Η tweetοποίηση της γλώσσας, της σκέψης και της κοινωνίας

14/9/12 Η tweetοποίηση της γλώσσας, της σκέψης και της κοινωνίας

1/5artnouveau.com.gr/index.php/…/290-i-tweetipoisi-tis-glossas-ths-skepsis-kai-tis-koinonias?tmpl=co…

Η tweetοποίηση της γλώσσας, της σκέψης και της κοινωνίας

Γράφτηκε από την Douka Eleni

Σχολιάστε πρώτοι!

Ανταλλάξαμε τη σοφία με τη γνώση.Μετά ανταλλάξαμε τη γνώση με την πληροφορία. Τ.Σ. Έλιοτ Η γλώσσα με τη σκέψη συνδέονται όπως οι δύο όψεις ενός φύλλου από χαρτί. Είναιαδύνατον να τις ξεχωρίσεις. Και όταν τραυματίζεται η μια πλευρά τραυματίζεταικαι η άλλη. Αυτό ισχυρίζεται ο δημιουργός της σύγχρονης γλωσσολογίας, ο Ferdinand deSaussure.Και ο Lev Vykotsky στο βιβλίο του «Σκέψη και γλώσσα» συμπληρώνει:



«Η σκέψη που δεν ενσαρκώθηκε σε λέξη παραμένει σκιά. Η λέξη που της έχουναφαιρέσει τη σκέψη είναι νεκρή λέξη.»

Μπορούμε να αναφέρουμε και το φιλόσοφο της γλώσσας, τον Wittgenstein, πουέλεγε ότι οι «λέξεις είναι πράξεις» και να πιστέψουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σεμια αποκάλυψη του εικοστού αιώνα. Και όμως... Η ιδέα ότι η σκέψη με τη γλώσσα ταυτίζονται είναι πολύ παλιότερη. Ο Πλάτωνας στο διάλογο του «Σοφιστής» λέει: «Η σκέψη και ο λόγος είναι το ίδιοπράγμα.»Ή αλλού: «Γλώσσα νόησις νοήσεως». Η γλώσσα είναι η σκέψη της σκέψης! Θέλετε να πάμε ακόμα πιο πίσω;Στα Ομηρικά Έπη το ρήμα «φράζω» σημαίνει λέγω. Εξ’ ου και τα «εκφράζω,μεταφράζω, παραφράζω». Το ίδιο όμως ρήμα στην παθητικήφωνή, «φράζομαι», σήμαινε... Σκέφτομαι.Λέγω και σκέφτομαι. Σκέφτομαι και γράφω. Ίσως αυτό να σας θυμίζει τα σχολικάσας χρόνια. Μια και μιλήσαμε για σχολικά χρόνια ας αναφέρουμε και μια σκέψη τουΤσολάκη: «Η γλώσσα είναι κοινωνικό προϊόν, αλλά και η κοινωνία είναι προϊόν τηςγλώσσας. Όταν υποχωρεί μια γλώσσα, υποχωρεί η σκέψη, υποχωρεί και οπολιτισμός που αυτή εκφράζει. Γλώσσα είναι ολόκληρος ο λαός -και ένας λαός δενείναι τίποτα άλλο από τη γλώσσα του.» Ο καλός χειρισμός της γλώσσας δεν είναι θέμα λεξιλογίου ή γνώσεως τωνγραμματικών και συντακτικών κανόνων, όχι μόνο. Γιατί τότε ο σημαντικότεροςΈλληνας ποιητής θα ήταν ο Μπαμπινιώτης! «Την πιο δυνατή γλώσσα τη διαθέτει εκείνος που διαθέτει τη πιο δυνατήσκέψη», και μπορούμε να αναφέρουμε ως παράδειγμα το στρατηγό Μακρυγιάννη.Ο Μακρυγιάννης δεν ήξερε να διαβάζει και να γράφει. Όταν τελείωσε οεθνοαπελευθερωτικός αγώνας έκατσε και έμαθε γράμματα για να γράψει μόνος τουτα απομνημονεύματα του. Το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό (και αυτό δεν είναιμόνο η δικιά μου γνώμη, ρωτήστε και το Σεφέρη). Η σκέψη του Μακρυγιάννη ήταν τόσο δυνατή που δεν χρειαζόταν λόγιες λέξεις γιανα εκφραστεί. Μιλούσε τη γλώσσα του λαού και σκεφτόταν με αυτήν. ---{}--- Η σύγχρονη γλώσσα, η σκέψη οπότε, είναι σύντομη όσο ένα tweet.Παρατηρήστε τις αναρτήσεις όχι μόνο στο twitter, που εξ’ ορισμού είναι μόλις 140χαρακτήρες, αλλά και στο facebook. Οι περισσότερες συνοδεύονται από εικόνα ήείναι εντυπωμένες πάνω στην εικόνα ή ακολουθούν την εικόνα, το οποίο είναιαπαραίτητο για να σου τραβήξουν την προσοχή μέσα σε αυτόν τον καταιγισμόπληροφοριών. Οι φράσεις αυτές (ή αν θέλετε μπορείτε να τις θεωρήσετε ως σκέψεις) σπάνια



ξεπερνούν τις δέκα λέξεις. Τις περισσότερες φορές είναι «αστείες» ή «έξυπνες» ήμπορεί να είναι ένα «έξυπνο αστείο». Όταν δεν στοχεύουν στη στιγμιαία θυμηδίατου «φίλου», είναι κάποιες «μεγάλες» φράσεις «μεγάλων» ανθρώπων, που πάντασυνοδεύονται από το όνομα αυτού του «μεγάλου» (όπως η ρήση του Έλιοτ πουαναφέρω στην αρχή αυτού του κειμένου). Και δεν είναι τυχαίο που όλες αυτές οι σύντομες φράσεις-σκέψεις κοινοποιούνταιπάνω στο «τοίχο» του πομπού, σαν ένα ψηφιακό γκράφιτι. Όμως δεν πρόκειται για «σοφία» ούτε φυσικά για «γνώση», αλλάγια «πληροφορία». Μετά από μία ώρα στα social media τύπου facebook ή twitter το μόνο που σου μένειείναι μια ακαθόριστη σύγχυση ιδεών και η ενίσχυση του επερχόμενου κοινωνικούΑλτσχάιμερ. Δε θυμάσαι τίποτα από όσα διάβασες (και επικρότησες πατώντας τοκουμπί του like), αλλά χαμογελάς ανόητα, σαν τον υπερήλικο που τρίβει τυρί για τορυζόγαλο του. Ο τουιτοποιημένος λόγος-σκέψη είναι κατά κάποιο τρόπο προφορικός λόγος τηςσύντομης συνάντησης -αποτυπωμένος ψηφιακά. Προσπαθεί να αναπληρώσει τα μη-λεκτικά στοιχεία του προφορικού λόγου (έκφραση προσώπου, τόνος - χροιάφωνής, στάση σώματος, επαφή), τα οποία αντιπροσωπεύουν το 55% τουλάχιστοντης ανθρώπινης επικοινωνίας, με τεχνάσματα όπως τα emoticons :) :( :Ο, μεπαραγλωσσικά σύμβολα «lol» (που θέλει να δείξει ότι ο δέκτης γελάει), μεσκουντήγματα και το τόσο διαδεδομένο πλέον «like».

Η πράξη αυτή, το να σου αρέσει κάτι που ουσιαστικά δε σου αρέσει, θα έκανε τονΌργουελ να διαρρήξει τα βιβλία του –και τα ιμάτια του. Στο παράρτημα του «1984» ο Όργουελ αναφέρει τις αρχές της Νέας Ομιλίας.Γράφει: «Ο σκοπός της Νέας Ομιλίας ήταν: Κάθε σκέψη αιρετική –δηλαδή μιασκέψη που βρίσκεται σε διάσταση με το Αγγσος (το κόμμα του Μεγάλου Αδελφού)-να είναι αδύνατον να γίνει, τουλάχιστον ως το βαθμό όπου η σκέψη εξαρτάται απότις λέξεις.»

Ποιον τρόπο χρησιμοποίησε το ολοκληρωτικό καθεστώς του τόσο μακρινούμέλλοντος για να χειρίζεται τη σκέψη των υπηκόων του; Του άλλαξε τη γλώσσα. Κατάργησαν τις «περιττές» λέξεις. Απογύμνωσαν τις υπόλοιπες από κάθε αιρετικόπεριεχόμενο. Συμπτύξανε το συντακτικό και τη γραμματική. Δημιούργησαν μιακαινούρια γλώσσα όπου η ευκολία εκφοράς και εκμάθησης ήταν αυτοσκοπός. Οιλέξεις με αρνητικό περιεχόμενο, όπως «κακός», αντικατασταθήκανε από τιςστερημένες από συναίσθημα αντίστοιχες τους: «μη-καλός». Αλλά ο Όργουελ δεν είχε φτάσει στο σημείο να φανταστεί ότι δε χρειάζονται καναντίθετες λέξεις. Ότι μπορείς να πατάς like ακόμα και όταν διαφωνείς, θλίβεσαι,θυμώνεις, εξοργίζεσαι. Όταν γράφεις tweets μαθαίνεις να σκέφτεσαι με tweets: Κατακερματισμένα καιασύνδετα.



Και η μνήμη σου γίνεται το ίδιο βραχύχρονη.Κάτι που κάνει τους φαύλους κυβερνώντες να πατάνε «like» και να γράφουν «lol»,με πολλά θαυμαστικά στο τέλος !!!!!!!!!!!! και άλλα τόσα emoticons :-))Δεν είναι τυχαίο ότι το twitter και το facebook είναι το αγαπημένο μέσο τωνσύγχρονων μας πολιτικών. Ακόμα και στην τηλεόραση, με τις προαποφασισμένεςερωτήσεις των «δημοσιογράφων», πρέπει να σκεφτούν και να μιλήσουν για ναπείσουν.Πρέπει να φανούν (μη-λεκτική γλώσσα) ειλικρινείς και σίγουροι. ---{}--- Το διάβασμα tweets και αναρτήσεων του facebook δεν ωφελεί σε τίποτα την νόηση(συμπεριλαμβάνοντας και το θυμικό), αφού οι πληροφορίες που περιλαμβάνονταισε χίλια tweets δεν ισούνται με 140Χ1000 χαρακτήρες ενός βιβλίου –εξαρτάταιπάντα και από το βιβλίο. Θα μπορούσε να γίνει ένα ψυχολογικό πείραμα: Τα υποκείμενα της πρώτης ομάδαςνα διαβάζουν για ένα μήνα μόνο tweets. Τα υποκείμενα της δεύτερης ομάδας μόνοβιβλία.Και στο τέλος του μήνα να ρωτήσουμε τα υποκείμενα του πειράματος τι θυμούνταιαπό αυτά που διάβασαν (δε λέμε τι προσκόμισαν γιατί αυτό έχει να κάνει και με τηναντίληψη του καθενός).Φανταστείτε αυτό το πείραμα (ως υποκείμενα της πρώτης ομάδας) να το κάνετε σεολόκληρη τη ζωή σας!!! :Ο lol. Το αντεπιχείρημα κάποιων φανατικών τουιτιστών ίσως να είναι ότι ο λόγος (και ησκέψη) βρήκε έκτακτες εκφάνσεις μέσω της συντομίας. Τα «θραύσματα» τουΗράκλειτου, τα επιγράμματα των αρχαίων Ελλήνων, το λακωνίζειν, οι λαϊκέςπαροιμίες, τα χαϊκού, τα δίστιχα ποιήματα του Ταγκόρ, τα μονόχορδα του Ρίτσου. Όμως για να καταφέρεις να κάνεις αφαίρεση πρέπει πρώτα να γνωρίζεις πρόσθεση.Ο Ρίτσος έγραψε τα μονόχορδα αφού πρώτα ολοκλήρωσε ποιήματα όπως η Σονάτατου Σεληνόφωτος. Τα χαϊκού και η ποίηση του Ταγκόρ έλκουν την καταγωγή τους από την υψηλήαισθητική και φιλοσοφική ενατένιση του κόσμου, όπως την κατανοούν οιΑσιατικοί λαοί: Με μια μεγάλη παύση ανάμεσα σε κάθε σκέψη. Τα «θραύσματα» των Προσωκρατικών είναι ό,τι διασώθηκε από τη σκέψη τους.Το «λακωνίζειν» είναι αυτοαναιρούμενο, αφού οι Λάκωνες δε διακρίθηκαν για τομεγαλείο της σκέψης τους και του λόγου τους (σε αντίθεση με τους Αθηναίους πουκαθόλου φειδωλοί δεν ήταν στα γραπτά τους). Η ανθρώπινη σκέψη θεμελιώθηκε με τη συγγραφή των Ομηρικών επών καιξεθεμελιώνεται με την επικράτηση των tweets, τα οποία, παρότι γραπτά, είναι έπεαπτερόεντα. (Έμπνευση και υλικό ο Γελωτοποιός άντλησε από το βιβλίο του Χρίστου Τσολάκη:«Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική», εκδόσεις Νησίδες) ΥΓ: Αυτό το κείμενο δεν είναι tweet.



Douka Eleni

Founder & Managing director

Ιστότοπος: www.artnouveau.com.gr E-mail [email protected]

Copyright 2012 @ ArtNouveau.com.gr - Design By GkWeDesign

Documents

Η tweetοποίηση της γλώσσας, της σκέψης και της κοινωνίας