^09 YTTAS. WILFRIDI. 7HJ •*'-' ' - —- . , , , , „. , YIIA ... · 71-3 YTTAS. WILFRIDL 714 PROLOGUS AUCTORIS 1. Biittan"a{l), quam Angli victis a se prottit-balisque Biitlanis

$Page 1: ^09 YTTAS. WILFRIDI. 7HJ •*'-' ' - —- . , , , , „. , YIIA ... · 71-3 YTTAS. WILFRIDL 714 PROLOGUS AUCTORIS 1. Biittan"a{l), quam Angli victis a se prottit-balisque Biitlanis$
^09 YTTAS. WILFRIDI. 7HJ

•*' -' ' - ___—- . , , , ....., „ . ,

YIIA S. VVIMIDI IBORAM&IS EPISGOPI

AUCTORE EADMERO.

(MABUL.,Acfa sanctotum oici, S. Bened., tora. III, parte i, pag. 170 J

OBSERVATIONES PILEVLE,

4. Pluies Wilfridum, eo nominepiimutn Eboiacen-

sem episcopum sctiplis suts celebtavete auctotes. In

ptimts Beda Venetabilts ies ab eo geslas descnbit tn

vauis Btsloriw suw locis , maxune in hb. iu cap. 25,el hb. v cap. 20. Bedw wqualis accedit Eddt seu

Heddtus, cognomento Slephanus, qui hbium De Vtla

sancli Wiifrtdi composuisse feilm apttd JoannemJPttseum ahosque ticeniiores.^ Is fuil invilattis de

Cantia a re\erendissimo \iro WHfndo, ul primus

posl Jacobum cantandi nidgisier INortanhuiiibrorum

Eedesns esset, tesle Zeda m Htsloiim hb. iv cap. 2 ;

qua ex consueiudtneWtljtedi gesla cetto tesciie po-luil. Posl Iledduan occuuil Ftidegodus, cui OJo

Caniuartensis episcopus Vitam ejusdemsancti lieioicomelio texeie piwcejiit. Legeial Wtllelmus Mahnes-butiw monachhs eam Fudegodi sctipltonem, de quahoc piofetl judicium in hb. I de Potiltficibus Can-

tuatiensibus: Exsecutus est id munus Fiidegodusquidam versibus non improbandis : nisi quod latiiu-lilem perosus, grsecitatero amat^

Graecttla verba ftequentat, ul menlo dictis ejusaptetiir illud Plaulinum :

Hsecquidem prater Sibyllam leget nemo.

Huic lucubialioni manutn admovit Fudegodus stattm

posl Wilfudt lehquiaiitm tranbtattonem m EtclestamCaniuai lensem. Ipse eltam Odo, qut ixclestm Canlua-

iienst ptwfutt ab anno 954 in annos qualuoi cl vt-

gmli,Wtlftedi gesta descitpstsse peihibetut ab Ead-

tnero. Eadmeius veio seu Edmetus monacluts, An-selmo Canluaiiensi ponitfici a secietts, id posleapiw-s'itit anno 1121. Sic euim piwfiva habet inscitptwcodicts manu exatalt btbholltecw Coitotuaiiw: Viiasancti Wilfndi arcliiepiscopi pei Eadmerum Cin-

itiariepsem aimo MCXXI.Res«6serfesc)/nfasfneroj dioet in fine apptobal auclontate ventrabilium \irorumOdonisarchiepiscopi et Bedsepiesbyteii, !i«//n Hed-dtt aul Fi idegodi menlione facla,iamelsi Fridegoditpstssima veiba non laro nsuipat. Unde suspicio in-

jicitur num Fudegodi felum Odoni, qut hoilalor

opeus futl, supponat. Sed tamen ev piologo tpsiusOdonis,quem Eadmeius m fine Vtlw ab se contpostlmcttat, aliam Odonis a Fudegcdi lucubi attone jutsseconjectuia cst. Eadmeti fiagmentum de lianslauone

cotpotis sancti Wtlfiidt tecitat Geivasius Doiobeinen-sis monachus in hbto De tombttstwne eltepatatione ]

* Yide Patrologi3Blom. CXXXHI,in FIUDCGODO.

__Dorobemensis Ecclesiw; quod fiagmenlum es>e/sEadmeii opetc desumplum esl. Eadmeii mquahs fuitWtllelmus Malmesbuiiw monaclms , qui itidem

facla sancti Wilftidi lecanlavil in libto secundaDe ponltficibus Anglotum, ttbt de episcopts Ebo-tacenstbus. Posl eos omncs Peltus Blesensis, ai-chidiaconus Balhaniensts , Itbrum De Vila sancli

Wtlftidt composutt, eumqueGalfitdo Eboracensi ai-

chteptscodedicavit, utt legitui m Monaslico Angh-cano, pag, 172, ttbt fiagmentum ex eodem Pelioadductluu Hts ominbus annumerandi sunt Angloiumscupiotes, m his Thomas Slubbesius tn hbio De epi-scopts Eboracensibus, quotum calatogus veluslusexslal apud Labbeum in lomo I Btbholhecw novw,

pag 322. Jix piwdtctts auctotlbus obvii qutbusqueR sunt Beda el Wtltelmus. lltc duos exlubemus hacle-

nus inedtlos, Fudegodum' exltema qmdem paite mu-

lilum; el Eadmeium, cujus lucubiaiionem ex Angha

accepintus beneficw viii speclattssimi D. JosephiWtlhamsonis, tegi ab intimtoitbus secielis. Heddmmdiu exspeclalttm, si fois conlingal, ut ope amicorum

recupeteinus, dabimus, Deo danle, tn Appendicenujussmcult, aul alietius insequenlts, cum Fridegodt cut-mtnum teitquiis.

2. Wtlfudt dtem nalalem expiimunt lum Mailtjio-logta lecentioia, lum vulgata Bcdw historiaiv ldus

Otlobns, lametsi hwc veiba inliusa sunt in lexlum

Bedw, qum apud Abiahamum Wlielocum tntia pn-lenlhesim conclusa, desunt tn exemplati nostio Gei-

manensi, ult el tn Aluiedi vetsione Saxonica. Dtes" cette piwdtctus est lianslaltonis, quo lesle Eadtneio

COIJIUSsancli Wilfiidt decenltoti'locoieposilus a Lan-

ftmtco esl. At qup landein die vii sanctus ad supeios

mtgtaril, stlenl Vitw sciiptores omnes, unvs inler

vetuslos faslotum saciorum condtlotes destgnat diem

\JH Kdl. M.tii, is nempe qui nomine Bedw vulgatusesl meliici Marlyiologn auctot iit lomo X Spictlegn,hts versibus

Egherlus, digna virlutum laude coi uscus,

Astrigeriim oelavis veneranler scnndil olympum.Quoque diepisesul ppneiravitWIfndtis .ilni.i,

Angelico veclus ccotulrans sidera co?li.

Cetebttoi lamen vtdeiut ftiisse solemnilas transla*

ttonts iv Idus Oclob., ut palel ex litulo qttem Eadme-

) ttts vost viologum Vilw piwposuit.

711 EADMERlCANTUARIENSISMONACHI 7f2

5. Monathi vitam ab anno wtatis quatto deciino_

cgtl Wilfudus, et tegulam sancli Benedicli miufice

ptopagavtl. Quo veto in loco monaslicum suscepeitt

habttum, non tla liquel. El prtmo quidem annos nalus

quatuoidecim apud Lindtsfatnenses monaclws dtlt-

genlet ea quae monastica; caslilatis ac pielaiis erant,et discere curabat, et agere, tuqutt Beda tn hb. v

cap. 19, « necdiim quidem allonsus, verum eis qui

tonsura majores sunt vittuiibus, liuinililalis et obe-

dienliae, non mediocnler insigniliis. In quo mona-

sleno cum aiiquol aunos Deo servirel, ammadvertit

minime perfeclam esse virlulis \iamf qi!33iradeba-

lur a Scolis : proposuilque animo venire Romam, et

qtii ad sedem apostolieam nltis ecclesiaslici sive

monasteriales servarenlur, videie. Illic peifectatnvilw monaslicm, hoc est Bcnediclinm, adeptus not- ]

mam, tevetsus Lugdunum a Dalfino seu Annemtvidoloct episcopo tonsus est. Postea Alchfiidus, Oswh

Notlanhumbroium regis filtus Wtlfudumin Butan-

mam regiessum, virum, aitBeda, doclissimum, ma-

gislrum habuii eruditionis Chrisiianse. Hujus do-.Urinam oninibus Scolorum traditionibus jure pra3-ferendam sciebalj unde ei eiiam donaveral mona-

Slenum quadraginta faniiliarum in Joco qui dicitur

m HRipum. i Hmc Beda in itb. in cap. 25, ubt

Wtlfttdum abbatem consequenlet appellat, utpiomdemonasitca instgnia eo tn monasletio suscepisse dt-

cendusbtl; paulo po%lab Agilberlo Gallo, occidenla-

itum Saxonum episcopo, ni praefato suo monasleno,

picsbytet facius togatu Alclifndi. Scolis m synodoSlieaneshalenst confulalts, tn monaslettum Ltndisjai-nense, ubi Scelt monachi degebant, monaclws nosttos

induxtt. Vnde tpse apud Wiltelmum gloiialui, quod

pitmus m Hoilanliumbua « yerum Pastha, Scotis

pjectis, docuerit, et sanctissimi Benedicti Regulam a

monachis observaii jusseiil. Comptuia wdificaut

cwnobia, HRipense, Haguslaldense, in suo tpstus

ejiiscopalu ; aha m Canluai rensi; Seleseiense apudausttales Anglos, et aha in regno Meicwium, llvc

sjieclant epttaphtt ejus ht veisus :

Inque Jocis Istis monachoium examina ciebiaColhgit, acmonitis ca\il qua?leguld Pdirum,Sedulus inslituit.

Quo m loco tegula sancli Benedicti, quam Wilfitdustum in Biitannia, lum Romm dtdteil el excolutt, Re-

guld Palrum appellalui, uti el diseite aptid Ambto-sium Autpeilum tn hbio De vita sancli Paldonisabbalis et „uccessoium.

i. Ad settetn gesloium Wtlfiidi quod altinet,natus est auno 634 anf insequenlt, siquidem obttlanno 709, annos nalus sepluagtnta qutnque. Adoles-censannotum qualuotdecim Lindtsfatnense monaste-iium peiht, ibi altquol annos moiatutus. Inde Romam

petttt anno cirea 653, pauio anle aut ceilepauto posttnotlem Honotit Cantuauensis eptsiopt^ quam eonnno lepomt Beda in hb, iu cap. 20. Annis feiequatuot tum tn Lugduni mota, lum Romm exactts,ievetsus in Bulanniain, HBwettse monasteiium mdt-

ficat et abbttits nomtne adminibtiat. Anno piope 660

Colmannum, ScoloiHin antesignanum, tefulal tnstj-

A nodo Stieaneslialensi, lamelsiBeda in hb. III cap. 25

signalanium 664. Veium Beda non salts stbt cowstal dutn eo loctsctibit Agilbertumepiscopum GaltumIttttc synodo inleifuisse, ejusque jussu Wilftidumadhuc presbyleium Colmanno testttlsse; el tamen

Wttfiidum episcopum ordmalum esseanno ipso 664

Competidti in Galha, ex cap. 28, ab AgtlbertojamPatisiotum eptscopo, qut fimta ac soluta concione

domum, td est in ptopnum episcopanim, quem apudocctdenlales Saxones obttnebat, ledttsse dtcitut

cap.lG.Cerlem Eptlome Saxotnca, Bedm Utswitw

subjecta, Agtlbeiius anno 660 abiisse a Kenwalchio,ei Parisiorum episcopalum in Galliis ad Sequanamflumen suscepisse peilubetut. Wtlfridus, antw 664oidmalus eptscopus Ebotacensis, cum ex Caliia re-

R vcisus didtcisset Ceaddam Ecclestw sum consectatum

eptscopum,secessil inHRtpense monasteuum. Detn a

Wulfauo Meictoium tege accitus, poslea vcntt m

Cantiatn, ibtqne preshyleios el diaconos ordinavii,!usquedum Theodorus adveniret, ex Bedm hb. ui,

cap. 28, et itb. iv, cap. 2, a quo Ceadda Ebotaco

putsus, elWilftidus tn sede sua mstilutus. Anno

670 Osiunis tex Noitanhumbioium xum Romamtre veliet, Wtlfudum itineits ducem sibi fteii logave-ial;sed lemfecla tnoulut , apud Bedam m lib. iv,

cap. 5. Anno 673 Wtljrtdus conctho Heotulfotdensi,

Tlteodoiopiwsidente, per piopnos legataiios adfuissememoraiut'. tbidem. < Anno 677 orla jnieripsuiii et

Egfudum regem dissensione, pulsus ideni antisies a

sede sui cpiscopatus, et duo in locuni ejus subifi-*- luti episcopi, Bosa, qui Deiiorum; et Eaia, qui

Berinciorum piovinciam gubeinaret, cap. 12. «nfe-

umWilfitdus post biennium Romam pergtt, causam

diclutus. Confecla te ptovmciam austiahum Saxo-

num convetitt ad Chitslum, ac Seteseietviemoiiaste-

itum mdtficavil favenle Edilwalcltg tege . ac, Ccad-wala tiidem couspitanle Vectm,insulwpopulutn Clm-sltanis tnsiilutis tmbuil cap. 16. Anno 687, post mor-tem Cuthbeili Lmdtsfainensis episcopt, eptscopalumEcclesim illius anno uno servabat veneiabilis an-lisles YVilfridus, donec eligereiur qui pio Cuthbeilo

anlistes oichnari deberet, cap. 29. « Post longumexsiliuni, annoium videlicelampltus decem, in epi-

scopatum Haguslaldensis Etelesia? receptus ^sf e%

hb. v cap. 3. Anno secundo (malnn duodetimo)

Aldfndi, qui jiosl Egfndum reg.iavit, ahus ab Al-

chfrido, td esl anno 697, sedem suam et epispopa-luni, ipso rege invilante, recepil. Sed,postquinque

annos, dentto accusatus ab eodem ipso rege et plu-riniis episcopis, prsesulatu pulsus esl, veniensqueRomam anno cnca 703, a Johanne papa absolulus

tepedavit «i Gallwin. Meldts ad extremavilw leda-

ctus, inductasannotum quinque aDeo meiuu. Poslea

vi concilto Ntddenst leslilulus piinctpto tegni Osiedt

Aldfudt filii, td esl tinno 705, mojfiwis ,esfanno ejus-dem Ostedt legts quutlo, post quadiaginla eiquinqueannos episcopalus, teste Beda m hb. v, cap. 20, et

quidem Mii Kal. Man anm 709 meunlts. Ceite quin-decies ternos episcopus annos egisse peihtbetm m

cptla]hio stio avud Bedam teUilo.

71-3 YTTAS. WILFRIDL 714

PROLOGUS AUCTORIS

1. Biittan"a{l), quam Angli victis a se prottit-

balisque Biitlanis Afgliam vocaul tel incoluiit, omni

cx parie Oceano cincta, lam ingenilis quam el un-

decunque ailatis diviliis mirabili copia anliquitus~e\uLerabal *

jquseIit terrenis rerum coj>iis,ita quo-<jue sanclissimorum \iroium magna Jecundilate

pollebat. Quorum exigentibus meiitis in tanlum

gralia Dei omnipoteniis lolam insulam sua munift-centia decoravJt, ut el cullus circa Dei obsequium

tircumquaque muliiplicarelur, ei rcs aain pubhtre

q\iam familiares multa pace felicique piosperitatefruerenlur»

2. Sed cum nihil omni e\ parle perfectummundanis Tebus natura concessit» caeca danmatmanimi cupidilas dum interdiim quosdam ad hoc

perduxisset, ut suis rebus conlenti esse iiPscirent;

pacis munimenta diruplt, pax dirupla rapinas, in-

cendia, seditiones_ belln_ omniumque bonorum ex.-cidia peperil; quse nonnunquam a sanctis ejusdempro\ incise\ ins detrita; nonnnnquam, ipsis in im-

meiisiiin roalis crescentibus^ ii qui mala detenere

moliebantur, \aria «asuum perturbalione atliiti.Dum enim sludium stium in eo potissimum pone-lCnt, ite perveisorum hominura pravilati amissasui slatus reelitudine eedeienl; dumque illi e th-verso inodis omnibus insndarent, ne Llorum re-

ctitudini ad sui correciioiiera sese \ el ad modicum

darent; iidcm neqniljam suam modo \i, modo fjau-dibus exeicenles, quos in mahlia nequiverant, hosin communi \ila socios habere nullo modo \ole-bant. Hinc multi propria dignitate piivati, mulli a

j) ttria eliminati, multi qnoque crudelissima morte

necaii, et a jttsto jttdice Deo-gloiiosissimeooronati.Ha?c in piimordio coalescentis fidei partim insupervenientibiisin se prasdicatonbus est expeila; haecin processu ejusdem fidei parlim in propiiis et in

se piocrealis piaedicaioribus esl peipessa; hsecni-

lnlominus eadem fuie quaque fundala partim a

«us, pariim ab e\iernis hosiibus, in suis palribus

A Anglorum Ectlesia est atrociier passa. Hine, ul alia

taceam, \enerandi antisliles Mellilus ct JustusGalliam petunl Anglia expulsi; liiiic sanciissirous

Paler Wilfiidus'tolies a pioprise dignilatis scde re-

jicitur; liiiic quoque glonosissimus rex Eadmundus

et beatissimus anusies jElfegus iriiqna morle dam-

nali, marlyrii gloi la dignissime coioiianliir; hinc

'etiam dubio procuHir prseclarissimu1-etexceilen-

jissimse santtitalis Paler Dunslanus in cvsihum

pulsus fuisse dignoscilur. Sed hsec niebrevi auigis=e

suffeeerili-Majoies clemm-noslri de his mulla me-

moiiae digua cogno\ere, et luce \eiiialis insigultaexinde sua posteris scripla rcliquere. '

3. Et quoniam ea qnae de pra^fato Wilfrido

scripla habenlur, non simul in uno, sed in diversis" andoribus sparsa esse probanlur; rogalus a non-

nuilis, quibus me contradicere incongruum duxi;

imo, ut verum falear, ipsius sanclissinu Palris ch-

lectione compulsus, ea quse spaisim tle ipso scripia

suiit, noslro opere in uniiin componere institui.

Equidem Beda, nobilissimus genlis nostrse bistoriaj

scnptor, in ipsa Jiisloria de eodem Patreperdivmaloca nonnulla dissent, et beatse memonac Odo san-

ela? Dorobernensis Ecclesise ponlifex de \ila el con-

veisalionc ejus queradam libellum edidit, postquam

reliquias ipsius sancli de loco in quo priuium

positse fueranl, excepit, et ad ecclesiam toliirs

Britianise mati em , qusein urbe Canluarberia sita

esti magno devotionis boiiore iiansvevit. Homm

r igitur-dicla per omnia sequens, pene nilul quod_eo-rum auctoiilale roboraii non possil, nihil auteiu

ex loto quod contiarium sit, dictuium me toie

confido. Sdiie quitunque bsecvel legere vel atidire

dignatus fuerit, precor ut isla me non ita scripsisse

accipial, quasi antiquis, quaeciinque sunl hac ilc

re, mca \elim scripla prsefene; scd polius cogiletct amieis meis me (ul ch\i) rogantibus mofem ge-rcre, el sanclo Dei abquod obscqn um mci amoiis

et reveicnti.c p\lnbeip \ohi sse.

INCIPIT YITA

Sanctissimi eonfessoris alque po&tificis Ghristi Wilfridi, cujus festivitas colitur i\f IdusOctobris

i. Anno igiiiir Incamationis Terhi Dei scx-

ceiilesimotricesimo quarto, regnante in Canlia filo

gloriosissimi Edelberti lcgis Canluaiioriim Ead-

baldo , el in Nordunibna Miccpssore nobilissiini

Edwini regis Nordanhumbroium sanclissimo rege

D Oswaldo, deintlyia geniis Angloiiim prosapia puerDei Wilfiidns nobiht.ite natus, ei^ vesiigio ccelesii

esl piodigio mundo nobilissime designalus. Cum

enim bealus pucr iniGiupeslaenoclis silenlio malrjs

prodiret ab alvo, columna ignis supra domum in

(l)Jtanon raro apud anliquos scriplum 4'eperiiur Britlania, etiam apud Cra?cos BftT-ravtanomiun»

quain.PATEOL. CXIX. 23

7J5 EVDMERI CANTDARIETvSISJwiNACHI 518

ijua nascebalur coslitus ennssa omnes circumfusse t

noctis tenebras radio suae lucis abstersit. Quique

igitur vicinorum tanli luminis magnitudinc subito

tenore turbali, ii domibus proruunt, et stupore

affecti singuli quod primo capere poterant arripiunt,

el in tuibam coacli lurbalo murmure ad ignem

coneite cununt. Ad domum usque pervenientes,

flammam, ut ccepeTal, radios emiltenlem jnveniunt;

sed donuim et qusecuncrae \itina nil Lesionis pati

mirantes aspiciunt. Nnr.ioilaqtje stupore pavenles•

<Pape ' inquiunt, quidnam signi hoc nobL innueie

putas? nimirum divini est numinisomen.jEldomum

iirueie volentibus occunerunl mulieres de domo,

tlicenles : <Sustinete, suslinete, precamur, quo rul-

tis ? ad i?ausam ignis eognoscendam quem piseoculis hdbelis tantopeie tendilis? non aliam esse _

quara puerum nunc maleniis visceribus editum pioceito noveiitis > Quocognito, gressu lellexo in sua

icdeunt, magnalid Dei sti.t devolione venerantcs.

Quid ad hacc dicendum? antiquum Moysi famulo

Dei oslensuni in rubo miracuiura \idcmus, cum

ecce iii dorao pueri Dei lgnis sesluat, neecoittbuiil;fiamnia cmical. «ec aliqtud coiisumit. Ei illud

qlucleni aniiquttus Jactum qmd signi jnotiileiit, jam

mundus agnovit. hoc auiem in seipsa expeiia penetolius Anglici Tegni nobilitas didicii. Re elenim

ipsa probdtura est, quod sicut olira Dominus po-

pulum jutuii ex iEgyplia servilule liberalurus, ipsiusliberationis mmislerium Jvloysiper ignem rubi de-

mandavil; sic el nunc idein Dominus alum popu-

liim suum a tenebns vitiorum eduelurus, qtiem v

ej"usdem educlionis magisterium babeie delegent,

pei emissum «telilus ignem designavit.5. Piimordia ergo vilse bealissiraus Patei Wil-

lYitlus tanlse nobilitatis signo accipions, cum esset

puci bon e indohs, eidem nobilitali sua induslria

roorum nobiliiatem supeiaddeie sluduil. Untteaela-

icm moiibus tiansiens, nil puerihs levilaiis, nil In

solentisa m suis rooribus admitteie voluit; sed ua se

lempore adhuc lenera3 ietalis modesle el cireura-

specte In omnibusgerebat, ut meriio a msjoirbus

quasi unus exipsis amarelur, venerarelui, amplecie-reltir. Vultus eium magnae venustalis, sed in habilu

vultuserat ei multo \enustior mc-s probitatis. Fa-

ciindae, ul td setaiis lenor admittere poterat, munia

linguse, non garrulilati \el delraclioni aot conten- '

«ioni, sed iis qnse Dei sunl summo sludio dedica.e

curabaf.6 At postquam perfeclioris astalis altigit melas,

defuiicta malre, statuit nalales lebnquere fines,

quo libeiius posset Domini serviliis ojieram dare.

Quod ubi pairi suo retulit, hbenter ejus volis ac de-

sideriis coeleslibusannuit, eumquesalulaiibus coepls

msistere j"ussit. Ubi \ero quarlum decimum aetatis

explevil annum, comltauis jnunimine Dci, venil ad

reginam Eanlledam aiomine : a qua benigne sus-

ceplus cl alitjuanJiu magno cum honoie delen us,innoluii -sibi pioposilum sua3rnentis in eo quampo-

Ussjmumesse, ut reliclo ssecttloDei se mai.ciparei

A obsequio. Q.io lcgina "vetieiabilis pgriiio, mulltiui

ejus animi vlrtule Isetata, consilium simul et auxi»

lium tanlae rei peificiendae devola mentis aldcritate

largita est. Et quoniam eumdem virum monaslieani

s ngulari \itam praeferre eognovit; ieum, ut ipsi

pldcuit, ad instriam Lindisfamensem veniie, et mo-

nasterio monachorum sociari fecit. Quo conslitutus,

dihgenter ea quse monasticae caslitalis ac pictaliseiant edisceie curabat et ageie. Et qnoniain acris

eratingemi, didicit quanto eiiius psaiiiios etalicjuotcodices, necdura quidem aitonsus, \eruin eis quas-tonstira majores sunl virtuiibus, scilicel humilitat s

clbbcdieniiae, non mediocriter insignitus. Piopter

quod n senioiibus etcoaetaneis suis justo colebaW

affcciu. '

B ". In quo monaslerio eum aliquot annis Ctirisio

«erviret, animadvertilpaulatim adolescens, minime

perfectam esse virtuiis \iam, quae tradebalur a

Scotis, proposuitque aniinoRomam venirej et qm adsedem aposlolicam nlus ecclesiastici srve monasic-

riales servaTentur \ideie. Quod cum fialnljusrcfei-

rcl, ejus -ptoposilum laudaverunt, eumqtie ld quoJwenle disposuer.it peificere suddebant. Aiillecon-

festim \eniens ad pisethctam leginam, indiea\it-eidesideiium sibi inesse apostolorum limina visitandi.

Quae delectala bono adolescentis pioposito, misit

lllum Gantiam ad regem Ereonberlum , qui er-t-fihus a\unculi sui, poslulans iit eum Romam liono-nfice iransmiiierel, qno tempore ibi gradum aichi-

cpiscopatusllonorius, uuus ex distipulis beali pajias^

Gregom, seivdliat, vir in rebus ecclesiasticis subli-miler institufns. IJbi cura dhquantisper deraoidtusadolescens animi sagacis, dihgcnteriisquse inspicie-bat discendis operam .daiet, supeuenit illo ahusadolescens nomine Biscop, cognomento Benedici-.is,tle -nobilibus Anglorum, cupiens el ipse Romam\enire. Hujuseigo comitaiui lex beaitnnWilfridum

sociayit, atque uliilum Romam secum perduceictjussit.

8. Qui eum Ltigdumtm pervenissenl, a veneiahiliDalfino ejusdem civilalis aicbiepiscopo honorifice

st.scepii sunl. Wilfiidus a ponlifice dcientus, fienp-

dicius Romam usque profeclus est. DcJpctabaiur

elenim aniistcs prudeniia veiborum slrenuissinii

jtivenis, gratia venusti vullus, alacnlate aelioiis," constanlia necne maturitale inleiitionis. Unde qua?-

que necessaria babebat, ipsi cum sociis ejus, dimi

secum esse volebant, abundantei' tubuebat. Quui ct

Lealo Wilfiido paitem non modicam Gdhaium re-

gendam oblulii, ac filiam fialiis sui virginem, si

eonjugcm duceie \ellet, ei se daturum forepiomisit,

quatenus ipse illi in palrem, et ille ipsi esset tali

conjunciione in fibum. At jllegiaiias agens pielalii quam erga se, cum peregrinus extsteret, dignareturl habeie, lespondil siLi magis piopositum alteiias

conversatlonis inesse, et ob hoc relietapatiiaRomami ire ecepisse. Quibus aimsies auditis, dato iiineris

duce, simul et lis quse tanta? \ise necessitas poscebai

copiose" impensisj ipsuro Romam lunsmisit, obse-

717 VITA S. WILFRIDI. 713

crans el nmlta piece conteslans, quatenusde Roma 1

rediens ad se decfinarei.

9. Ul autem Romam venit, bealissirai aposfolo-rum prineipisliinina orandigiatiapetiil: elegressus,

geimani beati Pelii,eadem causa ductus, oratorium

est ingressus, humique prostratus hac prece fertur

pum aposloltim, quem menle pisesentein videbal,

palam rogasse : < Piissime apostolorum Dei, fraler

beaiissimi apostoh Pelii, en ego peregrinse provinciaecivis ad lua linuna \ein, \eniani piopetcalis ineis

poslulaturus. Piecor te igilur per pielaiein, qtiamcaelens praestare lotiusorbis aliestalione piobans,ut veniam peccalorum, quam per te oblinere confido,non quseram in \anum, ne mibi tantac piogressio\Ise procedaiineassum. Verum, utexperiar, \incula

mea; impieiatis per merila lua sohi; sohe, quaeso, '

Impedinienia ingcnii raei el ling«aemeae, quaienusveibi Deimvsteria corde percipei e, el disei lo elocu-

lionis modo eadera alus valeam msinuaie. >0 fides

farauli Dci, o insigne pietalis indicium apostoli Dei,

olargabenigniUsclbeTiignalaigilas clemenliae Dei!

JNontitius oralionis verbacomplevii, quam yivacissi-

mummeniis ingenium el promplissimiim eloculionis

modum sese percepisse cognovit. Redil in se, el gia-tiostis miratui seipsiim qui fueral jam non esse.

JO.Roniseagiiurdegens, orationique acmedilationirerum ecclesiasiicarum quolidiana, ul animo pro-

posueral, ii.stantia mancipalus, peivenil ad noliliam"virisanctissimi alque doctissimi, Bonifdcii videhcet

archididconi, ijui iX consiliarius erat apostohci:

ciijus niagisleiio et amicitia fehx, qnaluor ab eo

libios Evdiigeliorum, raiionabilem Pascbae lermi-

riitm, aliaque nonnulla quae in palria sua nequive-rat, didicit.

11. E clesiastica igitur disciplina magnifice im-

butus el aposlolica Jjenediclione peifusus, in iter

rodiii, Ddlfmu n episcopum de suo ledilu valde su-

spcclum la?tusadi'l, eique tribus annis fida socielate

aJhsesil. A quo altonsus, in tanto est amoro hahilusut illuin sibi bsercdem faceie cogitaret. Sed ne Jiocfieii jio^sei, antistes est crudeli nioile perempius, etWiifuJus ad suae pouus, hoc est Angloi iim gen-tlscpiscopatum leservatus. Siquidem regina Fian-corum ea tempestate ssevam Ectiesi.e Cliiisti tem-

peslatem inttileiat. Sam dsemoniaci L.ioiis ignc ]succensa, foittinis omiiium bonomm inluare, inhians

rapmis et depisedationibus aesluare, sestuans atiotimultos examin ilione daronare, et dainnalos immanimoi lis fentaie necare. Unde, ut alia laceam quae IIIinnumeios ouasi miiioies cutdeha exercutt, ocioerdesiarum Palies ense perennl, cuin quibus et pise-diclnm jenerandum antislitem pari Jiuic \itse pcenamortis exemit. Quem usque ad locum suse neci dis-

positum Wiifudus secuttis est, cupiens pro eo, si

concederelur, -auicerle cum eo, si permilteretur, si-niul glaJio moii. Veium ne id Jierel cjnscopus mo !isomnibus interdixit, et ne lanlum fligilium flagitnssuisgladialores adjiceient, Chusii nuseratio sancli-

i_ue yii i peregi iralio interdiul; quodque tunc tem-

A poris magno leuori qiianipluiimis erat, sua scilicet

Anglorum nalio inierdiXif. Corpus tamen occisi de-bitohonoie lumulavil,sicque Angliam piosperotursu

*

repedav it.

12. Praefuit eo lempore genli NoidtnbumbroriimChrislianissimus rex Oswius, successor bealissimi

regis el martyris Oswaldi, qui Oswius fihum suuinAlfridum legni sotium sibi conslittiil. Fucre aulem

utrique reges in Chrisliana leiigione feivenles, Ec-clesiarurn diligenlissiini cultores, el eatholicariinidoctiinarum studiosissimi audiioics, amaloies, se-clalores. Cum eigo beaiusvirDei Willridus in patriam esselie\eisus, fama sanctitatis el prudenliabejus, fama eloquenliae 'el aposlohcd3doctiinss ejus,circumquaque miia celeiilale iimotmt, nec non ad

B aurespraeditlorum puncipum ingenti cum laude

proccssit. Sanetitas qtioque et insignis amor Chri-

stianilalis, qui legum coida lepleveral, notitiam

sancti nequaquam fugere poleral. Ex boc curiae regisAlfiidi prseseutatus, htimane suscipilnr, bre\i,quodantea soloaudituin eosciebatur, leipsacognoscilur,et eo regali amiciiia? faroiliaiiter associatui.Prohit.tseliara inlegen irasevitse,quamfama pi irao vulgaverat,etprudens simplicitas simplexque prudenlia quse inillo ad omnes btimiliiate vigebant{') non modo regi,verum etomnibuseum charuro exhibebant. Tiibusexlioc annis regalem cuiiam fovit, et \nlule animi

giaiidra, gloiiam, honoiem sibi pompaiavit. Unde et

regio muneie aucius lam mobilibus quam iminobili-bus reiutn bonis, etiam inler animales homines

u clarus eral. Super lia?c quoque Ripensi Ecclesia cum

iisquaesuijurisexslilciai)l,regahinuriificenliadonotu3est. Ex eo aulem summa cura piocuiabat, quaienus

opessua3magistransirenliii\iclumindigenlium,qiiamseivaiet eas moie avaioium npessnas teconJcntnu.i.

15. Interea venil ad xegem episcopus occidenta-hum Saxonum, nomine Ailheitus, \ir sanctus et

ecclesiasl.cis disciplinis appunie iiisuiulus, qui et

eitlem regi roagno fncrat familiarildlis amore con-

jiinciiis. Hic, logatus a iege,Wilfiidum ad preslyle-i.itiis ollicium promovil, ttipote quem saceidoiio

fiuigi dignissimum -esse cogno\it. Mota-est auleiuca lempestale qnaestiode obscivatione Pdsclia?,quas

niagna pt fiequens ealeuus exstiteral, probantibus

j) simul et confiimanlibus eis quide Canlia el Galhjs

ad\eneraiit, quod Scotii diern Dominicuro Pascba'

celebiarent contia nioremunivcsalis Ecclcsia?,N.iin

Scotli usqiie ad id lempoiis scripliirariini seiie hac

de fe dispulaute non plene edocli, ssepe Domini-

cum Pastha; diem ceipbiabanl cum esset Dominica

dies m Pdlinis, ca le quod ips.t dic decima quartaldna csset, quaolerrainus est diei Paschajis. Islius-

modi sccla; \ir saiictissimse \jtse Aidanus. suo tera-

pore giande fiimameiitum fueiat inlanlum, ul atunctis quasi seqno aniino loleraielur, dum eximiajn opeieDei moiuin ipsius conversatio consideiaie-tur. Sed, illo defunclo, Finanus, ve&ligiasetta? illiu<;

jier omnla sequcns, m episcopatum ejus subrogalusesl: quo ndiiloiniiius liuic \iue motluin facicnte,

718 EADMERICAMUARIENSIS iMONAClfl 1W

Coluianiius ln sectam anitjorum sedemque successil,

cujus teraporibus gravior de pasehali observatione

atque dlns ecclesiasticsevilse disciplinis controveisia

versata est. Quapropter merilo niovit haec quacstiosensus el corda mulloi uro, limenlium ne forle ac-

cepto Chuslianilat svocabulo in vacuum cuucrenl

aut cucunissent. Pervenil et ad ipsis piincipura

aurcs, Oswii \idelicel regls fibique ejus Alfndi,quo-iuni pnmus aScotis edottus atque baptismi sacra-

meniis imbulus, nilul melioiis proposili exisleie

posse ciedebat, quam quod a suis docloiibus acce-

peiat. Poiro sequens potioiis fidei pn\ilegio pri-nnim prsecedens, Roraanae et unhersahsEcclesia;

iilumomnibus anleslare ratum habebal. SiquidemClnistianissimus et doctissimus \ir Willtidus, qui et

Romae(utpiaediximusJeccIesiastic.ediscipHnaeniuliadocumcnla acceperal, et penes Dalfinum Galljaium

pontlficem Lugduiii nonnulhs lnibulus exsliteral,eum suo magisterio rationabih alque calhohca eru-

ditione infoimaveral, ac infoimalum omni scrupu-lositate sublata m \erae fidei slabilitate firmaveiat.Mota ergo (ut prafaii sumus) qnsesuone de pascbaliobservalione, thspositum est, ut syno.lus cogi, el

hsec quaestio deberet \eniilaii terminaiique. Veue-

runlque illo reges ambo, paler scihcet et filius,magnopere deprecanies ul eis adesse dignaietur

Spiritus sanclus. Venlt itaque j'am dictus Ailbertus

antisles, Alfiidi regis amicus, ciim beato Wilfiitlo et

suo Agalbone presbyteris : conlra quos Colmapnuscum suis cleiicis \enit, et Ilildem abbatissara, sectsasuse fautricera, cura aliis plunbus secum in sjnodum

'

diixit.

14. Silentio ilaqtie facto, primo rex Oswius pfse-fatione praemissa tah ferlur modo locutus : <Hacte-

nus, Patres venerandi, schisma in Ecclesns Cbrisii

exorlum eo quosdam rainus veulali studentes per-duxit, ul bis iu aimo (quod dictu quoque nefas esse

piobatur) sanclum Pascba sit celebiattim. Cujiislameh rei causam bene consideranlibus non adeo

mirum videlur. Dum enim ipsi arieles itcr diversnm

arripiunt, gieges eliam post se diviso traniiie

lapiunt. Ubi jilane miscriam esl \idere, cum ad re-

gnuin \ia sibimet contraria lendunl, quo commuai

proposito fidei propeiaie conlendirat: et qui \iam

indhiduam perveniendi ad vilam solummodo Chn-

stum noscuntur habere, absortum \alde absuidtMs-

quc fore dignoscilur, ipsum Cbristum in suis u*jr-slcriis velledissona observalione divtdeie. Ea re in

banc me sentenliam ipsa ralionis necessitas potiss -

mum duxit, qualenus utriusque parlis defensores

una venire jussio noslra coiistniigcrel, quo utnnquelatione audita, quid sequcndum, quid fugiendumsit, discusso erioie queamus inspicere. Quaproptertu, Colraanne, qui-prxctpue coniia morem uuiver-

saiis Ectlesiae Pascha celebrare a nonnullis calum-

nians, causse mae, inquara, et ego lecum sinulis

observalionis coaiguor, primo propugnaior assisle;

qualenus auctoiilate qua nititur agnita, si tanta

csl, £at amodo noslia subeidein auetoiiialca taniis

A calumniis obseivatio Jibeta. QtioJ si ea qua nite-ris minus firma auctoiilale victus exslitciis, profectonec me, nec qiiemlibel meoium tusesecta; ulieriussectaforem babebis. »

15, Tum Colmannus : i Pasclia, inquit, a quafiadecima luna usque ad vicesimam celebiamus, eicelebrandum confnmamus, el ila fieii opoilere\alitla; aticloiilatislirmamenlo comprobamus. Bea-llssimus etenim Joannes aposiolus et e\angehsta,bomini Jesu tam familiarisconviva, ut supra p^ciusipsius in Coenarccubuent, eodem quo nos oidiiioillud celebravil, et in omiiibusquibuspra'fuitEtele-siis cclebrandtim foic sua aucioiilate pia^fixil. Iioc

per successionem piudentum et seque sanctissimo-rura \iiorum ad nos usque peilatum, hoc nostro-

Rium doelrina majorum In nobis slabiii firmita'0

fimdaium, hoc a nobis antebac inviolabili obsena-tiofie servatum, et fumamus nulla latione non esseseivandum. J

16. Qno hsecel bujusmodi nonnulla dicenle, j'ussitrej. et Ailberlum suse morem obseisalionis in 11e

d.um profeire, ut sciretur quo piincipio, cujtisveniteretur auctorilalis instilulione. Respondit Ailbei-tus : <LLoqualur, obsecio, \ice mea YYilfudus

presbyter, quia unum ambo sapimus cum cseleus

qui lnc assidenl ecclesiasticae tiadilioms cultoubus;et ille melius ac manifeslius ipsa lingua Anglorum,

j_uam cgo per inteipietera, polest explanaie quaasenlimus. 1 Tunc Wilfridus ad jussuro legis exorsus,Colmannum non modo -auclorilate beali Joannis

C falso nitiaperla lalionemonstravit, veium et contia

Joannem et contra legem et Evangehum, necne

doctrinam aposiolorum, imo et conlra unheisaiisErclesiae morem cum sen iie in pasdiali observa-

iione probaMt. Quam piobalionem Idciico scnbere

supersediraus, ne in re liuic opusculo non necessana

aliquod faslidmm legcnubus infeiremus. Si qu.saulem eam \elil, in noslra?, hoc esl Anglorum,genlis hisloiia requisilam in\eniel.Hateigo oniissa,\1la1n beati viri, ut toepimus, ordine piosequamui'.,

pioul ipse, de quo loquimur, nos atljuvare dignalur.Finito coiillictu contentioneque soluta, Ailbcitusdomum lediit; Colmannus-vero, suaesedisepiscopa'udimisso , Scotiam petiit, quoniam ecclesiastic.s

tradilionlbus suas liaditiones poslponere noluit." 17. Yir aulem Domini Wilftidus ex boc raaguse

apud oini.es esl venerationi liabitus : quippe qui et

dninis enidiiioi.ibuspiseclaie imLulus.et Dominicis

comprobaius eratoperibus magmficefultiis Quapro-

pter a rege Alfudo totius plebis acclamatione ad

_ponlificalum eligilur, sed ipsegia\i Teclamationis

adnisu ne id fial obsistere nililur. Tandem impor-tunitate omnium victus, ld a rege petivit, ne seinordinale ordinar. in Britianla permilterel: ye-rumut tanta res "secundum instituta canonura e\-

pleii \alerel, ordinandum sese in Galham milte-ret. Ve.ieiabilis nempe Deusdedil sanclse Caniua-riensis Ecclesise arcbiepiscopus âm huic viiae

sublractus fuctat, nec in tota BrUlania episcopus

721 .VITA S. WiLfRIDI. "7S2

aliquis canonice ordinatus supareial, evceplo Wine

0 cidentalitim Saxonum episcopo. Ailbeiltis siqui-dem, cujus paulo anle merainimus, relicla Biitlania,

Pansiacsecivilatisêpiscopalum sorliics erit. Cum

lgittir ita se rcs haliebai, qtiod petebalur i ex piom-

plissime annuii, et consilio patus sui Oswii beatura

P.ilrem ad rcgem Galliarum dircxil, logans el ob,becrans qtiatenus \irum honorifice stisciperel,aiqueiu gradum pontificaius sua auctonlate subli-nari

prsce perei. Igilur, proul dignum fuit, a rege hono-

r fice suscipiiur, ad Ailberium episcopum cum mai -

dalisdiiigilur, qtiibus ul summa 1onoi ificentia ser-

vim Domiiii ad ordinem episcopalus promo\eat

1 ibettir. Quj mandatis gratiosus obtettiperans, enni

cooperantibus undecim episcopis JiOjjoiifice conse-

cra\ il.

18. Quo post-ordinalionera sinm in transmaiinis

jiariibus demoranle, ii quoiuin seclae pra\itas pereum pridem detccia fueral atque dejecla, rependen-damm injuriarum sese jam tempiis oppoitunura

accepisse putantes, rcgem Oswtum fiaudufenlacal-

liditatecon\enienies circumvemunl, circumveniendo

in eam senteniiam ducunt, qualenus Ceaddam Ebo-

racae civitatis episcoptim fieri jubeat, ne Ecclesia

d.ulius caiente pastore lides Christi quamlibet

jacturam incurrat: praeseilim cum penilus, inqttiunt,

ignorelur quo Wilfiidus devenerit, quem ad ipsiusEcclesia? regimen ordinandum in Galliam Alfndus

direxif. Ilac ipsorum versutia rex Oswitts incaute

prsereptus, datopraefato CeaddseipsiusEctlesiaepon-

iiCcatu, misil eum Canliam in giadtim saceidotiiconsecrandum. Quo cum suis veniens el camdem«edem paslore \iduatam inveniens, inde di\ertil,

pra;dictum Wme episcopum adiit, ut episcopus abeo consecrardur oblinuit., Assumptis ergo duobusde genle Brittonum episcopis, qui eontia scriptacanoniim eiant ordinati, eumdem Ceaddam paiimodo inordinate ordinavit.

19. Ordinatus autem Ehoracensi Ecclesise prse-latus esl, cum non posi mullos dies bealus Willii-

dus pati.am redire iuslituens na\em ingiedilui, et

aliquandiu felici cttrsu na\js seouoreos fluctus trans-

vthitur. Jam autem medio naii liansito, et bealo

Tiro cum stiis clencis in ea quaeDei sunt corde el

ore intento, \enlis nuitatis validissima lempesiasexorifur. Quj magna vexatione quassati, landem in

regionem auslralium Savonum, quam non noveiant,

rrnjecli sunt. Fluclibus \eio in sinus suos ita illucretiactis tndigense adluic geniili errore devincli

mholanl, navera et omnia qua? in ea eipnt in jnssmim vindicare \olentes; et id propositi obslinatocorde tenenles, ut aut capiivarenl, aut morte sibi

resistenies involverent. Quo vii venerabilis dgmio

topiosam eis pecuniam obfultt, et quatenus ab in-

lenlionestia lecederent huraili postulalione admo-nuit. Al illi ferocioies e\ illius veibis effecti, nil seab eo pro insorum dimissione sumpluios fore pro-rlamant, qiiin eliam non modo omnia sua, ve.um ei

etnnr/em ip<.umin uis mooiiuin se aeet?nlurosnuIU

A ciusa vetante confinnanl. Quid Igiiur ncgoiii leror

intendeiet socii ponlificis inlelligenles, pisamissa

suppliraiione ad Dominum arma arripiunl, magisvolenles more \irotum foriiier bello ocrumbere

quam ignava capiivitale longioris \ita? spatio ser-

vantfo pioduceie. Quod ubi a pagauis cognitum,acicm sliueie, ac in populum Domini lela dirigercfestinabant. Stans quoque princeps sacerdotum ido-

lolalrise coram paganis m lumuio excelso, suis ma-

gicis iiicaiilalionibus suos quasi benedicendo con-

fortare, ac socios famuli Dei maledicendo saiagebatcnetvaie. Cui opeii cum quanlum sua inlererat,siimmo sludio mente, \ote manuque vacasset, ju-\enculus quidam ministerlioininis Dei funda lapidemjecii, et eumdem magum iiaj'etta fronle dejecil,

B exstjnxil. Rediil mox atl niemoriam viii Dei anli-

quum per David facium in Gobam miraculum Dei,cum subito mire paganorum (umultus exoritur, et in

discerplionem Ghrislianse parlis vires omnium exe-

nintur Quid pltua ? insurgitnt acies, milesCbiislisese prosfernit in preces; Domino aulem pro suis

pugnanle, inimica manus confusa et vicla disceJit.Sed post paululum multiplicior in idipsum et imma -

nior icdil aciera struit, telain vacuura diiigil.Tclanon \acua lecipit, pars maxima rttil, ei pars lesidua

fugil. Et quid morer ? jam lerlio victi cum se ad

quartum prsplitim cttm rege suo pi d?pararenl, me-

nlis beali Wilfiidi mulio auie horam maie effluxil,navem exluhi, et sanctum Dei cum omnibus suis,

_ quinque solummodo ex sociis perdilis, prospere in

Sandicum poilum evexit. Quod inimici videnles,maxima confusione in stta lemeant, el sei\uin Do-

mini lceta serenitaie \ictorem abire gemebundi de-

ploiant.20. Palrio itaque porlu patiiaque potiius_ con-

festim sibi rumor innotuit, qualiter sua? sedi Ceadda

substitulus anlistes sil. Qm pro re nibil omnii.o

pertiubalus, placido \ultu el hilari pectore Ripum

peirexil; ibique serviliisDeiintenlus, magna mentis

stabililale per aliquod tempns in secietioii habita-

culo deguit. Sed quia civitas supra nionlem posiid

nequil abscondi, a mtiltis etpiaecipue nobilil usfic-

quenlabalur, eximise santtualis ejus fama permotis.Rex quoque Meiciorum, npmine Wlfaiius, vir Deo

j) \alde de\olus, famiiliim Christi adnt, eunique ut

loco cederel êcumque maneiel impoituna vi\ piece

deflexit; et compos stiaevoluntatis effeclus, ingentibeaUnn Patrem dileciionis affeclu coluil, ienis et

iionoubiis auvil.

21. Metropohtana \cio sedcs totitts Anghae, dum

lisec ita fierent, pastoie eaiebal, defuncto (ulprse-

diximus) arcbiepiscopo Deusdedit, El quoniam lanla

sedes absque episcopali providentia esse nequibat,re\ Canluariounn Egberlus beati Wilfiidi prudeutia

saiictilateque audila, ad ipsum misil quam huinil-

Jutia eum supplicalione conlestan?, tit Ecclesiam

\iduatam sua dignarelur prsesenlia \isilaie, opaconsolationis erigere. conlia spirjluales nequitias

trvpeo sitseadinon.iiioiiispioiegeie, et qn.vque ienor

7:23 LADMLUI CAMUAIUENSIS MONACIII 7£1

ccclesiasticse traditionis expelercl, in ea ponttficalianctorilale slaiuere. At ille lali in causa renili fas

esse nequaqnam exislimans,) regise voluntati assen-

jsum prsebnil. Atl ecclesiam igilur \enit, et quaeper

Spiriliim sanctum agenda cognovit, sedultis inili

admiiiislravit. Is primus erat, qui intei ejiiseoposde Anglornm gente crealos cathobcum vivendi mo-

rcm Angloium Ectlcsiis liadeie didicctaf : unde et

peiplma caihohcap obser\alionis moderamina qua-

que per easdem Ecclesias sna doctrina diffundebal.

Q.iaie f.iclum est ul, ciescente per dies inslilutione

catholica, Scoli omnes qui lunc moiabantur inter

Anglos, authis manus darent, aut ad suam palriamrepedarenl.

22. Beatus aulem Wilfiidus, prout ei facullas

ineral, hae illac propter verbum Dei disseminan- Itlum magna popuh frequentia comitatus peigcieconsiieverat. Quod cum lempore quodam faceiet,t'evenit in Iocum ubi natus fuerat aique nulritus.

Cuj'us loci intiigenas \cibo vilae ccelestis emilrrent,innllos ah amoie lerreno a\ertil, ct ad amorem om-

nipoleniis Dei convcttit. Untle faclum est utplurcslbidem ctllas Domino serviie \olenlibus iusiitueiet,ct quonam pacto conim \ita componi deberet,

imumquemqtie piudeiiler insliueicl. Sicqiie perties conlinuos anlios modo Cantuariensis Ecelesia;

<iispo«itioni, modo illorum exhortationi et illorura(orrcclioni suae piotideniiae curam inipendit. El

licct episcopaliscaihedia? piopiitim lotum nusqi.ais

baJjerel, t.uncn cpiscopab olficio sludiose iniemus

^tlagebal qnnliier di.tbolo sua \csa eriperel, el ea

Domino CIiusio toncihdret, atque in sanclse conver-fcaiiomsproposilo corroborarel.

25. Einenso atilem spalio tiium annorum, Thco-

dorus a Viiiliano pipa aichiepiscopus consecrattis

rt inissus, Caniiam \enit : susceplaque sedeponfi-ficatus, in mclrcpoh civilate, mox secundum quodA.goiem ectlesiasticum decebal, ca qttse circum-

cpiaque emendanda eiant, stimma piudentia elpon-i'ficali auctoiitale in melius nmlare sludebat. Ut

vero eompeiii Ceaddam conlra eanonum ^tatula in

ppiscopatus gradum fttisse consecrattim , pubhcaillum increpaiione redargtnl, et quod degradari jtiredcbcret paulo disliiclius minattis tsi. At ille, ul erat

magnce huinihtatis et inansueiudinis vir : <Si me, ]iuqiiit, asseiis contia scita canonum oidinatum,hbenti anirao e\ordinaii concedo, cum piolectonunquam lanii apud memelipsuni exstiterim, quiloco bujusce rcgiminis vel ad boram prseesse de-

biierim; sed obedienli.e causa j"ussus sublre, Jioclicel indigmis consensi. J Qoa responsionis ej'usliumilitale Theodoiusacccpta, dixii eum nequaquam

gradu isacerdoiu se vellc pnvare. YeTum quia (ut

diximus) inortiinale ad lantura minisierium fuerat

oidinalus, ipse ordinaiionem ejus canomca ralione

consummavit. Sed iile considerans se non jusle

tpiscopattim alierius cpiscopiobtinuissp, pceniientiaduclus elcgil potius lali bonoie caiere quam alle-

rius calbedia? ulleiuis rajuste pisesideie. Discessit

« mitur episcopalu, ei ad monaslerium stium, quodtt.it in Lpstirgesei, prhatns secessil.

21. Porro Theodoius bealpm Wilfridum in epi-

scopalu Eboraccnsis Ecclcsiae restituit, nec non et

omniura Nordanlitunbrorum, sed et Pietorimi, quo-

tisque ie\ Oswius imperium protendere poliierat.

Sicqtie \ir sanclissimus Pt animam suam in patien-tia possedit, ct nuiHiplicaltis hnnore, quod sutim

ftieiat, tolms populi e\siiilafione retepit Quo lem-

pore legnollerciorum Y\rfanus prse>Jdebai, cujtis

paulo anle meminimus Qui cuni morluo Jaramaniio

episcopo sibi suisque ahum a TheoJoro daiippteref,non eis ille novuiii \oluit episcopuni ouhiiare, scd

prsefatum \enerabilem Ce.iddam eis dedil. Bealus

vero Wilfridus suis reddittis, egrcgia inenlis inslan-

i' lia opcramdabal, quatentis et eaqtia? longa \etustas

aul iiicuiia dissolverat, in ccdesiis reslaurarel, et

quse m subdilortim suoinm monbus oculos magni

DPI offenêie polerant, eliminaret. Qmbus operjbus

c.nanlomagis njtendebal, lanlo se in majori \iitu-

lum excrciiio consliingebat, ut siibjerlis in ejus \ila

cssei \itieie, quadiligenlia debereut \crborum ipsiusdociimenta suscipere.

25. His aultm qusedestiutta lepereiat in integrum

restitutis, etclesiam in honoiem beati Petii aposto-lorum principis a ftindameniis consum navii, et eam

nmllo dccore sub imroensa priiicipum ae populorum

frequentia consecra\it. Ut autein \enttim est al sui

sermouis oiTi.cium,luce claTius visa smU Doiiiinica

~ in ea veiba co i pleri: Non vos cslis qui loqutmini,sed spiiitus Palus met qui loquilui tn vobis (Mallh.

\, 20). Quod ea re plane Iicet consideiare, cuiii el

populiis lii Dominum raagna sit dileclione PX illo

affectus, et coida piincipum lanto limore el ainore

Dei sint accensa, utnon solum ca qusepiius ad juia

ipsius ecclesise peitinebaiit, ad \oeem illnis tesia-

mentis confirmarent, sed el qtisetbm de suis ipsiecclesia; condonai ent. Triduo post hsec omni lurba

seeum detenia, pane vlt.e tam ccelestis quara ter-

restiis eam copiose lefecit. Ecclesiam pratterea

inagnis^muneribus el ornamenlib decori domus Dei

competcntibus dila\it. Et cum bsec opera laude

dignissima fdceiet, uli niortifeidm pesfem laudem

fugiebat humanam : ac slc posilus in medio populc-

j3 iiim.oiimibus eral speculum et mfoimalio openimbonorum.

26. His ila sese habentibus, omnipoicns Deus ut

meiiia famuli sui quanti pendeiet mundo demon-

slraret; qu.e internarum luce \irlutuiii piimopro-fudit, eliam evienorum exlubilione miraculoium

decoiare vohiil. Hinc esl quod die quadam cum \e~

nprabilis pastor oves Dei verbis et fidei sacramentis

imbueret et anliquo humam gener s hosti in cis

jns dominandi auferrel, aique per sacii chrismatis

unctioiietn sepliformis gralise Spintuin jam baptiza-t s traderet, ecee per effusas turrans mulier nimlo

doloie afflicla roinistioDei occurrit, dcfunclse funeia

piolis raiserabili deporiatione in ulnis ostentai.s,

Quo \isoPalei obslupuit, ha?si:queloco, p.tuluroqiie

725"

YITA S. WiLFIUDI 7iC

ab incoepti opens minislerio se cobibenii oibala

inulier acri doloris nimietate luibala pionior incu-

buit.gemituque prsepedila vix in liaecverba erupit:«En, mquiens, bone domine, quem ad imposil'Oiiemmaniis lu33confirmandum in Clnisto poitaie decie-

yeram, jam non solum ad confiimanduni, \enim

primo adiesus^cilandum amortuis tuaesanctss pielati

piseque sanetitali apporto. Christum ttium prsedicasomnipotenlem, quod precor openbus proba, et

meum a morie filium unigeniium suseiia. Et quantihoc est omnipotenlise suse panulum sustilare, et

mei doloris slimulos effugaie ? reveta nihili. Qua-

propler m boc peto quae piaedicas lata esse potenleiostende, ut ad meam consolationem nnieum filiummeum reslituas vitse. > Ingeminat querulas voces,

cuj'us \ehemenli gemilu coacli sub uno convolanlomnes, En plangor grandis. Tande.n compassusvencrabiiis Domiui servus, agit tacilas saneto sub

peclore grales, quod lurba nonJum ppifecise fidei. novit rcgaie clemenliam Uomini Clnisli; moxquesolo fusus el faciem Iaciymis perfusus : < 0 Domine

Paler, ait, non ad merila mea, sed ad ttisepielafisopera, precor, plaeatus altende, et cerumnis htijusniulier.s opem luse consolalionis impende, resli-lueiido incolumem filiurn suum per Jesum ChrislumDominum r.ostrum unigenitum Filium iuum. > Quodicto suriexit, et caput defuncti dexleise manus

cxiensione tetigil: cui ad ejtis taclum capul exagi-Janli vir Dei manum porrexit, el erectum vivum

incolumemque cunctls exhibuit. Yulgus in nimiosadmiialionis ac laudis clamores excilatur, et fide

plenissima in Clnistianse legis ohseivantia consoli-datur. Puei iedivi\us in Cbrislo per raanus iropo-Eitionein confirmaiur, matil cuin gaudio redonalureo pacto ut seplem annis nialerna cuia nulriius>iio Dei restitualur. Quod posl prsefinitum tempusne fieret patre suo iuterdicente, exsul ad exlernos

fugil cum prole Biiiannos, sciens \idelicet puerumnequiquam contia -viri Dei praeceptum in proprio.secum posse manerc. Qupd iamen sua fuga ei coa-luht. Post parvi tempoiis dies pispfecius quidamJnvitis paientihus pjierum in manus Paliis redu\it,quem protmus seivilio Dei mancipavit, et beneinstructum pliiribus imitabilem in sanela conversa-tione postmodum f cit. Hinc quique pei-pendite quidsigni prsstulerit snper ej"uscunabula ccelitus emis-sum lumen radianlis flammse.

S.T.Ea lempestaie legnum gentis Anglortiro ge-nino_decore jntebat, cum el reges Cliustianiiaiisamore fervebant, el pontifices drvini opeiationemjnysleni stimmo sludio exeicebant. Hinc regalis-pro\ideniia Jioc potissimum per se geiebal quosquesuhditoiummagis & pravitate morum ahsliahere,quam cupidilate animi res eorum diripiendo distra-

here; nec ulla cis cura fuerat quarn subditis, sed

quam bonis ipsi legnarent. Hinc nibilominus sacer-

dotalisapet sui ofliciiplenissime compos exstitcrat,eis solumraodo sua diligentia opei am praebens, adrridg ipî s erdmis inslitulor et auctor Deus iusum

^ insliiiiit. llaet pioptersummaqiiies erat plebilegaba

jura tenenli, leriafiiigibuseilranqiijlhtateopimasmsculloribus non modo egeslalem colelial [f. lollebai],sed et operi Dei absqtie sollicitudine f3?cnlaiium

rerum curam impendere permiltebal. Classica dna

silenl, nec lalronum incursio formidatur. Quid

plma? ut cuncia luevi edicam , promical Ecelesia

pacato fcedere nexa. Quseut diabolus \idit, propriasibi malignilale invidit, el traclans secum pacisln-

lesruptionl rausas invenit. Spiritu namqtte supeibisestia?iinadil genlem Pielorum in lantum, ut ea gens

(quod semper fei re <;oiisueverat) bello a se tentaretexculeie jugum Anglorum.Prsefuit eo lerapore regnoNordanhumbioium Ecfiidus filuis Oswii regis, qui

palii suo in regnum successerat, vir in armis stre-B nuus, et beaii Wilfiidi amiciliis vehemenler aslri-

ctus. Ilic ergo ponlifiti negoliuro Picloruin qnodin-cumbebal exposult, alque ul rebusopem suse in-lercessionis ferret supplici piece adraomiit. Cujusdehinc beneditlione \allatus alquesanclissima ora-lione comitatus, cura paiva mihlum manu Piclis

occurril, Piclosque occursanfes catervalim pro-slravil, et Picloium lumorem gladn ullione repres-sit. Et quid morer' dal stragem lale, ledeunt iiicolla catense: sicque victoria lseta politus rediitj et

eximias propugnalori suo giatias egit. IIQC modo

genti Anglorum pax reslituta per annos aliquotmansit. Al iegno Merciorum posl ha;c in chssensio-

nem elalo, rex prasfatus armis paceufrevocare-de-

sideians, obvius eidem regi in hellum processit,

pugnam commisil, quara quseiebat pacera, duce fu-

gaia exeicituqtieprostralo, viclor obtmuil. Ea nimi-

runi rebuic regi sic processit, quo Deus ostendeiet

prccesbcati Wilfiidi anle se penitus cassaii non

posse. Nec mirum. Qui enim in Evangelio di\it

omnia foie posstbilia ciedenli (Maic. i\, 22), mcuioilh quem el fide calbolicum, et in openbus ejusdemfidei prsecipuum ipsa Donnni sapientia vidit, qu.s

juste petebat, possibilia esse conceJeredebuit. ISam

deillius fidei integulate quls dubitaie, aut quis de

perfectione oppium ejns digne valeal dispulare'Verumlamcn paucis opeia ejus qnsed.tm descnban-

tur", quaeet integrilali suse fidei testimoniiini piae-beant, el ilhus corths devolionera imitari volenles

rj quod imilenlur pise oculis habeant.

28. Ac primo dicendum quod optimis a pueromonbas insiilutus, nulla quoad vixil eisdem poluitratione abduci ineommutabjhs j'ustitiae cultor, nec

favoie remilti, nec detraclione diduci, neciaudibus

decipi, necvituperatiombus in zelumpoterat com-

moveii. Per noctem divinis insistens obsequiis,coipus suum quod ab omni contagione ex uleromalris sua; mundura custodierat, tam vigiliis quam

fiigoribus niire afficiebat, singulis illud noctibus

aqua fiigida linguens, nec prins ab Jiac consuem-dine cessans, quam Joannis aposlolicse sedis anti-sles eiiui pro setalis suse grayitale huic proposilofincm j"uberet imponere. INonhunc ardor aestalis ,non fiigtis*blcm's(ab inslantia ccjppii operis Det

727 EADMLRI CAiSTUARlENSISMONACUl 728

deiorqaere valebant. Pioelered qiiaqimersum gratiapra>tiicandi gratiam Dei pprgens, paratus eral proipsa qtiaro praethcabat \erilate vitamdare^si occasio

competens offerrelur quae id fieri postularet. Si

^quando aliqtiid deliciarum quovis evenlu, el hocsiimma cura paicilate, in escam sumebat, idipsumiii se poslmodnin gravi inedia \mdicabat. Ilaec in-si.tuiio viia? niiuimum elationis el niaxjinum hiimi-lilatis in ej'us petlore sUiditira conipaia\it. Il.rc«tibditis sibi e\emplum sanctac conversalionis in-

dixit; lisec eosdem in arclam coiilinentiae -viam

induxil; hxc qtioqne mullos a suo erroie eouversosad Christi gratiara duxit. Unde quaraplurimi nobi-liuiti Incitaii, filios suos Dei seivitio mancipandosviro tiadebanl mirantes, admirando ejus merila d;

gnis laudibusapprohanles, atquesuos ipsiuspiobi-latis imiialores lieri roodis omnibus exoplantes.SeJ sicui sa»peqtioJ altquibus piovenit ad virtutis

profetlum, aliquibus procedil ad lniquitatis effe-

cttrai; sic utide nontuilli in amorein et \eneralio-ncm famuh Dei profecerunt, inde quidam in odiumel conlumeliara ejus eiuinpiml Atallileta Dei cumtis qut odeiani paeem etal pacificus (Psal. cxix, 7),el odio ipsonim suse rependebat obseqniuni mansue-ludiiiis.

29. Prselerea In Aiigttstaldensi oppido leinplitmiuirabili opeie fecil, quod ipse In honorem beali

Andiese aposioh Dnmino dicavil, ad vicem videlicetbeneficii rppendentlain, quod idem aooslolus jameiliudtim impenderat. ln ctijtis temph consliuctitme tnon defiiit m\idia moitijeii serpenlis. Nam dum

caemeiitaiii hnnnt supciiora parietis, prsecipitanleilltim aJ\eisario huniani generis, unus eorum in

jjraecepscorruil, el sic ul contrilis omnihus mem-

bris jara defnngi putaieiur. Qui cum\elul in ex-

halafione sui spirilus Iaboraiel, e\cununl oran?s

uipoie ad exsequias funeris cjus. Vir autem Domini

YVtlfridus cum corpore absens pr.Tsentia sj)iriluscuncta dignosceret, moxsese in laciymas dedit, et

quosqtie assideliiium quld eveneiit e\ ordine do-

cens, pro saltile fratuseos inlercedeie poslulavit.Ubi \ero ad segrum venlum est, mo\ ad Palris la-

ctum piislmam leceperunt roenibia salulem : et, si

diceiidunijlelbumerubuit, cum per hominem vitsese

depelli, elhomim \itam restitui \idit. Cujus rnoitis '

ditctor diabolus, \idensviium tam internis animi

virtutibus quam exieiioiura cxhihitione miraculo-

runi su.mi confusionem augere, ui inmiam sui fuio-

ils malignitatem acceiidilur, quibus moJis poterat

inquirens, qualuei confusionem Suam \ersa viee in

eum relorqueiel.30. Acceperat auiem ie\ Ecfridus conjugem no-

mlne Adeldtidam, qp.e in voto virginitaiis polrashanc vitam iransigeie proposuerat, quam aliena

libilineviolaiL Jnncta esl lamen legi praefato lege

tonjugah, non conjunolioiie Piinali, Cuj'tisrei graliabealum Wilfildum lam per sequam et per amicos

suosiex convenit, orans et obsecrans, oi maxi.i a-

lum leiuin pollicitalione inhoc ipsum allicere len-

i ^ tans, quod negotium jegina* persuadei et, ut om sso' viigiiniaiia pioposito legias \oltmtali assensum prse-i bei el. At Wtlfri.lus, sciens scriptum esse : Vovete\ et teddite Domino Deo veslio (Psal. IAXV,12),i m.iluil Ecfrido bae in re non parere, qiiam suuirt,

Domino satrificium anferre , ne per lioc non modo

virînis, verura et suse aniniae mortis reternse dis-

pendia paiaiet. Eigo \irginei \oti faiilor e\istens,i "vigilantis animi sagaciiale piocurabat, ne qua fe-

inineae menlis ineonslanlia proposilum \iigoposl-

ponerel, ct terrenis illecebris aiiimuni de\icta sup-

poneret. Egit igitur sua induslna, tit \irgo potiusthvortium conjugii a conjnge qu33rcret, quaienus

: hbertate poiita saeculumlinqueie, et llialanns aeterni

regis valerel fehciter iiibaeiere. Quod quidem fa-

ctum est. Nam ubi lex compeiit eam nullo paclo a

proposito posseiniilaii , Ticet iiivitus, concessit ta-

iiien ut 'lelicio s.eculo, proul volebai, actiperetvelamen insigne \irgiiutatis. Qua hceniia fehx,*ac-

cepio veiaraine a beaio Wilfndo, qtise mundi sunt

cum mundo deserml, sprevil alqtie a sui desiderio,cordis piocul ahjecit.

51. Eimerobuigis \ero regali est copulata conj'u-

gio. Per hanc lgitur diabo'us odium qnod conlra

\irum Dei habebat, exeiere oppoitunum exislimans,

animum Illius injeciis quibusdam siinuItaiiLus at1-

vei sus eura inflammal, quoque ipsi snartim ins'dias

fiauduin lendal vebemenlcr instigai. Cui sugge-slioni eo facllius cessit, qtio muliebris Inconstanlia

' c nienlis, irfferapeianiia Iubilcse ostenlationis, op-

piessio ac rapina \ioJentae daumationis, q.ua?in ea

magno cum iumore vigebanl, senum Domini in

ledargulionem sui multoties aceiba invectlone ar-

• mabant. Quamobrem non parum Inlus offensa, ct

insuper daomoniacoigne succensa, gloiiaedignitali-; que ipsius magnopeie ^ccjiit Iinidere, el quonam

modo eum dignilate sua spohare ac spultalum ahji-

cere posset, occasiones quaerere. Consideiata er_o

, gloiia viri, quahler eum omni e\ paite aillueiii a

dignitatistiicumfulsisset, regem muhebi I facundia

convenit, quasi dc quibusdaui suis ulililatibus attu-

ra; re aulem vera piima an animum eius ad qua?

vcllet acclinare posset habere, ex obliquo perqui-

silura. Quem ubi ad suum volum csse persensit, ut

D hominem Dei m mvidiam adduceret, fiaudulentis

sermonibus ejus gloriam regi ccepit adrairando enar-

laie. JSdin, exposita dniliartiro abund.tntia, cccno-

biorum multiludiiie, sedificiorum magnitudme, sub-

ditoium piiucipuni luiba, Obsequenlium mililuin

copn, rpgalibus \estibus .el armis mstructa inlulil:

< El quid amphus ipse libi, quam lu sibi? loUttii

i-pgnum tuum episcopatus ipsius esl; quin el si tua

: poteslas ejus poteslati conipaTelur, rainor est. Tei->

minus enim impeiii iul suis fmibus coarotatur;

! terrainus aulem cpiscopatus ejus luos lines aucto-

ritate progredilur. Et, f.Ueor, fidehbus et amicis

i liiis est timendum ne,-si ahquando inimici tui confia

te arma suseepennt, ipse quam prsedical paccm se-

quciifli suos al) aunisiranmnes letineat, tuque tuo*

729 TIT4 S WILFRIDI. 730

rmn -paucitate inimicis infeiior \ietiis oecuiubas.

Quapropter de ncgotio ante negolmm tracta; et,neiu ipsa geslione negoiii-lua virlus decidat, qnseobsunt gnarus praeordina. Sunl qmdem et aha non-nulla quse libi honeste jjossuut persuadere, iui bo-noris nullalenus esse, non dico superiorem, sed

parcm quemquam in regno tuo habere. Quaenecdici quidem opus esse recognosco, quia non modotuaeprudenlix, sed et cuivis imprudenli claiaessenon nescio.»

.51". Taiibus verbls rex permolus, et quasi suaentihlali consuleieiui, ad ea loius arreclus, -mcliussuis rebus consuh non posse putavit, ijuam si virDei suis omnibus privareiur, et episcopatus ipsrasiu plures episcopos divideretur. Yeruin quia id agiprseter consensum Ganluariensis aichiepiscopi mi-

'

uime poferat, verba nialignse accusalionis conlra

cpiscopum ipsius sedis antistiii Theodoro mandant,fl ad suse \olunlatis effectum deceplum inclinanl.Venit ig tur ad regalem curiam Theodorus, snaaucloi itate reg ara yolunialem super Wilfiido im-

plelurus. Quod factura esl. rJam proliims in locum

ejus tres episcopos eo absenle oidinavil. Res \iio-celari ron poluil : et admiraiione quammaxiniaduclus, lulari corde, alacri vultu, modeslo gressuregis paluium subiil, causam negotii peiquisilurus.Cui boc modo, ut feitur, ad inquisita responsumest : < Nec te impisesenliariiin alicujus criminis.tthnissione notamus, nec lamen statutum de le ju-ditium hac vice mutabimua. t Ille \ero lahbus ver-lis nonsibi satisfaetiim esse consenliens, apostoli-tamsedem appella\it, el pro eorum injtislitia indi-gnaius rellexo gressu aiilam egredi voluit. Inlucnsaulem quosd.mi satis foeJo su s casiijus insullaiecacltinno : < Et o, jnqtill, filii, fehti piospeiitaleducalis tempoia Iong3; sed noveiilis, quantociusMJISiufcua lesohcl h.ec gatieha yestia : net priushtinc annum transisse \ulebilis, quam istas quasstiper rae deiisiones halelis, acerbi mcerore Iua-ns. t Quse prophetia veutas facta esl. Nam poslnoii niultuin lempoiis conserto giavi prjeho interEclridum et Aihedura regem JMeicioium ju\ta flu-vum Treant.i, occisus ^sl JSlfuinus fiater legisEcfiidi, juvenis circiter decem et oclo annos ba-bcns, utnque provinciae muliiun amaJnIis : e\ cujus •morte magnus et uiioleiabihs mccioi Epfiidum acsnos jierctitit, onmisqiie Letitia qu.im de evpulsionebeati Wilfndi habueranl, j'uslo Dei j"udiciom insti-liarn vcrsa esl. Sic ex eo quo a se foitissiinumiiiilrtem Domini repellere non timueruni, nunquam

-l.ela \ icloi ia poiili sunt; sed qui puus p-trva nianu

11'ilituin, ejus inlereessione mumti, ingentes copiasstra\eranl, posimoduin cum ingenli copia a raroinihte victi cadebant. Nec iujuiia. Repulso eienirneo per qi.ein \ictoies e\sliteianl, ml eiat residui

quare passim \inci non debueiunt. Yeiumad ordi-siem insliluii opei is styli officio redeamus.

32. Bealus Wjlfndus ep;scopalis calbedrse digni-fale privalus ad sua rediit, iiliis el fu'lubus suis de

Aejus iiifortuiuo valde contusldtis non pancd disse-ruit yerba consoldtionis, paiientise et \crae char.-

i latis, dicens, lnier alia, nihili esse pendendum quodconslaret nonnunqnam fore pendendum. Ipse \eto

post ha?c Romam iiurus, et ne qtiod scandalumEcclesia? Christi propter eum immineiet causamsuam ante sedem aposlohcam expositurus, ad mare,veueiabili monacborum collegio dexlra la^vaqupstipatus, perducittir; na\i iroponitiir, pia illorum

imprecaiione peifungilur; piosp"ero eursu ventis\ela pandunlur. At ulu paululum navis processit,mutaio vento pulsus est Fresiam : ubi a ba«baris ac

rege illorum Aldgislo bonorifice susceptus, ibideni-

que bonorifice coinersalus, ab omnibus sunimocum bonore, quoad lbi manere cordi fuit, habitus

B est, Iicet adhuc tota pio\incia idoloiura cultui de-diia deserviret. Yicem itaqtie benignitali eorum

rependere volens, praedicabai eis verbuni Dei, etmulla millia veiho\eritatis inslituit, ac fonte salu-iari a suorum pcccalorum sordibus lavit: sicquesusceptores suos el a Domino suscipi, et Dominumin se snscipere fecit. Erat atitem anle adventumbeaii viii terra ipsa magnse salsitatis magnsequeslerilitaiis, et velut in inodum rupis nimiaeaspei i-

latis, ac per lioc quibusque ainmahbus ad ineolen-dum magnse incommoditatis. Yeium ad praedic -

tionem vii i Dei eadem gente fidem Domini snsci-

piente, sicut coida eoium supernse dulcedinis loie

ad feiiihtalem opeium honoiuni niollila, et inhabi-

lalione Spiritus sancti sunt accommoda facta; ita" el lerise ipsoiura salsitas in dulcedinem, sleiilitas

in fertilitatem, aspeulas in moliitiera atque pin-guedinem versa, oninibus inhabitaniibus eam di-veisse coramoditalis copias lauiissiroe intulit.

33. Interea ii qtii stia nequitia vicli amicum Chri-sti jjiojnia dignilate, possessione, lerra protmba-veranl, legalos suos tam fraudibus iniqulssinn;

delationisJigalos, qnam et divcisis exeniis oneratos

in Fianciam dirigunl, quo vuo Domini pditirafiaude, paitim muneie laqueos deceplionis et ca-

ptionis, laqueos depra?dat.onis, perditionis et moitis

msiituanl. Sed ut laqueus eorum , qui muneribtis

seducti laqueura inslituerunt servo Dei, ipsos invol-

veret, quemdam sacerdolem Domini,-nomine Wra-

.. fiidum, nuper a suo episcopaln deposifum, el lunc

in peregrinationem pio Dei amore euntem, occulto

juditio Dci suis omnibus spobaverunt, vicinitafe

nominis propnaque mahgnitate decepti. Yerum ubiboe ab illis esl intellectum, el quoniin vir Domiiuea tempestate degeret lecognilum, Ebiouu.s,-regaliscunse et istiusnequilise prraceps, sciipla ciiromagnamunere Aldgislo regi direxil, petens ut Wilfriduni

omnibus bonis e\spohatum ciudeli morte necaiel.

Rex autcm nec piecibus, nec doms sub se tadeie

tanise nequilise acquicscens, missam charltiiam

magna cum indignatione diriiptaro lgnibus injecit :

nequitircque, ttt dignum fuit, expiobrans, legalos

absque bonore dimissos slatim remc.ue piaecepit.51. Securus igitui iiisidiaiuni pia?sul, jii ipâ

731 tABMERICANTUARIENSIS M02UCH1 732

provincia totim cttmnova Defplebe biemem fdiciter

exigens, deinde pergendi Romam iler repeinl, elGalliam perveniens nofa sibi regis Dagoberti niceniagtibit. Quem ipse re\ visum mox recognovft, eum-que mulla cum Isptitia hospUio siistcpil, ei vocalishoininibiis snis, hac eos voce alloquitui : <Yirumlumc quem ecce coram liabelis, niagnopeie dilectiomvestiae commendo, rogans ul illi in quocunque ne-

gotio veslri opus habueiil assislalis, siquidem me,sicut credere fas esl, sincera mente amalis. Hn_nsetenim probiltte et industna \obis redtlitus, \obis-

que, ut nnpraeseniiaiiim \idelis, legia sum digni-lite prsolatus. Nam tludtim, \elut ipsi recordainim,cum popnlarihus insidns lere perdhus cssem, exsul

qtiaque libeialioms meaegiatia obenassem, pelagoquoque jatiatus ad igna\os Hibeinos perlaius fuis-sero; hiiie me mde adductuin magna benevolenlia-secum aliquandiu lenuil, ab onmi peiiculo pioic\il,aujue n.nivo solo incolumem ac tutum lestitui possedonavil. Quaptopter per meara et \esliam \os ob-iesior saluiemul, si qua in \obis est fidcs, t.tiitumscrvemus ainicum, et \icem exhibii.e nuhi dileciio-nis ac Lene\olenlise comnmiiiler giatiosi piocurra-jniis [f. piocuremusj ei lependere. i Ad hsec dicta

quique lsetantur, suamque Iseiitiamvehementi accla-matione lestantur. Neque enim leve jucheabilur in-ter lllos quemquam subjecloium \el nutliie contra

p-.aecepiumaut \oluntalem pnncipis sui. lliiic sedesei piaedia, dignit..les et vaiia dona sancto a regeoffertintur, alque ut stu regni dignarelur terras m-colere ac, incolendo j'uri proprio \indicare, muhis

pietibusexoralur.35. Sdnctus aulem, stti propositi memor, regiae

vohinlaii non cessil : sed quibusdam necessaiiis le-bus assiimplis, qmn etiara sociato sibi quodamprasule Deoilaio nomine, a curia rccessii. Inde

Campaniae ducem yocahulo Beilherum aduf,-ei ab

eo nobilitei snscepttis est. Qni post exlnbiia \er.ech.triiafis aiqueliumanilaiis officia,cum homine Detresidens cospil ei enanaie, qualitei ininuci ejusdemyohieiini eum perdeie, et se ad inteniioncm ejusoblatis muneribus infleclere. « At ego, inquit, nonimmpinor qu'd fidchtatis et anucitia; quondam in

pagano quodam rege repeierun, cum de palria mea

pulsus apnd Pum exsularcm; nolui minus fitlelis

i.iveniii Clnislianus libi Chrisliano, quam liomo

paganus mihi exsltiil hoinini Christiano. Siquidemlex Hunoium gentilis cum ctusa luend.e roesesaluus

ine secum degeiilein lelraeiei, iniit inecum fce'us

in nomme dominorum [f. deorura] suoium, quodnie nunquam immicis meis quavis occasione piode-ret. Post aliqttot \ero dies mintiis ad se ex par.einimicortim meoium \cnientibus, et iugtnlem pe-cuniam pio inietilu meo sibi pMhcenlibus: <Dum,

inqtiii, vuam meam succidanl, si ego pro quovisJiit-io tericno \obis cedens, inilura foedus quoq.ioniodo disscilvero.Si ergo homo infidebS, ut falso deo

A suo fidus exislerei, focdusrumpere nnluit; egogra-tia Chiistt fidelis fidem quam vero Deo promisi,violabo tillius leneni coromodi eausa.? Absit, abs.l!imo in sua [7. mea] fide le suscijno, et qtioad \ellelibi ftieiil, ut mecum maneas obsecro. ld cjuoqnemagnopere desidero a le peleie, quatenus si qtndin meis affectuosius amas, accipias, ularis, possi-dcas. i Hac viri bonitate siraul et benigintale virDei magnifice deleetatus, qtnd poiius animo piojio-supiit, viro apeunt: sicque muliiphcttus rebus ac

soeits, graliosus ab eo diseessit.56. Roniam veio usque peiveniens, illico fama

jam cogiuta sanctitiilis ejus quaqtie percrebuil, et ti

quaropluriniosci\ium\eineiitiin obviaraegil.Adeiat,et magno \ulgi favore susceptus in aularo beanPetii

" vcneianler adiluclus est. Ponlificalum aposlolicajsedis bcalsememoiissAgatlio tunc rogebai, \ii jttsiusei simplex, ac in rebus ecciesiaslicis non medioci.-ier soleis In cujus ac pliiiimorum episcopoiumpisesentia cum beaii Wiliudi cattsa essel puesenti-bus accusatoiibus venlilata, iumeisoium judicioabsque crimine accnsaius fuisse, el episco[ialu dignusesse comprobalus esl. Quo in tempoic curn Idem

papa Romae synodura congiegaret centum \jgiuii

qtnnque episcoporum adversus eos, qui unam in

Donnno Salvalore volunlatem alque operalionem

dogmalizabant, \ocaii j'ussit bealum Wilfnduin,

atque inler episcopos considentem cbeerc fidem siiam

simul et provintiae de qua venerat. Cuinque catbt-

p hciis fide cum sttis essetinventus, et abs ic saceido-

tali dignitate puvatus, jihcuil ut Romana; sedjs

decielo in epistopalum leslittierelur, et in monu-

menlum suae callioljca; hdei pjusdem synodi gcstishoc scriptum inseieietur : < Wilfudus (2) Deo

ainabihs episcopus Eboiacse cnilatis, aposlohcamsedem de nia causa appellans, el ab bac poleslatetle certis inceitisquc lebus absohitus, et cum aius

cenlura \iginti quipqtte coepiscopis in synodojuJi-cari a sede consliluliis, pro omni aquilonali paiteBuiianise el Ilibeinia?, quseab Aiigloium ac Biiiio-

num nec non Scoltoium et Picloium gentibus in-

-coluntur, \eiam el calbolicam fitleiii confcssus es',

et cum, subsciiplionesua coiroboiavil. »

37. Apostohco igilur et synodah decrelo in cpi-

D scopalum restitutus, acceplisque ab apostohca sede

lilieris, regi Ecfntlo et archiepiscopo Theodoio de

sm slaltis ledintegralione direclis, servus Dei magno

servorum Dei leliqmarum munere ditatus, Iter An-

gliam veniendi lepelnt, el qnia no\eiat scripuim :

Qm ambulal siniphciler, ambidat conftdenlei (Piov.

x, U), regia \ia giadiebaiur. Ecce at.tero extra quam

pulabatur.lalronum manus, ad interficiendum parala,

\iro Domini liaud grata processione occunil. Erant

etenim qui regi Dagoberto insidias tetenderant,

eumque giadio in inguine raerso necavei anl. -Hi eigo

viio Dei occurrentes, aulmique furorem vnllus sm

ferocilale pandentes, prselia vibraiisintentant comi-

(2j Eadem subscriplio apud Bedairi el Willelijium. Acta concihi exslanipaifim apud Wdlclmum, Paf*ttrtt apudSpeln>aRnum.

753 MIAS. WILFRIDI. 75.ntis hasfs. -Quorum unus qui ijuasi loco principisinler eos habebatur, excusso-quod manu lentieratlelo, militi Chrisli foedo01e con\iciabatur : < Dda-lor, inquiens, palna? petulans et raonbnnde viator,ist quidem jampiidein Gallica sceptra violasti, luGalbca rura pessumdedisti, tu Galhcam Iibeilatemui servilulem redegisli, cuin lyrannum a nobis jamolim exsiiialum tua inslautia in regnum-consliluisli.Ai ipsius qiiidem crudeliias juslissima morte punita,le quoque ulpote maximura suse mortis auclorem,te, inquam, eadem morie pimienJum esse declamat.Piocuinlje igitur, pestifer, procumbe, et digna ul-tionemuIctalus,eidem quam contra nosfo\islimortisuccumbe. >Et Pater contra : <Si non jtire, inqtiit,feci cum regem regno inj'tistedepulsnm, quantum innie fuii, haereditaiise dignitali pisefeci, et hoc ita

penesseessejuslissimij'iidicisa3quiias habet, fateor,pcenas j'ustaeullionis promptissirae pendam. Quod si

nequaquam hoc in faelo contrarius, sed cuin jurefcci, velui ipsa mox innocenlia menlis mihi tesiaiur,eo libeniius, si \11I1isaecideie, moni desidero, quomepro jnstilia occisum martyiii gloria coronandumfure considcro. >Quibus dictis, ubi viderunt \irtimlanta mentis conslantia nili, nimio tenoie perculsiarma projiciuiit, lerrse procumbunt, viri vesiigiaoseulis petunt, \eniam quaerunf. Quaad suum \oiuniinventa ej'us benedictione ditali, YISPprosperitaii_)ontificenicum suis omnibus ledduni; ipsi ceitoitinere peigunt.

38. Perveniens vir Dei Briilaniam , regi lilterasquas ab aposlohca sede acceperat detuhi, el eatum-dem hlterarum auctoritale subirxus, in tonventunobilium suam causam viva voce defendil, seqnefalso acciisalum ac iujuria degradatum libera pro-testatione oslendit. Rexaulem quanto illum majoiiteritatis ratione valhltim agnovit, tanlo se raifionveritatis ralione sufftiltumindoluit, moremque nc-qnissimornm imitalus, nialnit in sua pertinacia con-tra sequitatem perdurare, quani sequilalis rationesjiara pertinaciam mitigaie. Hanc vero sui cordissocordiam magnopere confiimabat antiquorum dela-lortim imelerala discoidia, dum ipsi quos ipsa jararepletos possidebat, venena suae malignilalis regiisauribus iiiftindebant. Piopria itaque re\ ira csecatuset sedticcntium se adulaiione a \eio dislraclus, lilte- nras aposlohci papae lunudo faslu despexil, despi-ticndo irrisil, irndendo a se piocnl alijecit, acin fa-imihim Dei nequissimi delaloiis criraen injecif.Tanla regis indignalione nonnulli clientes, imo et

quique nobiles oppido permoti , unanima omnesconfra beatum conspiratione insurgiuit, ac muliiscum conlumehis afiiciunt; el qno regia? majeslatite ad plenuni fideles exisleie monstrent, indisraa-lioni ejus jdene satisfafere cupiunl, et Dei hoininema regis jonspeclu a\ulsumcarcerisimodeliudeiiduniarnpiimt. Eimemburgis autem bonomm omniumpersecufriv, ethujus schismatis intlornabilis aucliix,sese in direplione 'llius mediara iinmersit, caDSuIamtcii/juiariim de ipsins colloprocaciter abstuht, cum

s A qne fcedagarrtiufate et feminea loqtiacitate dcrisurat abjecit. Ergo inclyius hero", srci.s ot opibus omni es- parte pii\alus, ad suos, prout poltiit, inter iniquo-, lum manus sese convenit, atque in his verb's hreu1 ad eos oralionem fecit. <Non vos , iuqmt, domim1 fratres el fihi meirnon TOShaec qua; nobis ingeri-1 lur injuria lurbet, nec a \eritatis tramile quoquo

modo proturbet. Prse oculis scmper habete : Omnes

, qui volunt in Chih'o pieviveie , necessaiio ttibula

, lionem pali oporlere (II Tttn. 111,2). Yerum lirei

impii ad lempus piis prsevalere videanltir , tamennon sic sempeT ciit. Eiitenim tempns tum et pio-

i nim tribulatio perenni laetitia remunerabitur , et

, impioiumsuperba elalio perenni trisiilia punieitn.1 Sed ne tiibtilatio \osin impalientiam agat, animad-

, 1}\ertiie qtionam modo cana patiuni sciiesniultas per-

pessa Iribuldfiones, per patientiam meruii, Deo ju-vaiHe, vmcere multipliccs bosles. Nec id \estirc

meiiti ullaienus volo abesse , neminem secunclum

Apostoh diclum posse coiotiari, nisi qtti contra di.i-buliim studueul legitirae deceriaie (II Tnn. 11,5).LtcerteInijus lempoiis ccriaminapaivipendenda,ntcmultum diulina : per illa tamen aeleina feheiias-etfelix reteinilas rcgni Dei comparatur. Quam fehci-

lalem, qiueso, fratics, amale, eam desiderate; ad

-camtendile alque ad cam pervenire lota mentisintentione satagite. Qnodsi feeeiitis, profeclo nilnl

eui qnare lstiusvita; adversa fornudetis.» Vix vcrba

eoKipleverai, ctira ecce in qttorum manibus slun-

gebalur, acriori fuiore e\ipsis\eibis accensi, eum**in lenebroso carcere-vinctum delruserunt.

39. 0 coiisianlia \iu! sic enira lui coidis, san-

clissime Pater, hilanlatem in lanta tua adversitate

contueor, sic considero lulareni le esse solei e, cumoinma piospcra libi \idebantur arudere. Tamen ,ne pielatis viscera in tuis fihis ahqualenus perdi-disse \idereris, pouun polius quain luis aeiumnis

pias lacrymas impendebas : el cum te caicer lene-brosus invoheret, magis dolebas ah eorum auribusvitse veibaseparari, quam lc pr.esentia corpoieaelucis spoiiaii. lnleuii etenimluminis fulgoieniiebas>qtto Cdrcerdles lenebras pro mhilo contcndcbas.

Quaie cura divina? lucis splendorem Detts m fe

vigere conspexerai, bttmanis tenebris le neqnaqnaindra premi peimisil; sed eisdera fugalis radiuni suse

^lutis domtii quamlnhabitabas imraisit. Ac quidemnierilo. Nam qtiia pervigil seteinseluci tam in no-

ciis quam in caiceiis hoirore assislebas, dignumdttxii sui luininis effusionem signaie, opeubus luis

et cahgini lenebrartim nibil esse commune. HancJumiiiis effusionem custodum \igilia proteslaiur,

quaecirca medicenoctis horain caicerem nuie ful-

genlem non absqtie gravi timore sese vithsse test.i-tur. Sed hoc lcslimoiiio le non egmsse perpentlii,

qui sanctilalis ttiaemeriia oculo fideli atlendil. Beali

Petu aposioli t?aicerem cum tuo polius considerc.

leque sibi accepta hberalione evangelica in IUIIIILS

oslensione coiirpararneliemenler evsullo. Qiidnquam

jmsl ha?c tl auhangelic4 Micliaelis visitatione sis a

7D5 EADMLHi CANIUARIENSIS MONACHI 736

rooilisperiotilo hbciatus, ut cuuctisclarescal, quod *

gloiia regni Dei simul citin ipso apostolo sis coro-i alus.

40. Inler haec uxor pryfecti Offridi, qui JiealumWilfiidum in custotba liabebal, aceirimo Ianguorecoiripilur, jamjamque ad \ita3 e\Ueraa perduciiur.Jacet siquidem toio corpore debihiata, solulisquecompagibus orani merabioium ofiicio destiluta : per-ditoinsiiperspnsu, contractisemoitua nervis viscei rtfluitabaiil. Quae res viro suo magm dolous el anxie-fatis slirauios raagnaedefeciionis et borrous causas

ingtreb.it. Qno infortunio motus virtim Dei Iacry-mosis qiieslibus atlnt; -uncuia qmbus gra\abatur ab-

sohil; ad pielatis affectura inclinavit , et educlum

eigastulo SU33coiqugi medicum salutis addu\it. Ad-ftutvirDei et mox lurlias, quae ad ftinus niuheiis

veneianl, jussit amoveri. Hinc piecibus ad Domi-num puemissis aquara benedixii, et benediciam su-

per jacentis corpus aspersit. Mtrabile dictu ! nonpnus aqua infiunantis mcmbia teligit, quam omni

l'ingiiore depulso, nmlieii perfecla sanitas rediit. Quofdcto abomnibusqui aderanigralesDeo ccnsona \ocereJduntur, acmeiiialjeau Paliis non carcere , sedomni bonme dignissima praedicantur. Neatitemgia-lia evadendi carceris magis quam pietatis amoredut tus hoc virttttis signuin ab aliqtio fecisse pnla-reltir, extra remanere noluit, sed dhiuilatis Ituninefiuiturus quanlocius carceralis custodias sepla levi-sit. Conjux vero praefecti qtia? fuerat sanil.ile do-

nala, post paucos dies, spreto saeculo, in seivitium iChusti sacro est \elamine designata.

il. Piaefettiis autera ex eo tempore servtim Do-mini in magna venerdiloneliabens, regi pernunliosadiio dixit : <Per salutem et regnum ttium te ad-

jtuo, quatentis sacerdotem Domini Wilfiidum a mediutius deiineii non facias ; quia fdteor mehus niibiesse moii qam in eo aliqind injuriaium ultenusevercere. Quod si hacadj'iuatione despeeta in ttia

sentenlia peisisteie mavis, me simul cura eo lor-

menla et moriem magis subire velle cognosce, quameum in tormentis habere. > Adhsec rex vehemenler

iialiis jussit sancturo duci in uibem suam Tbyra-lier (3) ad prspfeclum nomine Tydlin, uipote fero-

ciorem , pra?cipiens illi ut compedibus et vinculis

foititer astrictum arctiori euslodise manciparet. Qui

jussioni conlraire non audens, virura suscipit, cus-

lodise tradit,-vinculafacit. Veium cum in hoc ul li-

gaietur minislrorum manus elaborarent, ant ruplaab ipsiiiS corpore eadem \incula dissihebant, aul

terte colligaie non \alentia diffusa cadebant; ei

miro nioderaniine Chrisli eo minor in eura ligandi

jiotestas exstiteral, qtto ad ligandum hoslilis feihas

immauius sse\iebat. Unde illinimiuni adraiiati, sed

legioieirore suaque vecoidia in barbancos mottis

pvagitati, alia et alia vinctila paianl, contlusuo,casso Iaborc ftinditus consumendi. En, tibihgandi

polestate sublata quid furis , maniis insana ' quitl

tantopere niteris oppugnare, qucm nunquam pofc

(3) Willelinus sateHitemTumbei voral.

A ris e\pugnare ? quid toties ci loties M vincieiidirai\incula mutas, et a le \incula quibus cx mciiiotua?piavilatis es vincla , non potius niutas? Collo

jusii lora iua imponi verentur, qtiod ipsum jugoChrisii su1)jectuinesse digna veneralione coiiiuciiiur.

Manicse tna? manibus ejus inseri mefituil, qui infovendis pauperibus eas fuisse exerias altendiini.Trementes calenaepedes nexare devitant, pioplercaquod illos ad pacem prsedicandum vplocesexsiiasseconsiderani. Omnes ergo \'nes luas liusira dispen-dis, ciim illura, quem iiequaquam permilleris, tor-

quere contendis. Bealus atiteni Wilfridus, licel car-

ceralibus tenebris in\olulus, qnosque tamen adven-

tanlium lumine verbi Dei, proul ei hcuil, llluiuinavil,

edocuit, ac haplismate ab omni crirainum labe niun-B

davit.

42. Hsec interim re\, dum suis comiiatus ad ex-

jjlelionem suae \oluptatis se quaque deducerel atquein magpalitlaiitatefiena Iseliliaelaxaiet, ecce repen-lino turbantnr gaudia easu. Dum elenim regia con-

jux luraens ninno faslu impieiatis raptis audet abuti

reliquiis, ilhco vindex ira subit. Sicjuidein easdem

rehquias ferens,cum sicut perdix alacii mentelascha

gariuel, conligil ul mox replela daemonio, sicuti

\ulpecula, peitMta menle insana ganniiet: quemquesua puus petul.tnlia volenscoluit, lmnc postmodumin sui corpoiis habitaculo nolens fovit. Haecpropter

quibusque iti stupoiero arreclis accessil mater xeg.sfuipnlem raciepabal linjusmodi vcrbis : <Annepa-

P teni, inquil, soror, anne patent \eteris commissa

piacli? Wilfudura litis falsis ciiminationibus a sede

sui episcopalus pepuhsti, el nune \ice mulala in se-

dem tui pectous daemonemrecepisli : ut per hoc in-

telhgas quul pectali lllo in faclo comnnsisti. Wil-

fiido sanctoium reliquias de collo non S3ncte lulisli

ei ecce ut collum luum suo domraio daernonsubdeiet

meruisii. Wilftidi sanelissiina verba etbealiPelii

auctorilale suffulta despexisti, et ob hoc dsemone

cor luum possidenle \erborum tnorum jus perdidisti.Wilfiidus dninitatis luinine plenus careerales lene-

bras per te in eis positus non \eietur, et luus ani-

mus dsemoiusco fuioie replelus per hoc jam nune

dignissima ullione loiqnelur. > Rp\ adeiat oppido

conlurbatus, el ingenli furorisigne succensus \en-

D tum naiibtts quasi fumum emiitebal. Quem etiam

mater sua tdli \oce esl allocuta : <Jam tandem, fih,

j'ara landem memor esto tui. Ultio diwnaiuam quam

nimis diligis conjugem, ul cernis, aflligil, el faleor,

ciede raihi, quia bene piomeruil tali supplicio fali-

"gan. eoquod diabolita indignatione succensa, ser-

vum Domini Wilfiidum non timuit miris affliclioni-

bus inseclaii. Quapropler hanc vindictam sibi iiro-

gaiam nedubites, obsecro, propter te esse collatam.

Qtiot".si hac eorrigi sponle contempseris_ cave ne

iua propna corrigaris in\ilus. Eigo sohevuuma

carcere, quem nulhus sui ciiminis causa novmuis

detineri: ei si ettra in regno tuo manere jioluei i?,

jtibe iilum regno decedeie, ne sidiutiusfuerjt lentus,

737 YITA S. WILFRIDL 738

luiic eum primo dimitlere \elis, cum lueris majoii

pcena mulctatus. » Islis rex ipse admonilus, annuit

ut carcerem \ir sanclus exirel. Factum est, «t e le-

nebi is lux mundo processil. Malens autem set vus Dei

Lonum pro malo quam pio malo malum reddeie,

oravil Dominum, et reginam confeslim dsemonefu-

galo sanitati restiluii.

45. Ilinc painara cognalaque ruradeseril, et velut

ad\ena lerras australes pelilurus, eo \eniendilter

iinadii El cum Ycntalis pra3COnianiilla queanl fal-

lacia violau, famulo Dei pnmo quseienti regnum

Dei, nilul eorura quse \ifaenecessitas exigebat,deessevalebat. Unde contigit ul hunc euntem quidam

Byrtwaldus, regia slirpe progeniuis, niagno cum I o-

nore obvius excipeiel, el aliquantisper secum de-

tenlo qiiacqneopus habebal benigne unpenderel Ai

mvidia diabohca diu lmpendi ferre nonpoiuit. Pia;-

dictum cleiiim \irum veneno sua?peiveisitatis nile

xif, quoque nnlitem Clnisli suamunificentia exutuni

a se suisque oninibus elnninaiet cffecit. Erainam-

q1e frater JEdelfiedi legis Meicioium, qui soiorem

legis (i) Ecfndi lnbeb.Uin tonjugium. Timens igi-tur ne ftdins animum offendeiet, si eum qu; iraliem

conjngis suse infeiisum babebat, secum tenei et, ron

ventus injusiitiam , Wilfudum abjecil, non tamen

absque conlumelia, ut per hoc sciamus eum non

imniunein fuissein hocfaclo a menle maligna. Nam

pr.us lam a se quain ab jEdeliedo rege su.sque uxo-

rlbus, uecne voluntatis eoium fauionbus luullipii-citer afHicttis, injuiialus, mullis quoque teironb'S

ad \iclatioiiem fidet suse atque ad expi obialionem

cathol cseet aposlolicse-uadilionis pro qua ma\ime

impeiebalur iiiciialus.impulsus, nec pioaialus, ad

ullinram cuin dedecore pulsus esl.

ii. Omni eigo humano frustratus anxiho, quolendeiet, quo se verleret ad hospitandum ignorabai:hoc solum fidutiseprs? se geiens, quod a Deo nequa-

quam deseii posset. Qtia fiducia magniftce fielus,

quidquid ei incomraodilaiis actidebat, suraraa coidis

aiacritale perfeiebai: qtioque magts ad\ersitatibus

ferieba\iir,~eo amphusin operaDei lolo sludio fere-

baltir. Venil landem ad euriam regis cujusdam, qniKeiitwinus (h) \ocabalur : ubi salis humane susce-

ptus el bene, \eium bievi habittis est. Nam quem-ajmodum ahas, sic et ibi dsenioins instinetu remmeas-

passus est nas. Siquidem regia uxor suror erat

Eimemburgis, malorum feie omnium qusa conira.

\nuin Deifiebantauctiicis. Hd?cigitur asuauxoie[/.

sorore]in meniismaligiiiiaieiion minor, Leaiiirapia3-

suIeiii^niiillisconliarielatibusaiSlicltima suis omnibus

expul.t. Quid diaboli furoi iromanis, qtiid lantopereadverstis famitlum Doiliiuisseviendo vagans? quid ei

laqueos tuae fraudis iilnecleie lelilas, ct lentando

illum vanaium calumniarum lempeslale fatigas''

quid eum ab bumani coidis sedificanone flecteie m-

teus, ei ob hac Clnisliauorum societaii coiijunctum

(4) Osdudam seilicet, qure insolaiium E'winifia-lusocctsi Ethehcdo nupseial , pacem tnler mautumct ftatrem compoiiens, ex Willehno.

^ esfee non jialeris? Ecce cum illnm a Cliristianis

depellis, ad paganos liberaliler lbit, velis, nolis *.et

qui timesjie quorumdara Chrisiianoium mentes luis

decepiionlbus per ipsius -conveisalionem qtioquomodo evacuentur, longe quam pulas per ista elfleis,

ut integra provincia penitus lua dominatione pri-velur.

45. Namqtte divertil post hsee ad pro\inciamaustialiutn Pa\onuin, 01133adhucillo lempore paga-

nis adhuc cultibus insudabal : ibique verbum fidei

prsedicabal, eiciedenlibuslavacrumsahitis minislra-

bat. Eiat aiitem lex gentis ilhus, Edilwalb nomine,

non multo ante liaptizatus in piovincia Mercioium ,

et rpgina nomine Eabe baplizala m sua, hoc esl

provinda Iluicclorum. Itaque beatttsWilfi itlus, eon-"

cedenle, uno mtiltum giudenie lege, primos pio-

vinoae duces ac miliies sacro fonle abluebal; pres-

byteri \eio sui, cseleram plebem. Anlehacenim loU

ifla piovincia divini nominis et hdei eial ignaia,

prsetei regem atque reginam. Erat tamen ibi mona-

chus qtndam de nalione Scottorum, noniine Diculus,

liaLens monasleiium peimodicum in loco qui voca-

tur TJosanham, silvis marique ciicumdatum ; elin

co iiaires quinque \el sex in lramili ac paupere \ila

Domino fanmlanles. Sed nullus provinclahum \el

eorum \ilam semulaii, vel pisedicalionem curabal

aliendere. Evangelizans autem genti episcopus, non

solum eam ab xrumna perpetuae daranatio.iis, ve-

rum el a clade infanda temporalis inteutus eiipmi.

„ Siquidem tnbus annis anfe advenlum ejus in provin-'

cia nulla ilhs in locis pluvia cecideral. Quamobrem

faraes acerbissima plebem imaseial, ac impia nece

proslraverat. Denique feiunt, quia ssepequadraginta

simul aut quinquaginta bomines inedia macerati, ad

prsecipiiium aliquod sivemarc procedcbant, el junctis

misere manibus pauter omnes aul ruina peuluri,

aul flucubus absorbenth decnlebani. Verum ipso die

quo baplismum hdei gens suscepit, ad preces exiraii

Palris, plttvia serena sed «opiosa descentiil. Reflo-

luil lena; lediu viudantibus arvis annus laalus ac

lrugifer: siccue abjecta supeislilione, anliqua e\-

sulililaidoloiatria, coi oinnium et cato exsullavetunt

in Deum uvum (Psal. IAXXHI,3), intelligentes eum

quiverusesl Deus, el intenoiibus ot exterioribus

Dse bouis graiise ccelestis dilasse.

46. Aniistes quoque, cum in pro\inpIam vemsset

lanl.imque fdinis pcenam ibi \idisset, docuil eos

piscando victum qusereie. Nara maie el flumiiid

porum pisubus abundabdnt, sed piscandi peruia

genti nulla, nisi ad angtullas lanlum liierai. Reti-

bus igitur anguillaribus undequaque colleciis et ab

hominibus antistitis m nidie nussis, meritis sui

Pdir.s dnina suul laigitate adjuti, teperuntque di-

\ersi generis pistes tiecentos. Quibus iiifan.im

divtsis centum in opus paupeium dispenderunt,centumeis a quibtts relia acceperant coiituleuiul,

(S)Hunc locum intactum prsetermisit WillclnuiSia Fudegodo expositum.

759 EADMERI CANTUAR1E3.S1SMONACHI 740

centum in suos osus rctinueiuui. Quo beneficio .

mullum ani isles coi omnium iu sul on\ ei lit amorem.

et eo praedicante fiducialius cceleslia sperare coepe-

runt, cujus minlsteno leriestria boa ceperunt.47. Quo lempore iex Ehdwalh donavjt servo

-Donnni leiram ocloginia seplem fanuliarum, \oca-

bulo Selesei, quod Latine dicitui Insula vituh ma-

rini, ubi suos bomines qui exsules vagabantui, re-

cipere possel. Hunc ergo locum cum accepisset

episcopns Willudus, uindaviiiu monasterium, ac

legulan \Ua inslUiut, maxime lamen ex iis quos

secum adduxeiat fiatnbfs. Quod monasteinnn

usque hodie successores ejus tencre noscunlur.

Ailaraen sedes ealhedrae epistopalts in Ctcestiam

poslea muiala est. Inclylus auiem Paier Wilfrjdtts

ilhs ni pailibus annos quinque, hoc esl usque al

mortem Ecfndi, mira sanctilale el prudentia pra3-oitus, oflicium episcopaius omnibus \alde chaTiis el

honoi ab.Iis adininislrabal: ad qtiem illi rex cuin

picefata possessione omnes quse ibidem repeiia;sunl facullales cum agiis et hominibus donavil.

Oinnos fide Chiisti imbutos unda baplismali lavil:

inler tpios servos uluusque sexus nuroero ducentos

qtiinqtiaginla bsptizavil, quos ul baplizalido a sei-

vittite diabolica hberavil, sic etiarn hbeitali do-

nando bumanse j'tigo seivitutis absohit.

48 Post bstc, cum Cedwalla, qui ab evsilio me-

ritis el inteiventiombus beali Wilfndi fuerat revo-

catiis, regno potiltts esset Gevjssoium, Vectam in-

sttlam bpllo capere, ac expulsis indigcms homines .

suaeprovinîopcogitabat eidera ^nisulaesubstituere.

Fdeiat aufcin eadein insula eatenus idololatnse de-dita. Ubi vero ad ccrtamen-venium esl, voto sememoiatus piinceps, quamvis noiidum in Chuslo

regcneiattis, asuiiivil, quoniam si victor insulam

ccpisset, quaiiam ejus pailem simul el pisedseClnisio Domino daiel. Quod ipse Vicloua ustistabler sohil, ul hanc bealo WilfuJo ulendam pioDommp oiTeirel. Et quoniam mensura ej'usdem in-

SU1.JP,juvla sestunaiioiiem AngJoium, fanuliaruni esl

nullp diicentarum, daia esl aijiisliii possessio terrse

faniiliarum IrereiiUium, At jpse paflem quam ac-

cepit, commendavil cuidam declencis stns, ciii no-nien Bcrnuintis, qtti eiat filuis soroiis ejus, dansilli prcEbyteium nomine Hildilam, utrisque prseci- £piens, qtiatenus in ipsa insda quihuscunqtie \ale-

lent, \orbum ac lavacium \itae raiiustraienl. Qui

miiiisleriopisedieationis assumplo, merilis elintcr-cessionibusljeali Paliis suaqtie instantia,Chrisiiana?fidei jugo pisefaiara lnsulam subjecenuit.

49. Anno mcainali Yeiln Dei sexcenlesiiuo octo-

gesimoqtnnio, cnm Ecfndus lexNoidamhumbroiumlcmeie exeicitum ad vaslandam Picloium pro\jn-ciam duxisset, bostihus fugam simulantibus, in

angustias inaccessoruni monliuni est peiduclus,aique cum maxima sui exercitns copia, quam secum

abduxerat, exsl nclus. Et quidem jusle, qui cumviruni îtse nnllo paclo in amiciliara suam vel in

jtua potesialis suc dignatuscsi admitteie, meuto

A debuil, eodcspecto , ab eisdemjiestibus mon, quos

prius eodem sibi farniiiariler accepio memit felici-

ter suse ditioni subjicere. Ipsa autem hora qua ipse

rexgravi bello in Pictoium proviupiapiemebatui,servus omnipolenlis Dei Wilfndus in Suth Saxo-nia saeris missarum celebrationibus inteiidebai.

Cumque dicfo Suisum coida, lesponderetur : Habe-

mus ad Donunum, rapius in menlis excessum viditeodem momento per spirilum Dei Ecfudiira capiteca^sura morti piocumheie. Qua visione perlerillus,

majoii J?sl per modtcum terroie pereulsus. Nam,rum seqtientia missa; prosequerettir, et in pra?fa-tione Per Chuslum Dominum nostrum diceielurab

ipso, aspexil, cl ecte duo raaligni spiuius animaiii

legis ante ipsius oculos miserabihler atluleiunl,B siajue bonendo genniu suspiraniem secum ad iu-

ferni clauslra luleiunt. Illico Accam presbyterumsuum \ocavit, et ei cuncta qua3 viderat enarravii.Adqtuepresbyter vebementi sltipore attonilus, \ixillius verbis audilum palienter ciedete potttit.Juslus auiem dicm et boiain regias inteifectioms

nolav.t, et eam ipsam fuisse post aliquot dies rei

gesise altestalio coinpiobavit.50. Faraa igitur circumquaque regis obilum de-

nuntianle, \eloci relatu ad auies Theodoii roeiro-

jiolilana?sedis anfislilis pei veiul. Qui del.cltim qt o 1

jam olim in famulum Dei commiseiat, consenliendovidelicet euin tantis perlurbalionibus, ut pissfansumus, injuste aflligi; hoc, inqtiam, dcliclum ln.-mili salisfaciione coingere volens. misil propiereum, et ad se honorifice perductum taliter cst allo-oulus : <FJ1I, imo \irliitum merilis sanclissimePaler. ego qui ad hoc p)aecaeleris conslitutus eram,ut oiiini injustuiae qtise injioc regno emergere pos-set, oli\iarein; propua fragjluate subactus, plur.-mis tibi contra jus ad\eisanlibus, faUoi, raullura

peccando consensi. Sed mibi culpam fatenti et m-timo corde poenitenliam agenti pius, quaeso, ven.a?

largitor assiste. Ullima ergo mese, sicuim teinis,nunt iuslant tempora vua?; ac per hoc quod depie-torannue, ei, suppltciler a meposlulatus lntercede

pio me. > Tenilus his veibis Jesu Christi Domini

servus, rcspondit: <Et quidem inultis me tribuia-tionibus le consentiente affliclura, pastor veneiande,

D non nescio. Absit tamen, absit ul hoc ie quavis mahlia induclum fuisse crediderira ! Veium, ut au-

lumo, ea polius intenlione id feusti, quia \olebasrae per ipsas tubulationes in patienlia exerceri;quatcnus auxietaiibus aclus, per iler palienliaspossem peifeclioms culmen aitingeie. Quaproplermulto magis iibi pro lua hona iruenlione giatcsagere debeo, qtiam lu apud me inde veniam quae-reie : prseseitim cum nunquam \enia lite peiatur,nisi nnde aliqua offensto conlracla esse puiaiur.Sedquomam te cncumquaque oculaltim mslai coe-lestis animahsesse non npsclo, peispitacitei atquesubtiliier quae sunt \idenda le considerare jici-pendo. Ea propter si putas ie, Paler dileclissuiie.

aliquid peccati conlraxisse in i.s quaa conliame

7H YITA S. WILERIDL 742

fieri consenslsti, quantum mea mente libens indul-

geo, el indulgens etiam super te misericoTdiamja-dicis venire supplici devotione deposco. J EX hoc

firraissima sanctissimaque inter ipsos venerabiles

\iros pace fundata, paslorali aucloritate muluo

sese<Chrislo concihavere, et Iaelitia spirituali ju-

cundanles, quaeDei sunl nnanima asserlione tracta-

vere.51. PiselereaTheodorus misiihtleras Alfndo, qni

in genle INordanhitmbroium defiincto Etfi ido iunge-balur : in quibus sibi iheloiica fatundia suasit et

jiersuasit, quaienus bclo Wilfudo e\ coide amicus

fieret, eumque in sede Ecclesise suse, de qua injusle

deposilus ftterat, bouorifice reciperet. Ailredo (t>)eliam Tegi Merciorum, necne quibusdam alns supereodem negotio mandavit, quibus ea Je re mandaTe

non incongruum judica\it. Qui omnes una cum IC-

gibus mandalis pari consensione faventes, mulia

cordis alacnlale nobilissiinum Domim fauiuliim sese

in jjropna rcceptuios lemandaveie. Quin etiam lex

Alfridus nuntiis a lalerc suo dneclis, debito vene-

ratioiiis obseottio viium revoeare prsecepil. Regali

ergo invitatione, nee non ponlificali pisecep*ionecon-yenlusad suam ecdesiam rediit. 0 quam felix

ille dies omnibus per id locoruro conniianentibus

exstilit, quaiilamque^mentis laelitiam cunctis in cir-

ciiilum poptihs habitanlibus atluhl, qui bealum Wil-

fildtim ab exsilio revocatum piimus videre prome-ruit! Qms liujus la?titia?formam plene capiat? quiseam coidibtis aliorum per sui otisoflicium infundal7

Crebia monacborum examina obviam Patii proce-

dttnt.clericoium agmina cmn lotius frequenlia pleb;ssuo pastori certatim occursare conlenduni, et om-

nes eJala voce Dominmn benedicentes eum susci-

piiinl, ae in etclesiam dueunt. Inquaille roboraius,et a qua pasl modicum ehniiiiatis quas cenauia

a?quitalis aufejii debere monsliavlt, quidquid tcr-

laiura atilrcdiluum jtni ecclesise compelebat,bre\i

recupera\it; nibilominus quoque divinilatis veiba

«ubdilorum cordtbus quolidte per illum infundunlur,elineis fons aqum salienlts in vilam mleinam (Joan.i\, 14) evoiitiii. Cbnsti fides cum Donorum opeiumledhibttione jecaleseil, opus aulem peifidiae el ma-

hgmldlio ubique fngescit. Quamobiem pax sincera

cordium, ttanquilla opulcniia lerum, alacutas ma-

gna in Dei servilium, jucunda delcctatio, deleclabilis

jucunditas processil m Dorainum • quse omnia ma-

gnara contra ipsum iimdiam diaboli concitaveie.

Yerura nules Cluisti j.un bene instruclus armalm.i

\erhi Dei, janiquepluiiiiidexpeilus lentamenla did-

Loli, quo in bello evcitatior, eo ad dejiciendumdiffitilior ciat: morcmqtie foitissinn bcllsloiis irai-

latus, non modo se scd et suos commilitones ho-

stem caedendo devtra laevaque protegebat. Sicquediaboto impeneliabilis, pei quiiiquenmum in suislatus dignitale peimansil.

52. Sed, o inextermmabdis invidia diaboli! o^vio-

A lenU damuatio ejusl et quam difficilc ad subterfu-

giendum ex corisueludtne atimissum j'us possessio-ms ejus! Dum enim \iro vnlutis qmd novi in pacis

subversionem objiceret non imeniret, anliquariim <

dissensionum persuasores in prislinos motus excilat,

et celenter per eos regem, pace diocussa, in ham

conira ponlilicem armal. Nam, verbis dclatoiiim

^ccensns, in \arias et multiplices possessioncs i3Jus

ccepit subita cupidilate sestuare, et eas juri eccle-

siaruni, quibus ddtse fuerant, nonjine aulerre. Cui

quoniam VYilfiidusepiscopah auctonuie coniidiie

non iimuii, gravi tontra se lPgein iiacunchainflam-

ma\it. Unde f.tcluni est ul rex llltim omnibus suis

spolidtum a regno suo pelleie pioponeret. Ad qtiod

peragendmn ut arthiepiscopum Caniuauensem pro-"

posili sut exsecutorein haberet, opposuil illi qnodsialuta pontificura ipsius sedis non servaiet, eiprre-

eipue venerabllis Theodori, qui iiiiperiiine vita tta-

cesserat. Et quoniam nefas eial illum upiscopum

Anghci regm in auctoutate habeii, qui staliiiis Caii-

luanensis episcopi \el Icviter conliaire auderel,

WilfiiJum sese hac de calumma non oniniuo excu-

sai-evalentem in legno suo episcopura esse nolebat.

Siquidem Wilfiidus ea statula Theodoii stisci-

piebaf, eisque dehilam obedieniiam evhibcbal, qusea canonibus instiluia et piirais alque posliemis ar-

chiepiscopalus temporibus ssu m pace constiluil r

veiumea quaetempoiibi s inleirupu patis, ut fertur,

j)io Jibiitt, non pio ratione statuerat, nnllo pacio

n suscroeje, ncc cis assensum prasbeie volebal. Qua-

prjpter quasi inobedienlise et poiiiuniacise macula

coiitra sedem tolius Btitiani.je maliem in POleperla,

pristma esl aticloiitale pihalus, et apud Biitvaldum

artbiepiscoptim, qui Theodoro successeiat, pio

negolio aecusatus. Abjeclus eigo ad ridelem ami-

cum sunm legeni Mercionim nomiiie Ailfredum

secessil : a quoglonose susceptus, sub proteclionoDei el ilhns aliquanlo tcmpoie conversatus est.

55. Inier haec rogalu regis Alfiidi Bulvaldus ar-

chiepjscopus pucccpil genetale concil um cpiscopo-riiiii it ln.s Biiitaniae tongitgaii in campo qui dici-

lur Eastiefeld. Ctii coneiho ul Wilfiitltis snam pise-sent'am exhiberel mandalum esl, simulque piomis-sum oranem se jiistiliam de injuiia qtiam siLI

D queiebatur lllatam recepluium, si lamen injuiiamsibi faclam certa ralione oslendere posset. QtnJ

plura? venit ad synodum, sed nequaquain invenit

jus sibi promissum. Quidam cniin episcopi, regise•vohmtali favenles, roo\ in concilio \irum Dei falsis

calumniis exagilare, et quibus poleiant contrarie-

tatibus peiluibare coeperuni. Cumqtie ea qua? ohje-

ceranl, nttlla \eiiiate sttbni\a probare \aleient;

Undera suis objeclionibus id atljeceie, illu-n decietis

Canluauensis arcbiepiscopiTheodori miinme-parere.

Quibus ille : < Decretis, inqnit, venerandi Paliis

Theodori, quae in pace el cdiionica auctontate pio-

nmlgavit, conscientia teste de\ota mente subdi,

(6) Has iitteras refeit WilleTmus non iamen eas quas Tbeodorus ad Alfridtim direxil.

m EADMERl CANTUARIENSISMONACIH 741

cisqiie{ut jusium est) pcr omnia obtempeiare volo, }el secundum ea judicari pro ralione nullalenus ab-nuo. Ailaraen , precor, nuhi ditaljs quidnam sil,quod jam per phiumos annos htlcris ab aposlohcasede dneclis mobedientes e\islilis, el iantopeie ineaccusalis, quod eas insiilufiones Theodori non re-

cipio, quas ipse non aueloiiUle canonica, sed discoidia dictante composuit, ut \os ipsi optime no-StlS.i

54. Ad quae cum verba penitus ralione fcarenliatuibato murmuie jacularenlur, ju\enis quidam cu-

ijalis, viro Domini benefamiliaus, circumstaniiummultiludini sese immersit, ac ad illum peivemensci lotius ttimultuantis concdii causain aperuit, tilsibi provideret suasit : confeslim pei vum quamveneral clanculo euriam retliit. Piaemonitus igitur *

et pramuiniius telaiione fidelis amici, lanto consian-tius seqiiitalis sibi dpfensionem adsuvil, quanto el

ipsos judices snos scienter contra justiliain ageiescivit. Stal igitur inter \erborum jacula securus,quoniam suae bbertas conscienlise fuerat ei dextia

lasvaque impenetrabihs miirus. Quod tibi comperturaliabneie, quem veibis supeiaie nequibanl, injet lisminis ad suum velle detorquere quaeiebant. Qmbuscum lesponsa dare ad illoiiim vola minime \ellet;< Scito, inquiunl, quod justa damnationis senlentia

punicrjs, nisi cito ea quae libi sunt objecla clalo re-

sponso deleveus. > Al ille : < Ad majus quod niibia vobis objeclum esse inielligo, sciheet me decretis

glonosi Cantuanensis Ecclesise prassulis nolle pa- (rere, jam responth; et hocipsum, si \tiltis, ileiura

iferuniqiie icspondeo, quod e.uis canonitis instiiu-iionibus pei omnia subjici volo. > Qtisc\eiba fiau-riulenta mox calliditate ex ore ejus rapuerunl, ethoc ejtis dixerunl canonicum liisiitulum esseut

snpeibi et inobedientes depnmar.lui, humiles veioet obethentes extollantur. < Tu aulem el contia do-minos luos m superbidm es eldlus, et nihilorainus

arcbiepiscopo tuo inobedipns comprobatus. Qua-propter sequa raiione judicaium et siatulum est titomnibus luis spohatus, elalionis et iiiobedienl'33

pomas exsoivas. > Quo audilo borror el ipsos iui-micos ejus invasit, dicentes impium esse, \iium

qtiaqtiaversum nationibtis honorabilem sic absqueullo ceito ciiraine omnibus suis spoli.in. Uiide tex -jet arclnepiscopus, a nonnullis inlerpellati, monaste-rrain quod ipse beatus Wilfudus in HRipis (ut su-

perius diximus) conslruxeral, ei cum omnihus quse«d illud jieilinebdnt concessere, ca conditione pio-posita, nt illic quietus sederel, et absque bcenlia

rcgis septa monasicrii non exiret, nec curam episco-palis offipii ullerius adnunistraret.

55. Uac jgittir rauiati judicii clementia coramomnibus accurato sermone exposita ad hoc lalioia-imri est, etWilfiido quasi ulile consilium datiun,

qtiatenns ipsemet pro pia subscuptione se degiadaiiab officio episcopali ehgerel, quo libcr a tumuliu

saccularram contemjdalioni vitre ccelestis inlendere

posset praeseitim cum ei febcius esselprivatim(ut

A dicebant) in Dei ser\itio solura conversari. qnaminsudantem minislerio ponlifieali jurgiis Jiorninumquoiidie faligari. Sensil prudeniu \in hnjusmotliconsilium quali de fonle manavii : el admiraltisfiaudem jlloium, tab omnes oialione confuia\ t< Virtus, uit, \eri consiln quse numeialprln seplemdoms Spinfus sancti, nibilin se dupiicilalisadmit-til: ac sic quo simphciori fonle pioce<'ii, eo ItC imin animo faniuli Dei quo suscipiaiur, hherius in\e-nil. Vesnum autem consilium,quod simphciiate Spi-ritus sancli carere quivis intelhgere poiest, tantoame longras abjicio, quanfo ex JIS quae in me prin o

eongessisiis nnJe jjiocedat aptiusvideo. Mendacia

nempe qua3_conlra me maiiliose composuisiis, noti

poluerunt ex se procieaie donum Spintus veniaiis.H Quare secundum corisihuin veium proprii censura

judicu me giadu sacerdotah non dejieiani, quia fa-leor qv.od, licei indignus, opera lanicn ponlilicaltinon raediocriter digna adjutus Doiiii.u gratia feci.Hinc est, quod ecce per annos qnadr. ginta inieme-rata- fidei \eiilatem quibus poitii pisedicavi, etcon-tradicentes invicta latione devici, dcviclos ab omniveutatem doccndo enoie coirexi, coireclosluniino\eibi Dei peiluslravi, ac membris Ecclesiae Chrisii

copula\i. Ha3c lamen non ego, sed Deus ipse perme. Rilum msuper ecclesiaslicd3obser\ationis"mul-lis pei Angham locis Scotica tiaditionedepra\alum,apostolica fullus auctoiitaie, correxi. Haeccine alia-

qtte perpluia, quoiura 111praesenti reminisci piget,lioc merueiu.il, ut quasi Jegum proditoi jjaluaequedelator nusquam tulus esse peimitlai 'Praeceptissaltem aposloliese sedis, qme me jam siniili injtuiaaccusatum aique damnatuin excusaveie, et ab-,olu-lum esse constitueie, obtemperetis, si necpio amo-

re, nec pio timoie Dei-quielum esse permiflere \ul-tis. Sed, ul pulo,jlla praicepta aul obliti estis, autceite scita attt cognita projiih.Io duciiis. Quapro-pier licet senio sim tonfeelus, re tamen vera nove-rilis me Roma?coram apostobca sede probalurumesse cahuiinias, quas mihi pro regis indignalioneimponitts, veias non esse; nec niinusveie meprae-dipaturum esse sti tlis, quali studio sacerdolale mi-nislerium geralis, qui magis \ultis injustiliae homi-num faveie, quam jiistitiam Dei tenere. Quod saiis

-r. esi manifpslum, dum me, contra aequum et vcrum,tanto sludio lmpugnalis, quem venlali et jusiliiaestudere aperla ratione vide is; el insuper nilul ad-YOIsi pro iis, quibusme actusatis, conscienlia testomeritum ad hoc tentalis perduceie, ul contra jus in

meipsum senlentiam damnalionis edicam. "Sed haeiti renoveriiis quod vobisnequaquam consentiam,sed fiduciahter appello sedem apostolcam. Yeiumaiilein quisquis raecum agere \tilt, a me hodie Jn\i-

iatus mecum illuc ad jiidicinm pergai. > TaJibusverbis rex in iiaciindiam veliemenler atcensus, vio-

i lcnlia sui exeicilus eum oppnmere, et ad subeun-

i dum juditium suum cogere cogilabat, si arclnepi-; scopi conscnstim 111boc potuisset habere.t 56 Tost ba?cconcione soluta vir Domini ad regem

745 YH \ S. WILFRIDI 746

Ailtedtim redut, et ioiius npgolii sti.nmam sibi ape-ruil. Qtii tant.c Jiaudis maligmfate siiipefacfus, m-

juriam ei illalam veheniPiiler indoItiiU Alfudus qmaWiifiidum ad stium velle traclare non jioluii, ne

l.uiien in hac p u te nihil posse putai elur, disposuilca qtta? ipse setvis Ciiristi ad \ictiim paiaveratomniuo convellere, dissipaie, dislr.there, et eum

ipsum locum liabifalionis eorum penilus deserltim

efEceie. Al etenim dispositio judicis qui hnmaiio

liuori ccdere neseit, locum famulorum stiorum in

inanibus peccatorum iiequaqiiani iie peunisil. De-

ntque Palei Wilfn lus piiusquam euntli Romani

iier arriperet, ad loctim \enil, fraties ut se pcromnia Deocommen larenl admonuil, et ne hominisiram limerenl magnopere jussit, dicens, nil penitus ,

eisposse noceie, si Deura prolectoiem meieienturliabere; habercnl autem, si euin \ere dihgerenl,eique semper smcero conle servirent. Al illi verbasui Pairis obediendo stisceperuiit, ei in Deoeontra

oranes adversai IOSDeiim proteclorem Iiahere merue-tunt.

57. Cum auteni beaius Wilfiidus Romam venis-

set, magnilice tam a Joanne aposlohcae sedis an-

listile, quam el a populo Romano stisccptus est.Advenlus autem sui cansa cum coram aposlolico

miiltisque episcopis venlilari debeiel, prsesenlibusaccusitonbus stiis locum sese defendendi aceepil.flaque sune\it, causnn stiam coram omnibus (7)dixit; qnotl dkii, sic sc babere fiima \eiitatis ra-lione piobavil. Unde comnmnis judieii senlentia (\Iri Dci innocentia eonipiobalur, aique acciisantminfalsae cahniiniae reprohantttr. Super hsec quoqueveneiandus jiapa Joanups a cuuctis exoratur, qua-leuus aposlolica sanclione, eljusliua j'usli delnlohonoie suble\eiur, el injuslilia ei resistentium con-

grua damnatione prematur. Ju\it aulem caiisamHbus leclio syuodi \enerabilis jiap.e Agalhoms, qua?quoiidam in sui pia;senlia (sicul divimusl acta est,cum in consilio episcoponun ipse medius resideiel.Nam cum, re exigenle, synodus eadem jtissu papselegeietur, el coram nobihbus plebisque frequentiadiebus aliquot rccilareuir, ventuin esl ad eum locum,nli scripttim eial : « Wilfridus, Deo amabihs, cpi-scopus Eboiacae civiiaiis aposlolicapi sedem de suacausa appellans, i ei caetera quae snpia posuimus. I

Quod tibi leclura, slupor appiebendit audientes, elsilente lectoie co?peiuni alterulrum requiiere, quisille Wilfndus episcopus essct. Tum Bonifatius apo-stoltti papse consibaiius, et aln peiplures, quieuintemporibus Agalhonis papae lbi \ideranl, thcebant

ipsum esse episcopum, qui accusatus a suis, alque

asedeaposlolitajudicandus nuper Romam advenit:

qui jamdudum, lnquiiint, reque accusalus huc adve-

niens, roox audita dij'udicalaque causa et controvei-sia utrmsque partis, a beaUemerooria; papa Agttho-ne probatus esl contra fas esse a suo episcopalu

(7) Epistolam ejus Joaimi papae in sui purgalio-nem ohlatam refeit Wdlelmus : nec non lilteiasJoannis papa? in gratiara Wilfiidi directas domtms

A ippuisiiB. Unde eliam lanii aputl pum babitus est u{ipsnin in contiho quod congipgarat episcoporiim,uipote \iiiim incoruiptse fidei et animi pioln, rcsL

i deic pi,ecipeiel. Qwibus audiiis, omnes una tum

ipso summo ponliiice chxeie, \iium IIIU.Baucion-latis, qui per quadiaginla piope annos episeopatufiHiclus ciat, iiequaquam damuaii debcie; scd ab-soluiuin atl paiiiara, utpole •inniunem aboinni cul-

pa, ctim honoie ledne. Scnplum est igilui legibusAngloium Êiliedo el Alfiido, ut si anatbemaie jsle-cii nollent, illtira stu cpiscopalus sedeiecipi absqueiclraciatione faceient, eo quod ipstira injuiia depo-siliini esse o nnes ralum liaherent.

58, Post haec famulus Don.iui lnagnis sanctojiim

leliquns locuplefalus, cl multa multorum veneia-lione perfunctiis el exhilaialus, palriara remeandi

-Mdiniepeliit. Cunique in partes Galharum de\ems-

sel, subita infirmitale coriipitur. Qna ciescente,laiito doloie vexdlur ul eqiio minime\ehi vdleief,sed nuinslroium manibus m grabato poitaietui.Sicque delatus in Meldtm1civilatem Galhae, quatuoi'tliebus ac noclihus similis moriuo jaeebat, bahlusoluinmodo peitenui vita? se ftiuditiis sublractumnon esse demonstrans. Cum vero ila sine cibo et

potn, sine \oce et auditu qiialuduo perseveraiet,quinla demum die cum jamjanTjue moiilurus a suis

plangereiui, sinctusjMichael arebangelus a Domino

mitliltir, pei qiieni sanitati piistima? ipsiitnat ir.Ciu Pater inlendens, ac velul oplime togmlo pio

C posse suo vnltus alacrilale adgandens, l.tcutis jice-bat, quidiiam sibi dicere vellet operiPns Sians iti-

que angeloruni princeps huj'usmodi verbi viiolocu-lus asseulur: < Wilfiide, POIIC.VISdign'ssirae, sur-

ge, quitl j'aces? iiam hcet inter cnes coelorum nu-

meieris, lamen propter orai onts filiortim iuorumboc tenipoie non moueris, prscpipuepei menla^t

inlcice siones bcdlsa Maiisegcniincis Dei el perpe-tuae Yiigims. Oravil enim pro te, propfeiea qtioi

qnaedam opera sibi placuerini facta per le. Scit

nempe quid opeiis Pelro feteiis, quldque ipsiusfiatu Atidreaecoiislruxeus. Quapropter nuncquidenia morie levocabeiis, ac vitse salulique resttiueris,sed paidtus esto, qtiia posl quadi lennium rediens

visiubo le. Palriani veto petveniens, maximamD possessioimm tiiarmn, qiia*Ubi siinl ablata?, ponio-

neni recipies, atque in pace tranquilla vilam lermi-

nabis. > Quihiis diciis, visio aiigeli colloqttenlis ab

ejus conspeclu elapsa est. At ille proluius ac si de

gravi soinno evpeigefaclus surredt, seJit, apertis-

que ocuhs ciica se eboros psallentium fientiumquefratrum aspexil, ac modicum suspirans, ubin.un

esselAcca presbyier intenogavit. Qm siatim voca-

tus intravil, el videns eum mehus habeniem ac loqui\alcnlem, flexis genibus cum omnibus qm adeiant

fialnbus Deo gralias egit. Et eum paitim consedis-

senl, ac desupernis judicitsliepidi aliqua confabu-

emtnenlissimts Etlieliedo tegi Metciotum, et Atftidaregi Deuotum et Beinicwtum.

PATROL CLIX. zk

74" EUniLlii C4\TUARIEMslS MOMCUI 74S

Liri co?p'spiu, |'issii pontifev cateros ad boiara

egiedi. Delilnc ad Atcam piesbyerum convprsus,qucquevidcrat oidiuc retnlii, tremenda ilhim o.iju-lalione consiriiigens, i-e tlum buie \ilae supercsset,cuiquam homiiu visione n ipsam ediceiet.

69. Convaluit igitur cpiscopus cunclis gauden-liliiis, coeploque ilinere Biuianiam veml. Epislohsaulein quas a Romanse sedis antistue actepeial in

coiAcnln nobilium lectis, Butualdtis archiepiscopuset jEilre.his qtiondam rex, luiic autem abbas, eis

litreiilissime faverunt. Qtti videlicel iEiiredus acci-

ttim atl se Coemcdtim, qtietn post se rpgem feceiat,hoiiaiiis esl ul ser\um Donnni e\ ammo seropei<olerel, ehgerel, fo\erel et cOi'lra orones adveisa-

i'os indefessus ei piopugnitor e\isierel. Res animil.

Alfudus \ero re\ Noidaiibnmbioriim, sicul legni,sicel indignationis fiaternoe malens successor esse,

quam jussioni aposlohca3 deposilo raneti'e mentis

assensum pisebeie, ambagibus quibusdam obj'eciis

mlebaturostendere, sihi penitus non esse possibile

ipod prsecipiebalur expiere. Verttm omnium secie-

ia«oidium sciuians sapentia Dei nequiiiam cjus

altendil, ailendens exammavil, exammans damna-

vii, ac corptis illius aeridolousimectione sicdeliili-

tavit, nt protintis lcclo i't'ciperetur, et omni penemembroruin officiodesiilueietur. fjui cum se inori

cognosceret, adlnbilis lestibus promisit, quod si

Deus vitam sibi concedeiei, et jussis aposlolicis\eliel obedire, ei Wilfiido omni tempore inclinatus

exislere. Sed ipse quitlem sine relractalione a vila

leepssii, eliEdulfus quidam ei in legnum successil,

j)ra3tlecessorPitisuum ciudclilaic el cordis obst'iia-

iione priecedens. Naro sancius Wilfudus ad PJUSruriam de Ripis-veniens per nunlios an paci acquie-sceiet irquisivit. Quibus ipse pro anliqua et insiia

sibjnequitia dure lespondens: <Permearo, inqnil,calutem jttro, quia nisi infra spatia sex dierum meo

ipgno decessent, qtioscunque de suis inveniie jio-

tpio, vitaprivabo. >H.rc propter, facta conjutalionecoalra eum, regno quod duobus roensibus lenuit

depulsus est. Postquem legnanle Osredo filio Alfu-

di, cnm synodus esselcoacla juxla fluvium Nid, post

aliquanlum uliiusque partis confliclum, landera

cunclis faventibus bealus Wilfridus in sedem suae

ecclesiae receptus est (8). Cujus familiari amicitia

rex Ofredus magno aiTeclu copulatus, per omnes

imperii stii lerras prrecepil, quateniis nemo ilh m

q>iohbelncgotio coniiauel, sed sieut famulo Dei peropinid omnes olediivnt. Quod factum e«l. Siqiudem

q.taiuor anms qinbtis ipse Pater supeivml, nemo

qui sibLcotitiadiceiet fuit, non quisqtiam sua dicia

spernere, non smislrevel leviieraudebal mierpre-taii. Omiiis enim invidia quaqua\ersum ttrm anio-

re, tuin tjmore jacebai oppressa. Ipse Pater qtiods'it rainisierii cni a petebal, circiimquaque fnleliler

evseqnens, quanio n agis diem sure vocationis im->

(8) Adnilente poiissnnum Elfleda so oi-e Alfridi,-abbatissi Slicanesbalepsi post Hildara : conspiraiite%ua:n \ ro llhistii Betfupo, apud Willelnutm,

A mine-ecognovil, lanto so^litiimsiiisubai, nt ulcn-luin sibi creJiium Domlno suo fcnoie multiplicatorepnrtaiPl.

60. El jiniicmpus angehca revelalione piomis-Siiin insiaie pisesensit, ciim ecce gravi corpoiisluiguorp invadiiur, el fatigalus leclo lecipiiur. Ve-neia.nla fiaiuim agmina, nec non el plebis cumKIII1-piiinaiibtis pars maxtma m nnum conflmt,lecttim jaceniis flebililer ambil, ilique pavor gian-dis, ne Joife recedat ab illis. At ille se de laboread requiem, de miseria aJ beatitudinem, de trisiilisrad parenneni laeliliam migiare perpen iens, Irisliacortia cuciniislanttum qnibus poleiat v„ibis conso-

lalaiur, diccns eoslugeiepro se nnllo raodo debeie,quem non ludibria, sed summe jticuiida posl moi-teraatbie tPiiissiminn possenl habere. Ipsam vcioseuem \eiborum quse in eoruni consolationem,sinnil el ni sanclse vil.c pioposiinm servaiidum

cxhoifaivlo loputusesl, qms exphcet'' Nam qnanto

magis incoramulabihtali veise consolaiionL et

SPtern.e MUJ appiopinquaLat, lanlo plenius eju&diilcpdiiiem hauriebat, et hauslam quortimque assi-

slPi.iium atsiiluis mftindebal: et ut ejtissacra mfu~

s o'.ns \'u!iite'ii audicnlitim corda concipeienl, quse\eibis dieebat, mnabili signortim eiTicaciain ipso-riim oculis sic esse compiobabat. Quse signoiumefllcacia eo m ig's \iium coinitabalur, qtio \itae

h jus transitona fragilitate decedens, sumraa; Veii-tati '-eternaliter copuiabalur. Uude fateor diccre

g meum non esse, qnol inuimi per -eum infirmuin

sinl ab omni infiimiiale saivili, qtiol d.emoniact

Jibetati, quot paralyt.ci sohdati, o,uot ca?ci illtiro'-

naii, qtiolsurdi miinque cm ati, quol alns c.ilaraila-tibus affliris, opeianlo Deo, per eum magiijfice re-cieali. His ahisqtie de causis maxiina honiiiumi

raultitudo de longiinfio piopei abal, eiqtie -seJC suos

proxinsos pio slu Jio comnicndabal •quos ipse

sancto meniis affcciu Deo commendans horlabaturDei mandala sincei a charilaie amplecti, e.sqne peromma deb.lam obediPiiliain cum levercntia txl.i-beie.

81. Instabat igitttr tempus ct hora, quse a nullomo.uluim potesl piseteiin, tolaque itifiriiiitas

quss f.iiiiuli Dei coipus premebil, \ital a stibit Ag-D mina diverst ordims aslant, ctvola l.tudis Deo piO

illius obitus exspect.uione peisolvuiit: ac hcet ob

clesolalionem sui nequaqtiam liigerc non possent.

spe tamen raaxuna consolantiir, quia se spnitiiah

ejus piae*entia minqiiam deslituendos foie confi-

duni.Ipse \ero Paier circumslantiiim filioiura niiiiia

charitale lenuiler respirans, defessum ctptil pault-

cper eipxit, alque in hts \eibis eos ailoqtn cccpit:<Gratia divini amoris utin vobis jugiler nianeat,fralres dulcissimi, lota \irtute opetain date. Quam

gialiam ut fehciler niereamim perpeiualiter obu-

nere, fraleuii amoris offic"'astudiose Invitem exer-

piincipe secuntlo a lege, e\ Monaslicp 4isg!tcano.

749 YITA S WlLriUDL 750

ceresludele. Nil quolvos ab istiusmodl offlciosa

cbaritate sedueal aliendatis-, ne ab oa tjuse in

Cbiislo esl sinceritate cadatls. Maligni insidialoiis

quos fidelibus tendit laqueos noslis, qurcienlis eu-

itim anraias decepiouis 'capt.ne figmenlis. Qiise

figtnenta, sirut a me saepe amhslis, oniiii solhctfi-

diiip eavele, el prout me faceie \idisiis, a \ob's

pioiul abjicile. Ha;c faciie, el Deus pacis eril \o-

biscum. Et nunc, fialres mei dileclissimi, nolue

moras inferre migranli. Vos equidein, vos jam ohm

meadVitam euntem icvocastis; sed modo parciie,

quseso. Jiivat eniin rae deposito carnis onere AgniiroDei scqtii. Ultra \obis in bac caine non apparebo,donec Cliuslus lesuscitel me vobiscum in fine sae^

culi hiijiis 0 viscera mea, Talete. Uigeor, o j'am

defungar, el, o fialies, "vigilaiene vos soninus per-

pelud? nioriis mvolval.» Hsec ail, et dutse qnietimembra p>*oslra\il. Fiatiihus aulem psaltei'ntm e\

oidme decanlanl bus, el j.un tisqtie ad \ersum psalmicenlesimi lerlii pervenienlibus : Etnilie spittlumluum et cteabuntui (Psal. cm, 50), spnitnm simm

in mantis Creatoiis feliciler eiuisil, et sic Agni Dei

convhium peipetuo recreandus adivit Transiii au-

lero (9) anno Jncainationis Dominica?709, qni est

amnis vilae ejus 7b, episcopatns \ero 45 Scpullussane est in monaslerio suo, quod ipsemei ni Ri-

jium a fuudamentis insliluit, ac Deo in honoiem

beali Pelii aposloloriim piincipis consecra\it. Ubi

tit se nequaquam vilam perdidisse, sed in meliiis

mulasse morlahbus piobel, quse in hac vita posilus

feceral, huic vila; sublracttis miracula, curn rcs

e\igit, f.tceie non cessat.62 Ycstes illius, prout anle moitem disposueraf,

dislribulae sunt. "Unde interulam ejns santlissnni

corporis sudore madentem cuidam religiosae abba-

lissae minister defeiendam accepit. Qiiam mtilier

quaedam paulysi dissohiia, ut langere mereieiur,obmxe ioga\ii. Sed haec qiiidem ipsam vestera

langere pon meruit, \ciura aqttam, ubi eadcm

\eslis intiiiPta fuii, in potum accepil. lllicoquesanala esl Posl baec qnideni lninuci hoinims Dei,

piopiise iinquiialis igne sticcensi, domum in qua

ipse bmc \iiae niodiim feceral, injecto igni sticcen-

dere conati siint. Ai \iitus defuncti \ivenlem lcr-

ruit ignem, doimiin ilLcsam servavit, bosicsftigi-vil, laluerqtie illuin vcrati.pr vivere demonstiavit.

G5. A dieveio deposilioms ej'us j'am annotians-

curso, conveuit undetun ,ue maxima populi mtilti-

ludo, utpoie pia?deposilionis illius memonsp excu*-

hias celpbiatuia. Cuin eigo lurba pemox sua Do-

mii.o vota peisoheiet, el paleinse consolatioms af-

feclum irrecuperabiliter sese m illo perdidisse de-

flerel, aspiciunt, et eece lux coelitus ab Oiiente

demissa totiim lotum famuli Dei muo splendore

(9) Defunclus est in monaslerw suo qnod llabebatin provtncia Undalttm sub regimine Cudbaldt abba-lib, et ministerw fialtum peilatus in primum suummonaslettum quod dtctlui tn-HRtpum, positusquetu ecclesm S. Petu juxta ttltate, ex Becla. Dies ob-

A iiiadidvit, omi.omque noctis el tenebraiiim ho*u>-

remsua piapseniia effugavil. Quod \idenies inagm-fice suiil exbilaiali, fixiim animo prae se habentcs,non raulluin tlecoiporah Palus absenlia essedolen-

dum, cum de spiutuah ejns pisesentia qtiam apeiialucis osteiisione sjbi adesse didicerant, mulloiiia\ime seirenl esse gaudendum. Ex boc itaqueveheraens onmiuni circa bcatissiraum Palrem Wil-fridum \eneratio crevil, id quoque certuni omiiino

•• tenentes, quod sicul ipse santlissirous poulifex inbac iiaiisitoua \ita tempoiahter degens omnibttserat mitis et aildbilis, sic et nunc in illa perenni\ila cum Chrislo seieinahler vivens, omnibus dili-

gentibiis se pitis sit el exorabilis*64. Magnittido ifaque signorum qua? ad corpus

ej'us Dominus de die in diem operabalur, mprita

ipsius longe laipque declarabat, et insigni lama

peimotos ad memoiiain lllius innumeros populosaggregabat. Quapropter locus ipse iinilto temporestimmi honojis esl Inbitus, et quihusque infiimi-laiibus ptessis ad lecuperandam samtalera vakiesaltibns. Donunus quoque hosliles nicursus omni

e\paite seda\crat , qtiia devolionem populi sm

quam ad venerationeni famuli sui habebai, peitt.i-bainm jri nolebat. Ebi \ero pro assiduilate con-*fltiemis lurbse quidani vicmi laedio affici, ac idcircoa loci \isitaiione paulaiim cobibere cceperunt, con-

tigit ut ipsoiuin exeraplo ahi a feivoiis sui devo-

tione deficeiPnt, nec lociun ipsum amplius nioiesohio visilarent. Sicque faclum esl til qut pumi ad

sludium piae aciionis aiios smdio suo accenderanl,

posimodum sua desidia a pietatis opere quamphui-mosdiscedeie cogeicnt.

65. Ha?cinler accitht nl hostihs jncnrsus ipsamprovinciam occupaiet, occupans inibi mulla ho-minum iralha necaiet, ae oinnia loca nionasleiiobeali Wilfiidi circuiiqaceniia ad instar solitudiuisdevastaiel. Moiiasteriuni ljisum peivastim et duu-

ttim, quod prras evstileial hymnis et canticis glo-riosum, modo erat feraium ct inimicominjsoidibus

igiioiiiiniosum, Corpus inierea ipsitts antisiiiis Chn-sti omni honore privalum, inferipsas sordes juiino.sepuluuse stia? Ioco niansil iinmolum. Sed omnipo-tens Deus qui sua pielate el j'uslilia nequit pnvau,

p qiiorumd.iin bene rehgiosornin menles in conside-ralionem tantse rei excitai, alqne ad derouiationeiviilliii-. affeclum effeclumqtie ministrat. Regebal ea

tempestaie Chiisti.initatem in Anglia vn*honus ctsanclus Odo Canluariensis Ecclesise archjepisco-

ptis, iiipole lotius Buiamiise primas. qui Cum sua^sollieitudine dispositionibus omniuin Ecclesiarum

invigildbat, ipsas Ecclesias, piout ratio posiulabai,visitare solehal. Qua solliciiudiiie actus, cum qiio-dam lempore Eboracensem provineiam adisset, e(

itus VIIIKal. Maii ex diclis, et ex Kalendano velustoMissalis Gemelicensis, a Robeilo Londonise epi-seopo concessi ante annos sexoenios. Bacufa abbastnlei cmletos cotpusWtlfudt stndone tnvolusse fer-lur in MonaslicoAnghcano.

751 EADMERl CANrUARirjsSlS HOMACHI 7J2

oa pio quibus \eneral slrenue peregisset, ad I\i-

pum pergil, monasleiiuni beati Wilfndi eonsi-

deralurus. Adeiat, cthoirda soiiludine visa la-

crymis manal. Qno illis m partihus deinoranJ.e,li quorum eorda (nt di\i) Deus ad ciemniaiio-

rem coelestis iliesaun teligerat, lati se oppoi-lunitalem ad explelionem stnMolunlalis accepisse,

pra'nnssa supplicatione ad Domiimm, qnod diu

Jiienie lracla\cianl , opeie implere salageb.mt.

Sieque fa-clum esi. j\an>, sl lulo die, aJ locuin

veniunl; tenam ubi toipus beati Wilfndi scpul-tum jacebat apeimnl, omnia ossa re\eienlerciim puhcre le\anl el ea \eneiaT)ib Odoni Can-luanensi aichiepiscopo prsesentanl; quatenus ipseeaCantuariam secum defeiret, et m ectlesiaClmsli,cui prsesidebat, pro voto recondeiel. Monaslerio etenim ipso quocondila fuerjnl, secundum qtiodproe-dictuni est, in soliludinem niiseiandani ledacto,nulbis H.ibi iotus icsedeial, in quo locaii senari-

qne lulo valeient. Quocucaaibitiati sunl, nusqiiamiiiliusautjustiii!, ea sc-valum in posse aut debere,quam in-ecclesia Camuanensi, eavidelicet causa,quod et lllo lempore Cantia magna paee vigebal, et

qiiiaipsebeatusvirolim fraude quorumdam supplan-" talus, cumcomersaii nou possei inEcclesiseEbora-

censieidemEctlesiaeCaiiiuariensiperjsaceidQlaleoiTi-cium«uiam impenderet. Justum siquidem ilbs \isumftut ul llhc moUuus in pace quiescwel, ubmveus in

paeequievif.Pr.Uei baec quoqueaffectussacn amons,queni ad \eneranduni Odonem liabebant, maxmiatausa fuil. Ndm cum ilium lalia dona dihgeie nove-

lanl, in boc se ejus dilectioni morem geieie vcra-ciler intelligebant. Ne lamen locus quem ipse bea-tus "Wilfiidus dum 111coipoie degeiet, piae coeterisam.mi, ipsis rebquiis penitus pii\arelur, aliquan--i-ulaearuin pais est ab eis cum pulvere retenta, at-

qoiein loco conveiuenli reposiia. Porro \enerabilisOdo lanto nwnere lociipletatus Cantuariam jediil :ubi magna lotius civitatis exsultatione susceplus, etIn aulam Dei sacra cuin laudepeiductus, sanctissi-mas beau Wilfiidi leliquias quas advexerai* in ma-

joiiallari, quod in Iionorem Jesu Cliusli Domininosln sacrotum eral, collocavii (10). Qua de te

posleritati, ne ulla dubietas nasceietur, ipse Palerqui easdem reliqmas suscepit, translulu, ac (ut .

(10) Lege Iiac de re Eadmeii fiagmentum apudGervasiuin monaclium in libro De coinbuslione eljepaiatione ecclesioaDorobemensis,

A di\mus) in altan iccon lidil; in prologo ipsius ope-l is, quod de \na cl comcisalioiie ejus sciip=it, lucc

quaidix imus bre\i senlenlia promulgavil., 66. Nos q.ioque qui ossa lpsa de pia>falo loco ac-

ccpunus, nulla de liib dubieiate flueiuaie peinul.li-mur.Namiii lpso loco eum mnlisannis'liiLaia sei\ -

, renlur, eljam ab illo lempore qno illicpruno Iocaia

sunl, centenarius aiiiioimn nuineuisnonnullis amrs

siipeiarelur, sequo DJI omnipoteniis occulloque ju-i dicio civitas Canliiaiionim feie tota igne cremani,

atque etclesia Cbiisti inibi conslituta eodem esl m-

cendio conflagrala. Cujus confl.igraiionis aniio ter-tio jucundae simul et gioiiosaememonaeLanfrancuss

i Cadoniensiijcoenobiialib is, ipsam Ecclesiam regen-dam sustepit. Qui, posiquam est in ipso patnar-

^ cliain prunoe mcliopolis Anglorum nobilner usque-

quaque loboratus, quidquid ipsius ecclesise vetusii

operis resederal, no\a omnia constiucttirus eveitii.

Cum eigo pisedittum altne sub\erieielur, reiiqui.ebealiWiIfiidi repei taeac levata»sunl, atque in scii-

lno collocalse. Yeium, cum posi -aliqnot annos fia-

tmm \oliinlas in eo tonsenlirel, ut magis tixo loco

elaiider<Milur,sepulcrum eis 111aquiionan parle al-

taris faclum esl, et m eo sunt qtiarlo !dus Ociobus

leverenterinclusje.

67. Nos quoque, bis ita de ipso Patie quoqin>modo digeslis, j.un taiidem scubendi oidinem con-

ciudamus, el Deo ac Domino noslio Jesu Clnislo

gralias de omribiis. suis persohentes, flnein buic

opiibculo imponamiis. Veiumtamen id ni fine adji-ciendum puia\imus, ul si quis Iia;c legens vel au-

diens, indignitaiem etingenii mei fatuilatem remoia

pietate perpenderii, el ea re iis quse de tanlo Patre

dietasunt fidem prsebere contempserit, noveriiquia

omnia, quae de eo utcunque destripsimus, auttou-

lale \enerabilium \iroium, Odonis videlicet arcln-

episcopi el Bedaa presbj'teii, roborata probanms,nil in cis ex noslia parte ponentes, msi qnod pro-priis ocubs lntuili smniis. Illud lamen quod dixi de

damnalione regis Eglridi (11), faleor nusquam Iegi :

sed tot laiesque viu ila se babuisse confiiniapl, ut

eis nolle eiedere magnaj impudenii,» esse credide-

iiin. Sit ilaque laus etgiatiarum aelio omnipoienliDeoPatri et Filio el Spinlui sancto oei omnia su*

U cula«a;culorum. Amen.

(H) El lamen Beda teneiabilem uc piissimum le-

gem Egfndum \ocal initio libri primi de lnstoriaiiionasleni sui.

Documents

^09 YTTAS. WILFRIDI. 7HJ •*'-' ' - —- . , , , , „. , YIIA ... · 71-3 YTTAS. WILFRIDL 714 PROLOGUS AUCTORIS 1. Biittan"a{l), quam Angli victis a se prottit-balisque Biitlanis