ความขั�ดแย้งติ มอร์�-เลสเติ

(Timor-Leste)

ภู�มิ�ประเทศ• ประเทศติ�มิอร ติะวั�นออก (อ�งกฤษ : East Timor ) หร์�อ ติ�มิอร -เลสเติ หร์�อม�ชื่��อเร์�ย้กอย้�างเป็�นทางการ์ว�า สาธารณร�ฐประชาธ�ปไติยติ�มิอร -เลสเติ (อ�งกฤษ : Democratic Republic of Timor-Leste ) เป็�นป็ร์ะเทศท��ติ� $งอย้%�บนเกาะภู%ม ภูาคเอเชื่�ย้ติะว�นออกเฉี�ย้งใติ ติ มอร์�ติะว�นออกถู%กลอมร์อบโดย้พื้�$นท��ขัองป็ร์ะเทศอ นโดน�เซี�ย้

ประวั�ติ�ควัามิเป�นมิาของติ�มิอร

• ในย้.คขัองการ์ล�าอาณาน คม เม��อชื่าวโป็ร์ติ.เกส ไดเด นทางมาท��เกาะติ มอร์� เม��อป็1 พื้.ศ.2055 และย้2ดเกาะติ มอร์�เป็�นอาณาน คม

• ติ�อมาในป็1 พื้.ศ.2446 เนเธอร์�แลนด� ไดเขัาย้2ดคร์องอ นโดน�เซี�ย้และเก ดการ์ส%ร์บก�บโป็ร์ติ.เกส จนย้.ติ การ์ส%ร์บและไดแบ�งเกาะติ มอร์�ออกเป็�น 2 ส�วน โดย้ เนเธอร์�แลนด�ไดคร์อบคร์องเกาะติ มอร์�ทางดานติะว�นติก และโป็ร์ติ.เกสคร์อบคร์องเกาะติ มอร์�ทางดานติะว�นออก และโอก.สชื่��

• ในป็1 2517-2518 โป็ร์ติ.เกสไดติกลงใจท��จะป็ลดป็ล�อย้อาณาน คมขัองติน ร์วมถู2งติ มอร์�ติะว�นออก

และส�งเสร์ มใหม�การ์จ�ดติ�$งพื้ร์ร์คการ์เม�อง โดย้ม�พื้ร์ร์คการ์เม�องท��ส5าค�ญอย้%� 3 พื้ร์ร์ค ค�อ - พื้ร์ร์ค UDT - พื้ร์ร์ค FRETILIN - พื้ร์ร์ค APODETI

ประวั�ติ�ควัามิเป�นมิาของติ�มิอร (ติ อ)• ติ�อมาเม��อเด�อน ม�.ค.2518 ไดม�การ์จ�ดเล�อกติ�$ง ผลป็ร์ากฏว�าพื้ร์ร์ค

FRETILIN ชื่นะการ์เล�อกติ�$งท5าใหเก ดสางคร์ามกลางเม�องขั2$น

สาเหติ"ของควัามิข�ดแย%ง• การ์เขัาร์วมติ มอร์�ติะว�นออกเป็�น จ�งหว�ด.ท�� 27 ขัองอ นโดน�เซี�ย้

• พื้ร์ร์ค FRETILIN ก:ไดจ�ดติ�$ง กล.�มกองก5าล�งเพื้��อติ�อติานการ์ย้2ดคร์องขัองอ นโดน�เซี�ย้

• กล.�ม MILITIA ซี2�งไดร์�บการ์สน�บสน.นจากอ นโดน�เซี�ย้ ไดส�งหาร์กล.�มผ%สน�บสน.นการ์เป็�นเอกร์าชื่จนท5าใหเก ดการ์จร์าจลขั2$น และทว�ความร์.นแร์งขั2$นเร์��อย้ๆ

บทบาทสหประชาชาติ�• สหป็ร์ะชื่าชื่าติ จ�ดติ�$งกองก5าล�งนานาชื่าติ (International Force

in East Timor – INTERFET) เม��อ 15 ก�นย้าย้น 2542 เพื้��อส�งเขัาไป็ร์�กษาส�นติ ภูาพื้ในติ มอร์�ติะว�นออก

• ติ�อมาคณะมนติร์�ความม��นคงขัองสหป็ร์ะชื่าชื่าติ ไดม�มติ จ�ดติ�$งองค�กร์เพื้��อถู�าย้โอนอ5านาจในติ มอร์�ติะว�นออก หร์�อ UNTAET ขั2$นพื้ร์อมก�บ กล.�มกองก5าล�งร์�กษาส�นติ ภูาพื้ (PKF) จ5านวน 8,950 คน ผ%ส�งเกติการ์ณ�ทางทหาร์อ�ก จ5านวน 200 คน

http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E:UN_HeadOffice.jpg

ติ�มิอร หล�งได%ร�บเอกราชจากอ�นโดน)เซี)ย

• ติ มอร์�ติะว�นออก ป็ร์ะกาศตินเป็�นร์�ฐท��ม�อ5านาจอธ ป็ไติย้สมบ%ร์ณ�เม��อว�นท�� 20 พื้ฤษภูาคม ค.ศ . 2002

• ติ มอร์�ติกลงว�าจะเร์�ย้กป็ร์ะเทศขัองตินอย้�างเป็�นทางการ์ว�า “ติ มอร์�-เลสเติ” (Timor-Leste) ซี2�งเป็�นชื่��อในภูาษาโป็ร์ติ.เกส หร์�อสาธาร์ณร์�ฐป็ร์ะชื่าธ ป็ไติย้ติ มอร์�ติะว�นออก

ป+ญหาภูายในติ�มิอร หล�งได%ร�บเอกราช

• ความแติกแย้กทางการ์เม�อง (การ์แขั�งขั�นเพื้��อแย้�งชื่ งอ5านาจทางการ์เม�อง)

• ความไม�ม�เสถู�ย้ร์ภูาพื้ทางเศร์ษฐก จ • ความย้ากจนและอ�ติร์าการ์ว�างงาน

• การ์ขัาดทร์�พื้ย้ากร์บ.คคลท��ม�ความร์% ความสามาร์ถูและป็ร์ะสบการ์ณ�

การเมิ.องการปกครอง• การ์เม�องภูาย้ในป็ร์ะเทศย้�งขัาดว.ฒิ ภูาวะทางการ์เม�อง

- ม�กล.�มการ์เม�องติ�างๆ เก ดขั2$นมากมาย้ ในแขั�งขั�นเพื้��อแย้�งชื่ งอ5านาจทางการ์เม�อง - เก ดการ์ติ�อส%อ�นร์.นแร์งร์ะหว�างทหาร์ท��สน�บสน.นร์�ฐบาลและทหาร์ฟาล นติ ล เม��อพื้ฤษภูาคม 2549

• ป็ร์ะสบป็?ญหาเร์��องการ์ร์�กษาความม��นคงภูาย้ใน

• UNTAET ไดพื้ย้าย้ามสร์างความพื้ร์อมเพื้��อใหติ มอร์�ติะว�นออกสามาร์ถูป็กคร์องตินเองภูาย้หล�งไดร์�บเอกร์าชื่ โดย้เป็@ดโอกาสใหชื่าวติ มอร์�ติะว�นออกเขัามาม�ส�วนร์�วมมากขั2$น

เศรษฐก�จ • ติ มอร์�ติะว�นออกย้�งไม�ม�งบป็ร์ะมาณเป็�นขัองตินเองในการ์ฟA$ นฟ%และ

บ%ร์ณะป็ร์ะเทศ งบป็ร์ะมาณส�วนใหญ�ท��ใชื่ในการ์บ%ร์ณะป็ร์ะเทศมาจากความชื่�วย้เหล�อจากติ�างป็ร์ะเทศและการ์ร์�บความชื่�วย้เหล�อจากนานาชื่าติ

• ล%�ทางการ์คาการ์ลงท.นในติ มอร์�ติะว�นออกท��ม�ศ�กย้ภูาพื้ค�อ ไร์�กาแฟ ภูาคการ์ป็ร์ะมง ธ.ร์ก จการ์ท�องเท��ย้ว ร์วมถู2งแหล�งทร์�พื้ย้ากร์ป็ร์ะเภูทน5$าม�นด บและกBาซีธร์ร์มชื่าติ ในเขัติ Timor Gap ซี2�งอย้%�ร์ะหว�างติ มอร์�ติะว�นออกก�บออสเติร์เล�ย้ อย้�างไร์ก:ด� ธ.ร์ก จเหล�าน�$ย้�งจ5าเป็�นติองไดร์�บการ์พื้�ฒินาและสน�บสน.นดานการ์เง นจากน�กลงท.นภูาย้นอกอย้%�มาก เน��องจากติ มอร์�ติะว�นออกย้�งขัาดเง นท.น และชื่าวติ มอร์�ติะว�นออกย้�งขัาดท�กษะในการ์ป็ร์ะกอบก จกร์ร์มทางเศร์ษฐก จ

สร"ปในอด�ติ ติ มอร์�ติะว�นออกเป็�นอาณาน คมขัองโป็ร์ติ.เกส ภูาย้หล�งโป็ร์ติ.เกส

ถูอนติ�วออกไป็ เม��อป็1 2518 อ นโดน�เซี�ย้ไดส�งทหาร์เขัาย้2ดคร์องติ มอร์�ติะว�นออกโดย้ผนวกเขัาเป็�นจ�งหว�ดท�� 27 อย้�างไร์ก:ด� เม��ออ นโดน�เซี�ย้ย้ นย้อมใหชื่าวติ มอร์�ติะว�นออกลงป็ร์ะชื่ามติ เพื้��อแย้กติ�วเป็�นเอกร์าชื่จากอ นโดน�เซี�ย้ เม��อว�นท�� 30 ส งหาคม 2542 ป็ร์ะชื่าชื่นชื่าวติ มอร์�ติะว�นออกกว�าร์อย้ละ 80 ออกเส�ย้งสน�บสน.นการ์แย้กติ�วเป็�นเอกร์าชื่ จ2งก�อใหเก ดเหติ.การ์ณ�ร์.นแร์งในติ มอร์�ติะว�นออกโดย้กล.�มกองก5าล�ง militia ท��น ย้มอ นโดน�เซี�ย้ สหป็ร์ะชื่าชื่าติ ไดติ�ดส นใจจ�ดติ�$งกองก5าล�งนานาชื่าติ (International Force in East Timor -) เม��อ 15 ก�นย้าย้น 2542 เพื้��อส�งเขัาไป็ร์�กษาส�นติ ภูาพื้ในติ มอร์�ติะว�นออก ขัณะน�$ ติ มอร์�ติะว�นออกอย้%�ภูาย้ใติการ์ป็กคร์องขัององค�กร์บร์ หาร์ชื่��วคร์าวขัองสหป็ร์ะชื่าชื่าติ ในติ มอร์�ติะว�นออก (United Nations Transitional Administration in East Timor - UNTAET) และไดร์�บ เอกร์าชื่อย้�างสมบ%ร์ณ�ใน 20 พื้ฤษภูาคม 2545

นางสาวการ์�มะห� วาเติBะ

ร์ห�ส 5120710006

เอกความส�มพื้�นธ�ร์ะหว�างป็ร์ะเทศ