3'S. A. D. D.

PRINCIPATUSVERUS ac LEGITTIMUS,

KO C EST,

De Praßäus, quibus iftoc imperium certiusßrmiufque innititur,

Ex TITI LI VII PATAVINILIB. IL C AP. IX.

QJI E MEx fuffragio amplijjimi Senatus Philo[ophici, in

Academia patria Gufiaviana,

d.emundo'figrelio,Hiftor. Profeflfor. celcberrimo, Fautoremeo

fingulari fide ac obfervantia colendo.Ad parandos, qm in Philofophia conferri folent, honores t

bonorum examini juäicioque fubjicit,ERICUS SIMONIUS O-GOTHUS

Ad diem 13. Febr. Anno. ChriftianoM. DC. LI I.

UPSALI«,

ImpreflusåJ. PAULI & P. JOHANNISAcademi»Typographis.

Benigno Qandidoque LeBoriemundvs fi g r e l i v s

Salutem, reverentiam& öfficia defert.

NVlla respulchriorefi, & ad Divinitatis naturam propior, quam puts,,clemens , & ut uno titulo cateros omnes compleäar 3 bonits Princeps..Illum in fua origine quafivit mundus, exiffimo,ut futurafocietatipro-

Jpiceret, oftenderetque optime conyenire 3 fi quemadmodum in cateris fiinili-tudinem aliquam calefiu decoris homo refert, ita ea ratione in fua focietatevelletgubernari, qua uni Conditori parent uniyerft. Quin eins rei vefiigianatura conditio detexit, cumfolemproduceret, quem decore procedentemomnes aflrorum exercitus, contraäd luce , quafi Regem honorant, & cumdifcesfitjam non nifi lento modefioque aufii lumen explicant>tanquam vicariofplendore monentes, non abeffie peregre, aut deficere, quod mox rediturumple-nis radiis aternum officium implebit.. Nec illos natura aClus ita aßimamus, utnon maius effieputemus , quod omniumgentium confenfus, hoc efi, ratio fupra.cetera mundi opera s quantumyis magna& illuftria fefe attollens, commo-disfimum eße declaray.it, yidelicet, ut unus effiet, quiclayum in hac nayi, qua-hominum focietas vehitur, torqueret ■, Nifi cum aliterfieri debere, aut neces-fitas, aut lex, aut confuetudo, velfingularis, temporum> locorum,rewmqtieconditio fuadet. Sed cum eius rei accuratior confideratio, tum quibus modis.ad illam Maiefiatem reäisfime itur, ultra privata cura modum longe exur-gat, Et temere aliquid iudicare, crimen ', nefcire verb quid alii plenqueiudi-cent, ignaviafit-, bene Te, quisquis es, opinari convenitje hoc clifcurfu, quemTua cenfiira fubiicit, Egregius hic & Eruditisfimus Iuvenis Dn. ERICUSSIMONI U S > Philof. Candidatus, & mihi, cum veteris necesfiitudinis.merito, tum explorata indufiria nomine inprimis dileäus. Ita enitn providefuam in augufio hoc argumenta fententiam circumfcribit, ut aliena opinionisrelator, quam Ajjertor fua eße maßt, optimeque facrum illud dr venerabilepurpura decns cauta lihertate 3 & follicito, ut decet, timore, examinare didi-cifie videatur-, Cum nihilfitpericulofius, turpiusque, quam eiusfibi rei arbi-triumftrenue arrogare, quam univerfa mortalium indufiria nondumfatis-exquifivit. Praterea nihil refiat, nifi utmecum ipfi defiinatos honores ex ani-wogratuleris, &felicitervaleas, Vpfalia in. Non. Februar. m.dg.lii.

AD

AD VERBÅ TITI EIVIIP A T A y I JSL IL. ir. Cap. ix.

Regnum res inter Deos hominelquepulcherrima-

Dm ex optimis quibusqueScriptonbus fatis con-ftec, quam fitilluftre, Ve¬ras publicarum rerum ima-gines formalque nofcere, (a) lo. Bescl: inneque viro vere civili atque differt.deNotit,J^eipub. intelleclum ufumque ^aPu^- c.i.adprofejjo, ullum potius fapien- 'Iac'

tia inflitutum aut argumentum,propo?ii, quam inte- ^ pfecart inriorem Jfeip. fuce notitiam,ßve inprincipatu,ßve in Artfi.pol 3 14procerum autpopuli regimine vivatur : (a) quam />.45-6.quidem ob rem j unam pras ceteris, illuftrem (c)id.Tac. 4.eam nobiliffimamque, (b) quem principatum -Ann. 34,4.adpello, defcribendum potifllmum exiftimavi, W Gruter. inex occaflone quam non incommodé mihi fug- PrAfut* L*v.gefiit eloquentice fideiqueprceclarus, (c) ac hißorw _

latimprimeps, (d) cujus prxfcnpli nomen,Titus Livius. Quanquam non ignorem grandequiddam ad tanti argumenti aignitatem am-pKtudinemque, qua: equidem Jwnma eft & Gr„itasgravimma requiri: Nihilominus, (neque enim mmu 'multa ambitiofe praefari lubet) quae geniumingeniumque rei, vel ejufce aliqualem expla-xiationem, fpe&are videbuntur, brevi quaaammentione ( quantum tamen ipfa admittitin-genii inmejudiciive, tenuitas) perftringam.'

a ii. ej

11. Et ficut cseptum å me de praeftantia acPrincipatus. dignitate dici; ita fateor iftanc rempublicamRefp.vetuflis- 110C dignioremmihi vifam, quod fl örtum fpe-

; (ftes^prima de vetuftiflima cenfeaturj^e^quem-cii iöo ed a^mo^umJhud graviflimis quoqueverbisIlleRam. ' ' obfignat: Princrpio rerum gentium nationumqueLamb. Dan. in imperiumpenes Pgges erat, (f) certum eft anteAphor. pol. p.* cognitum Optimatum Populique ftatum, (fi174- Paufani&,Mercatori3& Sigonio de Rep. Athe-f. luftin.i,i>i. nienfi, credatur,) fubunius vixifle imperio,oben. Gifan.in tam barfiaras gentes, quam univerfas graco-comm. Arm. %. - . . D ö

, r ? rumcivitates. q.ii. pol.p.^9D r o.Auguft. deC.D. 111. Tametfi omnia imperia, ubi omnibus1.^,6. & Lud. imperat unus , principatus five regna dici pof-Viv. ibid. in fint ; (b) tarnen Principis Monarchxque no-comm. mine donari vix poflunt, qui ceu Laced.vmo-Leonbar.coq. ad njorum Reges, qui legibus patriis plane erantcic^ll^c'i™' addi<fti,iupremampoteftatemnonhabuerunt.& 'i.ojf.'i i få Neque vero illis verits Principatus adfig-Salitifi. catil. nari poteft vel debet, quibus Magiftratus cumpoßpr. fummo imperio extra ordinera, faltem adBerneg. in Not. extingvendos vulgi furöres, eft conceffus, utiadl.i.i.i.luß. ex mfymneUs apud gracas civitates, (£) M.Melch. lim. de f/alkrio, (l) Quinto Cincinnate & Aul. PoßmmioRep. .^iuj . 4. apU(£ ]tymanos(my inexpedito eft videre, oui^Berneg- Quafl. diäaturam adfumebant, vel cum infolentesjy. adTacit.ex pOpuli motus & feditiones reprimerentur,straboneL.9.& vel cum in magnis periculis infeftis armis ani-Tucyd.1. i. mifqueg. Arnif. ex i-focr. panath.l.z. pol. 9p. ryy. Tun. dcRep.p. ra. h. Roßn.l.y.I.antiq. Rom.p.IoS j.c. i. Arift.^.pol.i 2.202. & Heinfius in parapb ibid.k. Patrie.l. 1.Tat 1.3. deprinc. un.p. jo. 1. Iir.2^30. m. Patr. at.L.

mifque in hoftem irent: fed poteftas hxc, ti. Ariß. f.ptf,quam minimum diurnavit, quod de vero prin- 1 °-88-cipatu adfirmate dico,quum certis tempori- Qlapmar.mar-bus., certis rebus agendis circumfcripta cdct.n. c^' rerumhz>I V. Atque ut id paiam fit, quam hk de- Udoiev. 'in an-

fcribimus potcftatem,, coniulto pr^termillis mt_ ^ /jv> /aliis atque aliis adpellationibus, quibus Magi- p, s.o.ftratus Monarchicus apud auäores fölet in- o. Akxand. d>figniri; o. dicimus verum redumque efie Prin- dikx.gsn. dié.

Suetcn. in cäa.cipatum, idefi,Vnius imperium moribus aut legibusdelatum , fufceptum eeßumque parentium bono. p. , .

\ j J J- / 7. 1 1 ■ 1 • FAtque boc mter divina bumanaque bona,maximum c. 2*

augufiifjimum, fummoqueßudio adpetendum eß im- pr/nc-:7^11liS* perium-, q. åc vero ipfa quoque natura idim- defcribtur.perium fuadere videtur ; r. Sic unusfoldieipra- Cafaub. in com.eß, luna eß unanoBisoculus. f. In animantibus p-m.i$4.vero vivumeft fimulacrum öc imago unius p-Lipfpal. 1 5.imperii, videlicet unum fequi grues ducem 4•id.ibid.inmt.unum apiculas, unum cervos. t. certe par cgL!utarcb.etiam zPcpunum ut imperti corpus, unius animo rega- fß"'n'(J '

- tur; u. quum paci ferme nihil fit accomodatius cli sec * c«-nec ejus magis interfit, quam omnem poteßatem rion.in Maeen.

♦ ad unum conferri; x. nimirum itaeft ut Poe ta o rat. ad Au-

y. ait: giß. pro ma-— - - omnisque potefias narch.impatiens confortis ,neque vero ulla ßdes re- Lamb.Dan.in.

gnifociis eß, quum ea fit conditio imperandi A?hor> ?oLA 1 nf

Berneg. qu. pp.in Tacit. Richter.axiom.pol, py.p.149. STob. Sern.146. exHomer.iliad. 2.r. Bodin.deRep,6.f.p' 1117. s. Iun. qu. pol.q.p.n. deRep. t.id.d.p.iz.11. Tacit. I.Ann. 12.4. x. Id.l.i.Hiß.i,z. conf.Sueton.in Calig.22.y. Lucan.Vharf. 1.v.92. add.Curt.4.11.iz, Freinfh.in com.ibidi Arrian. ad eundemlocum.Diod. Si c. I.17. Paul. Ivanicz.inßitpol. l,i. i.z. Lucan- citloc.

a. Facit. i. ut non aliterconftet ratio > quamß unireddatur. a.Ann.6,7. Et forte unius imperio res melius geritur,.mil- Prob, promptiusque parent, quam plurium, quo-vit.Dion.6>4- rummutuum amorem & benivolentiam, inSt$x ^ fuipiciones,odia, ftmulates 8c fadiones nonFlurium. regi- raro mutar* intelledum eft. adeo incertum eo-men difcordiis rum regimen & difcordiis obnoxium-, b. nec ali-obnoxium. ter fe res habere videtur, quam fi in una navib. Tucyd. 1.6. plures adfint gubernatores, qui libidine gu-Similitudine bernandi regendique fimul clavem, plurimasdeclaratur. navigandi prxtereunt occaftones.c.Vern.mftpoL y prxterea ex fpfa defcriptione adparetdm-^1. i. 7. p. perjj hujus quodxcl lexgentium velmos invexit c.Principatus p^xtcr alia quibus principatus innititur,fundamenta fundamenta, principem obtinere locum Ele-Eledio & fuc- Uionem 8c fuccejßonem qux duo tanquam obi-cesfio. pem dominandi libidini, quå fere Mortalesd. salluft. iu- trahuntur, fapientiores oppofuere. Etenimgurth.c. 6. Naturamortalium avida imperii eft. d. quod bre-e. Taut, ij . vj qUa<£ammentione, ceterum gravi judiciof sc Ammir. eonfirmat eruditorumfui feculi princeps acdijf. pol. i 17. ornamentum Tacitus, e. videlicet quod vetus acdifc. 4 ,p. ftp pridem mortalibuspotenticeßt cupido y quam bellajQg non raro 8c parricidia fequuntur, quod fuog. Liv. 1. i.e. exemploprobat Carolus TertiusNeapolis Rex47- qui cupidine regnand!, affinem fuum IohannemFlorns, i. 17. iuteremit./lideminTarquinio.cuinomenfu-Sevecot. m ou- 1 -e n n i- r »

ferv ad eundem Pefbo, mamreftum eft,C]uralieno langvme ha-locum. bere quamfperare regnummaluit.g^ pari icelereftdh- iuftin. ?j4, eft fangvine fratrisAntiochi filii,DemetriusSoter

regnum quaffivit,. h. ac cum eo Caftander^qui

quiomnem Alexandri familiam, ftirpemque i. id.ip,i^,&regia: domus, ad internecionem dedit. i. fe44-ltem l-16-"VI. Sed nunc ad rem cominus j ac primum }' */'

quidem fucceflioncm adpello, qua gentile re- 'Jpn' ^lt'gnum eft Principi é principe nato, Ele&ionem upfzJpol^.verodumper ftiffragia liberi voti, fpreto na- Eleäio antiqutertaliumjureillud confertur. p. Sed quamnam 1. VernuKharum ut nobiliorem prxferri bono jure di- ät. loc.cam, arduum fane eftjudicare.fateor quidem Vendel, pol.l.i,ele&ionemeffe antiquiorem; /. equidemprimi l)f'rln°°'T exmortalesubi cequalitate confuiiones fuboriri cft)J0J - L'm

,, 1 i • i i r ry i aapopul. Anti-lntellexerunt, velmaxime ob aerectum legis ocf r8c qui res regeretpublicas.,& adlige cernerent n säp.Ammir.a potentioribus tenuiores, non leviter oppri- de Regn. mftiKmi,Regem feu Principem eligunt,cujus impe- lib. $,p. 1025.rio voluntarii colla fubmittunt. w. zs£gid. Pom. 1.VII. Sed uter modus« Reip. magis condu- i>deReg.prin-

cat, illud eft de quo fatis diu eft diiceptatum. €,P'\Succeiftonem quidem non pauci potiorem ^°din. 6. efaciunt^quam & ego ( et ii nihil hic ex me di- clv

eam,quumin tamperplexareimprobum eftet / ^ n,p.\6glquidquam certs, etiam cum prajudicio mul- Argumeta pratorumdecernere ) faltem ad ingenii exer- fuccesfione.citium ampledor tueborqueiac certum quidem o. taät. Biß.eflminore difirimine fumiJPrincipcm quam quceri: o.tum enim nullus optimatum ambitus , nulla belli P* Vern- äßit,materia, p. Unde facile eft intelie<ftu yfi fticcef- P° 'J'1'Tlt'for non inincerto efl,pravas aliorumfpes cohiberi. q. ^adt Ann1alioqui rara efteleUio quce fineprivato cujmque ^,c.p6.^adfeclu reffeBuque fiat. 1*. Nam multi occulta r. vern. ät. tfpe, prout quifque amicus velcliens, hunc p.40.^eiillumambitioiis rumoribus deftinant. f. s. Taät.Hift.L

A l Eft

Eft 8c ubi largitionibus donifque fuffragiaPrincipes inelecftione emercantur, quod in

w.66j.&667. . . . j r ...f- ,manum viginti duo bus miliibus marcharumw Curt. I. 4, argentearum adquiflvit, ac pro fucceffione fl-10.17. ' militer filii Venceflai fingulis Ele&orum ad

cencummillia floren, eft pollicitus. t. Et fer-x. Freinfb. in me nihil eft omnium, quod efhcacius movet,comm. ibid. etenim nihil nefas eß civaritice, u. quandoqui-dem aurumprceßingit oculos. x. neque vero mi-

rum, quoniam omnia avaro cum pretio ho-nefta videntur, quod graphice quoque Poeta

y. Propert. y> innuit:Auto pulfafides, auro venaliajura,z. Hordt, i 2, Aurum lexf3quitur, moxßne legepudor.Sat' 5* v- 95' Nam : Virtus,fama,decusydivina humanaqnepulcrisfn p irupk U m* Divitiisparent: qnas qui conßcruxerit, ille

Fluäuat ref Clarus erit,fortis,jußus,fapiens etiam &ßex,publ. ubi nullus quidquidvolet, hoc veluti virtuteparatum.adefi qui impe- IIX. Adhxc vacante regno flu&uare vide¬or. tur 8c agitari refpub. ad modum navis in me-

dio mari a gubernatore reli<ftx, 0. Tum fpeimpunitatis, omnium fcclerum inquinamen-a. Perneg. yy. ^ regnum obnoxium, tum nulla legumQu&ft. tn Facit. . £ .. .n,r ,

min. Ae Xep. maJeftas> nullus juftma: vigor vifque. b. Prx-/. 6. y. p. m. terea Princeps intelledo fobolemfuam plane11 24. regn* e^e exortem, & in priftinam conditio-

nem devolutum iri, intentiori provifu 8c vigt-ta Vem. et 1. lantia, qux alioqui faluti debebatur publica?,Bodin. Und. ftudet regni Eledorum favores , vel lux ftir-pi, vel cognatorum proximo,conciliare,ut &

ipfc

ipfe fit fecurior. Narn non claffes non legionesperindefirma munimenta quam numerus Uberorum c.led & fucceflionem ob eamrem seftimamus a- o Tacit. Hiß,mamus, utpote qua: ex Regibus Heroibuf- 4> 2-que Principes educat, quos regende reipub. In fuccesfione

* aptiores ipfa ratio credere jubet. quandoqui- edueunturdem gijtbs ßiXriXs uvui rüg g>c ßtXmovuv : verifi- prineipes exmile eft meliores eile ex melioribus, d. atque Heroibus.hac efivis natura, ut quopraßantior caufja, hoc fit d-' -Ar -pol'nobiüoreffeüus, e. Hinc generofa pedora,ali- 66- & Theo~quid excelli prse fe ferre putantur, qui pater- ^narum virtutum,quarum haredesfunt de ve- ' 2'ra fimulacra, gloriam, velut cumipfo fangvi- e SCt jimmtr,ne hauferunt. Nimirum fi ad frudu s plures l 5. de Regn.meliorefque edendos, multum intereft,ex inßit. p. 1023.quali arbore fit furculus, fi injuvencis, in e- f* Horn. I. 4,quis patrum virtus eft, nec imbellem feroces carm- 0cJ- fi s-proorenerant aquila columbam: f. quanto plus Euhard- luo;n'- • *l • n 1 *• 171 PdYdfih t*dmtererit, quibus quisfit parentibus ortus , de n 1iis potifiimum, quos provexit ardens ad xthe- xaeit''ra \ 1 « . ProbaturViie-IX. Huc accedit quod caputeft, multis cesfio ab ex-

gentibus per hanc viam, integra fua ftetifTe emplis re-regna, atque in multas feliciter confenuifte rurnp.setates, ut expreffis id verbis oftendit Bodinus, k* p^n- Hiß.nimirum /Egyptiis, h. PartisyAffricanis, Tureis, nat'L- 7•£•Indis, Francis, Hifpanis, jEttopibus, Armeniis,Perujinis, Corinthiis, Thebanis, Epirothis, Arabi- fiep° ™'pm *bus y Mofcovitis, Lacedcemoniis, HetrusfcisVfiSi- U23.ifque. Unde concludere licebit quod tamdiu ac tarn multis placuit, optimum ufu acratione efle credibile. Etfi non ignorem

haud

Argumenta haudminore argumentorum gravitate, quampro fuccesiio- quse iam iam lunt addu&a, ex adyerfo ad pro-Fxe maxime bandam ele&ionis dignitatem peti,^ fateor ta-funt fpeciota. men 4fba qu^s pro ele&ionemilitant, plus porn-k. Aimfi. pol. p.r ^rfpeciei^ab hac vero parte plus habere uti-$.pag.i68. 2itatis> §ed ^cidquo major reilux accedat,Scbonb.i.pol. i. r 1 . J . , a

mllß dico äiverjarum gentium genium ingeniumque Jpe~Lieb. exc. 6. Uandum, & pro ratione circumßantiarum accomo-Ou.*. coll.polit. dandam reip*formam,L quxque operoiius de ex-1. Bemeg. Qu. cellentia horum modorum diiputari folent,32. m Tat. renipub. potiffimum non dummoribus legi-... bufque formatam concernunt; alioqui arbi-Bonicivis e

troj. bonieflecivis prxfentem ftatum utcun-praeientem , r r r

ilatum non <lüc aeteriorem, iervare, quum ime majorerautare. malomutari nequeat quam fententiam iniigni-in. Aläbiad.ap. ter quidam connrmat: m. roov adbpairäv curtyaAs-Tucyd. I. 6• tütoi? cuciiv,ct dv reis txrctßi&iv rtb&ri Kcti voy.cis rtvp. in. 426. ygjf yjhfica v\mc&, hafyopcas vroÄiT&tocri y quod Au¬ll. ap. Macroh. gUftus quoque de Catone n. fatis venufte ex-Saturn. I . 2. prjmj^ neque id fine ratione, cum notijjimum^4,p. m. 71. qUOfauemaiummaxime eß tolerabile. o*o. Liv. /.2", Porro quum fatis adpareat, quantumcap.3. hrmamenti roborifque ipfa contineac fuccef-p. lo. Caf. iio, eos fatis mirari non fuflineo, qui nonmi-

. fplur.civ.hb. nus inepte & ignoranter quam perperam du-3, c. 11. p. bitant, an etiam per hunc modum feminx ad

18 & *mPer*um adlcendant » quum tot exempla majo-A 1 « rumy totkifioricequadivinaqua humanayfeminarumexemplis pro- frccejjionem ceu jußam & legiftimam, conßanterbatur ad femi- adpröbarint:p. nimirum Deoypopuloy legeymoribustnas tranflata jpeciali regnorum conditioneficßagjtantey q. atquefiiiile impe- 0 huncria. q. Bemeg. 16f. QmßgmTaciu

hunc morem experimento conftat receptum r- Tacit Annatapud Britannos, r. Gallos. ^ Hifpanos > Neapoli-

v tanos}Scotos,Anglos:: s. & apud plerafque fermegentes in Chriftiano orbe. t. neque vero ad s* Arn^-1'P0^rem rationes deefle videbuntur, quum non ra- 9' 1jro inveniantur, quxadexemplum^/7/v«# a- t. Lipf. innötjpud Tacitum, u. virilibus curis feminarum vitia- adc.%.1. z.poLexuerant: etenim virtus nulli eßpraclufa ,, omnes u. L6.Ann.zf*admittit., nec fenfum nec fexum eligit. x. Hinc 2-deficiente mafcula fobole Athenarum re- J* s*nec'd*pnum ad Creufam., Thebanuni ad Antigonem *nel' }'1^'äevolutum eft. v. quavero feUcitate conjim- pef;0 c i- 1 ■ 1n ■ - / • n 0Tat' in IMtoLcta iuerintmuliebna lita imperia, iatis eltma- Reginx.nifeftum, fi praeter vetuftiora exempla, in u-nam Elisabetbam Anglix Reginam intuearis., y. Grotius decujus virtutibus , z. aufpiciifque, ad fummam lm* P.& B* 1.Felicitatem.j non furrexit ejus regnum, verum 2»fc*7'*8.inmultos annos florentillimum ftetit. fed&me quid longius abeamus, credo in omnium o- Autor Her®~culis animifque prxfens eft, purijfimum ißudvel0 ^ mtcelefie verius Septemtrionis Sydus? Ermcps JSfoßra,etiam hac & qux ante eam fuerelonge fupe- a. Plutarch. inrior, cujus fapientiflimis non dicam, & fplen- Evag.p.m.74^.didiftimis confiliis, fed admiranda plane virtu- 4°- & p. 746.te & prudentia, totius Aquilonis bono, acce- 4®*ptum imperiumgloriolifiime, non fervavit, ...led quod excelßus, ad vota omnium vel fupravota proferebat. Titi'p 61TXI. Nunc vero juvabit orfticia paullum vir- Virtutes Sc "tutefque Principis attingere, quum earum'officia Principprxfidio,admodum Evagom^.munitum orna- pis expen-tumque putem: b. neque vero reöepruden- auatuf.

B terqu^

c. Antje Guev. terque eumimperaturum quifquam bonus ju-Horol. princ.l. dicabit, qui non melior fit iis, quibus impera-i.^f.p.i^o. tor eft datus. c. Ac primo quidemut impe-d. Cic. l. f.de r|um inftituatur parentium bono, neceßum

is^ad ficuti gubernatori curfus iecundus, Medi-lJttic.ep.i'i.if. co ^us > Impetatori viåoria: ita Prineipi bea-Plut.l. de Ho- ta civium vita propofita fit. d. nam fupremamer.p.m.6z,fo.* legum regula, Rex, populi,paxque falusque tui.e.CasfiodorusL atque tum probe iftud meminerit:i. yariar. 6. "ffu civempatremquegeras, tu confule cunBise. Arnif. i .pol. JSlon tibi, nec tua te moveant yfedpublica vota. f..ei r^Gittard ^ Pr0^n^e non filternßbi traditam, fed tut'e-Levat 76 ^ ° lam>& quam quidem ob rem utilitatps publicasf. Claud. cum Tibero h. & Epaminonda i. tueri fludebi t,effatu.de Of.con- quando feiat ad fe pertinere, omnium fomnosfuaful.Honor.v. vigilantia defendere} omnium otiumfuo Labore, o-%9f.Leon.coq. mnium deliciasfua induflria, omnium vacationemcomm. in l.4. ß\m occupatione. k. cui fententix egregisc fußfra-Augufi.c.%. de gatur Soerates r videlicet Regem crearbGrot delur B non ut ^P^um CLiret > ^d ut populus bene&p.l.i=c.io. ' feliciterque agat. /. caufamque expon it Pli-44. mus, m. quod Principis fit quidquid efl omniumg. Senec. t. de tantumque ipfe, quantum omnes habeat.clem.c.18. XII- Atque ut lsetioribus aufpieiis resh. Sueton.in omnis geratur, pietatem in principe potifii-^Plutar-h ad mum commendaßius, 11. qua fine, nihil rite'. ■ ff. nihilfanBe, in republicageri potefi. p. heec una cu~m.4% 5.10. ßodiak. Sen. cmf. Polyb.16 1. Xenoph. diä.& faä.socrat.l. 5. conf.Plut.cit.loc.p.m.482*4©. m. inpaneg.c.zy.^.Senec.y.Ben.^. n. Auguß. de C.D.f.24...6.&.Coqu.in comm.ibid.Machiav.l. de princip. 1 S.p.m. 11Grot. delur.B.érP.l.z.p.l 1. & zi.Lipf. 4.pol.z. Ariß.f.pol.n.t^i.p. Patr. deReip. inßit.Tit. 1, p.6z8. med. Plin.paneg. c. 1. Ck. de Arufp. refp.c.y.n'ff. & 60.

fiodiaz q. h.xc fulcrum & crepidocui firmiter infi- Pietas Crepi-ßat regni fimulacrum: r. hxc verus imperii do & fulcrumornatus, s. ut tam publice quam privatim fan- eftregni.

fe gerat. Et fane juftum eft, optimum ab Laäantjnßir^optimo coli, & quod imperat ab imperante. t.

. Nihil enim rerum omnium tampotenseft, deregn.Lambquin divince fubjeclum fit potenticc. u. Ac quem- Dan. aphor.poladmodumprincipis efi virtutefubditisprcelucerepc. ex PlatJ^ll..p,quandoquidem deforme eft, quos dignitate 777.prcefies, ab iis virtutefiuperari: y. Ita in hac prx- s- Anton, defertim, qua: ceu genetrix omnium eft fulgen- Guev• exS°zom.tisflima. z. nam quum divinitus fit cönftitutus Pryat- triPa^.princeps, a. ac in tantum fplendorisa Deo -princip"dignitacisquepofitus,meritimmo colet & ve- t> sto'b.fermnerabitur magnitudinis fuae au&orem, & hic 46.cultus neque parum expedit; nam pium virum u. Anton, denon malus Genius, nonfatum ipfium devincit, Deus Guev. horol.mim eum Hberat eripitque £X omnimaloz b. 3c in- pttnc.i.zo.pr,veninty omnia profpera evenijje fequentibusDeos,ad- x* l^' W?verfaJpernentibus:c.cujus rei documentü ex lpfis P-ll°'&PlrRomanis oftendit velpotius gloriatur Cicero, 2

nempe pietate & rcligione multasgentes nationefi- stob.fermon,'quefuperqjje. d. Adhxc prarter alia, obedientio- ifz.p.gzj.res Principibus reddit lubditos, quiDeos vin-dicaturos putant, fi quid in pium prineipem *• Loccendnpeccaverint. e. ac utverbo comple&ar, facit imper.period. 1,Principes in rebus trepidis fufeipiendis, non 8-/'-21-trepidos fed audentes, in gerendis promptes m' Pane&*3c indefeffos, in conficiendis fortunatos. ' *XIII. Tametfi omnes omnino virtutes b.Laäant. cit.H

prineipem honeftent, earum tarnen aliaema- c. Liv. I $, $uB 2 jores Gruter.in comm%

d. out,de Harufp, vefp, c, 9, n. ff.&feq, e, Ariß+ $, Pol,

luftitia inter jores & magis funt neeeflaria^quze ceu magnamajores eft luminaria, fplendorem in regno fulgoremquevirtutes. adiiciunc, has jußitiam & clementiam adpella-ii^o musj é quibus lila tancum habet firmitudinisCoqti in cormn ut nec quidem, quifcelere ac maleficio pafcuntur,.L. 4. Augufi.de pojpnt Jine ulla particula juflitice vivere f. NamC. D. 4, i. ed remota, quid regnafunt ? quidprincipatus ? quidSine hac re- civitates \nißmagna latrocinia, g, auAacia, & im-gna mera la- pietatis afyla, fcelerum officium C3 conclamatce ne-trocinia. quitire latibula 3 ubi licentia immijjis habenis celßo-

BSTco6 resPu^or^s & vwecwidi(e Calles fupergrejja impunequeus in comm. dominatur ££ furitut citius e mundo folemfußu-mdid. , quam é republica.metum jußitice. H.h. lac. Cruei- XIV*. Iftanc igitur fervabit, fed fanclefedus.l. i„ Ip.pi religiofe5 H-Hoc eft', ut ad mores Evagorce, i.*». 2,34- neminem bedät,, injuriave afficiat, quin imoBerneg. 170. benemeritos gratia, ceteros pxnis & ignomi—JTC'm^mdid n^a CQmP^e<^atur* Nam jufjitia unaM folai Blut in E- meritörumarbitra > ultrix fcelerum, nec non reÜevag, p. m. 747-. fa$orum priemiatrix. L Hase principatum fir-20. > Hxc immortalem nominis gloriamparat,ki Ammir. de quod in Arißide, m. Phocionc3 n. Pertinace o.infiit. regn.1.2. non obicurumeft videre ^ quo magis mirarLP• 922« fas eft, illos qui exiftimant in fummafortuna,Pank. I. 3.de ^ cequius.quodvalidius, p. ac magnitudinem for-^i\p 6iStunc2fu<2peccandilicentia metiuntur x quidquid Ii—Steph. Guazz. &eat,pro licito zrindicantes : q. quo nomine nondtciyil.converfi mtionis aliquod ftcut Calißbenes, fed malevo-dijf.4. p. 226, lentisI. Cruc. ibid.p: 23/. M. Prob.v.y i. 2. Plut. in Arifi.p-tn. 264, jo. Vall.Max.f.3.p. m. 26y. n. CMep.vii.tq.i, 1. & Vall. Max.%.8.p. w.174.-ov Bcecl. not. ad in Arifi. ex Herodian: 1.2. p. Tacit. Ann. 1 1 >6*q.. Ytü. Paterc./.2,1,00,3*-

lentia-documentum dedifie viaetur Alexan¬dra Anaxarchus, qui cum effufioribus lacrymiscsedem luxiflet Ciiti, agritudinem ejus ma-roremque ad hunc ferme modum laxavit:nefcis inquit 3 quidquid faclum eß3 a Dominanteidjus &fas effe r. cui iftud ümule5 quod Cam-byfis confiliarii, exfecrandis plane blandimentis adfirmabant PerfarumRegi, omne quodcollibuiflet eiTe conceflum. f Quamobremquumjuftitia Dii Principes fiant t. iicuti ex-prefias referunt Deorum imagines, u. velpro-pter eam quam in terris habent eminentiam3 x* velquando divinum jußitiam imitatißudent. y. a-quum erit ex Agapeti fententia, ut quantumpraaliis poteflate emineat, tantum etiamju-Itis faélis. nani r xvzxct <ß ßcvnAjzz exéppovezxvexct,Åetc<if yßhcfzs-nf^ivaz ayofQi kpya, TfAevcn.

Hacunapeges otim funtfine creatiDieerejuspopuli injußaque tollere faBa. z.

X V. Sed de juftitia fatis, cui alteram ceumagnum lumen clementiam adjungimus, a.qua virtus eft arumi apeena aut vindiela yad leni-tutem c imjudicioinclinantis. b.- Hcccex omnibus•virtutibus hominimaxime convenit3 quia nuUa bu-manior yfedneminem tamen;magis quam Principemaid fegemdecei. c. nam ut Johannes Vaivodain oratione adMathiam I. Hungaria Regem

k ait. Nulla in regia majeßate virtus 3 plus habetdignitatis 3 quam ipfa dementia 3 quaDeum Tjegesproxime accedunt 3 quidenim magis regiumeß quamvincere fe ipfum,parcere fupplicantibus3 ac erratamortaliumeum tutofiat3facilitatepotius quam feve-itate corrigere ?d. B Xfl

r. Plut.inAlex.p.m.ff9, 20.s. Herod. I. 5.t. Aug,ap.Seriiin lud.u. Nazian.orat: 18. Guaz.dijf. de conv*■civUp. 222.inHorol. princ,1. 17^.71.Berneg. lyo.Q^in Tac.x. Horol. Prin. ■

Indid.

y , Guaz. ibidup. 223.z. Hefi&d,Theog,dementia-Proxime ac--

cedit.Ejus deferi-ptio.a. Berneg. 170.quaß.in Tacit.b. Lipf.pol. 2.12,2.

c. Sende Clem^l.i. c.\. & 19.

Principi pra->-fett im eonve»nit.d. Patric.de reg-,inßit. I $7Tit.\o.p. z6q.

+tr

«V

Amabilem XVI- Hxc amabilem reddit, nam quifotentiareddit. fiiamplacide ac falutariter exercet, å tota civitate a-*e. Sen.de Clem. matur,colitur,defenditur. e. Huc facit 6c illud,quiPo' b Hiß ii vu^ amarl^angidda regnetmanu. f.Hic verö amorf °Sen Trügt c ' unicum& inexpugnabile eflmunimentumprincipis,g*Thebaid.v.659. Quum nullum imperium tutum, niß benivelentiag. id.de clem. mmitum.hAAdnc re&é Camillas,ßrmifßmum longe1,19.10. inquit idimperiü efl,quo obedientesgaudentß. nam:Ii .Com.Nep. in jgronßc excubm, non circumßantia tela,,

°n '*"• ^ c • •/ Quam tutatur amor. k.Gebb. inSptctL TT v . m 1 • r 1

^l(r Ucee arxi?iacceJJa, hoc inexpugnabile munimentumCic.z. 0ffic.9. eß > munimento non egere, 1. quöd Antigonus ille■20. & zf. Macedoniar Rex, cum hortatibus amicorumAmmir. -L.if. efTe t ftimulatus, ut Athenas il in obfequio reti-difc.y.inTac. nere amaifet , firmis eas validifque praeiidiisP-111 11muniret, fed ecce llle ad hxc nihil fe unquamrij .f.po .11. a(j regnj verum fTrmamentum antiquius ha-11 buiife refpondit, quam civium benivolentiam,Etiain firmum

qLlum optime didiciffe-t, quem quisque amat,at impe- eum qUOqUe expetereii fieri poffet, perpetuomim. . ^ oj q, • >-A rr n. / odrf r r

i Ltv 8,13,16 vlvere* m' bed & inT. VejpaJiano oi Lrapanoii-k. claudian. ad milia fan&icatis exempla, quorum Ille talem feHonor.conful.4. prseilare adfirmabat, quales privatos ergafev.281. effe volebat, unde Amor mundi & delicicegeneris1. Plån. paneg. bumani diüus efl. n. Hic in tantis erat apua fuosff,49- amoribus, ut alii fe fatis vixilfe eo vifo arbitra-

rentur, alii ipfo vifo, tum primum proferre vi-rn.steph.GMt. tam expeterent. o. Ita plane Principem Re-de Conv. civil. gemque ex fubditorum amore, Tyrannum exp.136. addi odiometirifapientiores fueverunt.aAZmil. Prob.V .10,5,3. XVLPro-a- Ide. Stepb. ibid: o, Plin. Paneg.

XVIL Proinde fidem vixmereri videtur Machiavelli'Machiavellus} p.qui audentius quam confultius, carrupta opi-ad imitationem Borgiie Cafaris, eft ratus, tutius ^efte metui quam amari; nihilominus certum ^ ^ " e *tn"eft, quod metus & terror infirmafint vincula civi- cuius c'ontran-tatis, quce ubi removeris, qui timere deferint, odijfe ntn adfert 8e-incipient. q.Cuirei graviflimus \l\cScriptor,bx&vi pos. v.io, 9.quadam fed eleganti fententia fuffragatur: & in Bardanenempe quod male terrore veneratio adquiratur, Back. 11. Ann.longeque valentior amor ad obtinendum quod velis 10quam timor,nam timor abitfrecedas,manetamot.r. Taat' mPrcefiat igitur omniafeire rnon omnia exfequi •,par- ^vis peccatis veniam,magnisfeveritatem eommodare, Godolev. i n an-necptmafcperfedfcepiuspesnitentiåcontentusejfe^s. not. ad Liv. 8»-ut enim mediciplus interdum quiete, quam moven- p.m. 146.do & agendoproficiunt. t . ac in morbis nihilmagis r. Plinl.l. 8.periculofum efl, quam immatura medierna \ u. He eP- 24-etiam intempeftivis remediis delida nonnun- Baat.Agrio,quam accenduntur. Infuper licut famam 1dementia ex iplis eivibus parare ftudebit ^Princeps, ita nonminora benevolentiaedocu- ff senec. con-

snenta in ipfos teftabitur vidos,ad modum Sei- fil. ad Helv.p.pionisy x. Cafans, y. Timoleontis, z. Philip- 627.pi Maced. a. Älexandri, b. Annibalis, c.aliorumque,nam certum eft Clementiam non mi- 1° V](-T0S ^e-nus villori quam vi£lo utile, d.& plus pene parcendo nev°'entja .

« , ff*t* Hprl7!

victis,quam vincendo imperium auger1:c. alioqui in- Jln(javenim9 cunda imperia afperiora, perinde utCinn(t&SidU,mmy efte diuturna, f.quafqueim- Lvv.l.

manitatis 49.y. Paterc.Hifl. 1. 2. l. 2. c.$6. z. Com. N. in eins vit. 2, 2.a. Iußin.l. y.c.6.p.m. r^i.b.Curt. 3.12.p.m. qj.c.Liv. I. 21.4S.d.Iußin*.1.1.7. S.e. Liv. 30> 42. Loccen. Period Imper.^p. 197. £ Tack.. Ann.1,1,3.

g. conf. Arnif. manitatis notas ipftäliis intentärint, nonrarafol. 1,9^.164. miferé fubiifte.h. Berneg. XVIII. Sed & illud neque prseterea,■qiuj. iyo. & Giementlamiftamin civesaliofque. quam tan-Senec.de. de- j • ^ m

ment c z to nunc °pere eommendavi, neque plane ejjei. Lattant. de promifcuam vulgarem, g. nec nimis abfcifam,ira.Dei c. 17. quum,tam omnibus ignofcere crudelitas eft,k. Salluft. in quam nulli, h. neque denique intempeftivamaiugurt. 3.1. quando quidem bonorumßalutem cußodit, quima-l. Lipf.pol. i. lospunit: ipfe autem nocens eß, quinocenti parcit24

Cicer i Ut plunbus noceat, i. quod Acuratiflimus Scri-Sf 7 60 * Ptor' optimc quidem ille con^mizt^quimalisPatric 3. ignofcunt,, bonos perditum eunt. p.Reip. p. XIX. Supereft ut de Fide pauca nunc ad-629. fpergam, qux juftiti^e ita eftvicrna,ut alte-n. Sen. ep. 88. ram ab altera oriri vere dixeris, 1. Hxc diBo-o. cic.i.oft. rum conventorumque eß conßantia, quod fiat quac

promittuntur, hrec principis caput quaoamp. ex Platon. qUaß corona cingit ornatque, quandoquidem1 'mi Dan a- fan$i(Tmum humani pectoris eß bonum, n. jufli-pborpolp 777. ticefundamentum, o. acfocietatis pari ter huma-q. Loccen. pe- nx> citraquam, hoc eft animorum obfidem, nihilnod. imper. 4, fanBum &firmum in focietatehumana effepoffit. q.6.p.ic)6. Nimirum id eft quod Cicero a it, nulla res ve-Animk.de regn. hementius remgubl. conßervat quam fides, r. leditiftit.l.i.p.yi-j fy eftiftiufmodi, s.z.-z.ojj.24, i 7. Quaßne non telluspacem, non cequora norunt.2 bei ' npunic. XX- Principi igitur tan Co erit commen-fecund. datior, quo ceteris excellentia dignitatis prx-t. iac.Mart,2. ftat, t. imo, fl toto terrarum orbe exularet,pol. S. p.413. tarnen ipfi fervanda eflet, qui eå fola & nullo

motu cogi adftringique poteft. u, Itaque tur-pius

pitis nihil poteft effc his qui Reip. praefunt, x. Clapmar. inquam fidem juratam fallere, qua? quidem rermnp.infamia, nulla vel setatis vel memoria? ratione f*expungitur, aut enirn danda non eßtfides, aut data ^ -fervancfa> x. qvod eleganter nobis vifus eftGun therm lnLi^urino dixifle : , . Rofc.*comced.^Non decet in labijs verfart lubrica regis £:6,ß

Non decet orefacro mendacia cudere regem: Bug. Grot. deSanBn & plenaJuofunt regiapondere verba, 1- B. &P. I,Dittafemel nullumpatiunturjure recurfum. *•"* 13i

Quid aliud eß fidem non Cervare, quam tietatem ac• j r i i y. Ammir, de

religionemaeJerereyquamomnen\legem naturce viola- J .re y.qmdqucerat expecletue isy qui nihil veri dicat, ngn.,njU.p.

nullumpqSlumtueatury nullam datam fidem confer-vet, quam ut ne civibus quidemfidpre poffit racper- z.Reg. 11.fidiceproditioniqve viamfuo exemplo patefaciat. y. Berneg.i8%.atque hxcadeo verafunt, uc ne quidemhoili Qu-inTacit.datam fidem frangere fas fit: z. quemadmo- quoque-dum neque temere ac imprudenter a CanfuleRomano carmine quodam eil redditum,,

Optimus illeJSdilitice,cuipoßremumeßprimumque tuen a-> Sil. ital. 14.Inter bellafidem. a.*< 170.

XXI. Perfidiofum ac plane nefärium erat' Grot•Iur- &in Antonio, qui contra jus gentium, regem Ar- **9«- T-S° 3*meniorum fpecie amicitiae ac colloquii ad in- ,rernecioné dedit. b. necminore ratione repre- ^hendendus AlexanderVI. Pontifex/^r^rmor- 9 ^ 1S 2ttalium impoßor, c. qui nulla,non dica honeftatisfideiq; & iacramenti religione tadus erat, fed c. Machiav. Une fpeciofa quidem, uti fibi videbatur callidi- deprincipe c.täte, verum nefanda afiutia fecuros fidei fem- 1 *'P-112,0

G per

A*.

s>

-Fxdifragis ra- per fefellit.d.verum FadifragisifHusmodi nun-ro impunita quanv& nufquam fua impunita fuere fceiera,d"? Suod mu^ls rcmm experimentis, (qua recen-• SclP° Am. e facilius erit quam utilius) judicare non eftregn. mit it. Lz. ,J. 'J. n c

/*928 MacIju, dimcile, ex mulas tarnen unico teiratum ra-'At. i ciam,idque ex Vladislao Pannonum Rege: Hice. Ammk. fup. poftquam Eugenii Quarti Romani Pontificiscit. l. hortatu., inducias, ceu irritas cum Amurathef. Ciapmar. ar~ Turcarum Rege pa&us, diffolvififet., ingenticm. rerump. c. clade non affii&us, fed quod gravius, maxi-0 in A ho Do! mo ^uo vi&us. e. plura perfidia exem-p 'r ^ pla qui volet, videat Scipionem Ammiratum,h. Tund. 1.4. Clapmarium, f. Danaum, g. Quamobremlong, a princ. Fraus cum omnibus Fada fit, Sc iis maxime,xonfer Grot. de qui fublimi funt dignitate, imo fadior ipfa vilur. B. & P. 1. aperta,h. Sc ex adverfo ,fides fupremum huma-3- cl9- narum rerum vinculum; i.Sc ad hacpietatifiddquei. id. Grot.i 1 . ßaveantqUe Y)u, impenfius ftudebunt, ut cumk Lh>ml i Augußo dicere poilint, Bornefideifüm, & cumPerfidis Sc Eumene vita fe potius pofituros quam fidem: 1.pradonibus quam Sc inter arma, imo perfidis pradonibus-etiäm fervan- que,ubi ita ratio exigit,fervandam cenfieo- m.da fides. XXII. Succederent equidem reliqua minora prin-1 .Grot.l.Zi iur-° cipalia ornamenta, qua fuo quoque jure, diftin&iusB. &fP.i $.p. hic agi poffent Sc exquiri: fed ne vel in inmenfiim226. mihi excrefcat materies, vel modum diftertationisLipf.z. pol.t4, excedat, qua apud plerofque politicos alioqui eft20. obvia , fingula momenta tra&are non eft animus, ra-m. Grot. de lur. tus fatis effe, qua perfequi in prafens nonlicuit, fal-B.&P.}, 19. tem attigifte, atquefic ad extremum pio debitoque

&}Of. votoclaudo , ut vivumiftud vktutnm omnium fimula-crum & domuihum, CHRISTINA M noftram,PIAM, AUGUSTAMjINCOMPARA-BILEM PRiINCIPEM, Nobis,Septemptri-ni, ac toti Chriftiano orbi incolumem, immortalis Sc«fficernus Deus diu iervee