วารสาร Metrology Info ปีที่12 ฉบับที่56 ประจำเดือน พฤษภาคม-มิถุนายน 2553

3.0 Richter

7.0 Richter

0.5 Richter

2.0 Richter4.0 Richter

1.0 Richter

8.0 Richter

5.6 Richter

13.0 Richter

3.0 Richter

WORLD METROLOGYBIPM : Bureau International des Poids et Mesures

WORLD METROLOGYCriteria for Membership of a Consultative Committee

NIMT ARTICLEผลการเปรียบเทียบผลการวัดระหวางประเทศในสาขาการวัด RF Attenuation(APMP.EM.RF-K19.CL)

NIMT NEWSความรวมมือมาตรวิทยา ประเทศไทย - สปป. ลาว

NIMT NEWSการแขงขันทักษะมาตรวิทยาดานมิติ

แผนดินสะเทือน ความหวั่นไหวไมไกลตัว

May-June 2010

No.56

2Vol.12 No.56 May-June 2010

สารบัญContent

4

6

Metrology Info จดัท�ำขึน้เพือ่เผยแพร่ข่ำวสำรควำมรูด้้ำนมำตรวทิยำ เพือ่ให้เกดิประโยชน์

ในกำรพัฒนำระบบมำตรวิทยำของประเทศ และสร้ำงควำมตระหนัก (Awareness) ให้สำธำรณชน

ได้เหน็ถงึควำมส�ำคญัของมำตรวทิยำต่อเศรษฐกจิและสงัคมของประเทศ ควำมคดิเหน็และข้อควำม

ต่ำงๆ เป็นทัศนะของผู้เขียนเท่ำนั้น



SPECIAL SCOOPแผ่นดินสะเทือน ความหวั่นไหวไม่ไกลตัว

NIMT ARTICLEผลการเปรียบเทียบผลการวัดระหว่างประเทศในสาขาการวัด RF Attenuation(APMP.EM.RF-K19.CL)

METROLOGY ACTIVITIESประมวลภาพกิจกรรม

NIMT NEWSความร่วมมือมาตรวิทยา ประเทศไทย - สปป. ลาว

NIMT NEWSการแข่งขันทักษะมาตรวิทยาดานมิติ

8

16

212224

3.0 Richter

7.0 Richter

0.5 Richter


1.0 Richter

8.0 Richter

5.6 Richter

13.0 Richter

3.0 Richter



NIMT ARTICLEผลการเปรียบเทียบผลการวัดระหวางประเทศในสาขาการวัด RF Attenuation(APMP.EM.RF-K19.CL)

NIMT NEWSความรวมมือมาตรวิทยา ประเทศไทย - สปป. ลาว

NIMT NEWSการแขงขันทักษะมาตรวิทยาดานมิติ

แผนดินสะเทือน ความหวั่นไหวไมไกลตัว

May-June 2010

No.56


คณะผู้จัดทำ�Advisors AVM Pian TOTARONG, Somsak CHARKKIAN, Maj. Gen. Chainarong CHERDCHU, Veera TULASOMBAT, Ajchara CHAROENSOOK, Gp. Capt. Piya BHUSAKAEW, Prawet MAHARATTANASAKUL, Virat PLANGSANGMAS, Flt.Lt. Tawat CHANGPAN, Somchai NUAMSETTEE, Maj. Arkom KRACHANGMOL, Dongkamol VIROONUDOMPHOL, Nattanit PONGIJEERAKUMCHORNEditor Prasit BUBPAWANNAAssistant Editors Janwalee DANTANASAKORN, Pattarachai SUKEEWONG, Watchareeporn KLINKHACHORNPublisher Public Relations Section, Policy and Strategy Department, National Institute Metrology (Thailand), Ministry of Science and Technology 3/4–5 Moo 3, Klong 5, Klong Luang, Pathumthani 12120, Thailand Tel: 0 2577 5100 Fax: 0 2577 2877, 0 2577 2859 E-mail: [email protected] Website: http://www.nint.or.th

EDITOR'S NOTE

ช่วงนีข่้ำวต่ำงๆ ทัง้ในประเทศและต่ำงประเทศเป็นทีน่่ำตดิตำมกนัอย่ำงใกล้ชดิ ทำงเรำมข้ีอมลู

ที่น่ำติดตำมมำฝำกกันด้วยเช่นกัน เป็นควำมรู ้เกี่ยวกับมำตรวิทยำด้ำนกำรสั่นสะเทือน เรื่อง

“แผ่นดนิสะเทอืน ความหวัน่ไหวไม่ไกลตวั” ซึง่น่ำจะเป็นข่ำวสำรทีท่กุท่ำนให้ควำมสนใจอยูใ่นขณะนี้

โดยเฉพำะอย่ำงยิ่งภัยทำงธรรมชำติอย่ำงแผ่นดินไหว อันเป็นผลกระทบจำกแรงสั่นสะเทือนที่เกิดขึ้น

โดยไม่รู้สำเหตุที่เกิดขึ้นนั้น ต้นเหตุที่แท้จริงแล้วพวกมนุษย์เรำมีส่วนร่วมเป็นต้นเหตุด้วยหรือเปล่ำ

ถงึจะอย่ำงไรเมือ่เกดิขึน้แล้วเรำกต้็องป้องกนั โดยเฉพำะควำมรูท้ีน่่ำจะเป็นข้อมลูให้ได้ศกึษำทัง้ทำงด้ำน

มำตรวิทยำและสำขำอื่นๆ ท่ำนสมำชิกครับลองเข้ำไปอ่ำนในคอลัมน์สกู๊ปพิเศษนะครับ

อีกหนึ่งควำมรู้ที่น่ำสนใจที่จะได้รู้จักกับองค์กรมำตรวิทยำระดับโลกที่ท�ำหน้ำที่เป็นสถำบัน

มำตรวิทยำระหว่ำงประเทศที่มีชื่อคุ้นหูในวงกำรมำตรวิทยำว่ำ “BIPM” มีชื่อเต็มภำษำฝรั่งเศสเรียกว่ำ

“Bureau International des Poids et Mesures” และภำษำอังกฤษเรียกว่ำ “International Bureau of

Weights and Measures” หรือภำษำไทยเรียกว่ำ “ส�านักงานชั่งตวงวัดระหว่างประเทศ” เพื่อจะได้

เข้ำใจบทบำทขององค์กรนีว่้ำมทีีม่ำทีไ่ปเป็นอย่ำงไร ในฐำนะพวกเรำชำวมำตรวทิยำทีค่วรต้องรูก้นัครบั

รับรองจะได้เพิ่มพูนควำมรู้ในมำตรวิทยำระดับสำกลได้เป็นอย่ำงดี

ส�ำหรบับ้ำนพีเ่มอืงน้องที ่มว. ได้ร่วมมอืกบั สถำบนัมำตรวทิยำแห่งชำต ิสำธำรณรฐัประชำธปิไตย

ประชำชนลำว (สปป. ลำว) ซึ่งจะมีชื่อเป็นภำษำท้องถิ่นที่ สปป.ลำว เรียกว่ำ “สถาบันวัดแทก” ถ้ำไป

แล้วก็ควรเรียกให้ถูก ไม่เช่นนั้นก็อำจหำไม่เจอหรืออำจไม่รู้จักก็ได้นะครับ เป็นเกร็ดควำมรู้มำเล่ำสู่กัน

ฟัง ในควำมร่วมมอืครัง้นีไ้ด้มกีจิกรรมมำกมำย ได้แก่ พธิลีงนำมควำมร่วมมอืวทิยำศำสตร์และเทคโนโลยี

กำรจัดสัมมนำวิชำกำร กำรให้ค�ำปรึกษำ กำรจัดติดตั้งนำฬิกำมำตรฐำน และกำรจัดนิทรรศกำรด้ำน

มำตรวทิยำ อนัจะเป็นประโยชน์ต่อกำรพฒันำด้ำนมำตรวทิยำและสร้ำงสมัพนัธ์อนัดรีะหว่ำง สปป. ลำว

กับ ประเทศไทย บ้ำนพี่เมืองน้องกันอย่ำงต่อเนื่อง เรำจึงได้น�ำภำพบรรยำกำศและรำยงำนสรุปควำม

ประทับใจมำให้ชวนติดตำมกันในคอลัมน์เกำะติดข่ำวครับ

ท้ำยนี้ขอให้พวกเรำรู้รักสำมัคคีกันไว้ให้มำกๆๆ เพื่อจะท�ำให้บ้ำนเรำมีควำมสุขกันทุกคนและ

ถ้วนหน้ำกันนะครับ...ขอให้รักกันมำกๆๆ นะครับ...สวัสดีครับ

ประสิทธิ์ บุบผาวรรณา

บรรณาธิการ

3.0 Richter

7.0 Richter

0.5 Richter


1.0 Richter

8.0 Richter

5.6 Richter

13.0 Richter

3.0 Richter


BIPMBureau International des

Poids et Mesures

WORLD METROLOGY

BIPM มีชื่อเต็มภำษำฝรั่งเศสเรียกว่ำ “Bureau International des Poids et

Mesures” และภำษำอังกฤษเรียกว่ำ “International Bureau of Weights and

Measures” หรือภำษำไทยเรียกว่ำ “ส�านักงานชั่งตวงวัดระหว่างประเทศ” ซึ่งเป็น

องค์กรมำตรวิทยำระดับโลกที่ท�ำหน้ำที่เป็นสถำบันมำตรวิทยำระหว่ำงประเทศ

เหมอืนกบัเป็นส�ำนกังำนเลขำธกิำร เพือ่ด�ำเนนิงำนทำงด้ำนวชิำกำรให้กบัทีป่ระชมุใหญ่

ของสนธิสัญญำเมตริกและมีประเทศต่ำงๆ เป็นสมำชิกทั้งหมด 54 ประเทศ รวมทั้ง

ประเทศไทยด้วย

ในกำรค้ำขำยแลกเปลี่ยนสินค้ำระหว่ำงประเทศจะเป็นไปอย่ำงรำบรื่น

ทุกประเทศก็ต้องใช้ระบบหน่วยวัดเดียวกันที่เป็นสำกล ซึ่งเป็นที่มำของควำมตกลง

ระหว่ำงประเทศ ว่ำด้วย มำตรกำรวัดปริมำณทำงกำยภำพ ซึ่งเป็นพื้นฐำนที่ส�ำคัญยิ่ง

ต่อกำรค้ำขำยแลกเปลีย่นระหว่ำงประเทศ นบัตัง้แต่มกีำรลงนำมในสนธสิญัญำเมตรกิ

(Metric Treaty) ในปี ค.ศ. 1875 ได้ท�ำให้มีกำรพัฒนำกลไกซึ่งท�ำให้เกิดควำมเชื่อมั่น

ในควำมเท่ำเทียมกันของมำตรฐำนกำรวัดทำงกำยภำพระหว่ำงประเทศ และน�ำไปสู่

กำรก่อตั้งห้องปฏิบัติกำรระหว่ำงชำติขึ้นหนึ่งแห่ง กับคณะกรรมกำรระหว่ำงชำติอีก

หลำยคณะ

สนธสิญัญำเมตรกิ ก�ำหนดให้จดัตัง้คณะกรรมกำรเพือ่ควบคมุขึน้ 2 คณะ คอื

General Conference for Weights and Measures (CGPM) และ International

Committee for Weights and Measures (CIPM) พร้อมห้องปฏิบัติกำรระหว่ำงชำติ

อีกหนึ่งแห่ง คือ International Bureau of Weights and Measures (BIPM) ส�ำนักงำน

ชัง่ตวงวดัระหว่ำงประเทศ ซึง่มทีีต่ัง้อยูท่ีเ่มอืง Sevres ใกล้กบักรงุปำรสี ประเทศฝรัง่เศส

พร้อมทั้งคณะกรรมกำรที่ปรึกษำอีกหลำยคณะซึ่งได้รับกำรจัดตั้งภำยหลังมีหน้ำที่ให้

ค�ำปรกึษำในสำระทำงวชิำกำรแก่ CIPM ในมำตรวทิยำหลำยสำขำ เช่น คณะกรรมกำร

ที่ปรึกษำด้ำนไฟฟ้ำ (Consultative Committee on Electricity, CCE) คณะกรรมกำร

ที่ปรึกษำด้ำนอุณหภูมิ (Consultative Committee on Temperature, CCT) และคณะ

กรรมกำรอื่นๆ อีกหลำยสำขำ

สมำชิกของคณะกรรมกำรที่ปรึกษำได้รับกำรคัดเลือกมำจำกห้องปฏิบัติกำร

แห่งชำตขิองประเทศสมำชกิทีม่คีวำมกระตอืรอืล้นในกำรวจิยัมำตรฐำนกำรวดัในสำขำ

ทีเ่กีย่วข้อง ในขณะทีห้่องปฏบิตักิำรมำตรฐำนแห่งชำตขิองประเทศสมำชกิอืน่ๆ กม็สีทิธิ

ที่จะให้เสนอข้อเสนอแนะแก่คณะกรรมกำรที่ปรึกษำได้เช่นกัน

ประสิทธิ์ บุบผ�วรรณ�ส่วนประชาสัมพันธ์

SI Units


ส�ำหรบั International Bureau of Weights and Measures (BIPM) ส�ำนกังำน

ชั่งตวงวัดระหว่ำงประเทศ ซึ่งเป็นห้องปฏิบัติกำรระหว่ำงชำติมีควำมรับผิดชอบที่

เกี่ยวข้องกับมำตรฐำนกำรวัด 3 ประกำรคือ

1. กำรเปรียบเทียบผลกำรวัดระหว่ำงกัน (International Comparison) ของ

ประเทศสมำชิก

2. กำรส่งเสรมิ ประสำนงำน และจดัท�ำเอกสำรเพือ่กำรเปรยีบเทยีบผลกำรวดั

ระหว่ำงกัน

3. กำรวจิยั ในสำขำของมำตรวทิยำทีเ่ลอืกสรรแล้วภำยใต้กำรอ�ำนวยกำรของ

CIPM

ส�ำหรบัผูท้ีส่นใจสำมำรถเข้ำไปในเวบ็ไซด์ www.bipm.fr จะให้ควำมรูเ้กีย่วกบั

กำรวัดในระดับนำนำชำติ เช่น ประวัติควำมเป็นมำของ Metre Convention และ BIPM

ควำมหมำยและควำมส�ำคัญของมำตรวิทยำ (Metrology) กำรสอบกลับได้ของกำรวัด

(Traceability) รำยละเอียดเกี่ยวกับหน่วยวัด SI Units และข้อตกลงกำรยอมรับร่วมกัน

(Global Mutual Recognition Arrangement -MRA) ตลอดจน เอกสำรผลงำนกำรวจิยั

และกำรพัฒนำด้ำนกำรวัด เป็นต้น

นอกจำกนี้ ท่ำนยังสำมำรถรับทรำบข้อมูลกำรสร้ำงกำรยอมรับในระดับ

นำนำชำติ (Global MRA) ของสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ (ประเทศไทย) ซึ่งเป็นหนึ่ง

ในสมำชิกของ BIPM ที่ได้ร ่วมน�ำผลกำรเปรียบเทียบด้ำนกำรวัด บรรจุลงใน

Appendix B (Key and Supplementary Comparisons) และปัจจบุนัขดีควำมสำมำรถ

ด้ำนกำรสอบเทียบและกำรวัด (Calibration and Measurement Capability : CMC)

รวม 4 สำขำได้แก่ สำขำไฟฟ้ำ สำขำมวล สำขำควำมดัน และสำขำอุณหภูมิ ได้บรรจุไว้

ใน Appendix C ของ BIPM Database และเผยแพร่ใน www.bipm.fr อีกด้วย

ที่มา : หนังสือมาตรวิทยาเบื้องต้น

www.bipm.fr

ส�ำนักงำนชั่งตวงวัดระหว่ำงประเทศ (BIPM) ประเทศฝรั่งเศส

www.bipm.fr


Criteria for Membership of a Consultative Committee

The Consultative Committees (CCs) operate under the authority of the

International Committee for Weights and Measures (CIPM). The CIPM appoints the

President of each CC, who is expected to chair each CC meeting and report to the

CIPM. The President is normally chosen amongst the members of the CIPM.

With the exception of the Consultative Committee for Units (CCU), which has

different membership criteria, membership of the CCs is decided by the CIPM in

accordance with the following established criteria.

Membership of a Consultative Committee is open to institutions of Member

States of the BIPM that are recognized internationally as most expert in the field.

This normally requires that they:

• be national laboratories charged with establishing national standards in

the field;

• be active in research and have a record of recent publications in research

journals of international repute;

• have demonstrated competence by a record of participation in

international comparisons organized either by the Consultative Committee,

the BIPM or a regional metrology organization.

In addition the CCs may include as Members:

• relevant intergovernmental organizations, international bodies and

scientific unions whose participation would advance the work of the CC;

• named individuals when their knowledge and competence are highly

valuable to the CC, even if they come from an institute that does not fulfil

the membership criteria.

พล.ต. ดร. ชัยณรงค์ เชิดชูผูเชี่ยวชาญ สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ

WORLD METROLOGY


• Any BIPM Member State NMI or designated institute with an interest in the

particular scientific field may apply for membership by writing to the Director of the BIPM

and presenting its case for membership. The Director will then normally consult the CC

President who in turn may consult the CC. If deemed appropriate, at the next meeting of

the CIPM the CC President, with the support of the Director of the BIPM, will ask the CIPM

to approve Member status.

• Observer status on a CC may be granted to those institutes of Member States

and to intergovernmental organizations, international bodies and scientific unions that

actively participate in the activities organized under the auspices of the CC and its working

groups but do not yet fulfil all the criteria for membership. Observer status is decided by

the CIPM.

• The Director of the BIPM is a Member ex officio of each CC and there is

usually at least one other BIPM staff member present at each meeting.

• Members and Observers are generally metrology laboratories and specialized

institutes, or international organizations, each of which sends a delegate of their choice

in response to the convocation issued by the Director of the BIPM on behalf of the CC

President. Member institutions may also send technical experts to support their delegate.

The number of such experts, typically one or two, is decided by the CC President and

is printed on the convocation. The delegate of an Observer may not send an additional

technical expert without the prior approval of the CC President.

• The President of a CC may invite other persons to attend a meeting of the

CC as Guests. Guests have the same status as Observers for the meeting to which they

are invited, but they are invited as a Guest on an individual, one-off basis.

• The CIPM will carry out a formal review of the membership of the CCs every

four years in the year following a meeting of the CGPM although the CC President may

propose changes at each CIPM meeting.

• The CIPM may decide to remove Member status, change Member status to

Observer status, or remove Observer status.

• The list of CC Members and Observers is detailed in the Directory of

Consultative Committees and on the CC pages on the BIPM website.

The International Committee for Weights

and Measures (CIPM) has ten Consultative

Committees (CCs).

CCAUV : Consultative Committee for

Acoustics, Ultrasound and Vibration

CCEM : Consultative Committee for

Electricity and Magnetism

CCL : Consultative Committee for

Length

CCM : Consultative Committee for

Mass and Related Quantities

CCPR : Consultative Committee for

Photometry and Radiometry

CCQM : Consultative Committee for

Amount of Substance - Metrology in

Chemistry

CCRI : Consultative Committee for

Ionizing Radiation

CCT : Consultative Committee for

Thermometry

CCTF : Consultative Committee for

Time and Frequency

CCU : Consultative Committee for

Units

ภำยหลังจำกเหตุกำรณ์แผ่นดินไหวที่สุมำตรำ และสึนำมิที่เกิดขึ้นเมื่อปี 2547 ข่ำวสำร

เรื่องแผ่นดินไหวเกือบจะเป็นข่ำวรำยสัปดำห์ ไล่ตั้งแต่ต้นปีที่เฮติ ตำมมำด้วยชิลี เร็วๆ นี้ที่ญี่ปุ่น

ไต้หวัน และล่ำสุดตุรกี ค�ำถำมต่ำงๆ เกี่ยวกับเรื่องกำรสั่นสะเทือน แผ่นดินไหว และผลกระทบจำก

แรงสั่นสะเทือน เกิดขึ้นอย่ำงมำกมำย เมื่อคนไทยเริ่มมีควำมเชื่อว่ำแผ่นดินไหวอำจมีผลกระทบต่อ

ประเทศไทยได้จริง และเป็นเรื่องใกล้ชิดเรำมำกกว่ำที่คิด บทควำมนี้เขียนจำกบรรดำค�ำถำมหลักๆ

จำกบุคคลต่ำงๆ เพื่อน�ำเสนอเรื่องรำวของกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำโดยเฉพำะอย่ำงยิ่งในเรื่องของ

แผ่นดินไหว

อะไรเป็นส�เหตุของแผ่นดินไหวควำมสัน่สะเทอืนของพืน้ดนิเกดิได้ทัง้จำกกำรกระท�ำของธรรมชำตแิละจำกมนษุย์ ณ ทีน่ี้

ขอกล่ำวเฉพำะภัยจำกธรรมชำติ อันได้แก่ กำรเคลื่อนที่ของเปลือกโลกโดยฉับพลัน ตำมแนวขอบ

ของแผ่นเปลอืกโลก หรอืตำมแนวรอยเลือ่น กำรระเบดิของภเูขำไฟ กำรยบุตวัของโพรงใต้ดนิ แผ่นดนิ

ถล่ม อุกำบำตขนำดใหญ่ตก เป็นต้น

ภัยจ�กแผ่นดินไหวภัยจำกแผ่นดินไหวเกิดขึ้นได้ทั้งทำงตรงและทำงอ้อม เช่น พื้นดินแยก ภูเขำไฟระเบิด

อำคำรสิง่ก่อสร้ำงพงัทลำยเนือ่งจำกแรงสัน่สะเทอืน ไฟไหม้ คลืน่สนึำม ิแผ่นดนิถล่มเส้นทำงคมนำคม

เสียหำย ควำมสูญเสียในชีวิตและทรัพย์สิน ควำมตื่นตระหนกของประชำกร อันมีผลต่อกำรค้ำ

กำรลงทุน รวมถึงธุรกิจประกันภัยซึ่งน�ำไปสู่ควำมเสียหำยทำงเศรษฐกิจองค์รวมในประเทศ

แผ่นดินไหวขน�ดเท่�ใดจึงจะเกิดภัยพิบัต ิ

ขนำดและควำมรนุแรงทีเ่กดิ จะถกูพจิำรณำจำก พลงังำนทีเ่กดิขึน้จำกแผ่นดนิไหว ซึง่เป็น

พลังงำนที่เกิดจำกกำรสะสมตัวจำกกำรเคลื่อนที่ของมวลหิน เมื่อสะสมอยู่มำกกว่ำควำมแกร่งของ

หินก็จะท�ำให้หินเกิดกำรฉีกขำด ปลดปล่อยพลังงำนออกมำในรูปของกำรสั่นสะเทือน ควำมร้อน

เสยีง หรอือืน่ๆ อย่ำงทนัททีนัใดทีเ่รยีกว่ำ แผ่นดนิไหว – Earthquake หรอื Seismic – คลืน่สัน่สะเทอืน

ที่จริงแล้วกำรเคลื่อนที่ของมวลหินอำจจะค่อยๆ ปล่อยพลังงำนออกมำ โดยไม่เกิดเป็นแผ่นดินไหว

ซึ่งเรียกว่ำ Aseismic คือไม่มีคลื่นสั่นสะเทือนนั่นเอง

แผ่นดินสะเทือน ความหวั่นไหวไม่ไกลตัว

SPECIAL SCOOP

เบญจวรรณ ธรรมวุฒิฝ่ายมาตรวิทยาเสียงและการสั่นสะเทือน


ขน�ดคว�มรุนแรงของแผ่นดินไหวกำรเรียกขนำดควำมรุนแรงของแผ่นดินไหวซึ่งตรงกับค�ำว่ำ SIZE ในภำษำอังกฤษนั้น สำมำรถบอกได้ 2 วิธี

วิธีแรก เป็นกำรบอก ความรุนแรง ของแผ่นดินไหวที่เรียกว่ำ Intensity เป็นกำรบอกควำมรุนแรงที่เกิดขึ้นของแผ่นดินไหว โดยมีตำรำง

บรรยำยเปรียบเทียบเรียงล�ำดับจำกควำมรับรู้ของคน หรือผลกระทบที่มีต่อสิ่งปลูกสร้ำงหรือพื้นดิน เรียงล�ำดับควำมเสียหำยจำกน้อยไปมำก รวมถึง

สภำพทำงธรณีวิทยำที่เปลี่ยนแปลง ซึ่งมำตรำบอกควำมรุนแรงที่นิยมใช้คือมำตรำเมอร์แคลลี่ (Modified Mercalli Intensity) ซึ่งแบ่งออกเป็น

12 อันดับ ดังนี้

I. Instrumental Not felt by many people unless in favourable conditions.

II. Feel able Felt only by a few people at best, especially on the upper floors of buildings. Delicately suspended objects may swing.

III. Slight Felt quite noticeably by people indoors, especially on the upper floors of buildings. Many do not recognize it as an

earthquake. Standing motor cars may rock slightly. Vibration similar to the passing of a truck. Duration estimated.

Felt indoors by many people, outdoors by few people during the day. At night, some awakened. Dishes, windows,

IV. Moderate doors disturbed; walls make cracking sound. Sensation like heavy truck striking building. Standing motor cars rock

noticeably. Dishes and windows rattle alarmingly.

V. Rather Strong Felt outside by most, may not be felt by some outside in non-favourable conditions. Dishes and windows may break

and large bells will ring. Vibrations like large train passing close to house.

VI. Strong Felt by all; many frightened and run outdoors, walk unsteadily. Windows, dishes, glassware broken; books fall off

shelves; some heavy furniture moved or overturned; a few instances of fallen plaster. Damage slight.

Difficult to stand; furniture broken; damage negligible in building of good design and construction; slight to moderate

VII. Very Strong in well-built ordinary structures; considerable damage in poorly built or badly designed structures; some chimneys

broken. Noticed by people driving motor cars.

Damage slight in specially designed structures; considerable in ordinary substantial buildings with partial collapse.

VIII. Destructive Damage great in poorly built structures. Fall of chimneys, factory stacks, columns, monuments, walls. Heavy furniture

moved.

IX. Ruinous General panic; damage considerable in specially designed structures, well designed frame structures thrown out of

plumb. Damage great in substantial buildings, with partial collapse. Buildings shifted off foundations.

X. Disastrous Some well built wooden structures destroyed; most masonry and frame structures destroyed with foundation. Rails

bent.

XI. Very Disastrous Few, if any masonry structures remain standing. Bridges destroyed. Rails bent greatly.

XII. Catastrophic Total damage - Everything is destroyed. Total destruction. Lines of sight and level distorted. Objects thrown into the

air. The ground moves in waves or ripples. Large amounts of rock move position.


ส่วนวิธีที่ 2 เป็นกำรบอกขนาด – Magnitude ของแผ่นดินไหวจำกพลังงำนของแผ่นดินไหวที่ปลด

ปล่อยออกมำ มำตรำที่ใช้ในกำรวัดมีหลำยมำตรำแต่ที่รู้จักกันดี คือ มำตรำของริกเตอร์ (Richter Scale) ซึ่งตั้ง

เป็นเกียรติแก่นักวิทยำศำสตร์ชำวอเมริกัน ชำร์ล ฟรำนซิส ริกเตอร์ (Charles Francis Richter) ผู้คิดค้นวิธี

ค�ำนวณขนำดแผ่นดินไหวจำกขนำดของควำมสูงของคลื่นแผ่นดินไหว ที่ตรวจวัดได้ด้วยเครื่องมือตรวจ

แผ่นดินไหว เพื่อบ่งบอกขนำดของแผ่นดนิไหว ณ ต�ำแหน่งทีเ่กดิหรอืทีเ่รยีกว่ำ “ศนูย์กลางแผ่นดนิไหว” โดยทำง

วชิำกำรแผ่นดนิไหว (Seismology) ใช้วิธีกำรบอกขนำดแผ่นดินไหวว่ำ “แผ่นดินไหวขนาด X” เท่ำนั้น แต่

ประชำชนทั่วไปมักใช้ว่ำ “แผ่นดินไหวขนาด X ริกเตอร์”

0.0 1 kg (2.2 lb) 4.2 MJ

0.5 5.6 kg (12.4 lb) 23.5 MJ Large hand grenade

1.0 32 kg (70 lb) 132.3 MJ Construction site blast

1.5 178 kg (392 lb) 744.0 MJ WWII conventional bombs

2.0 1 metric ton 4.18 GJ Late WWII conventional bombs

2.5 5.6 metric tons 23.5 GJ WWII blockbuster bomb

3.0 31.6 metric tons 132.3 GJ Massive Ordnance Air Blast bomb

3.5 178 metric tons 747.6 GJ Chernobyl nuclear disaster, 1986

4.0 1 kiloton 4.18 TJ Small atomic bomb

4.5 5.6 kilotons 23.5 TJ

Nagasaki atomic bomb (actual seismic yield was

5.0 31.6 kilotons 134.4 TJ negligible since it detonated in the atmosphere)

Lincolnshire earthquake (UK), 2008

Little Skull Mtn. earthquake (NV, USA), 1992

5.5 178 kilotons 747.6 TJ Alum Rock earthquake (CA, USA), 2007

2008 Chino Hills earthquake (Los Angeles, USA)

6.0 1 megaton 4.18 PJ Double Spring Flat earthquake (NV, USA), 1994

6.5 5.6 megatons 23.5 PJ

Caracas (Venezuela), 1967 Rhodes (Greece), 2008

Eureka Earthquake (Humboldt County CA, USA), 2010

6.7 11.2 megatons 46.9 PJ Northridge earthquake (CA, USA), 1994

6.9 22.4 megatons 93.7 PJ San Francisco Bay Area earthquake (CA, USA), 1989

7.0 31.6 megatons 132.3 PJ

Java earthquake (Indonesia), 2009

2010 Haiti Earthquake

RichterApproximateMagnitude

ApproximateTNT for

Seismic EnergyYield

Jouleequivalent Example


Energy released is equivalent to that of Tsar Bomba

7.1 44.7 megatons 186.9 PJ

(50 megatons, 210 PJ), the largest thermonuclear

weapon ever tested

1944 San Juan earthquake

7.5 178 megatons 744.0 PJ

Kashmir earthquake (Pakistan), 2005

Antofagasta earthquake (Chile), 2007

7.8 501 megatons 2.10 EJ

Tangshan earthquake (China), 1976

Hawke’s Bay earthquake (New Zealand), 1931)

San Francisco earthquake (CA, USA), 1906

Queen Charlotte earthquake (BC, Canada), 1949

México City earthquake (Mexico), 1985

8.0 1 gigaton 4.18 EJ Gujarat earthquake (India), 2001

Chincha Alta earthquake (Peru), 2007

Sichuan earthquake (China), 2008

1894 San Juan earthquake

Toba eruption[citation needed] 75,000 years ago;

8.5 5.6 gigatons 23.5 EJ the largest known volcanic event

Sumatra earthquake (Indonesia), 2007

8.8 15.8 gigatons 66.3 EJ Chile earthquake, 2010

9.0 31.6 gigatons 132.3 EJ Lisbon Earthquake (Lisbon, Portugal), All Saints Day, 1755

9.2 63.1 gigatons 264.0 EJ Anchorage earthquake (AK, USA), 1964

9.3 89.1 gigatons 372.9 EJ Indian Ocean earthquake, 2004

9.5 178 gigatons 744.0 EJ Valdivia earthquake (Chile), 1960

10.0 1 teraton 4.18 ZJ Never recorded by humans

Yucatán Peninsula impact (causing Chicxulub crater)

13.0 108 megatons 372.9 ZJ 65 Ma ago (108 megatons = 100 teratons; almost

5x1030 ergs = 500 ZJ)

RichterApproximateMagnitude

ApproximateTNT for

Seismic EnergyYield

Jouleequivalent Example


ส�ำหรบัระดบัควำมรนุแรงของแผ่นดนิไหวขึน้อยูก่บัสองตวัแปรหลกั ตวัแปรแรก คอื ขนำดแผ่นดนิไหว

เพรำะแผ่นดินไหวยิ่งมีขนำดใหญ่ก็แสดงว่ำมีพลังงำนมำกตำมไปด้วย ส่วนตัวแปรที่สอง คือ ระยะห่ำงจำก

จุดรับรู้แผ่นดินไหวกับจุดก�ำเนิดแผ่นดินไหว (Epicenter Distance) ขนำดคลื่นที่เล็กกว่ำ และเวลำที่ช้ำกว่ำ

ควำมรนุแรงทีไ่ด้รบั ณ จดุทีอ่ยูไ่กลออกไปจำกจดุก�ำเนดิแผ่นดนิไหวโดยปกตจิะน้อยลง (Magnitude เป็นกำร

ค�ำนวณใน Log Scale)

คลื่นแผ่นดินไหว สำมำรถวัดได้ในรูปแบบต่ำงๆ เช่น วัดอัตรำเร่งสูงสุดของพื้นดิน (Peak Ground

Acceleration, PGA) ซึ่งเป็นค่ำที่มีควำมส�ำคัญในกำรออกแบบเชิงวิศวกรรมของอำคำร สิ่งปลูกสร้ำงใน

บริเวณที่มีควำมเสี่ยงภัยแผ่นดินไหว จำกกฎข้อที่ 2 ของนิวตัน แรงเป็นสัดส่วนโดยตรงกับมวลและอัตรำเร่ง

จงึเข้ำใจได้ง่ำยๆ ว่ำ อตัรำเร่งสงูจำกแผ่นดนิไหวขนำดใหญ่กว่ำจะให้แรงทีม่ำกกว่ำ แต่ในบำงครัง้แผ่นดนิไหว

ที่ขนำดใหญ่กว่ำ ก็ไม่จ�ำเป็นที่ค่ำอัตรำเร่งสูงสุดจะมำกกว่ำก็ได้ อัตรำเร่งสูงสุดนี้ มีหน่วยเป็น ฟุต/วินำที2

หรือ เซนติเมตร/วินำที2 หรือเป็นสัดส่วนค่ำอัตรำเร่งของแรงโน้มถ่วงของโลก (%ของค่ำg) อำจใช้หน่วย Gal

เพือ่เป็นเกยีรตแิก่ กำลเิลโอ (Galileo) ผูค้้นพบแรงดงึดดูของโลก แต่มข้ีอควรทรำบทีว่่ำ ผลลพัธ์ทีป่รำกฏของ

ชั้นดินและชั้นหินจำกแผ่นดินไหวเดียวกัน ระยะเท่ำกันจะให้ผลที่แตกต่ำงกันได้ เช่น ค่ำอัตรำเร่งในหินจะสูง

กว่ำในดิน แต่ควำมเร็วในกำรเคลื่อนที่ในหินจะน้อยกว่ำดิน

อกีตวัแปรหนึง่ คอื องค์ประกอบด้ำนควำมถี ่(Frequency Content) เพรำะคลืน่แผ่นดนิไหวประกอบ

ไปด้วยคลืน่สัน่สะเทอืนทีค่วำมถี ่(Frequency) หรอื คำบ (Period) ต่ำงๆ กนั ผสมกนัขึน้เป็นคลืน่แผ่นดนิไหว

ดังนั้น คลื่นแผ่นดินไหวหนึ่งๆ จึงมีควำมสูงของคลื่นสูงสุด ณ ค่ำควำมถี่หรือคำบที่แตกต่ำงกัน นอกจำกนั้น

ยังอำจมีควำมสูงของคลื่น (Amplitude) สูงอยู่ในหลำยช่วงควำมถี่หรือหลำยคำบก็ได้ ซึ่งก็จะให้ผลลัพธ์ของ

กำรสั่นสะเทือนที่แตกต่ำงกันออกไป สิ่งเหล่ำนี้จะมีผลกระทบต่ออำคำรสิ่งก่อสร้ำงแตกต่ำงกันไป เพรำะ

อำคำรแต่ละแบบ แต่ละรปูร่ำงแต่ละวสัด ุจะมคีำบธรรมชำต ิ(Natural Period) หรอืควำมถีธ่รรมชำต ิ(Natural

Frequency) ของตัวเองที่แตกต่ำงกัน ในควำมเป็นจริงคลื่นแผ่นดินไหวประกอบไปด้วย คลื่นสั่นสะเทือนที่

ควำมถี่สูงและควำมถี่ต�่ำ (คำบสั้นและคำบยำว) คุณสมบัติของคลื่นควำมถี่สูงจะสลำยตัวเร็วไปได้ไม่ไกล

ส่วนคลื่นควำมถี่ต�่ำจะสลำยตัวช้ำมำกและไปได้เป็นระยะทำงไกลๆ

ดังนั้นโอกำสที่อำคำรหรือโครงสร้ำงใดๆ จะเสียหำยหรือไม่ รุนแรงมำกหรือไม่ จึงขึ้นอยู่กับควำม

สอดคล้องของควำมถี่ธรรมชำติของอำคำรและควำมถี่ของแผ่นดินไหว


ตัวแปรสุดท้ำยที่จะกล่ำวถึง คือ ช่วงระยะเวลำของกำรสั่น (Duration) ถ้ำเรำถือว่ำ กำรสั่นน้อยๆ

ที่ระดับใดระดับหนึ่งจะไม่ส่งผลกระทบต่ออำคำร ค่ำระดับนั้นก็จะบอกถึงช่วงเวลำที่กำรสั่นจะให้ผลกระทบ

ต่ออำคำรได้ แผ่นดินไหวที่ต่ำงกันจะมีช่วงระยะเวลำของกำรสั่นสั้นยำวไม่เท่ำกัน ช่วงระยะเวลำที่พลังงำน

จำกแผ่นดินไหวกระทบต่ออำคำรนำนมำก ก็มีโอกำสสร้ำงควำมเสียหำยต่ออำคำรได้มำกกว่ำ

ในควำมเป็นจริงแล้ว กำรสั่นสะเทือน ไม่ใช่มีเพียงเรื่องของแผ่นดินไหวเท่ำนั้น หำกแต่ กำรสั่น

สะเทอืนเป็นเรือ่งใกล้ตวั และอยูร่ำยรอบ มผีลกระทบต่อชวีติประจ�ำวนัในด้ำนคณุภำพชวีติและควำมปลอดภยั

ซึง่จำกกำรส�ำรวจมำตรฐำนเกีย่วกบักำรวดั กำรทดสอบ กำรสอบเทยีบ และมำตรฐำนอืน่ๆ ทีเ่กีย่วข้อง ทีม่อียู่

ในหลำกหลำยหัวข้อ ก็พอจ�ำแนกแยกประเภท ได้ดังนี้

1. เครื่องจักรกลอุตสำหกรรม เช่น

a. กำรวัดเพื่อกำรตรวจสอบกำรส่งผ่ำนจำกเครื่องจักร

b. กำรวัดระดับกำรสั่นสะเทือนในอำคำรโรงงำน

c. กำรวัดกำรสั่นสะเทือนเพื่อกำรบ�ำรุงรักษำ และวินิจฉัยสภำพเครื่องจักร (Predictive or

Preventive Maintenance)

2. ผลิตภัณฑ์อุตสำหกรรม เช่น

a. กำรทดสอบกำรสั่นสะเทือนเพื่อค�ำนวณอำยุกำรล้ำตัว (Fatigue Life) ของชิ้นงำน และ

ผลิตภัณฑ์อุตสำหกรรม

b. กำรทดสอบกำรสั่นสะเทือนเพื่อตรวจสอบประสิทธิภำพกำรท�ำงำน (Functional Test)

c. กำรวัดและกำรตรวจสอบสภำพพื้นผิวชิ้นงำน (Surface Finish Measurement)

3. งำนด้ำนสภำวะแวดล้อม เช่น

a. กำรตรวจวัดกำรสั่นสะเทือนเพื่อตรวจสอบมลภำวะทำงเสียง

b. กำรตรวจวดักำรสัน่สะเทอืนเพือ่ประเมนิสขุภำพของคนงำนทีเ่กีย่วข้องกบัเครือ่งจกัรนัน้ๆ


กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับง�นม�ตรวิทย�ก�รสั่นสะเทือนภำรกิจโดยตรงของสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ ด้ำนเสียงและกำรสั่นสะเทือน คือ กำรรักษำ

มำตรฐำนอ้ำงองิระดบัสงูสดุของประเทศและถ่ำยทอดค่ำของมำตรฐำนอ้ำงองินัน้ไปยงัมำตรฐำนอ้ำงองิระดบั

ถัดไปจนถึงเครื่องมือวัดที่ใช้งำนในกิจกรรมต่ำงๆ ประกอบกำรวิเครำะห์ตำมวัตถุประสงค์ของผู้ปฏิบัติงำน

เช่น กำรบ�ำรุงรักษำเครื่องจักร หรือเพื่อกำรควบคุมคุณภำพกำรผลิตให้เป็นไปตำมข้อก�ำหนดจ�ำเพำะ หรือ

กำรประเมินผลด้ำนควำมปลอดภัยของโครงสร้ำงอำคำร ผู้ใช้เครื่องมือต้องตระหนักถึงควำมจ�ำเป็นในกำร

สอบเทยีบเครือ่งมอืวดัทีจ่ะใช้วดั ตำมช่วงเวลำทีเ่หมำะสม เพือ่ผลกำรวดัทีถ่กูต้อง และสำมำรถย้อนกลบัไป

ยังมำตรฐำนอ้ำงอิงระดับสูงสุดของประเทศได้

ห้องปฏิบัติกำรกำรสั่นสะเทือนได้จัดหำชุดเครื่องมือมำตรฐำนเพื่อขยำยควำมสำมำรถในกำรให้

บริกำรงำนสอบเทียบหัววัดกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำ ชุดเครื่องมือดังกล่ำวได้แก่ Primary Calibration

System Very Low Frequency ที่มีขอบข่ำย 0.4 – 160 Hz ในแนวแกนตั้ง และแกนนอน ส�ำหรับหัววัดกำร

สัน่สะเทอืนควำมถีต่�ำ่น�ำ้หนกัไม่เกนิ 900 กรมั โดยระบบกำรวดันีใ้ช้ได้ทัง้วธิกีำรตำมมำตรฐำน ISO16063-11


หัววัดกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำและระบบสอบเทียบกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำ

Methods for the calibration of vibration and shock transducers -- Part 11: Primary vibration calibration

by laser interferometry และ ISO16063-21 Methods for the calibration of vibration and shock

transducers -- Part 21: Vibration calibration by comparison to a reference transducer

เอกส�รอ้�งอิง1. http://en.wikipedia.org/wiki/Richter_magnitude_scale. Retrieved 2010-03-11.

2. http://www.johnmartin.com/earthquakes/eqsafs/safs_693.htm. Retrieved 2010-03-10.

3. http://teenet.tei.or.th/tumMenuMain.html Retrieved 2010-03-03.

4. http://www.tmd.go.th/info/info.php?FileID=77 Retrieved 2010-03-03.

อย่ำงไรกต็ำมกำรใช้งำนด้ำนกำรสัน่สะเทอืนควำมถีต่�ำ่ในไทย อำจยงัเป็นเพยีงช่วงเริม่ต้นของควำม

เกี่ยวข้องในกำรสอบเทียบ กำรสอบกลับไปยังมำตรฐำนอ้ำงอิง และมำตรฐำนกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำ

เท่ำนั้น โดยเป็นกำรบังคับในกำรส่งสินค้ำ หรือกฏหมำยในบำงขอบข่ำยงำน ดังนั้นกำรเข้ำใจถึงหลักกำร

ท�ำงำน วธิกีำรใช้งำนทีถ่กูต้อง และกำรบ�ำรงุรกัษำอย่ำงเหมำะสม รวมถงึปัจจยัทีจ่ะท�ำให้เกดิควำมคลำดเคลือ่น

ในกำรวดั จะน�ำไปสูก่ำรใช้งำนได้อย่ำงถกูต้อง ผลกำรวดัทีไ่ด้ แม่นย�ำ มปีระสทิธภิำพ และบรรลถุงึเป้ำหมำย

ตำมที่ได้วำงไว้



NIMT ARTICLE

ผลการเปรียบเทียบผลการวัดระหว่างประเทศในสาขาการวัด RF Attenuation (APMP.EM.RF-K19.CL)

บทคัดย่อกำรเปรยีบเทยีบผลกำรวดัเป็นกจิกรรมหนึง่เพือ่ยนืยนัควำมเท่ำเทยีมกนัของมำตรฐำนกำรวดั

และผลกำรวดั รวมถงึใช้แสดงขดีควำมสำมำรถในกำรวดัของแต่ละห้องปฏบิตักิำรทีร่่วมกำรเปรยีบเทยีบ

สถำบนัมำตรวทิยำแห่งชำตจิงึให้ควำมส�ำคญักบักจิกรรมดงักล่ำวตลอดมำ และได้เข้ำร่วมเปรยีบเทยีบ

ผลกำรวัดระหว่ำงประเทศในสำขำกำรวัด RF Attenuation ระหว่ำงสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติของ

ประเทศและเขตเศรษฐกิจที่เป็นสมำชิกขององค์กำรควำมร่วมมือทำงมำตรวิทยำของเอเชีย-แปซิฟิค

อีก 8 สถำบันหรือที่เรียกว่ำ APMP attenuation key comparison (APMP.EM.RF-K19.CL) โดยมี

สถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติสำธำรณรัฐประชำชนจีน (National Institute of Metrology (NIM), China)

ท�ำหน้ำที่เป็นห้องปฏิบัติกำรอ้ำงอิง กำรเปรียบเทียบผลกำรวัดนี้ได้เริ่มต้นในเดือนตุลำคม 2007 และ

สิน้สดุในเดอืนพฤศจกิำยน 2008 โดยใช้ Agilent8496H Programmable Step Attenuator เป็นมำตรฐำน

อ้ำงอิง (Artifact)

บทนำ�CCEM (Consultative Committee for Electricity and Magnetism) attenuation key

comparison ได้ถูกจัดขึ้นระหว่ำงปี 2002 – 2007 โดย National Physical Laboratory (NPL), United

Kingdom ท�ำหน้ำที่เป็นห้องปฏิบัติกำรอ้ำงอิง ร่ำงรำยงำนผลกำรเปรียบเทียบผลกำรวัดฉบับ B ได้ถูก

เผยแพร่เมื่อปี 2009 ส�ำหรับย่ำนของกำรเปรียบเทียบผลกำรวัด คือ 0 dB ถึง 100 dB, step ละ 20 dB

ณ ควำมถี่ 60 MHz และ 5 GHz

เพื่อที่จะเชื่อมโยงคำ่อ้ำงอิงของ CCEM attenuation เข้ำกับค่ำมำตรฐำน RF Attenuation

ของประเทศในกลุม่ภมูภิำคเอเชยี-แปซฟิิค (APMP) ส�ำหรบัสถำบนัมำตรวทิยำแห่งชำตขิองบำงประเทศ

ในกลุม่ทีไ่ม่ได้เข้ำร่วม CCEM attenuation key comparison ดงันัน้กำรประชมุคณะกรรมกำรวชิำกำรทำง

ด้ำนแรงดนัไฟฟ้ำและแม่เหลก็ของ APMP (Technical Committee on Electrical and Magnetism : TCEM)

เมื่อปี 2004 ณ กรุงปักกิ่ง NIM ได้เสนอให้มีกำรเปรียบเทียบผลกำรวัดระหว่ำงประเทศในสำขำกำรวัด

RF Attenuation ขึ้น ซึ่งต่อมำได้มีกำรก�ำหนดหมำยเลขอ้ำงอิงให้แก่กำรเปรียบเทียบผลกำรวัดนี้ คือ

APMP.EM.RF-K19.CL ส�ำหรับวิธีด�ำเนินกำรเปรียบเทียบผลกำรวัด (Protocol) ได้รับกำรตรวจสอบ

จำก TCEM และ CCEM Working Group on Radiofrequency Quantities (GT-RF) ในปี 2007 กำร

เปรียบเทียบผลกำรวัดเริ่มต้นในเดือนตุลำคม 2007 และสิ้นสุดในเดือนพฤศจิกำยน 2008 ส�ำหรับย่ำน

กำรวัดและควำมถี่ของกำรเปรียบเทียบผลกำรวัดนี้จะเป็นเช่นเดียวกับ CCEM attenuation key

comparison กำรเปรียบเทียบผลกำรวัดครั้งนี้มีสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติจ�ำนวน 9 สถำบันเข้ำร่วม

โดย NIM ท�ำหน้ำที่เป็นห้องปฏิบัติกำรอ้ำงอิง

น�ยชัยรัตน์ วิเชียรมงคลกุล, น�งส�วม�ศสินี จันทร์วิจิตรกุล หองปฏิบัติการคลื่นความถี่สูงและไมโครเวฟ


สถ�บันม�ตรวิทย�แห่งช�ติที่เข้�ร่วมเปรียบเทียบผลก�รวัดรำยนำมสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติและบุคคลที่เกี่ยวข้องกับกำรเปรียบเทียบผลกำรวัด

แสดงได้ดังตำรำงที่ 1.

ตำรำงที่ 1. สถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติและบุคคลที่เกี่ยวข้องกับกำรร่วมเปรียบเทียบผลกำรวัด

สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ ประเทศ บุคคล

National Institute of Metrology (NIM) China GAO Qiulai, LIANG Weijun

Korea Research Institute of Standards and Korea Joo Gwang Lee

Science (KRISS)

National Metrology Institute of Japan (NMIJ) Japan Anton Widarta

Standards and Calibration Laboratory (SCL) Hong Kong, Michael W K Chow

China

National Metrology Center (NMC) Singapore Thomas Wu

National Measurement Institute, Australia Australia Stephen Grady

(NMIA)

National Metrology Institute of South Africa South Africa Mariesa Prozesky, Erik Dressler

(NMISA)

National Physical Laboratory, India (NMLI) India Kamlesh Patel,P.S. Negi

National Institute of Metrology, Thailand Thailand Chairat Wichianmongkonkun

(NIMT) Massinee Chanvichitkul

*NML-SIRIM (Malaysia) ถอนตัวกำรเข้ำร่วมเปรียบเทียบผลกำรวัดเมื่อต้นปี 2008

ม�ตรฐ�นอ้�งอิง (Artifact)มำตรฐำนอ้ำงองิทีใ่ช้ในกำรเปรยีบเทยีบผลกำรวดั คอื Agilent8496H Programmable Step

Attenuator, S/N: MY42141577 ทีม่ย่ีำนกำรวดัตัง้แต่ 0 dB ถงึ 110 dB ใน 10 dB steps และมำตรฐำน

อ้ำงองิจะถกูควบคมุด้วย Agilent11713A Attenuator / Switch Driver, S/N: 3748A07600 ดงัรปูที ่1.


ในกำรขนส่งมำตรฐำนอ้ำงอิงทั้ง Programmable Step Attenuator และ Attenuator / Switch Driver จะถูก

บรรจุไว้ในกล่องบรรจุแข็ง

วิธีดำ�เนินก�รเปรียบเทียบผลก�รวัด (Comparison Protocol)

มำตรฐำนอ้ำงองิจะถกูส่งไปทีส่ถำบนัมำตรวทิยำแห่งชำต ิแต่ละสถำบนัมรีะยะเวลำในกำรด�ำเนนิ กำรวดั 20 วนั

และหลังจำกนั้นมำตรฐำนอ้ำงอิงจะถูกส่งไปยังสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติล�ำดับถัดไป ห้องปฏิบัติกำรอ้ำงอิงจะวัดค่ำ

ของมำตรฐำนอ้ำงอิงก่อนและหลังสิ้นสุดของกำรวัด

ย่ำนกำรวัดของมำตรฐำนอ้ำงอิงในกำรเปรียบเทียบผลกำรวัด ได้แก่ 0 dB ถึง 20 dB, 0 dB ถึง 40 dB, 0 dB

ถึง 60 dB, 0 dB ถึง 80 dB และ 0 dB ถึง 100 dB ณ ควำมถี่ 60 MHz และ 5 GHz

ตำรำงที่ 2. ระยะเวลำในกำรวัดของแต่ละสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ

สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ ระยะเวลา

National Institute of Metrology (NIM) 4/11/2007 – 24/11/2007

Korea Research Institute of Standards and Science (KRISS) 2/12/2007 – 22/12/2007

National Metrology Institute of Japan (NMIJ) 4/1/2008 – 24/1/2008

Standards and Calibration Laboratory (SCL) 1/2/2008 – 21/2/2008

Standards and Industrial Research Institute of Malaysia (SIRIM) 1/3/2008 – 21/3/2008 (withdrew)

National Metrology Center (NMC) 1/4/2008 – 21/4/2008

National Measurement Institute, Australia (NMIA) 1/5/2008 – 21/5/2008

National Metrology Institute of South Africa (NMISA) 1/6/2008 – 21/6/2008

National Physical Laboratory, India (NMLI) 1/7/2008 – 21/7/2008

National Institute of Metrology, Thailand (NIMT) 1/8/2008 – 21/8/2008

National Institute of Metrology, China (NIM) 1/9/2008 – 21/9/2008

ม�ตรฐ�นก�รวัดและวิธีก�รวัดมำตรฐำนกำรวัด (Measurement Standard) และวิธีกำรวัด (Measurement Techniques) ของแต่ละสถำบัน

มำตรวิทยำแห่งชำติที่ใช้ในกำรเปรียบเทียบผลกำรวัดสำมำรถแสดงได้ดังตำรำงที่ 3


รูปที่ 1. มำตรฐำนอ้ำงอิงที่ใช้ในกำรเปรียบเทียบผลกำรวัด (Agilent8496H Programmable Step Attenuator and

Agilent11713A Attenuator / Switch Driver)


ตำรำงที่ 3. มำตรฐำนกำรวัดและวิธีกำรวัดของแต่ละสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ

สถาบันมาตรวิทยา 60 MHz 5 GHz

แห่งชาติ วิธีการวัด มาตรฐานการวัด วิธีการวัด มาตรฐานการวัด

NIM (China) AF Substitution Inductive Voltage AF Substitution Inductive Voltage

Divider Divider

KRISS (Korea) RF Substitution DC Voltage RF Substitution DC Voltage

NMIJ (Japan) Voltage Ratio & Inductive Voltage Voltage Ratio & Inductive Voltage

IF Substitution Divider IF Substitution Divider

SCL (Hong Kong) IF Substitution WBCO attenuator IF Substitution WBCO attenuator

NMC (Singapore) Voltage Ratio & Inductive Voltage Voltage Ratio & Inductive Voltage

IF Substitution Divider IF Substitution Divider

NIMA (Australia) IF Substitution WBCO attenuator IF Substitution WBCO attenuator

NMISA Measuring WBCO attenuator Measuring receiver WBCO attenuator

(South Africa) receiver and microwave

mixer

NPLI (India) IF Substitution WBCO attenuator IF Substitution WBCO attenuator

NIMT (Thailand) IF Substitution Calibrated IF Substitution Calibrated

attenuator attenuator

ผลก�รวัด (Measurement Results)เพื่อให้ผลกำรเปรียบเทียบผลกำรวัดนี้สอดคล้องกับร่ำงรำยงำนผลกำรเปรียบเทียบกำรวัดฉบับ B ของ CCEM

attenuation key comparison ดังนั้น

1. ผลกำรวัดและควำมไม่แน่นอนของกำรวัดจะถูกรำยงำนในหน่วย dB

2. สถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติสำมำรถเลือกค่ำ attenuation ที่ 20 dB, 40 dB, 60 dB, 80 dB, 100 dB ในกำร

เปรียบเทียบผลกำรวัดนี้ (NIMT จะวัดค่ำ attenuation ที่ 20 dB, 40 dB, 60 dB เท่ำนั้น)

3. มำตรฐำนอ้ำงอิงที่ใช้ใน CCEM attenuation key comparison จะประกอบด้วย HP84907L ที่มีย่ำนกำรวัด

ตั้งแต่ 0 ถึง 70 dB ใน 10 dB steps ซึ่งถูกก�ำหนดให้เป็นมำตรฐำนอ้ำงอิงใน K19.CL/1 และ HP8496H ที่มีย่ำนกำรวัด

ตั้งแต่ 0 ถึง 110 dB ใน 10 dB steps ซึ่งถูกก�ำหนดให้เป็นมำตรฐำนอ้ำงอิงใน K19.CL/2 ส�ำหรับ APMP attenuation

key comparison จะใช้ Agilent8496H เป็นมำตรฐำนอ้ำงอิงในกำรเปรียบเทียบผลกำรวัด ดังนั้นผลกำรวัดใน APMP

attenuation key comparison จะถูกค�ำนวณเชื่อม (Linking Calculation) กับผลกำรวัดของ HP8496H ใน CCEM

attenuation key comparison



รูปที่ 4. Linked result for 20 dB at 5 GHz

รูปที่ 3. Linked result for 60 dB at 60 MHzรูปที่ 2. Linked result for 20 dB at 60 MHz

รูปที่ 5. Linked result for 60 dB at 5 GHz

บทสรุปกำรเปรียบเทียบผลกำรวัดในสำขำกำรวัด RF Attenuation ได้ด�ำเนินกำรจนเสร็จสิ้น ผลกำรวัดของสถำบัน

มำตรวิทยำแห่งชำติแต่ละประเทศแสดงควำมสอดคล้องกัน โดยเฉพำะผลกำรวัดของ SCL, NPLI, NIMT และ KRISS

ยกเว้นผลกำรวัดของ NPLI’s ที่ attenuation 20 dB ณ ควำมถี่ 60 MHz

เอกส�รอ้�งอิงGAO Qiulai, Draft A Report of Pilot Laboratory APMP Attenuation Key Comparison (APMP.EM.RF-

K19.CL) Attenuation at 60 MHz and 5 GHz using a type N step attenuator, October 2009.


Thailand Industrial Fair 2010 (4-7 กุมภาพันธ์ 2553) มว. ร่วมกับหน่วยงำนจำกภำครัฐ และเอกชน รวม 17 หน่วยงำน จัดสัมมนำวิชำกำร ด้ำนมำตรวทิยำ เพือ่ถ่ำยทอดควำมรู ้และช่วยสนบัสนนุกลุม่ผูป้ระกอบกำรในกลุม่อตุสำหกรรม และกลุ่มธุรกิจด้ำนมำตรวิทยำ พร้อมจัดนิทรรศกำร กำรให้ค�ำปรึกษำ และ Workshop กำรสอบเทียบเครื่องมือวัดด้วยตนเอง ภำยในงำน “Thailand Industrial Fair 2010” ณ ศูนย์กำรประชุม ไบเทค บำงนำ กรุงเทพฯThailand Industrial Fair 2010 (February 4-7, 2010) NIMT together with 17 organizations from government and private sector organized a seminar to disseminate knowledge to industrial sector and metrology business. NIMT also hold an exhibition a consult service and a workshop for self calibration in Thailand Industrial Fair 2010 at BITEC, Bangna, Bangkok.

ตรวจประเมิน (8-10 มีนาคม 2553) นำยสมศักดิ์ ฉำกเขียน รองผู้อ�ำนวยกำร มว. ให้กำรต้อนรับ Mr. Toshiyuki Takatsuji, Deputy Director/ Head of Length and Dimensions Division/Head of Dimensional Standards Section จำก National Metrology Institute of Japan (NMIJ), National Institute of Advanced Industrial Science and Technology (AIST) ประเทศญี่ปุ่น และนำยญำณพัฒน์ อู่ทองทรัพย์ จำก Thai Laboratory Accreditation Scheme (TLAS) ประเทศไทย พร้อมคณะทมีงำน ในโอกำสเดนิทำง มำตรวจประเมินห้องปฏิบัติกำรด้ำนมิติ ณ อำคำรผดุงมำตร มว. Assessment (March 8-10, 2010) Mr. Somsak Charkkian, Deputy Director, NIMT welcomed Dr. Toshiyuki Takatsuji, Deputy Director/ Head of Length and Dimensions Division/Head of Dimensional Standards Section from National Metrology Institute of Japan (NMIJ), National Institute of Advanced Industrial Science and Technology (AIST), Japan, Mr. Yannapat Uthongsap, Thai Laboratory Accreditation Scheme (TLAS), Thailand, and his teams on the occasion of coming to do accreditation assessment Dimensional laboratory at Phadungmat Building, NIMT.

มว. ลงนามกับ TOT (10 มีนาคม 2553) พล.อ.ต. ดร. เพียร โตท่ำโรง ผู้อ�ำนวยกำร มว. และ นำยวรุธ สุวกร กรรมกำรผู้จัดกำรใหญ่ บริษัท ทีโอที จ�ำกัด (มหำชน) ร่วมลงนำมในบันทึกข้อตกลงว่ำด้วยควำมร่วมมือกำรถ่ำยทอดเวลำมำตรฐำนประเทศไทยผ่ำนโทรศัพท์พื้นฐำน เพื่อให้บริกำรงำนด้ำนมำตรวิทยำเวลำได้อย่ำงถูกต้องแม่นย�ำแก่ภำคอุตสำหกรรม และประชำชนทั่วไป ณ บริษัท ทีโอที จ�ำกัด (มหำชน)Signing MOU (March 10, 2010) AVM Dr. Pian Totarong, Director, NIMT and Mr.Varut Suvakorn, President, TOT Public Company Limited signed in MOU for the cooperation on the establishment of Thailand time standard by telephone for service to government and private sector at TOT Public Company Limited.

ประมวลภาพกิจกรรมNIMT ACTIVITIES


โครงกำรภำยใต้ควำมร่วมมือระหว่ำงสถำบนัมำตรวทิยำแห่งชำต ิ(ประเทศไทย)

(มว.) และสถำบนัมำตรวทิยำแห่งชำต ิสำธำรณรฐัประชำธปิไตยประชำชนลำว (สปป. ลำว)

ทั้ง 2 หน่วยงำน ได้มีกิจกรรมควำมร่วมมือกันทำงด้ำนมำตรวิทยำ ระหว่ำงวันที่ 18 – 25

กุมภำพนัธ์ 2553 ณ แขวงหลวงพระบำง และ แขวงเวียงจันทน์ สปป.ลำว เพือ่จะได้ติดตำม

ข้อมูลข่ำวสำรกันอย่ำงต่อเนื่อง ทำงคณะจึงได้น�ำภำพบรรยำกำศของกิจกรรมต่ำงๆ ไว้ได้

ติดตำมกัน ดังนี้

• กำรจดัสมัมนำวชิำกำรด้ำนมำตรวทิยำ เรือ่ง “บทบำทมำตรวทิยำต่อกำรพฒันำ

ประเทศ” พร้อมทัง้จดันทิรรศกำร เพือ่เป็นกำรเผยแพร่ควำมรูด้้ำนกำรวดั วเิครำะห์ ทดสอบ

และสอบเทียบให้กับสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ สปป. ลำว และประชำชนลำว ณ แขวง

หลวงพระบำง สปป. ลำว (18 กุมภำพันธ์ 2553)

• มว. เข้ำร่วมพิธีลงนำมควำมร่วมมือวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี ระหว่ำง

กระทรวงวทิยำศำสตร์และเทคโนโลย ีประเทศไทย และ องค์กำรวทิยำศำสตร์และเทคโนโลยี

แห่งชำติ สปป. ลำว ณ แขวงหลวงพระบำง สปป. ลำว (19 กุมภำพันธ์ 2553)

• กำรประชมุประเมนิผลและให้ค�ำปรกึษำกำรด�ำเนนิงำนกำรพฒันำหน่วยวดัแห่งชำติ

สำขำอุณหภูมิ มวล มิติ และควำมดัน โดยผู้เชี่ยวชำญและผู้แทนของสถำบันมำตรวิทยำ

แห่งชำติ เข้ำเยี่ยมชมและให้ค�ำปรึกษำทั้งสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ และโรงงำน

อุตสำหกรรมของ สปป. ลำว ณ แขวงเวียงจันทน์ สปป. ลำว (22 - 24 กุมภำพันธ์ 2553)

NIMT NEWS

ความร่วมมือมาตรวิทยา ประเทศไทย - สปป. ลาว

ประสิทธิ์ บุบผ�วรรณ�ส่วนประชาสัมพันธ์

01-03 บรรยำกำศกำรจัดสัมมนำวิชำกำร

ด้ำนมำตรวิทยำ เรื่อง “บทบำท

มำตรวทิยำต่อกำรพฒันำประเทศ”

01 02

03


• กำรประชุมวำงแผนและเตรียมกำรส�ำหรับกำรจัด

ท�ำควำมร่วมมอื (MOU) ด้ำนกำรพฒันำกำรเรยีนกำรสอนด้ำน

มำตรวิทยำร่วมกับมหำวิทยำลัยแห่งชำติลำว ณ แขวง

เวียงจันทน์ สปป. ลำว (23 กุมภำพันธ์ 2553)

• ร่วมกำรติดตั้งชุดเวลำมำตรฐำนแห่งชำติ ให้กับ

สปป. ลำว เพือ่สร้ำงควำมร่วมมอืในกำรพฒันำด้ำนกำรวดัทำง

ด้ำนเวลำ อกีทัง้เพือ่ให้เป็นเวลำมำตรฐำนของประเทศ สปป. ลำว

และใช้เป็นเวลำมำตรฐำนในกำรเทียบเวลำทำงอินเตอร์เน็ต

ณ แขวงเวียงจันทน์ สปป. ลำว (22 - 25 กุมภำพันธ์ 2553)

• ร่วมจัดนิทรรศกำรด้ำนมำตรวิทยำในโครงกำร

คำรำวำนวทิยำศำสตร์ เพือ่เผยแพร่ควำมรูค้วำมตระหนกัด้ำน

มำตรวิทยำ รวมทั้งสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ สปป. ลำว

ให้แก่นักเรียน นักศึกษำ และครูอำจำรย์ ณ แขวงเวียงจันทน์

สปป. ลำว (22 - 24 กุมภำพันธ์ 2553)

ภำยใต้ควำมร่วมมือระหว่ำง 2 สถำบัน ในกำรจัด

โครงกำรดังกล่ำวยังมีควำมต่อเนื่อง เพื่อจะได้เป็นประโยชน์

ต่อกำรพัฒนำของสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ สปป. ลำว ทั้ง

ในกำรพัฒนำบุคลำกร ห้องปฏิบัติกำร และภำคอุตสำหกรรม

ของ สปป. ลำว ให้มีควำมรู้ควำมตระหนักด้ำนมำตรวิทยำ

อย่ำงเป็นรูปธรรมมำกขึ้น และยังเป็นกำรสร้ำงควำมสัมพันธ์

อันดีระหว่ำง สปป. ลำว กับ ประเทศไทย บ้ำนพี่เมืองน้องของ

เรำต่อไปอีกด้วยครับ

04-05 บรรยำกำศพิธีลงนำมควำมร่วมมือวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี

06 บรรยำกำศกำรประชุมประเมินผลและให้ค�ำปรึกษำกำรด�ำเนินงำนกำร

พัฒนำหน่วยวัดแห่งชำติ

07-08 บรรยำกำศกำรประชุมวำงแผนและเตรียมกำรส�ำหรับกำรจัดท�ำควำม

ร่วมมือ (MOU) ด้ำนกำรพฒันำกำรเรยีนกำรสอนด้ำนมำตรวทิยำร่วมกบั

มหำวทิยำลยัแห่งชำติลำว

09 บรรยำกำศกำรติดตั้งชุดเวลำมำตรฐำนแห่งชำติ

10-13 บรรยำกำศกำรจัดนิทรรศกำรด้ำนมำตรวิทยำในโครงกำรคำรำวำน

วิทยำศำสตร์

04 05 06

07 08 09 10

11 12

13

Documents

วารสาร Metrology Info ปีที่12 ฉบับที่56 ประจำเดือน พฤษภาคม-มิถุนายน 2553