Ενότητα 1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Είναι γεγονός ότι πολλοί ερευνητές, μεταξύ τους και φοιτητές που θέλουν να συντάξουν την πτυχιακή/ διπλωματική τους εργασία, συγχέουν τη Στατιστική με τα Μαθηματικά, άποψη που, λόγω της δυσκολίας των Μαθηματικών, τους απωθεί από τη χρήση της Στατιστικής στην έρευνά τους και τους καλλιεργεί την πεποίθηση ότι δεν είναι και απαραίτητη ή ότι «δεν είναι δική τους δουλειά» (Ρούσσος & Τσαούσης, 2011). Όμως, αυτό συνεπάγεται και άγνοια των βασικών χαρακτηριστικών που πρέπει να έχει μία επιστημονική έρευνα, στα οποία συγκαταλέγονται η ανάλυση και η τεκμηρίωση, όπου η χρήση της Στατιστικής (κυρίως για τις ποσοτικές έρευνες) είναι απαραίτητη. Έτσι, δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τη σχέση μεταξύ Επιστήμης- Έρευνας- Στατιστικής.

Μελετώντας ένα Case Study

Στόχος της Eνότητας 1

Στόχος της ενότητας είναι η γνωριμία με τη μεθοδολογία έρευνας, μέσα από τα

βασικά χαρακτηριστικά της ,και η κατανόηση της σύνδεσης επιστημονικής

έρευνας και στατιστικής.

Ενότητα 1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Η υπερπληθώρα πληροφοριών και «επιστημονικών» γνώσεων που παρέχονται σήμερα μέσω διαδικτύου και ΜΜΕ έχει σας αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του κινήτρου των ερευνητών να αναζητήσουν νέες πηγές, ενώ η προέλευσή τους πολλές φορές δεν είναι έγκυρη. Αυτό συνεπάγεται την υποβάθμιση της αξίας της επιστημονικής γνώσης . Οι ερευνητές δεν αναγνωρίζουν πλέον τις διαφορές μεταξύ έρευνας και επιστημονικής έρευνας, γεγονός που τους ρίχνει στην παγίδα να οικειοποιούνται γνώσεις που δεν τεκμηριώνονται επιστημονικά, με τον κίνδυνο της παραπλάνησης και της παραπληροφόρησης. Γι ΄αυτό κρίνεται απαραίτητη, ειδικά σε νέους ερευνητές, η διδασκαλία της μεθοδολογίας της έρευνας, ώστε να γνωρίζουν επακριβώς τους στόχους της έρευνας που διεξάγουν, αλλά και τι σημαίνει η επιστημονική έρευνα (Christensen, 2007).

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η περίπτωση των ερευνών στις Κοινωνικές Επιστήμες. Συγκεκριμένα, υπάρχει ενδιαφέρον για μελέτες γύρω από τις Συμπεριφοριστικές Θεωρίες (Behavioral Science Research), καθώς και την Επιστήμη της Επικοινωνίας (Communication Research). Σε αυτού του είδους τις επιστήμες, και δεδομένου ότι η Στατιστική είναι αυτή που συνδέει τη θεωρία με τις παρατηρήσεις, εμφανίζονται δυσκολίες εκτίμησης των πιθανοτήτων εμφάνισης μίας συμπεριφοράς, με αποτέλεσμα οι επιστήμες της Συμπεριφοράς να μην φτάνουν σε επίπεδο ανάπτυξης ανάλογο με αυτό των Θετικών/Φυσικών επιστημών (Bock, 1985).

Μελετώντας ένα Case Study

Μελετώντας ένα Case Study

Εισαγωγή στη Μεθοδολογία έρευναςhttp://www.newagepublishers.com/samplechapter/000896.pdf

Η υπερεκτιμημένη σημασία της Στατιστικής στην έρευναhttp://www.personal.psu.edu/users/d/m/dmr/papers/Roberts.pdf

Προτάσεις για περαιτέρω μελέτη

Ενότητα 1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Στη βιβλιογραφία δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος ορισμός για τη Φιλοσοφία και για την Επιστήμη, αντίστοιχα. Δίνεται, όμως, έμφαση στη σχέση που υπάρχει μεταξύ των δύο εννοιών. Η Φιλοσοφία της Επιστήμης αφορά στα θεμελιώδη ερωτήματα, τις εφαρμογές και τις αξίες μίας επιστήμης, σε μία προσπάθεια να θέσει ένα εννοιολογικό πλαίσιο για την ερμηνεία τους, με στόχο την κριτική ανάλυση και την αναθεώρηση γύρω από την επιστήμη αυτή (Salmon et. al). Είναι αυτή που καθοδηγεί τις Επιστήμες στο να επιλύσουν τα προβλήματά τους. Αυτό σημαίνει ότι η Επιστήμη παρέχει το κατάλληλο υλικό, μέσα από τις γνώσεις και τις παρατηρήσεις, που συγκροτεί αυτό το εννοιολογικό πλαίσιο, στο οποίο κινούνται τα φιλοσοφικά προβλήματα. (Ψύλλος,2011). Ουσιαστικά, η Φιλοσοφία της Επιστήμης αποτελεί τη βάση της εμπειρικής επιστήμης, αποδίδοντας λογική μέσα από τη μεθοδολογία. (Schneider,2013)Ένας τύπος ερμηνείας των προβλημάτων, των εφαρμογών και των αξιών μίας Επιστήμης αποτελεί η επιστημονική έρευνα (Losse, 1993) . Η επιστημονική έρευνα είναι μία συνεχής διαδικασία που αιτιολογεί τις σχέσεις μεταξύ παρατηρήσεων, μεθόδων και θεωριών (National Research Council, 2002). Η Επιστήμη στοχεύει στην αναζήτηση της αλήθειας που κρύβεται πίσω από ένα φαινόμενο ή μία κατάσταση. Η έρευνα αφορά μία συστηματική συλλογή, ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων με σκοπό την παραγωγή της πρωτότυπης γνώσης που θα εξελίξει την Επιστήμη(Rajasekar, Philominathan, Chinnathambi, 2013).Στόχος των Κοινωνικών Επιστημών είναι να κατανοήσουν, να περιγράψουν, να προβλέψουν και να εξετάσουν μία συμπεριφορά(Bernard, Whitley, & Kite, 2013).Στόχος της έρευνας είναι να απαντήσει σε φιλοσοφικά ερωτήματα, προσεγγίζοντάς τα με επιστημονικές μεθόδους (Kothari, 2004). Οι στόχοι της Κοινωνικής έρευνας , από την άλλη, διαφέρουν , ανάλογα με το είδος της έρευνας. Τα 4 βασικά είδη σε αντιστοιχία με τους στόχους τους φαίνονται στον παρακάτω πίνακα (Bernard et al, 2013):

ΕΙΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΟΧΟΣΒασική έρευνα (Basic research) Έλεγχος θεωριών για τη διατύπωση γενικών κανόνων

συμπεριφοράςΕφαρμοσμένη έρευνα (Applied research) Επίλυση ορισμένων προβλημάτων

Έρευνα αξιολόγησης (Evaluation research) Αξιολόγηση κοινωνικών παρεμβάσεωνΈρευνα δράσης (Action research) Συνδυασμός των παραπάνω

Διαφορές επιστημονικής – μη επιστημονικής έρευνας

Οι βασικές διαφορές μεταξύ επιστημονικής και μη επιστημονικής έρευνας επικεντρώνονται στα εξής κριτήρια:

1. Η μορφή με την οποία αναπαρίστανται οι νέες γνώσεις.2. Τα κριτήρια αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται κατά την ερευνητική διαδικασία.3. Τα σημεία στα οποία επικεντρώνεται κάθε έρευνα.4. Η φύση και διαδικασία της συμπερασματολογίας και των γενικεύσεων.5. Η μορφή και η δομή της έρευνας.6. Ο βαθμός ελευθερίας έκφρασης7. Ο βαθμός εμβάθυνσης στην πρόβλεψη και στον έλεγχο.8. Οι πηγές από όπου προέρχονται τα δεδομένα και οι παρατηρήσεις.9. Η βαθμός αντικειμενικότητας στη γνώση.10. Ο στόχος της έρευνας.

(Eisner, 1981)

Για περαιτέρω μελέτη σχετικά με τις διαφορές επιστημονικής- μη επιστημονικής έρευνας: http://www.jstor.org

Θεωρία: Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Ενότητα 1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Μέσα από τις βασικές διαφορές μεταξύ επιστημονικής και μη επιστημονικής έρευνας, προκύπτουν και τα βασικότερα χαρακτηριστικά της επιστημονικής έρευνας. Αυτά συνοψίζονται στα παρακάτω:

1. Είναι εμπειρική, βάσει των παρατηρήσεων και των εμπειριών του ερευνητή, οι οποίες συλλέγονται με ειδικά ψυχοτεχνικά μέσα.

2. Είναι λογική, ακολουθώντας συγκεκριμένες και έγκυρες διαδικασίες.

3. Είναι κυκλική, αφού αρχίζει και τελειώνει με ένα πρόβλημα.

4. Είναι μεθοδική, εφόσον πρέπει να ακολουθεί ένα καθορισμένο σχέδιο και όχι απλά να διεξάγεται χωρίς σκοπό, «παρέχοντας ελπίδες» για την επίλυση ενός προβλήματος.

5. Είναι αναλυτική, όντας μία ανάλυση αντικειμενική και απρόσωπη.

6. Είναι κριτική, εφόσον είναι αναγκαία η συζήτηση και έκθεση απόψεων.

7. Η γνώση που προκύπτει από τα ευρήματά της δεν είναι τελεσίδικη.

8. Είναι επαναχρησιμοποιήσιμη, καταλήγοντας σε μία γραπτή μελέτη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες περιπτώσεις, όντας στη διάθεση του κάθε ενδιαφερόμενου.(Παρασκευόπουλος, 1993)

Ειδικότερα, αξίζει σε αυτό το σημείο να γίνει μία διάκριση ανάμεσα στις βασικότερες ερευνητικές μεθόδους, την ποιοτική (qualitative) και την ποσοτική (quantitative), αναλόγως με το τι μετράνε : την ποιότητα ή την ποσότητα.

Χαρακτηριστικά της ποιοτικής επιστημονικής έρευνας

1. Είναι μη αριθμητική, περιγραφική, βασίζεται στην αιτιολόγηση και χρησιμοποεί λέξεις.2. Στόχος της είναι να ερμηνεύσει και να περιγράψει μία κατάσταση.3. Δεν μπορεί να αναπαρασταθεί σε γράφημα.4. Είναι διερευνητική.5. Εξετάζει το γιατί και το πώς κατά τη λήψη μίας απόφασης.

Χαρακτηριστικά της ποσοτικής επιστημονικής έρευνας

1. Είναι αριθμητική, μη περιγραφική, βασίζεται σε στατιστικές αναλύσεις και χρησιμοποιεί αριθμούς.2. Είναι μία συνεχής διαδικασία αξιολόγησης στοιχείων που αποδεικνύουν μία συμπεριφορά.3. Τα αποτελέσματα αναπαρίστανται σε γραφήματα ή πίνακες.4. Βασίζεται στη (στατιστική) συμπερασματολογία και είναι αδιαμφισβήτητη.5. Εξετάζει το τι, πού και πότε κατά τη λήψη μίας απόφασης.

Γενικά, η ποιοτική έρευνα χρησιμοποιείται για να ερμηνευτούν οι αριθμοί που προκύπτουν από τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας (Rajasekar et al,2013).

Θεωρία: 1.1 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Σχήμα 1. Ο τροχός της Επιστήμης

Πηγή: adapted from Walter Wallace, The

Logic of Science in Sociology,(Chicago: Aldine-Atherton,1971)

Ενότητα 1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

«Χρειάζεσαι μαθηματικά και στατιστική για να διεξάγεις μία έρευνα, πράγμα εξίσου βαρετό με το να μαθαίνεις μία γλώσσα» (Rassam, 1993).Κατά καιρούς, έχουν γίνει πολλές προσπάθειες ορισμού της έννοια της Στατιστικής. Για παράδειγμα, έχει οριστεί ως η

«επιστήμη της συλλογικότητας και των ιδιοτήτων μίας ομάδας» (Kendall, 1950) και ως «μία αυστηρή αρχή που σκοπό έχει να ενισχύσει την έννοια της κοινής λογικής σχετικά με τη διάκριση

της τάξης εφαρμόζοντας πολύπλοκες μεθόδους» (Stevens, 1968), και ως «μία αριθμητική αναπαράσταση της πληροφορίας» (Heffner, 2004).

Ο στόχος της Στατιστικής είναι να καταλάβουμε τι πληροφορίες κρύβονται μέσα στα δεδομένα (Bartholomew, 1995). Ασχολείται με τη συλλογή δεδομένων, την οργάνωση και την περιγραφή τους, καθώς και την ανάλυσή τους, η οποία συνεπάγεται την εξαγωγή συμπερασμάτων (Ρούσσος & Τσαούσης, 2011)

Όσον αφορά τις Κοινωνικές Επιστήμες, η Στατιστική χρησιμοποιεί ως μία κοινή για τους ερευνητές γλώσσα σε μία προσπάθεια ερμηνείας της ανθρώπινης συμπεριφοράς, και όχι από τη σκοπιά των μαθηματικών. Πρόκειται για μία γλώσσα πο υ εκφράζει τη γνώση, μέσα από περιγραφές των αποτελεσμάτων ενός πειράματος (experiment) ή μίας έρευνας (survey) σχετικά με χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς είτε ατόμων είτε ομάδων. Mε στατιστικούς όρους, αυτά λέγονται Ανάλυση Δεδομένων (Data Analysis) και Περιγραφική Στατιστική (Descriptive statistics). Επίσης, για την ανάλυση δεδομένων χρησιμοποιείται και η Επαγωγική Στατιστική (Inferential Statistics), ως η επιστήμη που χρησιμοποιεί την πιθανότητα για τη λήψη αποφάσεων χρησιμοποιώντας ένα δείγμα (sample) ενός πληθυσμού(Dowdy, Wearden & Chilko, 2004),. Δεδομένου ότι οι επιστήμες βασίζονται στην έρευνα για την ανακάλυψη της αλήθειας, η Στατιστική είναι αυτή που απαντά στα ερευνητικά ερωτήματα, ελέγχοντας την ορθότητα μίας θεωρίας και εκτιμώντας την πιθανότητα αυτή να μην προέκυψε κατά τύχη. Με τον τρόπο αυτό, μειώνεται η αβεβαιότητα για αυτά που παρατηρούμε στον κόσμο γυρω μας (Brown, 1988).

Συνεπώς, μία γενική διαπίστωση είναι ότι η στατιστική δεν είναι απλά ο υπολογισμός και η καταγραφή αριθμών, αλλά ένας τρόπος η έρευνα να τεκμηριώνεται επιστημονικά.

Η χρησιμότητα της Στατιστικής στις Κοινωνικές Επιστήμες

Ένας κοινωνικός επιστήμονας οφείλει να γνωρίζει και να χρησιμοποείτη Στατιστική, ώστε :

να είναι σε θέση να αναλύσει κριτικά τα επιστημονικάευρήματα μίας έρευνας (Ρούσσος & Τσαούσης, 2011)).

να έχει την ικανότητα να διεξάγει μία ορθή επιστημονικήέρευνα, δίνοντας απαντήσεις σε ερευνητικά ερωτήματα και εξετάζοντας την ορθότητα μίας θεωρίας. (Healey,2009)

Θεωρία : 1.2 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

Σχήμα 2. Η Στατιστική σε όλες τις φάσεις της έρευνας.

Πηγή : http://www.lisa.stat.vt.edu/?q=internat

Ενότητα 1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Βιβλιογραφία

Παρασκευόπουλος, Ι. (1993). Η μεθοδολογία της έρευνας, Α΄Τόμος Ρούσσος, Π. , & Τσαούσης, Γ. (2011). Στατιστική στις επιστήμες της συμπεριφοράς με τη

χρήση του SPSS, Αθήνα Τσιώλης, Γ. (2011). Η σχέση ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες: Από

την πολεμική των «παραδειγμάτων» στις συνθετικές προσεγγίσεις, Αθήνα Ψύλλος, Σ. (2011), Φιλοσοφία και Επιστήμη, Αθήνα Bartholomew, J.D. (1995). What is Statistics, Journal of the Royal Statistical Society. Series A

(Statistics in a Society) (pp. 1-20),London School of Economics and Political Science, UK : Wiley Bernard, E., Whitley, Jr. & Kite E. M. (2013), Principles of research in Behavioral Science, Third

Edition, New York: Routledge Bock, R. D. (1985). Multivariate statistical methods in behavioral research,Scientific Software

Inc., USA Brown, J. D., (1988), Understanding Research in Second Language Learning, Cambridge

University Press, United Kingdom Christensen, L. B. (2007) Η Πειραματική Μέθοδος στην Επιστημονική Έρευνα, Αθήνα,

Εκδόσεις: Παπαζήση Denzin, N. (1978). The research act. A theoretical introduction to sociological methods. New

York : McGraw Hill Dowdy, S., Wearden, S. & Chilko, D., (2004), Statistics for Research, Third Edition, Canada Eisner, W. E. (1981) On the difference between scientific and artistic approaches to

qualitative research. Educational Researcher (pp. 5-9), Stanford University Healy F. J. (2009). Statistics : A tool for social research, Ninth Edition, USA Kendall, M.G. (1950). The statistical approach. Economica (pp. 127-145) Kothari, C. R. (2004). Research Methodology and Techniques, Second Edition, New Delhi : New

Age International (P) Ltd. Losse, J. (1972), A historical introduction to the Philosophy of Science, First Edition , Oxford

University Press National Research Council, (2002) . Scientific Research in Education, Washington Rajasekar,S., Philominathan , P. & Chinnathambi, V. (2013). Research Methodology, India Rassam, C. (1993) A tale of two cultures, New Scient., 139, June 26th, 31 Salmon, H. M., Earman, J., Glymour, C., Lennox, J. G., Machamer, P., McGuire, J.E., (…)

Schaffner, K. F. (1992), Introduction to the Philosophy of Science, Prentice- Hall Schneider, A. (2013). What is Social Science?, Swiss Federal Institute of Technology, Zurich Stevens, S. S. (1968) Measurement, statistics and the schemapiric view. Science (pp. 849-856) Archarya, J., Characteristics of scientific research. Retrieved from

http://www.slideshare.net/juneshacharya3/presentation-on-the-characteristic-of-scientific-research-1

Heffner, L. C. (2004). Research methods. Retrieved from http://allpsych.com/researchmethods/index.html

Mackenzie, N. & Knipe, S. (2006). Research dilemmas : Paradigms, methods and methodology. Retrieved from http://www.iier.org.au/iier16/mackenzie.html