالش های اساسی رودرروی دست اندرکاران امور مربوط به نت •تکنیک ها نیست ، بلکه تصمیم گیری دررابطه با انتخاب تنها یادگیری این

.تکنیک های نت برای هر یک از تجهیزات میباشد بهترین گزینه و موثرترین بهبود و ارتقاء کیفی عملکرد ماشین اگر گزینه درست انتخاب شود ،امکان

.آالت بوجود آمده و همزمان با آن هزینه های نت کاهش پیدا خواهد نمود

مقدمه

انتخاب نادرست نتیجه ای جز برعکس افزایش مشکالت سازمان و کمرنگ شدن

چالش .اثربخشی نت بدنبال نخواهد داشت مدیران نت با آن روبرو های اصلی که

هستند عبارتند از :انتخاب مناسب ترین تکنیک نت روش برخورد با هر نوع شکست و از کار

افتادگیتمامی انتظارات مربوط به صاحبان برآورد

کاربران صنایع وانتخاب بهترین روش مبتنی بر حداقل هزینه حفظ ایمنی و سالمت دستگاه ها و کارکنان

نت

اهداف نت

تاریخچه

انواع سیستم نت

مقدمه

وضعیت تجهیزات

فرسودهWorn-out

از كار افتادهDisabled

قابل بهره برداريProductive

انواع سیستم نت

MIبهسازی

می باشد چرا افزوده بدون ارزشنت یک فعالیت که در هنگام تعمیرات تجهیزات از خط تولید

به سیستم خارج و در همان زمان یک منبع هزینهتحمیل می شود. یک وسیله ایده ال وسیله است

که هیچگاه از خط تولید خارج نشده و هیچ گونه هزینه ای برای نت ان صرف نشود. در نگاه اول

این مسئله غیر ممکن به نظر برسد ولی خواست بازار و افزایش تکنولوژی در برخی تولیدات ویژه

ان را تا حدودی عملی نموده است.

MIبهسازی

استراتژیمی توان نت را حذف کرد؟ اگر نه،•می توان نت را کاهش داد؟ اگر نه،•می توان نت را آسان نمود؟•

فعالیتهای کلیدی نت:(Cleaning)تمیز کردن•(Tightening)اتصال بندی•(Lubricating)روانکاری •(Replacing)تعویض•

مواد خود روانکاری شده و یا عدم نیاز به روانکاری مجدد

استفاده از قطعات با کیفیت -1ایجاد فضای مناسب کاری -2

عدم اتصال بیش از دو قظعه با یک اتصال -3دهنده

استفاده از تکنولوژmی جدید-4

(CM)ترمیمی

ترمیمی کار کردن تا حد خرابی

هزینه باالی تعمیرات–در دسترس بودن پایین ماشین –

االت

(CM)ترمیمی

زمان

R.A.F.: تعمير پس ازشكست

شكستهزينه

R.A.F.

(Fix it after it Breaks )

(CM)ترمیمی

معایب- كاهش ايمني کار با ماشين آالت . 1- عدم برنامه ريزي دقيق توليد به علت بروز مشکالت 2

کمي و کيفي . - نياز به گروه تعميراتي قوي و آماده به کار . 3- افزايش زمان تعميرات بعلت مشاهده خرابيهاي فرعي . 4- نياز به ذخيره و انبار کردن وسيع قطعات . 5

مزایا:•مدیریت آسان•

– مبتنی بر زمان(PM)پیشگیرانه

پیشگیرانه نت بر اساس زمان عملکرد دستگاه

(Fix it before it breaks ) جلوگيري از فرسايش غيرعادي اجزا ماشين و هدف:

کاهش توقفات اضطراري ماشين آالت . MTTFزمان بندی بر اساس منحنی

– مبتنی بر زمان(PM)پیشگیرانه

هزينه

زمان

Service chart

– مبتنی بر زمان(PM)پیشگیرانه

فعاليتهاي نت پيشگيرانه عبارتند از :

: جلوگيري از فرسايش غيرعادي اجزاء ماشين- 1نظافت ، آچارکشي و روانسازي )روغنکاري و

گريسکاري(

: تعمير و تعويض هاي کاهش توقفات اضطراري- 2دوره اي مطابق با برنامه زماني از پيش تعيين

شده .

– مبتنی بر زمان(PM)پیشگیرانه

معایب:”تاثیر متغیر های خاص بر عمر عملکردی

ماشین“ باز وبست بيش از اندازه

خطرپذيري ناشي ازبازوبست زودرس زمان تلف شده باز و بست

نيازبه متخصص در هر باز وبست

پایش –(PM)پیشگیرانه (CM)وضعیت

روشهای پایش وضعیت:

آنالیز روغن

آنالیز ارتعاشات

انالیز حرارتی

آلتراسونیک

آنالیز جریان موتور

پارامترهای فرایند

بازرسی بصری

استفاده از وضعیت عملکردی واقعی ماشین االت

بهینه سازی در دسترس بودن

بهینه سازی کل سیستم

و تولید

 Tribologyآنالیز روغن و انجام آزمايشات و بررسي تغييرات شيميايي و

فيزيكي و اندازه گيري ميزان و نوع ذرات داخل روغن ضمن تشخيص معايب كنوني و احتمالي در

نيز PM اصالح و برنامه ريزي مجدد برنامه هاي.كمك مي كند

 آنالیز ارتعاشات: اندازه گيري پارامترهاي ارتعاشي تجهيزات مانند

سرعت ، جابجايي و شتاب و با توجه به فركانس پيك ، عيب اجزاي دوار از قبيل عدم باالنس ، عدم وجود روانكار ، هم محور نبودن و... تشخيص داده

مي شود و راه حل مناسب پيشنهاد مي گردد.

 آنالیز حرارتیبا عكسبرداري مادون قرمز از تجهيزات و قطعات و مشخص نمودن چگونگي پراكندگي و ميزان حرارت

بر روي آنها عيب هاي موجود تشخيص داده مي .شود

پایش وضعیت –(PM)پیشگیرانه

هزينه

زمان

نت موثر

(Don’t just fix it, improve it )استفاده تلفیقی از تمامی روش های نت به •

منظور:- کاهش هزینه ها1•- افزایش ایمنی و سالمتی کار2•- افزایش اثر بخشی تجهیزات3•- استمرار تولید4•

آنالیز نت انتخابی

محاسبه میزان اثربخشی تجهیزات•

ييزات * نرخ کارآي تجهيت دسترسيزات = قابلي تجهي کلي اثر بخشداتيت توليفينسبت ک زات*يتجه

قابلیت دسترسی تجهیزات= زمان دسترسی مورد نیاز/)زمان های دسترسی مورد نیاز- زمان های توقف(

نرخ کارایی تجهیزات=زمان اجرا/)زمان سیکل طراحی شده *تعداد خروجی(

نسبت کیفیت تولیدات= محصول ورودی/)محصول ورودی-عیوب کیفیتی(

طراحی، پیاده سازی و گردش کار PM و بکارگیری CMدر آن

یادآوری

نوع ماشين ميبايست براساس PMسيستمهاي •سيستم ، عمر كاركرد آنها ، آالت شركت

ساعت كار ماشين ، نوع سرويس ، توليد و بسياري ميزان مهارت اپراتورها ، آالت

فاكتورهاي ديگر مورد طراحي قرار گرفته و كتاب را نميتوان همانند PMاجرا گردد. سيستم

براساس يك الگوي موفق در شركت آشپزيديگر به مورد اجرا در آورد.

مزایاانبار مالي مهندسي نت خريد توليد مزايا رديف

× × كاهش حجم تعميرات 1

× × كاهش توقفات 2

× × كاهش دفعات تعميرات 3

× × × افزايش عمر مفيد تجهيزات 4

× افزايش ايمني پرسنل 5

× افزايش كيفيت محصول 6

× × كاهش اضافه كاري 7

× × افزايش قابليت دسترسي به تجهيزات 8

× × × كاهش ميزان موجودي قطعات 9

×بهبود ميزان دسترسي به اطالعات براي مشخصات

ماشينها 10

×كاهش هزينه نت )استفاده بهتر از نيروي انساني و

اقالم مصرفي نت( 11

× كاهش هزينه نت درهر واحد محصول 12

واحد نت

نکات:- شناسنامه نت مشخصات تجهیزات را شامل شود.1 -فرم در خواست کار متناسب با نیازهای همان 2

صنعت- فرم دستور کار جامع و کامال کاربردی3

متناسب با تجهیزات و بر اساس دستوالعمل نگهداری سازنده دستگاه(PM)فرم

-تعریف گردش کار سیستم نت عدم استفاده از 4 نرم افزار های از قبل طراحی شده برای یک سازمان نو پا

در زمینه نت- فرم بازرسی و سرویس و نگهداری5

واحد نت

در راه اندازي يك واحد نت در سازمان از كجا بايد •آغاز نمود ؟

ايجاد يک هسته مرکزي با عنوان هدف •سيستم نت جهت ثبت و کنترل کليه امور نگهداري و

.تعميرات بر روي تجهيزاتمراحل مستند سازی در تمامی روشهای نت:

- تقسیم بندی کل سیستم به تجهیزات مورد استفاده 1- مشخص کردن و انتصاب یک کد به هر کدام از تجهیزات و ماشین آالت با توجه به تقسیم بندی 2

انجام شده در بند یک - تهیه یک فایل جداگانه برای هر کدام از تجهیزات که این فایل می تواند شامل شناسنامه 3

ماشین االت، هزینه ها، برنامه های نت، دستورالعمل سازنده، موارد ایمنی مورد نیاز و .. باشد.

- تهیه فرم های مورد نیاز جهت گردش کار نت.4- ثبت تمامی وقایع انجام شده نت بر اساس فرم ها در فایل های مربوطه.5

طبقه بندی فعالیتهای نت با توجه به طراحی و برنامه ریزی

- نت روتین1

- نت اضطراری2

-بازسازی برنامه ریزی شده و متوقف کردن خط 3

تولید

-بازسازی، تعمیرات کلی و جابه جایی4

- نت پیشگیرانه5

طراحی

: مشخص کردن عناصر مورد نیاز برای انجام طراحی کار قبل از

شروع آن- تعیین محتوی کار انجامی1- مشخص کردن روش کار2- پیش بینی و فراهم کردن قطعات و مواد3- فراهم کردن تجهیزات ویژه مورد نیاز4- اختصاص کار به افراد ماهر در رابطه با کار انجامی5- بررسی مسایل ایمنی6

طراحی

- تکمیل سفارش کارها7تقسیم بندی زمان برای انجام تمام فعالیتها -8

تقسیم بندی هزینها نت -9فراهم اوردن سیستمی جهت کنترل نت -10

انجامیپیش بینی فعالیتهای تحمیلی به نت با -11

استقاده از روشهای پیشگویی کننده پایش وضعیت

طراحی

ساله5-3بلند مدت:

میان مدت: یک ماه تا یک سال

روز تا یک هفته1کوتاه مدت:

برنامه ریزی

برنامه ریزی به منظور انجام نت طراحی شده و اضطراری

(استفاده از زمان های مرده)بلند مدتبرنامه ریزی هفتگیبرنامه ریزی روزانهبرنامه ریزی

مراحل گذر از نت سنتی به مهندسی

از روش سنتی به مدرن - تغيير در باورها و تكنيكها1 نظم و انظباط کارگاهی و هماهنگی بین درك تغييرات -2

مدیرانپرسنل عمليات توليد و پشتيباني - کار گروهی 3 روشهای علمی و تکنیک های حل مسئله- آموزش 4 هزینه های پرسنلی و موادی - مدیریت دارایی ها5

تجهیزات و درآمد تجهیزات) خرید یا اجاره( - انبار قطعات به اندازه نیاز، نه - کنترل موجودی و انبار6

کمتر و نه بیشتر- انبار داری علمی و سیستماتیک)دسترسی آسان و شناسایی سریع( – ثبت سیستماتیک قطعات مصرفی و

مرکز هزینه ارتباط با

مراحل گذر از نت سنتی به مهندسی

ش�ده 7 ری�زی نام�ه ب�ر نت -TBM نت فعالیته�ای -پیش�گ�یرانه و� اص�الحی ب�ع�د از� تعری�ف تجه�یزات و مرک�ز دار�ایی، - انج�ا�م� محاس�با�ت� ه�زین�ه �س�اع�ت �مص�ر�ف� ش�د�ه�، قط�ع�ات� �مص�رف ش�د�ه�، ق�طع�ات پ�ی�ش ب�ی�نی� ش�د�ه و� �هز�ین�ه �ه�ا�ی� دی�گ�ر� �– م�ش�خص

�اختص�ا�ص زم�ا�ن، م�واد� - ,what,whom,where,when, whyش�د�ن و� �ن�یروی� ا�نس�ا�نی� ب�ه� ت�جه�ی�زات ت�وس�ط ب�رن�ام�ه� �ری�ز �در حک�م� ه�ا�ی

صدور کار

هم�اهنگی کام�ل بین م�دیران تولی�د و TBM- بهس�ازی 8نت�، اس�تف�اده از ر�وش ه�ای� ن�ت اص�الحی �ت�ا �ح�د �ممکن� و ک�اهش�

توقف های اضطراری تا حد ممکن

مراحل گذر از نت سنتی به مهندسی

CBM- نت بر اساس پایش وضعیت 9 Introduction & preparation phaseمرحله آماده سازی •

داشتن طرح توجیه فنی و اقتصادی و اهداف و استراتژی سازمانی، جلب حمایت مدیریت ارشد و پرسنل

Design phaseمرحله طراحی •مشخص شدن تجهیزات تحت برنامه طبق انالیز درجه اهمیت،

انتخاب روشهای پایش وضعیت، انتخاب محل های داده برداری و زمان داده برداری طبق، مشخص کردن امکانات مورد نیاز و

روش تهیه انها، تهیه دستورالعمل نحوه داده برداری پایش )مشخص کردن CMوضعیت، تهیه دستورالعمل نت بر اساس

CMحد آستانه(، تهیه فرمتها و روشهایی برای گزارش عملکرد

مراحل گذر از نت سنتی به مهندسی

implementation phase مرحله استقرار و اجرا • بر اساس دستورالعملهای تهیه CBMپیاده سازی سیستم

شده در مرحله طراحی، مشخص کردن هزینه های CM و ارتباط با مرکز هزینه، ارائه گزارش عملکرد به

صورت روتین، محاسبه منافع حاصله از بکارگیری ، تالش جهت فرهنگ سازیCBMروش

بهبود مستمر•

ممیزی برنامه و دستاورد های آن، تعریف پروژه های بهبود مستمر

مراحل گذر از نت سنتی به مهندسی

سیستم های مدیریت - خريد و تداركات10تامین کنندگان، ایجاد رقابت مابین آنها

TBM و یا BCMترکیب نت - نت پيش اقدام 11

بهبود مستمر- حسابرسی و سنجش کارها 12

نت یکپارچه فراگیر- نت بهره ور موثر 13

سازمان نت یکپارچه فراگیر

-       كاهش كل خرابيهاي اضطراري تجهيزات به 1% .75ميزان

% .25-       كاهش خريدهاي نت تا سطح 2

% 95-       افزايش دقت و عملكرد انبار نت تا سطح 3.

% .200تا مقدار PM-       افزايش اثربخشي 4

CMMSسیستم نت مکانیزه

•CMMS سيستم مديريت نگهداري و تعميرات نرم افزاري مي باشد. ايننيز EAM سيستم ها را با عنوان سيستم هاي مديريت دارايي سازمان

.مي شناسندتواناییها:•

امکان تعریف کدینگ بر روی : •و • تعم�یراتی- مجموع�ه ه�ای قطع�ات مح�ل ه�ای اس�تقرار- م�دلهای

ماشین آالت – پیمانکارها-تجهیزات مورد استفاده- ثبت • - تص�حیح( هش�دار- ( نت فع�الیت ه�ر ب�رای ری�زی برنام�ه

گزارش- ثبت توقفات و تقویم های کاریعدم موفقیت در بر خی سازمانها:

مربوط به عدم شناخت نيازها CMMS عامل اصلي شكست پروژه هايو انتخاب نادرست نرم افزار و پيمانكار ارايه دهنده آن مي باشد.

خدمات نگهدار سیستم زاگرس

شناخت نت موجود و پیشنهاد نت قابل استفاده • ماشین آالت.PMطراحی فرایند و

و CMMSبستر سازی مناسب جهت اجرای •طراحی نرم افزار نت مناسب با توجه به شرایط

سرویس و پیاده سازی سیستم سخت افزاری•PMنگهداری

و ISO 9001نگهداري و تعميرات بر اساس ISOxpress 9001:2008آموزش كار با نرم افزار

ISO 9001

•ISO 9001 توسط کمیتهISO/TC 176 مدیریت SC2کیفیت و تضمین کیفیت زیر مجموعه سیستم های کیفیتی تهیه شده است.

فرایندی:رویکرد•برونداد یک فرایند= درون داد فرایند بعدی

PDCAروش:

به ستانده ها - مجموعه فعاليتهايي است كه داده ها ) وروديها ( را 1 ) خروجيها ( تبديل مي كند .

هدايت شده در جهت - يك فعاليـت كه با استفاده از منابـع و بصـورت2داده ها به ستانده ها عمل مي كند را مي توان كسب توانايي براي تبديل

به عنوان يك فرايند در نظر گرفت .

رویکرد فرایندی

- درک و بر آورده کردن الزامات1•

- در نظر گرفتن فرایندها بر حسب ارزش افزوده2•

-دستیابی به نتایج مربوط به عملکرد و اثر بخشی 3•فرایندها

- بهبود مداوم فرایندهابر پایه اندازه گیری مبتنی بر 4•واقعیت

رویکرد فرایندی

PDCA

تعيين اهداف و فرايندهايي كه : Planning برنامه ریزی•براي حصول نتايج، در تطابق با الزامات مشتري و

خط مشي هاي سازمان مورد نياز هستند. : استقرار فرایندها Do اجرا•: پايش و اندازه گيري فرايندها و Check بررسی•

محصول بر طبق خط مشي ها، اهداف و الزامات محصول و نيز گزارش دهي نتايج

: انجام اقداماتي كه به طور مستمر Act اقدام•عملكرد فرايند را بهبود دهد

خط مشي

طرح ريزي

استقرار و اجرا

ارزيابي و اقدام اصالحي

بازنگري مديريت

بهبود بهبود مستمرمستمر

های مدیریت بر اساس اجزاءسيستم تئوری دمینگ

ISO 9001:2008- دامنه کاربرد1- مراجع الزامی2-تعاریف و اصطالحات3 الزامات مستند سازی2-4 الزامات عمومی، 1-4- سیستم مدیریت کیفیت: 4 خط 3-5 تمرکز بر مشتری، 2-5 تعهد مدیریت، 1-5- مسئو لیت مدیریت: 5

6-5 مسئولیت، اختیار و ارتباطات، 5-5 طرح ریزی، 4-5مشی کیفیت، بازنگری مدیریت

، زیر ساخت 3-6 منابع انسانی، 2-6فراهم آوری منابع، 1-6- مدیریت منابع: 6 محیط کار6-4

فرایندهای مرتبط با 2-7 طرح ریزی تحقق محصول، 1-7- تحقق محصول: 7 6-7 تولید و ارائه خدمات 5-7 خرید، 4-7 طراحی و تکوین، 3-7مشتری،

کنترل با ابزارهای پایش و اندازه گیری پایش و اندزه گیری، 2-8 کلیات، 1-8- اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و بهبود: 8

بهبود5-8 تجزیه و تحلیل داده ها، 4-8 کنترل محصول نا منطبق، 8-3

Vنمودار

و الزامات مورد نیاز9001جایگاه نت در ایزو

در قسمت مدیریت منابع و Iso 9001:2008نگهداری و تعمیرات در •در شاخه زیر ساخت قرار گرفته است.

الزامات:•- تهیه لیست تجهیزات1•- تعیین نیازهای نت و زمان انجام انها2•- برنامه ریزی نت3•- مشخص کردن روش نت4•- ثبت نت انجامی)واکنشی + پیش بینی+ اصالحی+پیش گویی(5•

رویکرد فرایندی در نت

محصول: خدمات نگهداری و تعمیراتمشتری: بخش تولید و مدیریت

رضایت: کاهش زمان توفقات اضطراری و کاهش هزینه نت و افزایش قابل اعتماد بودنمسئولیت مدیریت: برنامه ریزی و طراحی نت

منابع: منابع انسانی نت، تجهیزات نت، قطعات و تجهیزات یدکی

الزامات: مسایل ایمنی، محیط زیست، کتابچه راهنما و دستورالعمل سازنده

ISOXpress 9001نرم افزار

یک بانک اطالعاتی به منظور مدیریت سیستم •کنترل کیفیت ایزو

مزایا:•دخیره زمان و انرژی•افزایش تمرکز بر نواقص•کمک به بهبود مستمر• و ISOکمک به ایجاد سیستم مدیریت کیفیت •

مشخص کردن الزامات آن

خدمات نگهدار سیستم زاگرس

ISOطراحی نرم افزار فارسی •

مشاوره در زمینه مدیریت نت جهت برآورده •ISOکردن الزامات

HSE

HSE? Health / Safety /

Environment

ایمنی وبهداشت کار

در محیطه�ای ص�نعتی ب�ا وج�ود ماش�ین آالت و اب�زار ف�راوان ، غالب�اً ک�ارگران •در� مع�رض� مخ�اطرا�ت م�خت�ل�ف ق�رار د�ا�رن�د�. ب�ا �توس�عه ت�ک�نول�و�ژی و� اف�زای�ش ک�ار�بر�د ماش�ی�ن �در ا�م�ر� �تولی�د ن�ی�ز اح�تم�ال� مخ�اط�ر�ات �و ح�وادث� در �این گون�ه ب�اعث� نق�ص ت�ر م�یش�ود. س�وان�ح در �کا�رخان�ج�ات �ممک�ن �اس�ت مح�یطه�ا� زی�اد� عض�و ی�ا �ف�وت �اف�ر�اد �ش�ود� ک�ه �ب�ه س�هو�ل�ت �و�س�ر�عت قا�ب�ل ج�ب�ر�ان �نی�س�ت و ب�رای و� وقت� س�ا�زمان� �ف�ق�دان �ی�ک� �مت�خ�ص�ص ک�ه �س�ال�ها� �ب�رای �ت�رب�یت �او� س�رما�یه�

آید. مصرف� شد�ه ا�ست، زی�ان سن�گینی به ش�مار میدر س�ازمانهای تولی�دی ک�ه اص�ول و م�وازین )ایم�نی و حف�اظت ف�نی( مراع�ات •

نمیش�ود، روح�ی�ه کارکن�ان ن�یز �ض�عیف� و م�تزلزل ا�س�ت و کم�ت�ر امک�ا�ن دارد ک�ار�گر خ�وب و �ط�راز ا�ول در �خ�دمت چ�نین س�ا�زمانه�ایی م�ش�غول ب�ه ک�ار �باش�د. ف�ن�ی ح�ف�ا�ظت منظ�و�ر �ایم�نی� �و ا�ج�رای �ت�د�ابیر� �و �برنام�ه�ه�ایی �ب�ه� ب�ن�ا�ب�رای�ن� کا�ر�کن�ا�ن�، د�ر درج�ه اول اه�می�ت، در� را�س�تای ت�أ�مین �و �نگه�دار�ی �ن�یروی� �انس�انی، ب�ر�ن�امه�ه�ا�ی ق�را�ر دارد�. �در �ع�ین� ح�ال�، ، �ص�ر�ف� هز�ین�ه� �و تخص�ی�ص� اعتب�ا�ر� در جل�و�گ�ی�ری �از وس�ا�ی�ل �ج�ه�ت و� �اس�ت�قر�ار ت�دا�ب�یر� ا�ب�داع� ب�ه� �منظ�ور� س�ازم�ان�،�

حواد�ث، در مق�ابل منافع حا�ص�ل از� آن�، ان�دک و ناچی�ز �به� شما�ر م�یرو�د.

ایمنی وبهداشت کار

●ایمنی تعریف ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر،

( كه در تعریف علمی ایمنی آمده است، در واقع Hazardواژه )شرایطی است كه دارای پتانسیل رساندن آسیب به كاركنان، تجهیزات و ساختمان ها، از بین بردن مواد یا كاهش كارایی در

اجرای یك وظیفه از پیش تعیین شده می باشد. ( وجود دارد امكان وقوع اثرات منفی یادشده Hazardهنگامی كه )

وجود خواهد داشت. ●بهداشت

بهداشت به معنای مصون داشتن كاركنان از بیماری و سالم نگهداشتن وضعیت جسمانی و روانی آنهاست ایمنی به معنای محافظت كردن كاركنان از آسیب های مربوط به حوادث كاری

است.

ایمنی وبهداشت کار

حادثه و زمان رخداد آن؟حادثه یعنی رویداد، واقع و پیش آمد ناگوار و ناخوش آیند پیش •

بینی نشده که خارج از نظم عومی کار به وقوع می پیوندد و خسارات مالی و جانی در بردارد. حادثه زمانی اتفاق می افتد

که یکی از موارد زیر صادق باشد:- ناتوانی از پیش بینی وقوع آن •- ضعف در مقابله با آن •- ناتوانی برای فرار از آن •

ایمنی وبهداشت کار

عواقب حادثه؟- عواقب انسانی : 1خ�انواده • دی�ده حادث�ه اف�راد ک�ه ش�ود می م�وجب کارکن�ان دی�دگی حادث�ه

آن�ان،همک�اران و خ�انواده ه�ای آن�ان احس�اس ن�اامنی کنن�د ک�ه این ام�ر خ�ود، ب�ر میزان بهره وری کار تأثیر منفی خواهد داشت.

- عواقب اجتماعی :2 از نظ�ر اجتم�اعی ب�ا کم ش�دن ن�یروی ک�ار، زیانه�ای اجتم�اعی ع�ارض می ش�ود •

و� �حض�ور �ا�ف�راد �حا�دث�ه �دی�ده د�ر جا�مع�ه، �ا�ث�رات� �س�ویی� �ب�ر رو�حی�ه� م�ر�دم،� ب�ویژه جوانان دارد.

- عواقب اقتصادی : 3از نظ�ر اقتص�ادی، ع�واقب ناش�ی از ب�روز ح�وادث ب�ه دو دس�ته تقس�یم می •

شند.زیانه�ای اقتص�ادی مس�تقیم ش�امل وقف�ه ک�ار، هزین�ه ه�ای درم�ان - زیانه�ای •

غیرمس�تقیم ک�ه �ب�ه م�را�تب �بیش�تر و گ�اه� ت�ا ده� برا�ب�ر زیانه�ا�ی مس�تقی�م ب�رآورد می شود.

ایمنی وبهداشت کار

طبق قانون؟ از حوادث وظایف کارفرمایان را در پیشگیری

- تأمین محیط کار ایمن بر اساس ضوابط و قوانین و مقررات ملی و بین •

المللی

- تأمین وسایل ایمنی و حفاظتی برای تک تک مشاغل و محیطهای کار به •

طور جداگانه و برای هر یک به تناسب نوع و میزان خطر آفرینی آنها

- تأمین وسایل کمکهای اولیه مناسب•

- تأمین تسهیالت الزم برای آموزش کارکنان نسبت به حوادث و وسایل •

ایمنی.

محیط زیست

كندكند درآن فعاليت مي درآن فعاليت مي سازمانسازمان موقعيتي كه يكموقعيتي كه يك يايا شرايطشرايطزيست زيست محيطمحيط،،قرارگيردقرارگيرد تاثيرآنتاثيرآن تواند تحتتواند تحت يا مييا مي

� شامل موجودات زنده گويند وگويند و ميمي � شامل موجودات زندهطبيعتا انسان انسان ( ( طبيعتا..نيز مي شودنيز مي شود كه درآن وجود دارند،كه درآن وجود دارند، ) )وديگر موجوداتوديگر موجودات

گياهان، خاك، منابع طبيعي، هوا، آب،:محيط شامل• آنها كه سازمان جانوران، انسان و روابط متقابل بين

.مي نمايد فعاليت در آندرون يك سازمان تا از يادآوري: محيط در اين تعريف•

.را دربر مي گيرد سيستم جهاني

انواع آلودگیهای زیست محیطی

آلودگي هواآلودگي هوا•

آلودگي خاکآلودگي خاک•

آلودگي آبآلودگي آب•

آیین نامه های حفاطتی تجهیزات کار

- ب�راي ص�یانت ن�یروي انس�انی و من�ابع م�ادي کش�ور رع�ایت 85- م�اده 1)جهت دس�تورال�عملهائ�ی ف�نی ح�ف�اظت ع�ال�ی ازطری�ق ش�و�راي ک�ه

ف�نی �( و وزا�رت به�داش�ت، درم�ان و آم�وزش پزش�کی ت�ا�مین ح�ف�اظتو ک�ار بهداش�ت ت�امین و اي حرف�ه بی�ماریه�اي� از )جهت �جلوگ�یر�ي

و� کارگاهه�ا�، ک�ارگر کلی�ه ب�ر�اي یش�ود،� م ت�دو�ین محی�ط �ک�ار( ک�ارفرم�ایان، کار�گران �و کارآم�وزان الزا�می است.

مس�ئولیت اج�راي مق�ررات و ض�وابط ف�نی وبهداش�ت ک�ار - 95- م�اده 2 موض�وع ذ�ک�ر ش�ده در م�اده وا�ح�دها�ي مس�ئولین� ی�ا کا�رفرم�ابرعه�ده�

مق�ررات �این85 ع�دم �رع�ایت اث�ر ب�ر . هرگ�اه� ب�ود ق�انو�ن خواه�د� ا�ز س�و�ي ده�د، م�ذک�ور رخ اي حا�دث�ه واح�د، م�س�ئولین� ی�ا ک�ارفرم�ا ی�ا مس�ئول م�ذکور از� نظ�ر کیف�ري� و ح�ق�وقی و ن�یز ش�خص کا�رفر�م�ا

مجازات�هاي� مند�رج در� این قانون� مسئو�ل است.

آیین نامه های حفاطتی تجهیزات کار

آیین نامه حفاظت عمومی در کارگاههاایین نامه حفاظت در مقابل خطرات وسایل انتفال نیرو

آیین نامه حفاطتی صنایع چوبآیین نامه حفاظتی صنایع شیشه

آیین نامه حفاظتی ماشین های سنگ زنیآیین نامه ایمنی دستگاه های مخلوط کن و هم زن در کارگاههاآیین نامه مقررات حفاظتی در ماشین های کنکاسور، خردکن

و اسیابآیین نامه حفاظتی مولد بخار و دیگ های آب گرم

آیین نامه حفاظتی پرس های تزریقی پالستیک و دایکاستآیین نامه مقررات حفاظتی پرسکاری)پرسکاری سری فلزات(

آیین نامه حفاظتی تعمیرگاههای سائط نقلیه

مدیریت و راهبری ایمنی ●مدیریت و راهبری ایمنی •مدیریت، مسئول ایمنی و بهداشت كاركنان است، همانگونه كه یك •

مدیر برای بهره وری و سودآوری مسئولیتی سنگین دارد، در مورد ایمنی و بهداشت نیز چنین وضعیتی صادق است تولید از دست رفته ممكن

است از طریق بهبود مدیریت مجددا به دست آید. اما هیچ راهی برای جبران تلفات انسانی كه در نتیجه بروز حوادث حاصل می شود، وجود

۱۵ندارد. این نكته مورد توافق متخصصان علم مدیریت است كه تنها درصد از مشكالت سازمان یا كارخانه ممكن است به وسیله كاركنان

درصد این مشكالت را می توان از ۸۵حل و كنترل شود، در صورتیكه طریق مدیریت مهار كرد.

●عوامل اصلی در مدیریت ایمنی •- برنامه ریزی ایمنی ۱•- سازماندهی ایمنی و فعالیت های آن ۲•- هدایت برنامه های ایمنی ۳•- كنترل عملكردها و نتایج حاصله ۴•

HSEسیستم های مدیریتی بین المللی

ISO14001

OHSAS18001

IMS

HSE-MS

PDCA

در نتارزيابي و مديريت ريسك

در اين بخش چگونگي تعيين عوامل بالقوه آسيب • و ارزيابي ريسك هاي مربوطه، براي HSEرسان

و همچنين كاهش اين نت تمام فعاليت ها/ خدمات ريسك ها مورد بررسي قرار مي گيرد.

)شناسایی تعيين عوامل بالقوه آسيب رسان-1 خطرات(

بر نت ارزيابي اثرات عوامل آسيب رسان - 2 انسان، سرمايه و محيط زيست

در نت ثبت عوامل بالقوه آسيب رسان-3 اقدامات كاهش ريسك- 4

تعیین خطرات نگهداری و تعمیرات

خطرات ایمنی- مکانیکی1

(Equipment)-تجهیزات(Tools)-وسایل

-الکتریکی2- پنوماتیکی)هوای فشرده(3- هیدرولیکی4- حرارتی5- احتراق و انفجار6- سقوط)-سقف های لغزنده، - کار در ارتفاع(7- منابع ذخیره انرژmی)مانند فنرها(8

تعیین خطرات نگهداری و تعمیرات

خطرات سالمتی- اثرات شیمیایی1

فرایندهای شیمیایی -تجهیزات پاک کننده-محصوالت واکنشی غیر قابل انتظار-گرد و خاک-

- اثرات فیزیکی2صدا-ارتعاش-حرارت-

تعیین خطرات نگهداری و تعمیرات

خطرات ارگونومی- بیومکانیکی1

-بلند کردن، هل دادن، کشیدن)کشیدن دستی(

- stretching, ending

- طراحی فرایند/کار2طراحی ضعیف وسایل-- –hard to access work locations- –ill fitting personal protective equipmentفرایندهی پیچیده--

روند ارزيابي ريسك

شناسايي خطرات

محاسبه ريسك

تصميم در مورد حد قابل تحمل

ريسك

آماده كردن طرح كنترل ريسك در

صورت لزوم

بازنگري كفايت طرح

احتمال وقوع

شدت پيامد

طبقه بندي فعاليتهاي

كاري

محاسبه ریسک

ميزان ميزان = =ريسكريسك

احتمال احتمال وقوعوقوع

شدت شدت پيامدپيامد

تواتر تواتر وقوعوقوع

*

*

شاخص احتمال

بيان توصيفي شاخص احتمال

دايمي ، حتمي تقريباx حتميخيلي محتمل

متحملــانس كمي بيش ازشـ

مساويشانس مساوي

كمـــــتراز شـــــانس مساوي

نامتحملخيلي نامتحمل

تقريباx غيرممكن

10987654321

شاخص شدت

بيان توصيفي شاخص شدت

مرگازكارافتادگي كلي دايمي

از كار افتادگي جدي دايميازكارافتادگي جزئي دايمي

هفت�ه ب�ا از كارافت�ادگي 3غيبت ك�اري بيش از بازگشتي

هفت�ه و ب�از ي�ابي كام�ل 3غيبت ك�اري بيش از پس از آن

هفت��ه وبازي��ابي 3 روز ت��ا 3غيبت ك��اري بين كامل پس از آن

روز و بازي��ابي كام��ل 3غيبت ك��اري كم��تراز پس ازآن

آسيب جزئي بدون از كارافتادگيعدم آسيب ديدگي

1098765 4321

شاخص تواتر

بيان توصيفي شاخص تواتر

.خطر به صورت دايمي وجودداردثانيـــه ظـــاهر مي 30خطـــر هـــر

.شودخطــر هــر يــك دقيقــه ظــاهر مي

.شود دقيقــه ظــاهر مي 3خطــر هــر

.شودخطــر هــر يــك ســاعت ظــاهر مي

شوداري ـظاهر مي ر ـشيفت ـك خـطر ـه

.شود خـطر ـهر ـيك هفـته ـظاهر مي ـشود

. .خطر هر يك ماه ظاهر مي شود

خـطر ـهر ـيك ـسال ـظاهر مي ـشود.

خـطر ـهر پنج ـسال ـظاهر مي ـشود.

10987654321

اولويت عمليات

اولويت عمليات ميزان ريسك

فورييك هفته اي

يك ماههيك ساله

رسيدگي فوري نياز ندارد ولي بايد تحت

نظر باشد

1000-800800-600600-400400-200

200كمتر از

روش كيفي محاسبه ريسكشدت حادثه

احتمال وقوع

صدمه زاي كم صدمه زا صدمه زاي شديد

بسيارنا محتمل ريسك جزئي

ريسك قابل تحمل

ريسك متوسط

نا محتملريسك قابل

تحملريسك متوسط

قابل غیرريسك تحمل

محتمل ريسك متوسطقابل غیرريسك

تحملريسك غيرقابل

تحمل

برنامه هاي پيشنهادي روش كيفي

سطح ريسك

فعاليت و برنامه زمانبندي

جزيي نيازي به عمل وهمچنين نگهداري سوابق نيست

قابل تحملكنترل بيشتري نياز نيست . بايد به راه حل مقرون به صرفه

توجه شود و همچنين اطمينان حاصل شود كه كنترل ها .برقرار هستند

متوسط 

بايد در جهت كاهش ريسك تالش شود ليكن هزينه هاي صرف شده بدقت بررسي و محدود شوند . اندازه گيري ميزان كاهش ريسك

.مي تواند در دوره هاي زماني مشخص انجام شودزماني كه ريسك متوسط در ارتباط با پيامدهاي صدمه زاي شديد

است ، بايد احتمال وقوع آن ريسك بدقت ارزيابي شده و براساس آن نياز به اف��������زايش و به��بود اندازه گيري هاي كنترلي بررسي

.شود

قابل توجهتا زمانيكه ريسك كاهش نيافته كار نبايد آغاز شود . منابع قابل توجهي بايد جهت كاهش ميزان ريسك تخصيص داده

.شوند

غير قابل تحمل

تا زمانيكه ريسك كاهش نيافته كار نبايد آغاز شود . اگر حتي با استفاده از تمامي منابع ، كاهش ريسك امكان پذير نباشد

.فعاليت كاري بايد متوقف شود

اقدامات کاهش ریسک در نت

حذف منبع انرژی هنگام تعمیرات•دانش استفاده و تجربه تعمیرکار•دانش سرپرست نت•توصیه های سازنده تجهیزات طبق منوال دستگاه•کاهش ریسک سالمتی ناشی از نقص غیر قابل انتظار با •

استفاده از تجهیزات حفاظتی فردیفراهم اوردن شرایط مطلوب جهت تعمیرات)دما، نور و ...(•مستند سازی تعمیرات جهت افزایش ایمنی•بررسی میزان استفاده استاندارد•حداقل نمودن خطاهای انسانی•

اقدامات کاهش ریسک در نت

انتخاب تجهیزاتشرایط کاری و ریسک سالمتی•فرد استفاده کننده•تجهیزات خود وسیله•فاکتورهای ارگونومی•فضای مناسب جهت انجام کار)شامل تعمیرات و کار در ارتفاع(•نوع انرژی های مصرفی و تولید شده)ارتعاش، صدا، حرارت، •

تشعشع(دارای استاندارد معتبر•دفترچه راهنما مناسب•

و نگهداری و تعمیراتHSEتقابل

؟HSEنت بر اساس استراتژی انتخابی

استراتژی انتخابی نت

سطح ریسک

استراتژی انتخابی نت

جزیی ترمیمی

قابل تحمل TBMترمیمی یا

متوسط TBM

قابل توجه CBM-TBM

غیر قابل تحمل CBM

خدمات نگهدار سیستم زاگرس

تعیین خطرات محیط کار و تجهیزات•

محاسبه ریسک و روشهای کاهش ریسک•

کار با تجهیزات مختلف و ارائه HSEآموزش •گواهینامه مورد تایید وزارت تعاون، کار و رفاه

اجتماعی

ارائه راه حل های ایمنی و حفاظت فنی•

91کارگاههای آموزشی پیش رو

مهندسی آنالیز روغن•مهندسی آنالیز ارتعاشات•مهندسی ترموگرافیک•نت بر اساس مدیریت دانش•نت بر اساس مدیریت ریسک•مدیریت و نگهداری نوین ماشین االت راه سازی••HSEدر پروژه های عمرانی

HSE طراحی تجهیزات مکانیکی بر اساس •HSE-MS

نگهداري و تعميرات بر اساس HSE

بابایی مدرس: موسی مهندسنصیر