11/27/2011 1проф.Горан Станикевски-Горјански

ЧОРБАЏИЧОРБАЏИ ТЕОДОСТЕОДОС(драма во три чина)

ВВАСИЛАСИЛ ИЉОСКИИЉОСКИ

11/27/2011 2

Притисни Shift+F5Shift+F5

ПРЕДАВАЊЕПРЕДАВАЊЕ

МакедонскиотМакедонскиот јазикјазикмеѓумеѓу дветедвете светскисветски војнивојни

11/27/2011 3

Македонскиот јазик меѓу двете светски војни

� Поделбата на Македонија меѓу соседнитедржави, по балканските војни, го отежналопштествено - културниот и просветно -образовниот живот и ја усложнил јазичнатаситуација во Македонија. Овој настан имапогубно значење за македонскиот народ.

� Притоа во периодот меѓу двете светски војни воМакедонија, во зависност од нејзината поделба, во официјална употреба се наметнуваатјазиците на соседните држави:

во јужниот дел (Егејска Македонија) -грчкиот; во севернот дел (ВардарскаМакедонија) - српскиот; во источниот дел(Пиринска Македонија) - бугарскиот;

ВАЖНО

Македонскиот јазик меѓу двете светски војни

11/27/2011 4

� Овој период се карактеризира соасимилаторска политика на соседнитедржави спрема Македонија и македонскиотнарод. Оваа политика речиси го згаснувамакедонското национално осознавање, особено до триесеттите години на 20 век.

� Оваа ситуација се подобрува во периодотод триесеттите до почетокот начетириесеттите години, иако се одвива вомошне неповолни историски околности. Македонскиот јазик во текот на целиот овојпериод е забранет во официјална употреба, во согласност со законските акти надржавите во чиј состав влегоа деловите одМакедонија. ВАЖНО

11/27/2011 5

� Најостри мерки против македонскиот народ сеспроведуваат во Егејска Македонија, во составотна Грција: македонскиот јазик се забранува сопосебен закон дури и од домашна употреба, а врзМакедонците кои не го почитуваат овој закон сеприменуваат строги казнени мерки. Вакватапрогресивна политика на Грција била поставена ипред Друштвото на народите. Под тие притисоцигрчката влада пристапила кон изготвување набуквар по македонски јазик-Абецедар (1924).

� Абецедарот содржел кратки четива на македонскијазик, наменет за учење на азбуката, бил напишанна лерински говор, на латиница, но никогаш ненашол практична примена, поради отпорот нагрчките власти. И покрај тоа, Абецедарот значиофицијално признавање на македонскотонаселение и македонскиот јазик.

� Прашањето за отворање македонски училишта воГрција, повторно било актуелизирано во 1935 година, но не било решено.

ВАЖНО

11/27/2011 6

� Во Вардарска Македонија, во составот наКралството на Србите, Хрватите и Словенците(подоцна преминува во Кралство на Југославија), воофицијална употреба бил наметнат српскиот (односносрпскохрватскиот јазик). Тој бил јазик наадминистрацијата, на образованието, и се применувалво сите сфери на јавната комуникација. Македонскиотјазик бил сведен на дијалектен јазик за домашнаупотреба. И покрај тоа, македонскиот јазик наоѓасвоја поиздигната употреба под форма на регионалналитература.

� Тој станува јазик на театарската сцена: се пишуваат исе изведуваат драми на македонски јазик. Оваа формасе сообразувала со театарската традиција да сепишуваат и сценски да се изведуваат фоклклорнидрами на народен говор на повеќе театарскр сцени вотогашна Југославија. Ваквата активност во Македонијазапочнува со драмата Ленче Кумановче (1928), подоцна преименувана во Бегалка, од Васил Иљоски, напишана на кумановски говор, но е позабележителнасо изведувањето на драмата Печалбари (1935).

ВАЖНО

11/27/2011 7

� Наместо на својот роден говор, дојранскиот, АнтонПанов го напишал својот драмски текст назападномакедонско наречје. Со тоа се сообразил совоспоставената практика на издигање на западнотомакедонско наречје на рамниште на јазик налитературата. На овие заложби се надоврзува иРисто Крле со драмата Парите се отепувачка, што ја напишал на својот роден струшки говор.

� Овие драми го раздвижуваат културниот живот воМакедонија меѓу двете светски војни и јаафирмираат употребата на македонскиот јазик.

� Книжевните појави на македонски јазик сеостваруваат и во поезија. Тоа особено доаѓа доизраз со објавувањето на Бели Мугри (1939) одКочо Рацин. Со излегувањето на оваа книга, официјалната југословенска администрација сесоочила со податокот дека македонскиот јазикдоживува еманципација на литературен јазик.

ВАЖНО

11/27/2011 8

� Рациновите Бели Мугри и ја зацврстилеулогата на централните македонски говорикако основа за македонскиот литературен(стандарден јазик).

� Во Бугарија македонскиот јазик е забранет заофицијална употреба, а асимилаторскатаполитика на Бугарија имала цел да го уништимакедонскиот национален идентитет. Во овојпериод Пиринска Македонија претставуваглува провинција во составот на бугарскатадржава. Македонскиот културен живот воБугарија доаѓа до израз преку активноста намакедонската емиграција во Софија, организирана преку Македонскиот литературенкружок. Меѓу позначајните книжевни појави одовој период се издвојуваат поетските збирки одКоле Неделковски: М’скавици (1940) и Пешпо светот (1941). ВАЖНО

11/27/2011 9

� Од 1944 до 1948 година во ПиринскаМакедонија (во составот на НРБугарија) заживува употребата намакедонскиот литературен јазик прекуотворање на училишта, театар и прекудруги форми на културна еманципацијана македонскиот народ.

� По втората светска војна литературно -јазичните заложби на македонскиориентираната емиграција во Бугаријасе приопштија кон својата македонскаматица.

ВАЖНО

11/27/2011 10

МакедонскатаМакедонската литературалитература

меѓумеѓу дветедвете светскисветски војнивојни

� Во периодот меѓу двете светски војни ипокрај тешките услови, распарченостана Македонија, забраната да сеупотребува македонскиот јазик, сепакмакедонската литература има својподем.

� Особено се развива поезијата идрамата. Поезијата како продолжениена народната песна и песните наКонстантин Миладинов, а драмата какоможност преку театарот да се допре дошироките народни маси.

ВАЖНО

11/27/2011 11

Васил Иљоски

ЧОРБАЏИЧОРБАЏИ ТЕОДОСТЕОДОС(драма во три чина)

11/27/2011 12

ТЕОДОСТЕОДОС, богат трговец и лихвар

КЕВАКЕВА, негова жена

ТОМЧЕТОМЧЕ, син на Теодос

СПИРОСПИРО, слуга на ТеодосНАЦА, слугинка, жена на Спиро

СТОЈАНКАСТОЈАНКА, сиромашна девојка

ЕФКАЕФКА, нејзина тетка

АРСОАРСО, бакал

ПОЦКОПОЦКО, христијански ЦиганинПЕТРИЈА, негова женаАМПО |ЃОРГО | РИСТЕ |КОЛЕ \ нивни синовиЦОНКА, нивна бабаСЕЛАНЕЦПАНКО, коџабашијаСВИРАЧИ

Дејството се случува во Скопје, во турско време, еден есенски ден пред пладне.

ЛИЦА ШТО УЧЕСТВУВААТ

11/27/2011 13

Васил Иљоски (1902-1995)

� Васил Иљоски епродолжувач назапочнатата драмска итеатарска традиција воМакедонија и поврзувачканитка со современатамакедонска драма.

� Тој творел цели педесетгодини придонесувајќи воразвојот на драмскототворештво.

11/27/2011 14

Роден е во Крушево, една година предИлинденското востание. По востанието, таткому отишол во Куманово да бара подобри условиза живот и работа. Десетина години подоцнацелото семејство се преселило во Куманово. Таму Васил иљоски го завршил основнотоучилиште и гимназијата. Му помагал на таткому во неговата столарска работилница, со целда го продолжи неговиот занает. Но, тоа не сеслучило.

Се запишал на Фолозофскиот факултет во Скопје, по ослободувањето бил директор на Прватагимназија, потоа работел во Народнатабиблиотека и како професор по македонскијазик во Вишата педагошка школа.

ВАЖНО

11/27/2011 15

Автор е на многу студии и публикации одобласта на јазикот и литературата, порадишто е еден од првите академци на МАНУ(Македонска академија на науки иуметности).

Негови попознати драми се:

„По матурата“, „Бегалка“, „ЧорбаџиТеодос“, „Биро за безработни“, „Чест“, „Два спрема еден“, „Кузман Капидан“, „Окрвавен камен“ и др.

ВАЖНО

11/27/2011 16

�� КомедијаКомедија нана интригаинтрига екомедија кога смешнотово неа произлегува одповеќе ситуации,во коисе вплеткани повеќеличности, на кои им сеслучуваат неочекуванипресврти инедоразбирања.� Познати комедии на

интрига се:„ИнтригаИнтрига ииљубовљубов“ на германскиотписател Ф.Шилер и„СевилскиотСевилскиот берберинберберин“на францускиоткомедиограф Бомарше.

КомедијаКомедија нана интригаинтрига

ПОТСЕТУВАЊЕ!!!

11/27/2011 17

ЧОРБАЏИЧОРБАЏИ ТЕОДОСТЕОДОС

� „ЧорбаџиЧорбаџи ТеодосТеодос“ е комедија наинтригата што ќе ја подметне итриот Арсоза да го исмее чорбаџијата. Инспирирана еод анегдотата за присилното кумство. Освентоа, во неа има многу битови и социјалниелементи.

� Темата е забранетата љубов на двајцамлади.

� Идејата е да се исмее надуениот чорбаџискисвет.

� Драмата се случува во Скопје, во турсковреме.

� Драмата е составена од три чина, адрамското дејствие е развиено во четириетапи: експозиција, заплет, кулминација назаплетот и расплет.

11/27/2011 18

СОДРЖИНА

1 чинНа почетокот е прикажана куќата на ЧорбаџиТеодос, рано наутро, кога сите се будни, освенчорбаџијата. Преку смешните сцени сепретставени односите во семејството. Имено, часовникот застанал и на сите им е страв да горазбудат чорбаџијата. Тој треба на време дастане за да оди да го види лозјето на Арсо, коеќе му го земе заради неговите долгови. Женаму на Теодос, Кева, се туфка дали да влезе кајмажа си. Таа знае дека тој секако ќе и` забележи, и ако го разбуди прерано и ако горазбуди предоцна. И нивните слуги, Наца иСпиро, исто така не сакаат да ризикуваат и тиеда бидат виновни за нерасположението нагосподарот. Затоа одбиваат да го разбудат.

ВАЖНО

11/27/2011 19

Во куќата доаѓа и Ефка, која сака уште еднашда ја помоли Кева да зборува со нејзиниотмаж за Стојанка и Томче. Таа е тетка наСтојанка, сиромашна, но убава и вреднадевојка, која сака да помогне воостварувањето на нивната љубов, за којаТеодос не сака да чуе. При убедувањето тааќе и` рече на Кева:

Ефка: Другачки сме, сестро, се знаеме уштеод малечки, можеме да си кажеме баремаките... не` омажија за невидени инечуени...А тие што си ги сакавме, гиоженија за други...Ете, толку годинипоминале, а меракот трае и тлее какозапретан жар во срцето...И само пече иболи.

ВАЖНО

11/27/2011 20

Преку овие зборови се гледа судирот настарото и новото. Нив ги омажилеродителите за оние што им ги одбрале, но повеќе не мора да биде така.

Се појавува Томче, убаво момче, сотенки мустачиња, густа кадрава коса, убаво облечен, но целиот блед, потиштени огорчен. Во разговорот со мајка си, тоје решен одлучно да му се спротивставина таткото и да ја земе за жена Стојанка. Се сили, дури и тргнува да го тепа. Но, кога му велат да го разбуди за на лозје, тој се повлекува, го покажува својотстрав и нерешителност.

ВАЖНО

11/27/2011 21

Никој не се осудува да го разбуди и накрајот чекаат тој сам да стане.

Неговото будење и неговата личност секомични од почетокот до крајот надрамата. Всушност, и целта е таа:

да се исмее чорбаџијата, неговотооднесување, неговото претерување.

Кога станува, сака сите да се вртат околунего, да му помагаат, да го облекуваат, да го четкаат до последното влакно, дане му остане ни една трошка нечистотијана него. Тој е големиот газда.

ВАЖНО

11/27/2011 22

Томче доаѓа да зборува со него, но не храброкако што посакува туку со наведната глава. Иако ја искажува својата желба и намера, тојне може да му се спротивстави на татковотобескомпромисно НЕ.

Смешна е и појавата на слугата Спиро, којпонекогаш се заборава и зборува исто какоТеодос, повторувајќи ги неговите зборови иимитирајќи му го гласот и начинот назборување. Иако тој воопшто не мисли така, му вели на Томче дека Стојанка не е за него, дека таа имала црно под ноктите, дека енечиста и недостојна.

ВАЖНО

11/27/2011 23

Пред да тргне на лозје, Кева уште еднашсе обидува да зборува со Теодос заСтојанка, но тој и` одвраќа:

Теодос: А и каква може да биде девојкаод таква куќа? Татко и` самарџија.Сонего ли да се засватам? Поарно самар нагрбот да си ставам. Таа да ми влезе вокуќава! Каков ред, каква чистота ќебиде? Не врткај ме повеќе, работа мечека, не е ред!

ВАЖНО

11/27/2011 24

2 чинНа почетокот од вториот чин е претставеначистата и силна љубов меѓу Томче и Стојанка, но и притисокот кој таа го врши за побрзоразрешување на ситуацијата. Таа вели дека довечер мора да знае дали тој ќе ја земе, заштодруги момчиња се интересираат за неа, а и зада не се посрамува пред светот.Арсо, пак, на пат кон лозјето кое го изгубилзаради долгот кон Теодос, смислува начин какода си го задржи. Тој е ведар и расположен иакосе наоѓа во таква ситуација.Дејствието се префрла на група Цигани коибараат нов кум за бебето што им се родило, бидејќи стариот умрел. Според нивниот обичај, првиот што ќе наиде треба да им стане кум.Арсо ги здогледува и почнува да си замислуваколку би било убаво прв да нагази Теодос, за даможе да му се потсмева.

ВАЖНО

11/27/2011 25

Прво налетува пијан селанец, кого Арсо едвајуспева да го одврати. Му нуди да оди кај негодома каде ќе му дадат газија и сол, носомничавиот селанец не може да прифатидека некој ќе му даде нешто без пари илидруга услуга. Арсо успева да го убеди дека натој начин сака да си ги искупи гревовите, асимпатиите и довербата ја добива кога мукажува дека се тие исти, дека и тој чекапајак-крвопиец кој заради долгови ќе му голапне лозјето.По него се појавува Спиро, слугата на Теодос, кого исто така многу тешко ќе го врати, носепак успева. Му дава клуч од дома, којбожем го заборавил кај себе, па неговиот неќе имаат со што да заклучат. Ако не одиСпиро, ќе мора да оди Арсо, па така Теодосповеќе ќе се нервира чекајќи го да се врати.

ВАЖНО

11/27/2011 26

Конечно, патот е расчистен и се појавуваТеодос. Тргнуваат заедно кон лозјето, ноАрсо се подвраќа божем заборавилнешто таму каде што прилегнал да гочека, а Теодос продолжува сам-нагазувајќи право на бебето одЦиганите. Тој се наоѓа во небрано, ноникако не сака да прифати да им бидекум.

ВАЖНО

11/27/2011 27

3 чинДејствието се случува на Арсовото лозје, кадеТеодос ја проценува неговата вредност. Тамудоаѓаат Ефка и Стојанка. Арсо се обидува да ипомогне на Стојанка и да го одоброволи Теодос. И покрај фалбите на Арсо, дека таа е убава, вредна, брза, чиста, Теодос се однесуванадмено, не сака да ја погледне и луто јанавредува неприфаќајќи ја чашата со вода однејзината рака.Се слушаат свирки од далеку и се приближуваатЦиганите за да го развеселат нивниот нов кум. Арсо ликува заради чувството што тие гопредизвикуваат кај Теодос. За уште повеќе даси поигра со него, му вели да се скрие воколипката која е нечиста и полна со болви. Но, Теодос ќе мора и таа грозотија да ја испрати, само за да избега од поголемото зло.

ВАЖНО

11/27/2011 28

Циганите со свирките, мезето и ракијата, сеподготвуваат да си одат, бидејќи не го нашлемирен, Теодос излегува од колибата, целиотизвалкан и прекриен со слама. Од мака, иакопрво одбива, тој заседнува и почнува да пие соЦиганите, прво од чаша, а потоа и одзаедничкото шише. Тој никогаш не пиелалкохол, не пушел, а најмалку помислувал даседи со Цигани и да го прави тоа со нив. Неможе да се помири со тоа што му се случува ивели:

Теодос: Јас на овој ред! Јас ова да го дочекам вомојот живот...Е, што ти бил животот. Лажовен, лизга: одиш, одиш, исправен, силен, чист и-одеднаш паднат во кал, извалкан, смачкан... Живот!...

ВАЖНО

11/27/2011 29

Циганите и Арсо успеваат да го фатат Теодосаи на оро, па дури и да го заводи орото, каковистински кум.Доаѓаат жените, Кева и Наца со ручекот и неможат да им поверуваат на очите. Тогаш иТеодос се освестува и почнува да го негира иодбива кумството. Се појавува и Томче, и тојкако татко му опијанет. Решен е да го истерасвоето по секоја цена. Тој дури се заканува сонож, дека ќе се избоде, ако татко му не мудаде благослов за Стојанка. Теодос, сосемаизбезумен, очаен, цигански кум и самарџискисват, не може да најде излез. Тогаш Арсо, возамена за лозјето, му нуди помош. Мупредлага да му дозволи на Томче да ја земеСтојанка, но и да го земе кумството. Томче се` би направил за својата љубов и ја прифаќаспогодбата.Теодос исмеан дури и од слугите си заминувада се скрие од срамот. ВАЖНО

11/27/2011 30

Четирите етапи во драмата се:

1.1. експозицијаекспозиција- семејната атмосфера иприкажување на доминантниот лик;

2.2. заплетзаплет- воведување на конфликтотмеѓу Арсо и Теодос;

3.3. кулминацијакулминација- подметнувањето накумството;

4.4. расплетрасплет- ослободување од кумството идозволата за женидба.

ВАЖНО

ЕТАПИ ВО ДРАМАТА

11/27/2011 31

ЛИКОВИ

� Во комедиите на интриги, ликовитене се целосно изградени, туку сетипизирани (со нагласени особини).

ЧорбаџиЧорбаџи ТеодосТеодос е претставник навласта и парите. Тој сите ги гледа одвисоко, со понижување, потценувањеи ароганција ( и жена си и сина си). Тој е жртва на сопственитепредрасуди и фрустрации.

ВАЖНО

11/27/2011 32

АрсоАрсо е претставник на средниот сталеж којсе` повеќе тоне заради крвопиите какоТеодос. Тој е благороден човек кој освен насебе си, сака да им помогне и на другите (наСтојанка и на Циганите). Ја смислува целатаинтрига затоа што е бистар и снаодлив, заштое ведар дух, а и сака да го види својоткрвник малку да падне за да го исмее и бареммалку да му биде полесно на душата.

ТомчеТомче е младо момче кој е носител нановото, поинакво сфаќање, кој сака да сеожени од љубов за многу сиромашна девојка. Тој е патријахално воспитан, го цени, почитува и се плаши од својот татко. Безнегово одобрение тој нема да се ожени.

ВАЖНО

11/27/2011 33

КеваКева е сопругата на Теодос која битребало да живее убаво, богато илагодно. Но, во патријахалниот дух и тааму е потчинета, работи се` за да муугоди на домаќинот, се плаши од него иод неговите бурни реакции, се плаши даму се спротивстави и да го каже своетомислење.

ВАЖНО

КРАЈ

Цитат за овој час: Татко ѐ самарџија. Со него да се засватам? Поарно самар на грбот да си ставам. „Чорбаџи Теодос“

11/27/2011 34

ДОПОЛНИТЕЛЕНДОПОЛНИТЕЛЕН

МАТЕРИЈАЛМАТЕРИЈАЛ

((информативноинформативно))

11/27/2011 35

ВАСИЛ ИЉОСКИ (1902-1995) ВасилИљоски е првиот од македонските драмскиписатели чии дела се прикажани на сценатана Скопскиот народен театар меѓу Дветесветски војни и кој повеќе од шест деценииактивно ја негувал драмската литература. Роден во Крушево, но со родителите сепреселил во Куманово, каде што го оформилосновното и гимназиското образование. Филозофскиот факултет го завршил во Скопје, потоа како професор работел во Куманово иво други градови. По ослободувањето вршелповеќе функции (член на Комисијата заКодификација на македонскиот литературенјазик и сл.), но најдолго работел какопрофесор на Педагошката академија воСкопје. Васил Иљоски беше меѓу првите 14 избрани академици на МАНУ по нејзинотоформирање (1967).

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 36

Покрај драмите Иљоски е автор на бројнинаучни и есеистички трудови од областа налитературата и јазикот и добитник на повеќелитературни награди и признанија. Од првотодрамско дело По матурата (1921), па допоследните, Васил Иљоски создава творби низкои провејуваат различни идејни пораки врзразлични тематски основи, но сите нив гиобединува авторовиот стремеж захуманистички односи, најчесто врз комичниситуации. Интересно е тоа што Иљоски некоиод своите драми напишани, особено предВтората светска војна, подоцна гипреработувал под други наслови (Бежанка, Ленче Кумановче - Бегалка; Нагазил човекот -Чорбаџи Теодос; Татко и син - Млади синови исл.). Негови се и следниве драми: Биро забезработни, Ученичка авантура, Пиши Панче, Чест, Кузман Капидан, Окрвавен камен, Дваспрема еден, Допирни точки, Свадба, Смрт заживот итн.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 37

Меѓу многуте драми на Иљоски прваприкажана на македонски јазик (1928), исекако најпопуларна, е Бегалка. Сижето надрамата раскажува за љубовта на двајцамлади од две социјални средини. Комедијата еисполнета со богат народен колорит од песнии игри, што ни дава за право да заклучимедека тоа е битово-сценско дело. Но исто такаможеме да речеме дека таа е драма со изразенсоцијален конфликт. Преку комика и солежерност авторот ги разрешува ситуациитекога доаѓа до судир меѓу патријархалнитесфаќања на скржавиот деспот Аџи Трајко исилната и света љубов меѓу Бошко и Ленче. Драмата избилува со емоционална-експресивна лексика и фолклор кои Иљоскимајсторски ги внесува преку карактерите наглавните личности. Комичното не не е целсамо за себе, тоа поучува и облагородува, тоатера да се размислува и дејствува.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 38

Второ дело по популарност на Иљоски екомедијата Чорбаџи Теодос. Споредвредносните критериуми таа стои на повисокорамниште од Бегалка, како во поглед накомпозицијата, така и во поглед надинамиката на драмското дејство. Тоа сеодигрува во три чина. Како основа (тема) надрамата е обработена анегдотата за наметнатокумство на новороденче, кое според обичаитемора да го прифати чорбаџи Теодос. Кон тоаИљоски го придодава и мотивот на„забранетата“ љубов меѓу Томче, синот начорбаџи Теодос, и сиромашната девојкаСтојанка. За да биде ситуацијата покомичнасе јавува Арсо, кој го наседнува чорбаџијатада биде цигански кум и преку повеќе смешнидосетки, успева да си го спаси лозјето и да гопренесе кумството врз синот на Теодос.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 39

Во првиот чин кој се одвива во куќата начорбаџијата Теодос, авторот нЀ запознава соповеќето личности и особено со карактерот наглавниот лик чорбаџијата Теодос, кој додека спиеникој не се решава да го разбуди. Кога ќе стане, ги омаловажува сите околу себе. Не сака да чуе замолбата на синот Томче да ја побара за снааСтојанка, затоа што била црна како Циганка, таткоѐ бил самарџија и имала кал под ноктите. За негожена му Кева ќе рече: Душовадник, живојадник! Во вториот чин се појавува бакалинот Арсо исемејството на Поцко, христијански Цигани соновороденче, на кое му бараат кум. Знаејќи деканаскоро треба да помине Теодос, Арсо ги советуваЦиганите да го остават новороденчето на патот зада го најде Теодос и да му стане кум. Гордиот и докрајни граници смешно-педантен, кој држи дообичаите, со тешко срце ќе ја прифати улогата нацигански кум.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 40

Во третиот чин по многу комични ситуации, таа улога со помош на Арсо ќе му ја препуштина синот Томче, а Арсо ќе си го повратизаложеното лозје. Чорбаџи Теодос е надмен, болен чистотник, ситничар, се однесува какодеспот, но тој е уште и лихвар и скржавец. Околу него се поставени сите други личности. Нивните судбини зависат од неговитепостапки. Чорбаџи Теодос смета дека само тоје тој, сите други се безвредни. Во постапкитешто му се наметнати ќе се види колку Теодосе немоќен да се извлече и ќе биде предмет наисмејување од сите. Идејата да се изложи напотсмев надуеноста на богатите, Иљоски нанајсликовит начин ќе ја осмисли токму вооваа типична комедија. Цитат за овој час: Татко ѐ самарџија. Сонего да се засватам? Поарно самар на грбот даси ставам. Чорбаџи Теодос

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 41

� ВАСИЛ ИЉОСКИ

� Васил Иљоски е единствениот македонски писател којцели пет децении остана ангажиран во областа налитературно драмското творештво, испишувајки такаедно интересно поглавје во историјата на македонскаталитература воопшто.

� Првиот јасен настап на В.Иљоски во литературата бил соеден драмски текст ,,По матурата’’.Тоа било едночинка, асамиот автор учествувал во неа како актер.Со оваапретстава користејки една екскурзија членовите надружината гостувале на неколку други места.Охрабренод првиот успех В.Иљоски уште поактивно започнал датвори.Некаде во 1926 г.ја започнал работата над своетопрво посериозно драмско дело ,,Бежанка’’.По две годинивеке бил подготвен за изведба на сцена на Скопскиотнароден театар, но под наслов ,,Ленче Кумановче’’.Вопериодот пред избувнувањето на Втората светска војнанапишал неколку драмски текстови:Нагазилчовекот,Биро за безработни и Ученичка авантура.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 42

� Исто така Васил Иљовски го напишал иделото Чорбаџи Теодос.

� Чорбаџи Теодос за разлика одБегалка претставува типична комедија.

� Во мотивско-тематска смисла нешто какода се повторува од Бегалка пред семотивот на забранета љубов затоа штово овој случај чорбаџијата има син којшто е вљубен во многу сиромашнадевојка.Неговиот татко се противи наваквиот брак во кој би влегле двајцасоцијално нерамноправни партнери.

� Други дела на В.Иљовскисе:Чест,Кузман Капидан,Младисинови,Допирни точки и др.

ДООБЈАСНУВАЊЕ

11/27/2011 43

ПРЕДАВАЊЕ

од учебникот(информативно)

Притисни Shift+F5 Важно

11/27/2011 44

ВАСИЛ ИЉОСКИ

11/27/2011 45

11/27/2011 46

11/27/2011 47

11/27/2011 48

11/27/2011 49

11/27/2011 50

..АЛГОРИТАМ ЦЕНТАР