კვლევა 1: რა სირთულეებს აწყდებიან გოგონები საბუნებისმეტყველო, ტექნოლოგიების,

საინჟინრო და მათემატიკის შემსწავლელ პროგრამებში მონაწილეობისას

თებერვალი, 2014

მეთოდოლოგია

• ქართული და საერთაშორისო ლიტერატურის მიმოხილვა

• მონაცემთა ბაზების მიმოხილვა

• ფოკუს ჯგუფები - სკოლის 9-12 კლასების მოსწავლეები

• საშუალო სკოლის მოსწავლეების (მე-9 და მე-12 კლასები)

• მასწავლებლებისა და მშობლების გამოკითხვა

• პროფესიული სასწავლებლების სტუდენტებისა და მასწავლებლების

გამოკითხვა

• უნივერსიტეტების სტუდენტებისა და ლექტორების გამოკითხვა

• დამსაქმებლების გამოკითხვა

ძირითადი დასკვნები

• გოგონების რესურსი საბუნებისმეტყველო საგნებსა და მათემატიკაში სისტემატურად

იკარგება სკოლიდან უმაღლეს სასწავლებლამდე განვლილ გზაზე

• მასწავლებლებისა და მშობლების მხარდაჭერა გაცილებით ნაკლებია გოგონების

მიმართ საბუნებისმეტყველო და მათემატიკის დარგში სწავლის გაგრძელებისას

•გოგონების თვითშეფასება ამ საგნებში ნაკლებია ბიჭებთან შედარებით და უმაღლესი

განათლების მისაღებად ისინი აღარ ირჩევენ საბუნებისმეტყველო და მათემატიკის

დარგებს

• დასაქმების კლიმატი STEM სფეროებში გოგონების მიმართ „ცივი და მკაცირია“

ძირითდი დასკვნა 1: გოგონების რესურსი STEM საგნებში

სისტემატურად იკარგება სკოლიდან უმაღლეს სასწავლებლამდე

განვლილ გზაზე

• გოგონები არ ჩამოუვარდებიან ბიჭებს, ჯობნიან კიდეც საბუნებისმეტყველო

და მათემატიკის ტესტებში

• კლასი 4 TIMSS 2011

• კლასი 8 TIMSS 2011

• კლასი 9 2010

• ასაკი: 15 წლიანები PISA

• კლასი 12 CAT – 2011 & 2012

• მაგრამ ისინი აღარ აგრძელებენ სწავლას STEM საგნებში პროფესიულ და

უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში

454 430

381 382

447 432

378 377

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

TIMSS მე– 4 კლასი, მეცნიერება TIMSS მე–8, მეცნიერება PISA 15 წელი, მეცნიერება CAT მეცნიერება

გოგონები ბიჭები

მათემატიკის ოთხი ტესტის შედეგები

მათემატიკის ტესტების შედეგები არ გვიჩვენებენ სტატისტიკურად

მნიშვნელოვან განსხვავებას გოგონებისა და ბიჭების შედეგებში

ოთხი ტესტის შედეგები საბუნებისმეტყველო საგნებში

459

425

383 383

451

415

363 364

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

TIMSS მე– 4 კლასი, მეცნიერება TIMSS მე–8, მეცნიერება PISA 15 წელი, მეცნიერება CAT მეცნიერება

გოგონები ბიჭები

საბუნებისმეტყველო საგნებში გოგონების შედეგები ბიჭებზე

უკეთესია

გეოგრაფიასა და ბიოლოგიაში გოგონები ბიჭებზე უკეთეს შედეგებს

უჩვენებენ, ხოლო ქიმიასა და ფიზიკაში უტოლდებიან TIMMS 2011

397.9 422.4

451.0

402.3 396.0 416.6

429.6 404.3

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

ქიმია დედამიწის შემს. მეცნიერებები

(Sig=.048)*

ბიოლოგია (Sig=.000)* ფიზიკა

გოგონები (n=2203) ბიჭები (n=2355)

მერვე კლასის მოსწავლეების შედეგები საგნების მიხედვით

* * სქესის მიხედვით განსხვავება ჯგუფებს შორის სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია (F)

ბიჭების შედეგებთან შედარებით, გოგონების შედეგები მაღალია

საბუნებისმეტყველო საგნებში და თანაბარია მათემატიკაში CAT

381.9 382.7 377.4 363.9

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

MATH (n=4646) SCIENCE (n=4646)*

GIRLS BOYS

12-ე კლასის მოსწავლეების შედეგები CAT ტესტებში

* განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია (Sig=.000)

საგანი 2011/გოგო 2011/ბიჭი 2012/გოგო 2012/ბიჭი

მათემატიკა 6.9 6.75 7.22 7.11

ბიოლოგია 7.54 7.09 7.51 7.12

ქიმია 7.46 6.92 7.60 7.16

ფიზიკა 7.21 7.10 7.28 7.18

გეორგრაფია 7.58 7.45 7.52 7.47

N 22778 22493 20405 20140

STEM საგნების უმრავლესობაში გოგონები უკეთეს შედეგებს

აჩვენებენ, ვიდრე ბიჭები, CAT, 2011 და 2012

გოგონების უფრო მეტი რაოდენობა იღებს 7-ზე მაღალ ქულას CAT

ტესტებში (მათემატიკა და საბუნებისმეტყველო საგნები)

7.30

30.45

35.34

19.01

7.90

11.14

38.67

30.71

13.51

5.98

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

5 - 5.99 6 - 6.99 7 - 7.99 8 - 8.99 9 - 10

GIRLS BOYS

საშუალო მიღწევების შედარებითი მაჩვენებელი გოგონებსა და ბიჭებში 2012 (%)

* განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია (Sig=.000)

ძირითადი დასკვნა 2: მასწავლებლებისა და მშობლების მხარდაჭერა

გაცილებით ნაკლებია გოგონების მიმართ საბუნებისმეტყველო და

მათემატიკის დარგში სწავლის გაგრძელებისას

• მასწავლებლები ფიქრობენ, რომ ბიჭებს მეტი ტექნიკური უნარები

გააჩნიათ

• მშობლების აზრით „ფუნდამენტური მეცნიერება“ და მათემატიკა

ბიჭებს უფრო შეეფერება , მიუხედავად გოგონების კარგი აკადემიური

შედეგებისა

• მშობლებისა და მასწავლებლების ასეთი დამოკიდებულება ერთად

აღებული კიდევ უფრო ამყარებს სტერეოტიპს, რომ STEM

გოგონებისთვის არაა

მასწავლები ბიჭებს მეტ დადებით უკუკავშირს აძლევენ, ვიდრე

გოგონებს STEM საგნებში

61

71

63

27

57

71 70 72

46

67

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

MATH* BIOLOGY EARTH SCIENCE* CHEMISTRY** PHYSICS*

GIRLS BOYS

მოსწავლეები, რომლებმაც განაცხადეს - „მასწავლებელი მეუბნება, რომ ძლიერი ვარ....“ (%)

განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია *(Sig=.000) ** (Sig.=.020)

მასწავლებლები ამბობენ, რომ ბიჭებს უფრო ეხერხებათ STEM

საგნები

• გამოკითხული მასწავლებლების 42% დარწმუნებულია, რომ ბიჭებს

მეტად უადვილდებათ STEM საგნები ვიდრე გოგონებს. ისინი ასეთ

კომენტარს აკეთებდნენ:

– ბიჭები უფრო სხარტად აზროვნებენ

– ბიჭები უფრო პრაქტიკულები არიან

– ბიჭები უფრო ტექნიკურები არიან

– ბიჭები უფრო მეტად უნარიანები და გონებაგახსნილები არიან

მშობლების ზეგავლენა მნიშვნელოვანია

• ცხადია, რომ მშობლებისა და მასწავლებლების დამოკიდებულება

გადამწყვეტ როლს თამაშობს იმაში, წაახალისებენ ისინი გოგონებს

STEM საგნების მიმართ თუ არა; ჩანს, რომ მშობლები უფრო აქტიურად

წაახალისებენ და ამზადებენ (მათემატიკაში) ბიჭებს;

• მოსწავლეების 59.2% თანხმდება იმაზე, რომ საქართველოში ოჯახის

როლი და სოციალური მოლოდინები გოგონების კარიერულ არჩევანზე

ძლიერ მოქმედებს

მეტი ბიჭი ემზადება კერძოდ STEM საგნებში , ვიდრე გოგო

38.3%

21.0%

43.6%

24.4%

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

80.0%

90.0%

100.0%

მათემატიკა (n=4646)* მეცნიერება (n=4646)**

გოგონები ბიჭები

მოსწავლეები, რომლებიც კერძოდ ემზადებიან (%)

განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია *(Sig=.000) ** (Sig.=.007)

ძირითადი დასკვნა3: შედეგად გოგონების თვითშეფასება ნაკლებია ბიჭებთან

შედარებით და უმაღლესი განათლების მისაღებად ისინი აღარ ირჩევენ STEM

საგნებს

• გოგონები სკოლაში ნაკლებად აფასებენ საკუთარ

შესაძლებლობებს

• უფრო ცოტა გოგონა აბარებს უმაღლესში STEM

დისციპლინებზე

გოგონები სკოლაში ნაკლებად აფასებენ საკუთარ შესაძლებლობებს

43

65 61

31

48

59

67 68

49

62

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

MATH* BIOLOGY EARTH SCIENCE* CHEMISTRY** PHYSICS*

GIRLS BOYS

მოსწავლეების რაოდენობა, რომლებმაც განაცხადა: “მე კარგად გამომდის რთული ამოცანების ამოხსნა... “

განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია: *(Sig=.000) ** (Sig.=.020)

შესაბამისად ნაკლები გოგონა ირჩევს კარიერას STEM სფეროში

57

44

51

28

36

67

46

40 39

50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

მათემატიკა* ბიოლოგია დედამიწის შემსწ.

მეცნიერებები*

ქიმია** ფიზიკა*

გოგონები

ბიჭები

მოსწავლეთა რაოდენობა, რომლებიც აცხადებს: “მინდა სამსახური, რომელშიც გამომადგება ცოდნა... “ წყარო TIMMS 2011

* განსხვავება სტატისტიკურად მნიშვნელოვანია: (Sig=.000)

ძირითადი დასკვნა 4: დასაქმების კლიმატი STEM სფეროეში

გოგონების მიმართ „ცივი და მკაცრია“

• ნაკლები რაოდენობის სტიპენდიები STEM ფაკულტეტებზე

• ნაკლები ჯგუფელი გოგონა STEM ფაკულტეტებზე

• გენდერული სტერეოტიპების მატარებელი როლური მოდელები

პროფესიულ განათლებაში

• ნაკლები ქალი როლური მოდელი STEM დარგებში უმაღლეს

განათლებაში

• STEM სფეროს დამსაქმებლები არ უქმნიან სათანადო პირობებს

ქალებს

21

137

234

39

1074

523

0

200

400

600

800

1000

1200

სოფლის მეურნეობა საინჟინრო, წარმოება და მშენებლობა მეცნიერება

გოგონები ბიჭები

პროფესიული სასწავლო პროგრამების IV-V საფეხურებზე მიღება 2009-2013

გოგონებს არ ყავთ ბევრი კლასელი გოგონა STEM პროფესიულ

სასწავლებლებში

588

1241

3229

1049

3683

5255

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

სოფლის მეურნეობა საინჟინრო, წარმოება და მშენებლობა მეცნიერება

გოგონები ბიჭები

საბაკალავრო პროგრამებზე მიღება 2009-2013

გოგონები ცოტა არიან უმაღლესი განათლების STEM პროგრამებზე

გოგონებს არ ყავთ როლური მოდელები სრული პროფესორების

სახით

54% 50%

61% 61%

35%

51%

30%

9%

32%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

ISU ATSU (2006) TSU (2006)

პროფესორის ასისტენტი

ასოცირებული პროფესორი

სრული პროფესორი

სასწავლო დაწესებულებების ყველა თანამდებობაზე მდედრობითი შემადგენლობა

სამუშაო ადგილი: აქ ქალებს კარგად ხვდებიან?

წყარო: დამსაქმებლების კვლევა

74.7%

80.0%

0.0%

ორგანიზაციები, რომლებსაც არა აქვთ

სპეციალური ბენეფიტები ორსული

ქალებისათვის

ორგანიზაციები, რომლებსაც არ აქვთ

დეკრეტული შეღავათები

ორგანიზაციები, რომელბსაც აქვთ ბავშვის

მოვლის დაწესებულება~ები

STEM სამუშაო ადგილებზე ქალები ცოტა არიან

92.0%

25.8%

13.0%

ორგანიზაციები, რომლებიც არ ფიქრობენ,

რომ რაიმე შედეგს მიიღებენ მეტი ქალიოს

ჩართულობით

მუდმივი STEM სამსახურები

სრულ განაკვეთიანი, სეზონური ან

დროებითი სამსახურებში მუშაობენ ქალები

როგორ შეუძლია ქვეყანას აღადგინოს დაკარგული ქალების STEM

ტალანტი? რეკომენდაციები

• გენდერული კუთხით ცნობიერების ამაღლება განათლების სფეროში

• სასკოლო პროგრამები, რომლებიც აღმოფხვრის გენდერულ

სტერეოტიპებს

• კარიერული დაგეგმვის გაუმჯობესება და ინფორმირება STEM

სასწავლო პროგრამებზე

• სტიპენდიების შესახებ გაუმჯობესებული ინფორმირება

• პროგრამა, რომელიც პროაქტიურად მოახდენს STEM სასწავლო

პროგრამებისა და კარიერის პოპულარიზაციას, განსაკუთრებით

გოგონებში

• დამსაქმებლები, უმაღლესი და პროფესიული სასწავლებლები ხელს

უნდა უწყობდნენ გენდერულ ბალანსს - გენდერულ თანასწორობაზე

პასუხისმგებელი პირი