การเปลยนแปลงทางสงคม(Social Change) ตอนท 2

โดย...อ.ดร.ประพนธ เกยรตเผา

รายวชา มนษยกบสงคม (Man & Soc) รหส

วชา 999141

5 บรบทของการเปลยนแปลง

เทคโนโลย

สงคม ทรพยากรและสงแวดลอม

รปแบบการบรโภค

ความเชอมโยงเศรษฐกจการเงนโลก

การเขาสสงคมผสงอาย

การเปลยนแปลงท 1 : บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของโลก

ภาวะความเปนเมองเพมขนและมการยายถนสง

การแขงขนทางเศรษฐกจระหวางประเทศเปนไปอยางรวดเรวและรนแรงโลกาภวตนและความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศภยคกคามตอความมนคงของมนษยมความหลากหลายมากขน

การเปลยนแปลงท 1 : บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของโลก

ประชากรโลก ค.ศ. 2003โลก 6,314 ลานคนประเทศพฒนาแลว 1202 ลานคนประเทศกำาลงพฒนา 5,018 ลานคน เอเชย 3,830 ลานคนอฟรกา 861 ลานคนยโรป 727 ลานคนอเมรกากลาง - ใต 540 ลานคนอเมรกาเหนอ 323 ลานคนโอเชยเนย 32 ลานคน

ประเทศทมประชากรมากทสดในโลก อนดบ ประเทศ 2545

2546 1. จน 1,281 1,289 2. อนเดย 1,050 1,069 3. สหรฐอเมรกา 287 292 4. อนโดนเซย 217 220 5. บราซล 174 176 6. ปากสถาน 144 149 7. รสเซย 144 146 8. บงคลาเทศ 134 147 9. ไนจเรย 130 134 10. ญปน 127 128 11. เมกซโก 102 105

จำานวนประชากรของประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ป 20031. อนโดนเซย

220.5 ลานคน2. ฟลปปนส 81.63. เวยดนาม 80.84. ไทย 63.15. เมยนมาร 49.56. มาเลเซย 25.1

7. กมพชา 12.68. ลาว 5.69. สงคโปร 4.210. บรไน 0.4

ประชากร

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทยประชากรวยทำางาน (15-59 ป) จะมสดสวนสงสด 67.1% ในป 2552 แลวจะลดลง ประชากรวยสงอายและประชากรวยเดก จะมสดสวน 11.7 และ 21.25 ในป 2553 คนไทยมอายยนยาวมากขน และมบตรนอยลง

ผลกระทบ• ถาคณภาพประชากรไมเพมขน ผลตภาพ

การผลตและการสรางสรรในทกดานจะลดลง

• ตองมการวางแผนดแลผสงอายดานสขภาพและเงนออมหลงเกษยณทไมเปนภาระตอการคลงของภาครฐ

ประชากร

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทย

สขภาพ

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทย• ประชากรผสงอายทมสดสวนมากขน มแนว

โนมเจบปวยและทพพลภาพซงตองใชบรการจากสถานพยาบาลสงขน

• ประชากรในวยแรงงานมภาระในการดแลผสงอายมากขน สงผลกระทบตอเงนออมและการพฒนาคณภาพแรงงาน

• แนวโนมปญหาสขภาพทสำาคญ จะเปนไปตามพฤตกรรมของกลมประชากร เชน ตดเชอ HIV ภาวะโภชนาการเกน อบตเหตในวยรน/วยแรงงาน ปวยเรอรงในผสงอายผลกระทบ

• ภาระการดแลบำาบดรกษาโรคจะสงขน ถาไมเรงปองกนโดยการดแลสขภาพและเตรยมความพรอมแกผทจะเขาสวยสงอาย รวมทงพฒนาคณภาพการใหบรการสขภาพและกำาลงคนดานสาธารณสขใหไดมาตรฐาน

สขภาพ

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทย

การศกษา

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทย• แนวโนมการกระจายโอกาสทางการศกษา

อยางทวถงดขน แตจำานวนปการศกษาเฉลยของคนไทยยงตำา ประมาณรอยละ 25 ของประชากรในป 2553 ยงคงมการศกษาเพยงระดบประถมศกษา

• การผลตและพฒนากำาลงคนสายอาชพ โดยเฉพาะในระดบกลางมแนวโนมลดลง ในขณะทตลาดแรงงานมความตองการกำาลงแรงงานกงฝมอและมฝอมอมากขนผลกระทบ • พนฐานการศกษาของกำาลงแรงงานตำามผลตอผลตภาพแรงงานและการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

การศกษา

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทยประชากรวยเรยนในอนาคต พ.ศ. 2548 – 2583

ระดบการศกษา 2548

2553

2558

2563

2568

2573

2578

2583

ตำากวา 3 ป 2.8 2.3 2.2 2.1 1.9 1.8 1.7 1.6

กอนประถม (3-5 ป)

2.7 2.6 2.3 2.2 2.0 1.9 1.8 1.6

ประถมศกษา (6-11 ป)

5.7 5.5 5.1 4.5 4.3 4.0 3.7 3.5

มธยมตน (12-14 ป)

3.0 2.8 2.7 2.4 2.2 2.1 2.0 1.8

มธยมปลาย (15-17 ป)

3.0 3.0 2.7 2.8 2.3 2.2 2.1 1.9

อดมศกษา (18-24 ป)

7.1 7.0 6.8 6.3 6.2 5.4 5.1 4.8

ตารางท 24                                                                                                                                                                                                                                  (ลานคน)    สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล Institute for Population and Social Research, Mahidol University

(ลานคน)

ชวตความเปนอย

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทย

• ความเปนเมองมแนวโนมสงขน และเปนแหลงรองรบกำาลงแรงงานทจะเขามาหางานทำา

• ภาวะความเครยด และแรงบบคนจากภาวะเศรษฐกจและสงคมทสงผลตอสขภาพจตของประชาชนมากขน

ผลกระทบ• เกดปญหาความแออดภายในเมอง

มลพษทางนำาและอากาศ ปญหาจราจร และความเสอมโทรมของสภาพแวดลอม

• ความไมปลอดภยในชวตและทรพยสนเพมขน ทงปญหาอบตเหต การประทษรายตอทรพยสน รางกายและเพศ

ชวตความเปนอย

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทย

คานยม จรยธรรม

การเปลยนแปลงท 1: บรบทดานสงคม

แนวโนมการเปลยนแปลงของไทย• เกดความเลอนไหลและหลากหลายทาง

วฒนธรรมจากภาวะไรพรมแดน อาท คานยมเลยนแบบการบรโภคตามตางชาต

• โรคทางสงคมแบบใหม คอเสพตดอาหาร เครองดม สารและสงอำานวยความสะดวกทเปนโทษตอรางกาย เชน Junk food บหร เหลา อนเตอรเนต และมอถอ

ผลกระทบ • วฒนธรรมดงเดมทมคณคาสญหายไป• สรางภาระตนทนทางสงคม

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

อณหภมโลกรอนขน

ความหลากหลายทางชวภาพถกทำาลาย

นำาขาดแคลน

ปาไมเสอมโทรมลง ทรพยากรทางทะเลและชายฝง

เสอมโทรมลง

ทดนเสอมสภาพ

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

อณหภมโลกรอนขน

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

นำาขาดแคลน

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

ปาไมเสอมโทรมลง

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

ความหลากหลายทางชวภาพถกทำาลาย

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

ทดนเสอมสภาพ

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

ทรพยากรทางทะเลและชายฝงเสอมโทรมลง

ภาคเกษตรกรรม

การเปลยนแปลงท 2 : บรบทดานสงแวดลอม

ประเดนสำาคญตอประเทศไทยภาวะโลกรอนทสงผลตอความมนคงทางอาหาร ทำาใหผลผลตพชและสตวมความผนแปรสง และเขตเกษตรกรรมโลกจะเคลอนตวไปจากเดม ซงจะกระทบตอความไดเปรยบของภาคเกษตรไทย

การคมครองความหลากหลายทางชวภาพ

GMO จะสงผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพและระบบเศรษฐกจของประเทศในระยะยาว โอกาสและขอจำากดการพมนาขนอยกบความสามารถในการจดการความปลอดภยทางชวภาพ

ทรพยสนทางปญญาและฐานทรพยากรพนธกรรม

การสรางกลไกในการคมครองสทธขอเกษตรกรเกยวกบทรพยากรพนธกรรมและภมปญญาทองถน เปนประเดนสำาคญในอนาคต

การเปลยนแปลงท 3 : บรบทดานเทคโนโลย

เศรษฐกจการเกษตร

เศรษฐกจอตสาหกรรม

เศรษฐกจสารสนเทศ (IT)

เทคโนโลยเปนเครองมอผลตสนคาเกษตร

S&T เปนปจจยพนฐานของการสะสมทนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนปจจยสำาคญในการพฒนาเศรษฐกจ ขบเคลอนดวย 3 เทคโนโลยหลก เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยวสด และนาโนเทคโนโลย

Molecular Technology

ยคของการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย

อดต ปจจบน อนาคต

การผสมผสานระหวางเทคโนโลยกอใหเกดนวตกรรมใหม• การผสมผสานระหวางเทคโนโลยคอมพวเตอรกบชววทยาในการรกษาโรค

• Internet เปนปจจยพนฐานในชวต

• การรวมมอระหวางกลมธรกจทม core ตางกนเพอสรางผลตภณฑใหม

• มการนำาเทคโนโลยชวภาพมาประยกตใหเกดประโยชนดานตางๆ เชน การพฒนาพนธพชและสตว การผลตยารกษาโรค

• เทคโนโลยเพอพฒนาโครงสรางพนฐานกาวไกลขน เชน เครองบนทเดนทางเรวขน

การเปลยนแปลงท 3 : บรบทดานเทคโนโลย

การเปลยนแปลงท 3 : บรบทดานเทคโนโลย

ภาพรวมการพฒนาเทคโนโลยของประเทศไทย• การลงทนวจยและพฒนาอยในระดบตำา

• มการซอเทคโนโลยจากตางประเทศเพมขนตอเนอง• มการใชเทคโนโลยระดบตำา ในระดบของ labor intensive,

skilled intensive คอ ผลตตามแบบผวาจาง (มเพยงสวนนอยทใชเทคโนโลยแบบเขมขน และมการวจยและพฒนา)

การเปลยนแปลงท 3 : บรบทดานเทคโนโลย

ผลกระทบตอประเทศไทยปจจยทตองคำานงถง : ความออนแอของการพฒนาดาน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย: สงคมไทยมความเหลอมลำาสง ทำาใหเกดความ

เหลอมลำาในการรบ ประยกตใช และพฒนาเทคโนโลยเศรษฐก

จสงคม สง

แวดลอม • การนำาเขา

เทคโนโลยเพอผลตสนคา

• การถายทอดเทคโนโลยไปสชมชนเพอพฒนาเศรษฐกจชมชน

• การพฒนาคณภาพชวต

• การพฒนาการเรยนร

• วถการดำารงชวต• วฒนธรรมและคา

นยม• การพฒนา

สาธารณสข

• เทคนคการประหยดพลงงานใหม ๆ

• การพฒนากระบวนการ recycle

• ความยงยากในการบำาบดของเสย

การเปลยนแปลงท 4 : บรบทดานพฤตกรรมผบรโภค

โครงสรางอายประชากร

รายได

ประชากรของประเทศอตสาหกรรม อาท ยโรป ญปน สหรฐ เขาสสงคมผสงอาย ทำาใหตลาดของผสงอายเปนตลาดทมขนาดใหญ และมความตองการสนคาและบรการเฉพาะสำาหรบผสงอายมากขนประชากรในกลมรายไดปานกลางจะเพมขนอยางรวดเรว โดยเฉพาะในภมภาคเอเชย (ประเทศจน อนเดย) ทำาใหมความตองการสนคาเพมเตมจากความจำาเปนพนฐาน อาท สนคาทสรางความสขในการบรโภคและความเปนอย และมการเดนทางทองเทยว มากขน

สดสวนประชากรโลก

1950

2000

2050ประเทศพฒนา 32

.219.7

13.7ประเทศกำาลง

พฒนา59.8

69.3

67.6ประเทศดอยพฒนา 8.

011.0

18.8

การเปลยนแปลงท 4 : บรบทดานพฤตกรรมผบรโภค

วถชวต/ความเปนอย

รสนยมและคานยม

การโฆษณา

ความเปนเมองจะขยายตวอยางรวดเรว ดงนนทอยอาศย สนคาและบรการทสอดคลองกบวถชวตความเปนอยของคนเมอง จะสงผลตอการผลตและบรการ เชน การซอสนคาในรานสะดวกซอ การซอสนคาผานระบบอนเตอรเนต การซออาหารสำาเรจรป ฟาสตฟด เปนตน• การแพรหลายของวฒนธรรมทหลากหลาย และ

เกดกระแสนยมการบรโภควฒนธรรมตะวนออกมากขน

• ผบรโภคเรมสนใจการดแลสขภาพและความงาม อาท การออกกำาลงกาย การรบประทานอาหารทมประโยชน และใหความสำาคญกบสนคาทเปนมตรกบธรรมชาตและสงคมวถชวตทเปลยนแปลงไป หรอการเปดรบ

เทคโนโลยททนสมย สงผลใหผบรโภครบรขอมลขาวสารผานสอใหมๆ เพมขน อาท สอโฆษณาผานอนเตอรเนต โทรศพทมอถอ หรออาจเปนการบรโภคหลายสอในเวลาเดยวกน (multi-tasking)

New Technology

KnowledgeManagement

New Demand

Existing Resource Empowerment

PeopleNatural resourcesCultural valuesIndigenous Knowledge“Thainess”

Repackaging/Branding Real Products & ServicesValue CreationBalancing Economic & Social investment

การเปลยนแปลงพฤตกรรมของผบรโภคเปนปจจยสำาคญทชถงโอกาสของธรกจและความสามารถในการแขงขนของเศรษฐกจทตองปรบตวใหเสนอสนคาและบรการทเปนทตองการของผบรโภคซงเปลยนแปลงไปอยางตอเนอง

การเปลยนแปลงท 5 : บรบทดานการรวมตวของกลมเศรษฐกจ

และการเปลยนแปลงในตลาดการเงนของโลกการทำาความตกลงการคาทวภาคและภมภาคมจำานวนมากขนตงแตทศวรรษ 1990 เปนตนมา

การรวมกลมทางเศรษฐกจระดบทวภาค ภมภาคและพหภาค มแนวโนมเพมขน• รปแบบของระบบการคาของโลก

(World trading system) มความเขมขนมากขน

• ประเทศตางๆ มขอตกลงและใชกฎเกณฑทแตกตางกนไปตามกลมคคา ภายใตขอตกลงทแตกตางกนไป (Spaghetti bowl effect)

• ตองอาศยกลไกการปรบตวและการดำาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคและการปรบตวในระดบกจการของภาคธรกจเอกชนเพอเพมขดความสามารถในการแขงขน

บทบาทเศรษฐกจของเอเชยเพมขนโดยเฉพาะ ประเทศจนและอนเดย

การเปลยนแปลงท 5 : บรบทดานการรวมตวของกลมเศรษฐกจและการเปลยนแปลงในตลาดการเงนของโลก

ความไมสมดลของเศรษฐกจสหรฐฯ และผลกระทบตอคาเงนสกลตางๆ ในโลก

การเคลอนยายทนระหวางประเทศและความเชอมโยงดานการเงนระหวางประเทศมแนวโนมมากขน

• การแกปญหาความไมสมดลโดยใขนโยบายการเงนและการคาทเขมงวดมากขน จะเปนแรงกดดนตอนโยบายอตราแลกเปลยน การคา และการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศอนๆ

• ประเทศในเอเชยจะตองดำาเนนนโยบายแลกเปลยนทยดหยนมากขน โดยปลอยใหคาเงนเปนไปตามกลไกตลาดและปจจยพนฐานทางเศรษฐกจ

ใครตงใจฟงขอใหได A(Thank you so much)