แบบเสนอหวขอและโครงรางเพอทำาวทยานพนธ

1. ชอและสกล นางสาวเพยงขวญ ปาแดง รหสประจำาตว 531631098

สาขาเศรษฐศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม

2. ชอเรองวทยานพนธ 2.1 ชอภาษาไทย การวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของ

เกษตรกรในพนทจงหวดตาก2.2 ชอภาษาองกฤษ Socio-Economic Analysis of Beef-cattle production, Tak Province.

3. หลกการ ทฤษฎ และเหตผล3.1 หลกการและเหตผล

อตสาหกรรมโคเนอไทยจากอดตสปจจบนการผลตเนอจากโคหรอกระบอเพอการบรโภค มผผลตรายหลกกวารอย

ละ 95 เปนเกษตรกรผเลยงทเปนผผลตรายยอยในระบบการผลตแบบดงเดมภายในหมบาน (Tokisna and Panayotou, 1985) ภายใตระบบการทำาเกษตรแบบดงเดมของประเทศไทย การเลยงโค คอ สวนหนงของกจกรรมภาคการเกษตร มวตถประสงคเพอใชแรงงานเพอการเพาะปลก การนวดขาว ใชตางพาหนะเพอการเดนทางหรอขนสง ใชมลเปนปย เปนตน ไมนยมเลยงเพอขายเนอเขาโรงฆาสตวโดยตรง นอกจากประโยชนในภาคการเกษตรแลว โคยงเปรยบเสมอนสนทรพยทมชวตของเกษตรกรผเลยงอกดวย เปนแหลงเงนทนเมอเกดภาวะเรงดวนฉกเฉน เกษตรกรผเลยงโคสามารถทำาการจำาหนายโคออกเปนรายไดพเศษอกทางหนง สวนเนอเพอการบรโภคสวนใหญจะไดจากโคปลดระวางและจำาหนายออกสโรงฆาสตว ซงเนอท

ไดจากโคทใชแรงงานเหลานจะเปนเนอคณภาพตำา เนอเหนยว มไขมนแทรกในเสนใยกลามเนอนอย ไขมนหมซากมสเหลอง เรยกวา เนอววมน(สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2555) ฉะนนในอดต โคจงไมใชแหลงทรายไดหลกของเกษตรกรผเลยง

สงทถอวาเปนลกษณะเฉพาะและนาสนใจของรปแบบการเลยงโคในไทย คอ รปแบบการเลยงสตวจำาพวกโคกระบอจะเปนกจกรรมทเกดอยแตเฉพาะในฟารมขนาดเลกของครวเรอนเกษตรกร และถกผนวกรวมใหเปนหนงในกจกรรมทางการเกษตร การขยายพนธเปนไปโดยวธธรรมชาต ไมมการผสมเทยมเพอการปรบปรงพนธ การดแลรกษาและการจดหาอาหารสตวจะเปลยนแปลงไปตามฤดกาลและสภาพพนททใชเลยง โดยปกตในเวลากลางคน โคจะถกตอนมาผกลามไวบรเวณใตถนบานหรอลานดนกวางภายในรวบาน โดยปกตโคกระบอทถกเลยงเพอใชงานจะทำางานโดยเฉลย 130 วนตอป ในเวลาวางงานซงกคอ หนาแลงและหนาหนาวทไมไดมการเพาะปลก โคจะถกปลอยใหเลมหญาหรอตอฟางขาวแหงบรเวณพนทแปลงนาหรอแปลงเพาะปลกทวางเปลา ชวงหนาฝนบางสวนจะถกใชงานเพอการเพาะปลก สวนทเหลอจะถกตอนใหไปเลมหญาในพนทวางเปลาสาธารณะ ในปา หรอบนภเขา ปลายหนาฝนชวงฤดกาลเกบเกยว โคจะถกเลยงแบบผกลามหรอขงคอก เพอหลกเลยงโคกอความเสยหายตอแปลงเพาะปลก ผเลยงจะเกยวหญาและใหฟางขาวแหงเปนอาหารสตว (Tokisna and Panayotou, 1985) ขณะทตนทนคาใชจายทใชในการเลยงปศสตวแบบดงเดมนนประกอบดวย คาทดน คาอาหารสตว คาแรงงาน คาโรงเรอน และคาตวปศสตวเอง และการลงทนทงหมดนนเปนการลงทนทมประสทธภาพมากสำาหรบผเลยงในแงของเปลยนสนทรพยจากดน เชน หญาและฟางขาว ใหเปนทรพยสนสวนตวได ในทนคอ ฝงปศสตว (Cotty, 1980 อางองใน Murphy and Tisdell, 1995)

ความเปลยนแปลงในอตสาหกรรมโคเนอไทยเนองจากการพฒนาถกกลาวถงในงานเขยนของ Simaraks, Subhadhira and Srila, 2003

วาการลดลงของจำานวนปศสตวของประเทศไทยเกยวของกบหลายปจจยทเกดจากความเปลยนแปลงของโครงสรางทางสงคมและเศรษฐกจจากการพฒนาประเทศในชวงหลายปทผานมา จนยากทจะชไดวา สาเหตและผลกระทบใดบางจากการเปลยนแปลงเนองจากการพฒนาเปนตวทเกยวของอยางมนยยะสำาคญตอการลดลงของจำานวนปศสตวในไทย แตกระนนกยงสามารถระบปจจยเชอมโยงไดอยางคราวๆ คอ ในปจจยทางดานพนท การถางบกรกพนทปาเพอการปลกพชเชงเศรษฐกจ อาทเชน มนสำาปะหลง ยางพารา เปนตน รวมถงเพอการขยายพนทอยอาศยเพอรองรบจำานวนประชากรทเพมมากขน เปนผลใหพนทเพอการเลยงสตวหรอพนททเปนอาหารสตวลดลง รวมทงปจจยทางดานราคาของปศสตวในตลาดไมไดจงใจมากพอทเกษตรกรจะผลตสนคาจากปศสตวเมอเทยบกบราคาพชเศรษฐกจ เมอการทำาเกษตรเพอยงชพเปลยนไปเปนการเกษตรเพอการคามากขน เครองจกรทางการเกษตรจงถกนำามาใชทนแรงแทนทแรงงานโคกระบอ นอกจากน การยายถนจากชนบทสเมอง สงผลใหแรงงานททำางานในภาคการเกษตรลดจำานวนลงอกดวย กระทงชวงป พ.ศ. 2535-2539 ซงอยในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมลำาดบท 7 ไดมงเนนเกยวกบการปรบโครงสรางการผลตสาขาการเกษตรใหสามารถขยายการผลตไดเปาหมายรอยละ 3.4 ตอป เพอการเพมประสทธภาพการผลตเปนสำาคญ สวนหนงของการขยายการผลตเนนการปรบปรงคณภาพและเพมปรมาณการผลต หนงในเปาหมายคอ การสงเสรมการเลยงโคเนอเพอการคา

ลกษณะการเปลยนผานของรปแบบการเลยงโคจากรปแบบดงเดม มาสการเลยงในแบบการผลตเพอการคาโดยตรงไมไดเกดขนอยางทนททนใด แตเปนการคอยๆกลายลกษณะของพฤตกรรมและแรงจงใจของผเลยงโคทตอบสนองตอผลของการพฒนาประเทศเพอความทนสมย การพฒนาทเกยวของกบการเปลยนแปลงโครงสรางอตสาหกรรมการเกษตรและอตสาหกรรมโคเนอของไทย คอ การขยายตวอยางรวดเรวทางเศรษฐกจและประชากร ซงทง

สองปจจยมสวนเกยวของโดยตรงกบปรมาณความตองการบรโภคสนคาประเภทเนอและนมทเพมขน การพฒนาขางตนจงเปนผลใหเกดการขยายตวของการผลตเชงพานชของอตสาหกรรมจากปศสตว การชลประทาน รวมถงการขยายตวทางดานเทคโนโลย

การพฒนาทเกยวของกบการเปลยนแปลงโครงสรางอตสาหกรรมการเกษตรและอตสาหกรรมโคเนอของไทย ไดถกกลาวถงในงานของ Thomas Murphy and Clem Tisdell, 1995 ไดแก การเพมขนของจำานวนประชากรพรอมๆความตองการในการบรโภคเนอแดงและผลตภณฑจากนม การทำาเกษตรโดยใชเครองจกรกรการเกษตรเปนเครองมอทนแรง สงผลใหการใชแรงงานโค กระบอ ในภาคการเกษตรลดลง ประโยชนขางเคยงนอกจากถกใชเปนแรงงานในภาคการเกษตรแลว มลของโค กระบอยงนำามาใชเปนปยในการเพาะปลกพชผลอกดวย การลดลงของการใชแรงงานโคกระบอในภาคเกษตร จงมสวนในการเพมจำานวนการใชปยเคมในภาคการเกษตรเพอแทนทปยจากมลสตวทมนอยลงอกดวย การพฒนาดานชลประทาน รวมถงการขยายตวทางดานเทคโนโลย จากการเปลยนแปลงทกลาวถงเบองตน กลายเปนเงอนไขสำาคญทนำามาซงผลกระทบในรปแบบโครงสรางของอตสาหกรรมโคเนอไทย การขยายตวอยางรวดเรวทางเศรษฐกจและประชากร มสวนเกยวของโดยตรงกบปรมาณความตองการบรโภคสนคาประเภทเนอและนมทเพมขน การพฒนาขางตนจงเปนผลใหเกดการขยายตวของการผลตเชงพานชของอตสาหกรรมจากปศสตว

ปจจบนแมวาอตสาหกรรมปศสตวอนๆจะเปลยนรปแบบการเลยงเปนแบบฟารมขนาดใหญมากขน แตอตสาหกรรมเกยวกบโคยงคงรปแบบการเลยงดงเดม คอ ผผลตยงเปนผผลตรายยอย มขนาดและกำาลงการผลตทไมใหญ ซงขอไดเปรยบของผผลตรายยอย คอ มสวนตางของกำาไรทมากกวาการผลตแบบรายใหญ จากแรงงานและความรความชำานาญในการเลยง แมจะอยในระดบการผลตแบบรายยอย แตกเปนอตสาหกรรมทมสายพานการ

ผลตเกยวโยงกบหลายภาคสวน สรางการเตบโตใหแก GDP ของประเทศไดเชนกน (Nipon, 2012)

สถานการณการผลต การตลาด และการนำาเขา-สงออกโคเนอจากการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจและสงคมขางตน ไดสงผลถงรป

แบบการใชชวตและรสนยมการบรโภคสนคาประเภทเนอ นม ไข ทเพมมากขน จากสถตความตองการบรโภคเนอโคของสำานกงานเศรษฐกจการเกษตรในป 2550 - 2554 ความตองการบรโภคเนอโคของไทยเพมขนรอยละ 0.15 ตอป สำาหรบป 2554 คาดวาจะมปรมาณการบรโภคเนอโค 1.25 ลานตว หรอคดเปนเนอโค 180.58 พนตนตวเลขความตองการบรโภคเนอโคเพมขนรอยละ 0.2 จำานวนตวเลขการเลยงโคเพอการคาเนอจงเพมขนอยางตอเนองตอบสนองกบความตองการบรโภคเนอ ดงเหนไดจากตารางท 1

ตารางท 1 สถตจำานวนโคเนอในประเทศไทย ป 2548-2554พ.ศ. จำานวนโคเนอ (ตว) %

การเปลยนแปล

ง

จำานวนเกษตรกร %การ

เปลยนแปลง

โคเนอ เพม/ลด เกษตรกร

เพม/ลด

2548 7,796,272

+ 1,127,9

40

16.9 1,202,306

+ 181,64

9

17.8

2549 8,036,057

+ 239,78

5

3.1 1,226,005

+ 23,699

1.9

2550 8,848,392

+ 812,33

5

10.1 1,373,219

+ 147,21

4

12.0

2551 9,112,093

+ 263,70

1

2.9 1,331,561

- 41,658

-3.0

2552 6,997,868

- 2,114,2

25

- 23.2 1,230,522

- 101,03

9

- 7.6

2553 6,426,85

3

-571,01

5

-8.9 998,150

-232,37

2

-23.2

2554 6,583,10

6

+156,253

2.4 1,035,07

2

+36,922

3.7

เฉลย +744,298

+2.3 +2,059

+0.2

ทมา : ศนยสารสนเทศ กรมปศสตวระบบการผลตในอตสาหกรรมโคเนอของไทยจำาแนกตามคณภาพไดเปน

2 ระดบ1. การเลยงโคขนคณภาพ ทใชระยะเวลาขนตงแต 6 เดอนขนไปเพอ

การจำาหนายเนอ สถตกรมปศสตวป 2552 ระบวามเกษตรกรเลยงโคเนอประเภทนมอยจำานวน 23,134 ราย จำานวนโค 1.32 ลานตว คดเปนรอยละ 1.9 และ 18.8 ของการเลยงโคเนอทงประเทศ ตามลำาดบ โดยการเลยงโคเนอเชงธรกจเพอจำาหนาย สามารถแบงเปน 3 กลมตามวตถประสงคการเลยง ไดแก

1) เลยงเพอผลตเปนพอแมพนธจำาหนาย 2) เลยงเพอผลตลกโคเพอนำาไปเลยงขนหรอจำาหนายเปนโคขน 3) เลยงเพอจำาหนายเนอ

กจการฟารมททำาแบบครบวงจรทงสามวตถประสงคในไทย เชน ลงเชาวนฟารม(Beef Pro) ในจงหวดสพรรณบร สวนสหกรณโพนยางคำา (Thai French) จงหวดสกลนคร และสหกรณมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

วทยาเขตกำาแพงแสน (KU Beef) จงหวดนครปฐม เปนไปเพอการเลยงขนเพอจำาหนายเนอเปนหลก กลมนจำาหนายเนอโคแปรรปใหแกรานคาขนาดใหญ เชน รานอาหารขนาดใหญ หางสรรพสนคาปลกขนาดใหญ รานอาหารฟาสฟด สกยาก และรานสเตก เปนตน

2. การเลยงโคขนระยะสนและโคเลยงทงหญา เปนการเลยงแบบระบบปลอยตามทงหญาธรรมชาต เชน ตามรมถนน พนททงหญาสาธารณะ ปาสาธารณะทวไปรอบๆ หมบาน ตลอดจนพนทเพาะปลกของเกษตรกรทเกบเกยวพชผลแลว เชน ในทงนา เปนระบบการเลยงสวนใหญของประเทศ มเกษตรกรเลยงโคระบบนประมาณ 1.21 ลานราย จำานวนโคประมาณ 5.68 ลานตว คดเปนรอยละ 98.1 และ 81.2 ของการเลยงโคเนอทงประเทศ ตามลำาดบ ซงจะใหเนอเกรดปานกลางถงตำา สงเปนเนอจำาหนายในตลาดเนอเขยง ตลาดเนอบด ลกชน และตลาดเนอโคทวไป

ตลาดโคเนอ แบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก (สวาง องกโร, 2553)1. ตลาดโคมชวต ตามรายงานสถตกรมปศสตวป 2552 มตลาดนดโค

กระบอ 175 แหง มการซอขายโค กระบอผานตลาดนด 3,019,100 ตว (โค 2,433,100 ตว กระบอ 586,000 ตว) มลคา 26,558 ลานบาท (มลคาเฉลยโค 8,200 บาทตอตว กระบอ 11,276 บาทตอตว) เมอเปรยบเทยบป 2551 มการซอขายโค กระบอ ผานตลาดเพมขน 291,300 ตว แตมลคาการซอขาย ลดลง 1,442 ลานบาท

2. ตลาดเนอโค ซงตลาดจะมการแบงแยกเกรดคณภาพโคเนอมาตงแตขนตอนและลกษณะการเลยงกอนเขาชำาแหละแลว จากการศกษาตลาดการบรโภคเนอโคแบงได 3 กลมไดแก

1) ตลาดระดบลาง ผบรโภค คอ ผทซอเนอจากเขยงเนอในตลาดสดทวไปและโรงงานทำาลกชน

2) ตลาดระดบกลาง ผบรโภค คอ ผทซอเนอจากตลาดสดขนาดใหญ เชน ตลาดยงเจรญ ตลาดบางกะป จนถงหางสรรพสนคาปลกขนาดใหญ

3) ตลาดระดบสง ผบรโภค คอ ผทซอเนอซงเนนคณภาพเนอเปนสำาคญ เชน มความนม ไขมนแทรกในเนอ เพอนำาไปทำาอาหารประเภทสเตก ผบรโภคมตงแตคนไทย คนตางชาตทอยในประเทศ โรงแรม ภตตาคาร รานสเตก หางสรรพสนคาชนนำา

สถานการณการสงออกป 2550 - 2554 การสงออกโคมชวตของไทยเพมขนเฉลยรอยละ

98.73 ตอป โดยสวนใหญสงออกไปยงประเทศเพอนบาน ไดแก มาเลเซย สปป.ลาว และกมพชา อกทงมการสงออกตอไปจนกระทงถงเวยดนามและจน ประเทศเพอนบานจะยงคงมความตองการโคเนอจากไทยเพมมแนวโนมมากขน แตจากการทราคาโคเนอขยบตวสงขนโดยป 2554 ราคาสงออกโคมชวตสงขนจากป 2553 ถงรอยละ 45.86 ทำาใหการสงออกชะลอตวลง (สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2555)

สถานการณการน ำา เขา ป 2550 - 2554 การนำาเขาโคมชวตของไทยเพมขนรอยละ 33.48

ตอปโดยสวนใหญนำาเขาจากประเทศเมยนมาร โดยป 2554 การนำาเขาโคมชวตมปรมาณ 43,009 ตว มลคา 183.97 ลานบาท เทยบกบป 2553 เพมขนรอยละ 62.43 และรอยละ 66.09 ตามลำาดบ แมวาจากสถตราคาชวงป 2554 ราคานำาเขาโคมชวตสงขนจากป 2553 รอยละ 2.26 กตาม นอกจากนในชวงปเดยวกนยงมการนำาเขาเนอโคและผลตภณฑเพมขนเฉลยรอยละ 38.97 ตอป โดยสวนใหญเปนการนำาเขาเนอโคจากประเทศออสเตรเลย และนวซแลนด เพราะจากการเปดการคาเสรทางการคา (FTA) ปจจยดานราคานำาเขาเนอโคและผลตภณฑจงลดลงอยาตอเนองคดเปนรอยละ 4.22 ตอป(สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2555)ปญหาและอปสรรคของอตสาหกรรมการผลตโคเนอ

การขยายตวของอตสาหกรรมโคเนอในประเทศไทยถกจำากดดวย

1. การขาดความรของเกษตรกรผผลต เกษตรกรผเลยงโคเนอรอยละ 98.0 เปนเกษตรกรรายยอย มพนฐานอาชพดานเกษตรกรรม มการศกษานอย ทำาใหการดำาเนนงาน การจดการเลยงด และการปองกนโรคยงไมไดมาตรฐาน

2. การควบคมโรค การจดการดแลควบคมโรคยงไมสามารถทำาไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะการแพรกระจายของโรคปากเทาเป อย (Foot-and Mouth Disease: FMD) สงผลใหศกยภาพการผลตและเพมโคเนอลดลง การสงออกถกจำากด (Thomas Murphy and Clem Tisdell, 1995)

3. ทดน ดวยความทอตสาหกรรมโคเนอ เปนอตสาหกรรมทพงพาการใชทดนเปนหลก ไมวาจะเปนการใชทดนเพอเลยง หรอเพอผลตอาหารสตว จากอดตการเลยงโคเปนแบบเลยงปลอยใหเลมหญาตามพนทรกรางสาธารณะ พนทปา หรอพนทเกษตรทรางการเพาะปลก การเปลยนแปลงลกษณะการทำาเกษตร การขยายตวของการปลกพชเศรษฐกจทไมมการเวนวรรคชวงเวลาการปลก การขยายของเมองและทอยอาศย พนทการเลยงและพนททงหญาอาหารสตวจงลดลง

4. ปญหาการขาดแคลนอาหารสตว คอ ปญหาใหญของอตสาหกรรมโคเนอ คาอาหารสตวทเกษตรกรจำาเปนตองจดหาโดยการซอกลายเปนตนทนหลกของการผลตโคเนอโดยมสดสวนกวารอยละ 60 ของตนทนการผลตทงหมด (Tatjana Kehren and Clem Tisdell, 1998) เปนผลใหอตสาหกรรมการผลตโคเนอกลายเปนอตสาหกรรมทพงพาเงนลงทนสง เมอตองพงพาเงนลงทนทสง เกษตรกรสวนใหญจงตดสนใจเลกเลยงและหนไปปลกพชเศรษฐกจทใหผลตอบแทนดกวาแทน

5. คณภาพการผสมพนธและปรบปรงพนธ สถตกรมปศสตวป 2552 พบวาพนธโคเนอทเกษตรกรเลยง เปนโคเนอพนธลกผสมเพยงรอยละ 32.5 ทเหลออกรอยละ 67.5 เปนโคพนธพนเมองและลกผสมพนเมอง การปรบปรงพนธ โดยวธผสมเทยมและการใชพอโคพนธดผสมพนธ โดยรฐยง

บรการไมทวถงทำาให ขาดแคลนพอพนธและแมพนธทดในการผลตลกโคเนอคณภาพเพอนำามาเลยงเปนโคขนไดอยางเพยงพอ

อตสาหกรรมการผลตโคเนอจงหวดตากจากรายงานผลการศกษา โครงการระบบการผลตและการตลาดโคเนอ

จงหวดตาก โดย ดร.ธำารงค เมฆโหราและคณะ จงหวดตากเปนแหลงผลตโคเนอทสำาคญในภาคเหนอของประเทศไทย มทงหญาสาธารณะจำานวน 258,447 ไร เนอทปลกหญา 97,330 ไร ในป 2550 ททำาการศกษา มประชากรโคเนอจำานวนถง 172,052 ตว จากจำานวนเกษตรกรผเลยง 9,825 ราย โคเนอทเลยงสวนใหญเปนพนธลกผสมบราหมน การขนโคพนทมจำานวนนอย เฉลยรายละ 6.55 ตว โคทนำามาขนเปนพนธลกผสมชาโรเลสและพนธตาก แลวมการจำาหนายใหทงสหกรณและพอคาทวไป ปญหาสำาคญของการขนโคคอ การขาดแคลนวตถดบในการขน ศกยภาพพนทสำาหรบการขนมจำากดเฉพาะบรเวณราบลมแมนำาปงเทานน ขาดแคลนพนธทเหมาะสมในการขน ศกยภาพการเลยงขนสสมาชกสหกรณโพนยางคำาและกำาแพงแสนไมได เนองจากผเลยงขาดทศทางการวางแผนและการจดการการผลต โอกาสทางการตลาดของโคเนอและเนอโคในพนทมนอย แตโดยจดแขงและโอกาสแลว จงหวดตากมพนทสาธารณะทสามารถนำามาปรบปรงใหเปนแปลงอาหารสตวได มเกษตรกรผเลยงทมความรและประสบการณการเลยงเปนอยางด มความรในการปรบปรงทงหญาในพนทของตนเองรวมทงมทงหญาสาธารณะสนบสนนการเลยง อกทงตำาแหนงทตงของจงหวดตากยงเอออำานวยใหเปนพนทหลกสำาหรบการสงผานโคจากแหลงตนนำาไปสกลางนำาและปลายนำา เพราะเปนจงหวดทมพนทตดตอกบประเทศเพอนบานคอ พมา ซงเปนชองทางหนงทสำาคญของการนำาเขาโคเนอจากพมาและบงคลาเทศ อกทงยงอยบนเสนทางเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (East-West Economic Corridor)ในโครงการระเบยงเศรษฐกจระหวางประเทศในกลมอนภมภาคลมนำาโขง และดวยลกษณะพนททเปนทงหญาสาธารณะและพนทราบแนวเขา

ทำาใหจงหวดตากมโอกาสทจะพฒนาศกยภาพตนเองตามพนททมอยใหเปนแหลงการเลยงโคเนอคณภาพสงทมตนทนตำาไดอยางประเทศออสเตรเลยกเปนได

จากปญหาและอปสรรคขางตนทำาใหการพฒนาโคเนอไมกาวหนาเหมอนกบสนคาปศสตวอนๆ ความทาทายทงหมดตกเปนภาระของผผลตซงเปนเกษตรกรรายยอยซงอยสวนตนนำาของอตสาหกรรมการผลต จากแนวโนมราคาทเพมขนอยางกาวกระโดด เหตเพราะความตองการทมาจากทงในประเทศและตางประเทศ เปนแรงจงใจทสำาคญตอเกษตรกรใหหนมาผลตโคเนอเพมขนดงทไดเหนจากตารางท 1 แตความตองการเพมผลผลตกมาพรอมกบความทาทายในเรองความจำากดของพนทการเลยง ราคาพนธโคและทสำาคญคอการจดหาอาหารสำาหรบการเลยง การเลยงโคเนออาจไมสามารถเลยงทไหนกไดอยางในอดต ขอจำากดดงกลาวจงอาจเปนตวกำาหนดพนทการเลยงแบบเฉพาะ จงเกดเปนคำาถามเพอการศกษาวา อตสาหกรรมการผลตโคเนอจะคงอยและดำาเนนตอไปไดอยางไร บทบาททางการผลตจะยงคงเปนเกษตรกรผผลตรายยอยอยหรอไม และพนททเหมาะสมตอการผลตควรมลกษณะอยางไร จากงานวจยของ Bhatta and Doppler, 2010 พบวาปจจยทางดานพนทเปนตวกำาหนดความแตกตางทางดานสงคมเศรษฐศาสตร การดำาเนนชวตและรปแบบการดำาเนนกจกรรมทางการเกษตร ฉะนนจากคำาถามดงกลาวจงทำาการศกษาการวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรในพนทจงหวดตาก และดวยปจจยทางดานพนททมความสำาคญตอการศกษาจงนำาขอมลลกษณะแผนการผลตและเลยงโคเนอและขอมลเชงพนทดานตาง ๆ ทเกยวของกบการผลตโคเนอ มาวเคราะหรวมกนอยางเปนระบบ ดวยการประยกตใชขอมลจากระบบสารสนเทศภมศาสตร(GIS Application) เพอการเปลยนขอมลและสารสนเทศทเกยวของกบการผลตโคเนอในพนทดงกลาว ใหสามารถนำามาทำาการวเคราะหและประมวลผลขอมลในเชงพนท

3.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของสำาหรบแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบ การศกษาเรอง การวเคราะห

สงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรในพนทจงหวดตากประกอบดวยกน 5 แนวคด คอ แนวคดการจดการหวงโซอปทาน แนวโครงสรางตลาดโคเนอ แนวคดระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) แนวคดทางดานการวเคราะหเชงพนท (Spatial Analysis) และเพอการวเคราะหความไดเปรยบเชงเศรษฐกจ ใชหลกทฤษฎทางเศรษฐศาสตรแนวคดตนทนการผลต

1. การจดการซพพลายเชน หรอการจดการโซอปทานซพพลายเชน (Supply chain) หมายถงโรงงาน ทกฝาย และ

กจกรรมทเกยวของกบการผลตการจดสงสนคา หรอการบรการจากผขายปจจยการผลต (ผขายของผขาย) ลกคา (ลกคาของลกคา)ซงปญหาทกอใหการจดการโซอปทาน คอสนคาคงคลงเพราะมไวเพอรองรบความไมแนนอนในซพพลายเชน การปรบปรงพฒนาซพพลายเชนใหมประสทธภาพเพมขนจะนำามาซงความพงพอใจของลกคาทไดรบสนคาทตองการในเวลาทถกตอง และมปรมาณตามทกำาหนดไว โดยเสยคาใชจายรวมตลอดซพพลายเชนทตำา ซงจะมผลใหองคกรธรกจ สามารถหมนเวยนเงนสดไดรวดเรว มกำาไรเพมมากขน ดงนนการการจดการซพพลายเชนจงกอใหเกดประโยชนรวมกนทงตวลกคาและธรกจ ดงแสดงในภาพท 5ภาพท 5 ความสมพนธของซพพลายเชน

ทมา: สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)การจดการซพพลายเชน หมายถง กระบวนการบรณาการ

ประสานงาน และควบคมการเคลอนยายสนคาคงคลงทงของวตถดบ และสนคาสำาเรจรป และสารสนเทศทเกยวของในกระบวนการจากผขายวตถดบผานบรษทไปยงผบรโภคเพอใหเปนไปตามความตองการของผบรโภค ซงความสมพนธระหวาง โลจสตกสและการจดการซพพลายเชน คอ โลจสตกสจะควบคมการไหลของวสด และสนคาผานกจกรรม โลจสตกสตางๆ จากผขายปจจยการผลตไปยงผบรโภคคนสดทาย สวนการจดการซพพลายเชนจะเนนการไหลของสารสนเทศยอนกลบจากผบรโภคคนสดทายมายงผขายปจจยการผลต ดงแสดงในภาพท 6 (คำานาย, 2550)ภาพท 6 ความสมพนธระหวางโลจสตกส และการจดการซพพลายเชน

ทมา: สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)วทยา (2548) ไดใหความหมายของ Supply chain วา

เปนการรวมหลายๆ บรษทและกจกรรมทางธรกจตางๆ ทจำาเปนตอการออกแบบ การผลต การสงมอบ และการใชผลตภณฑหรอบรการเขาไวดวยกน ธรกจตางๆ ตองพง Supply chain ในการจดหาสงทตองใชเพอความอยรอดและเตบโต ทกๆ ธรกจจะอยใน Supply chain หนงสายหรอมากกวานน และมบทบาททจะตองดำาเนนการในแตละ Supply chain สวน Aikens (2006) กลาววา Value chain คอ ระบบการผลตทผานกระบวนการทางทกษะ ความร เทคโนโลย การวดวเคราะห การวเคราะหกระบวนการ รวมทงการบรณาการกระบวนงาน และการสอสาร เพอใหไดผลผลตทผบรโภคมความพงพอใจ หาก Value chain มการขยายไปยงองคกรภายนอกทเกยวกบแหลงวตถดบตนนำา ธรกจปลายนำา และผบรโภคจะเรยกวา Supply chain

ธนต (2548) กลาววา Supply chain management เปนกจกรรมทเกยวของกบบรณาการ(Integration) และการจดการในองคกร ทไดมการนำา Supply chain รวมถงกจกรรมตางๆ ทเกยวของกบกจกรรมความสมพนธและความรวมมอ ซงมผลกระทบตอกระบวนการทางธรกรรมในอนทจะสรางเสรมใหมมลคาเพมในสนคา และบรการอนนำามาซงความสามารถในการแขงขนไดอยางยงยนในอกความหมายของ Supply chain management คอ ปฏสมพนธของการจดการกระบวนการตางๆ ทเกยวของกบอปทานของสนคาและบรการ โดยการปฏสมพนธจะมลกษณะเชงบรณาการ โดยมเปาหมายในการทจะสรางมลคาเพม และสนองตอบตอความตองการของตลาดการผลต การกระจายและการสงมอบสนคา และรวมถงการสอสารสนเทศของขอมลและขาวสาร โดยมวตถประสงคทจะลดตนทนรวมของธรกจและเพมศกยภาพของการแขงขน จะเหนไดวา Supply chain management เกยวของกบกระบวนการตางๆ ทเกยวของกบความรวมมอทางธรกจ ตงแตแหลงของวตถดบตนนำา (Up stream source) จนถงการสงมอบสนคาและบรการปลายนำา (Down stream customers) ซงกระบวนการเหลาน จะครอบคลมถงกระบวนการทเกยวของกบการใหไดมาซงวตถดบกระบวนการสงเสรมกจกรรมทางการตลาดและการผลต รวมถงกระบวนการเคลอนยายสนคาจนถงมอผตองการสนคา ทงน อนนำามาซงความสามารถในการแขงขนทเหนอกวา ทงน ภารกจสำาคญของ Supply chain management จะมงใหลกคาเกดความพอใจสงสด โดยเนนในเรองประสทธผลเชงตนทนและผลตอบแทนทางธรกจกจกรรมทสำาคญของกระบวนการตลาด คอความพอใจของลกคา (Customer satisfaction) ซงจะเปนปฏกรยากอใหเกดความสามารถทเหนอกวาในการแขงขน วตถประสงคหลกของ Supply chain management กจะเกยวกบ Competitiveness จงเปนเรองทมความคลองจองในการผลกดนใหธรกจสามารถลดตนทนไดอยางมาก โดยอาศยการสงมอบแบบ Just in time

เพอใหสนคาสงมอบใหลกคาแบบทนเวลาและการผลตทไมเนนเชงปรมาณมากทเรยกวา Mass scale production แตจะใชการผลตทเรยกวา Economic of speech คอ ผลตตามความตองการของลกคาแตละราย จะทำาใหไมมภาระในตนทนดานการเกบรกษาสนคา ซงทงหมดนกมงใหลกคาเกดความพอใจ (Customers satisfaction)หากไมมการจดการโดยการนำา Supply chain มาเปนเครองมอ กจะประสบปญหาการคาดคะเนความตองการของลกคาผดพลาด กจะทำาใหสนคาขาดแคลน

1.2 ความเกยวของของโซอปทานกบโลจสตกสการจดการโซอปทาน (Supply chain management) เปน

กจกรรมเกยวกบการวางแผนการปฏบตการ การตดตาม และประเมนผลของกจกรรมในโซอปทาน โดยมวตถประสงคเพอการสรางคณคาในทกขนตอนการผลต ปรบอปทานใหสอดคลองกบอปสงค ยกระดบงานใหเปนสากล อาท ISO และ GMP ฯลฯ ซงการจดการโซอปทานทมประสทธภาพจะมผลใหเกดการไหลเวยนของสงสำาคญสามสงในการผลต ไดแก การไหลเวยนของสนคาและบรการ (Physical flow) การไหลเวยนของขอมลสารสนเทศ (Information flow) และการไหลเวยนของเงนทน (Fund flow) อยางมประสทธภาพในขณะทการจดการโลจสตกส (Logistics management) เปนสวนหนงของกระบวนการของโซอปทานประกอบดวยการวางแผน การดำาเนนการ การควบคมการไหลเวยน การจดเกบสนคา การบรการและสารสนเทศอยางมประสทธภาพจากจดแหลงกำาเนดของวตถดบถงจดทมบรโภคหรอจดทมการใชงานเพอตอบสนองความตองการลกคาหรอผบรโภคภาพรวมโซอปทานและโลจสตกส ทงโซคณคา โซอปทาน และโลจสตกส จงมความเกยวของซงกนและกนอยางแยกจากกนไมได ทกๆ สวนลวนสงผลตอกนทงกระบวนการผลต หากขาดสวนหนงสวนใดไปยอมทำาใหการผลตชะงก และทำาใหสถานะในการอยเปนสวนหนงโซอปทานหลดลอยไป การนำาหลกการทางโลจสตกส และโซอปทานมาใชสงทเปนหวใจสำาคญคอทงโลจสตกสและโซ

อปทานมการโตตอบกนภายในแบบ Two way communication ทงโลจสตกสและโซอปทานตางมาจากสวนประกอบหลายสวนรวมกน แตละสวนจงตองรวมมอกนอยางบรณาการ ชวยนำาไปสประสทธผลในการดำาเนนงานในทายทสด สงสำาคญทชวยใหผประกอบการสามารถบรหารระบบไดดยงขน คอการใชการบรหารการไหลเวยนของระบบการสอสารและสารสนเทศมาชวย

1.3 การจดการโซอปทานเพอการเพมขดความสามารถในการแขงขน

ภาพรวมของการเพมขดความสามารถในการแขงขนขององคกรอาจสามารถสรปไดวา คอ การดำาเนนงานหรอกจกรรมใดๆ เพอใหตอบสนองความตองการของผบรโภคหรอลกคาไดดกวาคแขง ทงในดานเวลา ราคา คณภาพ การจดสง ตลอดไปจนถงการบรการหลงการขาย องคกรทสามารถจดการโซอปทานไดด และประสบความสำาเรจ สามารถไดรบประโยชนกลบคนมา (Lascelles, 2004 ; Braithwaite, 2002) อาทเชน ลดตนทนรวมของโซอปทาน ลดสนคาคงคลง เพมประสทธภาพการจดสง เพมความเทยงตรงในการพยากรณ เพมประสทธภาพการทำางานโดยรวม เพมประสทธภาพในการใหบรการลกคา ชวยใหการใชเครองมอมประสทธภาพมากขน ความไดเปรยบในการแขงขน (Competitive advantages) สามารถวดไดจากดชน ประสทธภาพ 5 ตว ไดแก 1) คณภาพ (Quality) ซงหมายถงการทผประกอบการสามารถจดกระบวนการตางๆ ทง โซอปทานเพอทใหสนคาหรอบรการขนสดทายเปนไปตามความตองการของผบรโภค 2) ความเรว (Speed) หมายถงความเรวในการสงมอบสนคาหรอบรการใหกบลกคา หรอชวงระยะเวลาตงแตลกคาออกคำาสงซอจนกระทงลกคาไดรบสนคาหรอบรการ 3) ความนาเชอถอไดใน การสงมอบ (Dependability) หมายถงการทผประกอบการทงโซอปทานสามารถจดสนคาใหแก ผบรโภคไดตามกำาหนดและครบถวน 4) ความยดหยน (Flexibility) คอการทผประกอบการสามารถปรบเปลยนกระบวนการทำางานใหสอดคลองกบความตองการของลกคาท

เปลยนแปลง ความตองการสนคาหรอบรการใหม ความเปลยนแปลงของเวลาในการสงมอบสนคา ความเปลยนแปลงของจำานวนสนคาของลกคา และ 5) ราคา (Cost) (Slack, 1991 อางโดย ธนญญา และดวงพรรณ, 2550 )

1.4 แนวคดในการจดทำาระบบสบคนยอนกลบในอตสาหกรรมอาหาร

การจดทำาระบบสบคนยอนกลบ คอ การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของในการผลตสนคาอาหารเพอใหการคนหาทงจากตนทางไปหาปลายทาง และจากปลายทางมายงตนทางเปนไปอยางมประสทธภาพ มความแมนยำา และสอดคลองกบคาใชจายในกระบวนการสบคนยอนกลบสนคาอาหารมผทเกยวของตอการเกบรวบรวมขอมลในขนตอนตางๆ เพอใหกระบวนการมความสมบรณตงแตการผลตวตถดบ กระบวนการแปรรปจนถงการกระจายผลตภณฑอาหารสผบรโภค ซงผทมสวนเกยวของหลกกบระบบสบคนยอนกลบแบงออกไดดงน 1) ผผลตวตถดบ 2) ผผลตสนคา 3) ผกระจายสนคาและ 4) ผบรโภคผผลตวตถดบ คอ ตนกำาเนดของวตถดบตางๆ ในระบบหวงโซของอาหาร (Food chain) โดยในกระบวนการผลตวตถดบนน จะมขนตอนตางๆ ทเขามาเกยวของ เพอใหไดวตถดบทมคณภาพและปรมาณทเพยงพอ ซงผปลกจะตองใหความสำาคญตงแตการเตรยมพนทเพาะปลก การคดเลอกพนธการลงมอเพาะปลก การดแลรกษาระหวางเพาะปลก การเกบเกยว รวมถงการนำาสงโรงงานเพอทำาการแปรรป ซงในแตละขนตอนจำาเปนตองมการเกบรวบรวม และบนทกขอมลตางๆ ไวเพอการอางองในขนตอนตอไป ผผลตสนคาเปนสวนทมความซบซอนในการเกบรวบรวมขอมล เนองจากในกระบวนการแปรรปวตถดบเปนผลตภณฑอาหารสำาเรจรปนนตองมสวนประกอบ (Ingredient) และวตถดบอน ๆ เขามาเกยวของดวย โดยขอมลทจำาเปนตองมการเกบรวบรวม และบนทกนนประกอบดวยการตรวจ

สอบคณภาพของวตถดบ การเกบรกษาวตถดบ การสงวตถดบเขาสสายการผลตผานกระบวนการและขนตอนตางๆ จนถงขนตอนสดทาย รวมทงการทำาความสะอาดอปกรณตางๆ ในการแปรรปวตถดบการเกบรกษาผลตภณฑ และควบคมสนคาคงคลง เปนตนผกระจายสนคาทำาหนาทกระจายสนคา เพอการจำาหนายใหแกผบรโภค ซงประกอบดวย 2 ขนตอนสำาคญ คอ การขนสง และจำาหนายใหแกผบรโภค โดยทง 2 ขนตอนนอาจเปนหนวยงานเดยวกน ถาหนวยงานนนมขนาดใหญ หรอตางหนวยงานกนกได สำาหรบขอมลทตองรวบรวมและจดเกบ เชน รปแบบของการขนสง วนเวลาทขนสง สถานท ระยะทาง และการสงมอบสนคา รวมทงการเกบรกษาสนคากอนถงมอผบรโภค เปนตนผบรโภค คอ ผทจะไดรบผลกระทบโดยตรงจากการทสนคาอาหารมสงแปลกปลอม หรอเปนสนคาทไมไดคณภาพ ดงนนผบรโภคจงตองมความรอบคอบในการเลอกซอผลตภณฑอาหารทกครง โดยหลกการของระบบสบคนยอนกลบ ผบรโภคจะสามารถทราบถงขอมลทมาของสนคาทตนเองบรโภคได โดยหากเกดอนตรายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาอาหารนน ผบรโภคสามารถสบคนยอนกลบถงแหลงทมาของสนคาหรอตรวจสอบจากแหลงกำาเนดไปจนถงผลตภณฑขนสดทายไดภายใตการบนทกขอมลอยางเปนระบบในขนตอนตางๆ ดงทไดกลาวมาขางตน ทงนการนำาเทคโนโลยสารสนเทศทมการถายโอนขอมลดวยระบบอเลคทรอนคสมาประยกตใช ในระบบสบคนยอนกลบจะเปนประโยชนตอผบรโภคเปนอยางมากการดำาเนนการดานตลาดโคเนอมความสำาคญอยางยงในการขบเคลอนใหมการเคลอนยายผลผลตออกสผบรโภค ทำาใหเกดการหมนเวยนของรายไดกลบสเกษตรกร โดยเรมตนตงแตโคมชวตทออกจากฟารมเกษตรกรไปสพอคาในพนท พอคาทองถน พอคารบซอโคมชวตเพอเขาโรงฆาหรอขายตอใหเกษตรกรทจะนำาไปเลยงตอ เมอไดโคขนาดทตองการแลวจงขายตอใหพอคาชำาแหละ หรอเขาโรงฆาเพอนำาเนอโคจำาหนายใหแกผบรโภคตอไป สวนการตลาดเนอโคอกประเภทหนงเนนทางดานการแปรรปเนอโค โดยนำาเนอโคไป แปรรปเปนอาหารท

สำาคญ เชน ลกชน เนอเคม เนอสวรรค ไสกรอก เปนตน ซงตองอาศยการตลาดทมประสทธภาพเพอกระจายผลผลตไปสผบรโภคมากทสด แตปญหาทประสบอยในขณะนกคอ แหลงกระจายสนคาเนอโค และผลตภณฑจากเนอโคมคอนขางนอย ในตลาดสดบางแหงไมมเขยงขายเนอโค โดยเฉพาะเนอโคคณภาพดจะหาซอไดเฉพาะในซปเปอรมาเกตชนนำา เทานน จงทำาใหการบรโภคเนอโคมอตราการขยายตวนอยมาก ประกอบกบประชาชนบางสวนทมความเชอในการไมบรโภคเนอโค มเนอเถอนลกลอบนำาเขาซงมราคาตำามาก รวมทงขาดการประชาสมพนธและสงเสรมใหมการบรโภคเนอโคเพมขน ดงนนการศกษาระบบการตลาดโคเนอเพอทราบถงสภาพทวไปทางการตลาด โครงสรางการตลาดวถการตลาด สวนเหลอมการตลาดของผคาในระดบตางๆ ตลอดจนปญหาและอปสรรค ซงขอมลทไดจะเปนประโยชนในการตดสนใจดานราคา และการวางแผนในดานการตลาดเพอใหมประสทธภาพสงขน และหาขอสรปเพอนำาไปสขอเสนอแนะเชงนโยบาย ในการวางแผนดานการตลาดโคเนอใหเปนประโยชนตอผทเกยวของทกฝายมากทสดตอไป

สทธพร (2552) รายงานวา “Beef supply chain” (หวงโซอปทานโคเนอ) เปนกระบวนการทเกยวของกบการดำาเนนธรกจโคเนอทกขนตอนเขาดวยกนเปนหวงโซหรอเครอขาย (Cluster) ใหเกดการประสานงานกนอยางตอเนอง เพอใหไดการดำาเนนงานมตนทนการผลตทตำาและมประสทธภาพ ซงกระบวนการเชอมโยงขนตอนตางๆ ทเกยวของกนนไมไดครอบคลมเฉพาะขนตอนการผลตเนอโคขนตงแตขนตอนตนนำา กลางนำา จนถงปลายนำาของการเลยงโคขนในองคกรเทานน แตจะยงเชอมตอกบองคกรอนๆ ภายนอกดวยไมวาจะเปนโรงฆา โรงฟอกหนง คคา ผจดจำาหนายหรอรานคาปลก เปนตน ดงนนผประกอบการ และผบรหารองคกรโคเนอควรใหความสนใจในเรอง Beef supply chain ซงเปนกลยทธทประเทศตางๆ ทวโลกกำาลงใหความสำาคญอยางมาก และเปนปจจยหนงททำาใหบรษทตางๆประสบความสำาเรจในการแขงขนทางธรกจในการดำาเนนธรกจโคเนอจะม 4

กระบวนการหลกทเกยวของกนคอ เครอขายเกษตรกรผผลตโคเนอ โรงฆาสตว การขนสง และการกระจายสนคา ทง 4 กระบวนการนจะตองเชอมตอผสมผสานกนไดอยางลงตว และดำาเนนไปไดอยางตอเนอง กอใหเกดตนทนทตำาสงผลใหองคกรสามารถแขงขนกบคแขงไดความสำาคญของ Beef supply chain เนอโคขนทผลตออกสตลาดจะตองผานการควบคมตงแตการเลยงแมโคทผลตลกโค ซงตองมรหสประจำาตวโคตงแตเกด เพอใหเปนขอมลในการตรวจสอบยอนกลบ (Traceability) จนถงปลายนำา (ผเลยงโคขน) ซงตองมการบนทกและเปดเผยขอมล การผลตในเรองอาหาร การจดการ และการควบคมโรค ขนตอนการขนสงซงเปนไปตามกฎสวสดภาพสตว(Animal welfare) จนถงการฆาสตวในโรงฆาทไดรบมาตรฐาน และขนตอนการกระจายสนคา ซงตองควบคมในเรอง HACCP (การควบคมกระบวนการผลตโดยเนนจดทไดรบการวเคราะหแลววาเปนจดวกฤตในขนตอนการผลต) กจกรรมตางๆ ของ Beef supply chain ถอวาเปนคาใชจายหากมการบรหารและจดกจกรรมเหลานดำาเนนไปอยางมประสทธภาพกยอมจะสงผลใหคาใชจายในการผลตตำาลงดวย นนหมายถงตนทนในการผลตกจะลดลงดวย ฉะนนหากมการบรณาการหนวยตางๆ ในสายของหวงโซอปทานโคเนอเพอใหกจกรรมดำาเนนไปอยางมประสทธภาพแลว ถอวาเปนปจจยหนงในการชวยใหมงไปสความสำาเรจได

2. แนวคดโครงสรางตลาดโคเนอมชวตสำานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2552) รายงานวาลกษณะ

โครงสรางตลาดโคมชวตภายในประเทศ เปนลกษณะผซอมากรายและผขายมากราย ซงเกษตรกรทเลยงโคเนอเพอขายในลกษณะโคมชวตมจำานวนมาก ดงนนการเขาออกตลาดจงทำาไดงายอกทงพอคาทรบซอโคมชวตกมจำานวนมากเชนเดยวกน หรอบางครงเกษตรกรเองกอาจจะทำาหนาททงผซอและผขายโคมชวต คอซอโคมชวตไปเลยงตอ หรอขายโคมชวตใหแกพอคาคนกลาง เพอนำาไปขายตอใหแกเกษตรกรรายอนตอไปแตหากพจารณาทางดาน

โครงสรางตลาดเนอโคชำาแหละภายในประเทศ เปนลกษณะผซอนอยรายและผขายมากราย พอคาทซอโคมชวตเพอนำาไปฆาชำาแหละนนจะมคอนขางนอย จำากดเฉพาะบคคลบางกลม การเขาตลาดเพอทำาธรกจนคอนขางยากตองเสยงกบอทธพลของผคารายเดม เนองจากตลาดโคเนอชำาแหละคอนขางแคบ แตพอคาขายปลกเนอโคชำาแหละมจำานวนมาก ซงจะรบซอเนอโคชำาแหละจากพอคาขายสงเนอโคชำาแหละอกทอดหนง หรอเปนพอคาคนกลางนนเอง ดงนนตลาดเนอโคชำาแหละภายในประเทศ จงมลกษณะผซอนอยรายและผขายมากราย ผบรโภคกคอนขางจำากด เมอเทยบกบตลาดเนอสกรชำาแหละและเนอไก ทงนอาจดวยเหตผลหลายประการ เชน ความเชอทางศาสนาคานยมของผบรโภคทไมบรโภคสตวใหญ และเชอวาเนอโคมกลนแรงและเนอมลกษณะเหนยว เปนตน

2.1 ตลาดโคมชวต ตลาดโคมชวตสวนใหญ จะเปนการซอขายกนเองภายในหมบาน

โดยจะมพอคารวบรวมโคมชวตตระเวนรบซอโคทบานเกษตรกร หรอถาหมบานนนๆ มขนาดใหญกจะมเอกชนจดตงตลาดนดโค -กระบอขน โดยมทงเกษตรกร พอคารวบรวมโคมชวต พอคาขายสง - ปลกเนอโคชำาแหละ มาทำาการซอขายกนอยางคกคก ซงการมตลาดนดเปนผลดตอทงผซอและผขาย ผซอสามารถเลอกซอไดตามความพอใจ สวนผขายสามารถตงราคาเสนอขายใหแกผซอ ซงทงผซอและผขายสามารถตอรองราคาไดตามความตองการ

2.2 ตลาดเนอโคสามารถแบงไดเปน 3 ระดบ คอ1. ตลาดระดบลาง เปนเนอในตลาดสดทวไป สวนใหญเปนเนอโค

ทไดจากการเลยงแบบปลอยใหกนหญาตามทงหญา โดยทวไปมกจะเปนโคพนเมอง หรอโคทไดรบการขนระยะสนๆประมาณ 1 - 4 เดอน ดวยอาหารขนและอาหารหยาบ ใหมกลามเนอมากขน จะซอขายกนเปนเนอสดทฆาภายในวนตอวน เพอนำาไปประกอบอาหาร

2. ตลาดระดบกลาง ตลาดระดบนมกเปนตลาดขนาดใหญ เชน ตลาดสดขนาดใหญไปจนถงซปเปอรมารเกตในหางคาปลก เนอโคสวนใหญจะมาจากโคลกผสมบราหมน และลกผสมชารโรเลส ซงนำามาขนดวยอาหารขนและอาหารหยาบประมาณ 3 - 4 เดอน เนอโคระดบนสามารถนำาไปประกอบอาหารไดทงอาหารไทยและอาหารแบบตะวนตก แตคณภาพของเนออาจไมเปนทยอมรบของผบรโภคอาหารแบบตะวนตก

3. ตลาดระดบสง เนอโคมคณภาพสง เพราะเปนโคทมาจากลกผสมชารโรเลสเลยงขนดวยอาหารขนและอาหารหยาบเปนเวลานาน 12 เดอน จนมไขมนแทรกในเนอ หลงจากชำาแหละ และตดแตงเนอแลวตองนำาไปบมในหองเยนอณหภม 0 - 4 องศาเซลเซยส ประมาณ 7 -14 วน ปจจบนแหลงผลตเนอโคคณภาพอยทสหกรณการเลยงสตว กรป.กลาง โพนยางคำา จำากด และสหกรณโคเนอกำาแพงแสน จำากด เนอชนดนนยมนำาไปทำาอาหารแบบตะวนตก เชน สเตก ซงตองการความนมของเนอเปนสำาคญ ตลาดสำาคญจงอยทโรงแรม ภตตาคารรานอาหารตะวนตกและซปเปอรมาเกตชนนำา ญาณน และจฑารตน (2548) รายงานโครงการวจยสถานภาพการผลตและการตลาดเนอโคของประเทศไทย พบวาการผลตโคเนอมหลายรปแบบการเลยง ขนอยกบทนและศกยภาพของผเลยงโดยมตลาดโคเนอซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ ตลาดระดบสง ตลาดระดบกลาง ตลาดระดบลาง เปนปจจยสำาคญในการกำาหนดรปแบบการเลยง ตลาดระดบสง (1 เปอรเซนต หรอโค 0.01 ลานตว) ตองการเนอจากโคขนคณภาพด คอ โคลกผสมพนธยโรป หรอโคลกผสมพนธบราหมนเลอดสงระยะเวลาขน 5 - 12 เดอน ตลาดระดบกลาง (58.5 เปอรเซนต หรอ โค 0.63 ลานตว) ตองการเนอโคทขนระยะสน 3 - 4 เดอน คอ โคลกผสมพนธบราหมน สวนตลาดระดบลาง (40 เปอรเซนต หรอโค 0.74 ลานตว) เปนตลาดสำาหรบเนอจากโคพนเมอง โคอายมากและโคคดทง โดยจำาหนายในตลาดสดหรอนำาไปแปรรปเปนผลตภณฑ ซงสวนใหญเปนลกชน และจากการวเคราะหการผลต และการตลาดเนอโคในประเทศไทยมจดแขง

คอ มแหลงอาหารหยาบปลอดจากโรคววบา และมระบบการเลยงทสอดคลองกบศกยภาพของเกษตรกร จดออนคอ มปญหาโรคปากและเทาเป อย โรงฆามากกวา 90 เปอรเซนต ไมไดมาตรฐาน ขาดแคลนพนทปลกพชอาหารสตว และขาดแคลนแมพนธสำาหรบผลตลกโคเพอเขาขน เปนตน

2.3 ผมสวนเกยวของทางการตลาด1. พอคารวบรวมโคมชวต พอคารวบรวมโคมชวตอาจแบงไดเปน

2 ประเภท คอ พอคารวบรวบโคมชวตจากเกษตรกรในหมบาน หรอทองถนเดยวกนหรอพอคารวบรวมทองถน แลวนำามาขายแกพอคาในตลาดทองถน หรอนำาไปขายในตลาดนดโคกระบอ บางสวนขายใหแกพอคาเพอสงโรงฆาสตวเพอนำาไปชำาแหละขายแกผบรโภค อกประเภทคอ พอคารวบรวมทองท จะทำาการซอโคมชวตในระดบทกวางขน คอทำาการรวบรวมโคมชวตจากเกษตรกร ทงในหมบานเดยวกนหรอตางหมบาน หรอในทองทไกลในจงหวดอนๆ โดยจำาหนายใหแกพอคาดวยกนทมาจากทองถนอนๆ หรอพอคาเนอโคชำาแหละ หรอบรรทกไปขายยงตางจงหวด

2. ตลาดนดโค - กระบอ การดำาเนนงานของตลาดนดโค-กระบอ สวนใหญจะเปนของเอกชนทเขามาดำาเนนการ เนองจากมสถานทในการใหบรการทสะดวกแกการซอขาย ซงนยมจดในสถานททมการคมนาคมสะดวกมบรเวณกวางขวางในการซอขาย การซอขายพอคาผรบซอจะตรวจสอบลกษณะดวยสายตา มการตอรองราคากนระหวางผซอและผขาย เจาของตลาดจะเปนคนเกบคาธรรมเนยมบรการสถานท สงอำานวยความสะดวกตางๆ คาธรรมเนยมในแตละทองทอาจไมเทากน โดยทวไปจะเกบคาธรรมเนยมเมอผขายทำาการขายไดตวละ 10 - 20 บาท แตถาผขายไมสามารถขายไดเจาของตลาดจะไมเกบคาธรรมเนยมใดๆ หรออาจจะเกบเฉพาะคาธรรมเนยมรถยนตในการขนสงโคมชวตเขามาขายในตลาด โดยในตลาดนดโคกระบอจะมเจาหนาทจากกรมปศสตวมาทำาการออกใบอนญาตเคลอนยายโคเนอ โดยมคาธรรมเนยม 30 บาท ตอตว (ถาขนยายขามตางจงหวด) จากการศกษาสถต

ของกรมปศสตวระหวางป 2545 – 2549 พบวา จำานวนตลาดนดโค -กระบอ เพมขนจาก 110 แหง ในป 2545 เปน 192 แหง ในป 2549 โดยมอตราการเพมคดเปนรอยละ 16.44 ซงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มจำานวนตลาดนดโค – กระบอ มากทสดคอ 122 แหง ในป 2549 คดเปนรอยละ 63.54 ของจำานวนตลาดนดโค – กระบอในประเทศ ซงจงหวดทมตลาดนดโค - กระบอ มากทสดคอ จงหวดอดรธาน มทงหมด 17 แหง เปนทนาสงเกตวาภาคใตไมมการจดตลาดนดโค - กระบอ เพราะมปรมาณโคนอยกวาภาคอนๆ และเคยมการจดตลาดนดโค-กระบอขนแตการดำาเนนงานไมประสบความสำาเรจจงยกเลกไป เนองจากโคเนอทางภาคใตมจำานวนนอยสดในประเทศไทย ทำาใหพอคารวบรวมโคมชวตทางภาคใต จะมาหาซอโคมชวตแถวภาคกลาง ไดแกอำาเภอปราณบร จงหวดประจวบครขนธ ทำาใหตองแบกรบภาระคาขนสง ทำาใหตนทนสงขนสงผลใหราคาโคมชวตราคาสงขนดวย สวนการกำาหนดราคาขายในตลาดนดโค - กระบอ สวนใหญเปนแบบเหมาตว

3. พอคาขายสงเนอโคชำาแหละ พอคาขายสงเนอโคชำาแหละเปนพอคาททำาหนาทแปรรปจากโคเนอเปนเนอโคชำาแหละ การซอโคมชวตอาจจะไปหาซอเองตามตลาดนดโค - กระบอ หรอมพอคารวบรวมโคมชวตเจาประจำามาสงใหถงบาน หรอโรงฆาสตว หลงจากนำาโคเขาโรงฆาสตวซงสวนใหญเปนโรงฆาของเทศบาลแลว หรอบางรายกจะมโรงฆาทสรางขนมาเองทบาน หรอสถานททตนเองสะดวก สวนใหญจะสงจำาหนายใหพอคาขายปลกเนอโคชำาแหละจำาหนาย สวนใหญมกเปนนายทนสำาคญในการซอขาย และตอรองราคาจำาหนายเนอโคในตลาด เนองจากพอคาประเภทนมจำานวนไมมากนก

4. โรงฆาสตว โรงฆาสตวสวนใหญจะเปนของเทศบาล ซงบางแหงกเกบเฉพาะอากร และคาธรรมเนยมในการฆา ซงมาอตราคาบรการโดยแบงเปนอากรฆาสตว ตวละ 12 บาท คาธรรมเนยมโรงฆาสตว 3 บาท คาธรรมเนยมโรงพกสตว 3 บาท รวมทงหมด 27 บาท ตอตว ตามมาตรา 15 พ.ร.บ. ควบคมการฆาสตวและจำาหนายเนอสตว พ.ศ. 2535 หรอ

เทศบาลบางแหงใหเอกชนเขามาประมลเพอบรหารจดการ โดยจะเกบคาธรรมเนยมรวมทงคานำาและคาไฟ ประมาณ 300 บาทตอตวจากสถตของกรมปศสตว จำานวนโรงฆาโค – กระบอ ในประเทศไทยระหวางป 2545 – 2549 พบวาเพมขนจาก 384 แหง ในป 2545 เปน 583 แหง ในป 2549 โดยมอตราเพมขนรอยละ 19.26 โดยโรงฆาโค – กระบอ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมมากทสด คอ 279 แหง คดเปนรอยละ 47.86 ของจำานวนโรงฆาโค – กระบอ ทงประเทศ จะเหนไดวาจำานวนโรงฆาโค - กระบอในป 2546 มจำานวน 322 แหง และเพมขนเปน 673 แหงในป 2547 ซงเพมขนเปน 2 เทาตว เนองจากกระทรวงมหาดไทยไดโอนยายโรงฆาสตวทควบคมดแลใหมาเปนหนาทของกรมปศสตวโดยในป 2547 ทางกรมปศสตวไดใหโรงฆาสตวทวประเทศ ทงทไดขออนญาอยางถกตอง และไมไดขออนญาตมาลงทะเบยนเปนโรงฆาโค - กระบอ เพอจะพฒนาและปรบปรงใหเขาสระบบมาตรฐาน สำาหรบโรงฆาโค - กระบอ ในประเทศทไดมาตรฐานการสงออก ม 2 แหง คอ บรษทบฟโปร จำากด จงหวดสพรรณบร และบรษทประกอบบฟโปรดกส จำากด จงหวดราชบร ผลพลอยไดจากการฆาทสำาคญจากโรงฆาสตว คอ ซาก และชนสวนทตดแตงไดจากซาก โดยทวไปแลวโคพนเมองทเขาโรงฆาจะมนำาหนกซากประมาณรอยละ 45 -52 ของนำาหนกโคมชวต สวนโคขนคณภาพสงจะมนำาหนกซากมากกวาโคพนเมองทวไปจะมนำาหนกซากประมาณรอยละ 55 - 62 ผลพลอยไดทสำาคญ คอ หนง เครองในรวม สวนทเหลออนๆ เชน หว แขงขอเทา หาง เลอด และมล ไขมน กระดก เศษเนอ เอน เปนตน ซงสวนตางๆเหลาน รายไดจะตกอยทใครกขนอยกบโรงฆา ทจะตกลงกบผนำาโคมชวตเขาฆา ซงจะมพอคามารบซอทโรงฆา สำาหรบผลพลอยไดทสำาคญ เชน หนง กจะมพอคามารบซอเพอนำาไปแชเกลอ เพอนำาไปฟอกเปนหนงสำาหรบใชทำาเครองหนงตอไป

5. พอคาขายปลกเนอโคชำาแหละ ทำาหนาทรบซอเนอโคชำาแหละจากพอคาขายสงเนอโคชำาแหละ โดยพอคาเหลานจะนำาเนอโคมาแยกขายเปน

สวนตางๆ เชน เนอแดง สนใน สนนอก เครองในเนอตดกระดก เปนตน โดยจะมราคาแตกตางกนในแตละรายการ บางรายอาจหาซอโคมชวตมาทำาการเขาโรงฆาสตวเอง และทำาการขายปลกเอง ทำาหนาทตงแตรวบรวมโคมชวตจนกระทงขายปลกเนอโคชำาแหละแกผบรโภค หรออาจเปนทงพอคาขายสงและขายปลกเนอโคชำาแหละ

3. แนวคดระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS)

ระบบสารสนเทศภมศาสตร หรอ Geographic Information System : GIS คอกระบวนการทำางานเกยวกบขอมลในเชงพนทดวยระบบคอมพวเตอร ทใชกำาหนดขอมลและสารสนเทศ ทมความสมพนธกบตำาแหนงในเชงพนท เชน ทอย บานเลขท สมพนธกบตำาแหนงในแผนท ตำาแหนง เสนรง เสนแวง ขอมลและแผนทใน GIS เปนระบบขอมลสารสนเทศทอยในรปของตารางขอมล และฐานขอมลทมสวนสมพนธกบขอมลเชงพนท (Spatial Data) ซงรปแบบและความสมพนธของขอมลเชงพนททงหลาย จะสามารถนำามาวเคราะหดวย GIS และทำาใหสอความหมายในเรองการเปลยนแปลงทสมพนธกบเวลาได เชน การแพรขยายของโรคระบาด การเคลอนยาย ถนฐาน การบกรกทำาลาย การเปลยนแปลงของการใชพนท ฯลฯ ขอมลเหลาน เมอปรากฏบนแผนททำาใหสามารถแปลและสอความหมาย ใชงานไดงาย (เอกสารบรรยายเรองการสำารวจจากระยะไกล (Remote Sensing Note) สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต,2540)

ภาพท 7 ขนการสงผานขอมลเพอประมวลผล GIS

ทมา: สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตGIS เปนระบบขอมลขาวสารทเกบไวในคอมพวเตอร แตสามารถ

แปลความหมายเชอมโยงกบสภาพภมศาสตรอนๆ สภาพทองท สภาพการทำางานของระบบสมพนธกบสดสวนระยะทางและพนทจรงบนแผนท ขอแตกตางระหวาง GIS กบ MIS นนสามารถพจารณาไดจากลกษณะของขอมล คอ ขอมลทจดเกบใน GIS มลกษณะเปนขอมลเชงพนท (Spatial Data) ทแสดงในรปของภาพ (graphic) แผนท (map) ทเชอมโยงกบขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) หรอฐานขอมล (Database)การเชอมโยงขอมลทงสองประเภทเขาดวยกน จะทำาใหผใชสามารถทจะแสดงขอมลทงสองประเภทไดพรอมๆ กน เชนสามารถจะคนหาตำาแหนงของจดตรวจวดควนดำา - ควนขาวไดโดยการระบชอจดตรวจ หรอในทางตรงกนขาม สามารถทจะสอบถามรายละเอยดของ จดตรวจจากตำาแหนงทเลอกขนมา ซงจะตางจาก MIS ทแสดง ภาพเพยงอยางเดยว โดยจะขาดการเชอมโยงกบฐานขอมลทเชอมโยงกบรปภาพนน เชนใน CAD (Computer Aid Design) จะเปนภาพเพยงอยางเดยว แตแผนทใน GIS จะมความสมพนธกบตำาแหนงในเชงพนททางภมศาสตร คอคาพกดทแนนอน ขอมลใน GIS ทงขอมลเชงพนท

และขอมลเชงบรรยาย สามารถอางองถงตำาแหนงทมอยจรงบนพนโลกไดโดยอาศยระบบพกดทางภมศาสตร (Geocode) ซงจะสามารถอางองไดทงทางตรงและทางออม ขอมลใน GIS ทอางองกบพนผวโลกโดยตรง หมายถง ขอมลทมคาพกดหรอมตำาแหนงจรงบนพนโลกหรอในแผนท เชน ตำาแหนงอาคาร ถนน ฯลฯ สำาหรบขอมล GIS ทจะอางองกบขอมลบนพนโลกไดโดยทางออมไดแก ขอมลของบาน(รวมถงบานเลขท ซอย เขต แขวง จงหวด และรหสไปรษณย) โดยจากขอมลทอย เราสามารถทราบไดวาบานหลงนมตำาแหนงอย ณ ทใดบนพนโลก เนองจากบานทกหลงจะมทอยไมซำากน

3.1 องคประกอบของ GIS (Components of GIS)

    องคประกอบหลกของระบบ GIS จดแบงออกเปน 5 สวนใหญ ๆ คอ อปกรณคอมพวเตอร (Hardware) โปรแกรม (Software) ขนตอนการทำางาน (Methods) ขอมล (Data) และบคลากร (People) โดยมรายละเอยดของแตละองคประกอบดงตอไปนภาพท 8 องคประกอบหลกของระบบ GIS

ทมา: สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

1. อปกรณคอมพวเตอร คอ เครองคอมพวเตอรรวมไปถงอปกรณตอพวงตาง ๆ เชน Digitizer, Scanner, Plotter, Printer หรออน ๆ เพอใชในการนำาเขาขอมล ประมวลผล แสดงผล และผลตผลลพธของการทำางาน     2. โปรแกรม คอ ชดของคำาสงสำาเรจรป เชน โปรแกรม Arc/Info, MapInfo ฯลฯ ซงประกอบดวยฟงกชน การทำางานและเครองมอทจำาเปนตาง ๆ สำาหรบนำาเขาและปรบแตงขอมล, จดการระบบฐานขอมล, เรยกคน, วเคราะห และ จำาลองภาพ    3. ขอมล คอ ขอมลตาง ๆ ทจะใชในระบบ GIS และถกจดเกบในรปแบบของฐานขอมลโดยไดรบการดแล จากระบบจดการฐานขอมลหรอ DBMS ขอมลจะเปนองคประกอบทสำาคญรองลงมาจากบคลากร    4. บคลากร คอ ผปฏบตงานซงเกยวของกบระบบสารสนเทศภมศาสตร เชน ผนำาเขาขอมล ชางเทคนค ผดแลระบบฐานขอมล ผเชยวชาญสำาหรบวเคราะหขอมล ผบรหารซงตองใชขอมลในการตดสนใจ บคลากรจะเปนองคประกอบทสำาคญทสดในระบบ GIS เนองจากถาขาดบคลากร ขอมลทมอยมากมายมหาศาลนน กจะเปนเพยงขยะไมมคณคาใดเลยเพราะไมไดถกนำาไปใชงาน อาจจะกลาวไดวา ถาขาดบคลากรกจะไมมระบบ GIS    5. วธการหรอขนตอนการทำางาน คอ วธการทองคกรนน ๆ นำาเอาระบบ GIS ไปใชงานโดยแตละ ระบบแตละองคกรยอมความแตกตางกนออกไป ฉะนน ผปฏบตงานตองเลอกวธการในการจดการกบปญหาทเหมาะสมทสดสำาหรบของหนวยงานนน

3.2 แผนท และ ขอมลเชงพนท    แผนท คอ  สงทแสดงลกษณะของผวโลก ทงทเปนอยตามธรรมชาตและทมนษยสรางขนโดยแสดงลงบนพนราบ อาศยการยอสวนใหเลกลงตามขนาดทตองการและใชเครองหมายหรอสญลกษณแทนสงทปรากฏอย บนผวโลกขอมลเชงพนท (Spatial data) มสวนประกอบ 2 สวน คอ

1. ขอมลเชงภาพ (Graphic data) สามารถแทนไดดวย 2 รปแบบพนฐาน

1.1) ขอมลแบบเวกเตอร (Vector format)1.2) ขอมลแบบแรสเตอร (Rastor format)

 2. ขอมลอรรถธบาย (Attribute data) เปนขอความอธบายทมความสมพนธกบขอมลเชงภาพเหลานน เชน ชอถนน, ลกษณะ พนผว และจำานวนชองทาวงของเสนถนนแตละเสน เปนตนภาพท 9 ลกษณะการทบซอนของขอมลใน GIS

ทมา: สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

3.3 การประยกตใชงานของ GIS-    ดานการสาธารณสข-    -ดานคมนาคมขนสง -    ดานโบราณคด-    ดานสาธารณปโภคพนฐาน

-    ดานการบรการชมชน-    ดานการบงคบใชกฎหมายและการปองกนอาชญากรรม- ดานการวางแผนการใชประโยชนทดน-    ดานการจดเกบภาษ   -    ดานสงแวดลอม-    ดานการจดการภาวะฉกเฉนและภยพบต

4. แนวคดทางดานการวเคราะหเชงพนท (Spatial Analysis)4.1 ทฤษฎสหสมพนธเชงพนท (Spatial

Autocorrelation)โดยกฎขอท 1 ของภมศาสตร ททกสงทกอยางเกยวของกบสง

อยางอน ซงสงทอยใกลกนยอมเกยวของกนมากกวาสงทอยไกลออกไป “Everything is related to everything else, but near things are more related than distant things” (Tobler, 1970: 236) ดงนนในแตละพนททสนใจ ขอมลสถตตางๆ จงสามารถเชอมโยงความสมพนธ โดยการสรางความสมพนธของขอมลแตละคของชดขอมลในชดขอมลทงหมด เพอหาคาตวแปรทสนใจ โดยสมการดงตอไปน

โดยท เปนตวแปรตาม เปนตวแปรอสระ

เปนคาคงท เปนคาถวงนำาหนกของตำาแหนง k และ j

เปนคาปรบปรงความผดพลาดของตำาแหนง k

ทงน เมอ แสดงวามความเชอมโยงกนทางบวก และ แสดงวามความเชอมโยงกนทางลบ แตถา แสดงวาไมมความเชอมโยงกนกนระหวางขอมลคนนๆ

คาถวงนำาหนกแบบผกผนตามระยะทาง (Inverse Distance weighting: IDW)

เนองจากตวแปรอสระจะมความสมพนธกนนอยลงเมอยงอยหางกนออกไป ตามกฎขอท 1 ของภมศาสตร ดงนนคาถวงนำาหนก จงผกผนกบระยะทางระหวางตำาแหนงของตวแปรอสระแตละตำาแหนง แนวคดการหาคาถวงนำาหนกของสมการสหสมพนธเชงพนท เพอสรางความสมพนธของขอมลตวแปรอสระทผกผนตามระยะทาง (Shepard, 1968: 517–524) สามารถคำานวณตามสมการตอไปน

โดยท เปนคาถวงนำาหนกของตำาแหนง i และ j เปนระยะทางระหวางจดหรอพนทของ i กบ j

ทงน ระยะทางระหวางตำา แหนงของตวแปรอสระแตละตำาแหนง dij รวมถงคาถวงนำาหนกผกผนตามระยะทาง สามารถคำานวณไดจากเครองมอในโปรแกรมคอมพวเตอรทางสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เพอนำาไปใชในการวเคราะหรปแบบเชงพนท (Spatial Patterns Analysis) และการประมาณคาเชงพนท (Spatial Interpolation) ซงการคำานวณระยะทางระหวางตำาแหนงของตวแปรอสระแตละตำาแหนง dij จะอธบายตอไป

กระบวนการคดระยะทาง (Distance Method)การคำานวณระยะทางระหวางตำาแหนงของตวแปรอสระแตละ

ตำาแหนง dij เปนการวดระยะหางระหวางตำาแหนงทตงของตวแปรอสระสอง

ตำาแหนง ไดแก ระยะทางแบบยคลด (Eucidean Distance) ซงวดระยะตามการลากเสนตรงบนพนผวสองมตระหวางตำาแหนง 2 ตำาแหนง และระยะทางแบบแมนฮตตน (Manhattan Distance) ซงวดระยะตามการลากเสนตรงในแนวแกนตงฉากสองมตระหวางตำาแหนงสองตำาแหนง อธบายไดตามภาพดงน

ตำาแหนง j ตำาแหนง j d ij แบบยคลด

d ij แบบแมนฮตตน

ตำาแหนง i ตำาแหนง i

1. ระยะทางแบบยคลด (Eucidean Distance)ระยะทางแบบยคลด เปนระยะทางทใกลทสดระหวางจดสองจด

หรอศนยกลางพนทของสองวตถ (ESRI, 2008) คำานวณไดตามสมการดงน

โดยท เปนระยะทางระหวางจดหรอพนทของ i กบ j

เปนพกดตำาแหนงของจดหรอศนยกลางพนทของ i

เปนพกดตำาแหนงของจดหรอศนยกลางพนทของ j

2. ระยะทางแบบแมนฮตตน (Manhattan Distance)

ระยะทางแบบแมนฮตตน เปนระยะทางทวดตามระบบพกดฉาก XY ระหวางจดสองจดหรอศนยกลางพนทของสองวตถ (ESRI, 2008) คำานวณไดตามสมการดงน

เมอ เปนระยะทางระหวางจดหรอพนทของ I กบ j

เปนพกดตำาแหนงของจดหรอศนยกลางพนทของ i

เปนพกดตำาแหนงของจดหรอศนยกลางพนทของ j

การวเคราะหรปแบบเชงพนท (Spatial Patterns Analysis)

การวเคราะหคาความสมพนธเชงพนททางสถต เพอหารปแบบลกษณะของตวแปรทสนใจในพนท โดยแบงเปน

1. ความสมพนธเชงพนทของมอแรน (Moran’s I Index)

คาความสมพนธเชงพนทของมอแรน เปนคาทชวดความสมพนธของตวแปรทสนใจในพนท โดยเปรยบเทยบคาตวแปรทสนใจในตำาแหนงใดตำาแหนงหนง กบคาตวแปรทสนใจในตำาแหนงอนๆ ทงหมด ซงคำานวณไดดงสมการตอไปน

เมอ I เปนคาความสมพนธของมอแรน

เปนตวแปรอสระ เปนคาเฉลยของตวแปรอสระ

เปนคาถวงนำาหนกของตำาแหนง I และ jn เปนจำานวนตวแปรอสระ

ทงน I จะมคาอยระหวาง -1 ถง 1 โดยคาทเขาใกล 1 แสดงวามสหสมพนธเชงพนทในทศทางเดยวกน ถาคาเขาใกล -1 แสดงวามสหสมพนธเชงพนทในทศทางตรงขาม และคา 0 แสดงวามการกระจายตวแบบสมหรอไมมรปแบบแนนอน โดยคา I ทคานอยกวา 0 มรปแบบการจดตวแบบกระจายตว (Dispersed Pattern) และคา I ทคามากกวา 0 มรปแบบการจดตวแบบเปนกลม (Clustered Pattern) ซงการวเคราะหคาคะแนนมาตรฐานของมอแรน (ZI) (ESRI, 2008) คำานวณไดดงสมการตอไปน

โดยท

โดยสมมตฐานศนย (Null Hypothesis) ของการวเคราะหคาสหสมพนธเชงพนทของมอแรน คอ ตวแปรอสระมรปแบบกระจายตวแบบสมหรอไมมรปแบบแนนอน ซงมคาคะแนนมาตรฐานของมอแรน (ZI) จะอยระหวาง 1.68 ถง -1.68 หรอมคาคาวกฤต (P-Value) มากกวา 0.10

2. วธวดคาความเปนกลมสง/ตำาของจทรส-อรอด (High/Low Clustering: Getis-Ord General G)

คาความสมพนธเชงพนทของจทรส-อรอด เปนการวดคารปแบบความเปนกลมสง/ตำาของคาตวแปรอสระ (Getis, 2005: 189-206) คำานวณไดดงสมการตอไปน

โดยทG เปนคาความสมพนธของจทรส-อรอด

เปนตวแปรอสระเปนคาถวงนำาหนกของตำาแหนง i และ j

n เปนจำานวนตวแปรอสระ

ทงนคา G ทมคาเทากบ 0 แสดงถงรปแบบของตวแปรอสระทไมเปนกลมเดยวกน โดยคา G ทมคาบวกมากแสดงวาตวแปรอสระมรปแบบเปนกลมทมคาสง และในทางตรงขามคา G ทมคานอยกวา 0 แสดงถงรปแบบของตวแปรอสระทเปนกลมทมคาตำา โดยคา G ทมคาตดลบมากแสดงวามรปแบบเปนของตวแปรอสระทเปนกลมทมคาตำามาก ซงการวเคราะหคาคะแนนมาตรฐานของจทรส-อรอด (ZG) คำานวณไดดงสมการตอไปน

โดยท

,

โดยสมมตฐานศนย (Null Hypothesis) ของการวเคราะหคาจทรส-อรอด คอ ตวแปรอสระมรปแบบกระจายตวแบบสมหรอไมมรปแบบ

แนนอน ซงคาคะแนนมาตรฐานของจทรส-อรอด (ZG) จะอยระหวาง 1.68 ถง -1.68 หรอมคาคาวกฤต (P-Value) มากกวา 0.10

3. การวเคราะหการเปนกลมและสวนทอยนอกกลม (Cluster and Outlier Analysis: Anselin Local Moran’s I)คาความสมพนธแอนซลนโลคลของมอแรน เปนการบงชกลมของ

ตวแปรอสระทมคาเปนกลมเดยวกน รวมทงบงชคาตวแปรอสระทอยนอกกลมในแตละพนทยอยของพนทรวมทงหมด ซงคาความสมพนธเชงพนทของมอแรนทตำาแหนงใดๆ คำานวณไดดงสมการตอไปน

เมอ เปนคาความสมพนธแอนซลนโลคลของมอแรน

เปนตวแปรอสระเปนคาเฉลยของตวแปรอสระ

เปนคาถวงนำาหนกของตำาแหนง i และ jn เปนจำานวนตวแปรอสระ

โดยท

ซงการวเคราะหคาคะแนนมาตรฐานแอนซลนโลคลของมอแรน (ZIi) คำานวณไดดงสมการตอไปน

โดยท

สมมตฐานศนย (Null Hypothesis) ของการวเคราะหการเปนกลมและสวนทอยนอกกลม คอ ตวแปรอสระมรปแบบกระจายตวแบบสมหรอไมมรปแบบแนนอนอยในพนทยอยนนๆ ทงนสำาหรบตำาแหนงใดๆ ทมคา ZIi มคามากกวา 1.96 บงชวารอบๆ พนทนน มคาตวแปรอสระทใกลเคยงกน กลาวคอตำาแหนงของตวแปรอสระจดตวเปนกลม ทงตวแปรอสระทมคามากในกลมทมคามาก (HH) และตวแปรอสระทมคานอยในกลมทมคานอย (LL) และในทางตรงขามสำาหรบตำาแหนงใดๆ ทม ZIi มคานอยกวา -1.96 บงชวารอบๆ ตำาแหนงนน มคาตวแปรอสระทแตกตางกน กลาวคอ ตวแปรอสระนนๆ ไมอยในกลม ไดแก ตำาแหนงทมคาตวแปรอสระนอยอยในพนทกลมทมคามาก (LH) และตำาแหนงทมคาตวแปรอสระมากอยในพนทกลมทมคานอย (HL) (Anselin, 1995: 93-115)

4. การวเคราะหจดรอนแรง (Hot Spot Analysis: Getis-Ord Gi*)

คาคะแนนมาตรฐานของจทรส-อรอดทตำาแหนงใดๆ (Gi*) เปนการบงชกลมของตวแปรอสระทมคาเปนกลมเดยวกน ซงกลมทมคามาก (Hot Spots) จะมคา Gi* มากกวา 1.96 และกลมทมคานอย (Cold Spots) จะมคา Gi* นอยกวา -1.96 ในแตละพนทยอยของพนทรวมทงหมด คา Gi* ทตำาแหนงใดๆ (ESRI, 2008) คำานวณไดดงสมการตอไปน

เมอ

เปนคาคะแนนมาตรฐานความสมพนของจทรส-อรอดทตำาแหนงใดๆ

เปนตวแปรอสระ คาเฉลยของตวแปรอสระ

เปนคาถวงนำาหนกระหวาง I และ jn เปนจำานวนตวแปรอสระ

โดยท

การประมาณคาเชงพนท (Spatial Interpolation)1. การประมาณคาโดยคาถวงนำา หนกแบบผกผนตามระยะ

ทาง (IDW Interpolation)เปนวธการประมาณคาตวแปรในตำาแหนงทไมทราบคาจาก

ตำาแหนงตางๆ ของขอมลตวแปรททราบคาโดยใชคาถวงนำาหนกแบบผกผนตามระยะทาง เพอสรางสหสมพนธของชดขอมลซงเปนการประมาณคาคณสมบตจากชดขอมลทเปนจด (Point) ไปเปนขอมลทเปนรปแบบเซลล (Cell) หรอขอมลราสเตอร (Raster) ครอบคลมพนททศกษา โดยตำาแหนงของจดทอยใกลกวาจะสงผลตอคาทประมาณของเซลลแตละเซลลมากกวาตำาแหนงทอยไกลกวาออกไป คาทไดจะเปนคาทเปนชวงตางๆ ซงไมมากไปกวาคาสงสดของขอมลททราบคา และไมนอยไปกวาคาตำาสดของขอมลททราบคา (Watson and Philip, 1985: 315-327)

2. การประมาณคาโดยคาธรรมชาตขางเคยง (Natural Neighbor Interpolation)

เปนวธการประมาณคาโดยใชคาถวงนำาหนกแบบผกผนตามระยะทาง เพอสรางสหสมพนธของชดขอมลทอยขางเคยงกน โดยแบงเซลลตาม

จดหรอตำาแหนงททราบคาคณสมบตซงเซลลรอบๆ คางเคยงทตดกนจะสงผลตอกนเทานน ตำาแหนงของจดททราบคาทอยใกลกวาของเซลลขางเคยงจะสงผลตอคาทประมาณของเซลลนนๆ มากกวาตำาแหนงของจดททราบคาทอยไกลกวาของเซลลทตดกน การประมาณคาจงใหผลทดเทาๆ กน ทงการกระจายตวของขอมลทสมำาเสมอและไมสมำาเสมอ (ESRI, 2008)

5. แนวคดตนทนการผลต5.1 ตนทนการผลต การวเคราะหตนทนในการดำาเนนกจกรรมในทางเศรษฐศาสตร

(Economic Cost) ประกอบดวยตนทน 2 ลกษณะ คอ ตนทนทเดนชด และตนทนทไมเดนชด

1) ตนทนทเดนชด (Explicit Cost) หมายถง คาใชจายใด ๆ ทไดจายไปจรงในการดำาเนนกจกรรม คอ เปนคาใชจายในการซอปจจยการผลตมาทำาการผลต ตนทนประเภทนจะเปนตนทนสวนทเปนเงนสดในตารางตนทนการผลต ซงจะเทากบตนทนทางบญช

2) ตนทนทไมเดนชด (Implicit Cost) หมายถง ตนทนทเกดขนจากการใชปจจยการผลตทเปนของเจาของกจการเอง ในทางเศรษฐศาสตรจะคำานงถงตนทนชนดนดวย ในการประเมนตนทนดงกลาวน จะใชหลกการเดยวกบการคดตนทนคาเสยโอกาส คอ เทากบผลตอบแทนสงสดทเจาของกจการควรจะไดรบ ถาไดนำาปจจยการผลตชนดนน ๆ ไปใชประโยชนในทางอน เชน คาแรงงานทแรงงานครวเรอนควรจะไดรบ คาเสยโอกาสเงนลงทนหรอคาเสยโอกาสของโรงเรอนและอปกรณ เปนตน

5.2 ตนทนการผลตระยะสนเนองจากในระยะสน ปจจยการผลตทใชแบงออกเปนสองประเภท

ดวยกน คอ ปจจยคงท และปจจยผนแปร ตนทนการผลตในระยะสนจงประกอบดวยตนทนคงท และตนทนผนแปร

1) ตนทนคงททงหมด (Total Fixed Cost) คอ คาใชจายสำาหรบปจจยคงททกชนดทเกดขนในการผลต ตนทนคงททงหมดนจะมจำานวนคงทเสมอ ไมวาหนวยธรกจจะผลตสนคาจำานวนเทาใดกตาม

2) ตนทนผนแปรทงหมด (Total Variable Cost) คอ คาใชจายสำาหรบปจจยผนแปรทกชนดทใชในการผลต เมอหนวยธรกจไมไดผลตเลยกไมตองใชปจจยผนแปรเลย และเมอหนวยธรกจผลตสนคาเพมขนกตองใชปจจยผนแปรเพมขน ตนทนผนแปรทงหมดกจะเพมขน

3) ตนทนทงหมด (Total Cost) คอ ตนทนทงหมดสำาหรบปจจยการผลตทกชนดทหนวยธรกจตองใชไปในการผลต ตนทนทงหมดสำาหรบปรมาณการผลตจำานวนใดกตาม จะเทากบผลรวมของตนทนคงททงหมด และตนทนผนแปรทงหมด ณ ปรมาณการผลตจำานวนนน

4) ตนทนเฉลย (Average Cost) คอ ตนทนทคดเฉลยตอหนงหนวยของผลผลตทผลตไดตนทนเฉลยแยกไดเปน ตนทนคงทเฉลย ตนทนผนแปรเฉลย และตนทนทงหมดเฉลย

5.3 ตนทนการผลตโคเนอการวเคราะหตนทนการผลตโคเนอจะแบงตามลกษณะหรอรปแบบ

การเลยง ซงแบงออกเปน การเลยงแมโคเพอผลตลก การเลยงโครน และการเลยงโคขน การวเคราะหจะพจารณาตนทนทงในรปเงนสดและไมเปนเงนสด โดยแบงตนทนออกเปน 2 ประเภท ดงน

1) ตนทนคงท- ตนทนคงททเปนเงนสด ไดแก คาเชาทดน คาภาษทดน

เปนตน- ตนทนคงทไมเปนเงนสด ไดแก คาใชทดนกรณเปนทดน

ของตนเองคาเสอมราคาแมพนธ คาเสอมราคาของโรงเรอนและอปกรณ คาเสยโอกาสของแมพนธ และคาเสยโอกาสของเงนทนในการซออปกรณ

กอสรางโรงเรอน และพนททงหญาทใชในการเลยง (กรณมการเลยงปลอยรวมกบเลยงขน)

2) ตนทนผนแปร - ตนทนผนแปรทเปนเงนสด ไดแก คาอาหารสตว คาจาง

แรงงาน คานำา คาไฟฟา คาวสดอปกรณทมอายการใชงานนอยกวาหนงป และคาซอมแซมอปกรณตาง ๆ เปนตน

- ตนทนผนแปรทไมเปนเงนสด ไดแก คาแรงงานของบคคลในครอบครวคาเสยโอกาสเงนทนหมนเวยน เปนตน

5.4 รายไดและกำาไร1) รายได หมายถง รายไดทงหมดทผผลตไดรบจากการขาย

ผลผลตทผลตได ซงจะเทากบผลคณของปรมาณผลผลตกบราคาทเกษตรกรไดรบ ดงนนรายไดจากการเลยงโคเนอจะเทากบผลคณของจำานวนโคเนอทขายกบราคาโคเนอทเกษตรกรไดรบ รวมทงรายไดจากผลพลอยไดคอ มลโคสวนรายไดเฉลยเปนรายไดทคดเฉลยตอหนงหนวยของผลผลต (หนงตวหรอ 1 กโลกรม)

2) กำาไร หมายถง ผลตางระหวางรายไดและตนทน

4. เอกสารและงานวจยทเกยวของสำานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2537) ไดศกษาการผลต การ

ตลาดโคเนอ โดยเปนการศกษาสภาพ สถานการณ การผลต และการตลาดโดยทว ๆ ไป พรอมทงตนทนการผลตโคฝงโคขนตาง ๆ และหญาอาหารโคบางชนด และทำาการสรางแบบจำาลองของอปสงค อปทาน และราคาระดบตาง ๆ พบวาอปทาน (จำานวนโคเนอทมขนาดพรอมสงตลาด) เปลยนไปตามราคาโคมชวตทเกษตรกรขายได เมอ 2 ปกอน และเวลายกกำาลงสอง โดยการเปลยนแปลงของอปสงค สวนใหญเนองมาจากราคาสกรเนอแดงในตลาดกรงเทพฯ และนอกจากนราคาสกรเนอแดงจะเปนตวแปรทมอทธพลตอราคาโคและเนอโคระดบอน ๆ อยางมนยสำาคญทางสถต ไดแก ราคาขายสงโคม

ชวตในตลาดกรงเทพฯ และราคาขายปลกเนอสนนอกโคตลาดกรงเทพฯ ซงนาจะสะทอนใหเหนการตดสนใจซอเนอ ผบรโภคนาจะพจารณาราคาเนอสกรกอน

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2541) ไดศกษาการผลตและการตลาดโคเนอ เพอทราบสถานการณการผลตโคเนอ วถการตลาดโคเนอ สวนเหลอมการตลาดของพอคาระดบตาง ๆผลการศกษาพบวา โคเนอจากเกษตรกรจนถงผบรโภคนนตองผานพอคาหลายระดบ คอ พอคารวบรวมทองถน พอคาขายสงโคมชวต พอคาขายสงซากโคชำาแหละ พอคาขายปลกเนอโคชำาแหละพอคาขายปลกเนอโคชำาแหละททำาการซอโคมชวตนำามาชำาแหละเองมคาใชจายการตลาดทงหมดเฉลย 12.45 บาทตอกโลกรม มสวนเหลอมการตลาดเฉลย 21.97 บาทตอกโลกรม มผลตอบแทนเฉลย 7.33 บาทตอกโลกรม หรอเฉลยตวละ 2,169 บาท พอคาขายปลกทรบซอซากโคชำาแหละจากพอคาขายสงซากจะมคาใชจายการตลาดเฉลย 0.91 บาทตอกโลกรม และมผลตอบแทนเฉลย 5.00 บาทตอกโลกรม หรอเฉลยตวละ 855 บาท สวนพอคาขายสงซากโคชำาแหละมคาใชจายการตลาดรวม 18.89 บาทตอกโลกรม และมผลตอบแทนเฉลย 7.69 บาทตอกโลกรม หรอเฉลยตวละประมาณ 1,753 บาท ในความเปนจรงพอคาขายสงซากโคชำาแหละจะไดรบผลตอบแทนโดยรวมมากทสด เนองจากจำานวนขายสงแตละวนมจำานวนมาก และจำานวนพอคาขายสงในแตละตลาดมนอยรายหรอมเพยงรายเดยว

คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (2541) หนวยวจยธรกจเกษตรไดศกษาโครงการสนคายทธศาสตรเกษตร: โคเนอ พบวา ในชวงป 2521-2539 จำานวนโคเนอในประเทศไทยมการขยายตวเพมขน การบรโภคเนอโคและผลตภณฑ มแนวโนมเพมขนในชวง 19 ปทผานมา (2521-2539) แตมอตราการเพมขนคอนขางตำาเพยง รอยละ 1.95 ตอป เนองจากมปรมาณการบรโภคเนอโคตอคนตอปคอนขางนอยเมอเปรยบเทยบกบเนอสกร ครรลองการตลาด (marketing channel) และสวนเหลอมการตลาด (marketing margin) ของตลาดโคเนอทวไปและโคมนและของตลาดโค

ขนคณภาพสง จงมความแตกตาง สวนเหลอมการตลาดของโคมนในป 2539 เทากบ 45.10 บาทตอกโลกรม หรอเทากบรอยละ 57.97 ของราคาทผบรโภคจาย (77.80 บาทตอกโลกรม) โดยพอคาสงชำาแหละไดรบสวนแบงกำาไรมากทสด รองลงมาไดแกพอคาขายปลกเนอโคชำาแหละ และพอคารวบรวมโคมชวต สวนสวนเหลอมการตลาดของโคขนคณภาพสงเทากบ 64.63 บาท หรอรอยละ 59.57 ของราคาทผบรโภคจาย (108.5 บาทตอกโลกรม) โดยพอคาขายปลกเนอโคขนไดรบสวนแบงของกำาไรมากทสด รองลงมาไดแกพอคาขายสงเนอโคขนและสหกรณหรอผคาขายสงโคชำาแหละ

สายนต ตนยา (2544) ไดทำาการการศกษาสถานภาพการเลยงโคขนในจงหวดตากระหวาง ป 2543-2544 ซงมเกษตรกรเขารวมโครงการจำานวน 292 ราย โดยทำาการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเกษตรกรจำานวน 68 ราย พบวาเกษตรกรไดซอโคทนำามาขนจากตลาดนดโค-กระบอ อำาเภอแมสอด มอายประมาณ 5 ป รอยละ 58.82 และซอจากฟารมเกษตรกรในจงวดตากและจงหวดใกลเคยง โคทซอ มาขนมอายตงแต 6 เดอน ถง 1 ป รอยละ 41.18 ทำาการเลยงแบบขงคอกรอยละ64.71 และเลยงแบบปลอยทงหญารวมกบเสรมดวยวสดเหลอใชทางการเกษตรรอยละ 35.29 จำานวนโคทเลยงรนละ 2-20 ตว รอยละ 94.12 และ 21-40 ตว รอยละ 5.88 เกษตรกรสวนใหญไมไดเสรมอาหารขน และเกลอแรใหแกโครอยละ 80.88 และ 76.47 ตามลำาดบ เกษตรกรทกรายทำาวคซนปากและเทาเปอย เฮโมรายกเซพตซเมย และแอนแทรกซ ทำาวคซนและถายพยาธทกครงเมอนำาโคเขาใหมรอยละ 82.36 และ 92.65 ตามลำาดบ เกษตรกรไดกำาไรจากการเลยงโคขนเฉลยตำากวา 2,000 บาท/ตว รอยละ 17.65 อยระหวาง 2,000-3,000 บาท/ตว รอยละ 67.65 และมากกวา 3,000 บาท/ตว รอยละ 14.71 นอกจากนยงพบวาเกษตรกรสวนใหญมปญหาดานการผลตรอยละ 86.59 ดานอาหารสตวรอยละ 55.88 ขาดความร และประสบการณในการเลยงโคขนรอยละ 78.32

Valente et al. (2005) ทำาการศกษาเรองการคาดการณราคาคาเชาอพารตเมนทในประเทศสหรฐอเมรกา 8 เมอง ไดแก แอตแลนตา บอสตน ชคาโก ฮสตน ลอสแองเจลลสแจคสนวลล ซานดเอโก ซานฟรานซสโก โดยวธโมเดลสหสมพนธเชงพนท (Spatial Autocorrelation Model) พบวาการใชโมเดลสหสมพนธเชงพนท สามารถคาดการณราคาคาเชาในพนททวเคราะห โดยอาศยระยะทางของแตละอพารตเมนททมอยเดมในพนทเปรยบเทยบกนเพอหาราคาทเหมาะสมในแตละตำาแหนงทตง ซงทำาใหสามารถกำาหนดราคาคาเชาทอางองกบตลาดในแตละพนทได ทงนโมเดลเชงพนท ยงชวยใหเขาใจปจจยทางภมศาสตรตางๆ ทสงผลกระทบตอราคาคาเชา ซงมประโยชนในกระบวนการบรหาร อกทงโมเดลเชงพนทมความสะดวกไมยงยากในการพฒนาตามเวลาทเปลยนไป

ญาณน และจฑารตน (2548) ทำาการศกษาในหวขอเรอง สถานภาพการผลตและการตลาดเนอโคของประเทศไทย พบวาการผลตโคเนอมหลายรปแบบการเลยง ขนอยกบทนและศกยภาพของผเลยงโดยมตลาดโคเนอซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ ตลาดระดบสง ตลาดระดบกลาง ตลาดระดบลาง เปนปจจยสำาคญในการกำาหนดรปแบบการเลยง ตลาดระดบสง (รอยละ 1 หรอโค 0.01 ลานตว) ตองการเนอจากโคขนคณภาพด คอ โคลกผสมพนธยโรป หรอโคลกผสมพนธบราหมนเลอดสง ระยะเวลาขน 5 - 12 เดอน ตลาดระดบกลาง (รอยละ 58.5 หรอ โค 0.63 ลานตว) ตองการเนอโคทขนระยะสน 3 - 4 เดอน คอ โคลกผสมพนธบราหมน สวนตลาดระดบลาง (รอยละ 40 หรอโค 0.74 ลานตว) เปนตลาดสำาหรบเนอจากโคพนเมอง โคอายมากและโคคดทง โดยจำาหนายในตลาดสดหรอนำาไปแปรรปเปนผลตภณฑ ซงสวนใหญเปนลกชน และจากการวเคราะหการผลต และการตลาดเนอโคในประเทศไทยมจดแขงคอ มแหลงอาหารหยาบปลอดจากโรคววบา และมระบบการเลยงทสอดคลองกบศกยภาพของเกษตรกร จดออนคอ มปญหาโรคปากและเทาเป อย โรงฆา

มากกวารอยละ 90 ไมไดมาตรฐาน ขาดแคลนพนทปลกพชอาหารสตว และขาดแคลนแมพนธสำาหรบผลตลกโคเพอเขาขน เปนตน

Gopal Datt Bhatta and Werner Doppler (2010) ทำาการศกษาสภาวะทางเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมทางการทำาเกษตร ในพนทดอยพฒนาแถบชานเมองประเทศเนปาล การศกษาทำาโดยการบรณาการขอมล GIS กบขอมลทางเศรษฐกจและสงคมทเกบโดยแบบสอบถาม โดยใชโมเดลสหสมพนธเชงพนท (Spatial Autocorrelation Model) พบวา ตำาแหนงเชงพนทของการตงครวเรอน ลกษณะการทำาเกษตร และการดำารงชวตของเกษตรกร ตวแปรทางเศรษฐกจและสงคมเหลานมความสมพนธกบลกษณะตวแปรเชงพนทอยางหลกเลยงไมได ความเปนไปทางเศรษฐกจและสงคมนนไดรบอทธพลจากตำาแหนงทางภมศาสตรของการตงถนฐานของครวเรอนเกษตร คอ พนทการตงครวเรอนทมความเชอมโยงหรออยใกลกบโครงสรางพนฐาน เชน ถนน ตลาด ปจจยทางการทำาเกษตร เปนตน มแนวโนมทจะมการทำาเกษตรเชงพานช มการใชสารเคมในการเพาะปลก มขนาดครอบครวทใหญ มการถอครองทดนและฝงปศสตวในปรมาณมาก โอกาสทางการเขาสงสนคาถงตลาดมากกวา มรายไดสงกวา เมอเทยบกบเกษตรกรทเขาไมถงโครงสรางพนฐาน มการดำารงชพแบบทำาเกษตรทประสบปญหาความยากจน 5. วตถประสงคของการศกษา

1. เพอวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรในพนทจงหวดตาก

2. เพอศกษากจกรรมเชอมโยงภายในหวงโซอปทานอตสาหกรรมโคเนอและปจจยในการขบเคลอนอตสาหกรรมการผลตโคเนอในพนทระดบทองถน

3. เพอศกษาหาพนททเหมาะสมในการผลตโคเนอในพนทจงหวดตาก

6. ประโยชนทไดรบจากการศกษา

จากศกษาการวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรในพนทจงหวดตาก จะทราบถงลกษณะสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรในพนทจงหวดตาก และจะไดภาพกจกรรมเชอมโยงของโซอปทานของโคเนอของจงหวดตาก ซงอาจมระบบบรหารจดการทแตกตางกนในแตละการรวมกลมผเลยงโคเนอ รวมถงตนทนและผลตอบแทนทเกดขนในแตละสวนและตลอดชวงหวงโซอปทาน เพอการวเคราะหทราบปจจยสำาคญในการขบเคลอนอตสาหกรรมการผลตโคเนอในระดบทองถน รวมถงไดทราบขอมลพนททงหญาสาธารณะจากระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เพอการวเคราะหพนทการเลยงโคเนอในจงหวดตาก ลดตนทนการผลต และขอเสนอแนะเชงนโยบายในการผลตโคเนอในจงหวดตาก

7. แผนดำาเนนการ ขอบเขต และวธการวจย7.1 ขอบเขตการศกษา

7.1.1 ขอบเขตดานพนทพนททใชศกษา คอ จงหวดตาก

7.1.2 ขอบเขตดานเนอหา แบงออกเปนสามสวนคอ1. ศกษาสงคมเศรษฐศาสตรของเกษตรกรผผลตโคเนอในพนท

จงหวดตาก ทงในสวนของกจกรรมสภาพการเลยง แหลงเลยง รปแบบการจดการฟารม วธการเลยง ความสามารถของเกษตรกรผเลยง รวมถงการคดเลอกพนธ การจดการวตถดบ (ทงหญา และอาหารขน) ทใชในการเลยง แหลงจำาหนายโคมชวต (ตลาดโคโรงฆาสตว โรงงานแปรรป) ชองทางการจดจำาหนาย ราคา การกำาหนดราคา

2. ศกษาองคประกอบและกจกรรมทเกยวของเชอมโยงในโซอปทานของการผลตโคเนอ ประกอบดวย องคประกอบของการผลตโคตนนำา กลางนำา และปลายนำา เชน ขอบเขตของกลมผผลตตนนำา ประกอบดวย การ

จดหาปจจยการผลต (ซงเชอมโยงกบธรกจอนทเปนเจาของปจจยการผลต)

การผลต (การจดการตงแตการหาพนธ การเลยง การจดการฟารม โรงเรอน) และการสงมอบผลผลต (การจำาหนาย แหลงจำาหนาย วธการจำาหนาย) การวางแผนและการบรหารจดการตนทน ผลตอบแทนทไดรบ รวมถงการวเคราะหหาปจจยทสำาคญในการขบเคลอนระบบการผลตโคเนอในทองถนจงหวดตาก

3. ศกษาหาพนททเหมาะสมในการผลตโคเนอโดยการบรณาการขอมลทางสงคมเศรษฐศาสตรและขอมลเชงพนทในรปแบบของแผนทระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เพอสรางแบบจำาลองเชงพนทของความเหมาะสมของพนทการผลตโคเนออนเนองมาจากสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม

7.2 แบบจำาลองใชในการศกษาคอ Spatial Auto-Correlation Model (SAC) หรอ General

Spatial Model เปนวธการทางสถตหนงในการหาโครงสรางเชงพนทของสารสนเทศภมศาสตร อตสหสมพนธเชงพนท คอ องคประกอบสหสมพนธระหวาง 2 เหตการณ ทอยตำาแหนงทแตกตางกน ในกรณทมอตสหสมพนธเชงพนทสง จะสามารถทำาการประมาณคาในชวงพนทสำาหรบตวอยางทมความหนาแนนตำาไดอยางมแมนสงดวย ซงมรปแบบสมการดงน

เมอ

โดยท คอ เวกเตอรของปรมาณโคเนอ(ตว)

คอ คาคงท

คอ n×n เมตรกซถวงนำาหนกเชงพนท

คอ spatial lag operator ทแสดงความสมพนธเชงพนทของแบบจำาลอง

คอ เวคเตอรของลกษณะทางโครงสรางของการเลยงโคเนอ

คอ เวคเตอรของลกษณะทางชมชนและทำาเลทตงของพนทเลยงโคเนอ

คอ เวคเตอรของสนคาทางสงแวดลอมของพนทเลยงโคเนอ เชน ถนน หนองนำา

คอ คาสมประสทธของตวแปรตางๆ

คอ เวคเตอรของคาความคลาดเคลอน

คอ spatial error operator ทแสดงความสมพนธเชงพนทของแบบจำาลอง

คอ คาความคลาดเคลอน เปนอสระจากตวแปรอนๆมการแจกแจงแบบปกต มคาเฉลยเทากบศนยและมคาความแปรปรวนคงท

7.3 ขอมลทใชในการศกษาการศกษาวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรใน

พนทจงหวดตาก ผศกษาทำาการศกษาโดยการรวบรวมขอมล 2 รปแบบ คอ1) ขอมลปฐมภม (Primary Data) เกบรวบรวมขอมลเพอการ

วเคราะหสงคมเศรษฐกจใชการสมภาษณแบบซงหนา (Face-to-Face

Interview) โดยใชการบนทกเสยง จดบนทก และจากแบบสอบถามสมภาษณเกษตรกรผเลยงโคเนอในจงหวดตาก ขอมลทเกบบนทกจะประกอบไปดวย แหลงเลยง รปแบบและวธการเลยง การจดการและการจดหาวตถดบของเกษตรกรผเลยงโคเนอ การคดเลอกพนธหรอลกโคสำาหรบการเลยง เปนตน ในสวนของธรกจทเกยวของกบโคเนอ จะเกบรวบรวมจากการสมภาษณ เชน ตลาดคาโค-กระบอ ธรกจพอคาคนกลาง ธรกจโรงฆาสตว เปนตน

2) ขอมลทตยภม (Secondary Data) คนควาและรวบรวมจากรายงานการศกษา เอกสาร และขอมลตาง ๆ ของหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน เชน กรมปศสตว สถาบนการศกษาตาง ๆ สำานกงานกองทนสนบสนนงานวจย และสำานกงานเศรษฐกจการเกษตร รวมถงขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) เปนตน

7.3.1 ประชากรทใชในการศกษาในการกำาหนดกลมประชากรในการศกษาครงน อยในกรอบเปา

หมายการรวมกลมของเกษตรกรผเลยงโคเนอในจงหวดตาก มอยดวยกนสองกลม แบงอยในสองพนทหลกคอ คอ 1. สหกรณโคเนอจงหวดตาก จำากด มสมาชกครอบคลมพนทฝงตะวนออกของจงหวด อำาเภอเมองตาก บานตาก สามเงาและวงเจา ขณะมเปดดำาเนนการอยและมสมาชกทงหมด 32 ราย 2. สหกรณขนโคจงหวดตาก ขณะนเปดดำาเนนการอยและมสมาชกทงหมด 968 ราย สมาชกครอบคลมพนทฝงตะวนตกของจงหวด คอ อำาเภอแมสอด แมระมาด ทาสองยาง พบพระ และอำาเภออมผาง (สำานกงานสหกรณจงหวดตาก, 2554)

7.3.2 กลมตวอยาง

สำาหรบเกษตรกรผเลยงโคทใชในวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรในพนทจงหวดตาก ครงนใชตวอยางจากสมาชกสหกรณโคเนอจงหวดตาก จำากด และ สหกรณขนโคจงหวดตาก การสมตวอยางสมาชกกำาหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชสตรของ Yamane (1967) เพอหาจำานวนเกษตรกรทจะใชในการศกษาดงน

กำาหนดใหn = ขนาดของการสมตวอยางN = จำานวนสมาชกของประชากรe = ความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง

ใชระดบความเชอมนทรอยละ 95 หรอทระดบความคลาดเคลอนท 0.05 จะไดกลมตวอยางจากสมาชกสหกรณโคเนอจงหวดตาก จำากด และ สหกรณขนโคจงหวดตาก จำานวน 30 ราย และ 283 รายตามลำาดบ โดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) จากทะเบยนรายชอของสมาชกสหกรณทงสองแหง ดวยแบบสอบถามและการสมภาษณแบบซงหนา (face-to-face interview)

7.4 วธการศกษา

การศกษาวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรการผลตโคเนอของเกษตรกรในพนทจงหวดตาก จะทำาการศกษาโดยจะใชขอมลปฐมภมและขอมลทตยภม ใชการวเคราะหขอมลสองรปแบบคอ วเคราะหขอมลพนฐานโดยสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) และ วเคราะหโดยสถตเชงปรมาณ (Quantitative Statics) การวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรจะใชขอมลปฐมภมการเกบรวบรวบขอมลจากเกษตรกร รวมถงเจาหนาทจากหนวยราชการท

เกยวของ โดยใชการสมภาษณอยางเปนทางการและไมเปนทางการดวยการสมภาษณแบบซงหนา (face-to-face interview) การสมภาษณเกษตรกรจะใชแบบสอบถามทงหมด 313 ตวอยาง ใชการสมตวอยางสมอยางงาย (Simple Random Sampling) สำาหรบขอมลทตยภมจะเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารสถต ขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) ซงมาจากการจบพกดจากระบบกำาหนดตำาแหนงบนโลก หรอ Global Position System (GPS) ซงจะอยในรปแบบของแผนทและแผนทนจะถกนำามาใชเพอระบพนททเหมาะสมตอกจกรรมการผลตโคเนอ ซงจะทำาการวเคราะหโดยใชโมเดลสหสมพนธเชงพนท (Spatial Autocorrelation Model : SAC model)

7.5 วธวเคราะหขอมล

1. วเคราะหขอมลพนฐานโดยสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) นำาเสนอ อธบายเชงบรรยายโดยการนำาขอมลทรวบรวมไดมาทำาการวเคราะหเพออธบายลกษณะสงคมเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยง การใชปจจยการผลต การใชแรงงาน และเรองอนๆทเกยวของ วเคราะหกจกรรมทเชอมโยงในระบบหวงโซอปทานโคเนอในพนทจงหวดตาก ศกษาปฏสมพนธของกจกรรมในระบบการผลตและวเคราะหปจจยทเปนตวขบเคลอนระบบการผลตในระดบทองถนพนท

2. วเคราะหโดยสถตเชงปรมาณ (Quantitative Statics) แบงเปน 2 สวน ไดแก

2.1 การวเคราะหตนทนการและผลตอบแทน 2.1.1 การวเคราะหตนทน โดยจะพจารณาตนทนทเปน

เงนสดและไมเปนเงนสด โดยวเคราะหตามฐานกจกรรมทเกยวของกบการผลตโคของเกษตรกร โดยแบงเปนกจกรรมทเกยวของกบปจจยการผลตและกจกรรมทเกยวของกบการผลตโคเนอ และแบงการพจารณาตนทนออกเปน 2 สวนหลกๆ คอ

- ตนทนทไมเปนเงนสด ประกอบดวย คาเสอมคอก คาเสยโอกาสการลงทน และคาเชาทดน เปนตน

- ตนทนทเปนเงนสด ประกอบดวย คาพนธโค คาหญา คาเวชภณฑ คาแรธาตกอน คาวสดทำาความสะอาดคอก และคาแรงงาน เปนตน

2.1.2 ผลตอบแทน ผลตอบแทนจากการผลตโคเนอจงหวดตาก จะคำานวณจากราคาททางสหกรณทงสองแหงรบซอจากเกษตรกรในราคาเนอรวมจากทกชนคดหนวยราคารบซอเปนกโลกรม

2.2 การวเคราะหหาพนททเหมาะสมในการผลตโคเนอในพนทจงหวดตาก โดยใชขอมลจากการวเคราะหสงคมเศรษฐศาสตรมาวเคราะหรวมกบแผนทระบบสารสนเทศภมศาสตร(GIS) ในโมเดลสหสมพนธเชงพนท spatial autocorrelation (SAC)ภาพท 10 การบรณาการการวเคราะหขอมลจากการวเคราะหสงคม

เศรษฐศาสตรมาวเคราะหรวมกบแผนท GIS ทมา: Bhatta et al., 2009a2.2.1 สรางตารางขอมล เพอจดเกบขอมลลกษณะเฉพาะ

(Attribute Information) ของระบบการเลยงโคเนอ และขอมลจด (Point) ทอางองตามพกดตำาแหนงตามพนผวโลกจาก Global Position

System (GPS) การจดจะเกบแยกเปน ตารางขอมลการเลยงโคเนอในพนทฝงตะวกตกของจงหวด (ฝงอำาเภอแมสอด) และตารางขอมลการเลยงโคเนอในพนทฝงตะวนออกของจงหวด (ฝงอำาเภอเมอง)

2.2.2 สรางประเภทของลกษณะ (Features Class) ของการเลยงโคเนอ ซงเปนทจดเกบฐานขอมลของตำาแหนง และ ปรมาณโคเนอ (Xk) ในลกษณะของไฟลรปราง (Shape File) ทสามารถแสดงผลขอมลจดของตำาแหนงทตง และคณสมบตทางดานการเลยงโคเนอ ในรปแบบแผนทในระบบพกดภมศาสตร WGS1984 และเพอทำาการวเคราะหเชงพนท ในโปรแกรมคอมพวเตอร Arcview จากตารางขอมลในขอ 2.2.1 เปนขอมลทมคาพกดภมศาสตรอางอง ซงสามารถคำานวณระยะทางไดในแบบยคลดและแบบแมนฮตตน เพอใชแทนคาในแบบจำาลองคาถวงนำาหนก (ωij ) ในการวเคราะหรปแบบเชงพนทของการเลยงโคเนอ มาตรฐาน และประมาณความเหมาะสมในการเลยงโคเนอในเชงพนทตอไป

2.2.3 วเคราะหรปแบบเชงพนท โดยใชแบบจำาลองสหสมพนธเชงพนทของมอแรน (I) และคาคะแนนมาตรฐานของมอแรน (ZI) ของตวแปรอสระ (S, N, Q ) ในแตละพนททศกษาซงกำาหนดคาถวงนำาหนก (ωij ) เปนแบบผกผนตามระยะทาง (IDW) เพอหารปแบบของการเลยงโคเนอวามรปแบบความเหมาะสมแบบใดในพนทตางๆ ไดแก ในกรณทปฏเสธสมมตฐานศนย แสดงวาพนทนเปนพนททเหมาะสำาหรบการเลยงโคเนอ ซงมจำานวนโคเนอและผเลยงมากราย มลกษณะทางทำาเลทตงของพนทเลยงทเปนทงหญาอาหารสตว มแหลงนำา เปนตน และในกรณทยอมรบสมมตฐานศนย ทปรมาณโคเนอมรปแบบกระจายตวแบบสมหรอไมมรปแบบแนนอน แสดงวาการเลยงโคเนอมระดบปรมาณทแตกตางกนในพนทเดยวกน ดงนนปจจยทางดานกายภาพ และลกษณะการเลยงโคเนอทมความแตกตางกน จะสงผลตอปรมาณโคเนอทเกษตรกรทำาการเลยง

2.2.4 วเคราะหรปแบบเชงพนทโดยใชแบบจำาลองคาความสมพนธเชงพนทของจทรส-อรอด (G) และคาคะแนนมาตรฐานของจทรส-อรอด (ZG) ของปรมาณโคเนอ ( Xk )ในแตละพนททศกษา ซงกำาหนดคาถวงนำาหนก (ωij ) เปนแบบผกผนตามระยะทาง (IDW) เพอหารปแบบของการเลยงโคเนอวามรปแบบใดในพนทตางๆ ไดแก ในกรณทปฏเสธสมมตฐานศนย ปรมาณโคเนอทเลยงมปรมาณระดบเดยวกนในพนทเดยวกน แสดงวาพนทนเปนพนททเหมาะสำาหรบการเลยงโคเนอ ซงมจำานวนโคเนอและผเลยงมากราย มลกษณะทางทำาเลทตงของพนทเลยงทเปนทงหญาอาหารสตว มแหลงนำา เปนตน ในกรณทยอมรบสมมตฐานศนย ทปรมาณโคเนอมรปแบบกระจายตวแบบสมหรอไมมรปแบบแนนอน แสดงวาการเลยงโคเนอมระดบปรมาณทแตกตางกนในพนทเดยวกน ดงนนปจจยทางดานกายภาพ และลกษณะการเลยงโคเนอทมความแตกตางกน จะสงผลตอปรมาณโคเนอทเกษตรกรทำาการเลยง

2.2.5 วเคราะหรปแบบเชงพนทโดยใชแบบจำาลองคาความสมพนธแอนซลนโลคลของมอแรน และคาคะแนนมาตรฐานแอนซลนโลคลของมอแรน (ZIi) ของปรมาณโคเนอ (Xk )ในแตละพนททศกษา ซงกำาหนดคาถวงนำาหนก (ωij ) เปนแบบผกผนตามระยะทาง (IDW) เพอหารปแบบการจดตวของปรมาณโคเนอทเกษตรกรเลยงในพนทยอย ซงมรปแบบ 4 รปแบบ ไดแก พนททมทงหญาอาหารสตวปรมาณสงในกลมพนททมปรมาณโคเนอสง(HH) ซงเปนพนททกำาหนดความเหมาะสมไดสง พนททมทงหญาอาหารสตวตำาในกลมพนททมปรมาณโคเนอตำา(LL) ซงเปนพนททกำาหนดความเหมาะสมไดตำากวาพนทอน จงเปนพนททไมนาสนใจ พนททมทงหญาอาหารสตวสงในกลมพนททมปรมาณโคเนอตำา (HL) กำาหนดใหเปนพนททมความนาเหมาะสมในการขยายการเลยง และพนททงหญาอาหารสตวตำาในกลมพนททมปรมาณโคเนอสง(LH) ซงขนอยกบความแตกตางทางกายภาพ และ

ลกษณะของการเลยง หรออาจจะมการกำาหนดปรมาณโคเนอทไมเหมาะสมในพนททองถนนนๆ

2.2.6 วเคราะหรปแบบเชงพนทโดยการวเคราะหจดรอนแรง ใชแบบจำาลองคาคะแนนมาตรฐานความสมพนธของจทรส-อรอดทตำาแหนงใดๆ (Gi*) ของคาเชาหอพกมาตรฐาน (Xk ในแตละพนททศกษา ซงกำาหนดคาถวงนำาหนก (ωij ) เปนแบบผกผนตามระยะทาง (IDW) เพอหารปแบบการจดตวของปรมาณโคเนอทเกษตรกรเลยงในพนทยอย ซงมรปแบบ 2 รปแบบ ไดแก กลมพนททพนททงหญาอาหารสตวสง (Hot Spots) เพอหาพนททนาสนใจหรอตลาดทนาสนใจในการประกอบธรกจนและกลมพนททงหญาอาหารสตวตำา (Cold Spots) ซงเปนพนททกำาหนดปรมาณโคเนอไดตำากวาพนทอน จงเปนพนททไมนาสนใจ

2.2.7 การประมาณคาเชงพนท (Spatial Interpolation) โดยใชแบบจำาลองสหสมพนธเชงพนท (Spatial Autocorrelation) ซงกำาหนดคาถวงนำาหนก (ω ij ) เปนแบบผกผนตามระยะทาง(IDW) ประมาณการคาปรมาณโคเนอ (Xp) ในตำาแหนงทไมทราบคา จากชดขอมลปรมาณโคเนอททราบคา (Xk) ในแตละพนททศกษา ซงเปนการประมาณคาคณสมบตจากชดขอมลทเปนจด (Point) ไปเปนขอมลทเปนรปแบบเซลล (Cell) ครอบคลมพนททศกษา โดยใชวธการประมาณแบบคาถวงนำาหนกเปนแบบผกผนตามระยะทางของพนททงหญาอาหารสตวในพนท และประมาณคาโดยวธคาธรรมชาตขางเคยง ซงผลทไดจากการประมาณปรมาณโคเนอในแตละพนท เพอแสดงถงความเปนไปไดในการเลยงโคในแตละทองถนโดยใชเกณฑแบงสวนตลาดตามเขตภมศาสตร (Geographic Segmentation)

7.5 ระยะเวลาในการศกษา

8. เอกสารอางองกรมการคา

ภายใน. 2555. ราคาสนคา

เกษตรรายป ในพนทกรงเทพมหานคร. http://www.dit.go.th/pricelist/showannual_all.asp (15/6/2555)

กรมปศสตว. 2555. ขอมลจำานวนปศสตวในประเทศไทย ป 2554. http://www.dld.go.th/datacenter/index.php/2011-10-16-12-07-59 (15/6/2555)

กรมปศสตว. 2555. สรปแผนยทธศาสตรการพฒนาโคเนอ ป 2555 – 2559. กรมปศสตว.กรมศลกากร. 2555. สถตการนำาเขา-สงออก. http://www2.customs.go.th/Statistic/StatisticIndex.jsp (15/6/2555)

ขนตอนในการศกษา

2555ม.ค.

เม.ย.

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

1.ศกษาขอมล2.เสนอชอหวขอวทยานพนธ3.สงโครงรางวทยานพนธ4.เกบรวบรวมขอมล5.วเคราะหและเรยบเรยงขอมล6.พมพและจดทำารปเลม

กองสงเสรมปศสตว. 2536. คมอปฏบตงานการสงเสรมการเลยงโคเนอทดแทนการปลกพชเศรษฐกจทประสบปญหาราคาผลผลตตกตำาตามแผนปรบโครงสรางและระบบการผลตการเกษตร. พมพครงท 2. 61 หนา.

คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 2541. โครงการสนคายทธศาสตรเกษตร: โคเนอ. หนวยวจยธรกจเกษตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

จฑารตน เศรษฐกลและคณะ. 2554. โครงการการวจยทดสอบระบบและตนแบบการจดการเนอโคธรรมชาตสผบรโภค. ศนยเครอขายการวจยเทคโนโลยเนอสตว. คณะเทคโนโลยการเกษตร. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

ญาณน โอภาสพฒนกจ และจฑารตน เศรษฐกล. 2548. สถานภาพการผลตและการตลาดเนอโคของประเทศไทย. รายงานฉบบสมบรณโครงการสถานภาพการผลตและการตลาดเนอโคของประเทศไทย. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

เทยมพบ กานเหลอง และคณะ. 2552. รายงานวจยฉบบสมบรณ การศกษาหวงโซอปทาน (Supply chain) โคเนอในจงหวดชมพร และประจวบครขนธ. ชดโครงการระบบการผลตและการอาชพการเลยงโคพนเมอง. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ธนญญา วสศรและคณะ. 2550. รายงานวจยฉบบสมบรณ การจดการโซอปทานของอตสาหกรรมสบปะรด. ชดโครงการการพฒนาอตสาหกรรมโลจสตกส. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ธำารงค เมฆโหราและคณะ. 2551. การศกษาระบบลอจสตกสและการจดการโซอปทานของโคเนอในประเทศไทย. รายงานวจยฉบบสมบรณชดโครงการขยายโอกาสธรกจเนอโคไทย. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ธำารงค เมฆโหรา และณฐนรากร จนทมาน. 2552. รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการระบบการผลตและการตลาดโคเนอ จงหวดตาก. ชดโครงการขยายโอกาสธรกจเนอโคไทย. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ประภาพร ขอไพบลย และคณะ. 2552. รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการตนแบบระบบประกนคณภาพเนอโคไทยธรรมชาตครบวงจร. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

วลยลกษณ อตธรวงศและคณะ. 2549. การจดการโซอปทานของอตสาหกรรมกงขาวลโทพเนยสแวนาไมในประเทศไทย. รายงานวจยฉบบสมบรณ สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ศรณย วรรธนจฉรยา. 2532. การวเคราะหเศรษฐศาสตรการผลตทางการเกษตร. ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตร.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สายนต ตนยา. 2544. การศกษาสภาพการเลยงโคขนจงหวดตาก. กลมพฒนาเทคโนโลยการปศสตว สำานกงานปศสตวจงหวดตาก.

สทธพร บรณนฏ. 2552. นอกคอก: Beef Supply Chain “หวงโซอปทานโคเนอ” จดหมายขาวธรกจโคเนอ. 12 (2). หนา 9. http:// www.meatnet.kmitl.ac.th/animalref (14/6/2555)

สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2540. คำาบรรยายเรองการสำารวจจากระยะไกล: Remote Sensing Note, พมพครงท 1 พ.ศ. 2540.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2537. การผลต การตลาดโคเนอ. สำานกวจยเศรษฐกจการเกษตร. กระทรวงเกษตรและสหกรณ.สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2541. การผลตและการตลาดโคเนอ.

สำานกวจยเศรษฐกจการเกษตร. กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2550. สถานการณปศสตว ป 2549 และแนวโนมป 2550.กรงเทพฯ: สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2551. สถานการณปศสตว ป 2550 และแนวโนมป 2551.กรงเทพฯ: สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2552. สถานการณปศสตว ป 2551 และแนวโนมป 2552.กรงเทพฯ: สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2552. การศกษาระบบตลาดโคเนอ. เอกสารวจยเศรษฐกจการเกษตร เลขท 105. กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2553. สถานการณปศสตว ป 2552 และแนวโนมป 2553.กรงเทพฯ: สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2554. สถานการณปศสตว ป 2553 และแนวโนมป 2554.กรงเทพฯ: สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2555. สถานการณปศสตว ป 2554 และแนวโนมป 2555. กรงเทพฯ: สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2555. สถตการเกษตรของประเทศไทย ป 2554. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 121 หนา.

สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2555. ขอมลสถต. ศนยขอมลการเกษตร.[ระบบออนไลน]. แหลงทมา.

http://www.oae.go.th/ (13 พฤษภาคม 2555)

อภชาต โสภาแดง และคณะ. 2551. รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการเรอง“การศกษาระบบการจดการโซอปทานของลำาไยสดในประเทศไทย” ชดโครงการ การจดการโลจสตกสและโซอปทาน. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

อรนช นอยนาแสง. 2549. การศกษาศกยภาพการผลตสนคาเกษตรทสำาคญของอำาเภออบลรตน จงหวดขอนแกน. สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

Bateman, Ian. 2003. Applied environmental economics: a GIS approach to cost-benefit-analysis. University of Cambridge.

Bhatta, G.D. 2009. Application of conjoint modeling in Nepalese vegetable market. Nepalese Journal of Agricultural Sciences, 7: 1-12.

Gittinger, J. Price (James Price). 1982. Economic analysis of agricultural project. The Johns Hopkins University

Bhatta, G.D., W. Doppler, KB KC and I. Rudiarto. 2010. Socio-economic and spatial determinants of farm production in the Middle Mountain of Nepal. Paper accepted for oral presentation in the forthcoming International Conference “World Food System-A Contribution from Europe” on September 14-16, 2010, Zurich.

Soin, S.S. 2003. Critical success factors in supply chain management at high technology companies. University of Southern Queensland.

Hisham S. El-Osta and Mary C. Aheam. 1996. Estimating the Opportunity Cost of Unpaid Farm Labor for U.S. Farm Operators. Economic Research Service, U.S. Department of Agriculture, Technical Bulletin Number 1848.

Valente, James, Wu, ShanShan, Gelfand, Alan E. and Sirmans, C. F., Apartment Rent Prediction Using Spatial Modeling. Journal of Real Estate Research Vol. 27, No. 1, 2005.