tamlyvanbang2k04.files.wordpress.com€¦ · Web viewTiểu luận Tâm lý học Xã hộiTrang 19. i. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. ... 2. Cao T.Thảo Uyên. 1566160105. Tìm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

*****

TIỂU LUẬN MÔN HỌC

TÂM BỆNH HỌC

Đề tài:

TÂM THẦN PHÂN LIỆT

GVHD : TS. Nguyễn Thị Thanh Tú

Lớp : VB2K04

Nhóm : 04

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, THÁNG 01 NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

*****

TIỂU LUẬN MÔN HỌC

TÂM BỆNH HỌC

Đề tài:

TÂM THẦN PHÂN LIỆT

GVHD : TS. Nguyễn Thị Thanh Tú

Lớp : VB2K04

Nhóm : 04

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, THÁNG 01 NĂM 2018

DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM 04

STT Họ tên MSSV Phân công công việc

1NguyễnT.Thanh

Thơm1566160088

Quay clip, chỉnh clip và thuyết trình

2 Cao T.Thảo Uyên 1566160105 Tìm tài liệu, dựng kịch bản

3 Nguyễn Anh Khoa 1566160041 Tìm tài liệu, word, pp và thuyết trình

4 Lý Hương Lan 1566160043 Tìm tài liệu và hỗ trợ trả lời câu hỏi

5 Nguyễn T. Ánh Vy 156160111 Tìm tài liệu, đóng vai chính trong clip

6 Lê Quốc Bình 1566160011 Tìm tài liệu, word

i

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................4

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ TÂM THẦN PHÂN LIỆT (SCHIZOPHRENIA)....5

1.1. KHÁI NIỆM...........................................................................................................5

1.2. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU.......................................................................................5

CHƯƠNG 2. NGUYÊN NHÂN CỦA CHỨNG TÂM THẦN PHÂN LIỆT................6

2.1. THUYẾT DI TRUYỀN..........................................................................................6

2.2. SỰ BIẾN ĐỔI VỀ CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG CỦA NÃO..........................7

2.3. GIẢ THUYẾT VỀ CÁC CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH...........................7

2.4. CÁC GIẢ THUYẾT KHÁC...................................................................................8

CHƯƠNG 3. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG.................................................................9

3.1. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT...................................................................................9

3.1.1. Phản ứng trước các sang chấn tâm lý (stress)....................................................9

3.1.2. Rối loạn cảm xúc nội sinh..................................................................................9

3.1.3. Loạn thần thực thể...........................................................................................10

3.1.4. Trạng thái nhiễm độc chất ma tuý hay dạng các chất ma tuý..........................10

3.1.5. Các rối loạn có các triệu chứng của tâm thần phân liệt trong chương F2.

ICD.10...........................................................................................................................11

3.1.5.1. Với rối loạn loại phân liệt.................................................................................11

3.1.5.2. Rối loạn loạn thần cấp với các triệu chứng của TTPL.....................................11

3.1.5.3. Rối loạn loạn thần cấp giống TTPL:................................................................11

3.2. TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN THEO DSM-5....................................................11

3.3. CÁC THỂ LÂM SÀNG.......................................................................................12

3.3.1. TTPL thể hoang tưởng (Pranoid) F20.0..........................................................12

3.3.2. TTPL thể thanh xuân F20................................................................................12

3.3.3. TTPL thể căng trương lực F20.2.....................................................................12

3.3.4. TTPL thể trầm cảm sau phân liệt.....................................................................13

3.3.5. TTPL di chứng F20.5.......................................................................................13

3.3.6. TTPL đơn thuần F20.6.....................................................................................13

3.3.7. TTPL cảm xúc F25..........................................................................................13

3.3.8. TTPL thể không biệt định................................................................................13

3.4. CÁC GIAI ĐOẠN TIẾN TRIỂN CỦA BỆNH....................................................14

3.4.1. Giai đoạn báo trước.........................................................................................14

3.4.2. Giai đoạn toàn phát..........................................................................................14

3.4.3. Giai đoạn di chứng...........................................................................................14

3.4.4. Các kiểu tiến triển............................................................................................14

CHƯƠNG 4. PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ.................................................................15

4.1. 1. Liệu pháp tâm lý...............................................................................................15

4.2. 2. Liệu pháp lao động và thích ứng xã hội...........................................................15

4.3. 3. Liệu pháp hoá dược..........................................................................................15

4.4. Liệu pháp sốc điện................................................................................................15

KẾT LUẬN...................................................................................................................16

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................17

Tâm thần phân liệt

MỞ ĐẦU

Khoa học là một lĩnh vực luôn tìm kiếm và khám phá những gì đang và đã diễn

ra ở xung quanh chúng, từ những cái đơn giản nhất đến cái phức tạp nhất. Trong

những lĩnh vực nghiên cứu khoa học, việc nghiên cứu về tâm lý con người tưởng

chừng đơn giản nhưng khi đi sâu vào thì đây là một vùng đất bao la mà không thể hiểu

hết được.

Việc nghiên cứu về tâm lý con người bao gồm hành vi, cảm xúc, khí sắc,….

Những nhà khoa học đã tìm ra những cái khác thường từ những người bất thường, và

họ đã đi đến việc phải tìm ra nguyên nhân tại sao nó lại như vậy, đây chính là công

việc của các nhà nghiên cứu khoa học.

Thuật ngữ “Psychological Disorder” (rối loạn tâm thần) đươc các nhà khoa học

gọi tên từ những yếu tố họ tìm thấy sự khác thường của một người mà trước đó mọi

người kêu là “Madness” (bệnh điên). Vì những hành vi bất thường, không kiểm soát

được có thể gây hại cho chính bản thân mình và cho người xung quanh.

Để tìm hiểu rõ hơn về những nhà khoa học đã tìm ra trong từng thời điểm chúng

ta sẽ thấy trong chương I, phần này sẽ nói đến lịch sử khám phá ra những rối loạn tâm

thần của người mắc phải. và chương II sẽ đưa ra những nguyên nhân dẫn đến những

rối loạn.

Các chương III và chương IV sẽ cho thấy những triệu chứng của rối loạn và

việc tiếp cận điều trị.

.

Tiểu luận Tâm lý học Xã hội


CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ TÂM THẦN PHÂN LIỆT

(SCHIZOPHRENIA)

1.1. KHÁI NIỆM

Tâm thần phân liệt có một lịch sử nghiên cứu lâu dài và là mối quan tâm vô cùng lớn

đối với các bác sĩ. Đây là bệnh phổ biến nhất trong các loại bệnh tâm thần. Từ tâm

thần phân liệt được dịch từ chữ Schizophrenie. Trong tiếng Hy Lạp, Phrenie là tâm

thần và Schizo là chia cắt, không hoà hợp, không thống nhất hay phân liệt,

Schizophrenie nghĩa là chia cắt tâm trí, cũng có nghĩa là sự mất tổ chức, thiếu hài hòa,

không hợp lý và không thống nhất từ quan điểm hiểu biết người thường.

1.2. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU

Mô tả đầu tiên về các dấu hiệu và triệu chứng tâm thần phân liệt xuất hiện vào đầu

năm 2.000 trước Công nguyên và được đề cập đến trong cuốn sách cổ nhất của người

Ai Cập.

Nghiên cứu các nguồn tài liệu từ Hy Lạp và La Mã cổ đại, người ta có thể thấy rằng

các nhà khoa học thời đó đã nhận thức đầy đủ các rối loạn tâm thần của nhân cách,

nhưng không có mô tả nào đáp ứng các tiêu chí cho bệnh tâm thần phân liệt.

Đồng thời, các dấu hiệu và triệu chứng tương ứng với tâm thần phân liệt đã được ghi

nhận trong các tài liệu y học của Ả Rập, cũng như các bài viết liên quan đến tâm lý có

từ thời Trung Cổ.

Lịch sử bệnh tâm thần phân liệt đã thay đổi đáng kể từ năm 1908, khi Eigen Bleuler

(một nhà tâm thần học Thụy Sĩ) đã mô tả bệnh tâm thần phân liệt, đưa thuật ngữ này

vào tâm thần học, gọi nó là một căn bệnh độc lập về cơ bản là khác với chứng mất trí.

Thành tựu của ông là đã chứng minh sự tồn tại của căn bệnh này không chỉ trong

những năm đầu đời của tuổi trẻ mà còn ở cả tuổi trưởng thành.

Trong lịch sử bệnh tâm thần phân liệt, những thay đổi xảy ra khi Bleuler đề xuất chia

bệnh thành 4 phân nhóm: Hoang tưởng, Hebephrenic (thể thanh xuân), Catatonia (căng

trương lực), và tâm thần phân liệt đơn giản. Nhưng ông thừa nhận rằng ông không biết



bản chất của quá trình tâm thần phân liệt là gì. Hơn nữa, qua nghiên cứu các triệu

chứng ban đầu, ông tin rằng các giai đoạn của bệnh không dự đoán được và cũng khó

dự báo.



CHƯƠNG 2. NGUYÊN NHÂN CỦA CHỨNG TÂM THẦN

PHÂN LIỆT

Nguyên nhân của tâm thần phân liệt đến nay vẫn chưa được biết rõ nhưng khi nghiên

cứu về tâm thần phân liệt các tác giả đã đưa ra các giả thuyết giải thích về nguyên

nhân của rối loạn này như sau:

2.1. THUYẾT DI TRUYỀN

Cho đến nay nhiều nhà khoa học vẫn cho rằng TTPL là bệnh di truyền và nghiên cứu

bệnh theo hướng này. Các nghiên cứu về tỷ lệ mắc tâm thần phân liệt trong gia đình và

ở những cặp sinh đôi đã khẳng định được vai trò của yếu tố di truyền trong căn bệnh

của tâm thần phân liệt. Theo đó, nguy cơ bị TTPL chỉ phát hiện ở khoảng 10% anh chị

em ruột, 12% con cái và 6% cha mẹ những người mắc bệnh TTPL; nếu cả cha lẫn mẹ

đều bị TTPL thì nguy cơ bị bệnh ở các con cũng chỉ từ 30 - 40%. Phương thức di

truyền TTPL hiện nay đang vẫn còn là những giả thuyết với các thuyết một gen, hai

gen, nhiều gen... Thực tế mối tương quan giữa yếu tố di truyền và yếu tố môi trường

tâm lý xã hội đối với sự phát sinh bệnh cũng chưa xác định được. Đồng thời bên cạnh

hướng nghiên cứu về di truyền, còn có nhiều hướng nghiên cứu khác như: tự miễn

dịch, nhiễm virút chậm, rối loạn chuyển hóa chất catecholamine, serotonin, dopamine,

gamma-aminobutiric axít, andorphin...; tình trạng nhân cách trước khi bị bệnh, mất

thích ứng với các stress tâm lý xã hội, rối loạn cấu trúc và xung đột gia đình; các biến

đổi văn hóa, xã hội...

Có tới bốn trong số năm trường hợp mắc bệnh tâm thần phân liệt là do gen di truyền từ

cha mẹ của đứa trẻ. Bằng cách tiếp cận số liệu thống kê trên hơn 30.000 cặp song sinh,

các nhà nghiên cứu đã đưa ra con số chính xác nhất có khả năng giúp chúng ta tìm ra

nguyên nhân và xác định được gen gây nên các triệu chứng tâm thần phân liệt.

Các nhà khoa học trường Đại học Copenhagen, Đan Mạch đã thu thập thông tin từ Cơ

quan Đăng ký Song sinh Quốc gia của Đan Mạch, kết hợp với số liệu từ Cơ quan

Nghiên cứu Tâm thần Đan Mạch để đưa ra 31.524 cặp song sinh được sinh ra trong

khoảng từ năm 1951 đến năm 2000. Dựa vào các cặp song sinh, các nhà nghiên cứu có

thể xác định được gen tâm thần phân liệt đã được thừa hưởng khi thụ thai hay là kết



quả của các yếu tố môi trường khác. So sánh các đặc điểm được tìm thấy trong số các

gen của những cặp song sinh (hoặc những cặp song sinh không giống nhau) có thể

cung cấp một dấu hiệu tâm thần phân liệt rõ ràng, cho dù đó là do gen gây ra triệu

chứng tâm thần phân liệt hoặc một thứ gì đó trong môi trường gây nên khi trẻ em đang

trong giai đoạn phát triển. Mặc dù lý thuyết là vậy, song, sinh học vẫn là một vấn đề

khó khăn, cần nhiều yếu tố để đưa ra một kết luận đáng tin cậy. Việc tìm kiếm một cặp

song sinh đủ điều kiện để đưa vào nghiên cứu được xem như là một thách thức đối với

các nhà nghiên cứu. Tình trạng thần kinh của bệnh tâm thần phân liệt ảnh hưởng chỉ

dưới 5/1000 cá thể, điều này gây khó khăn trong việc thu thập đủ dữ liệu về các cặp

song sinh. Do đó, việc Cơ quan Đăng ký Song sinh Quốc gia của Đan Mạch kết hợp

với các số liệu thống kê đã trở thành một cách tuyệt vời để nghiên cứu.

Năm 1998, nghiên cứu cặp song sinh tương tự được tiến hành tại Phần Lan, các nhà

nghiên cứu sử dụng một mẫu gen nhỏ từ Cơ quan Đăng ký Dân số Phần Lan, cho thấy

khả năng di truyền của bệnh tâm thần phân liệt là 83%. Năm 2007, một phân tích khác

được tiến hành tại Thụy Điển đã tìm ra loại gen gây ra chứng tâm thần phân liệt, ở

67% trường hợp nữ và 41% ở nam giới. Trong những nỗ lực để có được số liệu thống

kê tốt hơn, các nhà nghiên cứu đã tính toán hai ước tính, một là đối với định nghĩa hẹp,

hai là đối với rối loạn “phổ rộng” của bệnh tâm thần phân liệt. Đối với định nghĩa hẹp,

các nhà nghiên cứu ước tính, gen gây nên bệnh tâm thần phân liệt là 79% tổng số

trường hợp. Khi mở rộng nghiên cứu những người có rối loạn tâm thần phân liệt, số

lượng giảm xuống còn 73%.

Nhà nghiên cứu Rikke Hilker thuộc Đại học Copenhagen, Đan Mạch cho biết ở độ

tuổi trung bình 28.9 các triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt trở nên đáng kể đủ để

chẩn đoán. Việc nghiên cứu cặp song sinh là những công cụ hữu ích, dựa trên giả thiết

cặp song sinh phản ánh cùng một mô hình thừa kế của dân số nói chung. Cũng có một

câu hỏi là có bao nhiêu cơ sở dữ liệu quốc gia có thể khái quát hóa đến các phần khác

của thế giới. Cuộc tranh luận giữa sự di truyền tự nhiên với chế độ nuôi dưỡng thường

che dấu sự phức tạp của bệnh tật và khuyết tật. Ngay cả sự thừa kế một gen có thể

phức tạp bởi các hiệu ứng chỉnh sửa của những cận di truyền, hay còn gọi là các đột

biến của một số tế bào xảy ra ngay sau khi thụ thai.



2.2. SỰ BIẾN ĐỔI VỀ CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG CỦA NÃO

Bằng các kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính (CTScan), cộng hưởng từ (MRI) não các nhà

nghiên cứu nhận thấy ở những bệnh nhân tâm thần phân liệt có hiện tượng tăng thể

tích não thất bên, các rãnh não dãn rộng và teo não đặc biệt là ở vùng trán. Các cấu

trúc ở vùng hệ thống viền như hồi cá ngựa, thể hạnh nhân cũng giảm thể tích.

Bằng phương pháp chụp cắt lớp phát xạ Positron (PET) và phát xạ photon đơn

(SPECT) thấy có hiện tượng giảm hoạt thùy trán.

2.3. GIẢ THUYẾT VỀ CÁC CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH

Dopamin: sự tăng hoạt của dopamin ở vùng trung viền (mesolimbic) thường tạo ra các

triệu chứng dương tính ở bệnh nhân tâm thần phân liệt, ngược lại sự giảm hoạt của

dopamin ở vùng trán trước thường gây ra các triệu chứng âm tính. Hơn nữa, sự ra đời

của các thuốc an thần kinh là những thuốc đối vận với dopamin và hiệu quả điều trị

của nó trong tâm thần phân liệt đã chứng minh cho vai trò của dopamin.

Serotonin: Khi khảo sát nồng độ của serotonin trong dịch não tủy của bệnh nhân tâm

thần phân liệt, các tác giả nhận thấy nồng độ của serotonin và các chất chuyển hóa của

nó tăng ở những bệnh nhân tâm thần phân liệt mạn tính và giảm ở những bệnh nhân bị

tâm thần phân liệt cấp tính.

Ngoài ra còn có các chất khác có liên quan đến tâm thần phân liệt như GABA (Gama

Amino Butyric Acid), MAO (Mono Amino Oxydase)…

2.4. CÁC GIẢ THUYẾT KHÁC

Thuyết nhiễm virus chậm, thuyết miễn dịch, các yếu tố về tâm lý xã hội…cũng tham

gia vào vai trò bệnh sinh của tâm thần phân liệt.



CHƯƠNG 3. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

3.1. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT

3.1.1. Phản ứng trước các sang chấn tâm lý (stress)

Các stress về tâm lý có thể đóng vai trò là một nhân tố thúc đẩy sự xuất hiện của một

bệnh nội sinh tiềm tàng (TTPL). Song các sang chấn tâm lý cũng có thể là căn nguyên

chủ yếu gây bệnh và để chẩn đoán các rối loạn dạng phản ứng này, cần phải căn cứ

vào các đặc điểm lâm sàng sau:

- Bệnh xuất hiện sau một sang chấn tâm thần mạnh, đột ngột có ý nghĩa thông

tin sâu sắc, vượt quá sức chịu đựng của bệnh nhân. hoặc cũng có thể bệnh xuất

hiện sau một số sang chấn không mạnh lắm, xong kế tiếp nhau liên tục.

- Nội dung các triệu chứng (nhất là các hoang tưởng, ảo giác ...) có liên quan

trực tiếp và phản ánh sâu sắc nội dung của các sang chấn tâm lý.

- Trong tiền sử đã có nhiều lần phản ứng nhẹ trước các sang chấn hoặc có nhiều

nhân tố thuận lợi (nhân cách, cơ thể, môi trường...) thúc đẩy bệnh phát sinh.

- Điều trị đúng (liệu pháp tâm lý) bệnh khỏi nhanh và khỏi hoàn toàn không để

lại di chứng tâm thần .

Mặt khác mỗi một trạng thái phản ứng bệnh lý còn có những sắc thái lâm sàng riêng

biệt để làm chẩn đoán xác định. Vì vậy các rối loạn stress sau sang chấn còn có các

triệu chứng lâm sàng đặc trưng của nó.

3.1.2. Rối loạn cảm xúc nội sinh

Trong bệnh TTPL cũng có thể có các rối loạn cảm xúc. Các hội chứng này dù là hưng

cảm hay trầm cảm song nhiều khi khá rõ rệt trong bệnh cảnh lâm sàng và tồn tại như là

những rối loạn tâm thần cơ bản trong tiến triển của bệnh. Do vậy việc chẩn đoán bệnh

TTPL và vác rối loạn cảm xúc nội sinh nhiều khi rất khó và phải căn cứ vào các đặc

trưng sau đây (của các rối loạn cảm xúc):

- Các rối loạn cảm xúc xuất hiện một cách tự phát, từng thời kỳ, chiếm ưu thế rõ

rệt trong bệnh cảnh lâm sàng .



- Thời gian tồn tại các hội chứng cảm xúc có thể kéo dài xong vẫn có giới hạn

rõ rệt (3-6 tháng) đó là các cơn, các giai đoạn.

- Các rối loạn cảm xúc khác xuất hiện trước các triệu chứng loạn thần khác.

- Các triệu chứng loạn thần (hoang tưởng, ảo giác là thứ phát và có nội dung

phù hợp với khí sắc nền tảng của quá trình bệnh lý).

- Khí sắc ổn định thì các triệu chứng loạn thần cũng thuyên giảm hoặc mất đi.

- Không đưa đến các dị tật tâm thần mặc dù bị tái phát nhiều lần. Giữa các chu

kỳ trạng thái hoạt động tâm thần gần như trở lại bình thường. Thời kỳ ổn định

này có thể từ vài tháng đến vài năm.

- Trong tiền sử đã có những cơn rối loạn cảm xúc hoặc rối loạn khí sắc rõ rệt.

3.1.3. Loạn thần thực thể

Những trường hợp mà căn nguyên của loạn thần là hậu quả của các bệnh nội khoa, nội

tiết, nhiễm khuẩn, nhiễm độc, chấn thương và các quá trình tổn thương thực thể khác ở

trong cũng như ngoài não. Việc thăm khám cơ thể toàn diện cả về lâm sàng và cận lâm

sàng sẽ giúp phát hiện sớm, điều trị kịp thời các bệnh lý chính nằm ở bên dưới, tránh

được các biến chứng của bệnh có thể tử vong. Về mặt lâm sàng tâm thần các biểu hiện

sau đây là các gợi ý chẩn đoán loạn thần thực tổn:

- Bệnh cảnh loạn thần xuất hiện nhất thời, liên quan trực tiếp và phụ thuộc vào

tiến triển các triệu chứng của bệnh chính.

- Khi bệnh cảnh khỏi thì loạn thần cũng mất đi.

- Nếu là loạn thần cấp thì thường có các biểu hiện rối loạn ý thức (đi từ u ám

đến hôn mê, hôn mê, mê sảng lú lẫn...) có thể có hội chứng kích động giống

động kinh, hội chứng ảo giác cấp.

- Có thể có các hội chứng bịa chuyện, Korsakop nhất thời, cảm xúc không ổn

định (dễ khóc lóc, dễ bùng nổ thô bạo, hội chứng tâm thần thực tổn...) nếu

bệnh lý kéo dài.

- Tuỳ từng bệnh lý cơ thể mà triệu chứng lâm sàng có thể tiến triển theo những

quy luật riêng biệt; có các triệu chứng cơ thể kèm theo và nhất thời và các

triệu chứng cận lâm sàng nhiều khi rất có giá trị cho chẩn đoán sớm (công



thức máu, máu lắng, chụp X quang phổi, X quang sọ não, huyết thanh chẩn

đoán giang mai, điện não đồ...)

- Đôi khi ngưỡng dung nạp các thuốc an thần kinh thấp, các biểu hiện tác dụng

phụ của thuốc như ngoại tháp, lú lẫn... lại xuất hiện sớm và nặng cũng là sự

gợi ý đến một căn nguyên thực tổn nằm bên dưới các triệu chứng loạn thần.

3.1.4. Trạng thái nhiễm độc chất ma tuý hay dạng các chất ma tuý

Những người nghiện chất ma tuý nhất là nghiện thuốc phiện hay các chất dạng thuốc

phiện, nghiện rượu... cũng có thể bị các rối loạn tâm thần nhiều khi là những trạng thái

loạn thần rõ rệt, cần phải được phân biệt với bệnh TTPL. Các triệu chứng đặc trưng

cần lưu ý đến các rối loạn tâm thần do rượu hoặc ma tuý là:

- Có tiền sử sử dụng rượu hay ma tuý.

- Có các biểu hiện hội chứng cai (tuỳ thuộc vào từng loại chất và liều dùng

trước khi cai).

- Xét nghiệm có chất ma tuý trong máu và nước tiểu.

- Các triệu chứng loạn thần xuất hiện trong hoặc ngay sau khi sử dụng chất ma

tuý, thay đổi tuỳ theo chất ma tuý và nhân cách người bệnh thường là các ảo

giác sinh động, hiện tượng nhận nhầm, kích động tâm thần vận động (hoặc sợ

hãi mãnh liệt, ngơ ngác, sững sờ...). Các triệu chứng này xuất hiện nhất thời,

không hệ thống, mất đi trong vòng vài ngày đến vài tháng.

- Còn có thể gặp hội chứng quên thực tổn, biến đổi nhân cách dưới dạng vô

cảm, mất sáng kiến, có xu hướng không tự săn sóc bản thân, hay nghi kỵ, ghen

tuông, mất khả năng tự kiềm chế, có các hành vi thô bạo, bùng nổ (nhất là do

rượu).

3.1.5. Các rối loạn có các triệu chứng của tâm thần phân liệt trong chương F2.

ICD.10

3.1.5.1. Với rối loạn loại phân liệt

Không có các triệu chứng đặc trưng rõ rệt của bệnh TTPL (ảo thanh ra lệnh, tri giác

hoang tưởng tâm thần tự động, hoang tưởng bị chi phối, bị kiểm tra...)



Có các rối loạn cảm xúc, tác phong, tư duy, mang tính thiếu hoà hợp, các rối loạn ám

ảnh, nghi bệnh, loạn cảm giác bản thể, ảo tưởng, giải thể nhân cách... Tiến triển mãn

tính từ hai năm trở lên.

3.1.5.2. Rối loạn loạn thần cấp với các triệu chứng của TTPL

Có các trường hợp đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán của bệnh TTPL, song bệnh cảnh

khởi đầu cấp diễn (trong vòng 2 tuần), có các yếu tố stress kết hợp. Các triệu chứng

của TTPL chỉ tồn tại dưới 1 tháng và bệnh thường khỏi hoàn toàn trong vòng 2-3

tháng.

3.1.5.3. Rối loạn loạn thần cấp giống TTPL:

Khởi đầu cấp diễn (2 tuần hay ngắn hơn).

Các triệu chứng đáp ứng các tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh TTPL nhưng xuất hiện và tồn

tại dưới một tháng.

3.2. TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN THEO DSM-5

A. Xuất hiện 2 (hoặc nhiều hơn) các triệu chứng sau, mỗi triệu chứng xuất hiện trong

phần lớn thời gian khoảng 1 tháng (hoặc ít hơn nếu điều trị tốt). Ít nhất 1 trong 3

triệu chứng (1), (2) và (3) phải là:

1) Các hoang tưởng.

2) Các ảo giác.

3) Ngôn ngữ vô tổ chức.

4) Hành vi tác phong rất vô tổ chức hoặc căng trương lực.

5) Các triệu chứng âm tính.

B. Phần lớn thời gian kể từ khi phát bệnh, bệnh nhân bị suy giảm chức năng đáng kể

ở một hoặc nhiều lĩnh vực so với trước khi phát bệnh như: công việc, các mối

quan hệ, khả năng tự chăm sóc bản thân (trường hợp phát bệnh ở trẻ em và thanh

thiếu niên là thất bại so với mong đợi trong các tương tác xã hội, học tập hoặc

chức năng nghề nghiệp).



C. Các triệu chứng của rối loạn liên tục kéo dài tối thiểu là 6 tháng. Thời gian tối

thiểu là 6 tháng này bao gồm ít nhất là 1 tháng (hoặc ít hơn nếu đáp ứng tốt khi

điều trị) của triệu chứng theo tiêu chuẩn A (các triệu chứng của giai đoạn hoạt

động) và thời gian của các triệu chứng tiền triệu chứng hoặc triệu chứng di chứng.

Trong suốt giai đoạn tiền triệu chứng hoặc di chứng, biểu hiện của rối loạn có thể

chỉ là triệu chứng âm tính, hoặc 2 hoặc nhiều hơn các triệu chứng của tiêu chuẩn A

nhưng ở dạng bị suy yếu đi (ví dụ: những tín ngưỡng kỳ dị, những tri giác bất

thường).

D. Rối loạn cảm xúc phân liệt, Rối loạn trầm cảm, Rối loạn cảm xúc lưỡng cực với

các triệu chứng của loạn thần được loại trừ bởi vì hoặc: (1) không có giai đoạn

hưng cảm hoặc trầm cảm xảy ra đồng thời với các triệu chứng của giai đoạn hoạt

động; (2) nếu giai đoạn cảm xúc xảy ra trong giai đoạn đang hoạt động, chúng chỉ

xuất hiện trong một khoảng thời gian ngắn trong tổng thời gian hoạt động và di

chứng.

E. Rối loạn này không phải do tác động sinh lý trực tiếp của một chất (ví dụ: chất gây

lạm dụng, thuốc men) hoặc do tình trạng của các bệnh cơ thể khác.

3.3. CÁC THỂ LÂM SÀNG

3.3.1. TTPL thể hoang tưởng (Pranoid) F20.0

Bệnh nhân phải có các biểu hiện đáp ứng đủ các tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh TTPL

(như ở mục 5).

Hội chứng chiếm ưu thế: Hoang tưởng tương đổi ổn định có ảo giác kèm theo, đặc biệt

ảo thanh, các rối loạn cảm xúc, ý chí, ngôn ngữ và các triệu chứng căng trương lực

không rõ rệt.

Tiến triển trung bình, điều trị có kết quả bằng các thuốc an thần kinh.

3.3.2. TTPL thể thanh xuân F20

Bệnh nhân đáp ứng đủ các tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh TTPL (như ở mục 5).

Nổi bật trong bệnh cảnh là kích động si dại, nói năng hỗn độn, rời rạc, lố lăng.



Thường gặp ở lứa tuổi 15-25, tiên lượng xấu, do các triệu chứng âm tính tiến triển

nhanh, đặc biệt cảm xúc cùn mòn và mất ý chí.

3.3.3. TTPL thể căng trương lực F20.2

Đáp ứng tiêu chuẩn TTPL.

Giảm vận động đến sững sờ không nói (giảm rõ rệt tính phản ứng với môi trường,

giảm các vận động hoặc hoạt động tự phát).

Hoặc kích động, lặp đi lặp lại xen với bất động sững sờ.

Người bệnh giữ ở một tư thế bị áp đặt bất thường, kỳ dị trong thời gian hàng giờ, hàng

ngày.

Không làm theo hoặc chống lại mệnh lệnh của thầy thuốc và người thân.

Nhắc lại lời nói hoặc cử chỉ của người khác.

3.3.4. TTPL thể trầm cảm sau phân liệt

Đáp ứng tiêu chuẩn TTPL. Hiện tại vẫn còn các triệu chứng của TTPL: phàn nàn,

buồn chán, bi quan, giảm thích thú, thiểu lực như là hậu quả của bệnh trầm cảm.

Đáp ứng kém các thuốc kháng TTPL, nguy cơ tự sát, tự huỷ hoại.

3.3.5. TTPL di chứng F20.5

Đáp ứng tiêu chuẩn TTPL .

Triệu chứng âm tính nổi bật: chậm chạp, hoạt động giảm, cảm xúc cùn mòn, bị động,

kém sáng kiến, ngôn ngữ nghèo nàn, lười biếng kể cả chăm sóc cá nhân, không quan

tâm đến xung quanh, tính nết thay đổi thất thường, khó thích ứng với xung quanh.

3.3.6. TTPL đơn thuần F20.6

Bệnh khởi phát từ từ với những biểu hiện cảm xúc khô cằn, lạnh lùng, sống thu mình,

lang thang, cách ly xã hội, mất quan tâm thích thú, lười biếng, kỳ dị.

Hoang tưởng ảo giác mờ nhạt, không đáng kể.



3.3.7. TTPL cảm xúc F25

Biểu hiện của rối loạn phân liệt và rối loạn cảm xúc (có thể là hưng phấn, hoặc buồn

chán hoặc hỗn hợp cả hai) đồng thời cũng xuất hiện ngang nhau trong một giai đoạn

bệnh.

Giai đoạn buồn chán trong rối loạn cảm xúc không phải là một giai đoạn trầm cảm sau

phân liệt.

3.3.8. TTPL thể không biệt định

Đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán TTPL.

Trong bệnh cảnh không biểu lộ các triệu chứng thoả mãn các tiêu chuẩn để xếp vào thể

hoang tưởng hoặc các thể trên.

3.4. CÁC GIAI ĐOẠN TIẾN TRIỂN CỦA BỆNH

3.4.1. Giai đoạn báo trước

- Người bệnh ngày càng giảm sút khả năng học tập và công tác, đầu óc mù mờ khó suy

nghĩ, cảm xúc lạnh nhạt dần, khó thích ứng với ngoại cảnh, giảm dần các thích thú

trước đây.

- Một số bệnh nhân biểu hiện trạng thái giống suy nhược thần kinh, đau đầu, mất ngủ,

chóng mệt mỏi, khó tiếp thu cái mới, bồn chồn lo lắng, dễ nổi nóng, dễ bùng nổ.

- Cảm giác bị động tăng dần, thấy như mình đuổi sức trước cuộc sống. Một số thấy có

biến đổi kỳ lạ trong người như thay đổi nét mặt màu da. Có bệnh nhân trở nên say sưa

đọc các loại sách triết học, lý luận viển vông không phù hợp với thực tế.

3.4.2. Giai đoạn toàn phát

Các triệu chứng khởi đầu nặng dần lên đồng thời các triệu chứng loạn thần rầm rộ bao

gồm các triệu chứng dương tính (ảo giác, hoang tưởng), các triệu chứng âm tính (thiếu

hoà hợp). Tuỳ theo triệu chứng nào nổi bật lên hàng đầu và thời gian kéo dài trong giai

đoạn kịch phát người ta chia ra các thể bệnh khác nhau.



3.4.3. Giai đoạn di chứng

Các triệu chứng loạn thần như hoang tưởng, ảo giác mất đi hoặc mờ nhạt, chỉ còn các

triệu chứng âm tính nổi bật lên như cảm xúc cùn mòn, ngôn ngữ nghèo nàn, hoạt động

kém, bị động trong cuộc sống, kém chăm sóc bản thân, một số bệnh nhân sống lang

thang.

3.4.4. Các kiểu tiến triển

- Tiến triển liên tục.

- Từng giai đoạn với thiếu sót tăng dần.

- Từng giai đoạn với thiếu sót ổn định.

- Từng giai đoạn có thuyên giảm.

- Thuyên giảm không hoàn toàn.

- Thuyên giảm hoàn toàn.

CHƯƠNG 4. PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ

Do có sự kết hợp giữa các nhân tố sinh học và môi trường trong cơ chế bệnh sinh nên

phải kết hợp nhiều liệu pháp khác nhau trong điều trị, lựa chọn từng liệu pháp thích

hợp cho từng giai đoạn, từng thể bệnh.

4.1. 1. Liệu pháp tâm lý.

Tiếp xúc với người bệnh với thái độ thông cảm, nâng đỡ, không mặc cảm, coi thường,

tránh né hay khiếp sợ.

Tổ chức hệ thống cửa mở trong bệnh viện tránh giam giữ họ đến mức tối đa. Tổ chức

bệnh viện ban ngày tại cộng đồng.



Giải quyết những nhu cầu và những mâu thuẫn của người bệnh tại gia đình và cộng

đồng ...

4.2. 2. Liệu pháp lao động và thích ứng xã hội

Nhằm phục hồi lại các chức năng lao động và nghề nghiệp mà bệnh nhân đạt được

mức tối ưu về chức năng sinh hoạt, giao tiếp, tâm lý xã hội, lao động nghề nghiệp

trong cộng đồng.

4.3. 3. Liệu pháp hoá dược

Là liệu pháp thông dụng nhất và có hiệu lực nhất trong điều trị các trạng thái loạn thần

cấp và trong việc chống lại khuynh hướng mạn tính hoá và tái phát của bệnh.

4.4. Liệu pháp sốc điện

Liệu pháp sốc điện là biện pháp điều trị tấn công cho tâm thần phân liệt hiệu quả và an

toàn nhất. Sốc điện có kết quả ngay cả với các trường hợp tâm thần phân liệt kháng

thuốc.

Sốc điện tiền mê khắc phục được tính trạng sợ làm sốc điện của bệnh nhân và gia đình

họ; không xuất hiện cơn co giật kiểu động kinh do sốc điện.


KẾT LUẬN

Trên đây là những kiến thức mà nhóm đã thu thập được qua các tài liệu nghiên

cứu từ các nhà khoa học. Họ đã mang đến cho chúng ta những kiến thức về Tâm Thần

Phân Liệt, từ đó chúng ta có thể hiểu rõ hơn những biểu hiện hành vi,cảm xúc và

những triệu chứng của chứng rối loạn tâm thần này.

Những kiến thức này cũng là một phần hành trang cho nhóm trên tiến trình bước

vào lĩnh vực tìm hiểu và nghiên cứu về tâm lý con người.

Thật cám ơn Cô đã cho nhóm có được cơ hội tìm hiểu về hội chứng này. Đây là

một cơ hội ngẫu nhiên của nhóm nhưng thật có giá trị trong môn học Tâm Bệnh Học.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trần thị Hồng Thu. Bệnh Tâm Thần Phân Liệt. Tải xuống ngày 08/12/2017 từ:

https://www.maihuong.gov.vn/vi/cac-roi-loan-tam-than/39-benh-tam-than-phan-

liet.html

2. Bs. Nguyễn Võ Hinh (2017). Tâm Thần Phân Liệt Là Bệnh Loạn Thần Nặng. Tải

xuống ngày 12/12/2017 từ: http://suckhoedoisong.vn/tam-than-phan-liet-la-benh-

loan-than-nang-n127311.html

3. Mike Mcrae (2017). Schizophrenia Is 80% Genetic, According to This Massive

New Study on Twins. Tải xuống ngày 09/12/2017 từ:

https://www.sciencealert.com/schizophrenia-is-80-genetic-according-to-this-

massive-study-on-twins

4. Tâm thần phân liệt. Tải xuống ngày 10/12/2017 từ:

https://www.dieutri.vn/tamthan/tam-than-phan-liet

5. Lò Mai Cam (2015). Tâm Thần Phân Liệt. Tải xuống ngày 13/12/2017 từ:

http://www.benhvien103.vn/vietnamese/bai-giang-chuyen-nganh/tam-than/tam-

than-phan-liet/706/

6. Lê Quốc Nam (2017). Nguyên Nhân Và Triệu Chứng Của Bệnh Tâm Thần Phân

Liệt. Bệnh viện Tâm thần TP. HCM. Tải xuống ngày 12/12/2017 từ: http://bvtt-

tphcm.org.vn/nguyen-nhan-va-trieu-chung-cua-benh-tam-than-phan-liet/

7. Nguyễn Võ Hinh (2017). Tâm Thần Phân Liệt Là Bệnh Loạn Thần Nặng. Tải

xuống ngày 12/12/2017 từ: http://bachmai.gov.vn/index.php/vi/tin-tuc-va-su-kien-

menuleft-31/bai-viet-chuyen-mon-menuleft-33/2990-tam-th-n-phan-li-t-la-b-nh-

lo-n-th-n-n-ng

Documents

tamlyvanbang2k04.files.wordpress.com€¦ · Web viewTiểu luận Tâm lý học Xã hộiTrang 19. i. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. ... 2. Cao T.Thảo Uyên. 1566160105. Tìm