27
Π.3.2.1 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού Τίτλος: «Το πιο γλυκό ψωμί» ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2013

ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

Π.3.2.1 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες,

σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε

30 διδακτικές ώρες ανά τάξη

Νεοελληνική Γλώσσα

Γ΄ Δημοτικού

Τίτλος:

«Το πιο γλυκό ψωμί»

ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2013

Page 2: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 2 από 27

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και

Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι .Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.1. Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με

συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

http://www.greeklanguage.gr

Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

Τηλ.: 2310 459101 , Φαξ: 2310 459107, e-mail: [email protected]

Page 3: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 3 από 27

Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος

Το πιο γλυκό ψωμί

Δημιουργός

Ειρήνη Τζοβλά

Διδακτικό αντικείμενο

Νεοελληνική Γλώσσα

(Προτεινόμενη) Τάξη

Γ΄ Δημοτικού

Χρονολογία

Απρίλιος 2013

Διδακτική/θεματική ενότητα

«Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού», τεύχος γ΄, ενότητα 3.2: Του κόσμου το ψωμί

Διαθεματικό

Όχι

Χρονική διάρκεια

10+

Χώρος

Ι. Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής, αίθουσα

πολλαπλών χρήσεων

Page 4: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 4 από 27

ΙΙ. Εικονικός χώρος: πλατφόρμα ιστοεξερεύνησης, ιστολόγιο τάξης

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή

Το σενάριο για να πραγματοποιηθεί απαιτεί οι μαθητές να έχουν μια σχετική

εξοικείωση με την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, για να μπορούν να λειτουργούν

μέσα σε ομάδες και να μοιράζουν ρόλους. Επίσης, να έχουν επαφή με το διαδίκτυο,

ώστε να μπορούν να το χρησιμοποιούν τουλάχιστον υποτυπωδώς και επαφή με τα

εκπαιδευτικά λογισμικά που το σενάριο προτείνει. Συνιστάται να έχει αφιερωθεί

ικανοποιητικός χρόνος αρχικά στην ολομέλεια για επίδειξη των λογισμικών και στη

συνέχεια στο επίπεδο των ομάδων, ώστε οι μαθητές να γνωρίζουν τα βασικά μενού

των λογισμικών. Αν ο εκπαιδευτικός επιλέξει να αναρτηθούν οι εργασίες στο

ιστολόγιο της τάξης, αυτό θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τους μαθητές, ώστε

αυτοί να γνωρίσουν τη διαδικασία και σταδιακά να αποκτήσουν ικανότητα να

αναρτούν και μόνοι τους στο ιστολόγιο. Επίσης, επειδή το σενάριο εμπλέκει σειρά

ιστότοπων, απαιτείται η διενέργεια ελέγχου των προτεινόμενων ιστοσελίδων ως προς

το υλικό που περιέχουν και την ενεργή ανταπόκρισή τους. Ακόμη, προϋπόθεση

αποτελεί η υιοθέτηση διδακτικών πρακτικών που προάγουν τη διερευνητική –

ανακαλυπτική μάθηση, την κριτική ματιά στις πληροφορίες και την ανάπτυξη

εκείνων των δεξιοτήτων που θα διαμορφώσουν διαφορετικές ταυτότητες μαθητών.

Τέλος, το σενάριο είναι σχεδιασμένο να υλοποιηθεί και με λιγότερο εξοπλισμό από

τον προτεινόμενο, καθώς επίσης είναι έτσι δομημένο, ώστε οι δραστηριότητες να

λειτουργούν ανεξάρτητα επιτρέποντας στον εκπαιδευτικό να επιλέξει εκείνες που

ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις δυνατότητες των μαθητών του.

Εφαρμογή στην τάξη

Το συγκεκριμένο σενάριο είναι πρόταση διδασκαλίας

Page 5: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 5 από 27

Το σενάριο στηρίζεται

---

Το σενάριο αντλεί

Το σενάριο είναι πρωτότυπη σύλληψη

Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το σενάριο αφορμάται από την ενότητα 3.2: Του κόσμου το ψωμί («Γλώσσα Γ΄

Δημοτικού», τεύχος γ΄) που αναφέρεται στο λαϊκό παραμύθι «Το πιο γλυκό ψωμί»

και επεκτείνεται σε περαιτέρω δραστηριότητες που σχετίζονται με το θέμα και οι

οποίες υποστηρίζονται από τη χρήση των ΤΠΕ. Αρχικά, εξασκεί τους μαθητές στην

αναδιήγηση και στη δραματοποίηση, ενώ στη συνέχεια τους εμπλέκει στην

αναζήτηση πληροφοριών που αφορούν σε διαφορετικές θεματικές σχετικές με το

ψωμί, τους ωθεί στην κριτική επεξεργασία τους και στην παραγωγή του κειμενικού

είδους της αφίσας. Παράλληλα, τους ωθεί στην ψηφιακή εικονογράφηση του προς

διαπραγμάτευση παραμυθιού με τη συνοδεία λεζαντών καθώς και στην παραγωγή

ψηφιακού βιβλίου. Τέλος, το σενάριο θα εξυπηρετήσει και γλωσσικούς στόχους με

την αναζήτηση σε ηλεκτρονικά λεξικά παράγωγων και σύνθετων λέξεων και της

σημασίας τους και θα οδηγήσει στη δημιουργία λεξικού της τάξης.

Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο

Η διδασκαλία είναι μια στοχαστική και αναστοχαστική πράξη. Με την έννοια αυτή ο

εκπαιδευτικός θέτει διαρκώς νέα ερωτήματα, πειραματίζεται με νέες μεθόδους,

σκέπτεται πώς μπορεί να κάνει μια δραστηριότητα με διαφορετικό τρόπο και

διαμεσολαβεί ανάμεσα στον μαθητή και στη γνώση, διευκολύνοντας τον μαθητή να

μάθει (Vygotsky 1978). Η σύλληψη της παρούσας διδακτικής πρότασης ακολουθεί

τους παραπάνω άξονες και εμπλέκει τους μαθητές σε μια διαδικασία αναζήτησης,

Page 6: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 6 από 27

δημιουργίας και συγκρότησης της γνώσης με απώτερο στόχο να μάθει στον μαθητή

πώς να μαθαίνει. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται οι μαθητές υιοθετώντας την

ανακαλυπτικη-διερευνητική μάθηση και μέσα από την πρόσβαση σε πληροφοριακό

και φωτογραφικό υλικό, την κριτική προσέγγισή του και την παράθεση πηγών να

μετατρέψουν την πληροφορία σε γνώση και να δημιουργήσουν νέες μορφές λόγου

που σε συνδυασμό με τη δύναμη της εικόνας οδηγούν στην έννοια της

πολυτροπικότητας (Kress 1997).

Το ψωμί αποτελεί αγαθό πρώτης ανάγκης και η σημασία του ανά τους αιώνες

ήταν και είναι αδιαμφισβήτητη. Στο συγκεκριμένο σενάριο οι μαθητές προσεγγίζουν

το θέμα από την πλευρά της τέχνης, του τεχνολογικού γραμματισμού και των

γλωσσολογικών πόρων του κειμένου. Επεξεργάζονται ενεργητικά τα δεδομένα και

οικοδομούν τα νοήματα με ενεργητικό τρόπο, ασκούνται στον κριτικό γραμματισμό,

και παράγουν υβριδικά κειμενικά είδη, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούν στον

κοινωνικό χώρο που ζουν, αλλά και σε χώρους που θα βρεθούν αργότερα ως πολίτες

(Kalantzis & Cope 2000).

Το σενάριο εμπλέκει και την πρακτική της δραματοποίησης και πιο

συγκεκριμένα τη «διερευνητική δραματοποίηση», η οποία είναι μια μορφή θεατρικής

τέχνης με καθαρά παιδαγωγικό χαρακτήρα, κατά τη διάρκεια της οποίας οι μαθητές,

υποδυόμενοι ρόλους, αντιμετωπίζουν διλήμματα ή προβλήματα, δρουν, αποφασίζουν

και αναστοχάζονται τις πράξεις τους (Αυδή & Χατζηγεωργίου 2007).

Ακόμη, στη διδακτική αυτή πρόταση εντάσσονται και δραστηριότητες

επιχειρηματολογικού λόγου, ο οποίος εμπεριέχει διαδικασίες επίλυσης προβλήματος,

εξαγωγής συμπερασμάτων και ως εκ τούτου καλλιεργεί τις μεταγνωστικές δεξιότητες

των μαθητών (Fink-Chorzempa et al 2005).

Η γλώσσα μαθαίνεται ως ένα σημειωτικό σύστημα που η αποτελεσματική του

χρήση προϋποθέτει προσαρμογή στις περιστάσεις επικοινωνίας (Χατζησαββίδης

2009). Προς την κατεύθυνση αυτή εξάλλου κινούνται και τα Νέα Προγράμματα

Σπουδών εντάσσοντας δραστηριότητες μέσα από τις οποίες οι μαθητές αναπτύσσουν

Page 7: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 7 από 27

ικανότητες και μπορούν να λειτουργούν σε διάφορα περιβάλλοντα και καταστάσεις

(Μητσικοπούλου 2011). Ανταποκρινόμενο στις παραπάνω επισημάνσεις το σενάριο

αναδεικνύει τον επικοινωνιακό χαρακτήρα της γλώσσας με την παραγωγή

συγκεκριμένων κειμενικών ειδών που στοχεύουν στη βελτίωση των επικοινωνιακών

ικανοτήτων των μαθητών (Χαραλαμπόπουλος & Χατζησαββίδης 1997).

Το μοντέλο διδασκαλίας ακολουθεί τη διδακτική αρχή της εξατομικευμένης

υποστήριξης και φθίνουσας καθοδήγησης (fading scaffolding), που απορρέει από τη

θεωρία του Vygotsky (Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης).

Τέλος, οι μαθητές ασκούνται στην ομαδική εργασία, η οποία δίνει τη

δυνατότητα και στο «διαφορετικό» παιδί να συμμετέχει στη μαθησιακή διαδικασία,

επειδή αυτό «μπαίνει» μαζί με την ομάδα των συμμαθητών του. Η ομαδική εργασία

βοηθά στη συμμετοχή όλων των μαθητών, αναπτύσσει τη συνεργασία, τον διάλογο

και την άμιλλα μεταξύ των ομάδων με αποτέλεσμα να ενισχύονται και οι αδύναμοι

μαθητές (Ιορδανίδου & Φτερνιάτη 2000).

Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής

Επιδιώκεται οι μαθητές:

να έρθουν σε επαφή με τα στάδια επεξεργασίας του ψωμιού στα παλιότερα

χρόνια

να γνωρίσουν τα εργαλεία που χρησιμοποιούνταν παλιότερα κατά την

επεξεργασία όλων των φάσεων της πρώτης ύλης του ψωμιού

να επισκεφτούν χώρους παραγωγής ψωμιού και των παραγώγων του

να εξασκηθούν στην ομαδική εργασία και τη συνεργασία

να αναπτύξουν κριτική σκέψη, ώστε να διαμορφώσουν εγγράμματες

ταυτότητες μέσα από τις οποίες θα μπορούν να προσεγγίζουν κριτικά ένα

κείμενο

να αποκτήσουν κοινές εμπειρίες μέσα από τη βιωματική μάθηση

Page 8: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 8 από 27

να αναπτύξουν δεξιότητες παρουσίασης της δουλειάς τους

Γνώσεις για τη γλώσσα

Επιδιώκεται οι μαθητές:

να συμμετέχουν σε δραματοποιημένες αφηγήσεις και να μπορούν να

ανταποκρίνονται σε γλωσσικές και παραγλωσσικές σημασιοδοτήσεις

να έρθουν σε επαφή και να παραγάγουν αφηγηματικό λόγο

να μετατρέπουν τον πλάγιο λόγο σε ευθύ μέσα από τη δραματοποίηση

κειμένων

να έρθουν σε επαφή με το κειμενικό είδος της αφίσας και της λεζάντας και να

τα δημιουργήσουν, συνδυάζοντας γλωσσικά και εικονικά μέρη

να αναζητούν σύνθετες και παράγωγες λέξεις στα ηλεκτρονικά λεξικά

να εξοικειωθούν με την παραγωγή πληροφοριακού λόγου και

επιχειρηματολογικού λόγου

να εντοπίσουν τις διαφορές μονοτροπικού και πολυτροπικού κειμένου και να

υιοθετήσουν κριτική στάση απέναντι στα δημιουργήματα των άλλων

να συλλέγουν επιλεκτικά πληροφορίες, να τις επεξεργάζονται και να τις

εντάσσουν στην κατάλληλη περίσταση επικοινωνίας

Γραμματισμοί

Επιδιώκεται οι μαθητές:

να μπορούν να επεξεργάζονται στοιχειωδώς φακέλους και αρχεία εγγράφων

σε Η/Υ

να ελαχιστοποιούν παράθυρα και να εργάζονται σε αυτά

να μάθουν να χρησιμοποιούν διαδικτυακά εργαλεία

να έρθουν σε επαφή με λογισμικά ζωγραφικής και να κατανοήσουν τις

χρήσεις τους

Page 9: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 9 από 27

να αποκτήσουν ευχέρεια πρόσβασης στις πληροφορίες που παρέχονται μέσω

του διαδικτύου και των πολυμέσων και να αναζητούν υλικό σε αυτές

να γνωρίσουν την ανάρτηση σε ιστολόγιο

να μάθουν να αναζητούν ερμηνείες, σύνθετες και παράγωγες λέξεις σε

ηλεκτρονικά λεξικά

να κατανοήσουν ότι πρέπει να ελέγχουν κριτικά ως προς την εγκυρότητα και

την αξιοπιστία τις όποιες πληροφορίες παρέχει το διαδίκτυο (κριτικός

γραμματισμός)

να μπορούν να παραθέτουν πηγές και να καταλάβουν τους λόγους για τους

οποίους γίνεται αυτό (κριτικός γραμματισμός)

Διδακτικές πρακτικές

Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία

Εργασία στην ολομέλεια

Ανακαλυπτική – Συνεργατική Μάθηση

Βιωματική μάθηση

Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Αφετηρία του σεναρίου μπορεί να αποτελέσει το κείμενο «Το πιο γλυκό ψωμί» από

το βιβλίο του μαθητή («Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού», γ΄ τεύχος, σ. 32) και η σύνδεση με

ιστότοπους σχετικούς με τα στάδια παραγωγής της πρώτης ύλης του ψωμιού.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Το σενάριο ακολουθεί τους στόχους των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών του

μαθήματος της Γλώσσας και δεν ξεφεύγει από αυτούς, καθώς εμπλέκει τους μαθητές

στη δραματοποίηση του παραμυθιού, στη χρήση του διαδικτύου ως πηγή άντλησης

πληροφοριών, στην κριτική προσέγγιση της πληροφορίας και της παράθεσης των

πηγών από τις οποίες αυτή προέρχεται, καθώς και στην παραγωγή νέων κειμενικών

Page 10: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 10 από 27

ειδών. Το σενάριο πραγματεύεται νέους γραμματισμούς, κριτικό γραμματισμό και

λειτουργεί συμπληρωματικά προς τους παραδοσιακούς γραμματισμούς.

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι οι ΤΠΕ κινητοποιούν την προσοχή και την

αντίληψη των μαθητών, πολλαπλασιάζοντας τις δυνατότητες ανάκλησης

πληροφοριακών στοιχείων και αναπτύσσουν ανώτερες γνωστικές δεξιότητες μέσα

από τη δημιουργία συνθηκών οικοδόμησης της νέας γνώσης από τους ίδιους τους

μαθητές (Υλικό για τη Μείζονα Επιμόρφωση, σ.110). Στο συγκεκριμένο σενάριο οι

ΤΠΕ θα συνδράμουν στη μάθηση μέσα από την επιλογή πληροφοριών και την

παρουσίαση τους ακολουθώντας τα βήματα μιας ιστοεξερεύνησης, τη δημιουργία

εικόνων μέσα από λογισμικά ζωγραφικής, τη δημιουργία ψηφιακού βιβλίου και την

αναζήτηση σύνθετων και παράγωγων λέξεων σε ηλεκτρονικά λεξικά. Μέσα από την

παραπάνω ενασχόληση οι μαθητές θα κατακτήσουν νέους γραμματισμούς και θα

καλλιεργήσουν τον κριτικό γραμματισμό.

Κείμενα

Θα χρησιμοποιηθεί:

α) το κείμενο του σχολικού εγχειριδίου με τίτλο: «Το πιο γλυκό ψωμί» (συνέχεια)

β) φάκελος με το όνομα της ομάδας, ο οποίος θα βρίσκεται αποθηκευμένος στον

υπολογιστή που θα εργαστεί η ομάδα και περιλαμβάνει τα φύλλα εργασίας

γ) Πλατφόρμα ιστοεξερεύνησης

Εκπαιδευτικά λογισμικά – εφαρμογές

http://edu.glogster.com

http://www.yumpu.com

Ιστοσελίδες

www.kindykids.gr, άρθρο «Η σπορά στα παλιά χρόνια και σήμερα», ανάρτηση της

Μάρλεν Κεφαλίδου (22 Φεβρουαρίου 2011)

Page 11: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 11 από 27

http://foodmuseum.cs.ucy.ac.cy (Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και

διατροφής) πληροφορίες για το όργωμα

http://varsos.net/plataniotis, άρθρο «Ο θερισμός και το αλώνισμα του σιταριού»

http://www.oae.gr (Ομοσπονδία Αρτοποιών Ελλάδας), πληροφορίες για εργαλεία

θερισμού, αλωνισμού, λιχνίσματος, ζυμώματος και φουρνίσματος

http://www.kerpini.gr, άρθρο «Διαδικασία Παραδοσιακού Αλωνίσματος» (για το

λίχνισμα)

http://www.inarcadia.gr, σχολική εργασία «Ζυμωτό ψωμί σε ξυλόφουρνο» από το

Δ.Σ. Περδικονερίου (σχολικό έτος 2001-2002) (για το άλεσμα, το ζύμωμα και το

φούρνισμα)

Μηχανή αναζήτησης εικόνων της Google και συγκεκριμένα αναζητήσεις

φωτογραφικού υλικού για: τη σπορά, το όργωμα, εργαλεία για το όργωμα, τον

θερισμό, το αλώνισμα, το λίχνισμα σιταριού, το άλεσμα του σιταριού, το ζύμωμα του

ψωμιού, και το φούρνισμα

Πύλη για την ελληνική Γλώσσα: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής

Λεξισκόπιο Neurolingo

Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις

1η - 2η

ώρα - Ολομέλεια

Η ανάπτυξη του θέματος θα ξεκινήσει με την ανάγνωση των κειμένων του βιβλίου

της Γλώσσας («Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού», τεύχος γ΄, σ. 28-29 και 32-33), στο οποίο

γίνεται η αφήγηση ενός γνωστού λαϊκού παραμυθιού με αναφορά στο ψωμί.

Οι μαθητές χωρίζονται σε δύο ομάδες και επεκτείνοντας τις δραστηριότητες 6

και 7 του βιβλίου του μαθητή (σ. 34) η πρώτη ομάδα καλείται να μοιράσει ρόλους, να

προετοιμαστεί και να αναπαραστήσει το παραμύθι με τρόπο κωμικό, ενώ η δεύτερη

να αναπαραστήσει το παραμύθι με παντομίμα. Οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να

προετοιμαστούν σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της Θεατρικής Αγωγής (εάν

υπάρχει στο σχολείο) ή στις ώρες της Ευέλικτης Ζώνης από τον εκπαιδευτικό της

Page 12: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 12 από 27

τάξης, ώστε να διατεθεί ο απαιτούμενος χρόνος και οι μαθητές να γνωρίσουν τα

χαρακτηριστικά του κωμικού λόγου και της παντομίμας. Στόχος είναι οι μαθητές να

ασκηθούν αφενός στην επεξεργασία του αφηγηματικού-παραμυθικού λόγου σε

αλληλεπίδραση με τα μέλη της ομάδας τους, στη σωστή χρήση των ρηματικών

χρόνων αυτής της μορφής λόγου και τη μετατροπή του πλάγιου λόγου σε ευθύ και

αφετέρου να μπορούν να ανταποκρίνονται σε γλωσσικές και παραγλωσσικές

σημασιοδοτήσεις (χρώμα φωνής, επιτονισμός, χειρονομίες, κ.ά.) και να υποδύονται

ρόλους μέσα από τους οποίους οι ίδιοι καλούνται να αντιμετωπίσουν προβλήματα και

διλήμματα. Καθώς η μία ομάδα παρουσιάζει, η άλλη κρατά σημειώσεις (σωστή

χρήση χρόνων, γλωσσικές και παραγλωσσικές σημασιοδοτήσεις, αλληλεπίδραση

μελών, κ.λπ.) για την παρουσίαση που εξελίσσεται και μετά το πέρας των

παρουσιάσεων ακολουθεί συζήτηση και προτείνονται τρόποι βελτίωσης των

παρουσιάσεων.

3η ,

4

η, 5

η ώρα – Ομάδες

Οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν την ιστοεξερεύνηση εδώ, στην οποία ο

εκπαιδευτικός έχει διαμορφώσει μια εργασία πάνω σε διαφορετικές θεματικές

σχετικές με το ψωμί, ως επέκταση των εργασιών του βιβλίου. Οι μαθητές έχουν

χωριστεί σε τέσσερισ ομάδες των 4-5 ατόμων στις οποίες έχουν δώσει ένα όνομα και

στις οποίες αναθέτουμε να επεξεργαστούν μέσα από μια διαδικασία συγκεκριμένων

βημάτων τις θεματικές της ομάδας τους. Η ιστοεξερεύνηση βοηθάει τους μαθητές

των μικρών ηλικιών να μη χάνονται σε άσκοπες και χρονοβόρες αναζητήσεις στο

διαδίκτυο. Η τεχνική ενδείκνυται για την αντιμετώπιση θεμάτων όπως ο

αποπροσανατολισμός στον παγκόσμιο ιστό ή η άκριτη χρήση της πληροφορίας

(Dodge 1997)

Μέσα από την ιστοεξερεύνηση οι μαθητές επισκέπτονται συγκεκριμένες

ιστοσελίδες, που ο δημιουργός της ιστοεξερεύνησης έχει επιλέξει και έχει ελέγξει,

και αναζητούν εκεί τις πληροφορίες που απαιτεί η εργασία που τους ζητείται. Η κάθε

Page 13: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 13 από 27

ομάδα αναλαμβάνει να συλλέξει πληροφοριακό και φωτογραφικό υλικό που

αντιστοιχεί σε δύο θεματικές σχετικές με το ψωμί. Αφού συζητήσουν στην ομάδα και

αποφασίσουν το περιεχόμενο της εργασίας τους, σώζουν το υλικό αυτό μαζί με την

πηγή από την οποία το άντλησαν σε φάκελο στον υπολογιστή τους με το όνομα της

ομάδας τους και δημιουργούν με αυτό μία αφίσα για κάθε θεματική με την εφαρμογή

http://edu.glogster.com. Πριν οι μαθητές προβούν στη δημιουργία του παραπάνω

κειμενικού είδους, που αποτελεί βασικό γλωσσικό στόχο του σεναρίου, ο

εκπαιδευτικός έχει εκμεταλλευτεί την προϋπάρχουσα γνώση των μαθητών σχετικά με

το τι είναι η αφίσα, ποια τα δομικά της στοιχεία, ποια τα μηνύματα που αυτή πρέπει

να εμπεριέχει (κεντρικό μήνυμα, περιφερειακά μηνύματα και τρόπος εκφοράς τους,

αισθητική ισορροπία της αφίσας, συνεισφορά της στο προβαλλόμενο μήνυμα) και

τους έχει παραπέμψει να ανατρέξουν σε προηγούμενες ενότητες του σχολικού

εγχειριδίου («Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού», ενότητες 1.4, 2.4, 3.1), όπου γίνεται αναφορά

στο συγκεκριμένο κειμενικό είδος, ώστε να θυμηθούν τα όσα μέχρι τώρα έχουν

διδαχτεί σχετικά με την αφίσα, καθόσον η δημιουργία της επανέρχεται συχνά

στηδιδαχθείσα ύλη. Στην αφίσαπαρατίθενται οι πηγές, το υλικό που αυτή περιέχει και

καλλιεργείται ο κριτικός γραμματισμός. Στόχος μας είναι οι μαθητές να είναι σε θέση

να δημιουργήσουν μια αφίσα και να συμπεριλάβουν σε αυτήν όλα εκείνα τα στοιχεία

που τη συνιστούν (στον βαθμό πάντα που το επιτρέπει η ηλικία τους) αλλά και η

δημιουργία υπεύθυνων χρηστών του διαδικτύου και η καλλιέργεια συνείδησης στους

μαθητές όσον αφορά την πνευματική περιουσία των άλλων. Οι αφίσες μπορούν να

εκτυπωθούν και να αναρτηθούν στην τάξη ή/και να αναρτηθούν στο ιστολόγιο της

τάξης ή/και την ιστοσελίδα του σχολείου.

Στη συνέχεια δίνεται ο απαραίτητος χρόνος, ώστε οι μαθητές να

αλληλεπιδράσουν με το υλικό τους, και ο εκπρόσωπος κάθε ομάδας να παρουσιάσει

στην ολομέλεια τη δουλειά της μέσα από τον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης ή το

ιστολόγιο ή/και την ιστοσελίδα του σχολείου. Δίνεται έμφαση στην παρουσίαση να

αναφερθούν και οι πηγές από τις οποίες αντλήθηκε το υλικό. Τα υπόλοιπα μέλη των

Page 14: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 14 από 27

ομάδων δε θα πρέπει να είναι απλοί θεατές αλλά θα πρέπει οι μαθητές να

συμμετέχουν με ερωτήσεις, να κάνουν σχόλια σχετικά με την ολοκληρωμένη

παρουσίαση της αφίσας, να προτείνουν τρόπους βελτίωσης της αφίσας, να

επιχειρηματολογήσουν υπέρ της μιας ή της άλλης αφίσας αξιολογώντας την ως προς

τα δομικά της στοιχεία και την πληρότητά της (επιχειρηματολογικός λόγος). Τέλος,

μπορούν να κληθούν κάποια τμήματα του σχολείου να παρακολουθήσουν την

παρουσίαση.

6η, 7

η ,8η ώρα – Ομάδες

Κατά το τρίωρο αυτό οι μαθητές διατηρούν τον χωρισμό σε ομάδες και καλούνται να

χρησιμοποιήσουν το λογισμικό ζωγραφικής RNA, στο οποίο αναπαριστούν το

παραμύθι του βιβλίου με 4-5 εικόνες. Αφήνουμε τους μαθητές να αυτοσχεδιάσουν

και να απολαύσουν αισθητικά τις δημιουργίες τους. Ταυτόχρονα μπορούν κατά τη

διάρκεια της εργασίας τους να ακούνε τραγούδια σχετικά με το ψωμί, που ο

εκπαιδευτικός έχει τοποθετήσει σε έναν φάκελο στην επιφάνεια εργασίας του

υπολογιστή της κάθε ομάδας. Όταν ολοκληρώσουν τη ζωγραφική τους, αναγράφουν

σε κάθε εικόνα μια λεζάντα σχετική με το περιεχόμενο της ζωγραφιάς, συνδυάζουν

εικονικά με γλωσσικά μέρη και καλλιεργούν τον γλωσσικό στόχο της δημιουργίας

λεζάντας. Στο σημείο αυτό ο εκπαιδευτικός κάνει αναφορά στη σύνταξη και χρήση

λεζαντών, φαινόμενο το οποίο οι μαθητές έχουν συναντήσει και στην ενότητα 1.1 του

σχολικού εγχειριδίου, όπου οι μαθητές έχουν ήδη διδαχθεί το συγκεκριμένο κειμενικό

είδος. Αφού ολοκληρώσουν τις δημιουργίες τους, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού

κατασκευάζουν ένα συλλογικό ψηφιακό βιβλίο με τις ιστορίες όλων των ομάδων, με

τη χρήση της διαδικτυακής εφαρμογής http://www.yumpu.com, και το αναρτούν στο

ιστολόγιο της τάξης ή/και στην ιστοσελίδα του σχολείου. Στο βιβλίο αυτό εξηγούμε

στους μαθητές ότι πρέπει να αναφέρονται οι συγγραφείς και οι εικονογράφοι τους

όπως επίσης και τα περιεχόμενά του. Στόχος της εργασίας είναι οι μαθητές αφενός να

απολαύσουν την εικονογράφηση ενός παραμυθιού και αφετέρου να εντοπίσουν και

Page 15: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 15 από 27

να συζητήσουν διαφορές και ομοιότητες έντυπου και ψηφιακού βιβλίου, τον τρόπο

κατασκευής τους, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε είδους. Το βιβλίο

αυτό μπορεί να αναρτηθεί στο ιστολόγιο της τάξης ή/και στην ιστοσελίδα του

σχολείου ή/και να εκτυπωθεί, να αποτελέσει το βιβλίο της τάξης και να παρουσιαστεί

από τους μαθητές σε σχετική εκδήλωση του σχολείου.

9η ώρα – Ομάδες

Κατά την ώρα αυτή οι μαθητές θα αναζητήσουν στα ηλεκτρονικά λεξικά της Πύλης

για την Ελληνική Γλώσσα παράγωγες και σύνθετες λέξεις, οι οποίες προκύπτουν από

τις λέξεις άρτος και ψωμί. Η δραστηριότητα αυτή εξυπηρετεί τόσο γλωσσικούς

στόχους, όσο και στόχους γραμματισμών. Οι μαθητές θα εξασκηθούν στην

πλοήγηση και αναζήτηση παράγωγων και σύνθετων λέξεων, θα γνωρίσουν τον τρόπο

που αναζητούμε παράγωγα και σύνθετα και θα αναγνωρίσουν τις σημασίες των

παραπάνω λέξεων στις συνάφειες που τις συναντούν. Στη συνέχεια, με τις λέξεις

αυτές θα δημιουργήσουν ένα μικρό λεξικό, θα το εκτυπώσουν, θα το συρράψουν, θα

το τοποθετήσουν στη βιβλιοθήκη της τάξης και θα ανατρέχουν σε αυτό κάθε φορά

που το χρειάζονται. Μπορούν ακόμη να το αναρτήσουν στον πίνακα ανακοινώσεων

της τάξης.

10η+ ώρα – Ολομέλεια

Ο εκπαιδευτικός μπορεί να προγραμματίσει επίσκεψη σε κοντινή βιομηχανία

παραγωγής προϊόντων παραγώγων του ψωμιού, όπου οι μαθητές θα

παρακολουθήσουν την παραγωγή με σύγχρονα μέσα και θα δουν όλα τα στάδια

παραγωγής των προϊόντων ή να προγραμματίσει επίσκεψη σε φούρνο της περιοχής ή

πολιτιστικό πάρκο όπου ο μαθητές θα πάρουν μέρος στο ζύμωμα και φούρνισμα του

ψωμιού. Τέλος, μπορεί να προσκαλέσει, αν αυτό είναι εφικτό, κάποια γιαγιά μαθητή

στο σχολείο και όλοι μαζί να ζυμώσουν ψωμί.

Page 16: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 16 από 27

Οι μαθητές αξιολογούνται ως προς τη συμμετοχή τους και τη συμβολή τους στις

εργασίες της ομάδας, την ικανότητά τους να επιλύουν προβλήματα που προκύπτουν,

την ικανότητα διερεύνησης και επεξεργασίας του υλικού που τους παρέχεται, την

ικανότητα χρήσης των εργαλείων που χρησιμοποιεί το σενάριο και τις ικανότητες

παρουσίασης και ανάπτυξης του προφορικού και επικοινωνιακού τους λόγου.

Page 17: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 17 από 27

ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1ο φύλλο εργασίας -1

η ομάδα

1. Μπείτε και ακολουθήστε εδώ τα βήματα της ιστοεξερεύνησης «Το πιο γλυκό

ψωμί». Επισκεφτείτε τις σελίδες που υπάρχουν εκεί και αφορούν στην ομάδα σας.

Επιλέξτε εικόνες για το όργωμα, εικόνες εργαλείων και πληροφορίες που έχουν

σχέση με τη θεματικής σας.

2. Αποθηκεύστε τα σε έναν φάκελο στην επιφάνεια εργασίας που να φέρει το όνομα

της ομάδας σας.

3. Ενεργοποιήστε τον σύνδεσμο http://edu.glogster.com και φτιάξτε μια αφίσα με το

υλικό του φακέλου σας. Θυμηθείτε τον τρόπο δημιουργίας αφίσας, τα δομικά της

στοιχεία και τα μηνύματα που πρέπει να περιέχει.

Προσοχή: Κάντε είσοδο με τους κωδικούς που θα σας δώσει ο δάσκαλός σας.

Επιλέξτε από τα προσφερόμενα πρότυπα εκείνο που σας εξυπηρετεί, για να

δημιουργήσετε την αφίσα σας.

«Ανεβάστε» το φωτογραφικό υλικό που έχετε επιλέξει.

Γράψτε τις πληροφορίες που θέλετε χρησιμοποιώντας τη γραμματοσειρά Arial

(russian) για να γράψετε ελληνικά. Αναφέρετε τις πηγές από τις οποίες

αντλήσατε το υλικό σας.

4. Ορίστε εκπρόσωπο της ομάδας σας, για να συμμετέχει στην παρουσίαση.

5. Ακολουθήστε τα ίδια βήματα για τη θεματική Σπορά.

6. Εκτυπώστε ή αναρτήστε τις εργασίες σας στο ιστολόγιο της τάξης.

7. Κρατήστε σημειώσεις, υποβάλετε ερωτήματα και σχολιάστε τις παρουσιάσεις των

άλλων ομάδων.

Page 18: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 18 από 27

1ο φύλλο εργασίας -2

η ομάδα

1. Μπείτε και ακολουθήστε εδώ τα βήματα της ιστοεξερεύνησης «Το πιο γλυκό

ψωμί». Επισκεφτείτε τις σελίδες που υπάρχουν εκεί και αφορούν στην ομάδα σας.

Επιλέξτε εικόνες για τον θερισμό, εικόνες εργαλείων και πληροφορίες που έχουν

σχέση με τη θεματική σας.

3. Αποθηκεύστε τα σε έναν φάκελο στην επιφάνεια εργασίας που να φέρει το όνομα

της ομάδας σας.

5. Ενεργοποιήστε τον σύνδεσμο http://edu.glogster.com και φτιάξτε μια αφίσα με το

υλικό του φακέλου σας. Θυμηθείτε τον τρόπο δημιουργίας αφίσας, τα δομικά της

στοιχεία και τα μηνύματα που πρέπει να περιέχει.

Προσοχή: Κάντε είσοδο με τους κωδικούς που θα σας δώσει ο δάσκαλός σας.

Επιλέξτε από τα προσφερόμενα πρότυπα εκείνο που σας εξυπηρετεί για να

δημιουργήσετε την αφίσα σας.

«Ανεβάστε» το φωτογραφικό υλικό που έχετε επιλέξει.

Γράψτε τις πληροφορίες που θέλετε χρησιμοποιώντας τη γραμματοσειρά Arial

(russian) για να γράψετε ελληνικά. Αναφέρετε τις πηγές από τις οποίες αντλήσατε

το υλικό σας.

6. Ορίστε εκπρόσωπο της ομάδας σας για να συμμετέχει στην παρουσίαση.

7. Ακολουθήστε τα ίδια βήματα για τη θεματική Αλωνισμός.

8. Εκτυπώστε ή αναρτήστε τις εργασίες σας στο ιστολόγιο της τάξης.

9. Κρατήστε σημειώσεις, υποβάλλετε ερωτήματα και σχολιάστε τις παρουσιάσεις

των άλλων ομάδων.

Page 19: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 19 από 27

1ο φύλλο εργασίας -3

η ομάδα

1. Μπείτε και ακολουθήστε εδώ τα βήματα της ιστοεξερεύνησης «Το πιο γλυκό

ψωμί». Επισκεφτείτε τις σελίδες που υπάρχουν εκεί και αφορούν στην ομάδα

σας. Επιλέξτε εικόνες για το Λίχνισμα, εικόνες εργαλείων και πληροφορίες που

έχουν σχέση με τη θεματικής σας.

2. Αποθηκεύστε τα σε έναν φάκελο στην επιφάνεια εργασίας που να φέρει το

όνομα της ομάδας σας.

3. Ενεργοποιήστε τον σύνδεσμο http://edu.glogster.com και φτιάξτε μια αφίσα

με το υλικό του φακέλου σας. Θυμηθείτε τον τρόπο δημιουργίας αφίσας, τα

δομικά της στοιχεία και τα μηνύματα που πρέπει να περιέχει.

Προσοχή: Κάντε είσοδο με τους κωδικούς που θα σας δώσει ο δάσκαλός

σας.

Επιλέξτε από τα προσφερόμενα πρότυπα εκείνο που σας εξυπηρετεί για να

δημιουργήσετε την αφίσα σας.

«Ανεβάστε» το φωτογραφικό υλικό που έχετε επιλέξει.

Γράψτε τις πληροφορίες που θέλετε χρησιμοποιώντας τη γραμματοσειρά

Arial (russian) για να γράψετε ελληνικά. Αναφέρετε τις πηγές από τις οποίες

αντλήσατε το υλικό σας.

4. Ορίστε εκπρόσωπο της ομάδας σας για να συμμετέχει στην παρουσίαση.

5. Ακολουθήστε τα ίδια βήματα για τη θεματική Άλεσμα.

6. Εκτυπώστε ή αναρτήστε τις εργασίες σας στο ιστολόγιο της τάξης.

7. Κρατήστε σημειώσεις, υποβάλετε ερωτήματα και σχολιάστε τις παρουσιάσεις

των άλλων ομάδων.

Page 20: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 20 από 27

1ο φύλλο εργασίας -4

η ομάδα

1. Μπείτε και ακολουθήστε εδώ τα βήματα της ιστοεξερεύνησης « Το πιο γλυκό

ψωμί». Επισκεφτείτε τις σελίδες που υπάρχουν εκεί και αφορούν στην ομάδα

σας. Επιλέξτε εικόνες για το Ζύμωμα, εικόνες εργαλείων και πληροφορίες που

έχουν σχέση με τη θεματικής σας.

2. Αποθηκεύστε τα σε έναν φάκελο στην επιφάνεια εργασίας που να φέρει το

όνομα της ομάδας σας.

3. Ενεργοποιήστε τον σύνδεσμο http://edu.glogster.com και φτιάξτε μια αφίσα

με το υλικό του φακέλου σας. Θυμηθείτε τον τρόπο δημιουργίας αφίσας, τα

δομικά της στοιχεία και τα μηνύματα που πρέπει να περιέχει.

Προσοχή: Κάντε είσοδο με τους κωδικούς που θα σας δώσει ο δάσκαλός

σας.

Επιλέξτε από τα προσφερόμενα πρότυπα εκείνο που σας εξυπηρετεί για να

δημιουργήσετε την αφίσα σας.

«Ανεβάστε» το φωτογραφικό υλικό που έχετε επιλέξει.

Γράψτε τις πληροφορίες που θέλετε χρησιμοποιώντας τη γραμματοσειρά

Arial(russian) για να γράψετε ελληνικά.

4. Ορίστε εκπρόσωπο της ομάδας σας για να συμμετέχει στην παρουσίαση.

5. Ακολουθήστε τα ίδια βήματα για τη θεματική Φούρνισμα.

6. Εκτυπώστε ή αναρτήστε τις εργασίες σας στο ιστολόγιο της τάξης.

7. Κρατήστε σημειώσεις, υποβάλλετε ερωτήματα και σχολιάστε τις

παρουσιάσεις των άλλων ομάδων.

Page 21: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 21 από 27

2ο φύλλο εργασίας- Κοινό για όλες τις ομάδες

1. Ενεργοποιήστε το λογισμικό RNA, που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας.

Δημιουργήστε 4-5 εικόνες από το παραμύθι «Το πιο γλυκό ψωμί», που βρίσκεται στο

βιβλίο σας. Προσπαθήστε οι εικόνες να καλύπτουν όλη την υπόθεση του παραμυθιού.

Αποθηκεύστε τις εικόνες σας στην επιφάνεια εργασίας σε φάκελο με το όνομα της

ομάδας σας.

2. Σε κάθε εικόνα σας ενσωματώστε μια λεζάντα σχετική με το θέμα της εικόνας σας.

Αποθηκεύστε.

3. Ενσωματώστε σε ένα αρχείο ΠΕΚ τις εικόνες και τις λεζάντες σας.

4. Ενεργοποιήστε την εφαρμογή http://www.yumpu.com και ελάτε να

δημιουργήσουμε το ψηφιακό μας βιβλίο.

Δεν ξεχνώ να αναφέρω: Τον τίτλο του παραμυθιού, την ομάδα συγγραφής και

εικονογράφησης και τα περιεχόμενα του βιβλίου μας.

5. Αναρτήστε τις εργασίες σας στο ιστολόγιο της τάξης.

6. Ποιες διαφορές και ποιες ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στο έντυπο και το

ψηφιακό βιβλίο;

Page 22: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 22 από 27

3ο φύλλο εργασίας- Κοινό για όλες τις ομάδες

1. Συνδεθείτε στα λεξικά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα ή στο Neurolingo.

Αναζητήστε παράγωγες και σύνθετες λέξεις με τις λέξεις άρτος και ψωμί, βρείτε την

ερμηνεία τους και δημιουργήστε το λεξικό μας.

ΑΡΤΟΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Page 23: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 23 από 27

ΑΡΤΟΣ

ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

ΨΩΜΙ

ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Page 24: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 24 από 27

ΨΩΜΙ

ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

2. Εκτυπώστε τις εργασίες σας, δημιουργήστε το λεξικό της τάξης και τοποθετήστε

το στη βιβλιοθήκη της τάξης ή αναρτήστε το στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης.

Page 25: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 25 από 27

Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Το σενάριο θα μπορούσε να αποτελέσει θέμα διαθεματικής εργασίας που να

περιλαμβάνει την προσέγγιση τους θέματος που αφορά στο ψωμί πολύπλευρα. Έτσι,

θα μπορούσε να προσεγγιστεί το θέμα ανά τους αιώνες (αρχαιότητα, βυζαντινά

χρόνια, τουρκοκρατία, σημερινή εποχή), η σχέση του ψωμιού με τις διάφορες

χριστιανικές γιορτές (στην περίπτωση αλλόθρησκων μαθητών θα μπορούσε να

συμπεριληφθεί και ενότητα που να αφορά στη θέση που έχει το ψωμί σε άλλες

θρησκείες), η συγκέντρωση λαϊκών φράσεων και παροιμιών με θέμα το ψωμί, οι

διατροφικές συνήθειες κάποιων λαών, τα είδη ψωμιού και συνταγές παραγωγής τους,

τα προϊόντα που παράγονται με πρώτη ύλη το αλεύρι και η δημιουργία κολάζ με

αυτά, η δημιουργία ψηφιδωτών με σιτάρι, η δημιουργία κόμικ πάνω στο παραμύθι, η

δημιουργία ψηφιακού βιβλίου με θέμα την παρασκευή του ψωμιού άλλοτε και τώρα,

η δημιουργία ενός φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες από διάφορα είδη ψωμιού,

η αναζήτηση άλλων παραμυθιών με συναφές θέμα, το παίξιμο ρόλων με επαγγέλματα

που σχετίζονται με το ψωμί, η συμμετοχή σε παιχνίδια που έχουν σχέση με το ψωμί

(πινακωτή - πινακωτή), η διοργάνωση πρωινού στο σχολείο. Το συνολικό

αποτέλεσμα θα μπορούσε να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου, να

δημοσιευτεί και να παρουσιαστεί στην τοπική αλλά και ευρύτερη κοινωνία.

Η. ΚΡΙΤΙΚΗ

Το σενάριο στοχεύει να είναι ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο από μαθητές της ηλικίας

των 9 ετών στους οποίους απευθύνεται. Για τον σκοπό αυτό επιλέχτηκαν

δραστηριότητες και λογισμικά ελκυστικά στους μαθητές, τα οποία αναπτύσσουν

διαφορετικές δεξιότητες και πρακτικές γραμματισμού. Προσδοκά να τους εμπλέξει

δημιουργικά, να τους εμπνεύσει και να τους αφήσει να αυτενεργήσουν.

Η χρονική του διάρκεια είναι ενδεικτική. Θα μπορούσαν να προστεθούν κι

άλλοι στόχοι και δραστηριότητες, αλλά η προηγούμενη εμπειρία έδειξε ότι οι

Page 26: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 26 από 27

μαθητές αυτής της ηλικίας προτιμούν μικρά και ευέλικτα σενάρια, ώστε να μη

βαριούνται και κουράζονται. Για τον σκοπό αυτό επιπλέον προτάσεις για τη

συγκεκριμένη ενότητα δίνονται στο πεδίο Άλλες Εκδοχές. Το σενάριο μπορεί να

τροποποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες της τάξης, μπορούν να προστεθούν ή να

αφαιρεθούν δραστηριότητες και ο κάθε εκπαιδευτικός να επιλέξει λογισμικά της

αρεσκείας του, για να υλοποιήσει τα προτεινόμενα φύλλα εργασίας. Οι

δραστηριότητες είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους, ώστε να επιτρέπουν στον

εκπαιδευτικό να επιλέγει όποιες από αυτές εκτιμά ότι ανταποκρίνονται στα

ενδιαφέροντα των μαθητών του και στις ανάγκες της τάξης του.

Σημείωση: Συμβατικά, για λόγους οικονομίας κειμένου (αλλά καταχρηστικά από άποψη γλωσσικής

ισότητας των φύλων), χρησιμοποιούμε μόνο το αρσενικό των ουσιαστικών.

Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ. 2003. Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών-Διαθεματικό ενιαίο Πλαίσιο

Προγραμμάτων Σπουδών. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. http://www.pi-

schools.gr/programs/depps/ [9-7- 2010]

Αυδή Α. & Μ. Χατζηγεωργίου. 2007. Η τέχνη του δράματος στην Εκπαίδευση. 48

προτάσεις για εργαστήρια Θεατρικής Αγωγής. Αθήνα. Μεταίχμιο.

Dodge, B. 1997. Some thoughts about WebQuests. Διαθέσιμο στο www.webquest.org

ΕΑΙΤΥ.2007. Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην

εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία, Επιμορφωτικό υλικό για την εκπαίδευση των

επιμορφωτών στα Πανεπιστημιακά Κέντρα Επιμόρφωσης. Πάτρα: Ερευνητικό

Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών, Τομέας Επιμόρφωσης και

Κατάρτισης.

Fink-Chorzempa, B., Graham, S. & Harris, K. 2005. What can I do to help young

children who struggle with writing? Teaching Exceptional Children, 37(5), 64-

66.Ιντζίδης, Ε., Παπαδόπουλος, Α., Σιούτης, Α., Τικτοπούλου, Α. 2010. Γλώσσα Γ΄

Δημοτικού, Τα απίθανα μολύβια, Βιβλίο Δασκάλου. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Page 27: ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΟΒΛΑproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/tzovla_ to_pio_gliko... · Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί» Σελίδα 10 από

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

Γ΄ Δημοτικού «Το πιο γλυκό ψωμί»

Σελίδα 27 από 27

Ι.Ε.Π. 2011. Πρόγραμμα σπουδών για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας στην

υποχρεωτική εκπαίδευση (Δημοτικό & Γυμνάσιο), Οδηγός για τον εκπαιδευτικό

http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php [14-02-2013]

Ιορδανίδου, Α. & Α. Φτερνιάτη, 2000. Επικοινωνιακές διδακτικές προτάσεις για το

γλωσσικό μάθημα στο δημοτικό σχολείο. Αθήνα: Πατάκης.

Kalantzis, M. & Cope, B. 2000 Multiliteracies. The Design of Social Futures.

London; Palmer Press.

Kress, G. 1997. Before Writing. Rethinking the paths to literacy. London: Routledge.

Μητσικοπούλου, Β. 2011. Γραμματισμός (Ε1). Διαθέσιμο στο www.komvos.edu.gr

[15/5/2011]

Vygotsky, L. 1978. Mind in Society. Harvard University Press. Campridge, MA.

Vygotsky, L. 1993. Γλώσσα και σκέψη. Αθήνα: Γνώση.

Χαραλαμπόπουλος, Α. & Σ. Χατζησαββίδης. 1997. Διδασκαλία της λειτουργικής

χρήσης της γλώσσας: Θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας.

Χατζησαββίδης, Σ.2009. Δομή, επικοινωνία και γραμματισμός στα νέα Προγράμματα

Σπουδών γλωσσικής διδασκαλίας στο Δημοτικό Σχολείο. Γλώσσα: 54-61

Χατζησσαβίδης, Σ. & Μ. Αλεξίου.2012. Μεθοδολογία και διαδικασίες ανάπτυξης

εκπαιδευτικών σεναρίων στα Γλωσσικά μαθήματα Μελέτη για τον σχεδιασμό, την

ανάπτυξη και την εφαρμογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη

διδασκαλία της γλώσσας και λογοτεχνίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: στο πλαίσιο

του τυπικού γραμματισμού, για διαθεματικές διδακτικές πρακτικές, για ημιτυπικές και

άτυπες σχολικές πρακτικές, με διαδραστικούς πίνακες και φορητούς υπολογιστές.

Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Υλικό για τη Μείζονα Πρόγραμμα Επιμόρφωσης