1/18

กฎหมายอาญา

น.ท.จตรงค สขเกษมนธน.แผนกพระธรรมนญ ฐท.สส. 2/18

กฎหมายอาญา คอกฎหมายทบญญตวาการกระท า หรองดเวนกระท าการอยางใดอยางหนงเปนความผด และก าหนดโทษทางอาญาส าหรบความผดนนๆ ไว

ลกษณะส าคญของกฎหมายอาญา❑ เปนกฎหมายมหาชน ทบญญตถงความสมพนธระหวางรฐกบราษฎร

❑ มวตถประสงคในการปองกนสงคม เพอรกษาความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน

❑ บญญตไวเปนลายลกษณอกษร/ตความโดยเครงครด

❑ ไมมผลยอนหลงในทางทเปนโทษแกบคคล เวนแตจะยอนหลงเปนคณ 3/18

ตวอยางของกฎหมายอาญา

• พระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.๒๕๒๒• พระราชบญญตปาไม พ.ศ.๒๔๘๔• พระราชบญญตศลกากร พ.ศ.๒๔๖๙• ประมวลกฎหมายอาญา• ประมวลกฎหมายอาญาทหาร

4/18

ประมวลกฎหมายอาญา

การใชกฎหมายอาญา

ลกษณะส าคญของความผดทางอาญา

โทษทางอาญา

ความรบผดในทางอาญา

เหตยกเวนความผด / เหตยกเวนโทษ / เหตลดหยอนโทษ

อายความ

การรวมกนกระท าความผด

การพยายามกระท าความผด

การเพมโทษ/ลดโทษ/รอการลงโทษ

เหตบรรเทาโทษ

เดก/เยาวชนกระท าผด ขอยกเวนไมตองรบผดทางอาญา

ความผดในทางอาญา ม 2 ลกษณะ

5/18

ม 5 สถาน

1. ประหารชวต2. จ าคก3. กกขง4. ปรบ5. รบทรพยสน

6/18

➢ ไดกระท าโดยเจตนา➢ กระท าโดยไมเจตนา แตกฎหมายบญญตไวชดแจง

ใหรบผดแมกระท าโดยไมเจตนา➢ กระท าโดยประมาท

7/18

8/18

ตวอยางความผดตอแผนดน

ลกทรพย ชงทรพย ปลนทรพย

ท ารายรางกาย – ตาย/สาหส/บาดเจบ

กอการราย

9/18

ตวอยางความผดตอสวนตว

ขมขน อนาจาร (ไมเกดตอหนาธารก านน ไมตาย ไมสาหส ไมเปนการกระท าตอศษย/ผสบสนดาน/ขมขนเดกยอมไมได)

หนวงเหนยวกกขง (ไมตาย ไมสาหส) หมนประมาท ฉอโกง (ไมฉอโกงประชาชน) โกงเจาหน ยกยอก ท าใหเสยทรพย บกรก (ไมบกรกเวลากลางคน โดยใชก าลง ขเขญ มอาวธ

รวม 2 คนขนไป)10/1

8

1. เหตยกเวนความผด...ไมมความผด ไมมโทษ

2. เหตยกเวนโทษ...มความผด แตไมตองรบโทษ

3. เหตลดหยอนโทษ...มความผด แตรบโทษนอยลง

ขอยกเวนความรบผดทางอาญา

11/18

1. เหตยกเวนความผด

2. เหตยกเวนโทษ

3.เหตลดหยอนโทษ

การปองกนโดยชอบดวยกฎหมายผเสยหายยนยอม กฎหมายประเพณ

จ าเปนความบกพรองทางจต

มนเมา

กระท าตามค าสงของเจาพนกงาน

สาม/ภรยา กระท าผดตอกนในเรองทรพย

เดกอายไมเกน 10 ปกระท าผด

ไมรวากฎหมายบญญตไวเปนความผด

บนดาลโทสะ

ผบพการกบผสบสนดาน/พนอง กระท าผดตอกนในเรองทรพย

ขอยกเวนความรบผดทางอาญา

12/18

ถาศาลเหนสมควรจะลดโทษไมเกนกงหนงของโทษทจะลงแกผกระท าผดกได

เหตบรรเทาโทษ(มาตรา 78)

ผกระท าผดเปนผโฉดเขลาเบาปญญาตกอยในความทกขสาหสมคณความดมาแตกอน รสกความผดและพยายามบรรเทาผลรายแหงความผดนนลแกโทษตอเจาพนกงาน หรอใหความรแกศาลอนเปนประโยชนแกการพจารณา

13/18

เปนการวางโทษใหเหมาะสมแกผกระท าความผด เพอปองกนสงคมเยยวยาแกไขผกระท าผดใหกลบเปนคนดในสงคม

การเพมโทษ กรณผกระท าผดไดกระท าผดอกภายในระหวางรบโทษ หรอ 5 ป นบแตวนพนโทษ ศาลเพมโทษได 1 ใน 3

กรณกระท าความผดซ าอนมาตราเดยวกนภายในระหวางรบโทษ หรอ 3 ป นบแตวนพนโทษ ถาความผดครงแรก ศาลลงโทษจ าคกไมนอยกวา 6 เดอน หากจะลงโทษครงหลงถงจ าคก ใหเพมโทษไดกงหนง

การรอการลงโทษ (ม.56) ลงโทษจ าคกไมเกน 5 ป ถาไมปรากฏวา ผนนไดรบโทษจ าคกมากอน หรอจ าคกจากความประมาท หรอลหโทษ ศาลจะพพากษาวา ผนนมความผด หรอก าหนดโทษ แตรอการลงโทษไว แลวปลอยตวไป ไมเกน 5 ป

14/18

กระท าความผดแตกระท าไปไมตลอด หรอกระท าไปตลอดแลว แตการกระท านนไมบรรลผล ตองระวางโทษ 2 ใน 3 สวน ของโทษทกฎหมายก าหนดไวส าหรบความผดนน (ม.80)

15/18

การรวมกนกระท าความผดตวการ ในกรณความผดใดเกดขนโดยการกระท าของบคคลตงแต 2 คนขนไป ผทไดรวมกระท าความผดดวยกนนนเปนตวการ ตองระวางโทษตามทกฎหมายก าหนดไวส าหรบความผดนน (ม.83)ผใช กอใหผอนกระท าความผด ดวยการใช บงคบ ขเขญ จางวาน หรอยยงสงเสรม

ผนนเปนผใชใหกระท าความผด➢ ถาผถกใชไดกระท าความผดนน ผใชตองรบโทษเสมอนเปนตวการ➢ ถาความผดยงไมไดกระท า ไมวาจะเปนเพราะผถกใชไมยอมกระท า หรอ

ยงไมไดกระท าหรอเหตอนใด ผใชตองระวางโทษเพยง 1 ใน 3 ของโทษทก าหนดไวส าหรบความผดนน (ม.84)

ผสนบสนน กระท าดวยประการใดๆ อนเปนการชวยเหลอ หรอใหความสะดวกในการทผอนกระท าผดกอน หรอขณะกระท าผด แมผกระท าผดจะมไดรถงการชวยเหลอนนกตาม ผนนเปนผสนบสนนการกระท าผด ตองระวางโทษ 2 ใน 3 สวนของโทษทก าหนดไวส าหรบความผดทสนบสนนนน (ม.86)

16/18

ในคดอาญา ถามไดฟองหรอไดตวผกระท าความผดมายงศาลภายในก าหนดดงตอไปน นบแตวนกระท าผด เปนอนขาดอายความ

(1) 20 ป ส าหรบความผดตองระวางโทษประหารชวต จ าคกตลอดชวต หรอจ าคก 20 ป

(2) 15 ป ส าหรบความผดตองระวางโทษจ าคกกวา 7 ป แตไมถง 20 ป(3) 10 ป ส าหรบความผดตองระวางโทษจ าคกกวา 1 ป ถง 7 ป(4) 5 ป ส าหรบความผดตองระวางโทษจ าคกกวา 1 เดอน ถง 1 ป(5) 1 ป ส าหรบความผดตองระวางโทษจ าคกตงแต 1 เดอนลงมา หรอ

ตองระวางโทษอยางอน (ม.95)

ในคดอาญาอนเปนความผดอนยอมความได ถาผเสยหายมไดรองทกขภายใน 3 เดอนนบแตวนทรเรองความผด และรตวผกระท าความผด เปนอนขาดอายความ (ม.96)

อายความ

17/18

18/18