ОТВОРЕНИ ОТВОРЕНИ VS. VS. ЗАТВОРЕНИ ЛИСТИЗАТВОРЕНИ ЛИСТИ

СЕГАШНИОТ ИЗБОРЕН МОДЕЛСЕГАШНИОТ ИЗБОРЕН МОДЕЛ• Пропорционален изборен модел со затворени Пропорционален изборен модел со затворени

листи.листи.

• 120 пратеници во РМ, 6 изборни единици, секоја 120 пратеници во РМ, 6 изборни единици, секоја изборна единица 20 пратеници.изборна единица 20 пратеници.

• Листите се предлагаат од партиите/независните Листите се предлагаат од партиите/независните кандидати, а гласачите немаат никаква можност кандидати, а гласачите немаат никаква можност да влијаат врз нивниот редослед, и според тоа, да влијаат врз нивниот редослед, и според тоа, нивниот избор.нивниот избор.

ГЛАСАЧКО ЛИВЧЕ ВО ИЗБОРЕН ГЛАСАЧКО ЛИВЧЕ ВО ИЗБОРЕН МОДЕЛ СО ЗАТВОРЕНИ ЛИСТИМОДЕЛ СО ЗАТВОРЕНИ ЛИСТИ

ПРОПОРЦИОНАЛЕН МОДЕЛ ПРОПОРЦИОНАЛЕН МОДЕЛ СО ОТВОРЕНИ ЛИСТИСО ОТВОРЕНИ ЛИСТИ

• Гласачот има можност да Гласачот има можност да ooбележи точно за бележи точно за кој/кои кандидат/и на листата сака да гласа и кој/кои кандидат/и на листата сака да гласа и со тоа да го измени првичниот редослед на со тоа да го измени првичниот редослед на кандидатската листа. кандидатската листа.

• Најголемиот дел од земјите од ЕУ кои што Најголемиот дел од земјите од ЕУ кои што употребуваат пропорционален модел, употребуваат пропорционален модел, користаткористат некој од моделите со отворени некој од моделите со отворени листи.листи.

ЕУЕУ11 ШведскаШведска

22 ФинскаФинска

33 ДанскаДанска

44 ХоландијаХоландија

55 ЛуксембургЛуксембург

66 БелгијаБелгија

77 АвстријаАвстрија

88 ЧешкаЧешка

99 СловачкаСловачка

1010 ПолскаПолска

1111 СловенијаСловенија

1212 ГрцијаГрција

1313 КипарКипар

1414 ЕстонијаЕстонија

1515 ЛетонијаЛетонија

ЛИСТА НА ЕВРОПСКИ ЗЕМЈИ КОИ УПОТРЕБУВААТ ЛИСТА НА ЕВРОПСКИ ЗЕМЈИ КОИ УПОТРЕБУВААТ НЕКОЈ ОД МОДЕЛИТЕ СО ОТВОРЕНИ ЛИСТИНЕКОЈ ОД МОДЕЛИТЕ СО ОТВОРЕНИ ЛИСТИ

Останати земји од ЕвропаОстанати земји од Европа11 НорвешкаНорвешка

22 ШвајцаријаШвајцарија

33 ЛихтенштајнЛихтенштајн

44 БиХБиХ

55 КосовоКосово

КАРАКТЕРИСТИКИ НА КАРАКТЕРИСТИКИ НА МОДЕЛОТ СО ОТВОРЕНИ ЛИСТИМОДЕЛОТ СО ОТВОРЕНИ ЛИСТИ

• Со гласовите кои избирачите ги даваат за Со гласовите кои избирачите ги даваат за предложената листа на кандидати се предложената листа на кандидати се определува бројот на мандати кој ќе го определува бројот на мандати кој ќе го добие секоја листа. добие секоја листа.

• Покрај гласот за партијата, гласачите Покрај гласот за партијата, гласачите имаат можност да изберат еден или имаат можност да изберат еден или повеќе поединечни кандидати од една повеќе поединечни кандидати од една кандидатска листа. кандидатска листа.

КАРАКТЕРИСТИКИ НА КАРАКТЕРИСТИКИ НА МОДЕЛОТ СО ОТВОРЕНИ ЛИСТИМОДЕЛОТ СО ОТВОРЕНИ ЛИСТИ

• Мандат добиваат оние кандидати кои ќе освојат Мандат добиваат оние кандидати кои ќе освојат најмногу поединечни (преференцијални) гласови, без најмногу поединечни (преференцијални) гласови, без разлика на кое место се наоѓаат на предложената разлика на кое место се наоѓаат на предложената листа.листа.

• За оние кандидати кои не добиле доволно За оние кандидати кои не добиле доволно индивидуални гласови останува да важи редоследот индивидуални гласови останува да важи редоследот на веќе предложената листа. на веќе предложената листа.

ШТО ВЕЛАТ ИСТРАЖУВАЊАТА?ШТО ВЕЛАТ ИСТРАЖУВАЊАТА?

• Колку е поголем степенот на изборКолку е поголем степенот на избор кој го имаат кој го имаат граѓаните, толку повеќе изборниот систем се граѓаните, толку повеќе изборниот систем се перципира како фер што пак влијае на излезноста перципира како фер што пак влијае на излезноста на изборите. на изборите.

• Колку повеќе изборниот систем е ориентиран кон Колку повеќе изборниот систем е ориентиран кон кандидатите а не кон партиите (како системот на кандидатите а не кон партиите (како системот на отворени листи), толку повеќе избирачите се отворени листи), толку повеќе избирачите се задоволни од него.задоволни од него.

НЕГАТИВНИ СТРАНИ НА НЕГАТИВНИ СТРАНИ НА ЗАТВОРЕНИТЕ ЛИСТИЗАТВОРЕНИТЕ ЛИСТИ

• Не постои можност за избор помеѓу Не постои можност за избор помеѓу кандидатите кандидатите

• Слабеење на врската помеѓу пратениците и Слабеење на врската помеѓу пратениците и граѓанитеграѓаните

• Централизација на политичките партии, т.е. Централизација на политичките партии, т.е. поголемиот дел од кандидатите доаѓаат од поголемиот дел од кандидатите доаѓаат од централата централата

ПОЗИТИВНИ СТРАНИ НА ПОЗИТИВНИ СТРАНИ НА ОТВОРЕНИТЕ ЛИСТИОТВОРЕНИТЕ ЛИСТИ

• Поголема слобода на изборПоголема слобода на избор• Намалување на моќта на партиските елитиНамалување на моќта на партиските елити• Поголема поврзаност помеѓу пратениците и Поголема поврзаност помеѓу пратениците и

граѓанитеграѓаните• Изборниот модел се перципира како пофер и Изборниот модел се перципира како пофер и

полегитименполегитимен• Зголемување на легитимитетот и одговорноста на Зголемување на легитимитетот и одговорноста на

пратениците пред граѓанитепратениците пред граѓаните• Пратениците се позитивно перципираниПратениците се позитивно перципирани• Вклучување на луѓе кои немаат мотив да се Вклучување на луѓе кои немаат мотив да се

кандидираат во модел со затворени листикандидираат во модел со затворени листи

НАЧИН НА ГЛАСАЊЕНАЧИН НА ГЛАСАЊЕ• Едно гласачко ливче на кое Едно гласачко ливче на кое

се наоѓаат листите на се наоѓаат листите на кандидати, и табела за кандидати, и табела за гласање за кандидатите со гласање за кандидатите со редни броеви од 1 до 20.редни броеви од 1 до 20.

• Гласачите го заокружуваат Гласачите го заокружуваат редниот број на листата на редниот број на листата на кандидати, а потоа гласаат кандидати, а потоа гласаат за еден или повеќе за еден или повеќе кандидати од истата листа, кандидати од истата листа, на тој начин што ги на тој начин што ги заокружуваат редните заокружуваат редните броеви на соодветните броеви на соодветните кандидати.кандидати.

ВИДОВИ НА ВИДОВИ НА ГЛАСАЧКИ ЛИВЧИЊАГЛАСАЧКИ ЛИВЧИЊА

ПОЛСКАПОЛСКА

ДАНСКА (слободни листи)ДАНСКА (слободни листи)