محمود حاجيلی – انجمن فناوری اطالعات جوانان کشور

www.hajili.com

وضعيت فناوری اطالعات در حوزه جوانان

(گزارش کشوری)

فهرست مطالب

مقدمه  وضعيت آماري جمعيت جوانان -

کشوروضعيت فناوري اطالعات در -

بين جوانان راهبردهاي توسعه با -ارائه

فناوري اطالعات و توانمند سازي جوانان

چشم انداز آينده-

مقدمه

تحوالت اساسی در جهان در هزاره سومجهانی شدن- (ICTفناوری اطلاعات و ارتباطات )-

امروزه فنّـاوري اطالعات به مدد فنّـاوري ارتباطات فراگيرشده و جهان را دگرگون ساخته است. لوهان در يك عبارت مهمترين تغييراتي كه اين فنّـاوري در جهان بوجود آورده بوسيله مارشال مك

ت.خالصه شده است و آن »تبديل جهان به يك دهكده جهاني« اسعنوان بزرگترين توليدكنندگان دانايي و اطالعات در جامعه و هم بيشترين جوانان امروزه به

ماندگي در رنج بوده كنندگان آن هستند؛ اين در حاليست كه جوانان ايراني از احساس عقب مصرفدنبال پيشرفت و توسعه از طريق تحصيل هستند، بنابراين دسترسي به فنّـاوري اطالعات و به

مهمترين بستر براي برخورداري از دانايي است. اعتماد بنا گردد، در واقع ابزارها و ، اگر سياست فناوري اطالعات برپايه منابع انساني و زيرساخت قابل

ريزي، مديريت تغييرات توسعه و دستيابي به رشد پايدار را نيز در وسايل الزم براي ارزيابي، برنامهدهد. اختيار قرار مي

به همين خاطر شاهديم كه تمامي كشورهاي پيشرفته داراي يك سياست ملي فناوري اطالعات و سازي آن هستند تا پاسخگوي وقايع جهاني نوظهور بوده, و در نتيجه نگذارند استراتژي براي پياده

تبديل گردند. « كه كشورهايشان به قربانيان »شكاف ديجيتالاي همچون ايران كه در آرزوي مشاركتي اثربخش و داشتن نقشي كليدي در كشورهاي در حال توسعه

عصر نوظهور اطالعات هستند، در جاي خود، نيازمند يك سيستم فناوري اطالعات بسيار كارا دهنده، خواهد بود. هستند كه محرك آن، يك سياست ملي فناوري اطالعات تكان

�اوري گيري پديده وبلاگ نويسي در ‌هاي اخير، شکل‌رساني طي سال‌هاي نوين اطلاع‌روند رو به گسترش دسترسي جوانان به فنّـ گيري ‌عنوان دومين رسانه مورد اعتماد جوانان کشور بعد از صدا و سيما، شکل‌ميان جوانان، جلب اعتماد اينترنت به هاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، سياسي و مديريتي، ضرورت ‌جامعه اطلاعاتي در جامعه ما و جهان و همچنين ضرورت �اوري اطلاعات را در راستاي ‌ها به تدوين برنامه‌اهتمام دولت هاي ايجاد شده مضاعف ساخته است.‌وري ظرفيت‌ساماندهي مديريت، هدايت و بهرهاي جهت ارتقاء و توانمندسازي جوانان در حوزه فنّـ

ساليانه نرخ رشدمتوسط جوانان

ساليانه نرخ رشدمتوسط کل کشور

4.72 1.35 (74-78برنامه دوم )

3.64 1.59 (79-83 ) برنامه سوم

وضعيت آماری جوانان:برنامه دوم و سومجوانان طي وكشور روند تغييرات رشد جمعيت

برنامه دوم و سومجوانان طي وكشور روند تغييرات رشد جمعيتنمودار -1375ماخذ :سنتز ملي نتايج پيش بيني جمعيت استان هاي كشور

سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور1390

1.35

1.59

1.00

1.50

2.00

برنامه دوم برنامه سوم

کل کشور4.72

3.64

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

برنامه دوم برنامه سوم

جوانان

1376- 1383جوانان طي سال هايو كشورروند تغييرات رشد جمعيتنرخ رشد جمعيت جوانان نرخ رشد جمعيت كل سال

4.69 17846954 1.36 60766676 13764.77 18697938 1.50 61590864 13774.71 19577963 1.60 62512576 13784.49 20457733 1.68 63515396 13794.17 21311051 1.66 64583928 13803.84 22128495 1.56 65657168 13813.54 22911144 1.56 66687000 13823.04 23606829 1.46 67673000 1383

1376- 1383 جوانان طي سال هايكشور و نمودار روند تغييرات نرخ رشد جمعيت

0

1

2

3

4

5

6

76 77 78 79 80 81 82 83

در صد

كل

جوانان

سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور1390-1375ماخذ : سنتز ملي نتايج پيش بيني جمعيت استان هاي كشور

59.4

40.6

0

10

20

30

40

50

60

استفاده عدماستفاده

در حوزه ITوضعيت جوانان :

ميزان استفاده از رايانه

47.6

7.811.6

9.7

18.5

52.4

0

10

20

30

40

50

60

استفادهمیکنند همهروزه چندروزدرهفته چندروزدرماه بندرت Hاصال

ميزان استفاده از اينترنت

69.2

16

6.42.4 1.3

4.6

0

10

20

30

40

50

60

70

منزل کافینت محلکار مدرسه کتابخانه سایر

محل استفاده از اينترنت

44.8

32.4

11.1

6.9 4.80

5

10

15

20

25

30

35

40

45

سرگرمی علمی هنریفرهنگی ورزشی سياسی

موضوعات مورد عالقه جوانان در اينترنت

50.4

33

6.94.5

2.7 2.5

0

10

20

30

40

50

60

سینمایی موسیقی آموزشی کارتون مذهبی ساير

توزيع فراوانی بر حسب تماشای فيلم از طريقCDويدئو /

ارزيابي وضعيت موجودتوصيف وضعيت موجود

5/98 مي باشند.باسواد ساله کشور 15-29 درصد جوانان

،مي باش]د ک]ه ح]دود ک]اربر ميلي]ون 5/6تع]داد ک]اربران اين]ترنت در کش]ور

در ض]ريب نف]وذ اين]ترنتمي دهن]د. آن]ان را جوان]ان تش]کيل درص]د70

مي باشد. درصد5/9کشور،

ب]رآورد ش]ده اس]ت ک]ه ميلي]ون7، 1383 در پاي]ان س]ال رايان]ه موج]ودتع]داد

در ح]ال حاض]ر در ع]دد ب]ه ازاي ه]ر ص]د نف]ر جمعيت مي باش]د. 4/10

ميلي]ون نف]ر و در همين س]ال 5/27( ح]دود 2003امريک]ا )در س]ال

ميلي]ون نف]ر ب]ه دورک]اري اش]تغال دارن]د. در 137در سراس]ر دني]ا

درص]]د از ن]]يروي ک]]ار فع]]ال را 9 درص]]د و در امريک]]ا 17فنالن]]د

درص]د از ن]يروي 64، 2020دورک]اران تش]کيل مي دهن]د و در س]ال

کار امريکا را دورکاران تشکيل خواهند داد.

7آم]ار نش]ان مي ده]د ک]ه در امريک]ا ب]ه ازاي ه]ر( نف]ر ي]ک ک]امپيوتر PC در ،)

نف]ر 80 ت]ا 50 دانش آم]وز ي]ک ک]امپيوتر و بين 30 الي 20اروپ]ا ب]ه ازاي ه]ر

درص]]د از معلم]]ان در 73دانش آم]]وز ي]]ک خ]]ط اينترن]]تي وج]]ود دارد و

انگلستان از فنآوري اطالعات استفاده مي کنند.

ميلي]ون مي باش]د. تع]داد ک]ل 8تع]داد ص]فحات موج]ود فارس]ي در وب ح]دود

ميلي]ارد اس]ت. ل]ذا س]هم ص]فحات فارس]ي 8ص]فحات موج]ود در وب بيش از

/. درص]د مي باش]د. اين در ح]الي اس]ت ک]ه نس]بت جمعيت 1از وب ح]دود

فارسي زبان به کل جمعيت دنيا حدود يک درصد است.

درص]]د( ب]]ه رايان]]ه 24 ه]]زار خ]]انوار )3850ح]]دودآم]]ار نش]]ان مي دهد

دسترسي دارند.

7/1ه]]]زار( دانش]]]جويان مش]]]غول ب]]]ه تحص]]]يل در 33 ) درص]]]د

دانش]گاههاي دول]تي و غ]ير دول]تي کش]ور در ح]وزه فن]آوري اطالع]ات

مشغول به تحصيل هستند.

23 مرک]ز انکوب]اتور موج]ود کش]ور در ح]وزه فن]آوري 32 مرک]ز از

پ]ارک فن]اوري ن]يز در 11اطالع]ات و ارتباط]ات فعالن]د. عالوه ب]راين،

حال فعاليت يا اينکه در مرحله تاسيس هستند.

توصيف وضعيت موجودادامه

مورد مي باشد. هزار10 فارسي،جايگاه هاي اينترنتيتعداد

:طبق نظرسنجي هاي بعمل آمده

جوان]]ان ته]]ران را اس]]تفاده از بيش]]ترين زم]]ان گ]]ذران اوق]]ات ف]]راغت

کامپيوتر و اينترنت )در منازل و اماکن عمومي( بخود اختصاص مي دهد.

43 .درصد جوانان در منزل از رايانه استفاده مي کنند

27 .درصد جوانان امکان دسترسي به اينترنت را دارند

2/69باالترين مح]ل ب]راي به]ره ب]رداري از اين]ترنت و ک]امپيوتر ب]ا

درصد در کافي نت مي باشد. 16درصد در منازل و

ب]ا درص]د بع]د از ص]دا و س]يما، دومين رس]انه م]ورد 9/15اين]ترنت

بوده است. 1383اعتماد جوانان در سال

توصيف وضعيت موجودادامه

رسانه هاي ديجيتالي)اينترنت(

ضريب نفوذ اينترنت -- 8/0 9/9 1138

تعداد کاربران اينترنت نفر هزار 230 ميليون 40/6 2682

ISPتعداد شرکتهاي باب 9 658 7210

ه]]]اي وبالگ تع]]]داد فارسي زبان تعداد 0 63139 100

افزايش ميزان13761383درصد

واحد

درصد از بهره مندان جدول فوق را جوانان تشکيل مي دهند.80بر اساس گزارش رسمي حدود

بخش دوم :ارائه راهبردهاي توسعه با فناوري

اطالعات در حوزه جوانان

چالشها و تنگناهاي اساسي

ابهام و ناهماهنگي در نظام مديريت عاليه )سياست گذاري، برنامه ريزي، هماهنگي، اجرا، نظارت و ارزشيابي( در حوزه فناوري اطالعات

جواناننهادينه نشدن فرهنگ

استفاده بهينه از فنآوري اطالعات و سيستم هاي اطالع

رساني در ميان جوانان

کمبود امکانات و منابع و عدم بهره گيري مطلوب از ظرفيت هاي موجود فناوري اطالعات کشور در

ساماندهي امور جوانان

مصرف زدگي در حوزه فناوري اطالعات در

ميان جوانان بويژه در عرصه محتوا

عدم تناسب نظام آموزشي )رسمي و

غيررسمي( با دانش و مهارت مورد نياز بهره

مندي از خدمات فناوري اطالعات

است. براي بهره گيري از جنبه توانمندسازفناوري اطالعات في نفسه - 1

مطابق با نيازهاي فرهنگي، اقتصادي، توانمندسازي آن، توسعه در اين زمينه بايد

جامعه صورت گيرد. اجتماعي و سياسي

- توفيق دولت ها در رسيدن به اهداف مختلف خود و اعمال هر نوع سياست 2

توسعه ، مستلزم جلب مشاركت مردمتوانمند سازي در کشور و متقابالH سياست هاي

به آن است. فناوري اطالعات و افزايش دسترسي افراد جامعه خصوصاH جوانان

ارتقاء منافع - نفوذ روز افزون فناوري اطالعات در بخش ها و ابعاد مختلف ، موجب 3

مي شود.ناشي از كاربرد خدمات الكترونيکي ارزش افزوده

- با ترويج فناوري اطالعات نه تنها زندگي مادي و مجسم دگرگون مي شود بلكه 4

عرصه تفكر و پندار دچار تحول گسترده و عميق شده و انسان ها به پهنه گسترده

مي شوند.اطالعات روان

شاخص اقتدار كشورها محسوب شده و ارتباطات به - فناوري اطالعات به عنوان 5

محسوب مي شود. عنوان نبض توسعه كشورها

محورهاي اصلي توسعه در کليه جوامع توسعه يافته و - فناوري اطالعات يکي از 6

د محسوب مي شودر حال توسعه

و مباني نظري اصول پايه

در حوزه فناوري اطالعات جوانان با هماهنگ سازي نظام مديريت عاليه - 1

رويکرد تقسيم کار ملي

جوانان در زمينه فناوري اطالعات با رويکرد ارتقاء دانش و توانمندسازي -2

مهارت

در زمينه فناوري اطالعات جوانان با رويکرد نوآوري و فرهنگ سازي -3

ترويج فرهنگ جويندگي

مطلوب از ظرفيت ها بسترسازي با رويکرد بهره گيري -4

در زمينه فناوري اطالعات با رويکرد خصوصي سازي ظرفيت سازي -5

در زمينه فناوري اطالعات با رويکرد اطالع رسانيشفاف سازي -6

راهبرد ها

اصالح ساختار ها در حوزه فناوري اطالعات جوانان

ارتقاء قابليت ها و توانايي هاي جوانان

در زمينه فناوري اطالعات

سياستها و خط مشي هاي اجرايي

نهاينه نمودن فرهنگ بهره گيري مطلوب از فناوري اطالعات در

ميان جوانان

بهره گيري مطلوب از ظرفيت هاي

موجود در جهت توسعه فنآوري اطالعات جوانان

زمينه سازي جهت استفاده حداکثري از ساختارها و امکانات

بخش هاي غير دولتي در زمينه فنآوري اطالعات

جوانان

استفاده حداکثري از فنآوري اطالعات در

ساماندهي امور جوانان

اصالح ساختار ها در حوزه فناوري - 1 اطالعات جوانان

سياستها و خط مشي هاي اجرايي

ري]زي، برنام]ه گ]ذاري، سياس]ت وض]عيت بهب]ود رويه ه]ا، فرآين]دها، اص]الح

هماهنگي، اجرا، نظارت و ارزشيابي در حوزه فناوري اطالعات جوانان

از حم]ايت خص]وص در ذيرب]ط دس]تگاههاي و نهاده]ا کلي]ه همگ]اني بس]يج

جوانان در حوزه فناوري اطالعات

فن]اوري كاربرده]اي توس]عة ب]راي غيردول]تي س]ازمانهاي ايج]اد از حم]ايت

اطالعات در حوزه جوانان

از طريق:

ارتقاء قابليت ها و توانايي هاي جوانان در زمينه - 2 فناوري اطالعات

توس]عه آموزش ه]اي ك]اربردي در زمين]ه فن]اوري اطالع]ات منطب]ق ب]ا ني]از

بازار كار به منظور مقابله با بيكاري جوانان تحصيل كرده

ارتقاي سطح دانش و مهارت فناوري اطالعات در ميان جوانان

روزآمد کردن نظام آموزشي فناوري اطالعات

از طريق:

ينه نمودن فرهنگ بهره گيري مطلوب از فناوري دنها - 3 جوانان اطالعات در ميان

آگاهسازي جوانان نسبت به قابليت ها و تهديدهاي فنآوري اطالعاتاطالع رس]اني ب]ه خ]انواده ه]ا در خص]وص اث]رات مثبت و منفي فن]آوري

اطالعاتتشويق و حمايت جوانان در بكارگيري فناوري اطالعات

حم]ايت از جوان]ان جهت تعام]ل، همک]اري و تب]ادل اطالع]ات ب]ا مج]امع بين المللي

از طريق:

بهره گيري مطلوب از ظرفيت هاي موجود در جهت توسعه فنآوري - 4اطالعات جوانان

اص]الح ق]وانين موج]ود و ت]دوين ق]وانين جدي]د ب]راي انطب]اق ب]ا نيازه]اي فناوري اطالعات

استفاده از جوانان براي توسعه فناوري اطالعاتبرنامه ريزي مناسب براي مقابله با فرار مغزها

اف]زايش حم]ايت م]الي از ط]رف دولت و مت]ولي فن]اوري اطالع]ات ب]راي جوانان

بهره گيري مناسب از راهکارهاي قانوني موجودگذران بهين]]ه اوق]]ات ف]]راغت و ايج]]اد س]]رگرمي س]]الم ت]]وام ب]]ا ارتق]]اء

فرهنگي و علمي جوانان با استفاده از خدمات فناوري اطالعات

از طريق:

زمينه سازي جهت استفاده حداکثري از ساختارها و امکانات بخش هاي غير دولتي در زمينه - 5فنآوري اطالعات جوانان

بهب]ود وض]عيت س]خت افزاري، ايج]اد ش]بكه هاي مج]ازي، آم]وزش، توس]عه منابع انساني و تهيه محتويات الكترونيكي مرتبط با امور جوانان

ارتقاي خدمات الكترونيکي در ميان جوانان توسعة مراكز عمومي دسترسي جوانان به فناوري اطالعات

فن]اوري ح]وزه در آموزش]ي مراك]ز كيفيت ارتق]اي و اف]زايش ظ]رفيت اطالعات جوانان

از طريق:

استفاده حداکثري از فنآوري اطالعات در - 6ساماندهي امور جوانان

ارتقاء کيفيت و سطح زندگي جوانان تأكي]د ب]ر نقش فن]اوري اطالع]ات در توس]عه ام]ور ف]رهنگي ، اجتم]اعي و

اقتصادي جوانان ايجاد فرصت هاي شغلي براي جوانان

از طريق:

برنامه ها و اقدامات اجرايي

برنامه توانمندسازي جوانان و محيط درزمينه فناوري

اطالعات

برنام]]]ه ارتق]]]اي فرهن]]]گ از فن]]]اوري وريبه]]]ره

اطالع]ات در مي]ان جوان]ان تق]ويت فرهن]گ عم]ومي و و اطالع رساني

برنامه هدفمندسازي نظام آموزشي

)رسمي و غير رسمي( کشور در زمينه

فناوري اطالعات در راستاي نيازهاي

محيط کار

برنامه توسعه کمي و کيفي امکانات و منابع مربوط به فناوري اطالعات در حوزه جوانان با

استفاده از توان بالقوه بخش غير دولتي

شاخصهاي كمي

شاخصواحد

اندازه گيري

سال پايه 1383

اهداف كمي سالهاي برنامه چهارم

1384

1385

1386

1387

1388

تعداد رايانه به ازاي صدنفر جوان در كشور رايانه 27 32 39 47 54 60

سوادآموزي رايانه اي جوانان درصد 30 36 42 48 54 60

نسبت دانشجويان رشته هاي فناوري اطالعات به کل دانشجويان

درصد 7/1 4/2

1/3

8/3

3/4 5

ضريب نفوذ كاربران جوان اينترنتدرصد 3/1

9 26 5/34 43 50 57

نسبت صفحات وب فارسي به کل صفحات وب

درصد 1/0 6/0

7/0

8/0

9/0

10%

نسبت ارائه خدمات مشاوره اي onlineبه جوانان

درصد - 5 10 15 20 25

پاركهاي فناوري تعداد 10 13 16 19 22 25

چشم انداز آينده

شاخصواحد

اندازه گيري

سال پايه1383

1388

تعداد رايانه به ازاي صدنفر جوان در كشور رايانه 27 60

درصد سوادآموزي رايانه اي جوانان 30 60نسبت دانشجويان رشته هاي

فناوري اطالعات به کل دانشجوياندرصد

7/1 5

ضريب نفوذ كاربران جوان اينترنتدرصد

3/19 57

نسبت صفحات وب فارسي به کل صفحات وب

درصد1/0

10%

نسبت ارائه خدمات مشاوره ايonlineبه جوانان

درصد- 25

پاركهاي فناوري تعداد 10 25

Iran ICT NGO for youth