ДРУШТВО ЗА ОСИГУРУВАЊЕ ИНСИГ МАКЕДОНИЈА АД СКОПЈЕ

УСЛОВИ ЗА ОСИГУРУВАЊЕ ТРОШОЦИ НА ПРЕКРШОЧНА И КРИВИЧНА

ПОСТАПКА И ПАРИЧЕН НАДОМЕСТОК ЗА ПОВРЕДИ НА ВОЗАЧОТ

ОДГОВОРЕН ЗА СООБРАЌАЈНАТА НЕЗГОДА (АО ПЛУС)

Скопје, мај 2009 год.

УСЛОВИ ЗА ОСИГУРУВАЊЕ ТРОШОЦИ НА ПРЕКРШОЧНА И КРИВИЧНА ПОСТАПКА И ПАРИЧЕН

НАДОМЕСТOK ЗА ПОВРЕДИ НА ВОЗАЧОТ ОДГОВОРЕН ЗА СООБРАЌАЈНАТА НЕЗГОДА (АО ПЛУС)

ОПШТИ ОДРЕДБИ

Член 1. Ова осигурување може да се договори исклучиво со полисата за осигурување на

автомобилска одговорност што е склучена во ИНСИГ Македонија АД.

ВОВЕДНИ ОДРЕДБИ

Член 2. Одделните изрази употребени во овие Услови ги имаат следните значења: - осигурител – Друштвото за осигурување ИНСИГ Македонија АД; - договарач на осигурувањето – лице што со осигурителот склучило договор

за осигурување; - осигуреник – лице чиј имотен интерес е осигурен; - овластен возач – сопственикот на возилото или друго лице, кое во согласност

со сопственикот на возилото управува со моторното возило, ако поседува

дозвола за управување со категоријата на која припаѓа соодветното возило; - дозвола што одговара за одредена категорија возило – јавна исправа што ја

издал надлежен орган и со која се докажува правото на управување со одредена

категорија или тип возило, а која е во важност во моментот на настанување

осигурен случај. Не се смета за возачка исправа онаа во која има заштитна

мерка забрана за управување моторно возило, ако таа заштитна мерка е на сила во моментот на остварување на осигурениот случај; - осигурен случај – сообраќајна незгода што од небрежност ја предизвикал

осигуреникот управувајќи моторно возило, за кое поседува полиса за

осигурување на автомобилска одговорност склучена во ИНСИГ Македонија

АД, и во која тој претрпел телесни повреди или подлегнал на здобиените

повреди, или предизвикал штета во вид на трошоци за застапување за прекршочна или кривична постапка; - моторно возило – секое возило што се движи со сила на сопствен мотор, а кое

подлежи на осигурување во согласност со Законот за задолжително

осигурување во сообраќајот; - наследници на осигуреникот – во смисла на овие Услови се брачен другар,

деца и родители на осигуреникот; - износот на осигурување – највисоката сума на обврска на осигурителот по

еден штетен настан; - сума на осигурување – износот на обврската на осигурителот кога ќе настане

осигурен случај; - премија – цената на осигурувањето што договарачот на осигурувањето е

должен да му ја плати на осигурителот врз основа на склучениот договор за

осигурување; - полиса - исправа за договор за осигурување.

ПРЕДМЕТ НА ОСИГУРУВАЊЕ

Член 3. (1) Според овие Услови може да се склучи осигурување:

А. Надоместок на трошоците за застапување на осигуреникот за прекршочна

или кривична постапка, која против него е поведена поради сообраќајна

незгода, која ја предизвикал со употреба на моторно возило осигурено со полиса

за осигурување на автомобилска одговорност во ИНСИГ Македонија АД и со

која се договара ова осигурување. Б. Надоместок на договорено признаената нематеријална штета на

осигуреникот, настаната од телесни повреди здобиени во сообраќајната незгода,

која ја предизвикал со употреба на моторно возило осигурено со полиса на

автомобилска одговорност во ИНСИГ Македонија АД, со која се договара ова

осигурување. Ако осигуреникот што ја предизвикал сообраќајната незгода им подлегнал на

здобиените повреди или ако од здобиените телесни повреди настапи смрт, на

наследниците на осигуреникот им припаѓа право на исплата на надоместок на

трошоците за погреб и уредување на гробното место на осигуреникот и исто

така и нематеријалниот надоместок за душевна болка поради блиско лице

според членот 6 од овие Услови. (2) Договарачот на осигурување може по свој избор да договори осигурување

само од ставот 1 точка А на овој член или може да договори осигурување од

ставот 1 точка А и Б на овој член. Не може поединечно да се договори само

осигурување од ставот 1 точка Б на овој член.

ОБЕМ НА ПОКРИТИЕ

Член 4. Кога ќе настане осигурен случај од членот 3 став 1 точка А. Според овие

Услови, осигурителот е обврзан да му надомести на осигуреникот трошоци за

застапување за прекршочна или кривична постапка, настанати од моментот на

поднесување прекршочна или кривичната одговорност, спрема трошоците на

ангажираниот адвокат што се во склад со адвокатската тарифа, која важи во

моментот на преземање поедини правни дејства, односно адвокатската услуга

што е дадена, но не повеќе од сумата на осигурување, 280.000 денари по еден

штетен настан.

Член 5. (1) Кога ќе настапи осигурен случај од членот 3 став 1 точка Б. Според овие

Услови, осигурителот е обврзан да му исплати сума на осигуреникот што се

здобил со телесни повреди, и тоа: - за душевна болка поради намалување на животната способност, ако трајното

намалување на животната способност односно трајната последица по

завршеното лекување, изнесува повеќе од 25%, - за душевна болка поради нагрденост. (2) Висината на сумата што е должен осигурителот да му ја плати на

осигуреникот за душевна болка поради трајно намалената животна способност

се утврдува според следната табела:

Процент на трајно намалената животна

активност на

осигуреникот

Сумата што се исплаќа за секој 1% трајно намалената

животна активност изнесува денари

над до 25% 30% 5.600 30% 40% 6.400 40% 50% 8.000 50% 60% 9.600 60% 70% 11.200 70% 80% 12.800 80% 90% 14.400 90% 100% 16.000

(3) Висината на сумата што е должен осигурителот да му ја исплати на

осигуреникот за душевна болка поради нагрденост се утврдува во зависност од

степенот на нагрденост: - за нагрденост од силен степен - 80.000 денари - за нагрденост од умерен степен - 40.000 денари - за нагрденост од мал степен - 8.000 денари (4) Постапката за трајно намалена општа животна активност на осигуреникот и

степенот на нагрденост ја утврдува лекар цензор задолжен од осигурителот според Табелата за определување процент на траен инвалидитет (која е составен дел од овие Услови) по завршеното лекување, т.е. кога кај него по здобиените

повреди настапила состојба на стабилност и не може да се очекува влошување

ниту подобрување на здравствената положба на осигуреникот. Ако лекувањето

не е довршено ни по три години од денот на сообраќајната незгода, процентот

на трајно намалена општа животна активност и степенот на нагрденост на

осигуреникот ќе се утврдува по изминувањето на тој рок, а здравствената

положба на осигуреникот ќе се смета за конечна. Ако подоцна се подобри или

се влоши здравствена состојба на осигуреникот, осигурителот и осигуреникот

немаат никакви понатамошни права и обврски. (5) Со барањето за исплата на надоместокот од осигурувањето, осигуреникот е

должен да ја достави целосната медицинска документација потребна за

утврдување на степенот на нагрденост и процентот за намалена општа животна

активност, како и да подлежи на лекарски преглед на кој ќе го повика

осигурителот. (6) Доколку осигуреникот не се согласува со процентот на намалена општа

животна активност или со степенот на нагрденост што го утврдил лекарот

цензор од страна на осигурителот, несогласувањето околу наодот на лекарот

цензор ќе се разреши со вештачење според членот 15 од овие Услови.

Член 6. (1) Ако осигуреникот во сообраќајната незгода што самиот ја предизвикал, им

подлегнал на здобиените повреди, брачниот другар, децата и родителите на

осигуреникот имаат право на исплата на надоместокот на трошоци за погреб и

уредување на гробното место на осигуреникот, кои ги сноселе, но најмногу до

износот на осигурување за овие трошоци, кои изнесуваат 160.000 денари. (2) Во случај вкупните трошоци за погреб и уредување на гробното место на

осигуреникот, кои ги сноселе брачниот другар, децата и родителите на

осигуреникот, го надминуваат износот на осигурување од 160.000 денари, надоместокот на трошоците сразмерно се намалува. (3) Надоместок на трошоците за погреб и уредување на гробното место на

осигуреникот има приоритет при исплатата на осигурувањето. По исплатата на

овие трошоци, преостанатиот дел на договорениот износ на осигурување од

членот 7 на овие Услови врз основа на душевна болка поради смрт на блиско

лице, ќе се исплати на брачниот другар, на децата и на родителите на

осигуреникот на еднакви делови. (4) Ако осигуреникот по здобиените телесни повреди им подлегне на повредите, а од денот на сообраќајната незгода нема поминато повеќе од три години, на

брачниот другар, на децата и на родителите на осигуреникот ќе се исплати

договорениот износ на осигурување од член 7, со тоа што износот на

осигурување од член 7 на овие Услови ќе се намали за сите порано исплатени

суми на осигуреникот, врз основа на член 5 од овие Услови.

Член 7. (1) Износот на осигурувањето за договорено признаена нематеријална штета на

осигуреникот настаната поради телесни повреди задобиени во сообраќајната

незгода што ја предизвикал осигуреникот (член 3 став 1 точка Б од овие Услови) изнесува 1.680.000 денари и претставува горна граница на вкупната обврска на

осигурителот спрема осигуреникот и неговите наследници по еден штетен

настан. (2) Износот на осигурувањето за договорено признаена нематеријална штета во

случај осигуреникот да им подлегнал на повредите со предизвикување на

сообраќајната незгода што ја предизвикал самиот вклучувајќи и надоместок на

трошоците за погреб и уредување на гробното место на осигуреникот (член 3

став 1 точка Б од овие Услови), изнесува 600.000 денари и претставува горна

граница на вкупната обврска на осигурителот спрема наследниците на

осигуреникот по еден штетен настан. (2) Износите на осигурувањето утврдени со овие Услови не се ревалоризираат.

ИСКЛУЧУВАЊЕ НА ОБВРСКИТЕ НА ОСИГУРИТЕЛОТ

Член 8. Не се остварил осигурен случај во смисла на овие Услови и осигурителот не е

обврзан да му исплати на осигуреникот ниту на неговите наследници, ако за

сообраќајната незгода е исклучиво одговорен возачот на другото возило или

друго лице од кое осигуреникот односно неговите наследници имаат право на

надоместок на штета. Ако осигуреникот е делумно одговорен за сообраќајната

незгода, износот предвиден со овие Услови ќе се исплаќа во висина односно во

процент на неговата одговорност.

Член 9. (1) Обврската на осигурителот е исклучена за штети:

- предизвикани од воени дејства или од дејства слични на војна (побуна,

револуција, востание, граѓанска војна, граѓански немири и непријателствата што настанале од такви дејства), мини, бомби, друго оружје, сите видови експлозивни направи и средства, кои се последица на узурпирање, заробување и

ограничување на слободата на движење, како и штети предизвикани со обид или извршување саботажа, тероризам, насилство, вандализам и други слични

одмазднички и насилни дејства и случувања; - ако со возилото управувал возач без знаење и одобрување на сопственикот на

возилото за кое е склучено ова осигурување, или ако со возилото управувало

лице што на противправен начин дошло до возилото; - ако со возилото управува лице што е без надзор на инструктор за возење, вежба и управува со возилото или ако со возилото управува друго лице без

соодветна возачка исправа; - ако во моментот на сообраќајната незгода возачот бил под дејство на алкохол,

дрога или наркотици. Ќе се смета дека возачот бил под дејство на алкохол,

дрога или под други наркотични средства ако не изврши испитување на

алкохолизираноста односно на наркотизираноста или му е утврдена

концентрација на наведените недопуштени средства во крвта над пропишаната

граница со Законот за сигурност на сообраќајот на патиштата; - ако возачот намерно ја предизвикал сообраќајната незгода; - настаната во време додека возилото било мобилизирано или реквирирано; - настаната за време додека се превезува експлозивен нуклеарен и друг

радиоактивен материјал, ако повредите на возачот се настанати со експлозија

или со зрачење на тие материи; - настанати за време на приредби и сите видови трки и натпреварувања во брзи

возења или за време на тренинг за такви приредби, трки или натпреварувања, па

и тогаш кога не се во прашање организирани службени натпреварувања; - настанати со оштетување предмети, гардероба и багаж на осигуреникот. (2) Осигурителот не е должен да надомести трошоци на ангажиран адвокат, кои

настанале кај осигуреникот пред да биде поведена прекршочна или кривична

постапка, или за остварување и одбрана на неговите други права и интереси

покрај прекршочната или кривичната постапка.

Член 10. Осигурителот не е обврзан да им надомести на осигуреникот или на неговите

наследници каква било друга материјална или нематеријална штета освен

исплатата на осигурената сума во случај и опфат што е утврден со овие Услови.

ПРОМЕНА НА СОПСТВЕНОСТА НА ВОЗИЛОТО

Член 11. Ако за времетраењето на осигурувањето дојде до промена на сопственоста на

возилото, осигурувањето останува и понатаму на сила до истекот на договорот

за осигурување.

Член 12. Премијата за осигурување се плаќа со самото склучување на договорот за

осигурување, ако не е договорено поинаку.

ОБВРСКИ НА ОСИГУРЕНИКОТ

Член 13.

(1) Осигуреникот е должен да го извести осигурителот за настанатиот осигурен

случај најдоцна во рок од 3 дена од денот кога се случил. (2) Осигуреникот е должен на осигурителот да ги достави сите докази и

податоци со кои располага, а кои се неопходни за утврдување на вината за

сообраќајната незгода и оцената на основаноста и висината на штетата, односно да го извести осигурителот и во случај кога веќе го пријавил штетниот настан,

ако е против него поднесена прекршочна или кривична постапка односно

донесена одлука во тие постапки, направен увид односно реконструкција на

сообраќајната незгода или постапка за утврдување докази. (3) Признание на осигуреникот за вината или за степенот на неговата вина

дадено во заблуда или во намера да оствари право на исплата на износот од

договорот за осигурување склучен по овие Услови, не го обврзува осигурителот и тој е овластен да ги испита фактите и правната основаност на тоа признание. (4) Осигуреникот е должен да се лекува од здобиените повреди во согласност со

правилата на медицинската практика и наука и да ги преземе сите други

разумни дејства со кои штетата може да се намали. (5) Сите штетни последици настанати со пропуштање на обврските на

осигуреникот ќе ги сноси самиот. (6) Одредбите од претходните ставови на овој член се применуваат и на

наследниците, кога тие бараат исплата на осигурениот износ.

ОБВРСКИ НА ОСИГУРИТЕЛОТ

Член 14. Кога ќе се случи осигурен случај, осигурителот е должен да му исплати на

осигуреникот во рок од 14 дена од денот на прием на пријавата на штета, ако

врз основа на медицинската документација и другите докази што осигуреникот

односно неговите наследници се должни да ги достават со пријавата на штетата,

можно е да се утврди дека постои обврската на осигурителот и висината на износот. Ако за утврдување на постоење на обврската на осигурителот или висината на

неговиот износ е потребно извесно време, осигурителот е должен да му исплати

на осигуреникот во рок од триесет дена од денот на прием на оштетното

побарување или осигуреникот односно неговиот наследник да го извести во

истиот рок дека барањето не е основано. Ако конечниот износ на обврската на осигурителот не е можно да се утврди врз

основа на доказите со кои располага во рокови од ставот 1 и 2 на овој член,

осигурителот е должен на осигуреникот односно на неговиот наследник да му

исплати износ на неспорниот дел на својата обврска на име аванс.

РЕШАВАЊЕ НА НЕСОГЛАСУВАЊАТА ЗА ОСНОВАНОСТА ИЛИ ВИСИНАТА НА

БАРАЊЕТО ЗА НАДОМЕСТОК НА ШТЕТА

Член 15. (1) Во случај кога помеѓу осигурителот и осигуреникот односно неговите

наследници се спорни фактите од кои зависи одговорноста или висината на

штетата што осигурителот е должен да ја исплати, а особено кога е спорен

степенот на нагрденост или процентот на намалена општа животна активност, утврдувањето на спорните факти на предлог на која било страна ќе им се довери

на вештаците од соодветна струка. Еден вештак ќе именува осигурителот, а

другиот лицето што поднело барање за исплата на износот од осигурување. Ако

мислењето и наодите на именуваните вештаци не се согласуваат, тие предлагаат

трет вештак, кој ќе го даде своето стручно мислење само во поглед на оние

факти што меѓу нив се спорни и во границите на нивните наоди и мислење. (2) Секоја странка ги плаќа трошоците на вештакот што го именувала, а

трошоците на третиот вештак ги сносат на еднакви делови. (3) Постапката на вештачење и мислењето на вештаците од ставот 1 на овој

член ги обврзува и осигурителот и осигуреникот. Доколку осигуреникот

односно неговите наследници поднесат тужба за надоместок на штета пред

извршеното вештачење во смисла на ставот 1 од овој член, таа ќе се смета како

преуранета.

ИЗБОР НА АДВОКАТ

Член 16. (1) Осигуреникот против кого е поведена прекршочна или кривична постапка, има право сам да избере адвокат, кој има седиште во местото во кое е седиштето

на судот надлежен за спроведување на првостепената постапка. Ако е тоа

неможно од објективни причини, може да избере адвокат што има седиште во

друго место. (2) Осигурителот не одговара за работата на избраниот адвокат.

ТЕРИТОРИЈАЛНО ВАЖЕЊЕ НА ОСИГУРУВАЊЕТО

Член 17. Осигурувањето склучено по овие Услови се однесува за сите случаи настанати

на територијата на Република Македонија и во сите земји членки на системот на

Зелена карта.

ПРЕНЕСУВАЊЕ НА ПРАВОТО НА ОСИГУРИТЕЛОТ

Член 18. Ако се исплати осигурениот износ по овие Услови, а дополнително се утврди

дека за сообраќајната незгода е одговорно трето лице, на осигурителот до

висината на исплатениот износ преоѓаат сите права на осигуреникот односно на

неговите наследници спрема тоа лице во согласност со Законот.

НАДЛЕЖНОСТ ВО СЛУЧАЈ НА СПОР

Член 19. Во случај на спор помеѓу осигурителот и осигуреникот односно неговиот

наследник, надлежен е судот во местото на склучување на договорот за

осигурување.

ПРЕОДНИ И ЗАВРШНИ ОДРЕДБИ

Член 20.

Овие Услови ги усвои Одборот на директори на ИНСИГ Македонија АД на

својата седница одржана на ____.____.________.година и стапуваат на сила на

____.____.________ година.

Т А Б Е Л А

ЗА ОПРЕДЕЛУВАЊЕ ПРОЦЕНТ НА ТРАЕН ИНВАЛИДИТЕТ КАКО ПОСЛЕДИЦА НА НЕСРЕЌЕН СЛУЧАЈ (НЕЗГОДА)

ВОВЕДНИ НАПОМЕНИ

(1) Во смисла на член 21 од Општите услови за осигурување лица од последици на

несреќен случај (незгода), оваа Табела за определување процент на траен инвалидитет (во

понатамошен текст: Табела на инвалидитет) е составен дел на Општите услови и на секој

поодделен договор за осигурување лица од последици на несреќен случај што договарачот на

осигурувањето ќе го склучи со Друштво за осигурување ИНСИГ Македонија АД Скопје. (2) Како траен инвалидитет во смисла на оваа Табела на инвалидитет се смета трајна,

иреверзибилна состојба на нарушување на нормалната функција на дел, односно орган на

телото. (3) Во осигурувањето на лица од последици на несреќен случај, во случај на траен

инвалидитет исклучиво се применува процентот одреден со оваа Табела на инвалидитет. (4) Во случај на повреда, конечниот инвалидитет се определува најрано три месеци по

завршеното целокупно лекување, со исклучок кај ампутација и точките од Табелата каде што

поинаку е определено. Псевдоартроза и хроничен фистулозен остеомиелитис се оценува по

дефинитивното оперативно и физикално лекување. Ако тоа не се заврши ниту во рок од 3

години од денот на повредата, тогаш како конечна се зема состојбата по истекот на овој рок и

според него се определува процентот на инвалидитетот. (5) Кај повеќекратните повреди на одделни делови, ’рбетот или органите, вкупниот

инвалидитет на одреден дел, ’рбетот или орган се определува така што за најголема последица

на оштетување се зема полниот процент предвиден во Табелата, од следното најголемо

оштетување се зeма половина од процентот предвиден во Табелата итн. по ред 1/4, 1/8 итн.

Вкупниот процент не може да го надмине процентот што е одреден во Табелата на инвалидитет

за потполна загуба на тој дел или орган. Задолжително компаративно мерење со артрометар. (6) Ако осигуреникот имал траен инвалидитет пред настанувањето на несреќниот

случај, обврската на осигурителот се одредува според новиот инвалидитет, независно од

поранешниот, освен во следниве случаи: а) ако новиот несреќен случај предизвикал зголемување на дотогашниот инвалидитет, обврската на осигурителот се утврдува за разликата помеѓу вкупниот процент на инвалидитет и поранешниот процент, б) ако новиот несреќен случај предизвикал загуба или повреда на еден од порано предвидените делови или органи, обврската на осигурителот се утврдува само за зголемениот инвалидитет. (7) Оцените за инвалидитет за различни последици на еден зглоб на горните и на

долните екстремитети не се собираат, а инвалидитетот се одредува по онаа точка што дава

поголем процент, со исклучок кај колената каде што се применува принципот од точка 3, со тоа

што збирот не може да го надмине процентот 30% инвалидитет.

При примена на одредени точки од Табелата за инвалидитет, за една последица, на исти

органи или екстремитети се применува онаа точка што одредува највисок процент, односно не е

дозволена примена на две точки за исто функционално оштетување, односно последица. (8) Во случај на загуба на повеќе делови или органи при еден несреќен случај, процентите на инвалидитет за секој поодделен дел или орган се собираат, но не може да

изнесуваат повеќе од 100%. (9) Субјективните тешкотии во смисла на намалување на мускулната моторна сила,

болки и оток на местото на повредата не се земаат предвид при одредувањето на процентот на

траен инвалидитет. Индивидуалните способности, социјалната положба при одредувањето на

процентот на инвалидитет. I. ГЛАВА

1. Дифузно оштетување на мозокот со клинички утврдена слика на декортизација, односно децеребрација: - хемиплегија од инветериран тип со офазија и агнозија, - деменција (Корасаковлев синдром), - обостран Паркинсов синдром со изразен ригор, - комплетна хемиплегија, параплегија, триплегија, тетраплегија, - епилепсија до деменција и психичка детериорација, - психоза по органска повреда на мозокот.............................................100% 2. Оштетување на мозокот со клинички утврдена слика: - хемипареза со силно изразен спастицитет, - екстрапирамидна симптоматологија (невозможна координација на движењата или постоење груби ненамерни движења), - псевдобулбарна парализа со присилно плачење или смеење, - оштетување на малиот мозок со изразени растројства на рамнотежата на одот и координација на движењето................................90% 3. Псевдобулбарен синдром........................................................................ 80% 4. Епилепсија со зачестени напади и карактеристични промени на личноста, болнички евидентирани, по болничко лекување со соодветни испитувања................................................................................70% 5. Жаришни оштетувања на мозокот со болнички евидентирани последици на психооргански синдром, со наод на психијатар и психолог по болничкото лекување и соодветни испитувања: а) во лесен степен.....................................................................................до 40% б) во среден степен..................................................................................... 50% в) со силен степен....................................................................................... 60% 6. Хемипареза или дисфазија: а) во лесен степен....................................................................................... 30%

б) во среден степен.................................................................................... 40% в) во силен степен...........................................................................................50% 7. Оштетувања на малиот мозок со адиодохокинеза и асинергија.............. 40% 8. Епилепсија а) без напади со редовна медикација........................................................... 20% б) со ретки напади со медикација................................................................ 30% 9. Контузиони повреди на мозокот: а) постконтузионен синдром со постоење објективен невролошки наод по болнички утврдена контузија на мозокот..................................... 20% б) опериран интрацеребрален хематом без невролошки испади............ 20% 10. Состојба по трепанација на сводот на черепот или кршење на база на черепот, сводот на черепот, рендгенолошки верифицирано................... 10% 11. Посткомоционален синдром по болнички или амбуланто утврден потрес на мозокот без постоење објективни невролошки наоди со изворна медицинска документација добиена во рок од 24 часа по повредата и дополнителна медицинска документација за текот на лекувањето.......... 3% 12. Загуба на коса повеќе од 1/3 од површината на косата.........................до 5%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. Патолошките состојби на мозокот што довеле до промени во мозокот не се опфатени

со осигурување. 2. За потресите на мозокот што не се болнички утврдени во рок од 24 часа по повредата, не се признава инвалидитет. 3. Сите форми на епилепсија мора да бидат утврдени болнички со примена на

современи дијагностички методи.

4. Кај различните последици од повреда на мозокот при еден несреќен случај

процентите на инвалидитет не се собираат туку се одредува процент само по точката што е

најповолна за осигуреникот. 5. Трајниот инвалидитет за сите случаи што спаѓаат под точките од 1 до 11 се

определува најрано 10 месеци по повредата. II. ОЧИ

13. Потполна загуба на видот на обете очи...................................................100% 14. Потполна загуба на видот на едното око................................................... 33% а) со загуба на булбус.................................................................................. 38% 15. Ослабување на видот на едното око: - за секоја десетина на смалување............................................................. 3,3% 16. Во случај на другото око видот да е ослабен за повеќе од 3 десетини, за секоја десетина од смалувањето на видот на повреденото око се определува................................................................................................... 6,6% 17. Диплопија како трајна и ирепарабилна последица од повреда на око: а) екстерна офталмоплегија........................................................................ 10% б) тотална офталмоплегија.......................................................................... 20% 18. Загуба на очна леќа: а) афакија - еднострана................................................................................. 20% б) псевдоафакија - еднострана....................................................................... 18% в) афакија - двострана....................................................................................30% г) псевдоафакија - двострана........................................................................ 26% 19. Делумни оштетувања на мрежницата и на стаклестото тело: а) делумен испад на видното поле како последица на посттрауматска аблација на ретината.................................................................... 5% в) опациталес коропорис витреи како последица на трауматско крвавење во стаклестото тело на окото.................................... 5% 20. Мидријаза како последица на директна траума на окото............................ 5% 21. Непотполна внатрешна офталмоплегија.......................................................1о% 22. Повреда на солзниот апарат и очните капаци: а) епифора.........................................................................................................5% в) ентропиум, ектропиум.................................................................................5% в) птоза на капаците........................................................................................ 5% 23. Концентрично стеснување на видното поле на преостанатото око: а) до 60 степени...............................................................................................10% б) до 40 степени...............................................................................................30% в) до 20 степени...............................................................................................50% г) до 5 степени.................................................................................................60% 24. Еднострано концентрично стеснување на видното поле: а) до 50 степени............................................................................................... 5% б) до 30 степени...............................................................................................15% в) до 5 степени............................................................................................... 30% 25. Хомонимна хемианопсија................................................................................... 30%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1.Инвалидитет по аблација на ретината се определува по точките 15, 16 или 19. 2. Повредата на очната јаболкница што предизвикала облација на ретината мора да биде болнички дијагностицирана. 3. Оцената на оштетувањата на очите се врши по завршеното лекување, со исклучок по

точките 17 и 21, за кои минималниот рок изнесува една година по повредата.

III. УШИ 26. Потполна глувост на обете уши со уредна калорична реакција на вестибуларниот орган.........................................................................................40%

27. Потполна глувост на обете уши со згаснати калорични реакции на вестибуларниот орган.........................................................................................60% 28. Ослабен вестибуларен орган со уреден слух................................................... 5% 29.Потполна глувост на едно уво со уредна калорична реакција на вестибуларниот орган..........................................................................................15% 30. Потполна глувост на едно уво со згасната калорична реакција на вестибуларниот орган на тоа уво.......................................................................20% 31. Обострана наглувост со уредна калорична реакција на вестибуларниот орган обострано: - вкупно губење на слухот по Фулер-Сабине: а) 20-30%.........................................................................................................5% б) 31-60%.......................................................................................................10% в) 61-85%.................................................................................................... 20% 32. Обострана наглувост со згасната калорична реакција на вестибуларниот прган: - вкупно губење на слухот по Фулер-Сабине: а) 20-30%...................................................................................................... 10% б) 31-60%...................................................................................................... 20% в) 61-85%....................................................................................................... 30% 33. Еднострана тешка наглувост со уредна калорична реакција на вестибуларниот орган: - губење на слухот на ниво од 90-95 децибели...........................................10% 34. Еднострана тешка наглувост со згасната калорична реакција на вестибуларниот орган: - губење на слухот на ниво од 90-95 децибели.........................................12,5% 35. Повреда на ушна школа: а) делумна загуба или делумна деформација...............................................5% б) потполна загуба или потполна деформација...................................до 15%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ За сите случаи од ова поглавје инвалидитетот се определува по завршеното лекување,

но не порано од 6 месеци по повредата, со исклучок на точката 35, која се оценува по

завршеното лекување. IV. ЛИЦЕ 36. Белезно деформирачки оштетувања на лицето со функционални пречки и/или посттрауматски деформитети на коските и лицето: а) во лесен степен.................................................................................до 5% б) во среден степен..............................................................................до 10% в) во силен степен................................................................................до 25%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ За козметичките и естетските белези на лицето не се одредува инвалидитет. 37. Ограничено отворање на устата: а) растојание на горните и долните заби - до 4 см...................................... 5% б) растојание на горните и долните заби - до 3 см......................................15% в) растојание на горните и долните заби - до 1,5 см...................................30% 38. Дефекти на виличните коски на јазикот или непцето со функционални пречки: а) во лесен степен............................................................................................10% б) во среден степен...........................................................................................20% в) во силен степен............................................................................................30%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ За случаите по точките 36, 37 и 38 инвалидитет се одредува по завршеното лекување, не

порано од 6 месеци по повредата. 39. Загубата на постојните заби рендгенски потврдено, со стоматолошки преглед:

а) до 16 за секој заб....................................................................................... 1% б) до 17 или повеќе за секој заб...................................................................1,5% 40. Пареза на фацијалниот нерв по фрактура на слепоочната коска или повреда на соодветната паротидна регија: а) во лесен степен...........................................................................................5% б) во среден степен........................................................................................10% в) во силен степен со контрактура и кај мимичка мускулатура...............20% г) парализа на фацијалниот нерв.................................................................30%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ Инвалидитетот по точката 40 се одредува по завршеното лекување, но не порано од 1

година по повредата.

V. НОС 41. Повреда на носот: а) делумна загуба на носот.........................................................................15% б) загуба на целиот нос...............................................................................30% 42. Аносмија како последица на верифицирана фрактура на горниот внатрешен дел на носниот скелет.......................................................5% 43. Промена на обликот на пирамидата на носот: а) во лесен степен..................................................................................до 5% б) во среден степен......................................................................................10% в) во силен степен........................................................................................15% 44. Отежнато дишење поради фрактура на носниот септум, која е утврдена клинички и рендгенолошки непосредно по повредата од соодветен специјалист............................................................................................................5% VI. ДУШНИК И ХРАНОПРОВОД 45. Повреди на душникот: а) состојба на трахеотомија кај виталните индикации на повредата...........5% б) стеноза на душникот по повреда на гркланот и почетниот дел на душникот........................................................................................10% 46. Стеноза на душникот поради која мора трајно да се носи канила…...............60% 47. Трајна органска засипнатост поради повредата: а) со слаб интензитет...................................................................................... 5% б) со силен интензитет...................................................................................15% 48. Стеснување на хранопроводот: а) во лесен степен...........................................................................................10% б) во среден степен.........................................................................................20% в) во силен степен...........................................................................................30% 49. Потполно стеснување на хранопроводот со трајна гастростома......................80% VII. ГРАДЕН КОШ 50. Повреди на ребрата: а) Кршење на едно или на две ребра ако е залекувано со дислокација или скршнување на стернумот зараснат со дислокација без намалување на белодробната вентилација од рестиктивен тип.................................до 5% б) Кршење на 3 или повеќе ребра залекувано со дислокација без смалување на белодробната вентилација од рестриктивен тип......до 10% 51. Состојба на терактомија..................................................................................до 5% 52. Оштетување на функцијата на белите дробови од рестриктивен тип поради кршење едно или повеќе ребра, пентрантини повреди на градниот кош, посттрауматска адхезија, хематоторакса и пневматоракса: а) во лесен степен 20-30% смалување на виталниот капацитет...........до 15% б) во среден степен 31-50% смалување на виталниот капацитет.........до 30%

в) во силен степен за 51% или повеќе смалување на виталниот капацитет....................................................................................................50% 53. Фистула по епием................................................................................................15% 54. Хроничен белодробен апцес...............................................................................20% ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. Капацитетот на белите дробови се определува со повторена спирометрија, а по

потреба и со детална пулмолошка обработка и ергометрија. 2. Ако состојбата од точките 50, 51, 53 и 54 е придружена со нарушување на функцијата

на белите дробови од рестриктивен тип, тогаш не се ценат по наведените точки, туку по точката

52. 3. Инвалидитетот по точките 52, 53, 54 се оценува по завршеното лекување, но не

порано од една година од денот на повредата. 55. Загуба на една дојка: а) до 50 години живот.................................................................................. 10% б) повеќе од 50 години живот..............................................................................5% в) тешко оштетување на дојката до 50 години живот................................ 5% 56. Загуба на двете дојки а) до 50 години живот...................................................................................30% б) повеќе од 50 години живот.............................................................................15% в) тешко оштетување на двете дојки до 50 години живот.........................10% 57. Последици од пенетрантни повреди на срцето и големите крвни садови на градниот кош: а) срце со нормален електрокардиограм......................................................30% б) со променлив електрокардиограм според тежината на промената...............................................................................................до 60% в) крвни садови.............................................................................................. 15% г) аневризма на аортата со инплантата........................................................ 40% VII. КОЖА 58. Длабоки белези на телото по изгореници или повреди без пречки на мотилитетот, а повредите зафаќаат површина над 5 см2. а) до 10% од површината на телото.......................................................до 5% б) до 20% од површината на телото.......................................................до 10% в) повеќе од 20% од површината на телото................................................. 15% 59. Длабоки белези на телото по изгореници или повреди, а зафаќаат: а) до 10% од површината на телото.......................................................до 10% б) до 20% од површината на телото.......................................................до 20% в) повеќе од 20% од површината на телото............................................... 30%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. Случаите од точките 58 и 59 се пресметуваат со примена на правилата на деветка

(шемата се наоѓа на крајот на Табелата). 2. Длабок белег настанува по интгермедијални изгореници (II Б степен) и/или повреди

со мал дефект на кожата. 3. Длабок белег настанува по длабоки изгореници (III степен) или поткожни

субдермални (IV степен) и/или поголем дефект на кожниот покрив. 4. За последиците од епидермални изгореници (I степен) и површината (II А степен), инвалидитет не се определува. 5. Функционалните пречки предизвикани со изгореници или повреди од точката 59, се

оценуваат и според соодветни точки од Табелата. 6. Процентот на инвалидитет се утврдува по завршеното лекување, но не поради од 6

месеци од настанувањето на несреќниот случај. IX. СТОМАЧНИ ОРГАНИ

60. Трауматска хернија верифицирана во болница непосредно по повредата ако истовремено покрај хернијата е верифицирана повреда на меките делови на стомачниот ѕид во тоа подрачје.......................................................................5% 61. Повреди на дијафрагмата: а) состојба по прснување дијафрагма во болница непосредно по повредата верифицирана хируршки згрижена........................................20% б) дијафрагмална хернија - рецидив по хируршки згрижени дијафрагмални трауматски кили................................................................30% 62. Постоперативна хернија по лапаротомија што е направена поради повредата ...............................................................................................................10% 63. Повреда на цревата и/или на црниот дроб, слезина, желудник: а) шиење..........................................................................................................10% б) повреда на црева и/или желудник со ресекција......................................20% в) повреда на црниот дроб со ресекција.......................................................30% 64. Сутура или загуба на слезина (спленектомија): а) сутура на слезина.................................................................................до 10% б) загуба на слезина до 20 години старост................................................... 25% в) загуба на слезина од 20/40 години старост ............................................. 20% г. загуба на слезина со повеќе од 40 години старост..........................................15% 65. Повреда на панкреас според функционалното оштетување.....................до 20% 66. Анус растернатуралис - траен........................................................................... 50% 67. Стеркорална фистула......................................................................................... 30% 68. Инконтиненција алви трајна: а) делумна.....................................................................................................30% б) потполна................................................................................................... 60% X. МОЧНИ ОРГАНИ 69. Загуба на еден бубрег - со нормална функција на другиот.............................30% 70. Загуба на еден бубрег / со оштетена функција на другиот: а) во лесен степен до 30% оштетување на функцијата..............................40% б) во среден степен до 50% оштетување на функцијата............................55% в) во силен степен 50% оштетување на функцијата...................................80% 71. Функционални оштетувања на едниот бубрег: а) во лесен степен до 30% оштетување на функцијата...............................10% б) среден степен до 50% оштетување на функцијата.................................15% в) во силен степен над 50% оштетување на функцијата........................20% 72. Функционални оштетувања на двата бубрега: а) во лесен степен до 30% оштетување на функцијата..............................30% б) во среден степен до 50% оштетување на функцијата............................45% в) во силен степен над 50% оштетување на функцијата.......................60% 73. Растројство при испуштање на мочка поради повреди во подрачјето на урогениталниот орган по Шарие: а) во лесен степен под 18 ЦХ........................................................................10% б) во среден степен под 14 ЦХ......................................................................20% в) во силен степен под 6 ЦХ..........................................................................35% 74. Повреда на мочниот меур со намален капацитет за секоја 1/3 на намалување на капацитетот.............................................................................10% 75. Потполна инконтиненција на урината: а) кај мажи.......................................................................................................40% б) кај жени...................................................................................................... 50% в) трајна цистостома...................................................................................... 40% 76. Уринална фистула (уретална, перинеална, вагинална).....................................25% XI. ГЕНИТАЛНИ ОРГАНИ 77. Загуба на еден тестис до 60 години живот.........................................................15% 78. Загуба на еден тестис на повеќе од 60 години живот .......................................5%

79. Загуба на обата тестиса до 60 години живот..................................................... 50% 80. Загуба на обата тестиси на повеќе од 60 години живот.....................................30% 81. Загуба на пенисот до 60 години...........................................................................50% 82. Загуба на пенисот на повеќе од 60 години живот...................................................30% 83 Деформација на пенисот со оневозможена кохабитација до 60 години живот.........................................................................50% 84. Деформација на пенисот со оневозможена кохабитација на повеќе од 60 години живот......................................................................................................30% 85. Загуба на матката и јајчниците до 55 години живот: а) за загуба на матка.......................................................................................40% б) за загуба на едниот јајчник..........................................................................10% в) за загуба на двата јајчника...........................................................................30% 86. Загуба на матката и јајчниците на повеќе од 55 години живот: а) загуба на матката.........................................................................................10% б) загуба на секој јајчник....................................................................................5% 87. Оштетување на вулвата и вагината, кои оневозможуваат кохабитација до 60 години живот................................................................................................50% 88. Оштетување на вулвата и вагината, кои оневозможуваат кохабитација на повеќе од 60 години........................................................................................15% XII. ’РБЕТ 89. Повреда на ’рбетот со трајни оштетувања на ’рбетниот мозок или периферните нерви (тетраплегија, параплегија, триплегија), со загуба на контрола на дефекцијата и мочањето........................................100% 90. Повреда на ’рбетниот мозок со целосна парализа на долните екстремитети, без пречки на дефекцијата на мочањето....................80% 91. Повреда на ’рбетот со трајно оштетување на ’рбетниот мозок или периферните нерви (тетрапареза, типереза) без загуба на контролата на дефекцијата и мочањето, верифицирано со ЕМГ: а) во лесен степен.................................................................................до 40% б) во среден степен......................................................................................50% в) во силен степен........................................................................................60% 92. Повреда на ’рбетот со пареза на долните екстремитети со ЕМГ: а) во лесен степен................................................................................ до 30% б) во среден степен..................................................................................... 40% в) во силен степен....................................................................................... 50% ПОСЕБНИ УСЛОВИ Оштетувањата што спаѓаат под точките 89 и 90, се оценуваат по утврдување на

ирепарабилни невролошки лезии, а за точките 91 и 92 се оценуваат по завршеното лекување, но

не порано од 1 година од денот на повредувањето. 93. Смалување на подвижноста на ’рбетот како последица на скршување на еден или

повеќе пршлени со изместување на линијата на ’рбетот (кифоза, гибус, сколиоза): а) во лесен степен...................................................................................до 20% б) во среден степен..................................................................................... 30% в) во силен степен........................................................................................40% 94. Смалена подвижност на ’рбетот по повредата на коскениот дел на вратниот сегмент: а) во лесен степен.....................................................................................до 10% б) во среден степен........................................................................................15% в) во силен степен......................................................................................... 20% 95. Смалена подвижност на ’рбетот по повредата на коскениот дел до торакалниот сегмент: а) во лесен степен............................................................................................5% б) во среден степен........................................................................................10% в) во силен степен..........................................................................................15% 96. Смалена подвижност на ’рбетот по повредата на коскениот дел на

лумбалниот сегмент: а) во лесен степен...................................................................................до 15% б) во среден степен.........................................................................................25% в) во силен степен...........................................................................................35%

ПОСЕБНИ УСЛОВИ

Хернија дисци интервертебралис, сите видови лумбалгии, дископатија, спондилози, спондилистези, спондилолиза, сакралгии, миофасцитиси, коксигодинии, ишијалгии, фибразитис, фасцитиси и сите патоанатомски промени на слабинско-крсната регија означени со

аналогни термини, не се опфатени со осигурување. XIII. КАРЛИЦА 97. Повеќекратно кршење на карлицата со тешка деформација или денивелација на сакроилијакалните зглобови или симфиза...........до 30% 98. Симфизеолиза со дислокација хоризонтална и/или вертикална: а) големина 1 см.........................................................................................10% б) големина 2 см.........................................................................................15% в) големина повеќе од 2 см..........................................................................25% 99. Кршење на едната цревна коска санирана со дислокација...............................10% 100. Кршење на двете цревни коски санирани со дислокација.......................... 15% 101. Кршење на срамната или седишната коска санирано со дислокација....... 10% 102. Кршење 2 коски: срамната, седишната или срамната и седишната, со дислокација.................................................................................................... 15% 103. Кршење на крсната коска, санирана со дислокација...............................до 10% 104. Скршеницата на тртна коска со дислокација, незарасната псевдоартроза, како и оперативно отстранување на тртната коска........до 5% ПОСЕБНИ УСЛОВИ За кршење на коските на карлицата што зараснале без дислокација и без објективни

функционални пречки, не се одредува инвалидитет. XIV.РАЦЕ 105. Загуба на двете раце или дланки.......................................................................100% 106. Загуба на раката од рамото (ексартихулација).............................................. 70% 107. Загуба на раката во подрачјето на надлактицата.......................................... 65% 108. Загуба на раката под лакотот со задржана функција на лакотот.................... 60% 109. Загуба на дланка.................................................................................................. 55% 110. Загуба на сите прсти: а) на двете дланки............................................................................................90% б) на едната дланка.......................................................................................... 45% 111. Загуба на палец...................................................................................................20% 112. Загуба на кажипрст.............................................................................................12% 113. Загуба на средниот, домалиот и малиот прст: а) среден...........................................................................................................9% б) домалиот или малиот, за секој прст...............................................................6% 114. Загуба на метакарпалните коски на палецот.....................................................6% 115. Загуба на метакарпалните коски на кажипрстот...............................................4% 116. Загуба на метакарпалните коски на средниот, домалиот и малиот прст, за секоја коска.......................................................................................................3% ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. За загуба на еден член на палецот се одредува половина, а за загуба на еден член од

останатите прсти се определува третина од инвалидитетот определен за соодветниот прст.

2. Делумна загуба на коскениот дел од членчето се оценува како потполна загуба на

членчето. 3. За загуба на јагодицата од прстот се определува 1/2 од инвалидитетот определен за

загуба на член. НАДЛАКТИЦА 117. Потполна вкочанетост на рамениот зглоб во функционално неповолна положба (абдукција).......................................................................35% 118. Потполна вкочанетост на рамениот зглоб во функционално поволна положба (абдукција)...........................................................................25% 119. Намалена подвижност на раката во рамениот зглоб споредено со здравата рака: а) во лесен степен намалување до 1/3 подвижност во зглобот...........до 10% б) во среден степен намалување до 2/3 подвижност во зглобот............ 15% в) во силен степен намалување над 2/3 подвижност во зглобот......... 20% 120. Посттрауматско рецидивирачко исчанчување на рамениот зглоб, кое верифицирано често се јавува............................................................................10% 121. Лабавост на рамениот зглоб со коскени дефекти на зглобните тела............. 30% 122. Клучна коска: а) неправилно зараснато кршење на клучната коска................................... 2% б) псевдоартроза на клучна коска.................................................................. 5% 123. Делумно исчанчување (сублуксација) на акромиоклавикуларниот или стерноклавикуларниот зглоб................................................................................5% 124. Потполно исчанчување на акромиоклавикуларниот или стерноклавикуларниот зглоб рендгенски верифицирано................................10% 125. Ендопротеза на рамениот зглоб.........................................................................30% 126. Псевдоартроза на надлактичната коска: а) хипертрофично (фиксно) - обем на движење во псевдоартроза помал од 15 степени..................................................................................15% б) нормо/или хипотрофично (млитаво) - со обем на движење во псевдоартрозата поголем од 15 степени............................................35% 127. Хроничен остеомиелитис на коските на горните екстремитети со фистула посттрауматска.................................................................................10% 128. Парализа на нервот аксесолрисус................................................................... ..15% 129. Парализа на брахијалниот плексус................................................................. ...60% 130. Делумна парализа на брахијалниот плексус (ЕРБ или КУМПКЕ)................. 35% 131. Парализа на аксиларниот нерв............................................................................15% 132. Парализа на радијалниот нерв.............................................................................30% 133. Парализа на нервот медианус..............................................................................35% 134. Парализа на нервот улнарис................................................................................30% 135. Парализа на два нерва од едната рака................................................................50% 136. Парализа на три нерва од едната рака................................................................60% ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. Пареза на нервите се одредува максимално до 2/3 од инвалидитетот определен за

парализа на соодветниот нерв. 2. За случаите што спаѓаат под точките 128 до 136, инвалидитет се определува по

завршеното лекување, но не пред две години по повредата, со задолжителна верификација со

ЕМГ не постара од 3 месеци. ПОДЛАКТИЦА 137. Потполна вкочанетост на зглобот на лакотот во функционално неповолна положба од 100 до 140 степени.........................20% 138. Потполна вкочанетост на зглобот на лакотот во функционално неповолна положба................................................................30% 139. Намалена подвижност на зглобот а) во лесен степен смалување до 1/3 подвижност во зглобот..........до 10%

б) во среден степен смалување до 2/3 подвижност во зглобот.........до 15% в) во силен степен смалување над 2/3 подвижност во зглобот ...до 20% 140. Разлабавен зглоб на лакотот (разлабавување во фронтална рамнина) осцилација

на движењата во спротивна насока: а) во лесен степен девијација до 10 степени......................................до 10% б) во среден степен девијација до 20 степени........................................ 15% в) во силен степен девијација повеќе од 20 степени............................ 25% 141. Ендопротеза на лакотот.................................................................................25% 142. Псевдоатроза на двете коски на подлактицата.............................................30% 143. Псевдоатроза на радиусот...............................................................................15% 144. Псевдоартроза на улната.................................................................................15% 145. Анкилоза на подлактицата во супинација.....................................................25% 146. Акилоза на подлактицата во средна положба...............................................15% 147. Анкилоза на подлактица во пронација...........................................................20% 148. Намалена ротација на подлактица (просупинација) компарирана

со здравата рака: а) во лесен степен смалување 1/3 од подвижност во зглобот.............до 5% б) во среден степен смалување до 2/3 од подвижноста во зглобот до 10% в) во силен степен смалување над 2/3 од подвижноста во зглобот до 15% 149. Анкилоза на рачниот зглоб: а) во положба на екстензија..........................................................................15% б) во оската на подлактицата........................................................................20% в) во положба на флексија............................................................................30% 150. Намалена подвижност на рачниот зглоб компарирана со здравата рака: а) во лесен степен смалување до 1/3 на подвижноста во зглобот.......до 10% б) во среден степен смалување до 2/3 на подвижноста во зглобот......... 15% в) во силен степен смалување над 2/3 на подвижноста во зглобот...... 20% 151. Ендопротеза на чунестата коска и/или ослинатум (месечеста коска).......... 20% 152. Ендопротеза на рачниот зглоб.......................................................................... 25% ПОСЕБНИ УСЛОВИ Псевдоартроза на навикуларната и/или полумесечестата коска се оценува според точка 150. ПРСТИ 153. Потполна вкочанетост на сите прсти од едната рака.....................................40% 154. Потполна вкочанетост на целиот палец.......................................................... 15% 155. Потполна вкочанетост на целиот показалец................................................... 9% 156. Потполна вкочанетост на средниот, домалиот и малиот прст: а) целиот среден прст................................................................................... 6% б) домалиот или малиот прст, за секој........................................................ 4% ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. За потполна вкочанетост на еден зглоб, на палецот се определува половина, а за

потполна вкочанетост на еден зглоб на другите прсти се определува третина од инвалидитетот

определен за загуба на тој прст. 2. Збирот на процентот на вкочанетост на одделни зглобови на еден прст не може да

биде поголем од процентот определен за потполна вкочанетост на тој прст. 157. Намалена подвижност на палецот по уредно зараснато кршење на база на метакарпална коска (Бенет)..................................................................................5% 158. Неправилно зарасната Бенетова скршеница на палецот.....................................10% 159. Скршување на метакарпалните коски: а) неправилно зараснато скршување на метакарпална коска......................3% б) за останатите метакарпални коски II, III, IV и V за секоја коска ..................................................................................................2% 160. Намалена подвижност на дисталниот или базалниот зглоб на палецот: а) во лесен степен.............................................................................................3% б) во силен степен............................................................................................6%

161. Намалена подвижност на поодделни зглобови на показалецот: а) во лесен степен - за секој зглоб.................................................................2% б) во силен степен - за секој зглоб................................................................3% 162. Намалена подвижност на поодделни зглобови на: А) Среден прст а) во лесен степен за секој зглоб.................................................................1,5% б) во силен степен за секој зглоб................................................................2,5% Б) Домалиот или малиот прст а) во лесен степен за секој зглоб...................................................................1% б) во силен степен за секој зглоб................................................................ ..2% ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. Вкупниот инвалидитет по точките 160, 161 и 162 не може да изнесува повеќе од

инвалидитетот за потполна вкочанетост на истиот прст. 2. Под лесен степен се подразбира смалување на подвижноста за половина од

нормалната подвижност, а под силен степен се подразбира намалена подвижност на повеќе од половина од нормалната подвижност. НОЗЕ 163. Загуба на двете натколеници..........................................................................100% 164. Ексартикулација на нога во колк....................................................................70% 165.Загуба на натколеница во горната третина, осакатениот бут непогоден за протеза..........................................................................................60% 166. Загуба на натколеница под горната третина...................................................50% 167. Загуба на двете потколеници, осакатени делови погодни за протеза...........80% 168. Загуба на потколеница, осакатениот дел под 6 см..........................................45% 169. Загуба на потколеница, осакатениот дел над 6 см...................................... 40% 170. Загуба на двете стапала......................................................................................80% 171. Загуба на едно стапало.......................................................................................35% 172.Загуба на стапало во Шопартова линија...........................................................35% 173. Загуба на стапало во Лисфранова линија.........................................................30% 174. Трансметатарзална ампутација..........................................................................25% 175. Загуба на првата или петтата метатарзална коска.............................................7% 176. Загуба на втората, третата и четвртата метатарзална коска, за секоја.............3% 177. Загуба на сите прсти на стапалото на една нога...............................................20% 178. Загуба на палецот на стапалото: а) загуба на крајното членче на палецот........................................................5% б) загуба на целиот палец...............................................................................10% 179. Загуба на целиот 2-5 прст на ногата, за секој прст......................................... 2,5% 180. Делумна загуба на целиот 2-5 прст на ногата за секој прст..............................1% ПОСЕБНИ УСЛОВИ Вкочанетост на интерфалангеалните зглобови 2-5 прст во испружена положба или

намалена подвижност на овие зглобови не претставува инвалидитет. 181. Потполна вкочанетост на колкот во функционално поволна положба........30% 182. Потполна вкочанетост на колкот во функционално не поволна положба.. 40% 183. Потполна вкочанетост на двата колка............................................................. 70% 184. Псевдоартроза на вратот на бутната коска со скратување: а) пациентот подвижен со помагало.......................................................... 30% б) пациентот неподвижен (не гази).............................................................. 40% 185. Деформирачка посттрауматска артроза на колкот: скршеница на главата, вратот

или петрохантерната регија или исчанчување, со смалена подвижност на колкот со РТГ

верификација - компарирано со здравиот колк: а) во лесен степен смалување до 1/3 подвижност во зглобот..............до 15% б) во среден степен смалување до 2/3 на подвижност во зглобот.......до 25% в) во силен степен смалување над 2/3 подвижност во зглобот........до 35% 186. Ендопротеза на колкот.......................................................................................30%

187. Намалена подвижност на колкот компарирана со здравиот колк со РТГ- верификација. а) во лесен степен смалување до 1/3 подвижност во зглобот.............до 10% б) во среден степен смалување до 2/3 подвижност во зглобот.............до 15% в) во силен степен смалување над 2/3 подвижност во зглобот.........до 25% 188. Псевдоартроза на бутна коска а) хипертрофична (фиксна) со обем на движење во псевдоартрозата помал од 15 степени..................................................................................30% б) нормо/или хипотрофична (млитаво) со обем на движење поголем од 15степени................................................................................40% 189. Неправилно зараснато кршење на бутната коска со ангулација во варус, валгус позиција: А) Деформација во фронтална рамнина (варус/валгус) а) 10 до 20 степени..................................................................................до 10% б) над 20 степени.....................................................................................до 15% Б) Деформација во сагитална рамнина (анте и ретрокурватум) а)10 до 20 степени....................................................................................до 5% б) над 20 степени......................................................................................до 10% 190. Хроничен остеомиелитис на коските на долните екстремитети со фистула посттрауматска...............................................................................10% 191. Големи и длабоки белези во мускулите на натколеницата или потколеницата како и трауматските хернии на мускулите на натколеницата и потколеницата без нарушување на функцијата на зглобот.....................................................10% 192. Циркулаторни промени по посттрауматско оштетување на големите крвни садови на долните екстремитети верифицирано со Доплер: а) потколеница.........................................................................................до 10% б) натколеница.........................................................................................до 20% 193. Скратување на ногата поради кршење: а) 2-4 см.....................................................................................................до 10% б) 4,1-6 см...................................................................................................... 15% в) повеќе од 6 см...............................................................................................20% 194. Вкочанетост на коленото: а) во функционално поволна положба (10 степени флексија)...................25% б) во функционално неповолна положба...................................................35% 195. Деформирачка артроза на коленото по повредата на зглобовните тела со намалена подвижност со рендгенолошка верификација компарирана со здравото колено: а) во лесен степен смалување до 1/3 подвижност во зглобот..............до 15% б) во среден степен смалување до 2/3 подвижност во зглобот................ 20% в) во силен степен смалување над 2/3 подвижност во зглобот.............30% 196. Намалена подвижност на зглобот на коленото, компарирано со здравото колено: а) во лесен степен смалување до 1/3 подвижност во зглобот..............до 10% б) во среден степен смалување над 2/3 подвижност во зглобот.......... 15% в) во силен степен смалување над 2/3 подвижност во зглобот.............20% 197. Намалена флексија на коленото за помалку од 15 степени........................... 5% 198. Разнишаност на коленото по повреда на капсулата и лигаментарниот апарат компарирана со здравото колено: а) лабавост во една насока........................................................................до 10% б) лабавост на две насоки.........................................................................до 15% в) постојано носење на ортопедски апарат................................................. 30% 199. Ендопротеза за коленото.....................................................................................30% 200. Оштетување на менискусот со рецидивирачки пречки артроскопски потврдено или состојба по оперативно отстранување на менискусот................................5% 201. Слободно зглобно тело поради повреда..............................................................5% 202. Функционални пречки по отстранување на чашката: а) парцијално отстранета чашка.....................................................................5% б) тотално отстранета чашка.........................................................................15% 203. Псевдоартроза на чашката..................................................................................10% 204. Рецидивирачки трауматски синовитис на коленото и/или трауматска

сондремалација на чашката артроскопски верифицирани........................до 5% 205. Псевдоартроза на тибијата: а) без коскен дефект.......................................................................................20% б) со коскен дефект........................................................................................30% 206. Неправилно зараснато кршење на потколеницата со валгус, варус или рекурвстум деформација, компарирано со здравата потколеница: а) од 5 до 15 степени.................................................................................до 10% б) над 15 степени..................................................................................до 15% 207. Анкилоза на скоковниот зглоб во функционално поволна положба (5-10 степени плантарна флексија).............................................................до 20% 208. Анкилоза на скоковниот зглоб во функционално неповолна положба.........25% 209. Намалена подвижност на скоковниот зглоб компарирано со здравиот скоковен зглоб: а) во лесен степен намалување до 1/3 подвижност во зглобот..........до 5% б) во среден степен намалување до 2/3 подвижност во зглобот........до 10% в) во силен степен намалување над 2/3 подвижност во зглобот............20% 210. Ендопротеза на скоковниот зглоб.....................................................................25% 211.Трауматско проширување на малеоларната, бималеоларната, трималеоларната виљушка на стапалото компарирано со здравото стапало...........................до 15% 212. Деформација на стапалото, со скршеници на коските: пес ескаватус, пес плановалгус, пес варус, пес еквинус: а) во лесен степен......................................................................................до 10% б) во силен степен....................................................................................до 20% 213. Деформација на калканеусот по компресивно кршење.......................... до 20% 214. Деформација на талусот по кршење со деформирачка артроза.................до 20% 215. Изолирани кршења на коските на тарсусот без поголеми деформации...... 2,5% 216. Деформација на една метатарзална коска по кршењето..........................до 3% 217.Поголема деформација на метатарзусот по кршење на метатарзалните коски......................................................................................до 10% 218. Потполна вкочанетост на крајниот зглоб на палецот на ногата...............до 2,5% 219. Потполна вкочанетост на основниот зглоб на палецот на ногата или на двата зглоба..............................................................................................до 5% 220. Вкочанетост на основниот зглоб на 2. до 5. прст, за секој прст....................... 1% 221. Деформација или анкилоза на 2. до 5. прст на ногата во свиена положба (дигитус флексис) за секој прст......................................... ...1,5% 222. Големи белези на петата или на табанот по дефектите на меките делови: а) површина до 1/2 од табанот..................................................................до 10% б) површина над 1/2 од табанот............................................................до 20% 223. Парализа на исхијадичниот нерв ...................................................................... 40% 224. Парализа на феморалниот нерв..........................................................................30% 225. Парализа на тибијалниот нерв............................................................................25% 226. Парализа на перонеалниот нерв......................................................................... 25% 227. Парализа на глутеалниот нерв............................................................................10% ПОСЕБНИ УСЛОВИ 1. За пареза на нервите на нозете се определува максимално до 2/3 од процентот

определен за парализа на соодветниот нерв. 2. За случаите што спаѓаат од точка 223-227 се определува инвалидитетот по

завршеното лекување, но не порано од 2 години по повредата, со верификација ЕМГ не постара

од 3 месеци. 3. Дисторзии на зглобови не се опфатени со осигурување.