10. Inflacioni Dhe Papunesia

8/13/2019 10. Inflacioni Dhe Papunesia

1/42

Sa keni kuptuar ngaligjrata e kaluar


2/42

kaprfaqsojn shpenzimet?

Shpenzimet prfaqsojn trsin esendeve materiale t konsumuara t

shprehura n mjete monetare t paguara sidhe t detyrimeve financiare t krijuara mevullnet t plot, pr arritjen e nj qllimi t

caktuar prodhimi, shrbimi, investimi oseplotsimi t nevojave shoqrore


3/42

ka prfaqsojn hargjimet?

,,Hargjimetprfaqsojntrsin (vllimin) e sendeve

materiale t konsumuara tshprehura n njsi matse - sasiore


4/42

ka prfaqsojn te ardhurat?

a) Tardhuratperfaqesojn do rritje tpasuris, t elementeve ose e burimevet saj t shprehura n njsi monetare,brenda nj periudhe t caktuar kohore,pavarsisht se kjo rritje a sigurohet ngainvestimi, pasuria e patundshme,shrbimet e puns ose nga transferta pakompenzim t fondeve.


5/42

Te ardhurat paraqiten - krijohen

n form :

shprblimi

transferimi fondesh pa kompenzim


6/42

T ardhurat n form shperblimi

jan:

pagat, shprblimi i siprmarrsit,

fitimi, komisionet e ndryshme,interesi i kapitalit, renta, etj.


7/42

T ardhurat n form transferimi

fondesh pa kompenzim jan:

penzione,ndihma pr apunsi,

asistenc sociale, fondet bamirsie etj.


8/42

ka prfaqsojn t ardhurat e

buxhetit shteteror?

,, Ardhurat e buxhetit t shtetit

Jan t ardhurat q arkton buxheti ishtetit nga llojet e ndryshme t tatimeve .


9/42

Cilat jan llojet tatimeve q arkton buxheti

i shtetit pr krijimit e t ardhurave t veta?.

Tatmet indirekte

Tatimet direkte

Nga sektori i kompanive, Nga shitja e pasuris shtetrore,

Nga llojet e ndryshme t taksave lokale dhe

nacionale Shteti siguron t ardhura buxhetore nprmjet

huamarrjes afatgjate dhe afatshkurtr ngaburimet e jashtme apo t mbrendshme


10/42

Nocioni i konsumit nga ana

ekonomike prfaqson..

Konsumi nga ana ekonomikeprfaqson

prdorimin e produkteve dhe shrbimeve

prfundimtare nga n jerzit pr p lo tsim ine nevo jave ttyre, n shkall q ktoprodukte dhe shrbime zhduken ose

humbas invlern e tyre kryesore tprdorimit pr prodhimin e ndonj t miretjetr materiale n t ardhmen.


11/42

ka paraqesin investimet?

Investimet paraqesin largimin nga ekrkesat - knaqsit aktuale dhe t

drejtprdrejta n ndrrimin me shprspr nj t ardhme m t mir

Investimet paraqesin mohimin e pjess

s hargjimeve n t tashmen q tkrijojn shfrytzim m t madh n tardhmen.


12/42

ka paraqet cikli i biznesit?

Lvizjet her drejt rnies dhe her drejtngritjes s treguesve kryesor

ekonomik kundrejt nj prirjeje tprgjithshme n rritjen ekonomikeformojn ciklet e biznesit.


13/42

Cilat jane fazat e ciklit t

biznesit ?

do cikl I biznesit - ekonomik kalon nprkatr faza kryesore:

Pika m e lart e ciklit,

Faza e reesionit (rnies ekonomike)

Pika m e ult e ciklit Faza e ekspansionit (ngritjes ekonomike)


14/42

Faza e reesionit (rnies ekonomike)

ose e krizs apo depresionit

Paraqet rnie t madhe t krkess dhet prodhimit, rritjn e rezervave t

mallrave t pashitura, stopimi ose rniene investimeve dhe rritje t papunsis.


15/42

Pika m e ult e ciklit ose amullia

ekonomike

N kt faz firmat punojn me kapacitetejo t plota dhe niveli i prgjithshm i

papunsis arrin nivelin m t lart.Niveli i prodhimit total t t miravemateriale arrin n minimum. Shum firma

falimentojn dhe dalin nga biznesi


16/42

Faza e ekspansionit (ngritjes ekonomike)gjallrimit e ekonomis

Ekonomia fillon ta marr veten, shpenzimete firmave dhe t komsumatorve fillojn t

rriten. Firmat fillojn t zgjerojn prodhimin,papunsia fillon t ulet, t ardhurat bashkme krkesat e konsumatorve fillojn t

rriten, rritet prodhimi, punznia, konsumietj


17/42

Pika m e lart e ciklit, lulzimin

ose bumi ekonomik

Firmat normalisht prodhojn afr osen kapacitetet e tyre prodhuese dheata q krkojn pun mund t gjejn.Investimet e firmave dhe shpenzimete konsumatorve jan n nivelet etyre m t larta. etj


18/42

Lidhur me ciklet e biznesit dhe shkaqet

e tyre, ekzistojne disa

teori, ndr t cilat i theksojm .

Teoria monetariste

Teoria teknologjike

Teoria psikologjike

Teoria e konsumit


19/42

Si i shpjegon ciklet e biznesit

teoria monetariste

Ko teori ciklet e biznesit i shpjegonme ekspansion apo reduktimin e

sasis s paras dhe t kreditit.


20/42


teoria teknologjike .

Teoria teknologjike, ciklet e biznesit i

shpjegon n baz t inovacioneve dherndsis teknologjike


21/42


teoria psikologjike

Teoria psikologjike, ciklet e biznesiti shpjegon me optimizmin apo

pezimizmin e agjentve ekonomik


22/42


teoria e konsumit

Teoria e konsumit, ciklet e biznesiti shpjegon me prirjen pr kursim, e

cila sjell, si pasoj q kursimet tjet m i mdha se investimet.


23/42

T gjitha teorit e cikleve te biznesit

i grupojm n dy grupe si jan:

Teorit eksternale dhe

Teorit internale


24/42

Cilat jan shkaqet q ndikojn

n teorit eksternale ..

Ndryshimet klimatike, luftrat,revolucionet, zgjedhjet elektorale,

zbulimet e arit, norma e rritjes spopullsis dhe migracionit, n zbulimine tokave dhe t burimeve t reja, n

zhvillimin e shkencs dhe n zbatimine teknologjis, etj


25/42

Cilat jan shkaqet q ndikojn

n teorit internale

Jan veprimet e faktorve t mbrendshmato q shkaktojn cikle biznesi. Pra jan

ato q krkojn mekanizmin e formimit tcikleve t biznesit mbrenda sistemitekonomik. Investimet, konsumin,

mekanizmat makroekonomik


26/42

INFLACIONI

Kreu i XVIII-tHYRJE N EKONOMI

Ahmet Manellari, Sulo Hadri, Dhori Kule, StefanQirici

Fq. 329 - 338


27/42

Kuptueshmria e fjals Inflacion

Fjala Inflacion rrjedh prej fjals latine

INFLATIOq do thot i fryr (i enjtur)q ka kuptimin e rritjes s lart tmimeve dhe t sasis s parave.


28/42

Kuptimi dhe definicioni i inflacionit

Inflacioni sht nj rregullim i proceseveekonomike dhe financiare n mes ofertsdhe t krkess s mallrave dhe shrbimeve,e cila shprehet n ngritjen e mimeve dhezhvlersimin e paras. Inflacioni nuk shtvetm fenomen monetar, por edhe fenomen

ekonomik, i cili ndikon n tr procesin eekonomis, n prodhim, shprndarje, mim,konsum, akumulim, bilancin e pagesave etj


29/42

Konceptet tjera lidhur me inflacionin

eflacioni(inflacioni negativ)- pasqyronproesin e rnies s mimeve mesatare nnniveline periudhs paraardhseesinflacionipasqyron proesin e rnies

s mimeve mesatare por duke mbetur mbiniveline periudhes paraardhese


30/42

Llojet e inflacionit

Inflacioni modern (ndodh kur niveli imimeve ngritet gradualisht dhe rritja sht

njshifrtore) Inflacioni galopantdhe (ndodh kur niveli i

mimeve ngritet me normen dy apo treshifror)

Hiperinflacioni. (ndrushe quhet virusvdekjeprues pr ekonomin rritja e mimeve shtenorme)


31/42

Kostot e inflacionit

Inflacioni i parashikueshem dhe

Inflacioni i paparashikueshem.


32/42

PAPUNSIA

KREU XIX t libritHYRJE N EKONOMIAhmet ManellariSulo Hadri

Dhori KuleStefan Qirici

Faqe libri prej 339 352


33/42

Papunsia, matja dhe kostot e saj

Kostot ekonomike t papunsis

Kostot sociale t papunsis


34/42

Kostot ekonomike t

papunsis

Hendeku i prodhimit (treguesi i GDP aktuale shtm i vogl se treguesi i treguesi i GDP potenciale)

Ligji i Okunit (do 2% t rnies s GDP reale nkrahasim me GDP potenciale, norma e papunsisi rritetpr 1%)

Zvoglimi i t ardhurave personale (uletstandardi i jetess)

T papunt jan nj barr e rndfinanciare pr qeverin


35/42

Kostot sociale t papunsis

Papunsia shkakton zhvlersimin e kapitalithuman (shkalla e arsimimit dhe aftsimit profesional

humb vleren e tyre sepse nuk vehet n prdorim) Rritja e papunsis mund t mund t ndikoj

n rritjen e kriminilitetit n shkall vendi

Kostot sociale t papunsis marrin edheformn e uljes s dinjitetit personal dhe tkeqsimit t shndetit t t papunve.


36/42

Klasifikimi i papunsis

I zn n pun(i punsua)

T papun Forc puntore

T papun t dshpruarose t

dekurajuar Jasht forcs puntore.


37/42

Interpretimi ekonomik ipapunsis dhe llojet e saj

Papunsia e frkimit (friksionale)

Papunsia strukturore

Papunsia ciklike

Papunsia sezonale


38/42

Papunsia e frkimit

(friksionale)

sht pjesa e papunsis, q shkaktohet ngakoha e domosdoshme e kalimit t nj personi

nga vendi i mparshm i puns s humbur nnj vend t ri pune (me ndryshim tprofesionit, t kompanis, t banimit etj). Kjolloj papunsie, n nj mas t caktuar,ekziston vazhdimisht, duke prfshir edhefazat e lulzimit.


39/42

Papunsia strukturore

sht papunsi afatgjat dhe paraqet mosprputhjemidis oferts dhe krkess pr pun. Pr nj lloj punerritet krkesa ndrkoh q pr nj pun tjeter biekrkesa. Nj dukuri e till paraqitet me vjetersimin eaftsive pr pun. Kjo ka si rezultat:

Imobilitetin profesional (mungesa pr t braktrisur

profesionin e vjeter)dheImobilitetin gjeografik (largimi nga njrajon pr arsyesociale).


40/42

Papunsia ciklike

Quhet papunsia q krijohet nperiudhat e rnies ose t krizs

ekonomike dhe n shumicn e rasteveeliminohet ose paksohet n fazat egjallrimit dhe t lulzimit ekonomik.


41/42

Papunsia sezonale

sht papunsia afatshkurtr q krijohetnga llojet e veprimtaris me karakter

sezonal brenda t njejtit vit ose ngallojet e veprimtaris, produktet e tcilave kan krkes sezonale.


42/42

Shkaqet epapunsis

Papunsia e vullnetshme

Papunsia e detyruar

Documents

10. Inflacioni Dhe Papunesia