ХОВД АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ …namem.gov.mn/Aimag/Khovd/wp-content/uploads/2019/03/Tsag-uur-2018... · дунд сургуулийн

Ховд УЦУОШТөв 2018 оны жилийн эцсийн тайлан

1

ХОВД АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВИЙН 2018 ОНД ХИЙЖ ГҮЙЦЭТГЭСЭН АЖЛЫН ТАЙЛАН

2018.12.10 Ховд хот НЭГ.ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТЫН ТАЛААР

Тус УЦУОШТөв нь 2018 онд Ховд аймгийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд Цаг уур Орчны

технологийн хэлтэс, Захиргаа, санхүү аж ахуйн хэлтэс, Мэдээлэл үйлчилгээний хэлтэс гэсэн үндсэн бүтэц, зохион байгуулалттайгаар үйл ажиллагаа явуулж байна. Орон нутагт Цаг уурын өртөө 9, ХАА-н цаг уурын харуул 7, ус судлалын харуул 10, нуур судлалын харуул 1, Цацрагийн түвшний ажиглалтын цэг 2, Цэвдэг судлалын цэг 2, УМСалбар, Цаг уурын салбар, ХАА-н цаг уурын салбар, Ус судлалын салбар, Мөстөл судлалын салбар, Холбоо сүлжээ, Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори, Архив мэдээллийн дэд сан, Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх бүсийн төв, явуулын 2 экспедиц зэрэг 30 гаруй салбар нэгжид үндсэн 95 ажиллагсадтайгаар үйл ажиллагаагаа явуулж ирлээ.

2018 онд дараах зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. 1. Орон нутгийн төсөл хөтөлбөрийн байгууллагуудтай хамтран ХААЦУ-ын явуул судалгаа,

цасны хээрийн хэмжилт, БОШЛ-ийн хөрсний дээжийн судалгаануудыг хийх 2. Тусгай захиалгат бүтээгдэхүүнийг бүрэн хийж хэрэгжүүлэх 3. Шинэ шинэлэг санааг оновчтой нэвтрүүлэн хэрэгжүүлэх 4. ЦАЗН үйл ажиллагааны үр дүнг оновчтой тооцож, нэмэгдүүлэх 5. Шинжилгээний хөтөлбөрт ажлын тасралтгүй хэвийн үйл ажиллагааг хангуулах 6. Байгалийн учирч болзошгүй гамшигт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор цаг агаарын

аюулт үзэгдлийг эрт зарлан мэдээлэх. 2018 онд нийт 6 бүлэг 99 зүйл бүхий үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг Аймгийн удирдлага болон

ЦУОШГазрын даргаар батлуулан ажилдаа мөрдлөг болгон ажиллалаа. 2018 оны төлөвлөгөөний биелэлт 98.7 хувьтай байна. Тус төв нь харъяа салбаруудын ажилд цаг уур орчны хяналт шинжилгээний тухай, Хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангах тухай, Монгол улсын бусад хуулиудыг хэрэгжүүлэх, Ус цаг уурын улсын сүлжээний өртөө, харуулуудын шинжилгээний хөтөлбөрт ажлыг ханган биелүүлэх, ажлын тасралтгүй ажиллагааны нөхцлийг бүрдүүлэх, шинжилгээ мэдээлэл үйлчилгээний ажлын технологийн мөрдөлтийг сайжруулах чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулсан. Оны эхэнд байгууллагын төлөвлөгөө 2017 оны үр дүнгийн гэрээний биелэлтүүд, 2017-2020 оны байгууллагын стратеги төлөвлөгөө, үр дүнгийн гэрээ, төлөвлөгөө гаргаж ЦУОШГазрын дарга болон аймгийн засаг даргатай гэрээ байгуулан ажиллалаа. Байгууллагын нэр төв болж өөрчлөгдсөнтэй холбогдуулан ажилтнуудын ажлын байрны тодорхойлолт, хөдөлмөрийн гэрээ, хөдөлмөрийн гэрээгээр хийх ажлын төлөвлөгөөг 95 ажиллагсадтай шинэчлэн хийж баталгаажуулан ажилласан. ОРОН НУТАГ БОЛОН БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ БАЙГУУЛЛАГУУДТАЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАСАН БАЙДАЛ:

Монгол улсын ерөнхийлөгч Х.Баттулга, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх нар Ховд аймагт ажиллаж, иргэд хөдөлмөрчидтэй хийсэн уулзалтанд байгууллагын 10-12 инженер техникч оролцсон.

УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт, Монгол улсын шадар сайд Ө.Энхтүвшин, Аймаг орон нутгийн удирдлагуудад болон БОАЖЯ-ны сайд Н.Цэрэнбат БО-ны чиглэлийн байгууллагуудын ажилтан албан хаагчтай уулзалт хийхэд төвийн дарга, инженер, техникчид оролцож, агаарын бохирдлыг хэмжигч аспиратор, тоосонцор хэмжигч “Dust Trak 8520” багажууд, байгууллагын авто машин шийдүүлэх санал хүсэлтээ тавьсан ба 53 сая төгрөгийн санхүүжилтээр АНУлсад үйлдвэрлэсэн “HAZ SCANNER HIM MODEL 6000” агаарын бохирдлыг хэмжигч багажийг шийдвэрлүүлэн худалдан авах гэрээг байгуулсан.


2

Говийн чоно-2018 гамшгийн эрсдэлээс хамгаалах олон улсын сургалт 6 дугаар сарын 4-8-ны хооронд зохион байгуулагдаж тус үйл ажиллагаанд Монгол Улсын шадар сайд Ө.Энхтүвшин салбар байгууллагуудын үйл ажиллагаатай танилцах хүрээнд манай байгууллагын БОШЛ-ийн үйл ажиллагаа, энэ зун зуншлага муу байгаатай холбогдуулан ХААЦУ-ын салбарын үйл ажиллагаа, Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажилгааг эрчимжүүлж ажиллаж байгаатай холбогдон УМС-ын үйл ажиллагаа, ЦАЗН-лөх үйл ажиллагаанд ашиглаж байгаа багаж тоног төхөөрөмжүүд, пуужин, газрын генераторын талаар танилцуулж, манай аймгийн агаарын бохирдлыг хэмжигч багаж Аспиратор, тоосонцор хэмжигч “Dust Trak 8520” багажууд болон байгууллагын авто машин, өндөр уулын бүсэд ажиллуулах суурин радар шийдэж өгөхийг уламжлав.

Зураг- МУ-ын шадар сайд Ө.Энхтүвшин байгууллагын үйл ажиллагаатай танилцав.

Ховд аймагт 2018 оны 6 дугаар сарын 4-8-ны хооронд “Говийн чоно-2018” олон улсын онцгой

байдлын гамшгийн эрсдэлээс хамгаалах сургалт явагдаж манай байгууллагын “Цацраг химийн аюулыг үнэлж мэдээлэх алба”-ны баг бүрэлдэхүүн амжилттай оролцлоо.

Жаргалант сумаас зохион байгуулсан "Эртэч Ховдчууд" бүх нийтийн явган аялалд хамт олноороо бүрэн оролцсон.


3

Зураг- “Эртэч Ховдчууд” явган аялалд УЦУОШТ-ийн хамт олон оролцов.

Аймгийн БТСпортын газраас зохион байгуулсан олон төрөлт тэмцээнд хамт олноороо идэвхитэй оролцож шатарын тэмцээнд Цэцэг өртөөний дарга Н.Даваадорж 2-р байранд орж мөнгөн медаль, аймгийн дугуйн холбооноос зохион байгуулсан дугуйн уралдаанд инженер Ж.Ганбаяр 1-р байранд орсон зэрэг амжилт үзүүлсэн.

Дархан уул аймгийн ХААИС-ийн удирдлагууд тус сургуулийн он, оны төгсөгчдийн уулзалт, гар бөмбөгийн тэмцээн зохион байгуулж манай байгууллагын төгсөгчдөөс 1 баг оролцож 1-р байранд орж өргөмжлөл мөнгөн шагналаар шагнуулсан.

Зураг-ХААИС-ийн удирдлага, багш нар, байгууллагаас төгсөгчдийг төлөөлж оролцсон баг.

Хар нуур Ховд голын сав газрын захиргааны 5 жилийн ойг угтаж зохион байгуулсан илтгэл

хэлэлцүүлэг, гар бөмбөг, сагсан бөмбөг гэсэн спортын 2 төрөлт тэмцээнд төвөөс 1 баг гарч оролцлоо. “Цайны зам өв, соѐлын наадам”, олон улсын “Хөөмийн V наадам ”, “Алтан хэлхээ -2018 ” уран

нугаралтын анхдугаар наадмын үйл ажиллагаанд байгаль орчны байгууллагуудын хамтаар амжилттай оролцож зохион байгууллаа.

Зураг- “Цайны зам өв соѐлын наадам”-ын үйл ажиллагаа


4

Аймгийн ОБГ, Японы JAIKA төслийн хамтрсан гамшгаас хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах чиглэлээр Нагоягийн их сургуулийн судлаач эрдэмтдийн бүрэлдэхүүнтэй уулзалт хийж цаг агаарын урьдчилсан мэдээг ашиглах гарын авлага, видео хичээл боловсруулахад зориулан Ховд аймгийн уур амьсгалын өөрчлөлт, гамшигт үзэгдлийн давтамж болон урьдчилан сэрэмжлүүлэг мэдээг иргэдэд хэрхэн хүргэж байгаа талаарх мэдээллүүдийг өгч хамтран ажилласан.

Зураг- JAIKA төслийнхөнтэй уулзалт хийж байгаа нь.

СУРГАЛТ СУРТАЛЧИЛГАА:

Аймгийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвөлгөөн, газар тариалан эрхлэгчдийн зөвөлгөөн, залуу малчдын зөвөлгөөн, Говийн чоно-2018 олон улсын Онцгой байдлын гамшгийн эрсдэлээс хамгаалах сургалтын нээлтийн үеэр төвийн дарга А.Энхзаяа, ЦУОТХ-ийн дарга Ц.Дэлгэр нар “Цаг агаарын өнөөгийн төлөв, дулааны улирлын урьдчилсан төлөв байдал”-аар мэдээллийг 4-5 удаа өгч ажиллав.

Орон нутгийн Ховд ТВ, Олон ястаны ТВ, Эко ТВ зэрэг телевизүүдтэй хамтран ажиллах гэрээ байгуулснаар 7 хоногийн, сарын, улирлын урьдчилсан төлөв мэдээнүүд, ХАА-н болон агаарын бохирдлын чанарын мэдээгээр мэдээллийг тогтмол өгч ажилласан.

Зураг-Орон нутгйн ТВ-ээр мэдээллээ хэрэглэгчдэд хүргэж байгаа нь:

Дархан-Уул аймгийн ХААИСургуулийн оюутан Ц.Лхагвацэрэн үйлдвэрлэлийн төгсөх үеийн дадлага, цаг уурын техникчийн ангийн А.Ерлан, Б.Дашдамба, цаг уурын эчнээ ангийн З.Цэн-Аюуш нарын дадлагын удирдамжийн дагуу хөтөлбөр гаргаж бүх салбаруудад дадлагын ажлаар ажиллаж, дадлагаар хийсэн ажлаа бичиж хамгаалсан.

ЦАЗН үйл ажиллагааг орон нутгийн удирдлагуудад сурталчлан таниулах үүднээс аймгийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвөлгөөний үеэр цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааг танилцуулан ажиллав.

Зураг- Зөвөлгөөн дээр мэдээлэл хийж байгаа нь.


5

Тус төвийн харьяа Манхан өртөө нь 2017 онд байгууллагын шилдэг тэргүүний өртөөгөөр шалгарсаныг бусад өртөө харуулуудад туршлага судлуулах үүднээс “Туршлага судлах сургалт”-ыг 8 өртөөний болон төвийн инженер, техникч нийт 50 гаруй ажилтаны бүрэлдэхүүнтэйгээр 5-р сарын 23-нд Манхан суманд зохион байгуулж,сургалтын үйл ажиллагаагаар Цаг уурын ажиглалтаар тус өртөөний техникч Х.Уранчимэг, ХААЦУ-ын хашаалсан, хашаалаагүй талбайн ургамлын үзэгдэлзүйн ажиглалтаар техникч Э.Тунгалаг, Төгрөг гол дээр усны түвшин, өнгөрөлт хэмжих ажиглалтыг Долоон нуур ус судлалын харуулын техникч Д.Сонинболд, тус тус үзүүлэн ажиглалт хийж, нийт уаг уурын харуул өртөөдийн дарга, техникч нарт цаг уурын инженер Ж.Ганбаяр, ХААЦУ-ын инженер Ц.Дэлгэр, ус судлалын инженер З.Бахатбол нар газар дээр нь практикаар заавар зөвөлгөө өгч ажилласан нь ихээхэн үр өгөөжтэй сургалт болсон.

Зураг- Манхан суманд зохиогдсон бүсийн сургалтанд үзүүлэн ажиглалтууд хийж байгаа нь. Мерси кор олон улсын байгууллагын төслийн Ховд аймаг дахь баруун бүсийн салбар болон

МО-ЭН-КО компануудын 4 сая төгрөгийн санхүүгийн дэмжлэгээр 2017 оны 04 дүгээр сарын 08-нд “Орчны бохирдлын хяналт шинжилгээний ажиглалт судалгааг эрчимжүүлэн, бэлчээрийн даац тодорхойлох, гамшгийн эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх нь” сэдэвт сургалтыг ус цаг уурын төв болон хөдөө орон нутгийн нийт 84 ажилтан албан хаагчийн бүрэлдэхүүнтэйгээр зохион байгуулав. Уг сургалтанд урилгаар ЦУОШГазрын УЦУОСМХ-ийн ХААЦУСХ-ийн технологич инженер Т.Төрбат оролцож ХААЦУ-ын ажиглалтуудын технологийн горимын мөрдөлт, Бэлчээрийн даац тодорхойлох, Ган, зудын эрсдэлийн мэдээ боловсруулж гаргах, ХААЦУ-ын салбараас гаргаж байгаа мэдээлэл үйлчилгээний ажлын талаар, Ховд аймгийн 17 суманд тархсан 12 зүйлийн царцаагаар хийсэн грибар, царцааны үе шат амьдарлын талаар видео кино байдлаар үзүүлж зааснаар сургалтанд оролцогчид царцааны талаар маш их мэдлэг олж авсан сургалт болсон ба цаашид хэрхэн ажиллах чиглэлийг өгсөн. Тус сургалтыг зохион байгуулснаар ажиглалтын технологи мөрдүүлэх, өртөө харуулуудад гарч байгаа алдаагаа засах шинжилгээ, мэдээлэл үйлчилгээний ажлын чанар ахих боломж бүрдсэн.

Зураг-Нийт ажиллагсдын сургалтын үеэр.


6

Мерси кор олон улсын төсөл Ховд аймгийн 17 сумаас 13-н суманд “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад уламжлалт болон шинжлэх ухааны аргыг ашиглах” төсөл хэрэгжиж байгаатай холбогдуулан УЦУОШТ-ийн нийт албан хаагчдыг мэргэжил аргазүйн зөвлөгөөгөөр хангах, ажилтнуудыг чадавхижуулах сургалтын санхүүгийн талаас нь дэмжлэг үзүүлж ажиллалаа. Мөн цаг агаарын болон бэлчээрийн ургамлын даац, ургац, бүрхэц, цасны мэдээ, ган, зудын гэх мэт 10 төрлийн мэдээг 3-4 суманд 2 малчин, 1 цаг уурын ажилтан нийт 12 хүн тусгай дэвтэр хөтлөн мэдээний үнэн зөвд хяналт тавж ажиллах журмаар Мерси кор төслийн байгууллагатай хамтарч тайлан мэдээгээ бичиж хүргүүлсэн.

БОАЖЯ-ны сайдын 2018 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/52 дугаар тушаалаар байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны бодлого чиглэл болон салбар байгууллагуудын үйл ажиллагааг олон нийтэд сурталчлах, тэдний санал хүсэлтийг хүлээн авах, тулгамдсан асуудлыг шуурхай шийдвэрлэх зорилгоор “Нээлттэй хаалганы өдөр”-ийг Байгаль орчны салбар байгууллагууд хамтран нэгдсэн ажлын төлөвлөгөө боловсруулж 03 дугаар сарын 14-21-ний өдрүүдэд “Нээлттэй хаалганы өдөр”-ийг зохион байгуулж ажиллав. Ажлын төлөвлөгөөний дагуу 5 чиглэлээр дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэлээ. Үүнд:

1.Орон нутгийн Ховд ТВ-ээр байгууллагын үйл ажиллагаа, шинжилгээ, мэдээлэл үйлчилгээний ажлын талаар болон уур амьсгалын өөрчлөлтөнд хэрхэн дасан зохицох талаар шторк мэдээллийг 3 дугаар сарын 15-аас 20-ны өдрүүдэд явуулж, ард иргэдэд мэдээлэл хүргүүлж ажиллав. 2. Аймгийн хэмжээний ерөнхий боловсролын 7-н сургуулийн 6-7 ангийн сурагчдын дунд “Амьд байгаль” сэдэвт гар зургийн уралдаан, 8-9 ангийн сурагчдын дунд АХА тэмцээн, 10-11 ангийн сурагчдын дунд “Цөлжилт бидний нүдээр” сэдэвт “Эссэ” бичлэгийн уралдаан зарлаж сургууль тус бүр дээр 3 дугаар сарын 16, 19-ний өдрүүдэд зохион байгуулж ажилласан. 3. Иргэдэд ус, цаг агаарын мэдээллийг хүргэх НЭГ ЦЭГИЙН үйлчилгээг 03 дугаар сарын 17-ны өдөр Баруун бүсийн төв захын дээд талд ажиллуулж, ард иргэдэд ус, цаг уур, орчны шинжилгээний байгууллагын үйлчилгээ, мэдээлэл хангамж, багаж тоног төхөөрөмж, техник, технологийн шинэчлэлийг танилцуулах, байгууллагын үйл ажиллагааг ард иргэдэд сурталчлах, цаг агаарын урьдчилсан мэдээ болох дулааны улирлын урьдчилсан төлөв, 3 дугаар сарын болон 5 хоногийн урдьчилсан мэдээг боршур байдлаар тараах, узелиэр байгууллагын үйл ажиллагааны танилцуулга, улирал, сарын, 5 хоногийн урьдчилсан мэдээ, мөсний болон хаврын шар усны үерийн сэрэмжлүүлэг мэдээг зарлан явуулах байдлаар ажиллав. 4.“Нээлттэй хаалганы өдөр”-ийн хүрээнд “Уур амьсгалын өөрчлөлтийг бий болгож байгаа хүчин зүйлс” сэдвээр Ховд, Эрдэнэбүрэн сумдад 3 дугаар сарын 19-нд сургалт, уулзалт зохион байгуулсан. 5. Баруун бүсийн төв зах, Ховд, Эрдэнэбүрэн сумдад болон Ард Аюушийн талбайд хийсэн “Нээлттэй хаалганы өдөр”-ийн арга хэмжээнд ирсэн ард иргэдээс цаг агаарын мэдээ мэдээллийн чанар, хүртээмж, үйлчлэх хүрээ, сэтгэл ханамжийн талаар санал, асуулга тарааж санал авлаа.

Зураг-“Нээлттэй хаалганы өдөр”-ийн нээлтийн үйл ажиллагааг төв талбай дээр болон Баруун бүсийн төв зах дээр цаг агаарын мэдээллийг хүргэх НЭГ ЦЭГИЙН үйлчилгээ үзүүлж, ард иргэдэд цаг агаарын дулааны улирлын, сар, 5 хоногийн урьдчилсан төлөв мэдээ мэдээллээр үйлчилж байгаа нь.


7

Зураг- Ховд, Эрдэнэбүрэн сумдад Нээлттэй хаалганы үйл ажиллагааг явуулахдаа ард иргэдийг идэвхитэй байлгах үүднээс АХА тэмцээн зохион байгуулж урамшуулах арга хэмжээ явуулав. Байгууллагын идэвхитэй үйл ажиллагааг бий болгох зорилгоор 7 хоног бүрийн 1 дэхь өдрийн

нийт ажилчдын хурлаар байгууллагын болон аймаг орон нутгийн үйл ажиллагааны талаар ажилчдад мэдээлэл өгч, хийж хэрэгжүүлсэн ажлаа дүгнэх, цаашид хийх ажлаа төлөвлөж хуваарилан ажиллав.

Мөн 7 хоногийн пүрэв гарагийн 19 цагаас ажилчдын чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрөөх, хөдөлгөөний дутагдлаас сэргийлэх үүднээс спортын арга хэмжээг 10 дугаар сараас 5 дугаар сарыг дуустал хугацаанд ЕБС-ийн спорт заал ашиглах талаар гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

Сар бүрийн 2 дахь, 4 дэхь 7 хоногийн лхагва гарагийн 14 цагаас мэдээллийн цагийг тогтмол хийж, сургалт мэдээллийн ажлын төлөвлөгөөг батлан мөрдөж, ажилтан албан хаагчдад хууль эрх зүйн болон өөрсдийн сонирхсон мэдээллээр мэдээлэл өгдөг ба төлөвлөгөөний дагуу холбогдох байгууллагуудаас 8 удаа мэдээлэл авч ажилласан байна.

Зураг- Мэдээллийн цагийн сургалтын төлөвлөгөө, Хүүхдийн хүмүүжлийн талаар ЕБ-ын Прогресс дунд сургуулийн хичээлийн эрхлэгч, нийгмийн ажилтан багш.

Хөшөөтийн уурхайн МОН-ЕН-СО компанитай байгуулсан гэрээт ажлын төлбөрөөр төвийн 17 ажилтан, харъяа Цэцэг, Мөнххайрхан, Чандмань, Манхан, Ховд / Дунд-ус/, Зэрэг өртөөдийн дарга, техникч 9 ажилтан нийт 26 хүний бүрэлдэхүүнтэй туршлага судлах баг Цамбагаравын мөстөл судлалын өртөө болон Баян-Өлгий аймгийн Алтай таван богдын мөстөл судлалын үйл ажиллагаатай танилцах, харилцан туршлага, шинэ бүтээлч санааг солилцох үйл ажиллагааг 6 сард зохион байгуулсан.


8

Зураг- Баян-Өлгий аймгийн болон Ховд аймгийн УЦУОШТ-ийн Мөстөл судлалын ажлын туршлага

солилцох үйл ажиллагаа Баян-Өлгий аймагт болсон “Уур амьсгалын өөрчлөлт, мөстөл, мөсөн гол ” сэдэвт эрдэм

шинжилгээний бага хуралд төвийн дарга, ЦУОТХ-ийн дарга бөгөөд ХАА-н технологич инженер, Цаг уурын инженер, Мөстөл судлалын инженер, Ховд, Дунд-ус, Манхан, Мөст сумын цаг уурын өртөөдийн дарга нар оролцож “Ховд аймгийн уур амьсгалын өөрчлөлт”, “Цамбагарав уулын мөстөл судлал” сэдвүүдээр ханан илтгэл хэлэлцүүллээ.

Зураг- Эрдэм шинжилгээний хуралд оролцож байгаа нь Дээд газраас зохион байгуулсан сургалтанд:

Төвийн дарга А.Энхзаяа, зэвсгийн инженер Д.Мөнх-Эрдэнэ нар цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааны сургалтанд явж цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааны эрх авсан.

МҮХ-ийн дарга бөгөөд салбарын ахлах инженер М.Баярмаа, инженер Б.Норовсүрэн нислэгийн үйлчилгээний синоптик инженерүүдийн давтан сургалтанд хамрагдаж нислэгт үйлчлэх эрх авсны дээр цаг агаарт нөлөөлөх үйл ажиллагааны сургалтанд.

Ус судлалын инженер З.Бахатбол, Мөстөл судлалын инженер Т.Хаш-Эрдэнэ нар орон нутгийн ус, мөстөл судлалын инженерүүдийн сургалтанд.

БОШЛ-ийн техникч Б.Сэлэнгэ орон нутгийн техникч нарын сургалтанд. Нягтлан бодогч Б.Батчимэг мэргэшсэн нягтлан бодогчийн давтан сургалтанд Цаг уурын ажиглагчийн 21 хоногийн сургалтанд Эрдэнэбүрэн харуулын ажиглагч Г.Сарантуул

хамрагдсан. Синоптик инженерээр ажиллах М.Ууганболор ЦУОШГ-ын УМХ болон НЦУТөвд 1 сарын

сургалтанд хамрагдаж инженерээр ажиллах эрх авсан. Орон нутгийн систем сүлжээний инженерүүдийн сургалтанд инженер Э.Ганцэцэг БОШЛ-ийн эрхлэгч инженер С.Жавзанпагма Агаар бохирдуулагч эх үүсгэврийн тооллогын

талаарх сургалтанд Төвийн дарга, ХААЦУ-ын инженер нар “Бэлчээрийн хариуцлагатай менежмент” форумд болон

төвийн дарга нар ЦУОШГазар дээр 1 өдрийн, ХААЦУ-ын инженерүүдийн 2 өдрийн сургалтанд БОАЖЯ, Япон улсын засгийн газартай хамтарсан “ Уул уурхай, мөнгөн усны тухай

миниматегийн конвенци, бичил уурхай” сэдэвт үндэсний хэлэлцүүлэгт 10 сарын 04-05-ны хооронд төвийн дарга тус тус хамрагдсан.

Орон нутгаас зохиогдсон сургалт семинарт:

Ховд аймгийн Жаргалант сумын тамгын газраас зохион байгуулсан "Инженерүүдээ сонсоѐ " уулзалт хэлэлцүүлэлт төвийн 10 инженер оролцож, үзэл бодлоо илэрхийллээ.


9

“Бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилт болон захиргааны байгууллагын үйл ажиллагааны хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийх чадавхийг бэхжүүлэх нь” сэдэвт сургалтанд 5 хүн оролцсон.

Олон улсын “Эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр” болох 3 дугаар сарын 8-ны өдрийг тохиолдуулан “Эмэгтэйчүүдийн эрх хамгаалах” уулзалт хэлэлцүүлэгт төвийн дарга, 5 эмэгтэй ажилтан оролцов.

Төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын нээлттэй өдөрлөгт төвийн дарга, нягтлан бодогч, нярав оролцсон.

“Удирдлагын манлайлал менежментийн соѐл” сэдэвт сургалтанд төвийн дарга, хэлтсийн дарга нар оролцсон.

БОАЖЯ-ны сайдын санаачилсан “Ногоон паспорт” аяны хүрээнд зохион байгуулсан сургалтанд төвийн 6 ажилтан хамрагдсан.

“Нутгийн иргэдэд түшиглэсэн байгаль хамгаалах” сэдэвт TNC байгууллагын төслийн сургалтанд хэлтсийн дарга бөгөөд ХААЦУ-ын инженер оролцож, сургалтанд оролцогчдод 2018-2019 оны бэлчээрийн даацын мэдээгээр мэдээлэл хийсэн.

“Хариуцлагатай тунгалаг төр” хэлэлцүүлэг-1,2 төвийн дарга, хэлтсийн дарга оролцов. “Ховд хотын утааг бууруулах” хэлэлцүүлэг-2-т хэлтсийн дарга оролцсон.

БҮТЭЭЛЧ АЖЛЫН ТАЛААР: Байгууллагын авто машины засвар үйлчилгээ, зарим өртөөдийн дотоод засвар болон ХАА-н цаг уурын шинжилгээний ажлын талбайг шинэчлэх, томруулах ажлуудыг орон нутгийн удирдагуудад хүсэлт өгөн шийдвэрлүүлэн ажиллав. Үүнд:

1. Аймгийн Засаг даргын 2018 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсаны дагуу Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх, ган, цөлжилтийн нөлөөг бууруулах үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор орон нутгийн төсвөөс 10.0 сая төгрөгийг тусгуулан 2 сая төгрөгөөр ланд-80 машины хроп, 500 мянган төгрөгөөр турбо сэлбэгүүдийг сольж, засуулан ажилд оруулсан.

Зураг- Land-80 машины хроп солиулж байгаа нь

2. Манхан өртөөний байрыг засварлахад шаардлагатай будаг, замаск, будаг шингэлэгч, гэрэл зэргийн мөнгө 500.000 төгрөг төвөөс гаргаж, ХААЦУ-ын хашаалсан талбайн торон хашааг сум хөгжүүлэх сангийн төсвөөс шийдүүлж хашаалсан талбайн торыг шинэчилсэн.

3. Мөнххайрхан сумын орон нутгаас болон сум хөгжүүлэх сангаас 1 сая төгрөг шийдүүлж тус өртөөний ХААЦУ-ын хашаалсан талбайн тор, шон, өрөөний хулдаас, будаг зэргийг авч багаж төхөөрөмж будах зэрэг засвар үйлчилгээ хийсэн.


10

Зураг- Мөнххайрхан өртөөний ХААЦУ-ын хашаалсан талбайн торыг шинэчилсэн, цаг уурын

ажиглалтын талбайн хашаа, багаж тоног төхөөрөмж, ажлын байранд хийсэн засвар үйлчилгээ тохижилт.

4. Мөн Мөст сумын сум хөгжүүлэх сангаас 2.5 сая төгрөг шийдүүлж тус өртөөний ХААЦУ-ын хашаалсан талбайн торон хашааг /50х50/ шинээр хийж, ХААЦУ-ын ажил эхлэхээс өмнө татаж бэлэн болгосон.

Зураг- Мөст цаг уурын өртөөний ХААЦУ-ын хашаалсан талбайг 50х50 стандартын дагуу болгож шинээр хийсэн байдал.

5. Цэцэг өртөөний ажлын байрны сантехникийн ажил хийлгэхэд шаардлагатай 5 сая төгрөгийг сумын ИТХ-аар оруулж шийдүүлж засвар үйлчилгээний ажил хийсэн.

6. Үенч ХАА-н цаг уурын харуулын ажиглалтын талбайг стандартын дагуу 72 м2

болгоход шаардлагатай 2.500.000 сая төгрөгийг сум хөгжүүлэх сангийн төсвөөс шийдүүлж, шаардлагатай материалуудыг авч, талбайг өргөтгөх ажил хийж дуусгасан.

7. Нийт цаг уурын ажиллагсдын сургалтыг Мерси кор олон улсын байгууллагын төслийн Ховд аймаг дахь баруун бүсийн салбар, МО-ЭН-КО компанитай хамтарч хөдөөгийн салбаруудаас ирсэн ажилчдын 2 талын унааны зардал, томилолт, өдрийн хоолны зардал нийт 4 сая төгрөгийг шийдүүлсэн.

8. Сахилга хариуцлага, дэг журам чангатгах жилийн хүрээнд байгууллагын гадна дотор нийт 6 ширхэг камер суурилуулж, гадны нөлөөллөөс хамгаалж ажиллаж байгаа ба МО-ЭН-КО компанийн санхүүгийн дэмжлэгээр камер харах 42 инчийн ЛЕД дэлгэцийг 500000 төгрөгөөр авч тавьсан.

Зураг.Байгууллагын дотор болон гадна тал, цаг уурын ажиглалтын талбайд байрлуулсан камер,

харах дэлгэц суурилуулсан байдал. 9. Шинжилгээний хөтөлбөрт ажлын тасралтгүй байдал, хэмжих хэрэгслийн нэгдмэл байдлыг

хангах зорилгоор хос термометрийн суурь 2 ширхэгийг стандарт хэмжээний дагуу хийж, Алтай, Үенч ХАА-н цаг уурын харуулууд байрлуулж психрометрийн ажиглалтад шилжүүлэв.


11

Зураг-20-23. Хос термометрийн суурь 2 ширхэгийг хийсэн нь 10. Аймгийн Байгаль хамгаалах сангаас 700.000 төгрөг шийдүүлж ард иргэдэд цаг агаарын

сэрэмжлүүлэг болон анхааруулга мэдээ масс мессежээр үйлчлэх эрхийг сунгуулж, орон нутгийн шат шатны удирдлагууд болон 17 сумын дарга нар, багийн дарга, хэсгийн төлөөлөгч нийт 219 хэрэглэгчдэд дээрх масс мессеж үйлчилгээг тогтмол хүргэн ажиллаж байна.

Зураг. Масс мессеж үйлчилгээг хэрэглэгчдэд хүргэсэн байдал

11. Ховд суманд сум хөгжүүлэх сангаас 200.000 төгрөг, Манхан сумын ИТХ-аар 150.000 төгрөгийг тус тус шийдүүлж өртөөний гэр интернетийн модем сунгуулж ажилласан.

12. Байгууллагын “Цацраг химийн аюулыг үнэлж мэдээлэх алба”-ны баг бүрэлдэхүүн 11 хүнд Ховд аймагт зам тавьж байгаа Чайна Хуаши замын компаний дэмжлэгээр 715.000 төгрөгийн ажлын хувцас авч өгсөн.

Зураг- УЦУОШТ-ийн Цацраг химийн аюулаас үнэлж мэдээлэх албаны бие бүрэлдэхүүн.

13. Өртөө харуулуудын холбооны зардалд хяналт тавьж утасны эрхийг холбооны зардлын эрх орж ирсэн тухай бүрд нь сунгуулсан. Орон нутгийн NP-10N router-н эрхийг жилээр сунгасан.

14. Аймгийн Байгаль хамгаалах сангийн хөрөнгө оруулалтаар ЦАЗН-лөх экспедицэд, холбоо сүлжээний салбарт тус бүр G-mobile-ын терминаль 1 ширхэгийг авч үйл ажиллагаандаа ашиглаж байна.


12

Зураг – Ховд бороо 1,2 экспедицид ашиглаж буй G-mobile-ын терминаль утаснууд

15. 2017 оны удирдах ажилтны семинар дээр яригдсаны дагуу дотоод сүлжээг шинэчилж хийсэн. Энэ ажлын хүрээнд G6 UTP кабель,16 порт бүхий 1GB свеч 2ш, RJ45 CAT6 100ш, сүлжээний бахь зэрэг нийт 675000 төгрөгний материалыг захиалан авсан. Сүлжээ шинэчлэн хийсэн тухай тайланг бичиж төвд хүргүүлсэн.

16. Цаг уурын ажиглалтын мэдээ дамжуулах систем турших газрын даргын тушаалын дагуу бүх өртөө харуул руу ярьж бэлтгэл ажлыг ханган туршилт амжилттай дуусаж 10 дугаар сарын 1-ээс цаг уурын өртөө харуулын шуурхай мэдээ, аюул агаар мэдээг шинэ системээр өртөө харуулуудын ажиглагч техникч нар шууд утсаар болон компьютерээр дамжуулан ажиллаж эхэлсэн ба усны харуулын болон агродундаж мэдээнүүдийг одоогоор шинэ системээр туршилтын журмаар дамжуулж байна.

17. Лицензтэй вирусны программыг хуваарилан суулгасан. 18. ЦУОШГазраас ууршуулагч ГГИ-3000 багажийг захиалгын дагуу хүлээн авч тохируулга хийж,

байрлуулж ажиглалт хэмжилт хийж эхлэв.

Зураг-Ууршуулагч ГГИ-3000 багажид голын тогтоогч хийсэн байдал.

19. Ерөнхийлөгчийн зарлигийн дагуу хаврын мод тарих өдрөөр байгууллагын нийт ажилчид 160 ширхэг мод тарьсан. Намрын мод тарих өдрөөр нийт 72 мод худалдан авах мөнгө 144000 төгрөг тушаасан.

20. Ногоон орчин бүрдүүлэх зорилгоор байгууллагын гаднах модыг тайрах, ургамлын өт хорхойноос хамгаалж шохойдох, гадна талбайд садны гоѐлын цэцэг суулгах ажлыг хамт олны бүрэлдэхүүнтэйгээр хийсэн.

Зураг- Гоѐлын цэцэг тарьж байгаа нь


13

21. Ховд аймагт зам тавиж байгаа Чайна Хуаши замын компаний 665,000 төгрөгийн дэмжлэгээр Ус судлалын харуулуудын ажиглалтын 2-36 жилийн УД-1, УД-2 дэвтрүүдийг хавтасжуулах 180 ширхэг хавтасыг авч архивын нэгжийн хадгалалтын горимын дагуу янзлав.

Зураг-Ус судлалын 11 харуулын 2-36 жилийн УД-1,УД-2 дэврэрүүдийг тусгай хавтсанд хийж архивын нэгж болгов.

22. Цаг агаарын мэдээ мэдээллийг хэрэглэгчдэд хүртээмжтэй хүргэх зорилгоор Мэдээллийн

самбарыг шинээр төрөлжүүлэн хийж байгууллагын үүдэнд байршуулсан.

Зураг- Мэдээллийн самбар байршуулсан байгаа нь

23. Мянгад ХАА-н цаг уурын харуулд ХААЦУ-ын шинжилгээний ажилд зориулан төвийн зүгээс

МО-ЭН-КО компаний БОШЛ-р шинжилгээ хийлгэсний төлбөрөөс 100.000 төгрөгний SONY маркын зургийн аппарат шийдэж өгөв. ЦУОШГ-т хүсэлт тавьсны дагуу 3 ширхэг Canon маркын зургийн аппарат шийдэж, Эрдэнэбүрэн ХАА-нцаг уурын харуул, Мөст, Мөнххайрхан Цаг уурын өртөөдөд хувиарлав.

Зураг- Мянгад ХАА-н цаг уурын харуулд авч өгсөн SONY маркын зургийн аппарат

24. Шинжилгээний ажилд шаардлагатай байршил тогтоогч GPS багажийг 760.000 төгрөгөөр Хөшөөтийн нүүрсний уурхайн МО-ЭН-КО компанид БОШЛ-р шинжилгээ хийсний төлбөрөөр авсан.


14

Зураг- Байгууллагын зүгээс шинжилгээний ажилд шаардлагатай багаж тоног төхөөрөмжөөр хангасан

нь /GPS, зургийн аппарат/ 25. Төрийн үйлчилгээг түргэн шуурхай хүргэх ажлын хүрээнд цаг агаарын мэдээ мэдээллийг ард иргэдэд шуурхай үйлчлэх зорилгоор “Тэнгэрийн аашийг таны гарт ” брэнд үйлчилгээнийхээ нэрээр цаг агаарын мэдээ, мэдээллийг цахим орчинд ямар хаягаар авах талаар тусгасан сурталчилгааны самбарыг төв зам дагуу байршуулан ажиллаж байна.

Зураг- Мэдээллийн самбар төв зам дагуу байрлуулсан байдал

26. Цаг үеийн ажлыг эрчимжүүлж, төрийн албаны сахилга, хариуцлага үйлчилгээний соѐл хүртээмжийг шинэ шатанд гаргах тухай” аймгийн засаг даргын 08-р албан даалгавар, болон ЦУОШГ-ын даргын 2018 оны 1/926 албан тоотын хүрээнд “Гадна болон дотор оролт, гаралт, ариун цэврийн өрөө, угтах үйлчилгээ зэргийг хүртээмжтэй болгох ” гэсний дагуу орох хаалганд Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний үйлчилгээ авах боломжийг ханган байгууллагын үүдний тохижилтыг хийж, угтах үйлчилгээний цэг байгуулсан.

Зураг- байгууллагын үүдийг ХБИргэнд тохиромжтой болгон зассан нь


15

Зураг- Угтах үйлчилгээний цэг ХОЁР.ҮНДЭСНИЙ ХӨТӨЛБӨРИЙН ХҮРЭЭНД

1. Уур амьсгалын өөрчлөлтийн үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд: Ховд аймгийн сумдын уур амьсгалын өөрчлөлтийн судалгааны ажил 16 сумуудын нутгаар

бүрэн хийгдсэн ба Ховд сумын судалгаа шалгалтын үе шатандаа явагдаж биелэлт нь 100 хувьтай хийгдсэн. Цаг уурын өртөө харуулын алсын барааг googlemaps-аар хэмжилт хийж 16 салбарын 144 тэмдэгтийг зурганд буулгав.

Мөнххайрхан өртөөний 50км-ийн тэмдэгтийг агаарын будангийн зэргээр тодорхойлох ажлыг хийж гүйцэтгэв.

-1985-1988 оны уур амьсгалын горимын мэдээнүүдийг хяналтын шалгалт хийж цахим архив үүсгэж мэдээллийн санд оруулсан.

Синоптик инженер, нисэхийн үйлчилгээний техникчийн-1, цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх эрхийн сургалтанд-1 , холбооны инженерийн сургалтанд-1 , ус судлалын инженер сургалтанд-1 ХААЦУ-ын сургалтанд-2 хүн хамрагдан оролцсон.

2018 оны эхэнд өртөөний дарга, 4-р сарын 08-нд анхан шатанд ажиллаж байгаа өртөө, харуулуудын техникч нар болон нийт ажилчдын сургалтыг зохион байгуулав.

Манхан өртөөний хамт олон 2018 оны 05-р сард ХААЦУ-ын үзүүлэх сургалтыг зохион байгуулав Уур амьсгалыг өөрчлөлтийг сааруулах зорилгоор 2 удаа нээлттэй хаалганы өдрийг аймгийн төвд, 1 удаа Ховд сум, Эрдэнэбүрэн суманд зохион байгуулсан. Уг өдөрлөгөөр сургалт сурталчилгаа зохион байгуулж цаг агаарын 7 хоногийн , сарын мэдээ, 2018-2019 оны бэлчээрийн даацын мэдээ нийт 320 ширхэг мэдээгээр ард иргэдэд үйлчилсэн. Мөн уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаар АХА тэмцээн зохион явуулав.

Баян-Өлгий аймагт болсон “Уур амьсгалын өөрчлөлт, мөстөл, мөсөн гол ” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хуралд төвийн дарга, ЦУОТХ-ийн дарга бөгөөд ХАА-н технологич инженер, Цаг уурын инженер, Мөстөл судлалын инженер, Ховд, Дунд-ус, Манхан, Мөст сумын цаг уурын өртөөдийн дарга нар оролцож “Ховд аймгийн уур амьсгалын өөрчлөлт”, “Цамбагарав уулын мөстөл судлал” сэдвүүдээр ханан илтгэл хэлэлцүүллээ.

2. Ус үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд: Ус үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд цаг агаарт зориудаар нөлөөлж өндөр уулын мөнх цас мөсийг хамгаалах зорилгоор Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх RYG-1 загварын ноцоох зуухыг Ховд аймгийн Мөст сумын “Баянхайрхан” багийн нутаг “Хоо мухар”, Эрдэнэбүрэн сумын Цамбагарав уулын бэлд тус тус байрлуулан үйл ажиллагаанд оруулж хур тунадас 5-10%-иар нэмэгдүүлэн ажиллалаа.

Гадаргын усны 10 харуул, 1 нуурт ус судлалын хөтөлбөрт ажиглалтуудыг бүрэн хийж байна. 2018 оны урсацыг бодож, 4-р сард Ус судлалын инженер төвд сургалтанд хамрагдахдаа ГУСХ-ийн аймаг хариуцсан инженер Оюунбаатарт цаасан байдлаар хүлээлгэн өгч гарч байгаа алдаа дутагдал цаашид урсац бодолтонд анхаарах зүйлүүд дээр заавар зөвлөмж авсан. Мөн ,,Реки Режим,, ийн сургалтанд салбар хариуцсан инженер сууж 2019 оноос Урсацыг заагдсан программаар бодож тайлан тооцоог төвд хүргүүлж ажиллахаар болсон.

Хавар шар усны уруйн үер, зуны цагт аадар борооны улмаас үүдэлтэй голуудын усны түвшин үерийн болон үерийн аюултай түвшингээс давж үерлэх үед сэрэмжлүүлэг мэдээг-13 удаа, хавар, намрын улиралд гол, нуурын мөс бүрэн гэсэж, хөлдөх үеэр мөс цөмрөх сэрэмжлүүлэг болон анхааруулга зөвлөмж мэдээ 3 удаа гаргаж малчид ард иргэдэд үйлчилж ажилласан ба төвийн www.khovd.tsag-agaar.gov.mn вэб сайтад мэдээ мэдээллээ тогтмол байршуулан ажилласан.

Үүлний судалгааг сүүлийн 5 жилээр, хур тунадасны судалгааг 2008 оноос хойш хийж цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагаанд ашиглаж байна.

БОШЛ нь дээрх 1 нуур 10 голын уснаас болон Ховд цэвэрлэх байгууламжийн орох гарах уснаас дээж авч гол ион, биогений үзүүлэлтэнд шинжилгээ хийж тухайн усны чанарыг тодорхойлдог.

Цэвдэгийн судалгааг Буянт, Цэцэг сумдын нутагт байрлуулсан автомат багаж төхөөрөмжийг мөстөл судлалын инженерт хариуцуулан ажиллах боловсон хүчнээр хангаж улсын нэгдсэн сүлжээнд холбож мэдээллийг нь жилд 1 удаа авч мэдээллийн санд хүлээлгэн өгдөг.


16

3.Монгол улсын засгийн газрын холбогдох хөтөлбөрүүдийг хяналтанд авч ажилласан. Үүнд:Байгалийн гамшгийн аюулыг бууруулах болон мал сүргийг ган зудаас хамгаалах үндэсний хөтөлбөр:

1.Энэ оны байдлаар 7 хоног, сар, хоног, хагас хоногийн урьдчилсан мэдээ, ХАА-н цаг уурын 10 хоног, сарын тойм, хүйтний болон дулааны улирлын төлөв, мал өвөлжилт, хаваржилтын цаг агаарын нөхцлийн тойм, зуншлагын, зудын эрсдэлийн тойм, 2018-2019 оны бэлээрийн даацын мэдээ мэдээллээр аймгийн Засаг дарга, ЗДТГ, ХБХэлтэс, ОБГазар, БОГазар, ХХААГазар гэх мэт нийт 11 аж ахуйн нэгж байгууллагуудад үйлчилсэн. Дээрх мэдээ мэдээллийг интернет, өөрийн вэб сайт, байгууллагуудын LED-д самбараар, хэвлэх байдлаар үйлчилж ирсэн ба энэ ажил манай төвийн хувьд хэвшил болсон. 2.Аймгийн бүх сумдын багуудын бэлчээрийн ургацын байдлын судалгааг хийж УЦУОСМХ-ийн ХААЦУС-т дамжуулан боловсруулалт хийлгүүлэн, аймгийн хэмжээгээр мэдээллээ авсан. 3. УЦУОСМХ-с гаргасан бэлчээрийн даацын мэдээг аймгийн хэмжээгээр зураглалаар гаргуулан авч, тойм мэдээг сум багийн түвшингээр гарган аймгийн Засаг дарга, ЗДТГ-ын ХБХэлтэс, ОБХэлтэс, ХААГазарт, сумдын засаг дарга нар болон шаардлагатай бусад аж ахуй нэгж албан байгууллага, сумдын удирдлагууд, цаг уурын өртөө, харуулуудын техникч, ажиглагч нарт хэвлэмэл байдлаар болон интернетээр хүргүүлэн үйлчилсэн.

4.Аймгийн онцгой байдлын албадуудын шуурхай зөвлөгөөнд цагийн байдал хохирлын талаарх мэдээллийг тухай бүр хийж хамтран ажилласан.

5.Цаг агаарын аюултай болон гамшигт үзэгдлээс сэрэмжлүүлэг, анхааруулга мэдээг орон нутгийн телевиз, багц-мессеж, Лед самбараар дамжуулан ард иргэд аж ахуйн нэгжид тухай бүр нь шуурхай үйлчилж байв.

4. Монгол Улсын Засгийн газрын Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж тунадас нэмэгдүүлэх ажлыг 2015 он хүртэл хөгжүүлэх хөтөлбөрийн хүрээнд:

Mонгол улсын Засгийн газрын 2007 оны 96-р тогтоолоор батлагдсан “Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх үйл ажиллагааг 2015 он хүртэл хөгжүүлэх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх, бэлчээрийн ургамлын ургалтыг дэмжиж зуншлагын байдалд таатай нөлөө үзүүлэх, аймгийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах, ган цөлжилтөд нэрвэгдэж байгаа бүс нутгийн байгаль орчны төлөв байдлыг дэмжих зорилгоор аймгийн байгаль хамгаалах сангаас 10 сая төгрөгийн дэмжлэг авч энэ оноос экспедицийн тоо нэмж “Ховд-Бороо-1”, ”Ховд-Бороо-2” экспедиц 2018 оны 05 сараас цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаагаа эхлүүлж жилийн байдлаар 10 удаа цаг агаарт зориудаар нөлөөлсөн ба нөлөөлсөн өдрүүдийн газар, орчин, 850, 700, 500, 300мбар гадаргын өндрийн зураг, Рединг, Вашингтоны төвүүдийн тоон прогнозын үр дүнгүүд, ММ5, Япон, Орос, КМА-гийн даралтын орон, салхи, тунадасны прогноз зургууд, FY-2D, Японы хиймэл дагуулын үүлний зургуудыг ашиглан дүн шинжилгээ хийж үүлэнд зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэн ажилласан.

Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх RYG-1 загварын ноцоох зуухыг Ховд аймгийн Булган, Чандмань сумдад 2017 онд ажиллуулж байсан генараторыг Мөст сумын Баянхайрхан багийн Их улаан давааны ар бэлд “Хоо мухар” гэдэг газар, Эрдэнэбүрэн сумын Цамбагарав уулын бэлд байршуулан үйл ажиллагаанд оруулсан.

Зураг- Мөст сумын Баянхайрхан багийн “Хоо мухар” –т газрын генераторыг хүлээлгэж өгч байгаа нь.

5. Монгол улсын Засгийн газрын 2015 оны 286 дугаар тогтоолын хүрээнд: Аймгийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд ус, цаг уурын аюултай болон гамшигт үзэгдэл, түүнээс

учирсан хохирлын тухай шуурхай мэдээллийг ус, цаг уурын өртөө, харуулуудаас 350 “АЮУЛ, АГААР” мэдээ хүлээн авч шалгаж УЦУОСМХ-д хугацаанд нь дамжуулсан.

Цаг агаарын хагас болон хоногийн урьдчилсан мэдээ, сарын урьдчилсан мэдээ, 7 хоногийн болон улирлын төлөв, тойм, анхааруулга, сэрэмжлүүлэг мэдээг oрон нутгийн удирдлагуудад бичгээр болон цахим шуудангаар, станц, харуулуудын техникч нараар дамжуулан бүх сумдын удирдлага, багуудын засаг дарга нар,ард иргэдэд цаг хугацаанд нь шуурхай хүргэж ажиллалаа.

Дээрх мэдээ мэдээллийг өдөр бүр 14-17 цагийн хооронд www.khovd.tsag-agaar.gov.mn вэб сайтад байршуулж байснаас гадна 7 хоногийн төлөв, тойм, анхааруулга, сэрэмжлүүлэг мэдээг аймгийн онцгой байдлын хэлтэст тухай бүр бичгээр болон цахим шуудангаар хүргүүлж байв. Энэ өвөл манай аймгийн 5-6 сум зудын байдалд байсан учир зудын эрсдэлийн болон шаардлагатай мэдээ мэдээллийг тухай бүр шинэчлэн гаргаж аймгийн засаг даргын тамгын газар, Онцгой байдлын

http://www.khovd.tsag-agaar.gov.mn/


17

газар, ХХААГ-дад өгч ажилласан ба аймгийн удирдлагуудын уулзалт зөвөлгөөн дээр цаг агаарын байдал, мал өвөлжилт хаваржилтын талаар зудын эрсдэлтэй байгаа бүс нутгийн талаар мэдээ мэдээллийг шуурхай танилцуулж ажиллахын зэрэгцээ вэб сайтад байршуулж, цаг агаар хүндрэх төлөвтэй үед холбогдох мэдээллийг аймаг орон нутгийн удирдагуудад төвийн дарга биечлэн мэдээгээ танилцуулан ажиллалаа.

2018 оны дэвшүүлсэн зорилтын биелэлт:

1-р зорилтын хүрээнд: Орон нутгийн төсөл хөтөлбөрийн байгууллагуудтай хамтран ХААЦУ-

ын явуул судалгаа, цасны хээрийн хэмжилт, БОШЛаб-н хөрсний дээжийн судалгаануудыг хийх, орон нутгийн семинарыг зохион байгуулах: Өвлийн цасны явуул судалгааны ажлыг сумдын удирдлагууд унаа, шатахууны асуудлыг шийдэж цаг хугацаандаа 84 зогсоол цэгт хийж дүн мэдээг хугацаанд нь хүргүүлсэн. Мерси кор олон улсын төслийн байгууллагатай хамтран цаг уурын нийт ажиллагсдын сургалтыг 4 дүгээр сард ЦУОШГ-ын харъяа УЦУОСМХ-ийн ХААЦУСХ-ийн технологич инженер Т.Төрбатыг оролцуулж сургалтаа хийсэн. Сумдын бэлчээрийн төлөв байдлын ажиглалт судалгаа хийдэг зогсоол цэгүүдээс Хөрсний дээж авч, шинжилгээ хийх 2 дахь удаагийн ажлаар Чандмань, Зэрэг, Дарви, Цэцэг, Мөст, Мөнххайрхан сумдын 33 зогсоол цэгээс хөрсний дээж авах ажлыг 6 дугаар сард багтаан хийсэн ба шинжилгээг 9 үзүүлэлтээр хийж дуусгасан.

2-р зорилтын хүрээнд: Тусгай захиалгат бүтээгдэхүүнийг бүрэн хийж хэрэгжүүлэх: Төсвийн шууд захирагчийн 2018 оны төлөвлөгөөнд тусгагдсан арга хэмжээнээс тусгайлан сонгож авсан нийт 20 ажил үйлчилгээ 97,4%-ийн биелэлттэй байна. 3-р зорилтын хүрээнд: Шинэ шинэлэг санааг оновчтой нэвтрүүлэн хэрэгжүүлэх: Манхан өртөө 2017 онд байгууллагын шилдэг тэргүүний өртөөгөөр шалгарч, “Өртөөдүүд туршлага судлах сургалт”-ыг Манхан суманд 5-р сарын 23-нд зохион байгуулж, сургалтанд 8 өртөөний болон төвийн инженер, техникч нийт 50 гаруй ажилтан оролцсож, Цаг уурын ажиглалтаар өртөөний техникч Х.Уранчимэг, ХААЦУ-ын хашаалсан, хашаалаагүй талбайн ургамлын үзэгдэлзүйн ажиглалтаар техникч Э.Тунгалаг, Төгрөг гол дээр усны түвшин, өнгөрөлт хэмжих ажиглалтыг Долоон нуур ус судлалын харуулын техникч Д.Сонинболд, тус тус үзүүлэн ажиглалт хийж, цаг уурын инженер Ж.Ганбаяр, ХААЦУ-ын инженер Ц.Дэлгэр, ус судлалын инженер З.Бахатбол нар заавар зөвөлгөө өгч ажиллан цаашид энэхүү туршлага судлах ажлыг үр дүнтэй бүтээлч хандлагатай болгох үүднээс жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулахаар ажиллав. 4-р зорилтын хүрээнд:ЦАЗН үйл ажиллагааны үр дүнг оновчтой тооцож, нэмэгдүүлэх: Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагаанд аймаг орон нутгаас 10 сая төгрөг шийдүүлж 100 хувийн гүйцэтгэлээр гэрээ хийж үйл ажиллагаагаа явуулсан. Булган, Чандмань сумдад 2017 онд ажиллуулж байсан генараторыг ЦАЗН үйл ажиллагын урд жилүүдийн үр дүнг тооцож, Мөст сумын Баянхайрхан багийн “Хоо мухар”, Эрдэнэбүрэн сумын Намарзан багийн Улаан амд тус тус байршуулан үйл ажиллагаа явуулсан.

Мерси кор олон улсын байгууллагын төслийн Ховд аймаг дахь баруун бүсийн салбар, МО-ЭН-КО компанитай хамтарч 2018 оны 04 дүгээр сарын 08-нд “Орчны бохирдлын хяналт шинжилгээний ажиглалт судалгааг эрчимжүүлэн, бэлчээрийн даац тодорхойлох, гамшгийн эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх нь” сэдэвт сургалтыг 4 сая төгрөгийн санхүүжилтээр зохион байгуулан ус цаг уурын төв болон хөдөө орон нутгийн нийт 84 ажилтан албан хаагч оролцсон. Уг сургалтанд урилгаар ЦУОШГазрын УЦУОСМХ-ийн ХААЦУСХ-ийн технологич инженер Т.Төрбат оролцож ХААЦУ-ын ажиглалтуудын технологийн горимын мөрдөлт, Бэлчээрийн даац тодорхойлох, Ган, зудын эрсдлийн мэдээ боловсруулж гаргах, ХААЦУ-ын салбараас гаргаж байгаа мэдээлэл үйлчилгээний ажлын талаар, Ховд аймийн 17 суманд тархсан 12 зүйлийн царцаагаар хийсэн грибар, видео хичээл авч ирж үзүүлэн байдлаар хичээл зааснаар сургалтанд оролцогчид царцааны талаар маш өргөн мэдлэг олж авсан сургалт болсон ба цаашид хэрхэн ажиллах чиглэлийг өгсөн. Энэ сургалтыг зохион байгуулснаар ажиглалтын технологи мөрдүүлэх, өртөө харуулуудад гарч байгаа алдаагаа засах шинжилгээ, мэдээлэл үйлчилгээний ажлын чанар ахих боломж бүрдсэн.

Мерси кор олон улсын төсөл Ховд аймгийн 17 сумаас 13-н суманд “Гамшгийн эрсдэлийг

бууруулахад уламжлалт болон шинжлэх ухааны аргыг ашиглах” төсөл хэрэгжиж байгаа үүднээс манай байгууллагатай хамтарч ажиллах санамж бичиг байгуулж, УЦУОШТ-ийн нийт албан хаагчдыг мэргэжил аргазүйн зөвлөгөөгөөр хангах, ажилтнуудыг чадавхижуулах сургалтын санхүүгийн талаас нь дэмжлэг үзүүлж ажиллалаа.

5-р зорилтын хүрээнд:Шинжилгээний хөтөлбөрт ажлын тасралтгүй хэвийн үйл ажиллагааг хангуулах:

Шинжилгээний хөтөлбөрт ажлын тасралтгүй байдал, хэмжих хэрэгслийн нэгдмэл байдлыг хангах зорилгоор Мөст, Мөнххайрхан, Үенч сумдын ХАА-н шинжилгээний талбайг стандарт хэмжээнд шинэчлэн томосгож, мөн хос термометрийн суурь 2 ширхэгийг стандарт хэмжээний дагуу хийн Алтай, Үенч ХАА-н цаг уурын харуулуудад байрлуулж психрометрийн ажиглалтанд шилжүүлэв.

6-р зорилтын хүрээнд: Байгалийн учирч болзошгүй гамшигт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх

зорилгоор цаг агаарын аюулт үзэгдлийг эрт зарлан мэдээлэх:


18

2018 оны байдлаар цаг агаарын аюултай болон гамшигт үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээг хүчтэй салхиар 7 удаа, цочир хүйтрэлтээр 2 удаа, аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээг хүчтэй салхиар 5 удаа, цочир хүйтрэлтээр 2 удаа тус тус гаргаж 97,1 хувийн таарцтай сэрэмжлүүлсэн ба нийт өртөө харуулуудаас 350 аюул агаар мэдээг хүлээн авч хянан төвд дамжуулсан. Анхааруулга мэдээ 35 удаа гаргаж үйлчилэн аймаг орон нутгийн хэмжээнд Масс мессеж үйлчилгээгээр тогтмол хүргэсэн. Ерөнхий сайдын 01 албан даалгавар, Төрийн албаны сахилга хариуцлага, дэг журам чангатгах тухай Засгийн газрын 258 дугаар тогоолын хэрэгжилтийг хангах ажлын хүрээнд “Хуулиа мэдье, мөрдье” сэдэвт мэдээллийн цагийн сургалтын хөтөлбөр боловсруулж нийт ажилчдад Хууль эрх зүйн мэдлэгээ дээшлүүлэх хүрээнд хуулийн байгууллагууд болон ажилтнууд өөрсдөө санаачлан хуулийн талаар сургалтыг 9 удаа өгч ажилласан ба байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журманд тодорхой заалтуудыг оруулан шинэчлэн хийж баталгаажуулан нийт ажилчдаар гарын үсэг зуруулж баталгаажуулсан. Дээд газраас ирсэн тогтоол, тушаал шийдвэрийн биелэлт: МУ-ын засгийн газрын тогтоол – 6 ирсэн. Үүнд: - ”Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай” 321-р тогтоол, 2017 оны 12-р сарын 27-ны өдрийн 56-р "Хуралдааны тэмдэглэл"-ийн хэрэгжилтийг хангуулан танилцаж, биелэлтийг тооцож байх талаар хэлтсийн дарга нарт үүрэг өгч мөрдөн ажиллаж байна. - “2018 оныг хариуцлагын жил болгон зарлах тухай” №32 дугаар тогтоолын хүрээнд нарийвчилсан төлөвлөгөө гарган харъяа салбаруудад хүргүүлэн мөрдөн ажиллаж байна. - “Тогтоолд өөрчлөлт оруулах тухай” №60 дугаар тогтоолын хүрээндЦУОШГ-ын даргын 04 дүгээр сарын 09-ний өдрийн А/63 тоот тушаалаар Ус цаг уур, орчны шинжилгээний төв болгох тушаалын дагуу Ховд аймгийн УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны Б/18, Б/19 тушаалуудаар байгууллагын нэрийг өөрчилсөн. - “Төрийн зарим албан тушаалтны цалингийн сүлжээ, доод жишиг шинэчлэн тогтоох тухай” №264 дүгээр тогтоолын дагуу УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 09 дүгээр сарын 03-ны өдрийн Б/43 тоот тушаалаар нийт ажилчдын цалинг шинэчлэн тогтоосон. - “Төрийн албаны сахилга хариуцлага, дэг журмыг чангатгах тухай” 258 дугаар тогтоолын дагуу УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 09 дүгээр сарын 18-ны өдрийн А/32 тоот тушаалаар байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журмын шинэчлэн батласан, мөн 258-р тогтоолын хэрэгжилтийг ханган ажиллах ажлыг төлөвлөгөөг боловсруулсан. - “Журам шинэчлэн батлах тухай” 57 дугаар тогтоол МУ-ын Байгаль орчин ногоон хөгжил аялал жуулчлалын сайдын тушаал – 3 ирсэн Үүнд: -“Шагнах тухай”А/75дугаар тушаалаар Мөст өртөөний техникч Ж.Эрдэнэчимэг БОЯамны “Тэргүүний ажилтан”-аар шагнагдсан. -“Тушаалд өөрчлөлт оруулах тухай” №А/81 дугаар тушаалын дагуу УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 04 дүгээр сарын 11-ний өдрийн Б/19 тушаалаар УЦУОШТөв нэртэй болсон. “Шагналын журам шинэчлэн батлах тухай” №А/78 дугаар тушаалыг мөрдөж ажиллаж байна. ЦУОШГазрын даргын тушаал-18 ирсэн. Үүнд: - “Ажилд томилох, хөдөлмөрийн гэрээ байгуулахыг зөвшөөрөх тухай” Б/129 дугаар тушаалын хүрээнд Ховд аймгийн УЦУОШГазрын даргын 2018 оны Б/04 тоот тушаалаар Урьдчилан мэдээлэхийн инженерээр Д.Жаргалсайханыг томилов. - “Мэргэшлийн зэргийн хугацааг сунгах тухай”А/07дугаар тушаалын хүрээнд холбоо сүлжээний инженер Э.Ганцэцэгт мэргэжлийн зэргийн нэмэгдлийг сунган олгож эхлэв. - “Мөнгөн шагналаар шагнах, ур чадварын нэмэгдлийг шинэчлэн батлах тухай”А/23 дугаар тушаалаар УЦУОШТөвийн даргад ур чадварын нэмэгдлийг олгов. - “Хариуцлагатай жижүүр томилох тухай”А/21 дүгээр тушаалын дагуу УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны А/12 дугаар тушаалаар хариуцлагатай жижүүрүүдийг томилон ажиллуулав. - “ Шагнах тухай”А/34 тушаалаар Цэцэг өртөөний дарга Н.Даваадорж, Ховд өртөөний техникч Э.Оюунтунгалаг нар ЦУОШГазрын даргын Жуух бичгээр шагнагдав. - “Сургалт зохион байгуулах тухай” А/43 дугаар тушаалаар УС-н технологич инженер З.Бахатбол, Мөстөл судлалын инженер Т.Хаш-эрдэнэ нар 2018 оны 04 дүгээр сарын 02-06-ны өдрүүдэд сургалтанд хамрагдав. - “Экспедиц ажиллуулах, нэмэгдэл хөлс олгох тухай”А/44 дүгээр тушаалын дагуу УЦУОШГазрын даргын 2018 оны А/15, А/19 тушаалуудаар Урьдчилан мэдээлэхийн инженерүүдэд нэмэгдэл хөлсийг, Дуут, Мөст сумуудын ноцоох зуухын ажилтнуудыг тус тус томилов. - “ Сургалт зохион байгуулах тухай” А/57 дугаар тушаалаар УЦУОШГазрын дарга А.Энхзаяа, зэвсгийн инженер Д.Мөнх-эрдэнэ нар 2018 оны 04 дүгээр сарын 09-11-ний өдрүүдэд ЦАЗНөлөөлөх үйл ажиллагааны сургалтанд хамрагдсан. - “Семинар зохион байгуулах тухай” А/56 дугаар тушаалаар БОШЛ-н техникч Б.Сэлэнгэ 2018 оны 04 дүгээр сарын 16-20-ны өдрүүдэд сургалтанд хамрагдав. - “Тушаалд өөрчлөлт оруулах тухай”А/63 дугаар тушаалын дагуу нийт ажилчдыг УЦУОШГазрын даргын 2018 оны Б/18, Б/19 тоот тушаалуудаар чөлөөлж, томилов.


19

- “ Албан тушаалаас чөлөөлөх, томилох тухай” А/65 дугаар тушаалаар Ховд аймгийн УЦУОШГазрын даргыг чөлөөлж, УЦУОШТөвийн даргаар томилов. - “Цалингийн урамшил олгох тухай” А/79 дугаар тушаалаар нэмэгдэл цалинг олгож эхлэв. - “Экспедиц байгуулах тухай” А/83 дугаар тушаалын хүрээнд нэмэлт экспедицийг байгуулж, нэмэгдэл хөлсийг олгов. - “Сул гарсан орон тоог нөхөх тухай” Б/45 дугаар тушаалын дагуу УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдрийн Б/57 тоот тушаалаар Уур амьсгалын үйлчилгээ хариуцсан техникчээр П.Энхжаргалыг томилов. - “Экспедицүүдийн үйл ажиллагааг зогсоох тухай” А/63 тушаалын дагуу УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 07 дугаар сарын 31-ний өдрийн А/29 тушаалаар үйл ажиллагааг зогсоов. - “Цалингийн урамшил олгох тухай” А/79 дугаар тушаалын дагуу синоптик инженерүүдэд УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 8 дугаар сарын 01-ний өдрийн А/30 тоот тушаалаар урамшилыг олгов. - “Сул гарсан орон тоог нөхөх тухай” Б/79 дугаар тушаалын хүрээнд ЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 08 дугаар сарын 31-ний өдрийн Б/40 тоот тушаалаар Дунд ус өртөөний техникчээр Ө.Айбодыг томилов. - “Цаг уурын ажиглагчын мэргэжил олгох сургалт зохион байгуулах тухай” А/189 дугаар тушаалын хүрээнд Эрдэнэбүрэн ХАА-н харуулын техникч Г.Сарантуул, орлон ажиглагч Б.Түвшинтогтох нар 2018 оны 10 дугаар сарын 03-аас 26-ны өдрүүдэд ЦУОШГазар дээр сургалтанд хамрагдав. Аймгийн засаг даргын захирамж-12 ирсэн. Үүнд: - “Ажлын хэсэг байгуулах тухай” А/25-р захирамжийн хүрээнд Мөнгөлөг шагшуурга цас мөсний баярт байгууллага хамт олноороо идэвхитэй оролцов. - “Аян зохион байгуулах тухай”А/30-р захирамжийн А/104-р захирамжийг мөрдөж ажиллаж байна. - “Салбар дундын зөвлөл байгуулах тухай”А/152-р захирамж - “Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх тухай” А/303-р захирамжийн хүрээнд “Говийн чоно 2018” арга хэмжээнд тус төвийн гамшгаас хамгаалах байгалийн болон цацраг химийн аюулыг үнэлж мэдээлэх алба нь бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ 2018 оны 05 дугаар сарын 28-аас 06 дугаар сарын 08-ны өдрүүдэд идэвхитэй оролцлоо. - “Хүүхдийн орчны ауюлгүй байдлыг сайжруулах ажлыг эрчимжүүлэх тухай” А/383-р захирамж - “Баяр наадмыг тэмдэглэн өнгөрүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” А/391-р захирамжын хүрээнд УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 07 дугаар сарын 9-ний өдрийн А/26 тоот тушаалаар хариуцлагатай жижүүрүүдийг томилон ажиллуулав. - “Урамшил олгох тухай” А/540-р захирамжийн дагуу УЦУОШТөвийн даргад урамшуулалыг олгов. - “Хөрөнгө гаргах тухай” А-375-р захирамжийн хүрээнд ЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 11 дүгээр сарын 18-ны өдрийн А-31 тоот тушаалаар санхүүжилтийг гаргав. - “Ажлын хэсэг байгуулах тухай” А/605-р захирамжийн хүрээнд агаарын тооллогын ажлыг зохион байгуулан ажилласан. - “Ажлын өдөрт шилжүүлэх тухай” А/689-р захирамжийн дагуу 2018 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийг ажлын өдөрт шилжүүлж ажиллав. - “Жагсаалт батлах, эрх шилжүүлэх тухай” А/721-р захирамжийн хүрээнд УЦУОШТөвийн даргын 2018 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн А/34 тоот тушаалаар ажлын хэсгийг байгуулж, Цаг уурын БОШЛабораторид агаарын бохирдолыг хэмжих багаж худалдан авах ажлын гүйцэтгэгчээр “Төгс шимт оргил ХХК” хийхээр шалгарч гэрээгээ байгуулсан. - “Сумын байгаль орчин, тогтвортой хөгжлийн тасаг байгуулах тухай” А/713-р захирамж Аймгийн засаг даргын албан даалгавар -2 ирсэн. - “Бүтээлч ажил өрнүүлэх тухай”№02 албан даалгаврын хүрээнд УЦУОШТөвийн өнгө үзэмжийг сайжруулах гадна талбайн тохижилт цэцэгжүүлэлтийн ажлын төлөвлөгөө гарган ажиллаж байна. - “Цаг үеийн ажлыг эрчимжүүлж, төрийн албаны сахилга, хариуцлага үйлчилгээний соѐл хүртээмжийг шинэ шатанд гаргах тухай” 08-р албан даалгаварын хүрээнд албан даалгаврыг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө гарган ажиллаж байна.

Тус төвд 2018 онд МУ-н ЗГТогтоол 6, БОАЖСайдын тушаал 3, ЦУОШГазрын даргын тушаал 18, Аймгийн засаг даргын Захирамж 12, Албан даалгавар 2 тус тус ирсэн бөгөөд бусад холбогдох газраас 125 албан бичиг ирсэн ба үүнээс хугацаатай болон хариу хүргүүлэхээр 31 бичиг ирснээс цаг хугацаанд нь хариуг нь өгч ажиллаж байгаа бөгөөд байгууллагаас 337 албан бичиг явуулж, төвийн даргын тушаал А-36, Б-58 нийт 94 тушаал гарч, байгууллагад 43 өргөдөл ирж өргөдлийн хариуг цаг хугацаанд нь өгч ажиллаж байна. ГУРАВ. САНХҮҮГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТАЛААР

№ ҮЗҮҮЛЭЛТ УЦУОШТөв

Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл


20

1 Мөнгөн хөрөнгийн 2018 оны 1-р сарын 1-ний үлдэгдэл

2 I. ОРЛОГЫН ДҮН 849700300

3 Төсвөөс урсгал санхүүжилт 849700300 849700300

4 Төсвөөс хөрөнгө оруулалтын санхүүжилт 0 0

10 Бусад орлого 0

11 Урьд оны төсвийн хэмнэлт

12 II. НИЙТ ЗАРЛАГЫН ДҮН 849700300 837393960

13 А. УРСГАЛ ЗАРДЛЫН ДҮН 849700300 837393960

14 1. Бараа үйлчилгээний зардал 829016400 818695632

15 1.1 Цалин хөлс болон нэмэгдэл урамшил 695227300 685796597

16 Үндсэн цалин 587493300 584604463

17 Нэмэгдэл 78909600 72367734

18 Унаа , хоолны хөнгөлөлт 28824400 28824400

19 1.2 Ажил олгогчоос НД-д төлөгдөх шимтгэл

83427000 83427000

20 Тэтгэврийн даатгал /8%/ 55618100 76050900

21 Тэтгэмжийн даатгал /0.8%/ 6952500

22 ҮОМШ өвчний даатгал /1%/ 5561400

23 Ажилгүйдлийн даатгал /0.2%/ 1390000

24 Байгууллага төлөх ЭМД-ын хураамж /2%/ 13905000 7376100

25 1.3 Бараа үйлчилгээний бусад зардал 50362100 49472035

26 Бичиг хэрэг 2250500 2309150

27 Гэрэл, цахилгаан 2786300 4066359

28 Түлш, халаалт 21264900 20451674

29 Тээвэр (шатахуун) 6834100 6834100

30 Шуудан, холбоо 2149400 1561657

31 Цэвэр, бохир ус 3085500 2618400

32 Дотоод албан томилолт 5415300 4791345

33 Гадаад албан томилолт

34 Ном хэвлэл

35 Эд хогшил худалдан авах 6155400 4 167 600

36 Багаж, хэрэгсэл 1846400 1841250

37 Тавилга

38 Хөдөлмөр хамгааллын хэрэглэл 185 300 185300

39 Бага үнэтэй түргэн элэгдэх зүйл 300000 615500

40 Нормын хувцас, зөөлөн эдлэл 641 500 641300

41 Урсгал засвар 2 730800 2730800

42 Төлбөр хураамж болон бусад

43 Бусад нийтлэг АТХ 451400 451400

46 Сургалт, хурал, зөвлөгөөний зардал

420700 373800

47 Хичээл, үйлдвэрлэлийн дадлага, сургуулилалт

420700 373800

48 Бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээний хөлс, төлбөр хураамж

6187300 4635728

49 Бусдаар гүйцэтгүүлэх ажил үйлчилгээ 5714300 4222128

50 Тєрийн ємнєєс гїйцэтгїїлсэн ажил їйлчилгээ

51 Аудит, зэрэглэл тогтоох үйлчилгээний хөлс (дотоод)

52 Эд хөрөнгийн даатгал


21

53 Тээврийн хэрэгслийн даатгал 297000 297000

54 Тээврийн хэрэгслийн татвар 116600 116600

55 Тээврийн хэрэгслийн оношилгоо 59400

56 Төсөл арга хэмжээний зардал /Хурын шим.../

57 Урьд оны төсвийн хэмнэлт /лист/

58 Төвлөрүүлэх шилжүүлэг

59 2. Татаас ба урсгал шилжүүлэг 434 000 0

60 Өрх гэрт олгох шилжүүлэг 0 0

61 Тэтгэвэрт гарахад нь олгох нэг удаагийн мөнгөн тэтгэмж

14062600 14062600

62 Нэг удаагийн буцалтгүй тусламж

63 Төлбөр хураамж 434 000 0

64 Газрын төлбөр 434 000

65 Тээврийн хэрэгслийн татвар

66 Б. ХӨРӨНГИЙН ЗАРДАЛ 0 0

67 Төсвийн хөрөнгөөр санхүүжих хөрөнгө оруулалт

68 Орон нутгийн хөрөнгөөр санхүүжих

69 Мөнгөн хөрөнгийн 2018.05.31-ний үлдэгдэл 12 215 304

70 АЖИЛЛАГСАД БҮГД 95 97

71 Удирдах ажилтан 1 1

72 Гүйцэтгэх ажилтан 88 88

73 Үйлчлэх ажилтан 6 6

74 Гэрээт ажилтан 2

ДӨРӨВ. ХҮНИЙ НӨӨЦИЙН ХӨГЖИЛ, БОЛОВСОН ХҮЧНИЙ ХАНГАЛТ: 2018 онд тус УЦУОШТөв нь дараахь бүрэлдэхүүнтэйгээр ажил үйлчилгээг явуулж ирлээ. Үүнд:

Төвийн дарга, Захиргаа, санхүү аж ахуйн хэлтэс, Цаг уур, орчны технологийн хэлтэс, Мэдээлэл үйлчилгээний хэлтэс гэсэн 3 хэлтэстэй, төвийн дарга, хүний нөөц бичиг хэрэг, нярав, үйлчлэгч, жолооч, хэлтсийн дарга 3, инженер 11, Өртөөний дарга 9, Төвдөө техникч 12, Өртөөний ээлжийн техникч 36, Ус судлалын техникч 11, Мөстөл судлал 1, ХАА-н цаг уурын харуулын ажиглагч 7 үндсэн 95 ажилтантай УЦУОШинжилгээний ажлыг гүйцэтгэж ирлээ.

Нийт ажиллагсадын 52,7%(50 хүн )нь дээд боловсролтой, тусгай дунд 14,7%(14хүн), мэргэжлийн курсээр бэлтгэгдсэн мэргэжлийн үнэмлэхтэй 32.6% (31 хүн) ажилчид ажиллаж байгаа бөгөөл цаг уурын инженер мэргэжилтэй 27 хүн, техникум, коллеж төгссөн цаг уурын техникч 5, цаг уурын курсаар бэлтгэгдсэн техникч, мэргэжлийн ажиглагч 52, бусад мэргэжилтэй 11 хүн ажиллаж байна. Тус төвд ажиллаж байгаа хүмүүс нь тухайн байгууллагад 1-38 жил ажиллаж байна.

Одоогийн байдлаар төв орон нутгийн ус цаг уурын салбарууд мэргэжлийн боловсон хүчнээр хангагдсан гэж үздэг.

УЦУОШТөвд ажиллаж байгаа хүмүүсийг насны ангиллаар авч үзвэл: 21-35 насны 21 хүн 22.1% 36-45 насны 33 хүн 34.8% 46-аас дээш 41 хүн 43.1% байна. 2018 оны эхний хагас жилд мэргэжлийн боловсон хүчний хангалтаас шалтгаалсан зөрчил

гараагүй үйл ажиллагаа хэвийн явагдлаа. 4.1.Боловсон хүчний мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх, дадлагажуулах талаар:

Цаг уурын өртөөний дарга нарын семинарыг 2018 оны 03 сарын 4-нд, нийт цаг уурын ажиллагсдын сургалтыг Мерси кор олон улсын байгууллагын төслийн Ховд аймаг дахь баруун бүсийн салбар, МО-ЭН-КО компанитай хамтарч 2018 оны 04 дүгээр сарын 08-нд “Орчны бохирдлын хяналт шинжилгээний ажиглалт судалгааг эрчимжүүлэн, бэлчээрийн даац тодорхойлох, гамшгийн эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх нь сэдэвт сургалтыг 4 саятөгрөгийн санхүүжилтээр зохион байгуулан ус цаг уурын төв болон хөдөө орон нутгийн нийт 84 ажилтан албан хаагч оролцсон.Төвийн дарга А.Энхзаяа, зэвсгийн инженер Д.Мөнх-Эрдэнэ нар цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааны сургалтанд явж цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааны эрх авсан. МҮХ-ийн дарга бөгөөд салбарын ахлах инженер М.Баярмаа, инженер Б.Норовсүрэн нислэгийн үйлчилгээний синоптик инженерүүдийн давтан сургалт, цаг агаарт нөлөөлөх үйл ажиллагааны эрх, Ус судлалын инженер З.Бахатбол,


22

Мөстөл судлалын инженер Т.Хаш-Эрдэнэ нар, БОШЛ-ийн техникч Б.Сэлэнгэ орон нутгийн инженер, техникч нарын сургалтанд, нягтлан бодогч Б.Батчимэг мэргэшсэн нягтлан бодогчийн давтан сургалтанд, Холбоо сүлжээний инженер Э.Ганцэцэг сүлжээний инженерүүдийн сургалтанд, Цаг уурын ажиглагчийн сургалтанд Эрдэнэбүрэн харуулын ажиглагч Г.Сарантуул 21 хоног хамрагдсан, Синоптик инженерээр ажиллах М.Ууганболор ЦУОШГ-ын УМХ-т болон НЦУТ-д сургалтанд хамрагдаж инженерээр ажиллах эрх авсан, БОШЛ-ийн ерөнхий эрхлэгч, чанарын менежер С.Жавзанпагма агаар бохирдуулах эх үүсвэрийн тооллогын семинарт, Төвийн дарга, ХААЦУ-ын инженер нар “Бэлчээрийн хариуцлагатай менежмент” форумд болон төвийн дарга нар ЦУОШГазар дээр 1 өдрийн, ХААЦУ-ын инженерүүдийн 2 өдрийн сургалтанд тус тус хамрагдсан.

Нийт 95 албан хаагчдын ажлыг бүтэн жилээр дүгнэж ажилд нь үнэлэлт дүгнэлт өгсөн. Хамт олны бүтээлч үйл ажиллагааг дэмжиж ажиллах зорилгоор 2017 оны ажлаараа тэргүүлсэн байгууллагын аврага инженерээр УАҮХ-сан технологич инженер Ж.Ганбаяр, аврага техникчээр УАҮ-гээ хариуцсан ахлах техникч Ц.Оюунгэрэл, аврага өртөөгөөр Манхан цаг уурын өртөөг, аврага Ус судлалын харуулаар Булган-Байтаг техникч Ц.Батсүх, аврага ХАА-н цаг уурын харуулаар Дөргөн техникч Л.Энхжаргал тус тус шалгарч өргөмжлөл, үнэ бүхий зүйлээр шагнаж урамшуулсан. АМДС-ийн инженер Ч.Цэрэнханд, Систем сүлжээний инженер Э.Ганцэцэг, УАҮХ-сан технологич инженер Ж.Ганбаяр, УМ-ийн инженер Б.Норовсүрэн, Ховд өртөөний дарга Ж.Жаргалзаяа, техникч П.Чулуунхүү, П.Энхжаргал, Манхан өртөөний дарга М.Янжмаа, М.Бямбажав, Б.Жавзандулам, УАҮ-гээ хариуцсан ахлах техникч Ц.Оюунгэрэл, Б.Даваабал, Хүний нөөц, байгууллагын архив бичиг хэрэг Г.Нямсансар, Сүлжээний техникч П.Цацралтуяа, Б.Нансалмаа, Э.Ганцэцэг, техникч Б.Нансалмаа, П.Цацралтуяа, Булган-Байтаг ус судлалын харуулын техникч Ц.Батсүх, Дөргөн ХАА-н цаг уурын харуулын техникч Л.Энхжаргал нарыг 18 хүнийг үндсэн цалингийн 10-25 хувиар 3 сараар урамшуулал олгосон. Шинэ жилийн баяраар БОШЛ-ийн техникч Д.Байгалмааг “Ховд хотын төлөө медиаль”-аар, ХААЦУ-ын ахлах техникч Д.Наранхишигийг “Засаг даргын өргөмжлөл”-өөр, Ховд өртөөний техникч П.Энхжаргалыг аймгийн “Хүндэт тэмдэг”-ээр тус тус шагнуулсан.

3.2.2. ЦУОШГ-ын даргын 2017 оны 01 дүээр сарын 12 өдрийн А/07 тоот тушаалаар Систем сүлжээний технологич инженер Э.Ганцэцэгт мэргэшлийн 2 дугаар зэрэг, төвийн даргын 2018 оны 2 дугаар сарын 21-ны өдрийн А/13 тоот тушаалаар ХААЦУ-ын ахлах техникч Д.Наранхишиг, Ховд өртөөний дарга Ж.Жаргалзаяа, сүлжээний техникч Б.Нансалмаа, Н.Түвшинбаяр нарт мэргэшлийн 1 дүгээр зэрэг, УАҮ-гээ хариуцсан ахлах техникч Ц.Оюунгэрэлт мэргэшлийн 2 дугаар зэрэг нөхөн олгосон.

3.2.3 Цаг уурчдын баярын өдрийг тохиолдуулан тус төвд олон жил ажилласан ажилтнуудаа урамшуулж БОШЛ-ийн техникч Д.Байгалмааг аймгийн засаг даргын “Хүндэт өргөмжлөл”, Ус судлалын технологич инженер З.Бахатбол Ховд аймгийн “Хүндэт тэмдэг”, Хэлтсийн дарга бөгөөд,ХААЦУ-ын технологич инженер Ц.Дэлгэр Ховд хотын “Хүндэт тэмдэг”, БОШЛ-ийн инженер С.Жавзанпагма, УМ-ийн инженер Д.Жаргалсайхан нарыг Хас банкны шагналаар, Хэлтсийн дарга бөгөөд УМ-ийн ахлах инженер М.Баярмаа, инженер Б.Норовсүрэн нарыг Ховд нисэх буудлын шагналаар, Ховд өртөөний дарга Ж.Жаргалзаяаг аймгийн БОГ-ын шагналаар тус тус шагнаж урамшуулсан.

3.2.4 Үндэсний их баяр наадам, Ардын хувьсгалын 97 жилийн баяраар техникч Д.Байгалмаа “Хөдөлмөрийн хүндэт медаль”-аар, Мөст өртөөний техникч Ж.Эрдэнэчимэг БО-ны “Тэргүүний ажилтан цол тэмдэг”-ээр, Цэцэг өртөөний дарга Н.Даваадорж ЦУОШГ-ийн “Хүндэт жуух” бичгээр тус тус шагнуулсан.

3.2.5 Тус төвөөс өндөр насны тэтгэвэрт гарсан 22 ахмад ажилтанд Сар шинийн баяраар тавгийн боорцог, Цаг уурын өдөр буюу 03 сарын 23-нд гарын бэлэг,, Ахмадын өдөр буюу 10 сарын 01-нд гарын бэлгүүдээр тус тус хүндэтгэл үзүүллээ.


23

Зураг- Цаг уурчдын баяраар аймаг, орон нутгийн болон хамтран ажилладаг байгууллагуудаас төвийн

ажилчдаас шагнаж урамшуулсан мөн тус төвд он удаан жил ажилласан өндөр настангуудад Сар шинийн болон Ахмадын өдрөөр төвийн зүгээс хүндэтгэл үзүүлж байгаа нь.

4.2.Байгууллагын дотоод ажил бичиг хэргийн хөтлөлт:

УЦУОШТөвийн даргын дэргэдэх зөвлөлийг нийт ажиллагсадын хурлаар хэлэлцүүлэн 7 хүний бүрэлдэхүүнтэй баталж шинжилгээний ажлын талаар болон хүний нөөц, байгууллагын дотоод асуудлыг шийдвэрлэн хамт олондоо тайлагнан ажлаа явуулж байна.

Төвийн даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар шинжилгээний ажлын явцад гарсан ололт, зөрчил дутагдал, цалин хөлс болон мөнгөн урамшууллыг шинэчлэн тогтоох, төвийнболон харьяа салбарт ажиллах боловсон хүчнийг томилох зэрэг тухай бүр тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэж ирлээ.

УЦУОШТөвийн инженер, техникч, ажиглагч нийт 95 хүнтэй хөдөлмөрийн гэрээг байгуулан ажилласан ба гэрээний биелэлт болон 2017 оны ажлыг хэлэлцэж салбар, хүн тус бүрт үнэлэлт өгч байр эзлүүлэн 2018 оны хөдөлмөрийн гэрээг байгуулах чиглэл зааварчилгаа өгч зааврын дагуу холбогдох бичиг баримтыг хийсэн.

УЦУОХШинжилгээний ажлын технологийн сахилгын дүрмийн дагуу өглөө бүр ажлаа хүлээлцэж, холбогдох инженер техникчдэд ирсэн цахилгааныг танилцуулан хариуг өгч ажилладаг.

Сүлжээгээр цахилгаан албан тоот, зааварчилгаа 166 ирсний хариугүй 107, хариутай 59 байсныг бүртгэн авч хэвлэн төвийн даргад танилцуулан холбогдох инженер, техникчдэд хүргэж хариуг нь цаг тухай бүрд нь дамжуулж ажиллалаа.

Шинжилгээний ажилтай холбогдолтой ирж байгаа цахилгаан, албан тоот, мэдээ мэдээллийг хэлтсийн дарга, салбар хариуцсан инженер, ерөнхий технологич нарт хамруулан танилцуулж ажилласнаар ажлын уялдаа холбоо сайжирч асуудлыг шийдвэрлэхэд ач холбогдлоо өгч байна.

ТАВ.ШИНЖИЛГЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨТӨЛБӨРТ АЖЛЫН ХҮРЭЭНД: 5.1.Цаг уурын шинжилгээний ажлын талаар: Харъяа салбарууд болох 9 өртөө, 7 харуул, нарны цацраг судлалын станцын сар бүрийн

шинжилгээний ажлын материалд техник болон шүүмж шалгалтыг хийж сар бүрийн 10, 20-нд мэдээллийн дэд сан, УЦУОСМХүрээлэнгийн ЦУСекторт хүргүүлж ажиллалаа. Сар бүрийн хариу зааварчилгаа өртөө, харуулуудын дарга, техникч нарт цахим хаягаар хүргүүлэн ажилласан.


24

2017 оны жилийн байдлаар салбаруудын алдааны давтагдал, нийтлэг алдаа, салбар бүрийн байнга давтагдаж байсан алдааг засах арга зам талаар дэлгэрэнгүй шүүмж шалгалтын зааварчлага бичиж бүх салбаруудад хүргүүлсэн болно. Автомат станцтай салбаруудын Wind, Ptu-г сар бүр тулгаж ажлын чанар, хяналт хариуцлагыг сайжруулсан.

Мөст, Булган, Мөнххайрхан, Зэрэг, Ховд, Чандмань өртөөний 1985-1988 онуудын шинжилгээний материалд хяналтын шалгалт хийж УЦУОСМХүрээлэнгийн ЦУСектортын инженер Пүрэвдоржид цахим хэлбэрээр хүргүүлсэн. Өртөө, харуулуудын алсын барааны харагдацын тэмдэгтүүдийн зураглалыг хийж ЦУОШГазрын мэргэжилтэн Г.Амгаланд хүргүүлэв.

Мөнххайрхан өртөөнд агаарын будангийн зэргээр алсын барааны харагдацыг тодорхойлох ажлын дахин хийв.

Бүх өртөө, харуулуудын цаг уурын ажиглалтын талбайн 4 талаас авсан зураглалыг УЦУОСМХүрээлэнгийн ЦУСектортын инженер Пүрэвдоржид явуулав.

Автомат станцын заавар дүрэм судлаж ажилдаа мөрдлөг болгон ажилласан судалгаа хийв. Харъяа салбаруудын цаг уурын шинжилгээний ажлын тайлан ЦД-5 дэвтэр 80ш, ЦД-1 дэвтэр

216 ш, харуулын ЦД-7 дэвтэр 84ш мөн термолент 3285ш, гигролент 3285ш, плювографийн лент-48ш, барографийн лент-432ш бусад материалуудад шүүмж шалгалт хийж хугацаанд төвд хүргүүлж шалган зааварчлуулж ажилласан. Ажиглалтын чанар 93.90 хувь буюу өнгөрсөн оны дүнгээс 0.24 хувиар, тайлангийн ирц 99.99 буюу 0.03 хувиар, хөтөлбөрийн биелэлт 99.87 буюу 0.29 хувиар, мэдээ зохиолт 97.93 буюу 0.39 хувиар тус тус ахисан . Жилийн нийлбэр дүн 97.96 хувь буюу өмнөх оноос 0.65 хувиар тус тус ахисан.

2018 оны цаг уурын өртөөний жилийн эцсийн дүн

№

Өртөөний нэрс

х

м/б

а

а/ч

М

м/з

Дундаж

Байр

2017 он

Өсөлт, бууралт

1 Байтаг 100 100 95.83 99.00 98.71 6 97.67 1.04 2 Дунд-ус 100 100 96.92 99.83 99.19 3 98.52 0.67 3 Мөст 100 100 96.92 99.50 99.11 4 98.21 0.9 4 Манхан 100 100 98.17 100 99.54 2 99.21 0.33 5 Зэрэг 100 100 98.17 100 99.54 2 98.80 0.74 6 Мөнххайрхан 100 100 96.92 99.33 99.06 5 97.97 1.09 7 Чандмань 100 99.92 95.25 95.75 97.73 7 96.86 0.87 8 Цэцэг 100 99.67 92.67 96.33 97.17 8 94.76 2.41 9 Ховд 100 100 99.0. 100 99.75 1 99.61 0.14

Дундаж 100 100 96.36 98.86 98.87 97.96

2018 оны цаг уурын харуулын жилийн эцсийн дүн

д/д

Харуулын нэрс

т/и

х/б

а/ч

м/з

Дундаж

Байр

2017 он

Өсөлт, бууралт

1 Үенч

100 100 96.42 99.08 98.88 2 98.07

0.81 2

Дөргөн 100 100 97.83 99.17 99.25 1 98.65 0.6

3 Мянгад

100 99.75 91.08 98.25 97.27 3 97.86 0.59 4

Дарви 100

99.58 89.5 97.58 96.67 4 96.65 0.02 5 Эрдэнэбүрэн

100 100 86.25 94.25 95.13 7 94.38 0.75

6 Алтай 99.83 99.17 88.17 95 95.54 6 94.88 0.66

7 Дуут 100 99.58 90.83 95.67 96.52 5 96.08 0.44

Дундаж 99.98 99.73 91.44 97.00 97.04 96.65

Судалгааны ажил: Булган, Үенч, Алтай сумуудын уур амьсгалын зарим элементээр судалгаа хийж Ховд аймгийн Алтайн өвөр говийн бүс нутгийн уур амьсгалын өөрчлөлт сэдвээр Баян-өлгий аймагт болсон эрдэм шинжилгээний бага хуралд илтгэл тавьж хэлэлцүүлсэн. Сүүлийн 4 жилийн нэгдсэн дүнг графикаар харуулав.


25

5.2. ХААЦУ-н шинжилгээний ажлын талаар: 2018 онд ХАА-н цаг уурын ажлыг батлагдсан хөтөлбөрийн дагуу ажиглалт судалгааны ажлыг

цаг уурын 9 өртөө, ХАА-н цаг уурын 7 харуулд бэлчээрийн, Байтаг өртөөнд таримал ургамлын үзэгдэл зүйн ажиглалт, бэлчээрийн зонхилох хөнөөлт шавьж, мэрэгчдийн ажиглалт, бэлчээрийн төлөв байдлын ажиглалт, Ховд өртөөнд бэлчээрийн талбайн хөрсний чийгшлийн ажиглалтыг автомат багажаар, өвлийн цасны явуул судалгааны ажиглалт зэрэг ХАА-н цаг уурын хөтөлбөрт ажлууд хийгдэхээр хөтөлбөрт тусгагдсанаар ХХ-2б-84 ш, мэрэгчдийн голомт нутгийн зураглал 16 ш, ХД-1-54ш, ХД-1а-42ш, ХД-2-4ш, ХД-7а-4ш, ХД-7б-112ш, ХД-5 сан 9 сарын санг 10 хоног, сараар архивласан, ХД-8-84 ш нийт 409 ширхэг дэвтэр тайланд техникийн болон онолын шалгалт хийж сан үүсгэн төвд хугацаанд нь тайлангаа сүлжээгээр, бэлчээрийн болон таримал ургамлын хатаамлыг шуудангаар хүргүүлж ажилласан. Хөрсний чийгийн автоматын ажиллагаанд болон мэдээний бүрэн байдал, 10 хоногийн мэдээг авсан, сүлжээгээр хугацаандаа тавигдаж байгаад хяналт тавьж ажиллав.

Агродундаж мэдээг салбарын ахлах техникч 36 удаа хүлээн авч мэдээний үнэн зөвд хяналт тавьж, цаг хугацаанд нь төвд сүлжээгээр дамжуулан ажилласан. Агродундаж мэдээг ЦУОШГ-аас шинээр хэрэгжүүлж байгаа шинэ программаар мэдээг дамжуулах ажлыг туршилтын байдлаар бүх салбарууд 10 дугаар сарын 1-ээс эхлэн ажиллаж байна.

Жилийн байдлаар өртөө харуулуудаас ирдэг бүх төрлийн тайлангуудаас харахад өртөө харуулын тайлан мэдээ цаг хугацаандаа ирсэн боловч 2 салбар 1 удаа тухайн сард ирүүлэх тайлангаа ирүүлэхгүйгээр 3-7 хоног хугацаа хоцроосон байна.

Харъяа салбаруудын ХААЦУ-ын бүх төрлийн шинжилгээний ажиглалтуудад сар бүр техник болон шүүмж шалгалт хийж ажлыг нь шинжилгээний ажил дүгнэх журмаар дүгнэж 2018 оноос хариу зааварчилгааг цахим байдлаар хүргүүлж, сар бүр өртөө харуулуудын ажлыг дүгнэж ажилласан.

Салбаруудын ХААЦУ-ын 2018 оны шинжилгээний ажлын дүн

д/д

Салбаруудын нэрс

Жилийн эцсийн нэгдсэн дүн

2018 оны ерөнхий

дүн

Байр 2017 оны ерөнхий

дүн

Ахиц бууралт

т/и х/б а/ч м/з

1 Ховд 100 100 99.0 99.8 99.7 I 99.85 -0.15

2 Булган 100 100 95.9 98.1 98.45 VI 98.48 -0.03

3 Зэрэг 100 100 94.9 98.0 98.23 VII 98.2 +0.01

4 Мөнххайрхан 100 100 96.0 99.4 98.85 V 95.13 +3.72

5 Чандмань 100 100 94.0 96.5 97.63 VIII 98.73 -1.1

6 Мөст 100 100 97.7 99.3 99.25 II 98.73 +0.52

7 Манхан 100 100 97.9 98.0 98.98 IV 99.18 -0.2

8 Цэцэг 100 100 91.3 91.4 95.68 IX 97.08 -1.4


26

9 Дунд-ус 100 100 98.3 97.8 99.03 III 99.03

10 Алтай 100 95,0 93.8 96.8 97.3 VII 94.83 +2.47

11 Дарви 100 100 93.8 97.8 97.9 VI 98.15 -0.25

12 Дуут 100 100 94.4 97.6 98.0 V 98.58 -0.58

13 Дөргөн 100 100 97.4 99.2 99.15 I 99.13 +0.02

14 Мянгад 100 100 96.1 98.0 98.53 III 98.73 -0.2

15 Үенч 100 100 96.1 98.2 98.58 II 98.63 -0.05

16 Эрдэнэбүрэн 100 100 95.6 97.4 98.25 IV 98.55 -0.3

дундаж

ХААЦУ-ын салбараас гаргадаг өнгөрсөн хугацааны 10 хоног, сар, улирал, жилийн тойм мэдээ

болон цаг үеийн шаардлагатай мэдээ мэдээллийг тогтмол гаргаж аймаг, сумдын удирдлагууд, аж ахуй нэгж байгууллага, малчид тариаланч, ард иргэдэд тогтмол үйлчилж ажиллахын зэрэгцээ байгууллагын www.tsag-agaar.mn/khovd aimag вэб сайтад 2018 онд 49 ширхэг тойм мэдээг байршуулж ажилласан байна. 5.3. Ус судлалын шинжилгээний ажлын талаар :

Шинжилгээний хөтөлбөрт ажил хэвийн явагдаж ирсэн. 2017 оны урсацыг бодож, 2018 оны 04-р сарын 08-нд төвд хугацаанд нь хүргүүлж ажилласан. Харъяа 11 салбараас усны түвшин булингарын ажиглалтын мэдээ, өнгөрөлтийг хүлээн авч шүүмж шалгалт хийж тогтоосон хугацаанд төвд хүргүүлсэн.

2018 оны жилийн эцсийн байдлаар

11

Түвшний мэдээ 1407-1405 99.8%

22

Дамжсан мэдээ 1407-1405 99.8%

33

Хэмжвэл зохих өнгөрөлт 404-404 100%

44

Химийн сорьц 49-49 -

55

Биологийн дээж 55-55 100 %

6 Техник шалгалтын дүн 99,2 %


27

6

77

Шүүмж шалгалтын дүн %

Тайлбар:Түвшний 2 мэдээ тасарсан нь 2018 оны 11 р сарын 11-нд Буянт Ховд, Ховд Мянгад

ус судлалын харуулын мэдээ ус судлалын сервэрт ороогүйгээс болсон. Учир нь ус судлалын цахим хаягт 8,9 р бүлгийг 80000,90000 гэж өгсөнөөс мэдээ ороогүй.

Салбаруудын дүнг авч үзвэл: 2018 оны дүнг 2017 оны дүнтэй харьцуулж харахад Буянт-Ховд 0.15% ахисан, Ховд-Мянгад 0.09% ахисан, Булган-Байтаг 0,04% буурсан, Дундцэнхэр-Мөнххайрхан 0,19 % ахисан, Бодонч-Алтай 0,1% буурсан, Үенч-Үенч 1,14% ахисан, Хар-Ус-Дөргөн 0.26% буурсан, Долооннуур-Мөнххайрхан 0,82% ахисан, Төгрөг Манхан 0,23% буурсан, Чоно Харайх Дөргөн 0,38% буурсан, Улаан амны гол Эрдэнэбүрэн 0,06% буурсан тус тус үзүүлэлттэй байна.

Салбаруудаас 1, Булган Байтаг 99,76% 2, Буянт Ховд 99,67% 3, Бодонч Алтай 99,62%-тай бусад салбаруудаа тэргүүлэн

ажиллаж байна. Өнгөрөлт хэмжилт: Энэ онд хэмжвэл зохих 404 өнгөрөлт хэмжихээс 404-н өнгөрөлт

хэмжиж 100%-н төлөвлөгөөт өнгөрөлт бүрэн хийгдсэн. Хими болон биологийн сорьц: Усны химийн сорьцын хувьд 49 сорьц ирэхээс 49 ирсэн.

Биологийн сорьцны хувьд 04-р сараас сорьц авч эхлэх бэлтгэл ажлаа хангаж, биологийн сорьцны сав, стандарт хаяг, 98%-н спирт зэргийг харуулуудад хувиарлан хүргүүлж ажилласан. Усны биологийн 55 ширхэг сорьцыг төлөвлөгөөний дагуу хүлээн авч, төвд цаг хугацаанд нь явуулсан. Энэ жилээс замгийн сорьц төвд явуулахгүй бичиг ирсний дагуу замгийн сорьц явуулаагүй.

Багаж тоног төхөөрөмжийн талаар: Бүх харуулуудад УД-1, УД-2 дэвтэр хувиарлан оны эхэнд хүргүүлсэн. Шалган туслах ажил хийх бүрдээ харуулын вертушик, туйван, термометр зэрэг багажуудыг шалгаж байсан. Төгрөг Манхан ус судлалын харуулын техникч Д.Жаргалмаа өнгөрөлт хэмжих үедээ ГР21 вертушикын сэнсийг голын усанд урсгаж алдсан. Үүнийг ЦУОШГазрын мэргэжилтэн Д.Батхүүд мэдэгдэж, цаашид засах арга хэмжээ авч ажилласан.

Мөн УХ-2А,УХШ-1 хүснэгтэнд шивж, хөндлөн огтлолын зураглал хийж, сар бүрийн 25-нд Гадаргын усны судалгааны хэлтэст сүлжээгээр хүргүүлж ажилласан. 2017 оны УД -1, УД -2 дэвтрийг ,,Реки Режим,, программд шивж, дуусгасан. 2018 оны 06 дугаар сарын 13-аас 08 дугаар сарын 05-ны хооронд Буянт, Булган, Ховд,Үенч голууд үерийн түвшингээс болон үерийн аюултай түвшингээс давж үерлэсэн.Усны түвшин хамгийн ихдээ Ховд голд 316 см буюу ҮАТ- ээс 76см-ээр, Булган голд 342см буюу ҮТ-ээс 12см-ээр, Буянт голд 355см буюу ҮТ-ээс 35см, Үенч голд 153см буюу ҮТ-ээс 13см тус тус давж үерлэсэн. Тухай бүр усанд ажиллах аюулгүйн үйл ажиллагааны зааварчилгаа өгч, ажлын аюулгүй байдлыг хангуулсан.

Буянт, Ховд, Булган,Үенч голууд үерийн болон үерийн аюултай түвшнээс давсан тухай бүрт үерийн сэрэмжлүүлэг мэдээг 13 удаа, мөс цөмрөх аюулаас сэрэмжлүүлэг мэдээ 8 удаа зохиож, өөрийн веб сайтад тавих буюу ОБГ-т мэдэгдэж, Аймаг, орон нутагт үерийн сэрэмжлүүлэг мэдээ мэдээллээр үйлчилж байсан.Гарсан сэрэмжлүүлэг мэдээг өөрийн биеэр Ховд, Жаргалант телевизүүдэд хүргэж өгч, зарлуулж мөн ,,Масс мессеж,, -ээр тухай бүр нь төв орон нутагт үйлчилж байсан. Усны тогтмол мэдээ зөв дамжсан эсэхэд 2,4,6,10,11 дүгээр саруудад хяналт тавьж ажилласан.

УС СУДЛАЛЫН САЛБАРУУДЫН 2018 ОНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АЖЛЫН ДҮН

д/д

Харуулын

нэр

т/б

а/ч

м/б

т/и

Би

ол

оги

йн

со

рь

цы

н

дүн

Дүн

Байр

2017

оны

дүн

өсө

лт

буур

ал

т

1

Буянт-Ховд 99.85 100 99.20 100 99.28 99.67 II 99,52 +0.15

2

Ховд-Мянгад 99.85 99.92 98.42 100 99.36 99.51 IV 99,42 +0.09

3

Булган-Байтаг 100 99.82 99.5 100 99.46 99.76 I 99,80 -0.04

4

Дундцэнхэр-

Мөнххайрхан 100 99.64 98.13 100 99.50 99.45 V 99,26 +0.19

5 Бодонч-Алтай 100 99.58 99.0 100 99.50 99.62 III 99,72 -0.10


28

5.4. Мөстөл судлалын ажлын талаар:

Мөстөл судалын хавтгайд байрлах автомат станцын багаж тоног төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг шалгах, тоололт авах, мөсний зузаан, нягтыг тодорхойлох, хэмжих зэрэг ажлуудыг төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу 6-10 сарын хооронд 10 хоног тутамд хийдэг, дээрх хэмжилтүүдын эхний хэмжилт, 06-р сарын 10-нд хийгдэж эхэлсэн. Мөстлөөс эх авсан голуудад планктон, амьтан ургамлын дээжийг шинжилгээнд хамруулж ажиллалаа.

Цэвдэг судлалын Цэцэг нуурын хэмжилтүүдыг 2018 оны 07-р сарын 22-нд, 08-р сарын 17-ны өдөр, Наранхайрхан уулын энгэрт байрлах цэгийн хэмжилтийг 2018 оны 08-р сарын 08-ны өдөр тус тус хуулан авсан. 2018 оны 07 сарын 15-ны өдрөөс 07 сарын 22-ны хооронд УСС-ын Эрхлэгч Х.Пүрэвдагва Ус судлалын инженер З.Бахатбол нарын хамт Эрдэнэбүрэн сум, Цамбагарав Улаан-Ам ус зүйн харуул, Мөнххайрхан сум Мөнххайрхан уул, Долоон-нуур ус зүйн харуул, Цэцэг сум, Сутай хайрхан зэрэг газруудын автомат станцын мэдээ хуулах, шонгуудын тоололт авах, Цасны нягт, Цасны зузаан хэмжих, Ус зүйн харуул дээр хөндлөн зүсэлт, өнгөрөлт хэмжих, GPS-ээр шонгийн өндөр хэмжих, Шалгалт хийх зэрэг ажлаар явж ирсэн.

Зураг- Цамбагарав уулын мөстлийн хавтгайн шонгийн байрлал

2018 ОНЫ ХЭМЖИЛТ, ХАЙЛАЛТ

1-р шон 2-р шон 3-р шон 4-н 1 4-н 2 4-н 3 5-н 1 5-н 2 6-р шон

6

Үенч-Үенч 99.92 99.58 95.2 100 99.0 98.74 X 97,60 +1.14

7

Хар-Ус Дөргөн 100 99.0 98.0 98.92 98.86 98.96 IX 99,22 -0.26

8

Улаан ам-

Эрдэнэбүрэн 100 99.0 97.22 100 99.86 99.22 VII 99,28

-0.06

9

Долооннуур-

Мөнххайрхан 100 98.73 95.55 98.83 99.50 98.52 XI 97,70

+0.82

10 Чоно-Харайх-

Дөргөн 100 99.45 97.64 99.83 99.06 99.20 VIII 99,58 -0.38

11 Төгрөг-Манхан 100 98.92 98.27 100 99.86 99.41 VI 99,64 -0.23

12 Ховд өртөө 99.96 99.42 97.83 99.78 99.38 99.28 99,16 +0.12

Цамбагарав, Улаан-

1

3 4

5 6 шон

5

4

4-3

Авт2


29

2017-2018 ОНЫ ЦАСНЫ ХАЙЛАЛТ

5.5. Урьдчилан мэдээлэх салбарын шинжилгээний ажлын талаар:

Хөтөлбөрт ажлыг бүрэн биелүүлж ажиллахын тулд ЦУОШГ-ын УМХ-ийн УМСектор, НЦУТ-өөс өгсөн заавар зөвлөмжтэй тухай бүр танилцаж аймаг орон нутгийн удирдлага, малчид ард иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагуудад шаардлагатай мэдээ мэдээллээр үйлчилснээс гадна, ИНЕГ-тай хийсэн ерөнхий гэрээний дагуу аймгийн нутаг дэвгэрт нислэг үйлдэж буй дотоод, гадаадын агаарын хөлгүүдийн аюулгүй ажиллагааг хангаж ажиллах зорилгоор нислэгт холбогдолтой мэдээ мэдээллүүдийг цаг хугацаанд нь шуурхай дамжуулан ажилласан байна.

Орон нутгийн Ховд, Жаргалант, Эко телевизүүдэд 5 хоногийн зурган мэдээ, 7 хоногийн төлөв, Ховдын мэдээ сонинд Хүйтний болон дулааны улирлын төлөв, сарын урьдчилсан мэдээ, үүнээс гадна цаг агаарын анхааруулга, Сэрэмжлүүлэг, УСМэдээг аймгийн удирдлага, ард иргэдэд цаг хугацаанд дамжуулахаас гадна холбогдох интернетийн сүлжээ болон өртөө, харуулуудын техникч нараар дамжуулан орон нутагт хүргүүлэн ажиллаж байна.

Орон нутгийн Жаргалант, Ховд, Олон ястны телевизүүдээр 5,7 хоногийн болон сар, улирлын урьдчилсан мэдээгээр мэдээлэл хийсэн.

Мөн хүйтний улиралд буюу 1-3 саруудад орон нутгийн удирдлагуудын гар утсанд агаарын бохирдлын мэдээг “Багц мессеж”-ээр цаг хугацаанд нь дамжуулсан.

1 2 3 4.1 4.2 4.3 5.1 5.2 6

2017

2018

0

5

10

15

200

20

40

60

80

100

120

VI.

1

VI.

5

VI.

9

VI.

13

VI.

17

VI.

21

VI.

25

VI.

29

VII

.3

VII

.7

VII

.11

VII

.15

VII

.19

VII

.23

VII

.27

VII

.31

VII

I.4

VII

I.8

VII

I.1

2

VII

I.1

6

VII

I.2

0

VII

I.2

4

VII

I.2

8

P,ММ

ТҮВ

ШИ

Н

Мөстөл судлалын харъяа Долоон-нуур ус зүйн харуулын 2018 оны 6-9 сарын усны түвшин, Тунадас

тунадас2018 Түвшин2018

0

5

10

15

200

20

40

60

80

100

120

VI.

1

VI.

5

VI.

9

VI.

13

VI.

17

VI.

21

VI.

25

VI.

29

VII

.3

VII

.7

VII

.11

VII

.15

VII

.19

VII

.23

VII

.27

VII

.31

VII

I.4

VII

I.8

VII

I.1

2

VII

I.1

6

VII

I.2

0

VII

I.2

4

VII

I.2

8P,ММ

ТҮВ

ШИ

Н

Мөстөл судлалын харъяа Улаан-Ам ус зүйн харуулын 2018 оны 6-8 сарын усны түвшин, Тунадас

тунадас2018 Түвшин2018


30

Тус салбар нь 2018 оны байдлаар нарийвчилсан урьдчилсан мэдээ-365 удаа зохиож таарц 96,7 хувь, хоногийн урьдчилсан мэдээ-365 удаа зохиож таарц-95,0 хувь, бүх сумдаар 5 хоногийн зурган урьдчилсан мэдээ-365 удаа, 7 хоногийн урьдчилсан төлөв мэдээ-52 удаа, сарын урьдчилсан 12 удаа, хүйтний болон дулааны улирлын урьдчилсан төлөв-4, анхааруулга зөвлөмж мэдээгээр 36 удаа тус тус гаргаж улс ардын аж ахуйн байгууллага, ард иргэдэд үйлчилсэн байна.

Үүнээс гадна хоногийн тойм мэдээ 365 удаа, 7 хоногийн тойм 52 удаа, 5 хоногийн урьдчилсан мэдээ бүх сумдаар бичвэр байдлаар-365 удаа, цаг агаарын муудалтын дараахь түүвэр судалгаа 2 удаа хийснээс гадна 2018 оны аюултай үзэгдлийн судалгаа хийж УМСекторт хүргүүлсэн.

Хоногийн урьдчилсан мэдээ дамжуулалт 100 хувь, нарийвчилсан урьдчилсан мэдээ дамжуулалт 99,6 хувь, цаг агаарын аюултай үзэгдэл 5 удаа, гамшигт үзэгдэл 9 удаа ажиглагдаж 100 илрүүлж ажиллалаа. Цаг агаарын 5 хоногийн урьдчилсан мэдээг 17 сумаар өдөр бүр гарган серверт оруулахаас гадна 16 сумдын мэдээг сар бүрийн 6-нд ONS программаар дүгнэн сүлжээнд байршуулж, УМСектороос ирүүлсэн заавар зөвлөмжийг ажилдаа мөрдөн ажиллаж байна.

Мөсний болон үер усны сэрэмжлүүлэг мэдээг Ус судлалын инженер, техникчтэй хамтран 4-6 удаа бичиж Багц мессежээр дамжуулсан байна.

Цаг агаарын хагас хоног болон хоногийн урьдчилсан мэдээ, сарын урьдчилсан мэдээ, 7 хоногийн болон улирлын төлөв, тойм, анхааруулга, сэрэмжлүүлэг мэдээг oрон нутгийн удирдлагуудад бичгээр болон цахим хаягаар, ард иргэдэд өртөө, харуулуудын техникч нараар дамжуулан бүх сумдын удирдлага, багуудад цаг хугацаанд шуурхай хүргэж байлаа. Дээрх мэдээ мэдээллийг өдөр бүр 14-17 цагийн хооронд www.khovd.tsag-agaar.gov.mn вэб сайтад байршуулж байснаас гадна 7 хоногийн төлөв, тойм, анхааруулга мэдээг аймгийн онцгой байдлын хэлтэст тухай бүр бичгээр болон цахим хаягаар хүргүүлж байв.

Үүнээс гадна сарын урьдчилсан мэдээ, Дулааны болон хүйтний улирлын төлөв мэдээ, 7 хоногийн урьдчилсан төлөв мэдээ зэрэг мэдээ мэдээлүүдийг гарсан тухайд нь нийт 35-38 цахим хаягаар дамжуулж байна.

Энэ онд өртөө, харуулуудаас нийт 350 аюул, агаар мэдээ, Байтаг, Ховд, Зэрэг станцуудаас 10 хоногийн болон сарын климат мэдээ 36 удаа тус тус хүлээн авч хянан төвд дамжуулсан байна.

2018 оны ажлын дүнг 2017 оны дүнтэй харьцуулан хүснэгтээр гаргавал:

Үзүүлэлт 2018 он 2017 он Ахиц бууралт

Хоногийн урьдчилсан Хот орчим 95,0 94,7 +0,3

Нарийвчилсан мэдээ Хот орчим 96,7 97,0 -0,3

нарийвчилсан мэдээ дамжуулалт 99,6 100 -0,4

Хоногийн мэдээ дамжуулалт 100 100 -

Дундаж 97,8 97,9 -0,1

УСМ болон СМ-ний таарц 97,1 87,6 +11,5

УСМ болон СМ-ний Онч 100 100 -

АҮ,ГҮ-г урьдчилан илрүүлсэн байдал 100 100 -

Дундаж 99,0 91,6 +7,4

Аюул агаар мэдээний дамжуулалт, 100 100 -

Аюул агаар мэдээний чанар 100 99,6 +0,4

Дундаж 100 99,8 +0,2

Климат мэдээний чанар 99,9 99,9 -

Нийт дундаж 99,2 97,3 +1,9

УМСалбарын ажлыг өмнөх онтой харьцуулахад нарийвчилсан урьдчилсан мэдээний таарц, нарийвчилсан мэдээ дамжуулалт 0.3-0.4 хувиар буурсан, бусад мэдээ 0.2-11.5 хувийн өсөлттэй ажилласан байна.

http://www.khovd.tsag-agaar.gov.mn/


31

Орон нутгийн мэдээлэл үйлчилгээний ажлын талаар Сар бүр өртөө, харуулуудаас мэдээлэл үйлчилгээний ажлын тайланг хүлээн авч нэгтгэн

УСУАХ-т хүргүүлж байсан.

Салбарын нэр

Үй

лчил

гээни

й

тогт

мол

жил

т

Үй

лчил

гээни

й х

үрээ

АҮ, Б

ГҮ-э

эс

сэрэм

жл

үүл

сэн

байд

ал

Дундаж

Ховд 100 100 100 100

Булган 100 100 100 100

Зэрэг 100 100 100 100

Мөнххайрхан 100 100 100 100

Чандмань 100 100 100 100

Мөст 100 100 100 100

Манхан 100 100 100 100

Дунд-Ус 100 100 100 100

Цэцэг 100 100 100 100

Алтай 100 98 100 99.33333333

Дарви 100 96 100 98.66666667

Дуут 100 100 100 100

Мянгад 100 100 100 100

Үенч 100 100 100 100

Эрдэнэбүрэн 100 100 100 100

Дөргөн 100 100 100 100

100 99.625 100 99.875

5.6. Нисэхийн цаг уурын үйлчилгээний ажлын талаар:

Энэ 2018 онд орон нутгийн агаарын шугамд нислэг үйлдсэн үндсэн 296 нислэг, бэлтгэл буудлын 1454, нислэгийн чиглэлийн урьдчилсан /Ни-5/ мэдээ 314, буудал орчмын бодит мэдээ METAR 3282, SPECI 216, буудал орчмын урьдчилсан мэдээ-TAF 1247, районы урьдчилсан мэдээ 591, аэродромын урьдчилсан мэдээ-365, Airmet мэдээ-11, суултын урьдчилсан мэдээ-3, зурвасын гадаргын байдлын мэдээ 2 удаа тус тус зохион дамжуулж нислэгийн цаг агаарын мэдээний хангалт хийж үйлчиллээ. Мөн нисэх багаас борт мэдээ 8 удаа авч урьдчилсан мэдээнд ашигласан байна.

Нисэх буудлын удирдлага, нислэгийн удирдагчийн хүсэлтээр 5 хоногийн цаг агаарын урьдчилсан мэдээ, 7 хоногийн төлөв мэдээгээр тухай бүр үйлчилж, цаг агаар муудан буудлын минимумаас цаг агаарын үзэгдэл доош орсон үед олшруулсан ажиглалт SPECI-216 удаа зохион шуурхай үйлчилж, шаардлагатай үед утсаар аман зөвлөгөө өгч ажиллав.

НЦУТ-ийн холбогдох инженерүүдээс утсаар болон электрон шуудангаар 15 удаа заавар зөвлөлгөө авч ажиллав.

Өдөр бүрийн нислэгийн мэдээний хангалт, дамжуулалтанд тухайн өдрийн ээлжийн синоптик инженерүүд хяналт тавьж ажилласан бөгөөд 7 хоногийн 1,4 дэхь өдрүүдэд TAF, METAR мэдээний алдааг шалгаж сүлжээгээр явуулсан ба 7 хоногийн төлөв мэдээг нислэгт зориулан Ховд хот орчмоор гаргаж Даваа гараг бүрийн 09 цагаас өмнө байршуулж байна.

НЦУТ-өөс өгөгдсөн үүрэг даалгаврын хариуг тухай бүр өгч байсан болно. Дээрхи нислэгийн үйлчилгээг нисэхийн үйлчилгээний техникч нараар дамжуулан өгч

байна. 2018 онд гарсан нислэгийн саатал хүснэгтээр харуулбал

№

Чиглэл

Онгоцны дугаар марк

Хаана саатсан

Саатсан шалтгаан

Зохиосон мэдээний

Мэдээ зохиосон


32

таарц инженер

1 ZMUB-ZMKD III/31

MNG-83 FO-50 JU8251

ZMUB буцсан

Салхитай, салхины хурд -70 хувь

Таараагүй Ж.Батцэцэг

2 ZMUB-ZMKD X/19

MML-121 ATR72-500 JU8802

ZMUB буцсан

АБХ-73,08 Таараагүй Б.Норовсүрэн

Энэ онд цаг агаараас шалтгаалсан 2 удаагийн нислэгийн саатал гарсан ба салхины хурд,

алсын барааны харагдацаар мэдээ таараагүй байна.

2018 оны нислэгийн цаг агаарын мэдээний хангалтын дүн

Д/д Дүгнэх үзүүлэлтүүд 2017 он 2018 он Ахиц, бууралт

1 Шуурхай үйлчилгээ 98,2 98.4 +0.2

2 Урьдчилсан мэдээний таарц 96,6 96,65 +0.05

3 Мэдээ зохиолтын чанар 98,5 99,0 +0.5

4 Шуурхай зохицуулалт 100 100 -

Нийт дундаж дүн 98,3 98.39 +0.09

Нислэгийн цаг агаарын хангалтын ажлын дүнг 2017 оны дүнтэй харьцуулахад шуурхай үйлчилгээ 0.2 хувиар буурсан, бусад үзүүлэлт 0.05-0.5 хувиар тус тус өссөн үзүүлэлттэй байна.

5.7. Холбоо сүлжээний ажлын талаар: Энэ 2018 онд цаг уурын 9 өртөө, ХАА-н цаг уурын 7 харуул ус судлалын байнгын мэдээлэлтэй

7 харуулаас мэдээ мэдээллийг шуурхай хүлээн авч дамжуулж ажиллалаа. Төлөвлөгөөт хөтөлбөрийн дагуу 8 хугацааны синоптикийн мэдээ 26280 хүлээн авч дамжуулахаас 26280 мэдээ дамжиж мэдээ дамжуулалт 100%-тай байна. ХАА-н цаг уурын харуулын 7665 мэдээ хүлээн авч дамжуулахаас 7665 мэдээ хүлээн авч дамжуулан 100%-тай ажилласан. Энэ жилд тусгай горимын мэдээ ажиглагдаагүй болно.

Нийт мэдээ дамжуулалтын дүнг хүснэгтээр харуулбал:

Д/д Мэдээний төрөл Төлөвлөгөө Биелэлт Хувь

1 8 Хугацааны синоптик мэдээ 26280 26280 100

2 ХАА-н цаг уурын харуулын мэдээ

7665 7665 100

3 Усны мэдээ 1407 1407 100

4 Цацрагийн мэдээ 2524 2524 100

5 Агро мэдээ 576 576 100

6 Бохирдолтын мэдээ 2054 2054 100

7 Климат мэдээ 60 60 100

8 ХУМэдээ 365 365 100

9 ХНМэдээ 365 365 100

10 Аюул агаар мэдээ 209 127 100

11 Цахилгаан албан тоот 126 166 100

12 Нийт дүн 20546 20546 100

Сүлжээгээр нийт 20546 мэдээ дамжиж, хугацаандаа 20546 мэдээ дамжсан бөгөөд, хугацаа

хоцорч дамжсан мэдээ байхгүй. Сүлжээгээр цахилгаан албан тоот, зааварчилгаа 166 ирснийг бүртгэн авч хэвлэн төвийн даргад

танилцуулан холбогдох инженер, техникчдэд хүргэж хариуг нь цаг тухай бүрд нь дамжуулж ажиллалаа. Энэ 2018 оны дүнг 2017 оны дүнтэй харьцуулахад өсөлт бууралтгүй байна. Засвар үйлчилгээ: Холбоо сүлжээний салбар, УСС-н инженер, техникч, ХХХТХ инженер, АМДСан, Радарын инженер, Цаг уурын инженер, Бичиг хэрэг, Манхан, Цэцэг, Чандмань, өртөөний шивэлтийн РС, Ховд, Мөст, Зэрэг, Манхан өртөөний AWS-н РС-г тус тус форматлаж холбогдох программууд шинэчлэн суулгаж хүлээлгэн өгсөн. Манхан өртөөний шивэлтийн компьютерийн тэжээлийн блок шатсаныг 35000 төгрөгний сэлбэг авч зассан. Дунд-Ус өртөөний автомат станцын конверторын тэжээлийн залгуур шатсаныг 5000 төгрөгөөр орлох залгуурыг авч хийсэн. АМДСангийн UPS-н баттерей сольсон. УСС-н техникч, АМДСан, Мөстөл Судлал, БОШЛ-д мауз, Холбоо сүлжээний салбарт гар тус тус шинээр авч өгсөн.

Сүлжээ ашиглалтын талаар: Холбооны сүлжээгээр мэдээлэл солилцох ажлын шуурхай тасралтгүй байдлыг хангахын тулд тоног төхөөрөмжийн ажиллагаанд хяналт тавьж компьютерийн техник хангамж болон програм хангамжийн системд гарах саатал, зөрчлийг шуурхай засч арилган,


33

сүлжээний үйл ажиллагааг 100% хүргэж ажиллалаа. Мөн шилэн кабелийн хэвийн ажиллагаанд хяналт тавьж ажилласан бөгөөд гэмтэл гарсан тохиолдолд холбогдох газарт шуурхай мэдээлж засуулах арга хэмжээг авч ажилласан. Тог тасарсан тухай бүрд нь UPS болон хурын шимийн моторыг асааж хэвийн ажиллагааг хангаж ажилласны үр дүнд хоцорсон мэдээ байхгүй болно.

5.8. Байгаль орчны шинжилгээний лабораторийн ажлын талаар:

БОХЗТЛабораториос ирүүлсэн зааварчилгаа зөвлөмж аргачлалын дагуу 2018 оны 05 дугаар сарын 16 нд техникч нар шинжилгээг агаарын чанарын хяналтын дээжинд NO2, SO2, Усны хяналтын дээжинд NH4, NO2, PO4, NO3, SO4 тодорхойлж дүнг боловсруулан БОХЗТЛ-д хүргүүлж үнэлэлт дүгнэлт авлаа.Агаарын чанарын хяналт маш сайн дүгнэлт, усны чанарын хяналт 99%-тай хийгдсэн.Мөн 2018 оны 11 дүгээр сарын 16 нд БОХЗТЛ-с ирүүлсэн аргачлалын дагу усны чанарын хяналтын шинжилгээг 100 %-н чанартайгаар хийж гүйцэтгэн ажиллалаа. Бодис урвалжийг дуусах бүрт бэлтгэж коэфцентийг тогтоож, шалгах ажлыг тухай бүр нь хийж БОХЗТЛабораторийн инженерүүдэд шалгуулан зааварчилгаа авч ажиллаж байна. Энэ онд хяналтын дээжийг Буянт- дээд, Буянт-доод цэгээс зэрэгцээ 5,9 сард авч шинжилгээ хийж өөрийн лабораторийн урвалж уусмалын чанар, шинжилгээний ажлын ур чадварыг шалгах зорилгоор авч хийсэн. Усны шинжилгээний ажил: Хөтөлбөрийн дагуу гадаргын ус , агаар, цацрагийн шинжилгээ, цэвэрлэх байгууламжийн усны шинжилгээг тасралтгүй хийж гүйцэтгэж ажилласан. Ховд аймгийн нутагт урсаж буй 8 гол /Буянт-дээд, Буянт-доод, Ховд-Мянгад, Булган-Байтаг, Мөнххайрхан-Долоон нуур, Төгрөг-Манхан, Мөнххайрхан - Дундцэнхэр, Үенч - Үенч, Дөргөн-Чонохарайх дээд, доод,/ 1 нуурын /Дөргөн Хар ус/ уснаас энхий хагас жилд 15 дээжинд химийн задлан шинжилгээг гол ион, биогены элементүүдээр нийт 270 үзүүлэлтээр шинжилгээ хийж бохирдлын хэмжээг тодорхойлсон. Шинжилгээний дүнгээс харахад голуудын усны бохирдол хүлцэх агууламжаас давж бохирдсон үзүүлэлт ажиглагдаагүй байна. Төв цэвэрлэх байгууламжийн орох, гарах цэгээс сар бүр усны сорьц авч шинжилгээг хийсэн. Бохир усны цэвэршилтийн дүнгээс харахад цэвэрлэгээний чанар нь 29-49 % байсан байна. Агаарын шинжилгээний ажил: Жаргалант суманд суурин цэгээс агаарын дээжийг агаар дахь хүхэрлэг хийн болон азотын давхар исэл, нүүрстөрөгчийн дутуу исэл, тус бүр 1770 удаа, тоосны сорьцыг 88 удаа авч шинжилгээ хийж дүнг боловсруулан агаарын чанарын индексээр үнэлэн иргэдэд мэдээлж үйлчилсэн. Азотын давхар исэл, хүхэрлэг хийн хэмжээ стандарт хэмжээнээс давсан үзүүлэлт ажиглагдаагүй байна. Агаар дахь нийт тоосны агууламжийг Dust Trak-8520 маркийн багажаар хөтөлбөрийн дагуу ажиглалт хийж дүнг боловсруулан БОХЗТЛабораторид явуулж байна. 2018 онд стандарт хэмжээнээс нийт 23 удаа 0.4-9.0%-иар давсан үзүүлэлт ажиглагдсан байна. Нүүрстөрөгчийн дутуу ислийг ЕС9830 багажаар ажиглалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Ажиглалтын хугацаанд агаарын чанарын стандартаас давсан тохиолдол ажиглагдаагүй. Цацрагийн түвшний ажиглалт: Ховд, Байтаг станц дээр цацрагийн шинжилгээг агаар хөрсөнд эхний хагас жилд нийт 1966 удаа ажиглалт хийж RADIN Kod - оор 1966 мэдээ явуулсан. Ховд станцын цацрагийн ажиглалтаас харахад эхний хагас жилд хамгийн их тун агаарт 0,16 мкЗв/цаг, хөрсөнд 0,18 мкЗв/цаг, тунгийн бохирдолтой гарсан байгаа нь байгалийн фоноос давсан бохирдол гараагүй. Булган байтаг станцын цацрагийн ажиглалтаас харахад хамгийн их тун агаарт 0,15 мкЗв/цаг, хөрсөнд 0,16 мкЗв/цаг тунгийн бохирдолтой гарсан байгаа нь байгалийн фоноос давсан бохирдол гараагүй. Цөмийн энергийн газраас цацарагийн олшруулсан ажиглалтыг 3 дугаар сарын 08-нд хийх заварчилгаа өгсөн учир заварчилгааны дагуу ажиглалт хийж дүнг хугацаанд нь хүргүүлсэн.

2018 оны 05 дугаар сарын 25-с 06 дугаар сарын 25 хүртэл багаж шалгалтанд явсан. Нэрмэл ус нэрж шинжилгээний урвалж уусмал бэлтгэх, шинжилгээ хийх, багаж тоног төхөөрөмжинд цэвэрлэгээ үйлчилгээ хийхэд ашигласнаас гадна станц харуулуудыг нэрмэл усаар хангаж ажилласан. Сумдын бэлчээрийн төлөв байдлын ажиглалт судалгаа хийдэг зогсоол цэгүүдээс Хөрсний дээж авч шинжилгээ хийх 2 дахь удаагийн ажлаар Чандмань, Зэрэг, Дарви, Цэцэг, Мөст, Мөнххайрхан сумдын 33 зогсоол цэгээс хөрсний дээж авах ажлыг 6 дугаар сард багтаан хийсэн. Мэдээлэл үйлчилгээний ажлын талаар: Агаарт агуулагдаж байгаа хүхэрлэг хий болон азотын давхар ислийн агууламжинд өдөр бүр шинжилгээ хийж дүн мэдээг боловсруулан жилд нийт 886 удаагийн мэдээг BOКHIM кодоор цаг хугацаанд нь дамжуулж тайланг АЧД-1 дэвтэр АЧХ-1, АЧХ-2, АЧХ-3 АЧХ4-2, АЧХ-5 хүснэгтээр гарган ажилласан. Цацрагийн мэдээг сард 3 удаа мэдээ дамжуулж ажиллахаас RADIN кодоор нийт 1966 зохиож дамжуулсан. Цацрагийн тайланг сар бүр зохиож боловсруулан ИХХ-1 хүснэгтээр гаргаж БОХЗТЛабораторит хүргүүлсэн.


34

Байгаль орчны бохирдлын мэдээг 10 хоног бүр тогтмол гаргаж ХАА-н 10 хоногийн тойм мэдээтэй хамт орон нутагт хүргүүлэн үйлчилж ажилласан ба шаардлагатай мэдээ мэдээллийг тухай бүр нь холбогдох байгууллага, хувь хүмүүс, ард иргэдэд гарган өгч шуурхай үйлчилгээг ханган ажиллаж ирлээ. Мөн Khovd.tsag agaar.gov.mn вэб хуудсанд усны мэдээг сар бүр, агаарын бохирдлын мэдээг өдөр бүр, 7 хоног, сар бүр, хөрсний мэдээг тухай бүр нь тасралтгүй байршуулж ажилласан. Агаарын мэдээг өдөр бүр, усны шинжилгээний мэдээг сар бүр “Air” программд, цацрагийн мэдээг өдөр бүр “iec.mn radin” программд шивж байршуулсан. “Air” программд гарч байгаа алдаа дутагдалын талаар санал хүсэлтээ газрын мэрэгжилтэн Эрдэнэцэцэгт хүргүүлсэн. Тусгай захиалгат ажлын талаар: Лабораторийн хамт олон байгууллага болон орон нутгаас зохиогдсон олон нийтийн арга хэмжээнд идэвхитэй оролцдог. Шинжилгээний ажилд шаардлагатай байгаа багаж тоног төхөөрөмж эд зүйлсээ байгууллагын удирдлагад танилцуулан хамгаалалтын хэрэгсэл болон шинжилгээнд шаардлагатай байгаа саван вок, бээлий, бичгийн цаас, хор сармагжуулах бүтээгдэхүүнээр хангагдан ажиллаж ирлээ. Төвийн даргын тусгай захиалгат бүтээгдэхүүний дагуу 2008-2011 оны гадаад орчны цацаргийн мэдээг www.eic.mn-д нөхөж байршуулж дууссан. Байгуулагын төсвөөс гаднах орлого нэмэгдүүлэх зорилгоор хөтөлбөрт бус шинжилгээг “Хөшөөтөөс 3,000,000 сая, Замаас 2,000,000 сая төгрөг, ШТСтанцуудаас 178000 мянган төгрөг,Зүүн хөшөөтөөс 2,500,000 төгрөг нийт 7,678,000 төгрөгийн орлого оруулж ажилласан.

5.9. Мэдээллийн дэд сан, архивын ажлын талаар:

Мэдээллийн дэд сангийн чиглэлээр: Горимын мэдээний хувьд: Цаг уурын салбараас 2017 оны 11,12 сар, 2018 оны 01-10-р сарын ISX.TAB.RES хүлээн авч АМХ-с ирүүлсэн зөвлөмжийн дагуу цахим сан үүсгэж байна. AWS-н мэдээний хувьд: Ховд, Байтаг, Зэрэг, Мөнххайрхан, Мөст, Манхан, Чандмань, Цэцэг, Дунд-ус станцуудын AWS-310. AWS-330. CAMS-620 автомат станцуудын мэдээг сар бүрийн 03-ны дотор хүлээн авч, акт, протокол үйлдэн АМСХ-т тухайн сарын 06-ны дотор дамжуулж байна. AWS-310R нарны автомат станцын мэдээг хүлээн авч төвд дамжуулан цахим сан үүсгэж байна. Мэдээний нөхөн бүрдүүлэлт, мэдээлэл үйлчилгээний ажилд зориулан цахим архивын удирдлагын WAMS системээс цахимжуулсан баримтыг авч ашиглаж байна.

Архивын чиглэлээр: 2017 оны шинжилгээний баримтуудыг цаасан болон цахим хэлбэрээр хүлээн авч хадгаламжийн нэгж үүсгэлээ.Үүнд: - Цаг уурын салбараас 6156 ширхэг өөрөө бичигчийн лент, 8751 хуудас бүхий нийт 53 ХН - ХАА-н салбараас 1863 хуудастай 34 хадгаламжийн нэгж - Ус судлалын салбараас 4906 хуудас 21 хадгаламжийн нэгж - БОШЛ-с 382 хуудас 4 хадгаламжийн нэгж - Ховд өртөөнөөс 1894 хуудас бүхий 7 хадгаламжийн нэгж цаасан хэлбэрээр хүлээн авсан. Цахим хэлбэрээр:

Ус судлалын салбараас 5,32 мв мэдээ, Ховд өртөөнөөс 5,07 мв мэдээ, ХАА-н салбараас 440 мв мэдээ, Цаг уурын салбараас 34.5 мв хүлээн авч цахим сан үүсгэсэн.

АМДС-д хүлээж авсан 2017 оны өөрөө бичигчийн лентний бүртгэл

Лентний

төрөл

Станцы

н тоо Станцын нэр

Станцын

индекс

баримтын

оны хязгаар

нийт

лентний

тоо

Дутуу

лентний

тоо

Лентний

тоо

Термограф 1 Байтаг 44265 2017.01-12 сар 365

3285 2 Зэрэг 44264 2017.01-12 сар 365

АМДС-д хүлээж авсан 2016 оны өөрөө бичигчийн лентний бүртгэл

Лентний

төрөл

Станцы

н тоо Станцын нэр

Станцын

индекс

баримтын оны

хязгаар

нийт

лентний

тоо

Дутуу

ЛЕНТНИ

Й тоо

ЛЕНТН

ИЙ

ТОО


35

3 Манхан 44361 2017.01-12 сар 365

4 Мөст 44267 2017.01-12 сар 365

5 Мөнххайрхан 44260 2017.01-12 сар 365

6 Ховд 44218 2017.01-12 сар 365

7 Чандмань 44269 2017.01-12 сар 365

8 Цэцэг 44271 2017.01-12 сар 365

9 Дунд-Ус 44364 2017.01-12 сар 365

Гигрограф

1 Байтаг 44265 2017.01-12 сар 365

3278

2 Зэрэг 44264 2017.01-12 сар 365

3 Манхан 44361 2017.01-12 сар 365

4 Мөст 44267 2017.01-12 сар 358 7

5 Мөнххайрхан 44260 2017.01-12 сар 365

6 Ховд 44218 2017.01-12 сар 365

7 Чандмань 44269 2017.01-12 сар 365

8 Цэцэг 44271 2017.01-12 сар 365

9 Дунд-Ус 44364 2017.01-12 сар 365

Барограф

1 Байтаг 44265 2017.01-12 сар 365

401

2 Зэрэг 44264 2017.01-12 сар 48

3 Манхан 44361 2017.01-12 сар

багажгүй

4 Мөст 44267 2017.01-12 сар 52

5 Мөнххайрхан 44260 2017.01-12 сар 52

6 Ховд 44218 2017.01-12 сар 48

7 Чандмань 44269 2017.01-12 сар 47

8 Цэцэг 44271 2017.01-12 сар 49

9 Дунд-Ус 44364 2017.01-12 сар 53

плювиогра

ф 1 Ховд 44218 2017.01-12 сар 52 34

Дүн 2017.01-12 сар 34 6998

Архивын эрэл хайлтын ADRSS программд 2017 оны баримтуудаа шивж дамжуулав. Нийт: Цаг уур, уур

амьсгал, ХААЦУ-ын шинжилгээний баримт, Ус судлалын мэдээ баримт, Байгаль орчны хяналт шинжилгээний

мэдээ баримт, Нарны цацрагийн баримтын 2968 хадгаламжийн нэгж баримтыг шивж дамжууллаа.

АЕГ-н улсын нэгдсэн тоо бүртгэлд оруулах цаг уурын байгууллагын шинжилгээ судалгааны мэдээ баримтын

тоо хэмжээг загвар хүснэгтийн дагуу хийж заасан цаг хугацаанд нь АМСХ-т дамжуулав.

Термограф

1 Байтаг 44265 2016.01-12 сар 366

3294

2 Зэрэг 44264 2016.01-12 сар 366

3 Манхан 44361 2016.01-12 сар 366

4 Мөст 44267 2016.01-12 сар 366

5 Мөнххайрхан 44260 2016.01-12 сар 366

6 Ховд 44218 2016.01-12 сар 366

7 Чандмань 44269 2016.01-12 сар 366

8 Цэцэг 44271 2016.01-12 сар 366

9 Дунд-Ус 44364 2016.01-12 сар 366

Гигрограф

1 Байтаг 44265 2016.01-12 сар 366

3294

2 Зэрэг 44264 2016.01-12 сар 366

3 Манхан 44361 2016.01-12 сар 366

4 Мөст 44267 2016.01-12 сар 366

5 Мөнххайрхан 44260 2016.01-12 сар 366

6 Ховд 44218 2016.01-12 сар 366

7 Чандмань 44269 2016.01-12 сар 366

8 Цэцэг 44271 2016.01-12 сар 366

9 Дунд-Ус 44364 2016.01-12 сар 366

Барограф

1 Байтаг 44265 2016.01-12 сар 52

362

2 Зэрэг 44264 2016.01-12 сар 54

3 Манхан 44361 2016.01-12 сар багажгүй

4 Мөст 44267 2016.01-12 сар 49

5 Мөнххайрхан 44260 2016.01-12 сар 50

6 Ховд 44218 2016.01-12 сар 56

7 Чандмань 44269 2016.01-12 сар 49

8 Цэцэг 44271 2016.01-12 сар 52

9 Дунд-Ус 44364 2016.01-12 сар багажгүй

плювиогра

ф 1 Ховд 44218 2016.01-12 сар 48 48

Дүн 6998 6998

1. Мэдээллийн үйлчилгээний талаар:

Ховд аймгийн Засаг даргын тамгын газар болон бусад шаардлагатай газруудад цаг агаарын элемент үзэгдлийн

түүврийг цаг тухайд нь гаргаж өгч үйлчиллээ.

Ховд аймгийн Жаргалант сумын ердийн хөрсний гүний температурын түүвэр, Эрдэнэбүрэн, Мянгад,

Дөргөн, Жаргалант сумын түүврийг хэлтсийн даргад гаргаж өгсөн.

Мөн иргэд аж ахуйн нэгжийн хүсэлтийн дагуу шаардлагатай мэдээг гарган өгч 64.000 төгрөгний орлого

оруулсан.


36

Мэдээллийн үйлчилгээний талаар: Агаарын бохирдол, тоосжилт, усны өнгөрөлт түвшин, температурын

2017 оны мэдээг хамгийн их, бага , дундаж гэсэн үзүүлэлтээр гаргаж Жаргалант сумын засаг даргын тамгын

газарт хүргүүлэв.

- Зам тээврийн яамны мэргэжилтэнд цаг агаарын элемент үзэгдлүүдийн түүвэр, ус, агаарын мэдээг

гаргаж өгөв./2018 оны 04 сарын 10-нд 150.000 төг байгууллагын дансаар/

- Ховд Дулааны цахилгааны станцад булган голын мэдээ гаргаж өгөв./10.000 төг (бичиг хэрэг) /

- Булган сумын засаг даргын тамгын газарт Булган сумын цаг уурын елемент үзэгдлүүдийн түүвэр

- Ховд аймгийн засаг даргын тамгын газарт Алтай,Үенч сумын түүвэр судалгааг гаргаж өгч ажиллалаа.

- Вестерн Холд ХХК-нд Жаргалант сумын хур тунадас, салхи, температурын мэдээ /84,000 төг/

- Чандмань сумын ЗДТГ-т 2012-2017 оны цаг уурын элемент үзэгдлүүдийн түүвэр болон бусад уур

амьсгалын өөрчлөлтийн талаар хийгдэх судалгаа шинжилгээний ажилд зориулан шаардлагатай түүвэр

судалгааг цаг хугацаанд нь салбар хариуцсан инженер бусад холбогдох ажилтнуудад гаргаж өгч ажиллалаа.

Тусгай захиалгат бүтээгдэхүүний талаар:

1. ЦУОШГ-ын 2017 оны 02 сарын 07-ны А/13 тоот тушаалын дагуу харьяа өртөөдийн 1985-1998 оны уур

амьсгалын горимын мэдээг шивэх ажлын хүрээнд 5 өртөөний 1985-1998 оны мэдээг шивж шалгах ажлыг 2017-

2018 онд хийж гүйцэтгэлээ. Үүнд:

- Ховд өртөөний 1985-1998 оны 14 жилийн 168 ISX шивж, 336 TAB.RES

- Байтаг өртөөний 1985-1998 оны 14 жилийн 168 ISX шивж, 336 TAB.RES

- Зэрэг өртөөний 1985-1998 оны 14 жилийн 168 ISX шивж, 336 TAB.RES

- Мөнххайрхан өртөөний 1989-1998 оны 10 жилийн 110 ISX шивж 220 TAB.RES

- Чандмань өртөөний 1992-1998 оны 7 жилийн 83 ISX, 166 TAB.RES үүсгэн нийт 697 ISX шивж, 1394

TAB. RES үүсгэн акт үйлдэн АМСХ-т дамжуулсан.

Мэдээний нөхөн бүрдүүлэлт, уур амьсгалын горимын мэдээ шивэх ажилд Ховд, Байтаг, Зэрэг, Мөст,

Мөнххайрхан, Чандмань, Дунд Ус, Цэцэг, Манхан өртөөний техникчид идэвх санаачлагатай оролцож, цаг

хугацаанд нь хийж гүйцэтгэсэн.

УЦУОШТ-ийн салбаруудаас

- Цаг уур, ХАА, Хурын шим, Мөстөл, БОШЛ, Холбоо, Нисэхийн цаг уур, Ус судлал, Хэмжих хэрэгсэл,

хэмжлийн технологи хариуцсан инженер зэрэг бүх салбар нэгжүүд шивэлтээ цаг хугацаанд нь хийж хүлээлгэн

өгсөн. Шивэлт хийгдсэн мэдээнд шүүмж шалгалт хийж, хяналтын шалгалтыг Цаг уурын инженерээр давхар

хийлгэж төврүү дамжуулж ажиллалаа. Мөн шалгалт хийгдсэн ISX. TAB. RES-ыг АМСХ-т явуулахаас гадна

УЦУ-н хүрээлэнгийн инженер лүү явуулж дор бүр нь шалгуулж байлаа.

2. Цаг уур орчны технологийн хэлтсийн инженер техникчдын хамтаар зөөврийн самбар хийсэн.

3. Цаг уур орчны технологийн хэлтсийн салбаруудын хамтаар байгууллагын хаяг логог шинэчлэн хийж

гүйцэтгэлээ.

5.10. Багажийн баталгаажуулалт, шалгалт тохируулгын талаар:

УЦУОШТ-ийн харьяа бүх төв, орон нутгийн хэмжих хэрэгслийн ажиллагаа, бүрэн бүтэн байдал хэмжлийн

технологи хангаж байгаа эсэх, үл тохирол, тоног төхөөрөмжийн хэвийн ажиллагааг хангах зорилготойгоор

ажил үүргээ гүйцэтгэж ирлээ.

Энэ онд шалган туслах ажлын графикийн дагуу 9 өртөө 6 харуулд шалган туслах ажил хийж, 9 өртөөний

автомат станцад үзлэг үйлчилгээ хийж, хяналтын тоололтыг бүрэн авч, баталгаажуулалтын төлөвлөгөөний

дагуу AWS 310 станц 5, AWS-330 автомат станц 3, CAMS-620 автомат станцуудыг БОХЗТЛабораторийн

инженерүүдэд явуулж 1 жилийн хугацаатай баталгаажуулалт хийлгэж гэрчилгээг орон нутагт хүргүүлж

ажиллав.

2. Бусад ажлын талаар:

- Тус газрын харъяа цаг уурын 9 өртөөний дарга нарын нэгдсэн сургалт семинарын үеэр АМДС-н чиглэлээр

сургалт явууллаа.

- УИХ-ын дарга М.Энхболд, Ерөнхий сайд Ж. Эрдэнэбат нар Ховд аймагт ажиллаж иргэд хөдөлмөрчидтэй

уулзалт зохион байгуулахад байгууллагын нийт ажилчдын хамт оролцлоо.

- Олон улсын Ойн өдрийг тохиолдуулан Сум дундын ойн ангиас зохион байгуулсан “Чацарганатай нэг өдөр ” арга

хэмжээнд байгууллагын нийт ажилтнуудын хамт оролцлоо.

- Дэлхийн усны өдрийг тохиолдуулан Хар нуур, Ховд голын сав газрын захиргаанаас зохион байгуулсан илтгэл

хэлэлцүүлэг, АХА тэмцээн болон гар бөмбөг, сагсан бөмбөг гэсэн спортын 2 төрөлт тэмцээнд хамт олноо

төлөөлөн оролцлоо.

- Дэлхийн усны өдрийг “Усны нөөц ба хаягдал ус ” сэдвээр, цаг уурын өдрийг “Үүлийг танин мэдэх нь” сэдвийн

дор тэмдэглэн өнгөрүүллээ.

- Ховд аймгийн УЦУОШГ-ын даргын үүрэг болгосны дагуу "Дулааны бадамлах дөл", "Ховд дулааны станц шугам

сүлжээний ашиглалтын өмнөх захиргаа ТӨААТҮГ", "Аймгийн Авто тээврийн газар" зэрэг газартай уулзаж,

цаг агаарын мэдээллээр үйлчлэх гэрээ хийж, өөрийн орлогоо нэмэгдүүлэх ажлыг хариуцан хийж гүйцэтгэлээ.

- "Хууль журам миний амьдралд" аяны хүрээнд Үндсэн хуулийн чиглэлээр мэдээлэл бэлтгэж, нийт ажилчдад

сургалт явууллаа.


37

Булган, Үенч, Алтай сумдаар шалган туслах ажлаар явахдаа Байтаг өртөөний флюгер буулгаж будаж, жин

үдийн тэмдэгт тохируулж босгосон, автомат станцын хурын хувин цэвэрлэж ажилд бэлдсэн, тог

тогтворжуулагч хэвийн ажиллагаа алдагдсан.

Алтай харуулын ерийн термометр мөнгөн ус хананд наалдаж хэмжил хийх шаардлага хангахгүй болсон тул

хураасан, Цасны рейк хуваарь бүдгэрсэн цуурсан байсан тул сольж өгсөн,

Мөст, Манххайрхан, Манхан, Цэцэг сумдаар 10 р сард ажиллахдаа автомаь станцын цаг шалгаж,

комьпютерүүдийг форматлаж, вирусны программ суулгау хэвийн ажиллагааг хангасан. Мөн чийгийн үсэн

багажуудыг шалгаж шаардлагатай тохиолдолд тохируулга хийсэн.

Ховд сум,Эрдэнэбүрэн суманд ажиллахдаа Ховд сумын автомат станцын чийг температурын мэдрэгчийн

бүрхүүлийн цэвэрлэсэн. Эрдэнбүрэн харуулын хөрсний гадаргын байдал, агаарын минималь тасарсан

ажилалтанд ашиглах боломжгүй тул хурааж, термометр олгосон. Дуут харуулын цасны рейк салхинд хугарсан

тул шинэ рейк өгсөн. Чандмань өртөөний газардуулгын Ом өндөр байсныг буулгах талаар зааварчлага өгч,

хөрс сольж өгсөн.

Байгал орчны шинжилгээний лабораторийн дастрак багаж гэмтэл гарч төвд явуулж засварлаж ажиллагаа

хэвийн ажилласан. Ховд аймгийн УЦУОШГазрын даргын тусгай захиалгат бүтээгдэхүүнд орсон Алсын

барааг нөхөн гүйцээх, Мөнххайрхан өртөөний будангын зэргээр үнэлсэн материалаа ЦУОШГазрын

мэргэжилтэн Г.Амгаланд танилцуулж заавар зөвлөгөө авч ажилласнаар Мөнххайрхан өртөөний 50 км ийн

тэмдэгтийг нөхөн гүйцээснээр Ховд аймгийн бүх салбар алсын барааны тэмдэгт бүрэн болсон.

Энэ жил ЦУОШГазраас 2 гигрограф, 1 барограф, Чийг температурын мэдрүүр, авсан мөн нөөцөд байсанба 7

сард олгосон максимал 10ш, Минималь 10ш, Хугацаат 10ш ирсэнээс максимал 9, минимал 10 хугацаат 10,

психрометрийн хос термометр 2,термограф1 ш, гигрограф 1ш-г тунадасны минзурк 1ш, Барограф 1ш, Ховд

суманд цагын механизм, бүх өртөөнд черниль, Мөст, Манхан, үзэгний хошуу, 9 өртөө 7 Цаг уурын харуул, 3 ус

судлалын харуулд шаардлагатай багажуудын хангалт хийж хэвийн үйл ажиллагааг хангаж ажиллав. Манхан

өртөөнд Барограф байхгүй байсан 1 комоор, Мөст өртөөнд гигрограф комыг олгосон. Өөрөө бичигчийн чернил

10 ш ирсэнийг салбаруудад олгосон. Мөнххайрхан, Булган, Мөст өртөөд автомат станцын программын алдаа

гарсан тухайн бүр засварлаж хэвий ажиллагаа хангасан.

Бүх өртөөдийг 15 минутын мэдээлэлд хяналт тавьж, интернетийн үйл ажиллагаа тасралтгүй явуулах тал дээр

анхаарч ажилласан. Шаардлагатай тохиолдолд facebook chat аар зааварчлаг өгч ажиллаж байгаа. Сүүлийн

үед интернет сүлжээг үйл ажиллагаандаа өргөн ашиглахболсон. Манхан өртөөнд тасалдал багасгах

зорилгоор конвертор авч ирж тавьсан байгаа. Радарын машины цахилгаан гаргадаг моторын доголдол,

газрын генераторын ажиллахгүй байсан гэмтлийн олж засварласан.


38

Зураг 2. Хос термометрийн суурь хийж байрлуулсан байдал

Ховд өртөөнд ууршуулагч ГГИ 3000 ЦУОШГазраас олгосон. Түүнийг зааврын дагуу тохируулга хийж

байрлууан ажиглалт хийгдэж байна. Мөн Дуут, Алтай харуул Чандмань, Дунд ус өртөөдөд 12 ш цасны рейк

шинээр хийж байрлуулав.

Зураг- 3.Ууршуулагч ГГИ-3000 багаж, мөн цасны рейк хийсэн байдал

Цаг уурын салбарыг өргөтгөх, хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангаж, ажлын хүрээнд Алтай, Үенч харуулуудын

6х8 харьцаатай талбайг 20х16 хэмжээтэй болгож төхөөрөмжилж стандартын 72 м2 талбайтай болгов.

Зураг 4. Үенч ХАА-н цаг уурын харуулын ажиглалтын хуучин болон шинэ талбай харуулсан байдал

Алсын барааны харагдац, үүлний ажиглалтыг нэгдсэн системээр хянах зориулалт бүхий Milesight

networkkamer–г УЦУОШТөвийн барилга дээр байрлуулж, сүлжээнд холбож үйл ажллагаандаа ашиглаж байна.


39

Зураг. Камер байрлуулсан ажиглалтын талбайн чиглэл харагдаж байгаа нь

Ховд аймгийн УЦУОШТөвийн даргын тусгай захиалгат бүтээгдхүүнд орсон Алсын барааг нөхөн гүйцээх, алсын

бараан тэмдэгтүүдийн зай, зүгийг googlemap аар шалгаж үзэхэд 16 салбарын нийт 67 тэмдэгт шинээр 3

тэмдэгт нөхөн гүйцээж, 1 тэмдэгт будангын зэргээр харьцуулан тогтоож Нийт 71 тэмдэгт шинээр тогтоож

ажиллаа.

Мөнххайрхан өртөөнд будангын зэргээр алсын барааны тэмдэгт нөхөн гүйцээсэн нь:

Ховд аймгийн Мөнхайрхан өртөөний алсын барааны тэмдэгтийг Будангийн зэргээр тодорхойлов.

Будангийн зэрэг Агаарынбудангийнбүрхсэнбайдал,

тэмдэгтийнхарагдац

Алс

ын

бар

аа

/км,

м/

0

1.Агаарын будан байхгүй. Тэнгэр

Тод цэнхэр өнгөтэй,тэмдэгт тод

Ялгарч харагдана.

2.Уулын орой дээр байгаа антени

/шон/ тод цагаан өнгөтэй

харагдана.

3.Уулын орой дээр байгаа антений

байшин хар өнгөөр шонгийн 2 талд

тод ялгарч дөрвөлжин тасархай

харагдана.

4.Уулны хадан толгой, хад, чулуу

Тод ялгарч харагдана.(сум заасан

толгой)

5.Уулын халцгай хөрс чулуу,

шорооны өнгөөр, ургамалтай

Хэсэг шар, ногоон өнгөөр тод

Ялгарч харагдана.

6.Тэмдэгтийн хэлбэр, ойр орчны

хадтай толгод, орой тод ялгарч

харагдана.

50


40

1

1.Тэнгэрийн өнгө сулх үчтэй

Агаарын будангийн цаанаас

бүдэг цэнхэртэж, тэмдэгт арай

бүдгэрсэн ялгарч харагдана.

2.Уулын орой дээр байгаа

Антений өнгө бүдгэрч,цайвар

цагаан харагдана.


Антений байшин хар өнгөөр

шонгийн 2 талд бүдгэрч хар

өнгөөр ялгарч харагдана.

4.Уулын хадан толгой (сум заасан

толгой) тод ялгарч, хад, чулуу

жижиг зүйлс ялгарахаа болино.

5.Уулын халцгай хөрс чулуу,

шорооны өнгөөр, ургамалтай

хэсэг шар, ногоон өнгөөр сул

ялгарч харагдана.

6.Тэмдэгтийн хэлбэр,ой рорчны

хадтай толгод, орой сул ялгарч

харагдана.

20

2

1.Тэнгэрийн өнгө илүү

хүчтэй агаарын будангийн

цаанаас цайвар сааралтаж

, тэмдэгт арай бүдэг ялгарч

харагдана.


Антени бүдгэрч, танигдах төдий

цайж харагдана.


Антений байшин улам

Бүдэг хар өнгөөр жижигхэн

харагдана.

4.Уулын хадан толгой( сум заасан

толгой) бүдгэрч, хад чулуу

үргэлжилсэн бараан өнгөөр

хавтгай мэт харагдана.

5.Уулын хадгүй хэсэг жигд нэгэн

өнгөөр бүдгэрч харагдана.

6.Тэмдэгтийн жигд бус байдал

арилж, бүдгэрч, ойр орчны хад

, толгод, орой жижигэрч

харагдана.

10


41

3 1.Тэнгэрийн өнгө хүчтэй

Агаарын будангийн цаанаас

Бараан сааралтаж, тэмдэгт

Бүдэг ялгарч харагдана.

2.Уулын орой дээр байгаа антени

Маш бүдэгч, харагдахгүй болно.


Антений байшин харагдахгүй.

4.Уулын хадан толгой(сум заасан

толгой) мэдэгдэх төдий бараан

толбо харагдана.

5.Уулын газрын хөрс нэлэнхүйдээ

Нэгэн ижил өнгөөрх арагдана.

6.Тэмдэгтийн жижиг, зүйлс

ялгарахгүй, толгодын орой

Мэдэгдэхгүй болж харагдана.

10

4

1.Хүчтэй агаарын будангийн

Цаанаас тэнгэрийн өнгө

бараантаж, тэмдэгт сүүмийж

танигдах төдий харагдана

.2.Уулын орой дээр байгаа

Антени харагдахгүй

.3.Уулын орой дээр байгаа антений

байшин харагдахгүй.

4.Уулын оройн хадан толгой (сум

заасан толгой) ялгарч танигдахгүй

болно

5.Уул нэгэн жигд саарал өнгөөр

Сүүмийж харагдана.

6.Тэмдэгтийн наад талд орших

Уулын орой арай бараан

харагдана.

4

Жич: Тухайн будангийн зэрэг тодорхойлох тэмдэгт нь 10 км-ийн зайтай харагдах өнцөг 500-аар харагдана

бодит зай 10.38 км зайтай тэмдэгтэд хэмжилт хийж байна.

Агаарын будангийн зэрэг

тодорхойлсон.

Хэмжих хэрэгсэл,хэмжлийн

технологи хариуцсан

ерөнхий инженер Д.Төрмөнх

Уур амьсгалын үйлчилгээ

хариуцсан технологич

инженер .Ж.Ганбаяр

Мөнххайрхан өртөөний

дарга Х.Өлзийсайхан

Техникч У.Даваажаргал

П.Анхтуяа

Ч.Нансалмаа

Б.Цэнд-Аюуш

2018-11-27


42

Алсын барааг баталгаажсан метр болон googlemapsаар хэмжилт хийж 16 салбарын 67 цэг шинэчлэн

тогтоосон. Мөн алсын барааны тэмдэгт бүрийг фото зургаар баримтжуулав. Жишээ нь:

Мөст өртөөний алсын барааны харагдацын тэмдэгт

Шинэ

№ Тэмдэгтийн

бүтэн нэр

Товч

нэр

Стандарт

зай,м

Жинхэнэ

зай,м

зүг Харагдах

байдал

Харагдах

дэвсгэр

Өнцгийн

хэмжээ0

1 Өртөөний байр ӨБ 50м 50м ЗӨ Цагаан Тэнгэр 10

2 Мартын байшин МБ 200м 200м ББХ Цэнхэр

цагаан

Тэнгэр 20

3 Янгирын

хөшөөтэй толгой

СО 500м 503.11м Ө Улаан Тэнгэр 20

4 Доод улаан

толгой

ДУТ 1000м 1.03км ЗХ Улаан Тэнгэр 20

5 Голын арын

хаваржаа

ГАХ 2000м 1.95км ББХ Бор саарал Алсын уул 30

6 Улаан үзүүрийн

толгой

УҮТ 4км 4.73км

БХ

Улаан Алсын уул 20

7 Баганатын орой БО 10км 10.09км ББӨ Хар бараан Тэнгэр 50

8 Хүрэн хөндий эх ХХЭ 20км 23.66км ЗХ Хөх саарал Алсын уул 40

9 Хөх өндөр ХӨ 50км 40.74км ХБХ Хөх саарал Тэнгэр 30

Жич: Алсын барааны тэмдэгтийг 2017 оны 06-р сарын 21-ны 14 цагаас эхлэн мөрдөж ажиллана.

Алсын барааны харагдацын тэмдэгт тогтоосон

Хэмжих хэрэгсэл,хэмжлийн технологи хариуцсан ерөнхий инженер Д.Төрмөнх

Уур амьсгалын үйлчилгээ хариуцсан технологич инженер.Ж.Ганбаяр

Мөст өртөөний дарга А.Мөнхцэцэг

1.Янгирын хөшөөтэй толгой-503.11 2. Доод улаан толгой-1.03км

4. Улаан үзүүрийн толгой-4.73км 7.Хөх өндөр-40.74км


43

Улаан үзүүрийн толгой-4км Янгирын хөшөөтэй толгой-500м

Хөх өндөр- 50км Доод улаан толгой-1000м Нийт салбаруудын алсын барааны 67 тэмдэгтийг дээрх зурагт үзүүлсэн байдлаар тодорхойлсон.

Цаг уурын автомат станцын ажиллагаа: Цаг уурын харуул өртөөдийн нэгдсэн семинарын үеэр ажилчдад

автомат станцын тавил тохируулга гарч байгаа алдаа засах арга зам, багажын үйлчилгээ, хариуцлага тооцох,

талаар мэргэжлийн хичээл чөлөөт ярилцлага хийсэн. Цаг уурын автомат станцын ажиллагааг хянаж,

teamviewer-ээр бүх өртөөтэй холбогдож, автомат станцын тохируулгыг давхардсан тоогоор 20 гаруй удаа хийж

өртөөний дарга нарыг тавил тохируулгыг хийж сургаж ажиллаж байна. Мэдрүүрүүдийн ажиллагааг шалгах

ажлыг өртөөний дарга нартай холбогдож асууж лавлах, асуусан зүйлд зөвлөмж өгч ажилласны дээр сар

бүрийн 5,15, 25 нд хийсэн шалгалтын харьцуулсан тоололтоор шалгаж байна.

Нарны автомат станцад хэвийн ажилласан.Байтаг өртөөний чийг температурын мэдрүүрийн хэвийн

ажиллагаа алдагдсаныг улсын байцаагч тогтоож, ЦУОШГ,БОХЗТЛ-д хүсэлт тавьж мэдрүүр захиалж олгосон.

Тухайн мэдрүүр аналог мэдрүүр байсан ба тавил тохиуурлга хийж байрлуулан хэвийн ажиллаж байна.

Гигрометрүүд болон гигрографуудад үзлэг хийж, гигрометрийн үсийг техникч нарын хамт угааж дадлага

хийлгэсэн. Манхан өртөөний автомат станцаас өртөөний байр хүртэлх кабелийг гаргаж ирж ус орсныг

цэвэрлэж битүүмжлэл сайжруулсан.

Манхан өртөөний автоамат станц тогны хэлбэлзлээс шалтгаалж, DFR06 гийн JNR 20D 431K маркийн баристр

шатсан байсныг интернэтээс мэдээлэл олж, таарах баристраар сольж хэвийн ажилуулсан.

Зураг. AWS330 автомат станцын баристр шатсан байдал.


44

5.11. Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх ажлын талаар:

Mонгол улсын Засгийн газрын 2007 оны 96-р тогтоолоор батлагдсан “Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх үйл ажиллагааг 2015 он хүртэл хөгжүүлэх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, Ховд аймгийн нутаг дэвсгэрт цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх, бэлчээрийн ургамлын ургалтыг дэмжиж зуншлагын байдалд таатай нөлөө үзүүлэх, аймгийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах, ган цөлжилтөд нэрвэгдэж байгаа бүс нутгийн байгаль орчны төлөв байдлыг дэмжих зорилгоор Ховд аймгийн УЦУОШТ-ийн дэргэдэх “Ховд-Бороо” экспедиц ажиллаж байна.

ЦУОШГ-аас зохион байгуулагдан цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх чиглэлээр мэргэшил эзэмших сургалтанд экспедицийн дарга, инженер хамрагдаж эрхийн үнэмлэх авч үйл ажиллагааг явуулах чадамжтай болсон.

Ховд аймгийн хэмжээнд цаг агаарт зориудаар нөлөөлж, зуншлагын таатай нөхцөлийг бий болгох үүднээс Аймгийн засаг даргын захирамжийн дагуу аймгийн Засаг даргын 2018 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх, ган, цөлжилтийн нөлөөг бууруулах үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор Байгаль хамгаалах сангаас 10.0 сая төгрөгийг тусгуулан ажилласны үр дүнд цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх JFJ-1a борооны пуужин 60 ширхэгийг дээд газраас хуваарилуулан авч үйл ажиллагаанд гарахад бэлэн болсон. Ховд-Бороо экспедиц нь ЦУОШГазрын даргын 2018 оны 03 дугаар сарын

28-ны А/44 тоот тушаалаар 2018 оны 04 дүгээр сарын 01-нээс цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаагаа эхлүүлж 04 дүгээр сарын 29, 05 дугаар сарын 07,06 дугаар сарын 04, 13, 14, 19, 21, 30, 07 дугаар сарын 04, 05-ны хүртэл 19 удаа буюу давхардсан тоогоор 2 экспедиц нийт 40 удаа ЦАЗНөлөөлж, өдрүүдийн газар, орчин, 850, 700, 500, 300мбар гадаргын өндрийн зураг, Рединг, Вашингтоны төвүүдийн тоон прогнозын үр дүнгүүд, ММ5, Япон, Орос, КМА-гийн даралтын орон, салхи, тунадасны прогноз зургууд, FY-2D, Солонгосын хиймэл дагуулын үүлний зургуудыг ашиглан дүн шинжилгээ хийж, Монгол улсын хэмжээнд нийт нутаг дэвсгэрийн 70% гантай үед үүлэнд зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэн Ховд аймгийн нутаг дэвсгэрийн зуншлагын байдалд таатай нөлөө үзүүлж ажилласан болно.

Аймгийн засаг даргын захирамжаар 2018 оны 03 дүгээр сарын 15-ны өдрийн Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааг дэмжих ажлын 04ШХА дугаар гэрээний дагуу 10.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр ЦАЗНөлөөлөх үйл ажиллагааг гэрээний хавсралтын дагуу зарцуулав.

04ШХА дугаар гэрээний хавсралтын дагуух зарцуулалтын тайлан

Хүснэгт 1

№ Үйл ажиллагаа Хэмжих нэгж

Тоо хэмжээ

Нэгж үнэ /төг/

Нийт дүн /мян.төг/

Тайлбар

1 Ланд 80 машины түлш л 70 2100 147000

1 удаагийн ЦАЗНөлөөлсөн шатахуун

2 Радарын машины түлш л 60 2100 126000

1 удаагийн ЦАЗНөлөөлсөн шатахуун

3 Моторын бензин л 20 1940 38800

ЦАЗНөлөөлөх үйл ажиллагааны тоног төхөөрөмжийн ажлуулсан.

Дүн 311800 Нэг удаагийн гаралтын үнэ

Нийт дүн удаа 16 324800 5196800

4-8 сар хүртэл нийт 15 удаа гарна

Хүснэгт 2

№ Үйл ажиллагаа Хэмжих нэгж

Тоо хэмжээ

Нэгж үнэ /төг/

Нийт дүн /мян.төг/

Тайлбар

1 Утасны төлбөр сар 5 120000 600000 Иридиум утасны төлбөр 4-8


45

сар хүртэл

2 Ланд 80 машины хроп солиулах

ш 1 2500000 2500000 Мотор солиулсан

3 Эрдэнэбүрэн сум Улаан ам гэдэг газар газрын генератор байрлуулах

л 260 2100 546000 Эрдэнэбүрэн суманд газрын генератор байрлуулж хүлээлгэн өгсөн.

4 Хэмжилтийн талбайд хурын хувин байршуулах

л 326 2100 684600 Буянт, Газар хөдлөлтийн станц дээр хурын хувин байршуулсан.

5 G-mobile терминаль авах ш 2 80000 160000

ЦАЗНөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэх хөдөлгөөнт 2 экспедицтэй болсон тул

Ховд аймгийн хэмжээнд цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх,

гаралтын тоог нэмэгдүүлж, үр дүнг сайжруулах зорилгоор Ховд аймагт нэмэлт экспидиц ажиллуулах аймгийн Засаг даргын албанЦУОШГазарт хүргүүлсэнээрЦУОШГазрын даргын тушаалаар “Ховд бороо 2” эксдипицийг 2018 оны 05 дугаар сарын 10-наас эхлэн экспедицийн бие бүрэлдэхүүнийг томилон байгуулсан.

Тус төвийн “Ховд-Бороо-1” экспедицийн бие бүрэлдэхүүнд Баруун бүсийн экспедицийн

дарга А.Энхзаяа, Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөхийн инженер Б.Отгонтөмөр, ЦАЗНөлөөлөх судалгаа, радар хариуцсан инженер П.Мягмардорж, “Ховд-Бороо-2” экспедицийн бие бүрэлдэхүүнд экспедицийн дарга Д.Төрмөнх, Синоптик инженер М.Баярмаа, Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөхийн инженер Д.Мөнх-Эрдэнэ, Нярав, Жолооч Ц.Энхбат нар ажилласан.


46

“Ховд-Бороо-1”

№ Овог нэр Албан тушаал Экспедицэд гүйцэтгэх үүрэг

1. А.Энхзаяа Баруун бүсийн экспедицийн дарга

Удирдан зохион байгуулах

2. Б.Отгонтөмөр Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөхийн инженер Б.Отгонтөмөр

Хөдөлмөр хамгаалал болон аюулгүй ажиллагааг хангах

3. П.Мягмардорж ЦАЗНөлөөлөх судалгаа, радар хариуцсан инженер

Цаг уур, ХААЦУ-ын ажиглалт

“Ховд-Бороо-2”

№ Овог нэр Албан тушаал Экспедицэд гүйцэтгэх үүрэг

1. Д.Төрмөнх Баруун бүсийн экспедицийн дарга

Удирдан зохион байгуулах

2. М.Баярмаа Синоптик инженер Процесс үнэлэх, Цаг уур, ХААЦУ-ын ажиглалт

3. Д.Мөнх-Эрдэнэ Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөхийн инженер

Хөдөлмөр хамгаалал болон аюулгүй ажиллагааг хангах

4 Ц.Энхбат Нярав, жолооч Пуужин хянагч, үйлчилгээний ажил

Мөн цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх ажилд Сансрын холбооны “Иридиум” гар утсанд шинэ

дугаар авч, эрхийг нь сэргээж, зохиудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааны бие бүрэлдэхүүний


47

хоорондоо холбоо барих G-mobile-ийн терминаль утас 2 ширхэгийг авсан. JFJ-1A газар-агаар ангиллын пуужин, пуужин харвах суурь, чиглүүлэх хоолой, холболтын

утас, удирдах пульт, 12 вольтын аккумлятор, SONY маркийн фото зургийн аппарат, диктофон, GPS, сансрын холбооны “Иридиум” гар утас, 724 ХD маркийн цаг уурын хөдөлгөөнт явуулын радар, радарын автомат станц хэвийн ажиллаж байна.

Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөхийн өмнө ИНЕГазартай байгуулсан гэрээний дагуу нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээний албаны диспечерт байрласан газрын нэр, солбилцол, далайн түвшнээс дээшхи өндрийг өгч харвалт хийх зөвшөөрөл авч,харвалт дууссаны дараа эргэн мэдэгдэж зөвшөөрлөө хаалгаж хэвшсэн. Цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлсэн тухай товч тайланг кодоор, пуужин харвасан актыг тухай бүр үйлдэж ЦУОШГ-ын Хурын шим төвд сүлжээгээр хүргүүлж ажилласан болно.

Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх хөдөлгөөнт экспедицийн тоог нэмэгдүүлж байгаатай холбогдуулан мэргэшсэн боловсон хүчин бэлтгэх сургалтанд УЦУОШТ-ийн дарга А.Энхзаяа, ХХАА-ны инженер Д.Мөнх-Эрдэнэ нар оролцож үйл ажиллагаанд ажиллах эрхийн үнэмлэх авсан. дэвсгэрийн зуншлагын байдалд таатай нөлөө үзүүлж ажилласан болно.

Ховд-Бороо экспедиц нь 2018 оны 04 сарын 01-нээс цаг агаарт зориудаар нөлөөлж хур

тунадас нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаагаа эхлүүлж 04 дүгээр сарын 29-нд, 05 дугаар сарын 07-нд, 06 дугаар сарын 04, 13, 14-н хүртэл 5 удаа ЦАЗНөлөөлсөн өдрүүдийн газар, орчин, 850, 700, 500, 300мбар гадаргын өндрийн зураг, Рединг, Вашингтоны төвүүдийн тоон прогнозын үр дүнгүүд, ММ5, Япон, Орос, КМА-гийн даралтын орон, салхи, тунадасны прогноз зургууд, FY-2D, Солонгосын хиймэл дагуулын үүлний зургуудыг ашиглан дүн шинжилгээ хийж үүлэнд зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүлэн Ховд аймгийн нутаг дэвсгэрийн зуншлагын байдалд таатай нөлөө үзүүлж ажиллаж байна.

Тус экспедицийн бие бүрэлдэхүүнд Баруун бүсийн экспедицийн дарга А.Энхзаяа, ХХАА-ны инженер Б.Отгонтөмөр, Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх судалгаа болон радар хариуцсан инженер П.Мягмардорж, ЦУОШГ-ын даргын 2018 оны 05 дугаар сарын 08 өдрийн А/83 тоот тушаалаар нэмэлт экспедиц байгуулсан. “Ховд-Бороо-2” экспедицийн бие бүрэлдэхүүнд экспедицийн дарга Д.Төрмөнх, Синоптик инженер М.Баярмаа, ХХАА-ны инженер Д.Мөнх-Эрдэнэ, Нярав Ц.Энхбат нар ажилласан бөгөөд JFJ-1A газар-агаар ангиллын пуужин, пуужин харвах суурь – 2, чиглүүлэх хоолой, холболтын утас, удирдах пульт, 12 вольтын аккумлятор, CANON маркийн фото зургийн аппарат, диктофон, JPS, сансрын холбооны “Иридиум” гар утас, G-mobile-н терминаль, 724 ХD маркийн цаг уурын хөдөлгөөнт явуулын радар, радарын автомат станц хэвийн ажиллаж байна.


48

ГАЗАР-АГААР АНГИЛАЛЫН JFJ-1A ПУУЖИН, ТҮЛШНИЙ ЗАРЦУУЛАЛТЫН ТАЛААР

Газар-агаар ангиллын JFJ-1A пуужингийн тооцоо 2018 онд нийт 58 пуужингаас зарцуулсан байдал: “Ховд-Бороо-1”

№

Гар

ал

т

Аймгийн нэр

Сумын нэр

Оноосон газрын нэр

Он, сар, өдөр

Харвасан пуужингийн тоо /ш/

Тайлбар

1

1 Ховд Манхан 2018.04.29 1

2 Ховд Манхан 2018.04.29 1

3 Ховд Манхан Тахилт

бригадын төв 2018.04.29 2

2 4 Ховд Чандмань Сүвээгийн эх 2018.05.07 2

5 Ховд Буянт 10-н газар 2018.05.07 3

3 6 Ховд Манхан Булангийн

овоо 2018.06.04 3

4 7 Ховд Эрдэнэбүрэн Хашаатын

хөтөл 2018.06.13 2

5 8 Ховд Ховд Аман худаг 2018.06.14 2

6

9 Ховд Алтай Хар үзүүр 2018.06.19 2

10

Ховд Эрдэнэбүрэн Хаваржингийн ам 2018.06.19 2

7 1

1 Ховд Эрдэнэбүрэн Онцын тал 2018.06.30 2

8 1

2 Ховд Эрдэнэбүрэн Шар эрэг 2018.07.04 2

9 1

3 Ховд Ховд Аман худаг 2018.07.05 1

Зарцуулсан пуужин 25ш

2018оны 4-7 дугаар сард үүлэнд цацсан нийтурвалжийн хэмжээ 75гр

Пуужингийн үлдэгдэл 33ш

2018 онд нийт 20 пуужингаас зарцуулсан байдал: “Ховд-Бороо-2”


49

№

Гар

ал

т

Аймгийн нэр

Сумын нэр Оноосон газрын нэр Он, сар, өдөр

Харвасан пуужингийн тоо /ш/

Тайлбар

1

1 Ховд Буянт Дам усны ам 2018.05.07 1

2 Ховд Буянт Шивэртийн ам 2018.05.07 2

3 Ховд Ховд Шар нуур 2018.05.07 2

4 Ховд Ховд Аман худаг 2018.05.07 1

5 Ховд Ховд Шар нуур 2018.05.07 1

2 6 Ховд Ховд Аман худаг 2018.06.21 1

Зарцуулсан пуужин 8ш

2018оны 4-7 дугаар сард үүлэнд цацсан нийтурвалжийн хэмжээ 24гр

Пуужингийн үлдэгдэл 12ш

Ховд аймгийн УЦУОШТ-ийн дэргэдэх “Ховд-Бороо-1, 2” экспедиц 2018 онд нийт 78

пуужингаас 32ш пуужин үүлэнд зориудаар нөлөөлж үлдэгдэл 45ш пуужинтай байна.

Ховд аймгийн Дуут сумын Хөх бэлчир багийн Худаг булаг Хур тунадас нэмэгдүүлэх зориулалттай RYG-1 “Загварын газрын генераторын түлш 2017

онд 8ш үлдэгдэлтэй байсан. 1. 5 дугаар сарын 07-нд 2 ширхэг түлш шатаасан. 2. 6 дугаар сарын 04-нд 1 ширхэг түлш шатаасан.

Нийт5 ширхэгтүлшний үлдэгдэлтэй байна. Монгол улсын “Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай” хуулийн 8 дугаар

зүйлийн 8.4, “Ус цаг уур, орчны шинжилгээний тухай” хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1.4 дэх заалтыг үндэслэн, Засгийн газрын 2007 оны 96 дугаар тогтоолоор баталсан “Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааг 2015 он хүртэлх хугацаанд хэрэгжүүлэх хөтөлбөр”-ийн хүрээнд RYG-1 загварын Ноцоох зуухыгХовд аймгийн Мөст сумын Баянхайрхан багийн нутаг Хоо мухар гэдэг

газар буюу далайн түвшнээс дээш 2728 метрийн өндөрт, өргөргийн 46

036

’35.58 уртрагийн

092008

’34.8 – ийн солбицолд 2018 оны 04 дүгээр

сарын 25, Ховд аймгийн Эрдэнэбүрэн сумын Намарзан багийн нутаг Улаан ам гэдэг гэдэг газар буюу далайн түвшнээс дээш 2718 метрийн өндөрт, өргөргийн 48

036

”02.0, уртрагийн

090046

”02.1 – ийн солбилцолд, 2018 оны 05

дугаар сарын 28-нд байрлуулж ноцоох зуухыг хэрхэн ажиллуулах талаар газрын генераторчинЧ.Төрбат, Я.Батцэнгэл нарт зааварчилгаа өгч дадлагын ажлыг газар дээр нь хийж 1 түлш шатааж үзүүлэв.

0

50

100

150

200

250

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

2011-2018 онд зарцуулсан пуужин, урвалжийн хэмжээ

Урвалж

Пуужин


50

RYG-1 загварын Ноцоох зуухний эд анги, 10 ширхэг түлшийгхүлээлгэн өгөхөд Ховд аймгийн УЦУОШТ-ийн дарга А.Энхзаяа, Хэлтсийн дарга Ц.Дэлгэр, Хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагаа хариуцсан инженер Б.Отгонтөмөр, ЦАЗНөлөөлөх судалгаа, радар хариуцсан инженер П.Мягмардорж, Ховд өртөөний дарга Ж.Жаргалзаяа, Нярав, жолооч, Ц.Энхбат нар хүлээлгэн өгсөн.

Ховд аймгийн Мөст сумын Баянхайрхан багийн Хоо мухар Хур тунадас нэмэгдүүлэх зориулалттай RYG-1 “Загварын газрын генераторын түлш 2018

онд 5ш үлдэгдэлтэй байсан. 1. 4 дүгээр сарын 29-нд 2 ширхэг түлш шатаасан. 2. 5 дугаар сарын 07-нд 1 ширхэг түлш шатаасан. 3. 6 дугаар сарын 04-нд 1 ширхэг түлш шатаасан.

Нийт 1 ширхэгтүлшний үлдэгдэлтэй байна.

Ховд аймгийн Эрдэнэбүрэн сумын Намарзан багийн Улаан ам: Хур тунадас нэмэгдүүлэх зориулалттай RYG-1 “Загварын ноцоох зуухны түлш 2018 онд

нийт 3 түлш байсан. Нийт 3 ширхэг түлшний үлдэгдэлтэй байна.

РАДАРЫН ТЕХНИКИЙН БЭЛЭН БАЙДЛЫН ТАЛААР

2018 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн ЦАЗНөлөөлөх үйл ажиллагаанд гарахад бэлэн болгон байрлуулсан.Хөдөлгөөнт радарын машин болон тоног төхөөрөмжийн бэлэн байдлыг хангах үүднээс дараах ажлыг тогтмол хийж байна. Үүнд: • Радарын төв процессорын блок, платуудын тоос, шороог тогтмол цэвэрлэх • Цэвэрлэгээ үйлчилгээ, гадна талын үзлэгийг цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх экспедиц буух болгонд хийдэг. • Улаанбаатар хотод 2018 оны 08 дугаар сард Радарын иж бүрэн үзвэр үйлчилгээнд орсон. ЦУОШГазар, БНХАУ-ын хооронд гэрээ хэлцэл хийсний дагуу Ус цаг уур орчны шинжилгээний төвийн ЦАЗНөлөөлөх “Ховд-Бороо” экспедицийн инженер Б.Отгонтөмөр, Мягмардорж нар нь 724 XD радарын автомашиныг засвар үйлчилгээ хийлгэх зорилгоор Улаанбаатар хотод хүргэж дараах шаардлагатай ажлуудыг хийсэн.

2018 оны 8 дугаар сарын 06-наас 8 дугаар сарын 10-ны өдрүүдэд ЦУОШГазрын мэргэжилтэн Э.Баттүшиг, БНХАУ –ын “CSIC Pride Nanjing Technology” компанийн мэргэжилтэнгүүд ЦУОШГ-т ажиллаж тус үйлдвэрээс 2007, 2008 онуудад худалдан авсан Улаанбаатар хот, Сүхбаатар болон Ховд аймгуудад ажиллаж байгаа явуулын 724XD радаруудад үзлэг оношилгоо болон засвар үйлчилгээ хийлээ. Тус үйлдвэрийн мэргэжилтнүүд ЦУОШГ-ын мэргэжилтнүүдтэй хамтран Ховд аймгийн явуулын радарын машиныг бүрэн засварлаж ажилд оруулсан.

Зураг-ЦУОШГазрын дарга С.Энхтүвшин, Гадаад харилцаа хэлтсийн дарга н.Эрдэнэмөнх,

мэргэжилтэн Э.Баттүшиг, инженер Б.Отгонтөмөр, БНХАУ –ын “CSIC Pride Nanjing Technology” компанийн мэргэжилтнүүд

Дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн. Үүнд: 1.Бүх блокуудыг Сүхбаатар аймгийн 724 XD радарын станцтын блокоор сольсон. 2.Ажиллахгүй байсан Магнитроныг сольж тавьсан. 3.Тосолын сав цоорч хий аваад ус халаад байсан учраас сольсон


51

Зураг- Радарт засвар үйлчилгээ хийж байгаа нь

5.12. Шалган туслах ажлын талаар:

Энэ жилийн байдлаар 16 салбарт шалган туслах ажил хийгдсэн. Эхний 4 сар байгууллагын

үйлчилгээний ажилд явдаг машин эвдэрсэн байсан учраас шалган туслах ажил бүх өртөө харуулд очиж ажилаагүй. Булган, Үенч, Алтай, Эрдэнбүрэн, Булган-Байтаг, Бодонч-Алтай, Үенч-Үенч ус судлалын болон ХАА-н цаг уурын харуул, өртөөнд 5-р сард, Дарви, Дөргөн ХАА-н цаг уурын харуул,Зэрэг, Чандмань, Дунд ус цаг уурын өртөө, Дуут ХАА-н цаг уурын болон Чоно харайх-Дөргөн, Хар-ус-Дөргөн ус судлалын харуулуудад 6 сард, Цэцэг, Мөст, Мөнххайрхан, Манхан цаг уурын өрөөнд 10 дугаар сард салбар хариуцсан инженерүүд шалган туслах ажил хийж 2018 оны шинжилгээ, мэдээлэл, үйлчилгээний ажлын алдаа ололт, багажийн шалгалт тохируулга, урьд шалган туслах ажлаар өгсөн үүрэг даалгаврын биелэлт, цаашид хэрхэн ажиллах, ажиллах орчин нөхцөл, гарч байгаа бэрхшээл зэрэгт газар дээр нь шалгалтыг зохион байгуулан холбогдох үнэлэлт дүгнэлтийг өгч, акт зааварчилгаа бичиж, хугацаатай үүрэг даалгавар өгч ажиллалаа.Шалган туслах ажлаар ажилласан салбар бүрийн өртөөний дарга, техникч нараас мэргэжлийн шалгалт авч үнэлэлт дүгнэлт өгч мэргэжлийн заавар дүрэм уншиж судлах,өөрийнхөө мэдлэг боловсролыг байнга дээшлүүлж ажиллах талаар зааварчилгаа зөвлөмж өгч ажилласан.


52

Зураг-Харъяа цаг уурын өртөө, харуулд шалган туслах ажлаар ажиллаж байгаа нь.


53

ЗУРГАА: ДҮГНЭЛТ. 1.Ховд аймгийн УЦУОШТ-ийн үйл ажиллагаа үр дүнгийн гэрээний дагуу 2018 оны

төлөвлөсөн ажил 98.7 хувийн биелэлттэй ажилласан. 2.Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааг дэмжиж аймгаас 10 сая төгрөг шийдүүлж

2 сая төгрөгөөр ланд-80 машины хроп тавьж, 8 сая төгрөгийг цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх үйл ажиллагааны бензин шатахуун, Иридиум утасны төлбөр, G-mobile-ын терминаль зэрэг үйлчилгээний ажилд зарцуулсан.

3. Мерси кор олон улсын төсөл, МО-ЭН-КО компанитай хамтран ажиллаж санхүүгийн асуудлыг шийдвэрлүүлэн нийт ажилчдынхаа сургалт семинарыг зохион байгуулсан.

4.Шинжилгээний хөтөлбөрт ажлын тасралтгүй байдал, хэмжих хэрэгслийн нэгдмэл байдлыг хангах зорилгоор хос термометрийн суурь шинээр санаачлан 2 ширхэгийг стандарт хэмжээний дагуу хийж, Алтай, Үенч ХАА-н цаг уурын харуулуудад байрлуулж психрометрийн ажиглалтанд шилжүүлэв.

5.Ус судлалын 11 харуулын 2-36 жилийн УД-1, УД-2 дэвтрүүдэд 180 ширхэг хавтас 665.000 төгрөгөөр авч хавтасжуулах ажил хийсэн.

7. Манхан, Мөст, Мөнххайрхан, Цэцэг, Үенч өртөө, харуулууд сум орон нутгийнхаа сум хөгжүүлэх сангаас 1.000.000-2.500.000 төгрөгийг шийдүүлж ХААЦУ-ын хашаалсан талбайн, цаг уурын ажиглалтын талбайг стандартын болгох, өртөөний байрны сантехникийн зардал, шаардагдах материалын зардлуудыг шийдүүлсэн.

8. Байгууллагыг гадны нөлөөллөөс хамгаалах, сахилга хариуцлага дээшлүүлэх үүднээс байгууллагын гадна талд 3 ширхэг, дотор талд 3 ширхэг нийт 6 ширхэг камер байрлуулж камерын бичлэг харах дэлгэцийг суурилуулсан.

9. Аймгийн агаарын бохирдлын талаар болон зуншлага, бэлчээрийн даацын 2018-2019 оны мал өвөлжилт хаваржилтын, Зудын эрсдэлийн мэдээг 2018 оны 11 дүгээр сарын 20-ны байдлаар, хүйтний улирлын 1,2,3 дугаар саруудын урьдчилсан төлөв мэдээгээр аймгийн удирдлагууд, малчид, тариалан эрхлэгчдэд мэдээлэл хийхийн зэрэгцээ аймагт үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа Ховд, Эко, Next телезизүүдээр давхардсан тоогоор 12-15 удаа мэдээлэл хийж ажилласан байна.

ДОЛОО: ЦУОШГАЗАРТ ТАВИХ ХҮСЭЛТ

1. Тус УЦУОШТөвийн үйл ажиллагаанд ашиглаж байгаа 1996 онд үйлдвэрлэгдсэн Land-80 маркын авто машин нь ашиглалтын хугацаа дууссан, эвдрэл гэмтэл их гарч байгаа тул автомашины хэрэгцээ шаардлага их байгаа тул дээрх асуудлыг шийдвэрлэж өгнө үү.

2. Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөж, хур тунадас нэмэгдүүлэх үйл ажиллагааг 2008 оноос 724 XD цаг уурын хөдөлгөөнт радараар үүлний услаг, зузаан зэргийг тэгш тал газар 300 км-ын радиус дотор харж тодорхойлдог. Гэтэл манай аймаг нь өндөр уул ихтэй учраас тус радар нь 60-70 км-ын радиус дотор үүлний хэмжээг харж тодорхойлж байна. Иймд цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх ажлыг эрчимжүүлэх үр дүнтэй байлгах үүднээс өндөр уулын бүсэд тохирсон суурин радар шаардлагатай байна.

3. Гадаргын ус судлалын Дөргөн-Чонохарайх, Мөнххайрхан-Долооннуур, Булган-Байтаг, Үенч-Үенч харуулуудын ажиглалтыг цэг 10-37км-т байдаг тул унааны / мотоцикл/ асуудлыг шийдвэрлэж өгнө үү.

4. ХАА-н цаг уурын бэлчээрийн төлөв байдлын ажиглалтанд шаардлагатай байгаа 10 ширхэг зургийн аппарат, метр/ 50м/ зэргийг нэгдсэн журмаар шийдвэрлэж өгнө үү.

ТАЙЛАН БИЧСЭН: УЦУОШТ-ИЙН ДАРГА А.ЭНХЗАЯА

Documents

ХОВД АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ …namem.gov.mn/Aimag/Khovd/wp-content/uploads/2019/03/Tsag-uur-2018... · дунд сургуулийн