497

Макаров Н.А. (отв.ред.) - Русь в IX–X веках- археол. панорама - 2012

Embed Size (px)

Citation preview

  • IXX

    2012

    . .

    1150

  • IXX

    2012

    . .

    1150

  • 902/904 63.4 89

    ,

    1150 , 12-31-08034 ()

    : . . ( ),-. . . , . . . . . ,

    -. . . , . . . . . , . . . . .

    : . . , . . , . . , . . , . . ,

    . . , . . , . . , . . , . . , . . , . . , . . , . . (), . . , . . ,

    . . , . . , . . , . . , . .

    : . . , . . , . . , . . , . . ,

    . . , . . , . . , . .

    :. . . . . , . . . . .

    : () ( . . , 27 2012 .). : . , -

    ( . . ). : , .

    , 2012

    ( ), 2012

    . , 2012

    IXXI : / - ; . . . . . ; : , 2012 496 . : .

    ISBN 978-5-93061-068-0 ,

    . . - , -. : , , , .

    , , .

    902/904 63.4

    89

    ISBN 978-5-93061-068-0

  • (. . ) ............................................................................................................................... 6

    I

    :

    IX : (. . ) ...................................................................... . 12 :

    (. . ) .................................................................. . 36 (. . ) ....................................... . 64

    II

    -

    : (. . ) .................................................... . 92 (. . ) ................................................................................................................................. . 122 (. . , . . , . . ) ..................................................................................... . 138

    III

    -

    (. . ) ....................................................................................... . 162 (. . , . . ) ............................................................... . 178 (. . ) .............................................................................................................. . 194 (. . ) ................................................................................................................................ . 212

    IV

    (. . , . . , . . ) .......................... . 242 (. . ) ..................................................................................................................... . 274

    V

    (. . ) ....................................................................................... . 300 (. . ) ................................................................................................ . 334 , (. . ) ........................................................................ . 366

    VI

    :

    VIII X .(. . , . . ) ..................................................................................................................... . 382

    (. . , . . ) ......................................................................... . 402 : (. . ) ........................................ . 436 : (. . ) ............ . 448

    ................................................................................................................................ . 460 ....................................................................................................................................... . 494 ....................................................................................................................................... . 495

  • 6 .

  • 7 - IXX . . - , - , , -. , - -, - . , - .

    - - , , , , . , - , , - - , , . - , -, -. - , . - , , .

    , - , - IXX ., ,

    - . , , -, , XIX . , - - -, , . - , IXX ., , . - - , - , . , - - . - , , . - , .

    - , , IXX . - , - , - , , - I . .. . - , . - . ,

  • 8 , - , - .

    - IXX . - - . , -, , , - , - - , - . , , - , -, , , . - , , - . , , - , , - . - , , , -, , .

    , - , - . , - , , - . - - , , . , - . - -. -

    , -, - . , , - . - , - , - .

    , , , - , -, , - IXX . , . - - (838 .) (860 .) - (852 .), - . , , - - , , , - IX . , , - - (972 .), (978 .), (988 .) (1015 .).

    , , - : , ( , - -) : , -, - . - IX ., , , . IXX . - , - VIII . XXI . , X XI .,

  • 9 IXX ., - , , - .

    , -, -, . , , , - IXX . , - - , - - IXX . - - , - , . , , , , , , , , .

    , , . , - - , . - , , IXX . . , - , - - , , , . -, - , , .

    . .

    , - , - , , - . , . - - , XI ., , - , , . , , , IXX , - , , , - .

    , - , - , -, - - , . - , , X XII ., .

    - - . -- , - , - . , , - - , - , - , . , , , - . - , , - .

    - , -

  • 10

  • 11

    I

    :

  • 12

    -

    . 1. . (829842 .). . . , -

  • 13

    . .

    IX :

    / 1 IX . , , , , , . , IXX .2; . , ,

    1 , ; (, , ) , . , . ar-Rs, . Ruz(z)i . . . ( ) , , , , . , / IX ., , , .

    2 6390 (882/883) . ( 1, . 22; 2, . 16) , , , 911 . (, , 1997, . 134142), (., : , 1996, . 77) 930 .

    in extenso, , , , . , , , , . , . , , , . , . , , , , .

    , . , , , .

  • 14

    I. :

    : , , IX . , ex nihilo, , , , , , . , , , . , , : I, , , () , . .

    839 . (gens), Rhos3, I (814840), 18 ( ) (. 2) 4. ( , , IX . . , , ); VIII IX .,

    3 , . . (, 1989, . 12, . 6; 2003, . 9899; . : , 1981, . 45), Rhos , , , , , .

    4 Ann. Bert., 1883, . 1920; 1958, . 42, 44 1964, . 3031 . Rhos ; : , 1989, . 1011; , . 288289 (. . ); , 2010, . 1821 ( ).

    . , (., : , 1997, . 664). , , , , , .

    .

    , (829842), . 5: , , , . , : , , , () (onst. De adm. 38, p. 158.4, 8), (. : Zuckerman, 1997, . 5174; , 1997, . 663688).

    , Rhos , 836/838 . : , , , , , .

    5 Rhos, , (, 1989, . 12, . 6), . . . , Rh- . , , , , r : , , Rhenus Rhodanus ( ), r: Rotumum , Remi , Ravanus, Ragenarius ( ) . .

  • 15

    . . . IX :

    . 2. , IX .

    :

    ;

  • 16

    I. :

    , Rhos 30 . IX . , .

    , , , , (chacanus), (rex) Rhos 6, , , , (Sueones). . . (Kunik, 1844, S. 9697; , 1891, . 4042)7 , , . , (, 1876, . 503504; , 1980, . 4445; , 1981, . 54; , 2003, . 9899, 102; . .) . . 8 IX ., pendnt Sueones. II (844875) ( II , ) I (867886) 871 .

    , ; , . .

    871 . I II, I , : ,

    6 IX . , chacanus , (, 1842, . 29; . . 1, . 47, . 110), , , . (Garipzanov, 2006, p. 711).

    7 . . (Bayer, 1741, p. 388436) . . (Mller, 1749); , , , , , .

    8 , , (, , ) , , . , , , .

    . , , I . , , . , , , . , , , , . , , .

    : (chaganus), , (praelatus) , (Nortmanni), (princeps) , (rex) (dominus) 9. C, I , 10, 11.

    9 ( ., 1300 .): MGH Epp. 7, p. 388 ( W. Henze); Chron. Salern., 1956, cap. 107, . 111; : , 2010, . 2224. ; . . Monumenta Germaniae Historica (1839 .) : Chaganum vero non praelatum Avarum Chaganum vero nos praelatum Avarum (hron. Salern., 1839, . 523). , , , , . , , . , , .

    10 ., , (Const. De cerim., II, 48, . 690.16, 21); IX . (Theoph., p. 372373, 377/378 .; , 1980, . 3941). , .

    11 C ( ) , , (, , 2004, . 293294; , 2005, . 7475). . . , , , .

  • 17

    . . . IX :

    Nortmanni , , ? .

    , , , , , , IX . ( 1, . 541), , IV (886912), , (Leon. Naum., 78, . 32. 2733). ( II) . . Nordmanni = . , , , 12. ,

    ? , . ( . . ) : I , princeps. , . ( , . ) , , II, . rex dominus. , I ( ., : Theoph., . 219) . . , , , : . , , (Theoph., . 225.7; Const. De cerim., II, 48, . 686.14, 16) . .

    12 941 ., : , , , (Rusii), , , , (Nordmanni). (Teutonum) nord , man ; (Liudpr. Antap. V, 15, p. 137; : , 2010, . 38). , . , , , ( ), * . , 1135 . ( 1, . 634); . Azzo ( Adalbertus ), .

    , ( XXI .), 860 . ( ) (Normannorum gentes) (Ioan. Diac., . 116117; , 2003, . 151; , 2010, . 5354). , IX . , , ( IX .) 843/844 . , (alJakbi, . 354; : , , , 2009, . 38; .: , , 1878, . 161191; : , 2001, . 190210)13. , , I .

    , . Nortmanni II, , , , . , () (malik), (Hqn-Rs); , . (Ibn Rust., p. 145; , 1965, . 303; , , , 2009, . 48; . : Gckenjahn, Zimonyi, 2001, S. 81), , , IX 14. , II Rhos

    13 , , , , .

    14 , , , , (, .), (, ) IX ., (, 2002, . 5058). , (. ) . (Marquart, 1903, S. XXXI; , 1965, . 283284; Lewicki 2/2, s. 12; Gckenjahn, Zimonyi, 2001, S. 3435; .). , IX .

  • 18

    I. :

    15 , (?) . .

    IX . , .

    . , . , 787 ., () , (, 1893, . 95; Ivanov, 2006, p. 16116). 17 , (, 1893, . CCXLCCLXIII), XXI . (Ivanov, 2006, p. 111), , 18

    15 , Rhos (, 1893, . CXVII; Laehr, 1930, S. 1617, 122123, Anm. 18; Golden, 1982, p. 7797; , 2010 , . 227; .); , , , , . , , , , XI ., , , , (, 1984, . 73, 92, 99 [ ]; , 1986, . 41). , , , ( 1115 .). .: , 1982 , . 367379 ( II); , 2001 , . 108135.

    16 , . . , XIV . . . . (1893, . XXVIICCXXXII) , IX .; . . (2000, . 3235).

    17 . . (2000, . 32) (cod. Chalcensis 75), , , , . . ; . , , .

    18 , , , , , , (Bozoyan, 2006, p. 104105: ).

    , , , , XIV , (Ivanov, 2006, p. 115).

    . , (. 2) 860 . , , , . . (2003, . 3172), . (858867, 877886), () ( ), 19, 866/867 .20

    , 859/860 865/866 . (. : , 2003, . 911), 1894 . XIII . , , XI ., III (10281034). ( ), , , III (856867): , 18 , 8 [], 6368 , 5 . . (Anecd. Brux., . 33; , 2003, . 156 [ ]). ,

    19 Editio princes (), 1864; ( XIV .): Phot. Hom. / Laourdas, . 457; ( . ) : , 2003, . 2339, 4565; : 2, . 156190 ( ); : Phot. Hom. / Mango, . 74110; : , 2003, . 1722.

    20 XVII .; : Phot. Ep., . 3953; : , 1999, . 85102; : , 2003, . 7175.

  • 19

    . . . IX :

    21 , , , , , , 941 . (Theoph. Cont., . 423.14; Leon. Gramm., . 323.8). 200 , (, 2003, . 113118), , .

    ., , 22, (, 2003, . 123124), , ( XI .) . . ( , . 129149), (), , , . , , , : , ( : . 6, 2225), () , (Phot. Hom. / Laourdas, . 5, 8, 17; , 2003, . 3132, 36). , , , , : , , , : , , (), ,

    21 . , (de Boor, 1895, S. 445466). , , (, , 2000, . 83), , , , , III I; , , , (, 1991, . 152153). . . (1996, . 5758) , , , , : , , 867 . , , (, 2003, . 9195), .

    22 , , , , , . .; . : , 2003, . 107112.

    ()23, () , (Phot. Hom. / Laourdas, . 33, 35; , 2003, . 57 [ ]). : , [] (Phot. Ep. 2, . 50; , 2003, . 73, 75).

    , , , , ( ) (Phot. Hom. / Laourdas, . 32; , 2003, . 57), ( , , 24), , 860 . , , , 830 . (., : Laehr, 1930, S. 127, Anm. 4950; Ahrweiler, 1971, p. 4749). : 860 . , ; , , , ( , ), , .

    , , 860 . , , , . (. 2) , . . , . . (1893, . 171, .) . . (Kunik, 1845),

    23 . ( , , ) , , , . , , , .

    24 ; , 600 , 1452 ., , .

  • 20

    I. :

    , , , (c. , , : , 1999, . 9192).

    , , , , , , ( ) , , ( ) 25; . ( , 1893, . 6471; , ) 26.

    . . (1893, . XLIVCVIII), , (Beck, 1959, S. 512), . (evenko, 1977, p. 120125), , , () , 842 . IX ( 804 811 .) (, 1893, . XLIVXLV; Treadgold, 1990, p. 138139), , , ,

    25 . , , , , , (, 1893, . CXXXCXXXII), , , , (Vasiliev, 1946, p. 111. Not. 5; Mller, 1987, S. 118, Anm. 31; Pritsak, 1990, p. 95; Treadgold, 1990, p. 136137). . . (2000, . 2931), , . , , . . , . . , , , . , = , . . , .

    26 , : , 2, . 136137; 2010, . 129130, . . , , , , .

    810830 .27 . , V (813820) 819/820 . ( ) , , , 818/819 . (Treadgold, 1990, p. 139143); . , terminus ante quem 840 . (Laehr, 1930, S. 19, 22; cp. S. 95), , 860 ., , 809814, 820825, 837839 . (, 2000, . 31).

    , , , (. 4348). , : ( ), ( . . , , ), : , , . , , 860 . ( ), 941 ., , , (Vasiliev, 1946, p. 7089; NystazopoulouPlkidou, 1960, p. 160, not. 1; Markopoulos, 1979, p. 7582; .). . . (1893, . XLIVLII), . . , . (, 2000, . 2532). , , . (, 2002, . 456468). , 860 . (Schramm 2002, S. 249250), 770 . , ,

    27 , . 842 870 . (Mller, 1987, S. 25); , : 842 . 842 .

  • 21

    . . . IX :

    845 . terminus post quem (Kazhdan, 1991, p. 984).

    , , 836/838 ., , ; , , , . , ( ). , , 830 . Rhos, , , , , , . , 830 . 860 . III 28, , 866/867 ., , , , . III , 867 . I, , , ,

    28 . . (1893, . CXXIVCXXV) . 855/856 . , ( III), : ( . . .) ( ) (Gen., p. 63.6567). , , (Theoph. Cont., IV, 19, . 170.16; . ., . 75), ( KarlinHayter, 1971, p. 236237): , . ? . . , , , , ( .) IX . . , = , , IX ., . . . , , , . , (Laehr, 1930, S. 124, Anm. 25; GlykatziAhrweiler, 1960, p. 45). , .

    . , , . , , , , , I (867877; , 847858 .).

    , 866 867 ., Filioque, , , ( I), (864/865 .), ( 866 .) ( ). (): , , , ( )29 . , (Phot. Ep. 2, p. 50; , 2003, . 75). , I, VII (913959, 945 .), , ( ) I,

    29 , . , , , ; , , , . (). , 866/867 ., (, 2003, . 80, . 17). , , (., , . ).

  • 22

    I. :

    (Theoph. Cont. V, 97, p. 342.20343.2; . ., . 142143; , 2003, . 125127; , 2009, . 265266; 2010, . 178179).

    , (. : , 2003, . 128, . 3). , : , ., VII, V , III . ( ), : (. . .) , , (Theoph. Cont. IV, 33, p. 196.1215; , 2003, . 123124). , , , , , , . , , , 866/867 . , , . , : .

    860 .: , , , . , . , ., 911 944 .

    , par excellence, , IX ., , , . , . , , . , , . (Ibn Rust., p. 145;

    , 1965, . 303; Gckenjahn, Zimonyi, 2001, S. 8283; , , , 2009, . 48). , IX . , , , , , , , , . , ( ), , , , (. 2).

    ( 890 .), (), , , , () (870892) (, 1986, . 1012), , , . (Kitb almaslik walmamlik) , , , , [] , ; , , , , , , , , , ( . . .) (Ibn Khord., p. 154; , 1965, . 291; ., . 124, 73 ; , , , 2009, . 3031).

    . , ( 846/847 .) ( 885/886 . ); 1232 ., XII . (de Goeje, 1889, p. XVXXI; , 1957, . 147150; , 1965, . 282; Lewicki 1, s. 4363; Gckenjahn, Zimonyi, 2001, S. 30; , 2002, . 49). , , , IX ., 830840 .30,

    30 . . (1965, . 292) , (. ) 840850 ., , , 840 . , 846 . , . . , (. . 33).

  • 23

    . . . IX :

    . . (. : , 1893, . CXXIICXXIII; Pritsak, 1970, p. 242243; , 1999, . 205; .). (Marquart, 1903, S. 390; , 1958, . 127136; , 1982 , . 122; .: , 1986, . 1729), ( , ), , , , 80 . IX .

    . , , ( ). . ( , , ) / (Kitb albuldn) , , . , ( , , ) , .

    , , , . , ., 903 . (Lewicki 2/1, s. 10), . : , [] , . (Samkar al-Jahd) 31, ; (. . .) ,

    31 Samk, r w () Samkar, S-m-k-r ( 960 .) (, , , 2009, . 204), , , , , K-r.

    (bar a-aqliba) 32, 33, ; , (Ibn alFak., p. 270271; Lewicki 2/1, s. 2829; , 1965, . 292; , , , 2009, . 35).

    .

    , , , (Lewicki 2/1, s. 81, przyp. 186). (ar-Rs) (a-aqliba) , , , ; , . . (, , , 2009, . 31, . 49). , , , , , . , , , , 3040 . IX ., .

    (bar ar-Rm), , , , (Ibn Khord., p. 176177; ., . 137.

    32 ( , ), , (, , 2007, . 120124, 158163).

    33 . . . . ( . . ) . . , / . al al-azar () , ; aml al-azar, ( ). . , , , , , , , , (Lewicki 2/1, s. 85, przyp. 197). . () , , , , (, 1990, . 129130).

  • 24

    I. :

    79), (Dunlop, 1960, p. 934936). , (Ibn Khord., p. 103105, 156; ., . 9798, 55 ; 125, 75). , , , . , ( ), ; , , (Lewicki 2/1, p. 82, rzyp. 190). . , , . (, , , IX . 34.)

    , , ; , , (Hrbek, 1968, p. 563566). , : , . , ,

    34 ( VI, IX ., , , ), , 860 . (, 2003, . 103105). . : , , , ! , , , , , . , , , . . (PG. T. 105. Col. 421; , 1893, . XXIIIXXIV; , 2010. . 137). , , (, 1893, . XXIV). , , , , . , (Enc. Andr. 31, p. 196197), (., : Const. De adm. 53, . 274275). , , .

    , ; , . , , , , . , 870 ., . .

    , ? , ( , , , , 846/847 885/886 .) (, 1982 , . 126); , ( ), , , , , , , , 35.

    ( IX .) (. 2; 3). , , XIII . , 36,

    35 , , , , , . , , , (Gckenjahn, Zimonyi, 2001, S. 70). (Ibn alFak., p. 145; , , , 2009, . 34).

    36 Tel. Raff., p. 250252; . : , 1993, . 6264, , , . 6162. , , . . (1888, . 3739; ), . . (1888, . 121150).

  • 25

    . . . IX :

    . , ( ), ( , ), , 870 . (); 904/906 . (iudices), , IV (900911), . , II (840876) (876880) IV, , .

    , , , , ( ) . : (Sclavi) , (de Rugis)

    (de Boemanis), (in Rotalariis) (in Reodariis), [] (scoti) , ; , [] , , , . (istius patrie), , (Tel. Raff. VI, p. 251; , 1993, . 6466; . : , 2010, . 3235).

    , Rugi ; (Dmmler 3, S. 533, Anm. 1; Waitz, 1885, S. 72, Anm. 4) , (Ganshof, 1966, p. 214215; Harder, 1978, S. 409, Anm. 10; Dopsch, 1995, Sp. 397; .). , , , Rugi, ,

    . 3. .

    : IX X .;

  • 26

    I. :

    XXII ., (. : , 1971, . 4253; , 2001, . 46), . , , , Rugi Rugiland , V . . (Zllner, 1952, S. 108119), (. : , 1993, . 8486; 2001, . 8385). . , (GarsThunau, , ) (Wolfram, 1985, S. 123124, Anm. 135; Herrmann, 1985, S. 4445; Tatzreiter, 1991, S. 207208).

    , , , . , IX . ? , , . Rugiland ( ) , , , Rugiland (, 1993, . 7879, . 28), . (, 2001, . 8688).

    , , Rugi = . , , , , (. . 3). : () , , , ? , ,

    , (a) ( XI . : , , 1878, . 49; Ibr. Jak., p. 49, 146; alBakri, p. 333; , , , 2009, . 79). , XII . (Rzische Muchel) (Bhmische Mhl) (, 1984, . 108110), .

    , . , , , , IX . , . , , ( 1/48 , ), . , ; , , . , . (1,5 ), , Handbuch der germanischen Altertumskunde , , .

    , ( .: , 2001, . 131156), ( !) : 1/20 ( 30 ), 1/20 . , 1/8 408 , (, : , ), . , , , . .. scoti . . *skatt (.. sceatt, .. skattr .),

  • 27

    . . . IX :

    , .. *skatt .. scaz (. . . Schatz). , . , t, . o > . : .. skattr > (.) . skot > .. scot (i nominativus singularis)37.

    : , , , ; IX . Rugi ; ( , , , ) , , : , , , , , . lingua franca 965/966 . (, , , 2009, . 81).

    , , , , , IXX . , . , , IX .

    37 , .. , , , , ., (2,9 ) , (< . nad , ). , . skot ; , , , .. , : . pecunia pecus ; , , , .

    , ( Rzische Muchel), (, 1984, . 86129). II 862/863 . (, , ) () (Nieder-Altaich) Ruzaramarcha (DD Lud. Germ. Nr. 109; , 1993, . 5354, , ). (, 1980, . 4750; , 2001, . 1521), 38 genetivus pluralis Rzri, Ruzarii , () V 1192 . (UB Bab. Nr. 86, p. 118; , 2010, . 294), / .

    Ruzaramarcha 39 , , , , ( .: , 2003, . 5156, ). , , (Grainer Strudel), , , , , ( mercatus Marahorum ); , . , IX . , , , , , , , .

    ? , , :

    38 (-marcha) , .

    39 (marchia Ruthenorum) , XII . (Vita Chnr. 18, p. 74), , , . (Pritsak, 1986, p. 5051).

  • 28

    I. :

    , , . (768814) 805 . (Lauriacum) , (Cap. Theod. 7, p. 123). , , () (, 1990, . 121136; 2001, . 81, 9498). . (Iudei), ex professo? (Tel. Raff. 9, p. 252; , 1993, . 64, 67) , , , , ; , .

    , , . , , ar-Rdhniyya 40. , , , , , , . . , ; , , , , , (. . .), ( . . .) ( . . .) (Ibn Khord., p. 154155; ., . 124. 73 ; , , , 2009, . 3132).

    () (Lewicki 1, p. 77), (, 1986, . 72); .

    40 , ( ; .: , , , 2009, . 30, . 43); , , .

    41. : Rmiya Arminiya () , , ar-Rdhniyya , . . (, 1986, . 7879; 1994, . 217; , , : , 2010, . 35, ). ( IX .). , , ; . , , (, 2001, . 99100). , , . . , , , .

    , , , IX . , . , , , ( 955 .). , ,

    41 Rmiya (Ibn Khord., p. 104, 113116, ., . 97, 55 ; 104105, 58), ar-Rm. , Rmiya , , ( ): , , (Ibn Khord., p. 92; ., . 91, 51; , , , 2009, . 25). , (?); , , , , . , , (, ) (.: , 1994, . 214215).

  • 29

    . . . IX :

    , . , , , , 42, : , , , (. . .), [] [] ( . . .), , (, 1932, . 16, 6566; . : , , 1997, . 114117).

    , ( ) , ( , ), , . . (1888, . 121151) , , ( . . 1905 . ). , (, 1993, . 121136; 1994, . 2061; 2001, . 71112).

    , , , , , , , , IXX . ( ) (). 862/863 ., , , 840850 . , .

    , Rhos

    42 . , (, 1932, . 14, 6263), ? III (912961) 953/954 ., I (936973) ( 1932, . 63. . 1), , I (929/935972), I 950 .

    , . , , , , , , . . , . , , ( ). , , , . , 830 . . , ... 43. , , I, Rhos , ; , ,

    43 . . , (. 1; 4), (1), (3), () (1) (1) (Shepard, 1995 , p. 4852); . , Rhos, (), , , . 1966 . , . IX . (Laurent 2. Nr. 695). , , . . , , 840842 . (Gen., p. 50; Theoph. Cont. III, 37, p. 135; Ann. Bert., a. 842, p. 28; RI 1. Nr. 1092), . (Shepard, 1995 , p. 5560). , (, , ) ; , . , , 838 . , , .

  • 30

    I. :

    . 4. . . . 1 , ; 24 , . 1,5 .

    , -. . . . . .

    4

    3

    2

    1

  • 31

    . . . IX :

    . , , .

    , IX .

    , , ar-Rs / ar-Rsyya , , , . , , , , 930 ., , , 950 .; , , , 920 . (, 1965, . 313314; , 1999, . 216). ( , ; ) (alIst., p. 225226; , 1965, . 316; , , , 2009, . 8586). , 921922 ., , : , (, 1956, . 141146; , , , 2009, . 6777).

    , , , IX . , , , (ar-Rsya) , . , , , , , , ; (Ibn Rust., p. 154; , 1965, . 303; Gckenjahn, Zimonyi, 2001, S. 81; , , , 2009, . 4748). , , , ( XI .), , , ( ?) (Gard., p. 277; , 1965, . 305; Gckenjahn, Zimonyi, 2001, S. 180; , , , 2009, . 58).

    crux interpretum. , : , , ( 100 ) . , , , . , , , 44, , , , (, 2001 , . 134). , . jazira , o, ( , ), , , , 45.

    . . (2001 , . 169189); , ( ) (mutatis mutandis / ), . , , ( XIII .); (), : , , . . , (. . .). . , (Ibn Said, p. 136; , 2001 , . 179180; , , , 2009, . 150151). (XI .) ,

    44 Hlmgarr (Lewicki 2/2, s. 133134, przyp. 239; Golden, 1982, p. 92, not. 56; , , 2000, . 6768).

    45 . , : , 2001 , . 170171; , (Togan, 1939, S. 229).

  • 32

    I. :

    (. . .) (alBakr 1, p. 264; , , , 2009, . 126; , ) , , . . IX . .

    , , . (, 2001 , . 186), , , , , . , , ( IX .). , , IX .; , .

    , , IX ., .

    , , , , , , . , . , , , , , ; , . , , , , , . , , , , , IX ., , .

    IX ; , . , , (. 5). , , , (urbes, civitates), ; . 46, IX . 47 ( , ) (Bischoff, 1960, S. 262, Anm. 3). , 821 . (Nov, 1968, S. 139140), 842/850 . (, 1993, . 8) (, 2001, . 5758). , , VIIIIX . IX . ( 844 .), , , , ( , ), , . , 860 . (, 2001, . 5170), (Descriptio regionum et civitatum ad septentrionalem plagam Danubii) , , .

    ( ): Velunzani, 70 , (Bruzi),

    46 ; : , 1993, . 1314 (, . 12, ); 2001, . 5354.

    47 . , , , : 70 . XVIII . . . (1, . 44).

  • 33

    . . . IX :

    , , Vuizzunbeire, (Caziri), 100 , (Ruzzi), Forsderen liudi, Fresiti, Seravici, Lucolane, (Ungare), (Vuislane), (Sleenzane), 15 , (Lunsizi), 30 . . ( ).

    ( : , 1993, . 1551), , , . ( , ) , , . , . , . , IX ., , (Osterabtrezi) (Ann. r. Fr., a. 824, p. 165166; , 1993, . 22, . 18). . , ( ) ( , ) . Ruzzi, Forsderen

    Lucolane ( ) , , , .

    , IX .

    , 860 . . , , 18 , . (), , 941 ., , . , . . , (Jger, 1995, S. 504); , . , . (Const. De adm. 9, p. 4651), (DAI 2, p. 37, . ), , ; , . , ,

    . 5. ( 7).

  • 34

    I. :

    . , , , , . , , , , , , : (Phot. Hom. / Laourdas., p. 16; , 2003, . 35).

    ( ), , (), 48 (Phot. Hom. / Laourdas., p. 27; , 2003, . 35), , , .

    .. , , , / IX ., . , .

    , IX : . , . ar-Rs / Rsiya, . / ... Ruzzi, Rzra (Rugi ). , , . , , z , , [s], ... s (, . ) 49, , -ra ,

    48 , ( , ), , ; . .

    49 , , , .. < . missa / ... messa , .

    ( : Tenimarkra < Tenimark . .), : / . , , , , . ar-Rs . , ; . , ( ) , , . , , , .. , , , , , , (Vasmer, 1941, S. 239) 50. , . *r(s)- (, , 1989, . 3334; , , , 2000, . 3637; , 2003, . 78, . 11; , 2010 , . 226), , (, ) .

    .

    , , , IX . , ( skot, skattr), . , , . , , .

    50 , , (, 1925, . 505520; . .), , (. 3839). . . , , - ( . . .) (, 1893, . 64); (Phot. Ep. 50; , 2003, . 73, 75), .

  • 35

    . . . IX :

    , IX . , ., .

    . , . Ruzzi , , , ? , , , , , . , , . , , . (XIIXIV .) , u: Riuz(z)en > Reuz(z)en. , , j, , . , j IX . (Schatz, 1907, S. 99, 91cd; Braune / Eggers, 1975, S. 110112, 206207, 118, 223). , , : , , , terminus ante quem : IX . , , , (, 2001, . 2125).

    , .

    , , , , IX . , , . , ;

    ; ( ); ; . ? , , , IXX . , .

    , , , , . , , , , IX . . , , , , , . , . , , , , . , , , , , , . : ( 830 . , ), Rugi , Ruzaramarcha , , IX . ( 2001 , . 127142). , , ? ? ? , , pro , contra , , Wunschbild.

    .

  • 36

    . I. . . 1 . . , -

  • 37

    . .

    :

    , 10 . XII ., .

    XIVXVI ., , , , , , , XI XII ., . , , 1.

    , , .

    ,

    1 , , , IX . XII . . . (2012).

    . . . , , c , . (Miklosich, 1877), . . (1916), . . (1941; 2006). XX . , . (Mller, 2001) . (Ostrowski, 2003), (, 2002; 2008; , 2002; , 2004, 2006; , 2005; Mller, 2006; Ostrowski, 2007).

    . , XX ., . . (1940). . . (1974), . (Franklin, 1982), . . (2007 , ; 2009 .), . . (2008), . . (2009); (Trunte, 1993; , 2004; , 2008 .); , . . (2004), .

    . , , .

  • 3838

    I. :

    . 2. 1- . . 1 . 10161020 . ,

  • 3939

    . . . : ...

    , , , , , XX . . . . , , , 30 . XI . , . , , , . , , ( 1 .) 1090 . 10 . XII . .

    , . , , . . , (.: , 2003; Ostrowski, 2007; . ., 2008). . , , , . , , , , , . , , , ( ), , , 1, .

    , , , , . . . (2011, . 10), XX . . . , : ,

    , , . , , ; (, 2000, . 100). , , . , , , , , , , . , , , (. : , 1976). , . . , . . , . . , . . , . . , . . , , . , 1990 . .

    . , . . .

    , , .

    1. : (., ), 2 (), (), (), (., ), (). , , , . , (), () ().

    2 1812 ., (, 1950).

  • 4040

    I. :

    , , XII .; , XIII . ( ) 3. 1198 .4 . , , , .

    . 1110 ., 6624 (1116) . , 1117 .

    2. (1, ). (.), XIII . 16 , 1016 ., , (. 2). : 1017 1115 . , ; 1116 . .

    1 ( , 40 . XV .) , . , , . 854 ., , , III, , , . 1 . 6453 (945) ., ,

    3 . : , 1996; , 1994; , 1996; , 2011.

    4 . . (2006) 1212 . , . , 2009 , . 7374.

    1 . , ( (945, 970), (946), (992), (997); , , ( 1 . 989 .). 1016 ., ., ; , ., : , , . 10171043 .1 . ., , 1044 1074 . . 10451074 ., , 10441060 ., .; , 1051 . 1075 . 1 . .

    1 () , , 1115 .5; . , 1 . (, 1971, . 113114; , 1997; , 1999; , 2006).

    3. : (4), (1) () (. 3). 1970 . , , (, 1977; , 2001, . 93165; , 2008; , 2011). 1, , 1185 . , ., 1411 . , 1 . 1 XI . , , ,

    5 . . (2009) 1 , 90 . XI .

  • 4141

    . . . : ...

    . 3. . . 186 . . , -

  • 4242

    I. :

    . (, 1977) .

    . .

    , . . , 6:

    1) 1039 .; 2) 1050 ., (1),

    1079 .;3) 1073 . ( ),

    (1);4) 109395 .,

    (1) (2);5) 1111 .,

    (4) ();6) 1116 . ();7) 1118 . (1)

    , (3) (5) , . XIVXV . , :

    8) 1167 ., XI . (2) ;

    9) , 1167 . (8) ;

    10) XIIXIV ., , , .

    11) , 1420 . (4) (9) ;

    12) 1423 ., 1167 . (8) , ;

    13) 1448 . (), 1 4, 1423 . (12) (11).

    c XIVXV . , , :

    6 , , . . . 1 5 1908 ., 5 7 1916 .

    XI ., 1167 ., : ) . ( ); ) 1 . ( . ); ) ( : 1423 .);

    , , : ) 1 . ) ;

    , (. 4; 5).

    , .

    . .

    : 1) ; 2) ; 3) , .

    XIIXV . . , , .

    , , , , . . . , , , . . (, 2006), . (Mller, 2001) . () , . . , 1 ., . 1 . .

  • 4343

    . . . : ...

    . (, 2002) , , . , . ( XIII .) , , . , , . , ( ) , 7.

    , 1 . , ; , . (Timberlake, 2001), . . . 1 . ., . , (Ostrowski , 2003), . , , 1 . . , , 1 . , (, 1940, . 154; , 2002, . 7172; 2007 , . 26; 2008 , . 4954; . 28; , 2011, . 3234). , , , , . .

    . . . (2002). . , , 1 .8

    7 . . (2011, . 3741). . . ~ . (, 2004), , (, 2006). , , .

    8 . . , , , . . (Ostrovski, 2007),

    . . . . (Mller, 1967), . . (1997) . (Timberlake, 2001) . ( ) , . : , , (. : , 2007 ). , 1118 ., , . (, 2007 , 2008 ). 1117 . ( ) . (Mller, 2008).

    . . . . , 1116 . 6618 (1110) ., 6623 (1115) . ( 1117 .) 1116 ., 1117 . . . . (2011).

    . , , , . . . (1997), .

    , , 1 ( , . . , ). . , , . . , ( , , ), . . , . , .

  • 4444

    I. :

    . 4. . . 7. C 857862 . . , -

  • 4545

    . . . : ...

    . 5. . . 8 . C 857862 . . , -

  • 4646

    I. :

    1113 . ( 852 .) 1116 . , , , , . . . (2008) . . (2011), . (Timberlake, 2001), . . (2007 ), . . (2008 ), . (2009). .

    1

    . . 1 . . , , : 1) 1 ? 2) ?

    , 1 . ( ) 1016 . 1052 . 1074 ., 1074 . , . , , . , 1167 .

    1 . , , . . . (1986) , 1136 ., . , , , 1016 . 1 ., . , , 1 .

    , . . . . . . , , 1093 ., , 1110 . . 1 . , , . . . , 1091 . , . , , 1090 . . , , , 1115 .: 1016 . , . , ( ) 1 . XV ., , XII .; XI ., ., , , , , . 1016 . 1 : .

    . . (, 1997), . 1 . 10441074 ., 1016 ., XV . ( ), XII . 1167 . . 1 XII ., , , , . (Timberlake, 2000), . (Mller, 2006), . (2009), . . (2011), , , , . , . .

  • 4747

    . . . : ...

    XI XII . . (Timberlake, 2001) (, 2007 , 2008 ). , , , , .

    . . . , , 1 . 1074 . , , , . , 1 ., , 1448 . (), IXX . , , 1 . 1448 . , 9. , 1 .10 , , .

    1 . . , , 1 . , , , XIII . 1 .

    9 , , 1 . , , , (, 1908/2002, . 208210, 198, 199).

    10 , , : , , . , , (, 1908/2002, . 86, 70).

    . . (1998 , 2003 .). 1 . , . , , () . , , , . . , 1 . , . . (2008), , 1 . .

    1 . . , 1. , , . 1 . , , . , , . , 1 . . 1 . (6362/854) , , ; , (. , 1976; , 2006 )11. 1 . 945 ., , , . . 1 . , , (. Zukerman, 1995, p. 262264; , 2001, . 156158). ,

    11 (. ).

  • 4848

    I. :

    . 6. . . 44 . 9971015 . , -

  • 4949

    . . . : ...

    1 . XIII XV . ( .: , 2006 ; 2010 ). 1 . 12.

    . , , 1 . , . (Zuckerman, 1995; , 2007). , . . . (Sorlin, 1991), 1 . . . . (2011, 2012). , , 1 ., . 1015 . 1 . ( 989 .) . . (2011). , .

    12 . . 1 ., . 1 . , . , , , 1397 1 ., (.: , 1998, . 27; , 2006, . 218219; , 2011 , . 2324). , , , . , , 1 . . 10451074 . 1 . 1167 . ( ) ( ), , , , . , ? , .

    . . . . . . , , , , . . (2006). , , , . , .

    , , : , . , . . . . , XX . . . (1976). . XIII ., , , . , , XIIXV ., 1.

    , , , , . . . . . . 1061 .; , , , . , , , , , XXI .:

    6508. . , .

    6509. , , .

  • 5050

    I. :

    6510. 6511. ,

    , . 6512. 6513. 6514. 6515.

    . 6516. 6517. 6518. 6519.

    (, . 129130) (. 6).

    , . . . (1908, . 163164), . . , . , ( , , ).

    XI ., , : . , , , (.: Clark , 1995) XIIXIII . (.: , 2006 ).

    , , , , . , . 1 . , 922 . , , : : . 22 , , 6453 (945) . : : , (, . 109110). , : : : , 13 (. 7).

    13 C .: , 1976, . 20;

    , , XI . (.: , 1976, . 147). , 14. , , , . , . , , , , , . : , 15.

    , (, 2003), . ? ? ?

    . . , , .

    , 2001, . 155159. 1 XV . . (2011). , , , (. 181). , ( . . ), (. ).

    14 . : [] (1908/2002, . 84, 69); , , (. 90, 71).

    15 . . (Tolochko, 2011), . , , , XI XII ., , . , , .

  • 5151

    . . . : ...

    , , , . (. , ), , : , , , , , , .

    , , , , . ().

    , , . . . (1947, . 1950), , . . . (1979, . 4666), , , X ., , . . . , 1066 . , 60 70 . XI . , , , , , (, 1971, . 70).

    . . a priori , . . . , . , , . ,

    , . . ; , , . , : , , (, 1977, . 339; Mller, 1988, . 8596; , 1993, . 13; , 2005, . 5058). ; . . , ( .: , 2000).

    , ( ), : . , . , . . , . . . , . : ) , ) , ) ; ) , ) .

    , 16. , .

    , , , (, 2001; 2009 ). , , , . , , X ., , . ,

    16 ( ) . . .

  • 5252

    I. :

    . 7. 1- . . 31 . 922945 . -

  • 5353

    . . . : ...

    . 8. 1- . . 28 . 854 . -

  • 5454

    I. :

    . 1 . , (946) (997), , . , , : 2) , ; 3) . . . ; 4) ; 5) . ( 2007 ) ( , ) ( ).

    , , . , ( , . , ) ; , , , , , , , ( ). , : , , , . (. 41: 33, 39; . 1: 6, 15)17, : , , .

    XI ., ; , , 1072 .18, , . . (1948), . . ,

    17 , 1997; , 2009 , . 271272.18 ,

    .

    , : , , , . : , , , , , , , .

    (, 2006 ) , . , , 1 . 1 . 19 : 1072 ., , ; , 1072 ., , 20.

    1 . 21, (Zuckerman, 1995, . 262), , 1072 .; , , . , , , , 1072 ..

    19 , , 852 . , (.: , 1995, . 7374).

    20 , , , . : 1) 1 . , 2) 1 ., 3) 1 . .

    21 : , , . . .

  • 5555

    . . . : ...

    , , : , : , , . , , 1090 . , , 1072 . .

    , , (. : , 2006 ).

    XXI . , .

    1072 . : , . , , , . , . . , , : , , , . , , . , , ( , 1072 .) .

    . , , , , , , . .

    III, . 1072 . : ( ) . , , XI . . (resp. ), . , , , 1072 . (. 8).

    , , , , , , 1072 .. , 1072 . III , ( ). , : , , , , . 1072 . .

    . ( ) , ; 1072 .

  • 5656

    I. :

    ( 1072 . , ).

    , . , .

    . (Timberlake, 2006; 2008) , , . , . , , , . , , , , , , . , , , . , . .

    , , . . (, 2006 ) 1072 . / : , 1054 . 1073 . (, 1994) , ( ) 1073 . ( ), , 1054 1073 . , , . . . , , 1 ., XI . , , , , , 1073 ., , , 1073 ., , 1073 . , , .

    . , 1054 . . , , 1072 . , , , . , . (Timberlake, 2006) , 1073 . , 1090 . , (.: , 2006 ), 1072 ., . , , . , ; 22.

    . (2009). , 1016/17 ., , 1. , . , , 1017 . , . . 1 ., 1076 .

    22 (.: , 2006 ) . . (1971), , , . , . (2007 ), . , . . (2006, 2009), . , , , , , , , : : , , . , , . ...

  • 5757

    . . . : ...

    1 . 1074 .23 1 . 10181043 . . , 1076 . , , 1090 ., .

    . . , . . . , , X ., , . . . . , 996 ., , 997 . 1014 . , . (2009, . 198), , , XI ., , , ( ), ( ), 10001010 ., . , , , , , , . .

    . , , , . 1 XI . , . . . (2011), . , ,

    23 1 . 1070 . . . (1995), . . . , , , 1 . . , , , , , 1 .

    . 10161019 . , 1076 . 6524 . , 1090 . ( ) (1019) (1024) .

    . , 1090 . , 1076 . 1024 1044 . , 1090 . . . 1076 . , (, 2010 ), . , , , XV . , 1118 ., . , , , , , , 1018 . ?

    1076 . 1 . 10441074 . ( 1060 .) 1051 . , , 1076 . , . , . , , , 1068 .; 1074 . 1071 ., . , 1106 . , (., . 281) ; XI . .

  • 5858

    I. :

    1 . , 1076 ..

    . . (2011), . , . . , , , , .

    . . , 1016/17 ., 1078/79 ., . . . . . . : XI XII .; 1117 ., , ; , ; ( 1070 . ). . . . (2011, . 159160). , , , , XI ., .

    . . ( . ), 1016/17 . ; , . , 1016/17 ., 1018 . , 6524 . (, 2011, . 121), , . ,

    . . (2006), , . , , , , , 1017 . . , , , X . , , 1016 . .

    . . , ; , , , . , , ( : , , ; ), , ( , 1070 .) 24. . . . , , , : , . , , : , (. 110). , , , . , . . , , 25

    24 .: , (., . 126).

    25 . . , , ( ) , (, ). , ,

  • 5959

    . . . : ...

    . , (, 2008 ), .

    . . , 1070 . ; , 1090 . . . , , ( ) 1070 . : , : ? : . [ 6496.] , [, . 150]. , , , : , 6496 . , . , , 972 . ( . [ . 6480]. [, . 124]), , , 1070 .

    . 991 996 . : , , , , ; , : . 6504. , , , (, . 165). , . . (2009, . 196) . . . . ,

    . , , . , , .

    , ( , ), , (. 100). , , (!) , . , , , . . .

    . . 6362 (854) . , , 1070 . , , , . , , 1 . , , 1070 . . . . ( ), . , , , . . , , , ad hoc.

    , , , . . , . , , .

    , , , . (, 2009) , , , 1072 .. , , . . , . . , , .

  • 6060

    I. :

    , .

    , . . (2007) . . (2008) , 1 . 1016 ., 1015 . , , , 26. , . . , , . , . (2003, . 1113), . , , 1016 . 1 ( ). 1 . , , 27.

    , , ? , , , . . . 1016/17 ., .

    , . ,

    26 : 1) , 1 ., ; 2) 6524 ; 3) , .

    27 , , ; ; (, . 173). , ( , (!) ) ( , , : . (!) ) (.: , 2009: 4248).

    , . , 1070 ., .

    : , 1072 .: , , , .? , , .

    . IXX .; 1070 ., .

    . ; .

    , , 1070 . , , , XI .

    ? . , XI . , 1018 . , , ( , ). ( ), , , .

    XI . . , , ( . . ),

  • 6161

    . . . : ...

    , . , . . , XI . (, , , ), , . . . (2006, 2007), , , . , . , , , 1017 1060 .28 , , , 1016 . 1. : ( , ) , , , , . . . , (. ). , , . . . , 1 . , 1060 . . , ( ) , , , . ( ) . , , , 1061 . .

    28 1054 . , , , 1059 . . 1060 . , , 1 . 1044 1074 . ( ).

    . . , , . . , , XX .: , . , , , .

    , , : . . :

    1) ( XXI .), ;

    2) ( 1060 .) , 1072 .;

    3) 1070 ., (, );

    4) ( 1090 .); 5) ( 1115 .);6) ( 1117 .).

    , , , . , . . . , 1060 . ,

  • 6262

    I. :

    . , 1060 . , , . ( wie es eigentlich gewesen ist), 1060 . . , , , , .

    , . , . , 1117 ., , . , , .

    , . 911 ., (. 9).

    . , , , . , , , . , , . , , .

    (.: , 2011 ).

    , . , , . , , . , , , .

    , , ( . . ), . , , , , , . (. 1060 . , ), , .

    , , , , . , . , . , , , , . , , , , .

  • 6363

    . . . : ...

    . 9. . . 13. 911 . , -

  • 64

    . 1. . . 2012 .

  • 65

    , , , , , . , XX , , , . , . IXX . , ? , , , IXX ., , .

    ,

    . .

    , IXX . , . . IXX . , , : , , , , . , , , , , , .

    , , , , , , . , .

  • 66

    I. :

    , , , , , , , IXX . . , , . , , , . , 18511854 . . . (. 24)

    . 3. , 1851 1852 .. . , - . . . . . .

    . 2. , . (), XXI . . -. 1851 . . , . . . .

  • 67

    . . .

    . 4. . , . . .

    . . . , 1851 .

    .

    . . . . . , X XI ., , . . , , , . , . . (, 1871, . 633847), . . 18721873 . . . (. 5; 6) , 11 (, 1878 , . 185224; 1908, . 195204). . . , IX X (, 1916 , . 1). 1874 . . . , . . , . . 18781884 . . . ,

    . 5. . . . . ., 1916

  • 68

    I. :

    . 7. . . . . 1899 .

    : XXII . . , . . (, 1895). 1886 . . . . , , ( , 2009, . 850851). 18861887 . . . , , (, 1893). . . 1896 1899 . (. 7; 8) (, 1902). XX . (, 1958, . 127230; , 2009, . 916936). , . . 19071914 . ( ), , .

    XIX XX . , . . , , , . , , , , . , , . . , (, 1895, . 91), . . (, 1902, . 11).

    . 6. 1873 . , .

    . . . ., 1916

  • 69

    . . .

    . 8. . . . 1883 . . . . ., 1907

  • 70

    I. :

    , . , , , , . . . , (, 1902, . 118119) , (, 1878 , . 209211). , , (, 1871, . 56, 59; , 1878 , . 211212; , 1902, . 25). , 18901900 ., , (. 8), . . . . . , 18801890 .

    XX . , IXX . , , , , , , , . , , . X . , , . XI . XI . , ,

    . . . 1899 . X . , , . IX ., , X ., , , , (, 1899 , . 308309).

    XIX XX . , , , . , . , , , . . . , , (, 1902, . 119, 124, 125). . . , , , (, 1878 , . 224). , . . . , , , , IXXI . (, 1902, . 1). . . , (, 1878 , . 204). . .

  • 71

    . . .

    , ( , 2009, . 837). . . , , , , (, 1895, . 9193). . . , , XXII ., , , ; , "" (, 1899 , . 308310). . . , (, 1905 , . 78). , . . , (, 1922), .

    . . , , , , (, 1878 , . 211), . . , , , , (, 1895, . 9192).

    . 1949 . , , : (, 1951, . 7281). , , , ,

    . , IXX ., . . . 1934 . , , , , , , , . (, 1934, . 46). , , (, 1934, . 48). . . , , , , , , (, 1949, . 22, 24, 34, 53). , , , , IXX . (, 1949, . 5253). . . , , (, 1951, . 72), (, 1949, . 12), : , , (, 1951, . 80). . . , ( 430 ) 19591963 . . . . , , , . . . , ( , 1963, . 2). ,

  • 72

    I. :

    19401950 ., . . , , . (i, 1952; i, 1977, . 92110). (, 1954). IXX . 1960 ., , , (, , , 1970, . 226252; , 2009).

    X ., , , , , . , , . . : , , ,

  • 73

    . . .

    . 9. . X . 1953 . . .

    . , , , (, 1985, . 147155; , 1985, . 156169), (, 1985 , . 123146), (, , 1989; , 1991, . 207211), X . (, , , 1981) (, , , 2001, . 279309). IXX ., XX XXI .,

    , , .

    1930 . , . , , . , , , , , ,

  • 74

    I. :

    , . ( 1940 1960 .) , XIXV . (. 9; 10). , , .

    . . , VIIIX . , (, 1949; 1959), , , , . , VIIIIX . ( . .) . . , , . , , . , . . , , VIII ., , . I . (, 1950, . 28). IXX . , , , , . , , . , c X . , , , .

    . . , 1932 . , , , , , , (, , 1933, . 62; , 2007, . 28). , , , . . . , , , ., . (, 1950, . 89). IX ., . , , , (, 1950, . 9). , , . . . . , , 40 , X . (953 .), (, , 1971, . 3460).

    . . , , VIIIX ., X . , (, 1958, . 522524). IXX . . . , . 1970 . . . XXII . (, , 1975),

  • 75

    . . .

    . 10. . . . 1953 . . .

  • 76

    I. :

    IX . (, 1991). IX . , ( IX .) , . . (. . . ). IX . , , . X . . IX . , , , .

    , , 930 ., X . (, , , ), , , . , : , (. 11; 12), , , , , , , . , , . , (. 912), , , (, 1958; 1982). , 884 . . , : 953, 930, 974 . (, , 1977, . 2940;

    , , 1978, . 141; , 1996; , 2007). , , , , , , (, 1996, . 9296, 107118; , 2009; , 1988; 1991, . 7083). , , X .

    , IXX ., , , , , , . , . . , IX . . IX ., , , IX . , , , (, 1989, . 3448). . . , , IXX . , . . . , , , . IX XI . , , . . , (, 1989, . 6570, 153). , , 1970 .

  • 77

    . . .

    . 12. . . 1994 . X . . .

    . 11. . . 1994 . X . . .

  • 78

    I. :

    IXX . , (, 1844; , 1847; , 1873; , 1910; , 1933; , 1942). IXXIII ., . . , : IX IXX . X XXI . , , IXX . (, 1954, . 2023). . . , IXX . , (, 1956), IXX . . , , . . , VIII ., , . , . , , , , ,

    , , , , (Noonan, 1990; 1998 ). . , . 3750 ( 1 250 000 ) (, 2004, . 296297), , , . , , , . . , . . , . . (, 1962; 1967; , 1968; , 1966; 1975; 1976). , .

    IX . , , VIIVIII ., , , , IXX . , , . IXX . , . . (, , , 1970; , 2009). , , ,

  • 79

    . . .

    . , X ., IX . (, 1968 , . 127134; , , 1971; , 1976; , , , 1978, . 3637, 47, 115125), IX . , , , IXX . , , , .

    , , 1960 . 1970 . . . 19671968 . (, 1968 ; 1969), , . 1969 . (, 1991, . 19; , 1974; 1981). 1972 . ( ) , ( , 1985). , , . , 3 750830 ., 756759 . (, 1996, . 111114). . 19731977 . , 1960 ., , IX .,

    (, , , 1978, . 120121; , 1982, . 144186). 1974 . . . I . , , . , , X . (, , 1991). . . IXX . () 1975 . , , , , . , , ( 889 .), IX . , , . IXX . (, 1990; , , , 2005; , 2007). . . 19721980 . , , (, 1988 ; 1996, . 73103). . . 1971 . () (. 13), , . , , , VIIIXI . (, 2007). VIIIXI . , ,

  • 80

    I. :

    , , . . . . , , XI . (, 1982). 1980 1990 2000 . , , , (), (, , , 2003; , , 2010 ).

    19601980 . IXX . . , ( , , ), , , . , , , , , , , . 1974 .

    . 13. () . 1981 . . .

  • 81

    . . .

    () , (, , 1974). , , . , , , . , , X XI ., (, , , 1978, . 138140). , , , (, , , 1982, . 287; , 1980, . 142143; , , , 2005, . 1819; , , 1986 ; , , 1991, . 118120). . . , , , , (, 1993; , , , 2005, . 1827).

    , , IXX ., . , , , , , . IXX ., , ,

    , . , , , , . , , , 19902000 . (Callmer, 2000; Duczko, 2004; , , 2000, . 15110).

    , IXX . , , , , . , IXX . , , , , , . XXI . , (, , , 1978, . 146), . 19701990 . I . , , , IXX . , , , ,

  • 82

    I. :

    . I ., , IXXII ., , (. 14; 15) ( ... , . 1, 2007, . 720). IXX ., , , , : (, , ), , .

    IXX . , , . , , : (, 1991), ( ) (, , 1995), (, 1996, . 193214; , , , 2004), (, , , 2001, . 7094, 217226), , , , ( , ) (, 1996, . 2950). IXXI ., , , , , , , , , (, 1981; , 1988 ; , 1989;

    . 14. I . X . , 2000 . ,

  • 83

    . . .

    , , , 2002; , , 1991; , 1991; , 1991; , 2005; , , 1995; ... , . 1, 2007; . 3, 2009). IXXI . , , , , . , , X XII ., IX X . , , X ., ,

    (, , 1995; , 2008, . 28).

    19701990 . , . , I . (. 16), , , , , , . , , , , .

    . 15. 5 IXX . . 2006 .

  • 84

    I. :

    IXX ., , , I . , . , IXX . , , , . IXX . , , , , . IXX ., 19501970 . , , . , IXX ., , .

    , , , . 1990 . , , IXX ., , , , . (. 1417), , , (, 2001; 2011). : ( ... , . 1,

    . 16. 5 . 2006 . ,

    XI ., IXX .

  • 85

    . . .

    . 17. . 2011 .

    2007, . 7696), (, , 2010, . 5961) ( ... , 2007, . 31), , (, , , 2010; , , 2012). . , IXX . , . , , , , , . , IXX . .

    , , , , .

    , , 1990 2000 . . IXX ., , . , , , , , , , , , . ,

  • 86

    I. :

    : , (, ), , . IXX . , , , , , .

    1990 . , . , 14 , , , , , . , , (, , , 1991; , , , 1993; , , 2010, . 203, 219, 256, 610616), (, , 2007, . 12), (, , 2004, . 5572; , , , , 2011), ( ... , . 2, 2008, . 314316), ( , 2012, . 3841) , VIIIXI . , IX X ., (, ) (, , 2004, . 5572), .

    ( , ),

    (. 18), , , (, 1994; , 2004; , 2002). , , , IXX . , , , IXX . , (, , , 2001, . 287309; ... , . 1, 2007, . 144160; , 2002, . 181195; , 2002, . 114121; 2004; , 1997, . 100110; , , , 1981; , , , , , 2009). , , , .

    , , 1980 ., , IXX ., . IXX ., , , 1950 . (, 1956; 1969; , 1959), , , , . 1980 ., IXX ., , , . (, 1997; Alsleben, 2012),

  • 87

    . . .

    . 18. X . . 2008 . XII , 6. . . .

    (, 2007), (, , , 1999, . 358366; Aleksandrovksaja, Aleksandrovskij, Gaidukov, Krenke, 2001, p. 1522), , (, , 2010), (, , , 2001, . 112123), ( , . 3, 2009, . 754). IXX . , ,

    . , , , I . (, , , 2008; 2009; Spiridonova, Aleshinskaja, 2012). , IXX ., (, 1997; Alsleben, 2012; , 2007; , , 2010, . 246, 358361). , , ,

  • 88

    I. :

    (, , 2002). IXX . (, ) ( ... , . 3, 2009, . 6878). , IXX .: (, 2007, . 118129) (Maltby, HamiltonDyer, 2001; Maltby, 2012, p. 373374), , , . IXX . , 19902000 . , IXX . , , . , , , , , .

    * * * ,

    IXX ., , , , , , . , , ; , ; ; ; , , . (, )

    , , , . , , . IXX . , , . IXX . , . , I .

    IXX ., , , , , , , , , . , , , . , , , . , IXX . , , , . , , , , , ,

  • 89

    . . .

    . . , .

    , , , . IXX ., , . , IXX . , , . , ( , , ) : , , . , , . , , , . , IXX . , .

    , . , .

    , , , X . , . , , IX ., , IX . . .

    . ( , ), . (, ) (, , ), ( , ). , , ( 20072011 .) . , , , , . , : X ., (, , , , , 2009, . 394406), , ( , 2012, . 3842), , , IXX . , .

  • 90

  • 91

    II

    -

  • II. -

    92

    . 1.

  • 93

    I . . . . - - , , 882 . - - . , .

    , , - . , -; - , - ; , , , - , - . - , , -

    . .

    :

    , , , .

    - , I . . ., - - . VIVII . - -. I . . . - . - , , . .

    , . - . , , . , - , . , , . . -, - - (, 1975, . 19).

    -, . , , - ,

  • II. -

    94

    , , - (, 1982, . 121, 154, . 4). , . XVIII . - : , , , , , - (-, 1982, . 119, 155). , , , . XVIII ., , - (, 1828, ). .

    , - , - , - , , . , - , - -

    . 2. -

    3,5

    . . . , , - - , . . .

    , I . . . - - , , - . - , . . . , , - , -, , (, 1973, . 57).

    (-) ( ), - 45 20 - , . - (. 2). - , - - , . , . - ( ) - ( ), . . , , - (, , 1979, . 13, 14; -, , 1989, . 90, 91).

    , , -, , . , 80100 , . - , - , , . - .

    , XVI . , XVIII . -

  • 95

    . . . :

    , - . , , XI ., , , , -, , , --, (, 1926, . 6).

    . . , (- ), , , - , , , , - -, ( -) (, 1947, . 235).

    - , ( ) ( ). , , - . - . -- . , , , . , 1134 ., - - . , , , (, 1882, . 513; , 1895, . 15851586; , 1984).

    - XIX . (, 1991, . 68). 1961 . . . . . - (, , 1961, . 161168). 1977 . - -. , , .

    27 -, I . . ., 3 , (, 1991, . 537).

    , - (. 2). - . , -. . . - XVIIXX . , - 250400 . , 1 . - , - - . . , 1927 . (, 2006, . 199210). 20012002 . - . 12 5001000 . IXXV . , , 77 - VIIIX ., - (, , , 2007, . 87). , , - .

    IXX . - . - , , , - . 19 . , . - , - I . . . , , VIII . , - - () . - VIII ., , , (, , -, 2005, . 142144). . .

  • II. -

    96

    . . , V VI . - . , - - - - "" , , (-, , 2010, . 344, 349, 350). . . ( -), , - V VII .

    - I . . . . - . - , , - . - . (, , -, 2005, . 122154).

    . . , - (26,1 %), (18,1 %), (17 %) (6,6 %). - ,

    , . - , IXX . -, - . , - , - (, 1997, . 191204; , , , 2005, . 145146; Alsleben, 2001, S. 362). - (47 %) (38 %), / (6 %) (7 %). . - 4,3 % . , , , , - , . . - , , (, --, 1995, . 129156).

    I . . . . - , . , , , () , - .

    - , (. 3). - . 70 30 , - 4,55 .

    . 3. .

  • 97

    . . . :

    , . 100 , 1012 , 2 . 510 0,71 . . - . . - . - , . -, - . - - .

    , , , (, , , 2005, . 135140). (. 4). 4,5 . - 30 - (. 5). 1214 , 1 ( ) 3,3 ( ). , - , , . - , . , - .

    . - , . - . - , (, ) -. 1993 . (5 5,5 ), . . - .

    - : --, , , - , , , 10 - , , . - - , - ( 1). - . - : - ( ), , (, , , , , . .), . - .

    . 4. .

    . 5. . -

  • II. -

    98

    -. . . ( ) : 1) - VII .; 2) , - 713/714 .; 3) - VIII IX ., - (?). . I . . . .

    , , - - IX X . , 19891993 . - ., - . , , . . , - . , I . . ., , - .

    , - , . IX . , , - , . IX X .

    . - X . , X XI . .

    -. 300 1, , , . 1, 2. , , . - , - . . - . XI ., - , .

    , , - . - - . - - .

    36 . , 500 . - .

    . 6.

  • 99

    . . . :

    -, - . - I . . . - (, 1972, . 127138; , , , 2005, . 140146).

    , , . - . , , (. 6). .

    , 980 . -, , , - , - (, 1996, . 97). , , . 988 . , .

    . - , - ( ) . - , - . , , - . - , -. 980 . . - .

    -. 1948 . . . - ( . . -), 1951 1952 . . . . 21 , 57 1 . - , . -, . -

    , . , , .

    - . . . , , , , --, . , . , - , . . (-, 1950, . 9; , 1953, . 92103; 1954, . 105108; , 1987, . 256258).

    - . , - , . . . . , - , (). - - . , . , . , . . - , . . , (, 1995, . 8085). -, , - - , , , , . - , . . . , , , - . , - ( -) . , .

    - - , , , , - . . , , - , - , .

  • II. -

    100

    , 1 - . - . . , - . . - . . , , - . , , - .

    - I . . ., - . - (. 1) (. 7). : , - , . , , . , - - - , ().

    , 1 14 . (, , , 2005, . 146154). . - 57 , (. 7). , . , -. , .

    - . - , , , , .

    , , 100 , 12 20 . , , , . 1929 . 25 . , - 12 , 3040 .

    1979 . , - . - 4 20 . , , , . - . . , 810812 . - (, 1993, . 1315).

    - . I . . . - - . - , , - , - , .

    - -, 12 : - , ,

    . 7. . -

  • 101

    . . . :

    , , , , , , - . , , , - , -. , . - -, .

    . - VIII IX . VIIIX . (, , , , , ). - -, .

    - , - . - , . - , , , , VIIIX ., - . - , VIII . . . - - (I .) .

    - - , -. IX . , , . -, -, , - , , -- I II . . . - - . - 17 , .

    , - - I . . . , - ., , - .

    IX . , -, 810812 . -. - , .

    , , . - (, , , 2005, . 146154).

    - I . . . . 7 36 . , (, 1991, . 11). . , - , , - . . . - (-, 1991, . 1112).

    4 2830 , -. I . . . 100 - , , (, 1991, . 1314). - . 18 , - , 0,50,6 . , 0,3 , - . - . 2 0,5 , , - . (. . -, . . , . . ) , , -, . - . , -, . , , .

    , IXX . . - , - : ( )

  • II. -

    102

    ( ). - , I . . . . . -, - ( ), , (, , 2010, . 11, 394, 402 .). -, , - , I . . . , -. - , - .

    - -- - . - - , (, 1976 , . 99103; , , , 2005, . 2325; , 2010 , . 219225. . . . . . - VIII X . ).

    , , , , . - , - ,

    , . , - , (Noonan, 1998 , p. 321348).

    - - . , , - -, , . , - - (, 1981, . 1824). , -, , , - .

    , - VIII . , - (- 753 .). - , . - , -. , , - . - VIII . ?

    . 8. -

  • 103

    . . . :

    , - . , . , - . , , - , ( -) - . ( 74 , 400600 , - 811 ) . - - , - , .

    - . . () . - 9 . 30 , . - , - , - , . -

    - . , , , (. 8).

    - - , , -. - - , - (. 9, 10), , - - , - , (. 12) ( .: , 1974, . 238, 239, . 88; , 1985, . 156169; -, 1994; , , 2001, . 4451).

    , . . , . . , . . , . . , . . -, (, 1949, . 554; 1950, . 740; , 1948; - ... , 1985). ,

    . 9. . .

  • II. -

    104

    , , (, 1976, . 101109). . . . . - 1949 . , . . - , -, (, 1949, . 40). - (, 1972, . 38, 39, . 8, 9).

    , - VIIIX ., . 1216 - . . . , . . , - , . . . , - VIII IX . , . 68 (, 2008, . 73).

    VIIIIX . - . 56 78

    . - - (. 11). , , , - . . . , . , (, 1972, . 1830). - . - - , -, VIIIIX . -. , - . - 4 4 5 5 - , , , , (, 1977, . 1017; , 1972, . 31, 32).

    - . -, - , I . . . .

    . 10. . .

  • 105

    . . . :

    , - . - .

    , . , - , 750760- . , -, , , , , -, -, . (, 1986, . 99105; 1994, . 156167).

    , - - -. - , . -, VIIIIX . , ,

    . VIII . - - , . . - -. , - . . VIII ., , , , - . , .

    - , - , - (750770- .). - , 22 , --, 7 , , , , , () . , , , - ,

    . 11. . . . 1913 .

  • II. -

    106

    . . . -, , - , . , , - , . - , -, (, 1994, . 559).

    , . , - , IXX . (, 1985, . 156169; , 2002, . 6368). 20 - , , - (. 12). I . . . - - , ,

    . - , - . , , , . - . , - IXX ., -, - (, 1996, . 5260). - . 300 , -, , - - (, 1985, . 147155).

    - - XIXII ., - (, , 1995, . 90107;

    . 12. . 6 . 1971 .

  • 107

    . . . :

    , 1997, . 2527). - - . - (89,7 % ). , - , -, . - 39 5 . , , . - - , . -, , , , , , - .

    , . . - , - , , - . XIXII ., - . , Aldeigja (Aldeigjuborg), , - . - -, , , - , - ( , ) .

    - - (, 1945, . 5165). - , , , -. , - . - 997 . , . 1016 . , , -, , , -. , 1020 . , , . , , -

    -. , , , . , , - . , -, , - .

    . , , , - , , , . , , . . , . - . VIIIIX . - , . - . , -, . - .

    - . - - . , - . - , - - , . , - , . , -, . . , , - , - -, , , .

  • II. -

    108

    -. , , - , , . - .

    - I . 2 ( ), 1103 . (, 1990). - . - - , - , - (. 1, 13). - - , . , - , IXX . - .

    ( ) , , , , , XVIII . , -. - XVII XVIII . - , . XIX XX ., , - ( -), , - .

    - 10 - (. 13). , , : . - , - . - ,

    . 13. -

  • 109

    . . . :

    . , XIX . - , - .

    - 1112 , 1,251,6 . . - ( ) - . , , , , -, .

    - . -, 90100 , 11,2 - - . ( ), - . - 1343 ., 1103 . . , - .

    , , - 1901 ., -, 1975 . ( 1991 . ). .

    - , - . - , -. - I . . ., - - . - . . 1929 . , - XII . -, . , - . . . . , - -, .

    IX . - ( 850- . 860- .), - , , - , . . 889, 896, 897 . , - , - IX ., , - , , , , . , - IX . . , - . IX . , - .

    IXX . - . - , , 350 , 100 4 . - . , - . I . . ., -, , 67 . - . - , . ( 11,2 ) - 4,5