1วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

อาน1984แลวรอถอนทาทาย

การเมองไทยในเชงปรชญา

Review1984andDeconstruction,

Challenge Thai Politics in philosophical

ธวพล ทองอนทราช*

บทคดยอ

ในโลกของวรรณกรรม การทวรรณกรรมใดสกเรองจะไดรบการยอมรบ

ทงในและนอกแวดวงวรรณกรรมวาเปน “งานคลาสสค” หรอ “ถกจด” วาเปน

งานคลาสสค มใชเรองทเกดขนอยางงายดาย โดยบงเอญเพราะโชคชวยหรอท

เรยกวา “ฟลค” แตจะตองเปนงานทถกรงสรรคขนมาดวยคณคา คอ มบรบท

หรอนยส�าคญทกอใหเกดเปนแรงผลกดนหรอกระทงบบคนใหเกดเปนผลงาน

ในสวนของเนอหาสาระของงานกจะตองสะทอน สะกด หรอกระแทกลงไป

ทคณคาบางอยางทส�าคญทวรรณกรรมนน ๆ ตองการจะสออนมาจากบรบท

หรอนยส�าคญทเปนความใครในการกอใหเกดผลงาน และทส�าคญเมอวรรณกรรม

ชนนนถกรงสรรคจากนามธรรมของผรงสรรคผลงานสโลกความจรงภายนอก

ผลงานดงกลาวกจะตองสรางแรงสนสะเทอนใหกบสงคมการเมอง ในการ “คด

ตงค�าถาม วพากษ รอถอน ทาทาย” หรอจนกระทงเตลดไปถง “การประกอบสราง”

สงคมการเมองใหม ตามคณคาอดมคตบางสงบางอยางทวรรณกรรมตองการ

น�าเสนอ ในกรณของวรรณกรรม 1984 กเชนกน ออเวลล ชชวนใหคดตงค�าถาม

กบอ�านาจในแงมมตาง ๆ ทงทเปนรปธรรมและนามธรรม เพอใหเหนแตละโฉมหนา

ของอ�านาจ และทนาสนใจคอความสมพนธและการ ปะทะกนระหวางอ�านาจ

* ธวพล ทองอนทราช อาจารยประจ�า สาขารฐศาสตร มหาวทยาลยแมโจ-ชมพร

2 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

กบความจรง รวมถงความสมพนธระหวางรฐกบประชาชนทไมเคยมความพอด

ไมวาจะเปนความสมพนธบนพนฐานของอะไรกตาม แตสงทดจะเปนแรงกระตน

ความใครในทางปญญาใหกบ ออเวลล อยางส�าคญกคอ “กรอบคดเรองอ�านาจ”

และ “ความสมพนธในเชงอ�านาจ” ในมตทมลกษณะกลบหวกลบหาง ซงสงผล

ใหทกคายทงทประกาศตววาเปน “เสรประชาธปไตย” และ “มใชเสรประชาธปไตย”

ตางกตองหนกลบมาคด ตงค�าถาม วพากษ รอถอน ทาทาย สงคมการเมองของ

ตวเองกนอยางมโหฬาร ถงแม 1984 จะกลายเปนนทานกอนนอนของทกคาย

การเมองไปแลวกตาม

ค�าส�าคญ : 1984, รอถอน, ทาทาย, การเมองไทย

Abstract

In the world of literature, the literature of that time will be accepted

both in and outside literary circles as “Comcast classic work” or “classified,"

that is a classic earphone. That are not happening easily, because of luck

or by chance have been called “Fluke", but must be used to create more

value. There is a context or significance, causing driving force even cars

to squeeze a contribution. The content of the work, it must reflect, provoke

or strike down the value of some important literature that wants to convey

the significance of context or a desire to cause the result. Furthermore the

major literary piece when it was created from an abstract head Pate creator

of the world outside reality. Such as contributions would have to create

vibrations to society. The “Critical Thinking, Questioning, Deconstruction,

Challenge” or until the wild. To build “a new political society”. According

to literature values, ideals something to offer. In the case of literature in

1984, too, on Orwell's exhortations to think to question authority in various

aspects, both tangible and intangible, to see the face of power and

interest is the relationship and clashes between powers. Including the truth

of the relationship between the state and citizens who have never been fit,

3วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

whether it's a relationship based on whatever. In contrast, what seems to

be the intellectual stimulation of libido in order to Orwell is very important.

"The idea of power" and "power relations" in the dimension that looks

upside. As a result, every camp and declared himself to be. "Free and

democratic" and "non-democratic". They have turned a questioning,

critical social challenges of demolition themselves enormously. Although

in 1984, it becomes a bedtime story of all political camps to them.

Keywords : 1984, Deconstruction, Challenge, Thai Politics

บทน�า

วรรณกรรมคลาสสค เรอง 1984 ทแตงขนโดย จอรจ ออเวลล (George

Orwell) หรอ เอรค อารเธอร แบลร (Eric Arthur Blair) เปนวรรณกรรมทสถาบน

การศกษาโดยสวนใหญทงในประเทศและตางประเทศนยมใหนสตนกศกษาอาน

เพอท�าความเขาใจกบกรอบคดเรอง “มนษย สงคม รฐ อ�านาจรฐ และความสมพนธ

ระหวางรฐกบประชาชน” โดยเฉพาะโฉมหนาทแยบยลซบซอนซอนเงอนของ

“อ�านาจ” ทไมไดมงไปทประเดนวาอ�านาจคออะไร มความหมายกวางแคบวา

อยางไร แตกลบมงไปทโฉมหนาอนแยบยลซบซอนซอนเงอนของอ�านาจ ทงอ�านาจ

ทมองเหนและรสกไดกบอ�านาจทมองไมเหน และเปนความไมรสกถงความรสก

ของอ�านาจดงกลาว เพอช�าแหละรอถอนใหเหนถงการท�างานของอ�านาจในการ

ผลตสรางอ�านาจโดยอ�านาจและเพออ�านาจใหคงสถตเสถยรอยในสงคมการเมอง

ซงอ�านาจแตละโฉมหนากจะมกระบวนการท�างานและการผลตสรางอ�านาจ

ในรปแบบและลกษณตาง ๆ ทแตกตางกนไปตามแตบรบทและเงอนไขทแวดลอม

หอหมหรอเปนเงอนไขใหเกดอ�านาจและขบเคลอนการท�างานของอ�านาจ

ขณะเดยวกนกมงน�าเสนอใหเหนถงรองรอยของสงทเรยกวา “ความสมพนธในเชง

อ�านาจ” แตมใชความสมพนธเชงอ�านาจในรปแบบทว ๆ ไปทฝายหนงถกกระท�า

หรอตกเปนฝายถกกระท�า แตน�าเสนอใหเหนถง ความลากเลอน และลนไหล

ของอ�านาจในความสมพนธทางสงคมการเมอง ซงแสดงใหเหนวาอ�านาจไมใช

สงทจะยดกมโดยใครฝายใดฝายหนงอยางเชอง ๆ ในความสมพนธทสลบซบซอน

4 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

ทางสงคมการเมอง แตอ�านาจจะลากเลอนไปโดยเงอนไขในแตละบรบทวาใครจะ

ยดกมและสามารถท�าใหอ�านาจเชอง เพอใชเปนประโยชนในเชงความสมพนธ

รปแบบตาง ๆ ในแงนวรรณกรรม 1984 จงเปรยบเสมอน “ตวบท” ของอ�านาจ

ขนาดใหญทท�าใหการ “อาน” อ�านาจเปนเรองทไมแขงทอดงเชนอ�านาจในรปแบบ

ตาง ๆ ของกรอบคดแบบกระแสหลกทหลงเขาใจอยางไรเดยงสาไปวาอ�านาจนน

“เชอง แขงทอ ยดกม รกษา และครอบครองได” สงผลใหการอาน (ศกษากรอบคด

เรองอ�านาจ) ขาดความซบซอนและลมลกในเชงตวบทการ “เลน” กบ “อ�านาจ”

และ “ความสมพนธในเชงอ�านาจ” ดงกลาวจงเปนเสนหของวรรณกรรม 1984

ทสงผลให 1984 กลายเปนวรรณกรรมคลาสสค และทส�าคญ 1984 ยงคงท�าหนาท

เปนตวบทขนาดใหญททาทายยคสมย โดยการขามยคสมยมาสสงคมรวมสมย

ใหหนมาพจารณาถงอ�านาจและความสมพนธเชงอ�านาจในสงคมการเมองของ

ตวเองซบซอน ลมลก และรอบดาน

ความจรงของอ�านาจกบอ�านาจของความจรง

“ความจรงของอ�านาจนนมกถกผลตสรางขนมาโดยอ�านาจเพอปฏเสธ

อ�านาจของความจรง” ความจรงของอ�านาจหมายถง ความจรงทไมใชความจรง

บรสทธ มลกษณะเสถยร (Stable) หรอความจรงโดยธรรมชาตของมนเอง แตเปน

“ความจรงประดษฐหรอความจรงผลตสราง” โดยผทมอ�านาจ เชน รฐ รฐบาล

ถกสรางขนโดยอ�านาจ คอ อ�านาจรฐและ/หรออ�านาจของผน�า เพอปฏเสธอ�านาจ

ของความจรง คอ ความจรงนนเมอปรากฏหรอแสดงตวกจะผลตสรางอ�านาจ

ขนทนทเชน (ชยวฒน สถาอานนท, 2526, หนา 81) ทศนะเกยวกบการทโลก

เปนศนยกลางของจกรวาลแบบ Ptolemy มาสสรยจกรวาลแบบทดวงอาทตย

เปนศนยกลางและโลกโคจรรอบดวงอาทตยแบบ Copernicus และ/หรอเมอ

ความจรงปรากฏวาโลกกลม อ�านาจของความจรงกจะเกดขนและท�างานในทนท

นนคอ อ�านาจของความจรงจะไปหกลาง สวมทบ เบยดไล ชดของความจรง

กอนหนา (โลกเปนศนยกลางของจกรวาล/ความเชอวาโลกแบน) ใหหลดหายไป

จากปรมณฑลทางวทยาศาสตรและอาณาบรเวณทางวชาการ ในทางการเมอง

กเชนกน อาวธของความจรง (อ�านาจของความจรง) มพลงในการหกลาง สวมทบ

เบยดไล อ�านาจ (รฐ)

5วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

เพราะฉะนน อ�านาจจะตองผลตสรางชดของความจรงขนมาเพอกดทบ

หรอท�าใหอาวธของความจรงกลายเปนอนเพอใหอ�านาจยงคงด�ารงอยได เชน

เกดการทจรตคอรปชนขนภายในรฐบาล ประชาชนทราบถงการทจรตคอรปชน

ดงกลาว ประชาชนจงออกมาชมนมประทวงเพอขบไลรฐบาล โดยเรยกรองให

รฐบาลลาออกหรอยบสภาและจะตองหาผกระท�าความผดมาลงโทษโดยเรว

ซงการออกมาชมนมดงกลาวไมเปนผลดตอรฐบาล เสถยรภาพของรฐบาล และ

อาจท�าใหรฐบาลชะตาขาดอยไมครบเทอม (ยงไมคมกบเงนทซอเสยง) โดยเฉพาะ

ในทางเศรษฐกจเพราะจะกระทบตอการลงทนและการทองเทยว ซงรฐบาลกมก

จะออกมารบมอกบปญหาดงกลาวโดยการท�าใหการแสดงพลงดงกลาว (ประภาส

ปนตบแตง, 2552, หนา 35) เปนเรองภาวะไรอารยะธรรมของมนษย (Primitive

Being) มความโหดรายปาเถอนใชความรนแรง มเหตผลต�าใชอารมณความรสกสง

และตามมาดวยการกลาวหาประชาชนและการชมนมวาเปนการกระท�าทสราง

ความเสยหายใหกบเศรษฐกจของประเทศ เปนการกระท�าทสรางความเดอดรอน

ใหกบประเทศชาต เปนการกระท�าทไดรบการสนบสนนจากตางชาต เปนการกระท�า

ทท�าใหประเทศชาตเกดวกฤตดานความมนคง (ชยวฒน สถาอานนท, 2549,

หนา132-133) ดงเชนแนวทางการปกครองในสมยรฐบาลขวาตกขอบ ทใชทง

ความรนแรงและนโยบายของรฐในเวลานนเปนการแบงแยกผคนทเหนตางจาก

รฐบาลใหเปน “อน” คอเปนอะไรบางอยางทมใชคนไทย เพอใหงายตอการปราบปราม

ดวยความโหดรายรนแรงผดมนษย

จากตวอยางดงกลาวจะเหนไดวา ความจรงของอ�านาจและการท�าให

เปนอนก�าลงถกผลตสราง ความจรงของอ�านาจดงกลาวคอ การสรางชดของการ

รบรใหกบคนสวนใหญของประเทศวา การกระท�าของประชาชนกลมดงกลาว

เปนการสรางความเสยหายแกเศรษฐกจ สรางความเดอดรอนใหประเทศชาต

รบเงนจากตางชาต ท�าใหประเทศชาตเกดวกฤตทง ๆ ทเรองดงกลาว รฐบาลเปน

จ�าเลยของสงคมเพราะมการทจรตเกดขน แตการสรางชดของการรบร (ความจรง

ของอ�านาจ) ทรฐบาลสรางขน 4-5 ขอดงกลาว ท�าใหเปลยนสถานภาพของ

ประชาชนทตองการเรยกรองความเปนธรรมใหกลายมาเปนจ�าเลยของสงคม

ดวยขอหา 4-5 ขอดงกลาวทนท และ/หรอในขณะเดยวกนความจรงของอ�านาจ

กไดสรางความเปนอนไปพรอมกนดวย ดวยชดของการรบร 4-5 ขอดงกลาว คอ

6 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

เดมมรฐบาลเปนจ�าเลยของสงคมดวยขอหาวามการทจรตคอรปชนภายในรฐบาล

ประชาชนเปนผเรยกรองความเปนธรรมและความถกตอง แตกระบวนการท�าให

เปนอน 4-5 ขอของรฐบาลดงกลาว ท�าใหรฐบาลกลายเปนพระเอกและมอาวธ

ถออยในมอ (ความชอบธรรม/ความชอบท�า) ประชาชนกลายเปนโจร (จ�าเลย

ของสงคม) โดยทกระบวนการท�าใหเปนอนดงกลาวไดเคลอนยายจากเรองการ

ทจตคอรปชนทเกดขนในรฐบาล กลายเปนเรองปญหาเศรษฐกจการสรางความ

เดอดรอนใหกบคนสวนใหญ การรบเงนจากตางชาตแทรกแซงประเทศ เปนการ

กระท�าทขดตอความมนคงของชาตทมประชาชนเปนตนเหต ทกลาววาท�าใหรฐบาล

เปนพระเอกและถออาวธอยในมอคอ ภายใตชดของความจรง 4-5 ขอดงกลาว

โดยเฉพาะค�าวา “วกฤตการณหรอขดตอความมนคง” ท�าใหรฐบาลมอ�านาจทจะ

กระท�าอยางไรกบประชาชนกได กระทงใชความรนแรงภายใตบรบทของค�าดงกลาว

(ชยอนนต สมทวณช และกนก วงษตระหงาน, 2526, หนา 3) เนองจากบทบาท

ของภาษามไดจ�ากดอยทการอธบาย (Describe) เทานน แตยงสามารถปลกเรา

อารมณ (Evoke) ของบคคลและกลมบคคล เพอใหมอารมณความรสกรวมกบ

การใชค�าดงกลาว และเพอสรางความชอบธรรมใหกบปฏบตการหรอการกระท�า

ทจะตามมาหลงจากการใชค�าดงกลาว จะเหนไดวาความจรงของอ�านาจ 4-5 ขอ

ทถกผลตสรางโดยอ�านาจ (รฐบาล) นนกเพอปฏเสธอ�านาจของความจรง ทจะ

ปะทะ หกลาง เบยดไลอ�านาจ (รฐบาล) ซงในทนอ�านาจของความจรงดงกลาว

กคอ การทจรตคอรปชนทเกดขนในรฐบาล รฐบาลจงตองชงตดหนาสรางความจรง

ของอ�านาจ กอนทอ�านาจของความจรงจะปรากฏ ซงถาอ�านาจของความจรง

ปรากฏกอาจจะน�าไปสการยบสภาหรอลาออก และตองหาตวผกระท�าความผด

มาลงโทษตามทประชาชนตองการดงกลาว

สงคมการเมองโอชนเนยกบความจรงของอ�านาจและอ�านาจของความจรง

กรณของสงคมโอชนเนย เปนตวอยางทชดเจน กลาวคอ หลาย ๆ เหตการณ

ทเกดขนในสงคมโอชนเนยนนสวนใหญไมใชความจรงโดยธรรมชาตหรอความจรง

บรสทธแตเปนความจรงของอ�านาจหรอ ความจรงประดษฐทอ�านาจผลตสรางขน

เพอตอบสนองความตองการของอ�านาจ (พรรคและพเบม) (ธนภน วฒนกล, 2550,

7วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

หนา 46) ในการน�า การก�าหนดกฎเกณฑ กตกา ในการสราง การควบคม ตรวจตรา

การระบ การใหคณคาและความหมาย เชน การท�าสงครามระหวาง 3 ฝาย คอ

โอชนเนย ยเรเชย และอสเตเชย ซงเปนการจดฉากดงทวนสตนตงขอสงเกต

เพราะไมมใครเคยเหนการประจนหนากนจรง ๆ จง ๆ สกครง มเพยงแคการทงระเบด

นอกเมองเปนครงคราว หรอเรองการรายงานตวเลขทางเศรษฐกจ มกจะมการ

รายงานตวเลขทางเศรษฐกจวาเปนบวกเศรษฐกจด แตในทางความเปนจรงจ�านวน

อาหารและขาวของเครองใชทพรรคจดให มจ�านวนสวนแบงนอยลงกวาปกต

เรอย ๆ หรอเรองการท�าเครองบน พรรคกโฆษณาวาเปนผคดคนและประดษฐ

เครองบนไดเปนเจาแรก แตเอาเขาจรง ๆ วนสตนกไปอานพบวาทอนสามารถ

คดคนและประดษฐไดกอนการปฏวตเสยอก หรอเรองประวตศาสตรทเกยวกบ

คณะภราดาและโกลดสไตน กเปนเรองทพรรคเสกสรรปนแตงขนมาในประวตศาสตร

เพอตอบสนองจดประสงคของพรรค เพราะไมเคยมใครเหน ไมเคยมการจดการ

กบคณะภราดาและโกลดสไตน เชน การน�ามาลงโทษตอหนาสาธารณะชน

ทง ๆ ทไมเกนความสามารถของพรรคและพเบม จะมกแตพวกคนทว ๆ ไปทเปน

การเชอดควายใหควายด หรอเรองภาษา (มาลน คมสภา, 2548, หนา 23) มนษย

ลวนตกอยภายใตอ�านาจของภาษา ระบบภาษาคอสงทท�าใหมนษยแตกตางจาก

สงมชวตอน ๆ ภาษามความส�าคญอนเกดจากการก�ากบใชของมนษย

แตในทางเดยวกนมนษยกตกอยใตอ�านาจของภาษาเชนกน เชน นวสปค

(Newspeak) ทผลตค�าทท�าใหขาวกลายเปนด�า ด�ากลายเปนขาว เชน กระทรวง

แหงความรก แตท�าหนาทบงคบใชกฎหมายอยางเครงครดตอตานการแตงงาน

การรวมเพศ สงเสรมการรกษาพรหมจรรย (ธเนศ วงศยานนาวา, 2551, หนา 55)

เมอเพศทเปนเรองทางธรรมชาตกลบกลายเปนเรองเฉพาะ ดวยเหตผลทางการเมอง

ท�าใหวสตนและจเลยตองสญเสยเสรภาพในการรวมสงวาสกนอยางฉนครก

ตามธรรมชาตของสตวมนษย (ธเนศ วงศยานนาวา, 2541, หนา 261) ซงสภาวะ

ธรรมชาตของมนษยกคอตองสบพนธเพอการด�ารงอยของเผาพนธ และสบทอด

ทรพยสมบต ไมวาจะเปนสวนตวหรอสวนรวมไปสคนรนตอไป และถงแมวสตน

เองจะตกอย (ธเนศ วงศยานนาวา, 2554, หนา 18) ภายใตหลกการของความ

จ�าเปนของผชาย (Doctrine of Necessity) หลกคดนเหนวาผชายมความตองการ

ทางเพศมากกวาผหญงกไมไดรบขอยกเวน เพราะแมเพยงแคการใชมอส�าเรจ

8 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

ความใครดวยตวเองกเปนเรองทยาก เสยงตอการมอขาด เพราะมอมหนาท

อนทรงเกยรตสงสดคอการท�างานใหพรรคและพเบมเทานน การสบทอดกมใช

ทรพยสมบตแตเปนอดมการณทถกยดเหยยดจากพรรคและพเบม ในสวนของ

กระทรวงแหงความจรงแตท�าหนาทดานขาว บนเทง การศกษา ซงมใบสงจาก

พรรค ลกษณะงานกลวนสวนทางกลบชอกระทรวง กระทรวงแหงสนตภาพ

แตท�าหนาทกอสงคราม ท�าหนาทรกรานดนแดนอน กระทรวงแหงความมงคง

แตท�าหนาทตอกย�าความไมเสมอภาคทางดานเศรษฐกจ เชน สวนแบงอาหาร

ตาง ๆ ของประชาชนโดยทวไปลดลงจากเกณฑมาตรฐานเรอย ๆ แตสมาชกพรรค

กบอยอยางสขสบาย และ/หรอตวอยางสดทายกคอพเบม ซงกไมสามารถพสจน

ไดวามจรงหรอไมเพราะไมเคยปรากฏตอหนาสาธารณะชน จะปรากฏกแตเพยง

ภาพในจอทวซงกไมแนวาพเบมกบโอไบรอนอาจเปนคนคนเดยวกนกได หากแต

เปนเพยงการแสดงบทบาทของอ�านาจในสองลกษณะคอ อ�านาจรปธรรมหรอ

มอทมองเหน กบอกบทบาทหนงคออ�านาจนามธรรมหรอมอทมองไมเหนกเปนได

(สลกษณ ศวรกษ, 2548, หนา 120) ส�าหรบ อรสโตเตล (Aristotle) รฐเปนสงสงสด

ส�าหรบสงคมมนษย มนษยเปนสตวการเมอง (Political Animal) คอมนษยจะถง

ความเปนมนษยทสมบรณไดกตอเมอมนษยรจกอยในนครรฐ (Polis) มนษยจะ

สามารถพฒนาศกยภาพทซอนเรนอยในตนไดอยางเตมทเพอทจะไดบงเกดชวต

ทด แตไมใชกบสงคมโอชนเนยเพราะจากชวตความเปนอยของประชาชนชาว

โอชนเนย “รฐเปนสงทเลวสงสด” สภาวะทไรรฐตามธรรมชาตกอนทจะเกดรฐ

ดจะเปนสภาพทมนษยเปนมนษยทสมบรณไดมากกวาอยในรฐ

ทกลาวมาจะเหนไดวา ความจรงทปรากฏไมใชความจรงทบรสทธแตเปน

ความจรงของอ�านาจทถกผลตขนมาโดยอ�านาจเพอปฏเสธอ�านาจของความจรง

(ชนดา เสงยมไพศาลสข และนพพร ประชากล, 2550, หนา 10) การกระท�า

สวนใหญของมนษยนนองอยกบหลกการอยางอนทมใชเจตนาของตนเลย กลาว

งาย ๆ คอไมวาจะเปนเรอง การท�าสงครามของโอชนเนย ตวเลขทางเศรษฐกจ

การท�าเครองบน ภาษา ประวตศาสตร คณะภราดา โกลดสไตน พเบม เปนสง

ทพรรคสรางเรองโกหกขนมา หรอถาหากไมสรางขนพรรคกจะเขาไปบดเบอน

ความจรงใหกลบตาลปตรไปหมด ทงนเพอตอบสนองความตองการและ

วตถประสงคของพรรค นนกคอ เพอการคงอยของพรรคและพเบม เพอความเปน

9วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

เอกภาพของสงคมโอชนเนย เพอควบคมทงความคดและพฤตกรรมของประชาชน

ชาวโอชนเนย เพราะถาความจรงของอ�านาจไมถกผลตขนมา กจะถกอ�านาจของ

ความเปนจรงเลนงาน คอ ถาหากชาวโอชนเนยรวาไมไดมการท�าสงครามกนจรง

ตวเลขทางเศรษฐกจเปนสงทพรรคสรางขน เพราะสวนทางกบความเปนจรง

การท�าเครองบนเปนสงทพรรคกขนมาแหกตา นวสปคเปนสงทพรรคสรางขน

เพอบงการความคดและพฤตกรรม คณะภราดา โกลดสไตน และพเบม ลวนแลว

แตเปนเรองตอแหลเปนละครฉากใหญของพรรค กอาจจะท�าใหชาวโอชนเนย

ลกขนตอตานพรรคทงทางดานความคดและพฤตกรรมเพอทวงถามหาความจรง

และความเปนธรรมตาง ๆ ซงกเกดขนแลวจรง ๆ มกรณของวนสตนเปนตวอยาง

ถงแมเปนเพยงแคความคดกตาม ซงเปนสงทท�าใหพรรคสะดงเฮอกและตอง

ตระหนกรวาอ�านาจของความจรงนนเปนสงทมพลงมหาศาลเพยงใด

สงคมการเมองไทยกบความจรงของอ�านาจและอ�านาจของความจรง

ในกรณของสงคมการเมองไทยกเชนกน ความจรงของอ�านาจนนมกถกผลต

ขนมาโดยอ�านาจเพอปฏเสธอ�านาจของความจรง เพราะความจรงของอ�านาจ

มนจ�าเปนตอการคงอยของอ�านาจเอง กลาวคอ ตวอยางความจรงของอ�านาจ

ในสงคมการเมองไทยซงแบงออกเปน 2 กรณ เชน กรณแรกในอดต เชน การสราง

ชดของการรบรในความจรงผลตสรางของอ�านาจ เพอสรางความแขงแกรงใหกบ

อ�านาจ (เชนความภกดตออ�านาจ เสถยรภาพของอ�านาจ ความชอบธรรมของ

อ�านาจ ความด�ารงอยและสบเนองของอ�านาจ) เชน เรองการท�าสงครามกจะ

เหนแตการกลาวถงสงทเปนดานบวก เชน ความสามารถของผน�าในดานการเปน

ผน�าในการท�าสงคราม แตจะไมมการกลาวถงความพายแพของผน�าในการท�า

สงคราม หรอจะไมมการกลาวถงการประหตประหารกนเองเพอแยงชงอ�านาจ

ไมมการพดถงพฤตกรรมของผน�าทไมเอาใจใสกจการบานเมองในลกษณะของ

การถอดบทเรยนกนอยางจรงจง (พระราชวรมน, 2544, หนา 185) จะพดแตใน

ลกษณะผน�าทเปนนกปรชญา (Philosopher King) วามคณธรรม ศลธรรม

จรยธรรม ความรความสามารถทสงสง (สลกษณ ศวรกษ, 2546, หนา 7) เปน

ชนชนทองทชนชนเหลกหรอประชาราษฎรทว ๆ ไปตองถอมตนรสถานะตนวา

ตองเชอฟงชนชนปกครอง ซงจะเหนไดวาเปนการน�าเสนอขอมลเพยงดานเดยว

10 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

เพอสนองอ�านาจ และ/หรออยางกรณเรอง ศลาจารกสมยพอขนรามค�าแหง

หลกท 1 ซงมความเหนออกมาเปน 2 ฝาย คอ (สลกษณ ศวรกษ, 2526, หนา 18)

ฝายหนงเชอวาเปนศลาจารกทสรางขนในสมยพอขมรามค�าแหงจรง เพราะมการ

พสจนดวยวธการทางวทยาศาสตรมาแลว แตในขณะทอกฝายหนงเหนวามอาย

ไมถงสมยสโขทยมอายราวตนกรงรตนโกสนทร เพราะพจารณาจากเนอของหน

และส�านวนภาษาทใช ซงศาสตราจารยทานหนงทเปนนกอานศลาจารกและเปน

ผเชยวชาญของกรมศลปากร ไดตงขอสงเกตดวยเหตผลดงกลาววา สรางขนใน

สมยรชกาลท 3 ตนกรงรตนโกสนทร ซงถาหากเปนจรงดงฝายหลงกสอดคลอง

กบสถานการณทางสงคมการเมองในเวลานนคอตองการจะปลกความเปนไทย

เพราะก�าลงเรมเผชญกบอทธพลของตะวนตกในทกดานทก�าลงเขามาในสงคมไทย

แตในทายทสดเรองกเงยบไป เพราะอ�านาจของความจรงมนมพลงเกนกวาทจะม

ผใดมาท�าใหความจรงของอ�านาจมนปรากฏ และอกกรณหนงกคอ เหตการณ

14 ตลาคม 2516 ชดของความจรงถกผลตขนมาเพอใหอ�านาจคงอย คอ มการ

กลาวหาการชมนมของนสตนกศกษาและประชาชน เพอเรยกรองประชาธปไตย

และความเปนธรรมใหกบสงคมวา มการแทรกแซงจากตางชาต นกศกษาไดรบ

การสนบสนนจากตางชาตใหสรางความปนปวนภายในประเทศ จะมการลมลาง

สถาบน การสรางชดของความจรงดงกลาวกท�าใหรฐบาลเผดจการมความชอบ

ธรรมทจะใชอ�านาจอยางเดดขาดกบนกศกษาได เพราะนกศกษาและประชาชน

ก�าลงจะท�าใหอ�านาจของความจรงมนปรากฏและถาอ�านาจของความจรงปรากฏ

กจะสงผลตอการคงอยของอ�านาจ จงตองชงตดหนาเพอสรางชดของความจรง

มากดทบอ�านาจของความจรงไวกอน

กรณทสองเหตการณทเกดขนไมนาน เชน กรณเรอง ไขหวดแมกซโก หรอ

ไขหวด 2009 จะเหนไดวา ทผานมาในชวงแรกทไขหวด 2009 แพรเชอเขามาใน

ประเทศไทยทงสอมวลชนและรฐบาลดเหมอนจะใหความส�าคญกบเรองน เรยกวา

นาทตอนาท มการรายงานขาวทกวน จะเหนการแสดงความคกคกของสอมวลชน

ทกแขนง เพราะขาวทสรางความตนตระหนกสรางความหวาดกลวใหกบสงคม

เปนขาวทขายไดเปนทนยมของตลาด มการออกมาพดโดยฝายทเกยวของ โดย

พดถงวธการปองกน เชน “กนรอน ชอนกลาง ลางมอ” พดถงตวเลขของผเฝาระวง

ผตดเชอ และผเสยชวต แตพอเวลาผานไปไดระยะหนงทเชอลกลามไปทวโลก

11วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

กรณของไทยกไปทกภมภาคสรางความเสยหายใหแกเศรษฐกจ ท�าใหหนวยงาน

ของสหประชาชาตดานสาธารณสขออกมาสรางชดความจรงเพอสะกดอ�านาจ

ของความจรงวา ไมควรรายงานขาวในลกษณะรายวนเหมอนเชนทผานมา แตควร

รายงานขาวกนเปนรายสปดาห ซงไทยกรบลกโดยไมมการน�าเสนอรายวน แตม

การน�าเสนอรายสปดาหแทนโดยใหเหตผลวาเพอปองกนความสบสน แตทแทจรง

การออกมาน�าเสนอแบบรายวนนนสงผลตอเศรษฐกจ เชน การลงทน การทองเทยว

และเปนการประจานวามาตรการทรฐบาลใชรบมอนนไมส�าเรจ ถาหากเปรยบเทยบ

ผลของการรายงานสปดาหตอสปดาหกจะเหนไดวา ทงผปวย ผเฝาระวง ผตดเชอ

และผทเสยชวตเพมขนโดยตลอด ซงถาหากพจารณากนอยางละเอยดจะเหนไดวา

นอกจากผลเสยในเรองเศรษฐกจแลว ปญหาดงกลาวยงสงผลตอมตทางดาน

การเมองในเวลานน คอ เสถยรภาพของรฐบาลเพราะรฐบาลในขณะนนเผชญมรสม

หลายดาน ดานนอกมกลมเสอแดง ดานในกมทงความขดแยงกบพรรครวมและ

ความขดแยงของแกนน�าภายในพรรคเอง ยงไมตองพดถงปญหาเลก ๆ นอย ๆ อน ๆ

เพราะฉะนนทางออกของปญหานกคอ การผลตชดความจรงของอ�านาจขนมา

โดยการน�าเสนอเปนรายสปดาหเพอทดกระแสทางการเมอง เพอลดจตวทยา

ทางการเมองของมวลชนลง ซงวธการรายงานจะเปนอยางไรกได แตตองท�าให

ดเหมอนกบวารฐบาลรบมอได ทงนเพอปฏเสธอ�านาจของความจรงเพราะอ�านาจ

ของความจรงดงกลาวมอนภาพรายแรง เชน สงผลตอเรองเศรษฐกจ เชน การลงทน

การทองเทยว มตทางการเมอง กจะถกน�ามาเปนประเดนโจมตกนทางการเมอง

“ค�าถามทส�าคญกคอ ระหวางความจรง (สจจะ) กบตวเลขทางเศรษฐกจ อะไร

มความส�าคญกวากน ค�าตอบส�าหรบรฐบาลในขณะนนดจะเปนอยางหลง”

รฐล�าประชาชนหรอประชาชนล�ารฐ:ความสมพนธทไมเคยไดองศา

ปรชญาเหตผลนยมมความเชอวามนษยเปนสตวทมเหตผล (Rational

Creature) (นรชต จรสทธรรม, 2553, หนา 42) มความสามรถในการคดและกระท�า

สงตาง ๆ ตรงนเองทท�าใหมนษยมความแตกตางจากสตวโลกอน ๆ ซงสอดคลองกบ

ประโยคอนโดงดงของ Rene Descartes ทวา “ฉนคดเพราะฉะนนฉนจงด�ารงอย”

(I think, therefore I am) หลายครงมนษยกแสดงใหเหนวาเปน “สตวมเหตผล

ทไมมเหตผล” โดยเฉพาะมนษยทเปนผน�ามอ�านาจ ส�าหรบ Descartes ฉนคด

12 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

เพราะฉะนนฉนจงด�ารงอย แตส�าหรบสงคมโอชนเนย “ฉนไมกลาคดเพราะมน

อาจจะท�าใหฉนหายไปจากการด�ารงอย” โดยเฉพาะเรองพเบมและพรรค สภาพ

ความเปนอยกไมไดแตกตางจากสตวโลกอน ๆ อยางทควรจะเปน กลาวอยาง

รวบรดกคอ การถอก�าเนดขนของรฐทงหลายมวตถประสงคเพอเตมเตมสวน

ตาง ๆ ทขาดของมนษยในสภาวะธรรมชาตกอนทจะมารวมตวกนกอตงและให

ก�าเนด ดงนน ไมวาจะดวยเหตอะไรกตามความสมพนธระหวางรฐกบประชาชน

กตองเปนไปตามเจตนารมณในครงแรกกอก�าเนดรฐซงนนกคอ การท�าใหประชาชน

ภายในรฐบรรลศกยภาพดานตาง ๆ อยางเตมก�าลงความสามารถ แตสงท ออเวลล

น�าเสนอใน 1984 เปนความสมพนธระหวางรฐกบประชนชนในลกษณะทตรงกน

ขามกบเจตนารมณแรกทพงประสงคในการกอตงและใหก�าเนดรฐ คอ ความ

สมพนธระหวางรฐกบประชาชนมลกษณะรฐล�าประชนชน หรอกลาวอกนยยะหนง

กคอ รฐกระท�าการอยตธรรมในลกษณะตาง ๆ กบประชาชน ถงแมสาระส�าคญ

ดงกลาว ออเวลล ไดน�าเสนอไวนานแลวกตาม แตในโลกของความเปนจรงกยง

คงปรากฏใหเหนถงความสมพนธระหวางรฐกบประชาชนในลกษณะดงกลาว

ไมวาจะเปนระบอบการเมองคายใดหรอยหออะไรกตาม

องศาทไมเคยไดความสมพนธในสงคมการเมองโอชนเนย

ถาหากพจารณาดสงคมโอชนเนยจะเหนไดวา ปจเจกบคคลมสภาพ

ทไมตางไปจากการเปนครงสตวครงหนยนต เพราะทกรายละเอยดของชวตตงแต

เกดจนตายจะถกพรรคและพเบมกดขและครอบง�าอยตลอด (กาญจนา แกวเทพ,

2535, หนา 11) มนษยชาตเราเรมรจกการกดขมนษยดวยกนเอง โดยการทมนษย

เพศชายท�าการกดขมนษยเพศหญง แตโอชนเนยการกดขและครอบง�ามนษย

ดวยกนเองมไดถกจ�ากดอยเพยงแค “เพศ” เพราะไมวาจะเปนชายหรอหญงกไดรบ

“ความเสมอภาคในการถกกดขครอบง�า” ทพรรคและพเบมมอบใหโดยเทาเทยมกน

เชน ตนขนมาตอนเชากจะมจอโทรภาพคอยจองจบผดความคดและพฤตกรรม

ทสอดคลองกบความตองการของพรรคและพเบม เขาไปอาบน�าในหองน�าขณะท

แปรงฟนอยกมเครองดกฟงการสบถถอยค�าทตอตานพรรค เมออาบน�าเสรจมานง

กนอาหาร อาหารกเปนอาหารสวะชนเลวทไมนาจะใชอาหารมนษย เมอกนอาหาร

เสรจออกไปท�างาน แทนทจะไดพดคยสอบถามเรองสขทกขกบมตรสหายหรอคน

13วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

ทรจกกลบไมไดพด เพราะจะมการพดคยกนกเฉพาะเรองความจงรกภกดโงเงา

ตอพรรค ตอพเบม หรอทกทายกนดวยค�าขวญของพรรค (วรรณพมล และ นพพร

ประชากล, 2551, หนา 6) การหามพดคยดงกลาว มวตถประสงคเพอสกดกน

การตงค�าถาม การคดใครครวญ และการตงขอสงสยถงทมาทไปของความชอบธรรม

และคตทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง เมอมาถงทท�างานจะไมมรอยยมระหวาง

เพอนรวมงานใหเหนเพราะตางคนกตางจดจออยกบหนาทของตนเอง ใครรบหนาท

อะไรกตองท�าหนาทของตน โดยไมมสทธทจะรบร และไปกาวกายงานของคนอน

วาใครท�าอะไรทไหน (ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, 2553, หนา 64) ซงเปนการแบง

แยกการรบร และการน�าไปสการปดกนความสมพนธระหวางปจเจกบคคล

เมอถงเวลาพกเทยงไปรบประทานอาหารกนทโรงอาหารกจะพบเจอ

กบอาหารสวะชนเลว เชน มกลนเหมน กงดกงบด ประกอบกบความแออดของ

ผคนทมกลนตวเหมนเยยงสตวสกปรกรงรงเพราะพรรคแจกสบใหนอยเหลอเกน

มดโกนหนวดแทบจะไมตองพดถงกนเลย และสภาพของโรงอาหารกลางวน

ถาโชครายกจะเจอ “ความเลวบวกสอง” คอ นอกจากจะเปนอาหารสวะดงกลาว

แลวแทนทจะไดรบตามอาหารดงกลาวอยางเตมเมดเตมหนวยในบางวนมการลด

ปรมาณอาหารลง เมอเสรจจากการกนอาหารกลบเขามาท�างานกจะมการสลบ

รายการของพรรคเปนระยะ ๆ เชน ความเกลยดชง 2 นาท กจะเปนการประณาม

บคคลทไมมตวตนอยจรงแตเปนบคลาธษฐาน (Personification) ทพรรคสรางขน

มการเดนสวนสนาม มขาวเศรษฐกจทพรรคกขนวาเศรษฐกจขยาย แตปจจย 4

ของปจเจกบคคลลดลงทกเดอน จะมรายการบนเทงบางกคอ บนเทงแบบหนยนต

เชน เพลงสรรเสรญพรรคและพเบม การออกก�าลงกายงเงา พอตกเยนถงเวลา

กลบบาน ระหวางทางทเดนกลบบานนอกจากจะมรปพเบมจบจองตามมมตาง ๆ

แลว ถาหากเผลอพดอะไรทพรรคไมประสงค กจะมต�ารวจความคดพงพรวด

ออกมาจบอยางรวดเรว เมอกลบถงบานปจเจกบคคลพอจะมเสรภาพอยบาง

แตปรมาณ “เสรภาพ” ดงกลาวเทา “เมลดถวเขยว” คอ เวลาทเรานอนหลบอย

ในทมดเรามอสระทจะคดอะไรตอมอะไรได แตกสมเสยงถาหากละเมอกลาว

ความคดดงกลาวออกมา (ชยวฒน สถาอานนท, 2551, หนา 7) การจ�ากดอ�านาจรฐ

เปนหนทาง “อารยะ” ยงการจ�ากดอ�านาจรฐโดยพลเมอง ดวยวธการอยางอารยะ

คอ เปนไปโดยเปดเผย ไมใชความรนแรงและยอมรบผลตามกฎหมายทจะเกดขน

14 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

แตในกรณของสงคมโอชนเนยเปนสงทเปนไปไมไดเลย (แมแตแคจะคด) เพราะ

นนหมายถงชวต วงจรชวตครงสตวครงหนยนตของชาวโอชนเนยกจะเปนอยางน

ไปตลอดกาล (สภางค จนทวานช, 2553, หนา 275) วงจรทซ�า ๆ ดงกลาว ฟโกต

เรยกวา เทคนค (Technology) คอการกระท�าของมนษยทซ�า ๆ กนจนเกดการเรยนร

โดยไมรตว มนษยใชอ�านาจเหนอมนษยดวยกนกระท�าซ�า ๆ จนกลายเปนเทคนค

แตในขณะเดยวกนชวตของสมาชกพรรค โดยเฉพาะบคคลระดบน�าของพรรค

กลบมชวตความเปนอยทสขสบายตรงกนขามกบชวตของปจเจกบคคล ทเหมอน

นรก/สวรรค เหมอนดาวคนละดวง เหมอนอยกนคนละโลก ทงทอยในโอชนเนย

เหมอนกน ซงเปนสงทชใหเหนวา เปนความสมพนธทไมไดองศา เพราะรฐ

ล�าปจเจกบคคล เหมอนกบปจเจกบคคลเปนครงสตวครงหนยนต

องศาทไมเคยไดความสมพนธในสงคมการเมองไทย

ในกรณของสงคมการเมองไทย องศาของความสมพนธกจะมทงแบบรฐ

ล�าประชาชนและแบบประชาชนล�ารฐ ถาหากเปนในอดตองศาของความสมพนธ

กจะเปนแบบรฐล�าประชาชนเปนสวนใหญ เนองจากในอดตประชาชนถกจ�ากด

ลอมกรอบ กดทบ ปดกน ดวยระบอบการปกครอง ระบอบสมบรณาญาสทธราชย

(Absolute Monarchy) ผลตสรางชนชนและระบบศกดนาขนมาเปนเทคโนโลย

ของอ�านาจ (กษตรย เจานาย มลนาย) ในการกดทบ ปดกน (ล�า) ปจเจกชนทงใน

ทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง (จตร ภมศกด, 2550, หนา 37) ทงนเพราะ

ศกดนา นอกจากจะหมายถง อ�านาจในการครอบครองทดนอนเปนปจจยส�าคญ

ในการท�ามาหากน ศกดนายงหมายรวมถง อ�านาจและอทธพลของบคคลทม

มากหรอนอยตามขนาดหรอปรมาณของทดน (ทสมมตขน) อนเปนปจจยส�าคญ

ในการท�ามาหากนและในระบอบสมบรณาญาสทธราชยนน (จกษ พนธชเพชร,

2549, หนา 66) จะจดแบงคนออกเปน 6 ชนชน คอ (1. กษตรย เปนยอดสดของ

ชนชนและศกดนา คอ เปนประมข เปนเจาแผนดน เปนเจาชวตของราษฎร และ

เปนทมาของอ�านาจทงปวง (2. เจานาย ทประกอบไปดวยพระบรมวงศานวงศ

ทสบสายโลหตมาจากกษตรย จงมเกยรตยศและเปนกลมอภสทธชนมาโดยก�าเนด

(3. ขนนาง (มลนาย) เปนจกรกลทส�าคญของอ�านาจในการบรหารราชการ ม

เกยรตยศและเปนกลมอภสทธชนอกกลมหนง (4. พระสงฆ ซงเปนชนชนทถอเปน

15วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

ตวเชอมระหวางชนชนผปกครองและชนชนผถกปกครอง (5. ไพร เปนชนชนทม

จ�านวนมากทสดในสงคม มบทบาททส�าคญตอชนชนปกครองทงในดานเศรษฐกจ

สงคม และการเมอง (6. ทาส เปนอกชนชนหนงทอยลางสดของพรามด แบงออก

เปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ ทาสสนไถกบทาสเชลยศก ซงชนชนทง 6 ดงกลาว

กจะมศกดนาเปนตวก�าหนดสทธและหนาท วาชนชนใดมต�าแหนงอะไรและ

ถอครองทนาจ�านวนเทาไร ซงชนชนท 1-4 (กษตรย เจานาย ขนนาง พระ) จะมสทธ

และหนาทชดเจน ยกเวนแต 2 ชนชนหลง คอ ไพรและทาส เพราะสทธและหนาท

ของไพรและทาสจะเกดขนกตอเมอตองหาสงกด การเปนราษฎรหรอการเปนไพร

ทาสทเสรนน จะท�าใหบคคลมสถานะเปนคนเถอน ทงในทางเศรษฐกจ สงคม

และการเมอง เชน ไมมสทธในทดนท�ากน ไมมสทธในการน�าขอพพาทของตนเอง

ขนส โรงศาลโดยตรง แตจะตองกระท�าผานมลนาย เจานายทเปนตนสงกด

เพราะฉะนนราษฎร หรอไพร ทาสจะตองหาโซมาคลองคอ หาตรวนมาคลองขา

สรางพนธนาการ (สทธหนาทในทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง) ใหกบตนเอง

โดยตองหาทคมกะลาหวหามลนายเพอเขาสงกด

การหามลนายเพอเขาสงกดกไมใชเรองงาย ๆ โดยเฉพาะไพรทาสทมหนสน

ตดตวมาดวยจะถกมองวาเปนพวกแอบแฝงตว เปนพวกฉวยโอกาส สรางภาระ

ใหกบมลนายตนสงกด เปนเยยงอยางใหกบผอน และเมอหามลนายสงกดไดแลว

กใชวาจะสบาย วนรายคนรายมลนายนกสนกพอใจเกดความก�าหนดในกาม

อยากจะรวมสงวาสกบเมยหรอลกของไพรหรอทาส กจะสนองความตองการ

โดยพละการถงแมเจาตวจะไมยอมกตาม กจะฉดคราเอาตามใจ ยงกบวาเปน

สงคมของสตวชนต�า เพราะไมตองค�านงถงกฎหมายและความเปนธรรมทง ๆ ท

ไพรทาสเปนชนชนทมบทบาทส�าคญตอชนชนปกครองเปนอยางยง ทงในดาน

สงคม เศรษฐกจ และการเมอง เพราะไพรเปนทมาของแรงงานในการผลต

ผลผลตทเกดจากไพรทาสกสรางความมนคงและมงคงทางเศรษฐกจ และความ

มงคงทางเศรษฐกจดงกลาวกจะเปนฐานในการน�ามาซงอ�านาจทางการเมอง

และการมฐานะทางสงคมทสงขน ไพรทาสจงเปนชนชนทแบกรบภาระทางสงคม

อยางมาก แตไพรทาสกลบเปนชนชนทไมมอภสทธอ�านาจและเกยรตใด ๆ เลย

ในทางสงคม ซงทกลาวมาเปนสงทสะทอนใหเหนถงภาพความสมพนธทไมได

องศาในอดต คอเปนความสมพนธทรฐล�าประชาชน มาถงยคฟาใหมหลงการ

16 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

เปลยนแปลงการปกครอง 2475 เปนตนมา โฉมหนาหรอองศาของความสมพนธ

กเปนไปในลกษณะหนง คอในอดตองศาความสมพนธจะเปนแบบรฐล�า

ปจเจกบคคล แตในปจจบนโฉมหนาของความสมพนธมทงรฐล�าปจเจกบคคล

และปจเจกบคคลล�ารฐ เนองจากไมถกจ�ากดลอมกรอบกดทบและปดกนดวย

กรอบคดทางชนชน (ซงเปนรากทลกจนยากจะขด) และระบอบการปกครอง

เหมอนในอดต กลาวคอ ในอดตระบอบการปกครองเปนแบบอ�านาจทงสามขา

รวมศนยอยทบคคลเพยงคนเดยว ไมมอะไรเปนหลกประกนความยตธรรมใหกบ

ประชาชน ขณะทปจจบนความสมพนธดงกลาวเปนไปในสองลกษณะคอ หาก

ระบอบการปกครองของประเทศอยในบรรยากาศแบบเผดจการ การใชอ�านาจ

และความสมพนธกมลกษณะอยตธรรม หากบรรยากาศเปนประชาธปไตย

ในบางครงประชาชนกใชเสรภาพไปในทางทลนเกน เชน การละเมดกฎหมาย

และสทธของผอนโดยอางค�าวาประชาธปไตย ตวอยางทนาน�ามาพจารณาในทน

ซงถอเปนมหากาพยทางการเมอง (ปรากฏการณ) ทใหภาพทง 2 องศาของความ

สมพนธคอ ทงรฐล�าประชาชนและประชาชนล�ารฐไดเปนอยางดกคอ กรณพนธมตร

ประชาชนเพอประชาธปไตย และกรณแนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการแหงชาต

การททงพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยและแนวรวมประชาธปไตย

ขบไลเผดจการแหงชาตออกมาชมนมเคลอนไหว ไมวาจะมวตถประสงคอะไรกตาม

เชน เพอตรวจสอบรฐบาล เพอเรยกรองความเปนธรรมซงถาหากเปนการเคลอนไหว

อยางสงบกสามารถท�าได แตในสายตาและความรสกของรฐบาล (รวมทงรฐบาล

ทผาน ๆ ไมวาจะเปนรฐบาลสมย 14 ตลาคม 2516, 6 ตลาคม 2519 หรอรฐบาล

สมยพฤษภาทมฬ 2535) จะมองวา การออกมาชมนมเคลอนไหวดงกลาวใน

แงลบ วากอความวนวายและพยายามหาทางสลายการชมนมไมทางใดกทางหนง

(ธรยทธ บญม, 2551, หนา 51) ซงสวนใหญกจะกระท�าโดยผานทางการสราง

ชดของการรบรทางภาษา ประโยค หรอ ค�าพด-การกระท�า (Speech Act) หรอ

ทออสตน เรยกวา ประโยคแบบ performative คอเปนค�าพดทท�าใหเกดการกระท�า

บางอยางเกดขน เชน ค�าวา “การรกษาความมนคง การคลคลายวกฤตการณ

การสรางความสามคค การสรางความสมานฉนท” เพราะภายใตบรบทของค�า

ดงกลาวคอ ภาษาของการกระท�า/ภาคแสดงของภาษา อ�านาจถอย-เถอน จะถก

สถาปนาขนโดยอตโนมต ท�าใหรฐบาลมความชอบธรรมทจะกระท�าอยางไรกได

17วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

กบผชมนมและการชมนม เชน การสงหามชมนมไปถงขนการใชความรนแรง

ในการสลายการชมนม ซงกเกดขนแลวจรง ๆ (มทงบาดเจบและเสยชวต) ทงใน

กรณพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย และแนวรวมประชาธปไตยตอตาน

เผดจการแหงชาต ในขณะเดยวกนภายใตบรบทของค�าตาง ๆ ดงกลาวกท�าให

อ�านาจและความชอบธรรมในการชมนมของประชาชนลดลงทนท ดวยเหตผลวา

ขดตอความมนคงท�าใหชาตเกดวกฤตการณ ท�าลายความสามคค ซงแททจรงแลว

การชมนมดงกลาวไมเปนผลดตอรฐบาล โดยเฉพาะถาหากการชมนมเกดยดเยอ

เพราะจะสงผลตอเสถยรภาพของรฐบาลความเชอมน การลงทน การทองเทยว

ของตางชาต ภาพลกษณของประเทศจากสยามเมองยมกลายเปนสยามหดห

ตรงนเปนสงทชใหเหนวารฐล�าปจเจกชน เพราะการชมนมโดยสงบกเปนสทธท

กฎหมายรฐธรรมนญใหอ�านาจใหท�าได (เสกสรรค ประเสรฐกล, 2548, หนา 144)

เพราะการมสวนรวมทางการเมองโดยการชมนมเปนเรองของการใชสทธพนฐาน

ในระบอบการเมองเปด หรอระบอบการเมองทเราเรยกกนวาประชาธปไตย

ในทางกลบกนการทพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยบกยดท�าเนยบ

ปดลอมสนามบนฯ การทแนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการแหงชาต บกโรงแรม

เพอลมการประชมอาเซยน การยดรถถง การท�ารายรถนายกรฐมนตรจนมคน

บาดเจบ เปนการกระท�าทชใหเหนวาประชาชนล�ารฐ คอ เปนการกระท�าทละเมด

กฎหมาย รฐธรรมนญไมไดใหอ�านาจถงขนาดนน เพยงแตใหชมนมไดโดยสงบ

ไมขดแยงตอกฎหมาย หรอสรางความเดอดรอนร�าคาญใหกบสวนรวม แตการ

กระท�าของทงสองกลมดงกลาวกลบตรงกนขาม และสงททง 2 กลมใชเปนเครองมอ

ในการสรางความชอบธรรมใหกบตนเองในการล�ารฐกคอ “อ�านาจของภาษา”

กลาวคอทง 2 กลม ใชอ�านาจของภาษาเพอสรางอ�านาจในการตอสกบอ�านาจ

(รฐ) เชน ค�าวา “รฐธรรมนญ” ซงอ�านาจของค�าค�านกถอเปนกฎหมายสงสด

ในการปกครองประเทศ ท�าใหทง 2 กลมไมสนใจสงใดทงสน ทง ๆ ทค�าค�านกม

ขอจ�ากดคอ จะตองไมขดตอกฎหมายอน ถดมาคอค�าวา “สทธเสรภาพ” กม

ลกษณะเชนเดยวกบค�าวารฐธรรมนญ ซงอ�านาจของค�าค�านมระบอบการปกครอง

ของประเทศเปนสงรองรบ คอ ประเทศไทยปกครองดวยระบอบประชาธปไตย

บคคลจงมสทธเสรภาพในดานตาง ๆ รวมทงการชมนมดวย ทง 2 กลมจงมกนยม

กลาวอาง แตค�านกมขอจ�ากดคอจะตองเปนเสรภาพทไมไปเบยดเบยนเสรภาพ

18 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

ของผอน และค�าสดทายค�าวา “ประชาธปไตย” อ�านาจของค�าค�านกเปนทอาศย

อยของ 2 ค�าแรก จงมกมการกลาวอางกนบอย ๆ เชนกน แตค�าค�านกมขอจ�ากด

และดเหมอนจะมากกวาค�าอน ๆ คอ เปนค�าทมปญหาเรองการหาทลงจอด

(ความหมาย) ไมไดมาตลอด เพราะค�าค�านไมใชค�าท “ใสซอบรสทธ” เปนกลาง

แตเปนค�าทพรอมทจะรบการผสมส เชน ทหารกจะมองประชาธปไตยเปน “สเขยว”

(ตองรวดเรว ตองเดดขาด ตองใชก�าลง) ขาราชการกจะมองประชาธปไตยเปน

“สเทา” (อปถมภ ประนประนอม ตางตอบแทน) ชนชนลางกจะมองประชาธปไตย

เปน “สขาวใส” ใสจนซอ จนตกเปนเหยอ (การมรฐธรรมนญ พรรคการเมอง

การเลอกตง เปนประชาธปไตย) ชนชนกลางกจะมองประชาธปไตยเปน “สรง”

(รฐบาลโกงได เลวได ถาตนเองไดรบประโยชน ใหทหารลมกระดานไดถาปญหา

จบแบบไมเสยเลอดเนอ) ชนชนสงกจะมองประชาธปไตยเปน “สน�าเงน” (ตอง

ผสมกบรากเดม ตองรกษารากเดม เสยหลกการไดถารกษารากเดม) พระกจะ

มองประชาธปไตยเปน “สเหลอง” (เชน ตองสามคค ตองนกถงองครวม) ทง ๆ ท

ความสามคคและองครวมไมใชตรรกะของประชาธปไตย แตเปนตรรกะของ

สงคม ชาต รฐ ศาสนา

ทกลาวมาจะเหนไดวา ในอดตองศาของความสมพนธจะเปนแบบรฐล�า

ประชาชน แตกเปนทเขาใจไดเพราะประชาชนถกจ�ากด ลอมกรอบ กดทบ และ

ปดกนดวยระบอบการปกครอง แตกรณของปจจบนไมไดถกจ�ากด ลอมกรอบ

กดทบ และปดกนดวยระบอบการปกครองเหมอนในอดต คอ กรอบคดและ

ระบอบการปกครองในปจจบนไดเปลยนแปลงไปจากอดต แตความสมพนธระหวาง

รฐกบประชาชนและประชาชนกบรฐ กลบยงเปนความสมพนธทหาองศาไมได

ค�าถามทนาสนใจกคอ จะมวธการใดในการจดรปแบบความสมพนธระหวางรฐ

และประชาชนใหเปนความสมพนธทไดองศาและสามารถท�าใหระบอบการเมอง

พฒนาไปได ค�าตอบทก�าลงเปนทสนใจอยในปจจบนซงก�าลงสรางความแตกแยก

บมเพาะการแบงเปนฝกฝาย และมแนวโนมวาจะน�าไปสความสมพนธแบบไมได

องศาดงเชนในอดตทผานมาอนเปน (“ประวตศาสตรทไมนาจดจ�าอนนาจดจ�า”)

ประเดนทวาคอ รฐธรรมนญทเปนฟนเฟองส�าคญในการขบเคลอนประชาธปไตย

ถงแมรฐธรรมนญจะไมใชวตถทางการเมองทส�าคญทสดเพยงอยางเดยวของ

ระบอบประชาธปไตย ยงมวตถทางการเมองทส�าคญอกหลายอยางทประกอบ

19วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

เปนระบอบทเราเชอและเรยกกนวาประชาธปไตย เชน สทธเสรภาพ เสมอภาค

ภราดรภาพ พรรคการเมอง การเลอกตง รฐสภา ฯลฯ แตสงเหลานนถอเปน

ภาคทฤษฎทยงลองลอยอยในอากาศ เพราะวตถทางการเมองตาง ๆ ดงกลาว

จะเกดขนไดกตองมแมผใหก�าเนด (มกฎหมายรบรอง/รองรบในการกอตง-ด�าเนนการ)

และหนาทในการใหก�าเนดดงกลาวกเปนหนาทของรฐธรรมนญทจะตองมบญญต

ในการก�าหนดสทธ อ�านาจ หนาท ของวตถทางการเมอง รฐธรรมนญจงถอเปน

ภาคปฏบตของระบอบทเราเชอและเรยกกนวาประชาธปไตย โดยการแปลงกรอบ

คดตาง ๆ ไปสการปฏบตจรง ขณะเดยวกนกยงท�าหนาทเปนเกราะปองกนวตถ

ทางการเมองตาง ๆ ทรฐธรรมนญไดใหก�าเนด ปจจบนจงเหนทกกลมทกฝาย

ตางกพากนพดถงรฐธรรมนญ-นตรฐ วาตนเองยดหลกรฐธรรมนญสมาทาน

หลกนตรฐเปนสรณะเปนวตรปฏบต แตทผานมาสงคมการเมองไทยกไปไมถง

นตรฐกนเสยท ทงนกเนองมาจากการเขาใจนตรฐกนอยางผด ๆ ท�าใหนตรฐ

ของสงคมการเมองไทยเปน “นตรฐแบบพกลพการหรอนตรฐแบบหนกขาง”

ซงกน�าไปส รปแบบของความสมพนธทไมเคยไดองศาระหวางรฐกบ

ประชาชน คอ มวลมหานกวชาการทงหลายโดยเฉพาะรฐศาสตรและนตศาสตร

กมกจะใหความหมายของนตรฐวา นตรฐเปนแนวคดทใหความส�าคญกบการ

คมครองเสรภาพแกเอกชนหรอประชาชนในรฐ โดยใชกฎหมายเปนหลกส�าคญ

โดยทการกระท�าใด ๆ ของรฐ แมวาจะมวตถประสงคเพอประโยชนสาธารณะ

แตถาหากลวงล�าสทธเสรภาพของประชาชนจะกระท�ามได เวนแตกฎหมาย

จะบญญตไว และรฐจ�าเปนตองจดใหมระบบควบคมตรวจสอบการใชอ�านาจ

ของรฐ เพอคมครองสทธเสรภาพของประชาชนดวย ซงจากความหมายดงกลาว

จะเหนไดวา เปนนตรฐแบบพกลพการเปนนตรฐแบบหนกขาง ไมยตธรรมกบรฐ

เพราะนตรฐตามความหมายดงกลาวมลกษณะเปนการน�าเสนอความคดดานเดยว

ในลกษณะทวานตรฐนนเปนหลกการหรอมาตรการทมไวเพอจ�ากดอ�านาจของรฐ

เทานน ซงรฐธรรมนญฉบบปจจบน (2550) ทเพงเสยชวตไปจากการรฐประหาร

กมการบญญตหลกนตรฐไวในมาตรา 3 ภายใตค�าวา หลกนตธรรม โดยบญญตวา

“การปฏบตหนาทของรฐสภา คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญ

และหนวยงานของรฐตองเปนไปตามหลกนตธรรม” (รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย 2550 มาตรา 3) ถงแมจะมการบญญตไวในรฐธรรมนญ กไมไดหมายความ

20 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

วาจะท�าใหสงคมการเมองไทยเกดนตรฐและกาวไปถงนตรฐ ถงแมจะมการระดม

ศาสตราจารยทางกฎหมาย 100 คนมาแกหรอจะเปลยนไปใชกฉบบกตาม กไม

สามารถหาความสมพนธทไดองศาระหวางรฐกบประชาชนได เพราะจากค�านยาม

และการปฏบตมลกษณะบงคบรฐแตไมไดบงคบกบประชาชน ทง ๆ ทประชาชนเอง

กตวดทองบนสมาทานนตรฐ-รฐธรรมนญเพอสรางความชอบธรรมใหกบตนเอง

แตไมเคยน�าไปเปนวตรปฏบต ซงพจารณากนใหดจะเหนไดวาประเทศทมระบอบ

การเมองการปกครองทเปนประชาธปไตยแบบเขมขนเปนพวกกะทน�าแรกทงหลาย

เชน สหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส ไมมการบญญตหลกนตรฐไวในรฐธรรมนญ

แบบโตง ๆ เหมอนอยางประเทศไทย แตประเทศเหลานนกเปนนตรฐกนไดไมม

การแกไขรฐธรรมนญหรอเปลยนแปลงรฐธรรมนญบอยครงเหมอนเปนของสนก

เพราะวถซงเปนสงส�าคญมนสอดคลองกบหลก ไมมใครออกมาเผาอาคารบานเรอน

สถานทราชการ ไมมรถถงออกมาวงกนลมชมววอยกลางเมองหลวง ไมมใครมา

บกยดสนามบน ไมมใครบกยดท�าเนยบรฐบาล ไมมนายพลคนไหนของทกเหลาทพ

เสนอหนากนออกมารมย�ารฐธรรมนญ ท�าเหมอนรฐธรรมนญมคาเปนเพยง

“กระดาษช�าระ” ใชแลวทงใชอยางสนเปลองตงแตหลงการเปลยนแปลงการปกครอง

2475 เปนตนมา รฐธรรมนญฉบบปจจบน (2550) เรากใชกนเปน “มวนท18”

ในขณะทสหรฐอเมรกาใชแคเพยงมวนเดยว ทงนกเพราะทงรฐและประชาชนของ

ประเทศดงกลาวเคารพหลกนตรฐ-รฐธรรมนญ และแปลงความเคารพดงกลาว

ไปสการปฏบตจนกลายเปนประเพณ วถปฏบต และบรรทดฐานของสงคมการเมอง

ของประเทศนน ๆ มใชมอถอสากปากถอศล ซงตางจากสงคมการเมองไทย ทยง

รบรและเขาใจนตรฐกนแบบพกลพการอยไมวาจะตงใจหรอไมตงใจกตาม จงท�าให

องศาของความสมพนธของรฐกบประชาชนไมเคยท�ามมทไดองศาในแบบทเราเชอ

และเรยกกนวา “ประชาธปไตย”

สรป

อ�านาจทงรปธรรมและนามธรรมและความสมพนธเชงอ�านาจเปนสงท

เกยวของสมพนธกนอยางซบซอนในทกสงคมการเมอง รวมถงสงคมการเมองไทย

ดวยเชนกน ทปรากฏใหเหนเปนตวอยางเสมอมาตลอดประวตศาสตร ทอ�านาจ

ทงสองดงกลาวท�างานอยางแยบยล โดยเฉพาะการท�างานอยางประสานกน

21วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

ของอ�านาจสองรปแบบไมเฉพาะแตในมตทางดานการเมองการปกครอง แตยงม

มตอน ๆ เชน ศาสนา วฒนธรรม คานยมความเชอของคนในสงคม ขณะทความ

สมพนธในเชงอ�านาจระหวางรฐกบประชาชนในสงคมการเมองไทยกด�าเนนไป

ในสองลกษณะดงปรากฏในวรรณกรรม คอ ในอดตจะเปนแบบรฐล�าประชาชน

ดวยการกระท�าแบบอยตธรรมในรปแบบตาง ๆ เนองจากระบอบการปกครองทม

อ�านาจรวมศนยอยทตวบคคลคนเดยว แตหลงจากเหตการณ “การพลกฟาอภวฒน

สยาม 2475” ความสมพนธกแปรเปลยนไปตามบรรยากาศทเขมขนของระบอบ

การปกครอง ประชาชนกล�ารฐในหลายรปแบบ เชน การละเมดกฎหมาย ถงแม

เปนรฐธรรมนญกตาม ภายใตค�าใหญวา “ประชาธปไตย” สงทนาสนใจคอ การเลน

กบ “อ�านาจ” ในเหลยมมมตาง ๆ ของวรรณกรรม 1984 ในมตทซบซอนและลมลก

ดงกลาว โดยผานการเมองไทยทชชวนใหเราเหนถง “อ�านาจ” ในแบบ 360 องศา

โดยผานทางโฉมหนาทแยบยลแตกตางไปจากกรอบคดเรองอ�านาจในโลกความร

ทางวชาการแบบกระแสหลก ในขณะเดยวกนกรอถอนใหเราเหนและรเทาทนถง

“ความสมพนธเชงอ�านาจ” ทไมได “เชอง แขงทอ ยดกม รกษา และครอบครองได”

อยางตนเขนไรเดยงสาอยางทเราทานรบรจากโลกความรทางวชาการกระแสหลก

เชนกน แตความสมพนธเชงอ�านาจท ออเวลล น�าเสนอใน 1984 กลบมลกษณะ

ตรงกนขาม คอ อ�านาจมลกษณะ “ลากเลอนลนไหล” ขณะทเราจะหาความ

“สถตเสถยร” ทางสงคมการเมองของความสมพนธในเชงอ�านาจมไดเลย เนองจาก

ความสมพนธเชงอ�านาจดงกลาวมไดเปนเรองงายดายนกทจะกลาววา ใครท

เปนผยดกมอ�านาจจะสามารถก�าหนดความสมพนธเชงอ�านาจในสงคมการเมอง

ทงนเนองจากความลากเลอนลนไหลของอ�านาจดงกลาว และประกอบกบบรบท

และเงอนไขทจะผลตสรางการกอรปของความสมพนธเชงอ�านาจเฉพาะกรณไป

อยางไรกตามเรองของอ�านาจและความสมพนธเชงอ�านาจ ทเราไดรบรจาก 1984

เปนเพยงประเดนหนงทถกคนพบจากวรรณกรรมคลาสสคของ ออเวลล และ

จะเปนการลดทอนคณคาของวรรณกรรม 1984 เปนอยางยงหากจะยตกจกรรม

ทางปญญาในเชงปรชญาไวเพยงแคเรองอ�านาจและความสมพนธเชงอ�านาจ

เพราะ 1984 ยงคงคณคาในฐานะการเปน “เหมอง” ทางปญญาทรอการขดคน

องคความรตาง ๆ และเปน “ตวบท” ขนาดใหญทรอการอานแลวรอถอดทาทาย

เพอสรางสรรคองคความรในเหลยมมมอน ๆ ตอไป

22 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

บรรณานกรม

กาญจนา แกวเทพ. (2535). อตถศาสตร. กรงเทพฯ: เจนเดอรเพรส.

จกษ พนธชเพชร. (2549). การเมองการปกครองของไทย:จากยคสโขทยส

สมยทกษณ. พมพครงท 5. ปทมธาน: มายด พบลชชง.

จตร ภมศกด. (2550). โฉมหนาศกดนาไทย. พมพครงท 10. นนทบร: ศรปญญา.

ชยวฒน สถาอานนท. (2528). การเมองมนษย:รฐศาสตรทวนกระแส. กรงเทพฯ:

ดอกหญา.

_____. (2549). อาวธมชวต?แนวคดเชงวพากษวาดวยความรนแรง. พมพ

ครงท 2. กรงเทพฯ: ฟาเดยวกน.

_____. (2551). อารยะขดขน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: มลนธโกมลคมทอง.

ชยอนนต สมทวณช และกนก วงษตระหงาน. (2526). ภาษาการเมอง. กรงเทพฯ:

เจาพระยาการพมพ.

ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2553). ความคดทางการเมองของฌาคสรองซแยร.

กรงเทพฯ: สมมต.

ธเนศ วงศยานนาวา. (2541). ”ภาพตวแทนของตด”. ใน ปรตตา เฉลมเผา กออนตตกล.

เผยราง-พรางกาย:ทดลองมองรางกายในศาสนาปรชญาการเมอง

ประวตศาสตรศลปะและมานษยวทยา. กรงเทพฯ: คบไฟ.

_____. (2551). เพศ:จากธรรมชาตสจรยธรรมจนถงสนทรยะ. กรงเทพฯ:

มตชน.

_____. (2554). ใตเตยงนกดนตรเลม1. กรงเทพฯ: โอเฟนบกส.

ธนภน วฒนกล. (2550). การเมองเรองพนทพลวตทางสงคมของชมชน(กรณ

ศกษา:ชมชนปอมมหากาฬ). พมพครงท 3. กรงเทพฯ: มลนธสถาบน

วชาการ 14 ตลาคม.

ธรยทธ บญม. (2551). การปฏวตสญศาสตรของโซซรเสนทางสโพสตโมเดอร

นสต. กรงเทพฯ: วภาษา.

นรชต จรสทธรรม. (2553). โพสตโมเดรนกบเศรษฐศาสตร:บทวพากษ

สมมตฐานความมเหตผลทางเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: วภาษา.

23วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 4 ฉบบท 1

บารตส, โรลองด. (2551). มายาคต. แปลโดย วรรณพมล องคศรสรรพ และนพพร

ประชากล. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: คบไฟ.

บรดเยอ, ปแยร. (2550).เศรษฐกจของทรพยสนเชงสญลกษณ. แปลโดย ชนดา

เสงยมไพศาลสข และนพพร ประชากล. กรงเทพฯ: คบไฟ.

ประภาส ปนตบแตง. (2552). กรอบการวเคราะหการเมองแบบทฤษฎ

ขบวนการทางสงคม. เชยงใหม: มลนธไฮนรค เบลล ส�านกงานภมภาค

ตะวนออก เฉยงใต.

พระราชวรมน (ประยร ธมมจตโต). (2544).ปรชญากรก:บอเกดภมปญญา

ตะวนตก. พมพครงท 5.กรงเทพฯ: ศยาม.

มาลน คมสภา. (2548). อนสาวรยประชาธปไตยกบความหมายทมองไมเหน.

กรงเทพฯ: วภาษา.

สภางค จนทวานช. (2553). ทฤษฎสงคมวทยา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สลกษณ ศวรกษ. (2526). ไมซกงดไมซง. กรงเทพฯ: เคลดไทย.

_____. (2546). นกปรชญาการเมองฝรง. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ศกษตสยาม.

_____. (2548). “ความสงสดแหงศาสตรการเมอง”. ใน เอกสารการสอนชดวชา

ปรชญาการเมอง. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

เสกสรรค ประเสรฐกล. (2548). การเมองภาคประชาชนในระบอบประชาธปไตย

ไทย. กรงเทพฯ: อมรนทร.