11

POLITIKA PROIRENJA EU- uvod -

Prof dr Gordana DjuroviEkonomski fakultet Podgorica

POSDIPLOMA FAKULTETAPOLITIKIH NAUKA

22

datum PREDMETNA JEDINICA

21.10.2014 UvodPridruivanje treih drava tipinim medj.organizacijama; EU i pridruivanje, Lisabonski ugovor

Proirenje, EEZ 6 do EU 15, Veliko prosirenjePridruivanje EFTA, CIE i ostalih zemaljaPolitika proirenja i Zapadni Balkan Proces stabilizacije i pridruivanjaCrna Gora:od spoljnotrgovinske ka evropskoj integracijiSporazum o stabilizaciji i pridruivanjuNacionalni program za integraciju CG u EU 2011-2015Harmonizacija zakonodavstva

Januar 2015Administrativni kapaciteti za pristupne pregovore institucije, obuka, komunikaciona strategija Pretpristupna pomo EU - IPA; Perspektive proirenja

KALENDAR PREDAVANJAPolitika proirenja EU

33

Metodologija nastave i ispitivanja

Predavanja i diskusija Literatura Usmeni ispit

SeminarUsmeni

4Ispitne obaveze

po knjizi: EU i CG: Politika proirenja, 2012

NAIN POLAGANJA ISPITA: usmeni ispit Ispitna pitanja prvo pitanje: I glava (15-139) i II glava (139-168), drugo pitanje: III glava (dio 169-202, dio 202-275, o

Institucijama EU samo po jedno pitanje po instituciji) i V glava (319-373)

tree pitanje: VI glava (373-553)

ISPITNA PITANJA blagovremeno! 4

55

L i t e r a t u r aOsnovna:

Djurovi Gordana, Evropska unija i Crna Gora: politika prosirenja,Ekonomski fakultet, Podgorica, 2012;

ira literatura:

Mievi Tanja, Pridruivanje Evropskoj uniji, Slubeni glasnik, Beograd, 2009;

Prokopijevi Miroslav, Evropska unija - Uvod, Slubeni glasnik, Beograd, 20011; -

Janjevic Milutin, Konsolidovani ugovor o Evropskoj uniji od Rima do Lisabona, Sluzbeni glasnik, Beograd, 2010;

Baldwin Richard, Wyplosz Charles, Ekonomija evropskih integracija, Datastatus, Beograd, 2010;

Mintas-Hodak Ljerka (red.), Evropska unija, Mate, Zagrebacka skola ekonomije I menadzmenta, Zagreb, 2010;

66

Ali M. El-Agraa, The Europe Union Economics & Policies, Prentice Hall, 2011. John Peterson and Michael Shackleton, The Institutions of the European Union,

Oxford University Press, 2002 Neill Nugent, The Government and Politics of the European Union, Palgrave

Macmillan, 2003, Helen Wallace, William Wallace and Mark A.Pollack, Policy-Making in the European

Union, Oxford University Press, 2005 Making Policy in Europe (edited by Svein S.Andersen and Kjell A.Eliassen, Sage

Publications, 2001 Heather Grabbe, The EUs Transformative Power Europeanization through

Conditionality in CEE,Palgrave,McMillan,2006; Derek Beach,The Dynamics of European Integration, Palgrave McMillan, 2005; Dr Gordana Ilic Gasmi, Reforme Evropske unije institucionalni aspekti, Prometej,

Beograd, 2004 Miroslav N.Jovanovi, Evropske ekonomske integracije, Ekonomski fakultet,

Beograd, 2004.g. Jean Claude Zarka, Osnovi institucija EU /prevod/, Venino, Beograd, 2004; Milica Delevi, Regionalna saradnja, Scharlot paper, 2007, Institut za bezbjednosne

studije, Pariz. Marie Luise Herschtel, Proirena Evropa ekonomske promjene i oekivanja,

Ministarstvo za ekonomske odnose sa I inostranstvom I evropske integracije, Podgorica, 2005; /prevod/,

Jackueline Ditej de la Rochere, Uvod u evropsko pravo, Ministarstvo za ekonomskeodnose sa I inostranstvom I evropske integracije, Podgorica, 2005; /prevod/

Pelkman, J. (2006): European Integration - Methods and Economic Analysis, Pearson Education, Harlow (England),

77

Hanes Hofbauer, Proirenje EU na Istok , Filip Vinji, Beograd, 2004; /prevod/

Jean Mark Favre, Osnovi Evropske unije I komunitarnog prava, Venino, Beograd, 2004; /prevod/

Prof dr Jan Vinter (Free University, Amsterdam), Pravo EU,USAID, Beograd, 2006;

Veran Staneti, Region kao razvojna perspektiva u EU, Slubeni glasnik, Beograd, 2010;

Medovi Vladimir, Medjunarodni sporazumi u pravu EU, Slubeni glasnik, Beograd, 2009;

Foucher Michel (Miel Fue), Evropska unija pola veka kasnije: stanje i scenariji obnove, Slubeni glasnik, ISAC, Beograd, 2010;

Sajmon Hiks, Politiki sistem Evropske unije, Slubeni glasnik, Beograd, 2007;

Pukari Mladen, Razvoj europske integracije, Studia vita, Zagreb, 2010;

Bonde Jens-Peter, The Lisbon Treaty, The Readable Version, IND/DEM group in the European Parliament, Foundation for EU Democracy,2008;

Kneevi-Predi Vesna, Kako nastaje i deluje pravo Evropske unije,Slubeni glasnik, Beograd, 2009;

CANU, Crna Gora u XXI stoljeu u eri kompetitivnosti, podprojekatIntegracija u evropske i evroatlantske strukture, knjiga 73/4, CANU, oktobar 2010;

88

Dokumenti EK (EU) Progress reports 2002-2014; Enlargement strategy, 2005, 2006, 2008, 2010, 2011,2012, 2013, 2014; DG Enlargement EU 10+2+1, iskustva pristupanja i kljuni dokumenti; DG Enlargement dokumenti o zemljama kandidatima i potencijalnim

kandidatima; IPA i razvojna pomo Komunikaciona strategija Evropski parlament Evropski savjet

Info portali: Europortal, Euroactiv... Sajtovi vlada drava lanica i drava pristupnica Elektronski izdanja asopisa: Europes world, South-East European

Review, European perspective journal.. POLICY BRIEFS: European Council on Foreign Relations (www.ecfr.eu )

99

Crna Gora

Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju, oktobar 2007 Nacionalni program za integraciju Crne Gore u EU 2008-

2012, danas Program pristupanja CG 2014-2018 Komunikaciona strategija, 2014 Kvartalni izvjetaji za Skuptinu Crne Gore (od juna

2005.godine ..) Upitnik EK sa odgovorima (www.upitnik.gov.me ) Bibilioteka MVPiEI i informacije usvojene na Vladi

(http://www.mvpei.gov.me ) Strategije: antikorupcija, dravna uprava, AP za sedam

politikih prioriteta za datum otvaranja pristupnih pregovora, PEP, razvojne smjernice 2020, SEE 2020...

Magistarski radovi i doktorske disertacije biblioteka Ekonomskog fakulteta i FPN u Podgorici

10

10

EVROPSKA UNIJAUJEDINJENI U RAZLIITOSTI

Evropsku uniju ini 28 evropskih zemalja koje dijele iste demokratske vrijednosti i posveene su zajednikom radu za prosperitet i afirmaciju EU na svjetskoj sceni.

One su prenijele posebna ovlaenja zajednikim evropskim institucijama, tako da se demokratske odluke o pitanjima od vanosti za cijelu Uniju, donose na evropskom nivou.

Istovremeno, EU je posveena i Ruvanju razliitosti evropskih kultura i nacionalnog identiteta svake zemlje lanice.

Neke od evropskih zemalja takodje su zakucale na vrata EU, tu je i Crna Gora.

11

11

GE

AM

AZUA

BY

MD

NO

IS

CH

12

12

Ciljevi Evropske unije Podstie uravnoteen i trajan privredni i

drutveni razvoj i visok nivo zaposlenosti, posebno stvaranjem prostora bez unutranjih granica, jaanjem privredne i drutvene kohezije i uspostavljanjem EMU.

Afirmie vlastiti indentitet na meunarodnoj sceni, posebno voenjem zajednike spoljnje i bezbjednosne politike, to obuhvata i postepeno stvaranje zajednike odbrambene politike.

Jaa zatitu prava i interesa dravljana svojih drava lanica uspostavljanjem prava graanstva dravljanstva Unije (od 1993. g.)

Da odri i ojaa Uniju kao prostor slobode, bezbjednosti i pravde, na kome je slobodno kretanje ljudi, roba, usluga i kapitala (etiri slobode), uz zajedniku odgovornost u oblasti kontrole spoljnih granica, politike azila, imigracione politike i suzbijanja ilegalne trgovine i drugih vidova kriminala

Da u cjelosti Ruva pravne tekovine Unije i da ih dalje razvija (Acquis Communitaire)

28

7

25

506million

Member States

Combined population of

EU Member States

Percent of worldspopulation

Percent of global GDP

55Percent of combinedworldwide OfficialDevelopment Assistance

13

13

OPTE KORISTI:

STABILNOST SIGURNOST PROSPERITET ZAJEDNIKE EVROPSKEVRIJEDNOSTI

RAZVOJNE KORISTI:

-JASNIJA RAZVOJNA STRATEGIJA-EVROPSKA AGENDA -BRI PROCES EK.REFORMI-EU TEHNIKA I FINANS.PODRKA-Institutional know-how- Institutional Capacity Building

KORIST ZA GRADJANE:-SLOBODAN PROTOK ROBA, LJUDI USLUGA I KAPITALA-RAST BDP- SNANIJI PRILIV INVESTICIJA-BOLJA REGIONALNA SARADNJA

NAUENE LEKCIJEKOMPARATIVNA ISKUSTVA

14

14

Almost 60 Years of EU Integration

Enlargement has: Inspired reforms and consolidated common principles of

liberty, democracy, respect for human rights, fundamental freedoms, the rule of law, and market economy.

Enhanced the EUs weight in the world and made it a stronger and more attractive international partner.

Enlargement has been a success story for the European Union and Europe as a whole. It has helped to overcome the division of Europe and contributed to peace and stability throughout the continent.

European Council Declaration

Dec. 15, 2006

1957 2007 (2013)

Member States 6 28

Population 174 mil 506 mil

Languages 4 24

15

OPTI JEDINSTVENI BENEFITI INTEGRACIJA:1. STABILITY - stabilnost1. SECURITY - sigurnost2. PROSPERITY - prosperitet3. COMMON DEMOCRATIC

/EUROPEAN/ VALUES zajednike demokratske vrijednosti

Evropska unija

- Jasnija razvojna strategija- Evropska agenda- Bri proces ekonomskih (i demokratskih)

reformi- EU tehnika i finansijska podrka (sada

1% BDP, lanstvo i do 4% BDP)- Institutional know-how- Institutional Capacity Building- etiri ekonomske slobode- Bri rast BDP, snaniji priliv investicija- Bolja regionalna saradnja

Kompatibilnost integracionih ciljeva EU i NATO

NATO

- Ouvanje suvereniteta i teritorijalnog integriteta- Sistem kolektivne bezbjednosti- Stabilna i bezbjedna destinacija za investitore vie FDI- 2% BDP za odbranu- Profesionalizacija i optimizacija snaga bezbjednosti-poveanje agregatne tranje, vie FD rast BDP- Bolja saradnja sa susjedima

INTEGRACIONI CILJEVI/BENEFITI - bezbjednosni, politiki i ekonomski aspekt pristupanja -

Kompatibilnost integracionih procesa politiki kriterij. pristupanja, adm.kapaciteti...

RoL vladavina RoL- vladavina prava

16

16

CountryGDP, current

prices,

mlrd. USD

Structure of GDP

in world GDP

GDP/pc, current

prices, USD2010 2010 2013 2016 2010 2013

Brazil (193 mil st.) 2.090.314 3,3% 3,6% 3,7% 10.816 13.812

China (1.341 mil st.) 5.878.257 9,3% 10,5% 12,4% 4.382 5.917

India (1.216 mil st.) 1.537.966 2,4% 2,7% 3,1% 1.265 1.628

Japan (127 mil st.) 5.458.872 8,7% 7,9% 7,2% 45.659 47.679

Montenegro (0,62 mil) 4.017 0,01% 0,01% 0,01% 4.118 4.567

Russia (140 mil st) 1.465.079 2,3% 3,1% 3,6% 10.437 17.296

Turkey (71 mil st.) 741.853 1,2% 1,2% 1,3% 10.398 12.782

United States (310 mil ) 14.657.800 23,3% 21,6% 20,8% 47.284 51.810

European Union (506 mil 16.282.230 25,9% 24,5% 23,0% 30.388 33.262

TOTAL (7000 mil. st.oct11 62.909.274 100% 100% 100%

-Osnovni faktori razvoja trgovine su masovna proizvodnja, broj stanovnika i njihov dohodak, te savremene komunikacije i transport.

Vano je zapamtiti: 1.000 miliona je milijarda, a na engleskom jeziku se kae billion. 1.000 milijardi je bilion, a na engleskom jeziku se kae trillion. Kod nas se bilion rijetko koristi, ve se broji u mlrd

17

NATO 22 EU; OSCE, WTO, Eastern Partnership, Russia, US, BRICS,Oversees countries and territories

INTEGRACIONI GRAFIK 2014

In N

ATO

(28)

-U

S &

CA,

EU

22 e

xcl.

AT,C

Y, F

I, IE

, MT,

SE

, +AL

,IS,N

O &

TR

18

18

Pojanjenje integracionog grafika Not in NATO Austria, Cyprus Finland, Ireland, Malta, Sweden. In NATO, not in EU Canada, Island, Norway, Turkey, USA, Albania, Croatia

/total 28/ In NATO and in EU /22/: Belgium, Bulgaria, Croatia, Czech Republic,

Denmark, Germany, Estonia, Greece, Spain, France, Italy, Lithuania, Latvia, Luxembourg, Hungary, Nederland, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, Slovak Republic, Great Britain

Council of Europe row on top - Albania, Croatia, Armenia, Azerbaijan, Bosnia, Georgia, Moldova, Montenegro, FYRoM, Russia, Serbia, Ukraine/

EFTA Switzerland, Lichtenstein, Iceland, Norway; EU Custom union: San Marino, Monako, Andorra, Turkey; To mint Euros: San Marino, Monaco, Andorra, Vatican; EU, not in Schengen: Cyprus, Ireland, Bulgaria, Romania, UK; (Ireland and the

UK obtained an opt-out-they do not have to participate in certain policy areas ) ; In Schengen, not in EU: Switzerland, Iceland, Norway and Monaco; In Eurozone: EU 18; Cyprus, Ireland AT, BE, Estonia, Finland, France, DE, Greece, IT, LU, Malta, Nederland, Portugal, Slovak Rep, Slovenia, Spain, Latvia (since january 2014)

19

19

KRITERIJUMI IZ KOPENHAGENA ( jun 1993)1. POLITIKI

Stabilnost institucija koje garantuju demokratiju, vladavinu prava, ljudska prava I postovanje I zastitu manjina

2. EKONOMSKI

Postojanje funkcionalne trzisne privrede kao I kapaciteta za suocavanje sa konkurentskim pritiskom I trzisnim snagama iz Unije

3. PRAVNI

Inkorporacija Acquisa uNIJE: sposobnost da se preuzmu obaveze koje proizilaze iz clanstva ukljucujuci posvecenost ciljevima politicke, ekonomske I monetarne unije.

- Kapacitet Unije da apsorbuje nove drzave clanice takoe treba uzeti u obzir, u najboljem interesu EU i drave kandidata

KRITERIJUM IZ MADRIDA (1995)4. ADMINISTRATIVNI

Uslovi za integraciju zemlje kroz prilagodjavanje njenih administrativnih struktura, tako da se propisi EU transponovani u nacionalno zakonodavstvo implementiraju efikasno kroy odgovarajuce administrativne I pravosudne strukture. Kreiranje uslova uslova za postepenu harmonicnu integraciju.

KRITERIJUMI ZA LANSTVO

20

ACCESSION CRITERIA IN THE PRISM OF THE 8 C PRINCIPLE

20

21

UNAPRIJEENI PREGOVARAKI OKVIR EU U PRISTUPNIM PREGOVORIMA SA ZEMLJAMA REGIONA

21

8"C" PRINCIPLE FOR NEGOTIATION FRAMEWORK

CONDITIONALITY Uslovljenost ispunjavanjemkriterijaCONSOLIDATION Stalna posveenost procesu EI -politici proirenjaCOMMUNICATION Komunikacija unutar zemlje isa EU institucijama i MSCREDIBILITY uvati kredibilitet procesaCRISIS towards

European semester and EC country specific recommendations

Prilagoditi se pristupanju u uslovima krize, rano ukljuivanjeu mehanizan novog ekonomskog

upravljanja

CONCRETE RESULTS Prezentirati konkretne, mjerljiverezultateCOMMON PRIORITIES

(FUNDAMENTALS FIRST)

Zajedniki prioriteti: prvo osnovna prava

Changes in mentality Promjene mentaliteta