Ijambo stress rifite inkomoko mu rurimi rw icyongereza, kugeza
ubu ntirirabonerwa ijambo ry ikinyarwanda ririsimbura nubwo benshi
baryita guhangayika. 3
Slide 4
Stress ni iki? Stress ni uburyo umubiri n ubwonko byitwara mu
bibazo umuntu ahura nabyo, no mu buryo abishakira ibisubizo. 4
Slide 5
Mu mwaka wa1936 uwitwa Hans Selye yasobanuye ko stress ari
igisubizo kidahamye cy umubiri (body) ku bibazo wifuza kubonera
ibisubizo. 5
Slide 6
Ntabwo Stress ari indwara nkuko benshi babitekereza ariko
ishobora gutera uburwayi butandukanye mu gihe yarengeje urugero.
6
Slide 7
Ntabwo rero umuntu yirinda stress (kuko utayigira ntaba ari
muzima), ahubwo umuntu ashobora kuyigabanya ku rugero runaka 7
Slide 8
Stress rero nta muntu utayigira keretse afite uburwayi
bwihariye bwo mumutwe. Hariho rero stress nziza hakabaho na stress
mbi (iyo yarengeje urugero). 8
Slide 9
IMPAMVU ZITERA STRESS IKABIJE I mpamvu zitera kugira stress mbi
ni nyinshi cyane, ariko reka terebe zimwe muri zo: 9
Slide 10
MU KAZI: 1. Akazi kenshi Akazi kenshi si ukuvuga ko ari kabi,
ariko uburyo umuntu akitwaramo bishobora kumwongerera stress,
bikaba byamugiraho ingaruka mbi. 10
Slide 11
2. Guhohoterwa cyangwa kwirukanwa ku kazi, 3. Ubushyamirane na
bagenzi bawe mukorana, 4. Gukorera mu mwuka utari mwiza nibindi.
11
Slide 12
IMUHIRA: 12
Slide 13
1) Kwita ku bana bato n abantu bakuru, 2) Kuba abagize
umuryango hari ibyo batabasha kumvikanaho, 3) kutaboneka kenshi k
umwe mu bashakanye, 4)Urusaku nintonganya hagati yabana, 13
Slide 14
MU MASHURI Kwiga igihe kirekire ntubone umwanya wo kuruhuka
nabyo byongera stress. 14
Slide 15
-Gutsindwa, -Kugirana ibibazo n abarimu cyangwa n abayobozi b
ishuli, -Kubura ubushobozi bwo kwishyura (ku biga birihira),
-Gutinda kubona bourse (ku barihirwa), -nibindi 15
-kubyara, -imihangayiko yo mu buzima bwa buri munsi, -kuba mu
bwigunge, -ibibazo byubuzima nibyamafaranga, -ibihe bikomeye
nkintambara nibiza nibindi. 17
Slide 18
BIMWE MU BIMENYETSO BYA STRESS: 1. Acceleration of heart rate
2. Dilation of coronary arteries 3. Dilation of bronchial tubes 4.
Increase in force of heart contractions 5. Increase in rate of
metabolism 18
Slide 19
6. Increase in anxiety 7. Increase in gastrointestinal motility
8. Increase in rate and depth of respiration 9. Decrease in feeling
of tiredness 10. Decrease in Salvation (dry mouth) 11. Dilation of
pupils 19
Slide 20
UBURWAYI BUSHOBORA GUTERWA NA STRESS IKABIJE 20
Slide 21
Diarrhea Nausea Indigestion Sphincter of Oddi spasms Spastic
colon 21
5. Kubyuka kare: Iyo ubyutse kare bikurinda gukererwa haba mu
kazi cyangwa se mu ishuri. Jya ugerageza kwiha igihe cyo kwitegura
buri kimwe cyose ugiye gukora. Ibi kandi bigufasha gukoresha igihe
cyawe uko bikwiye. 30
7. Kugerageza gukora buri kintu mu mwanya wacyo: Ibi
wabigerageza wirinda icyo ari cyo cyose cyakurangaza mu gihe uri mu
kazi. Muri ibyo, harimo nko kwitaba telefoni, gusoma no kohereza
ubutumwa bitajyanye n akazi kawe. 32
Slide 33
8. Kugendera ku ngengabihe yawe ya buri munsi: Aha icyo usabwa
ni ugutegura ibyo ugomba gukora uhereye ku byingenzi kurusha
ibindi. Ikindi, ugomba no guteganya umwanya w akaruhuko hagati
yigikorwa nikindi. 33
Slide 34
9. Kunywa amazi mu gitondo ukibyuka nibura ibirahure bibiri ku
muntu mukuru 34
Slide 35
35
Slide 36
36
Slide 37
5:15. Nuko mwirinde cyane uko mugenda mutagenda nk abatagira
ubwenge, ahubwo mugende nk abanyabwenge, 5:16. mucunguze uburyo
umwete kuko iminsi ari mibi. 5:17. Nuko ntimukabe abapfu, ahubwo
mumenye icyo Umwami wacu ashaka. _____________________ 37