3

Ζ ώντας σε μια χώρα ερμαφρόδιτη και πάσχουσα εσαεί...Σε μια χώρα που το πρόβλημά

της, όπως γράφει και ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης, είναι ότι πολλοί γεννιούνται μουσικοί κι ας μην νογάει κανείς από νότες...

Ζώντας σε μια χώρα, όπου όλη η ζωή ξεδιπλώνεται και ξεψυχά σ’ ένα άστυ πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων, περιδιαβάζοντας την άλλη Ελλάδα, παραμονές του Πάσχα του 2008, με την άνοιξη να έχει διεισδύσει παντού, κατανοείς απολύτως, γιατί σ’ αυτή τη χώρα εξακολουθούν να γεννιούνται μουσικοί και ποιητές κι ας μην νογάει επισήμως κανείς από νότες...

Περιδιαβάζοντας, παραμονές του Πάσχα του 2008 την άλλη Ελλάδα, αυτή που πάντοτε πέφτει μακριά, αν και μπορεί να είναι σιμά στο περιώνυμον κι ανθρωποβόρον άστυ, καταλαβαίνεις πολύ καλά ότι στη χώρα μας, αυτή η άλλη, η λοιπή Ελλάδα είναι καράβι που μοναχό πορεύεται…

Κι ευτυχώς… Αλλιώς πώς θα’ στρώναν τέτοιους απίθανους χορούς στα ολάνθιστα χιλιόμετρα γαλανής και πράσινης φύσης τα μελισσόπουλα, αλλιώς πώς θα μας γέμιζαν, με τόσες νότες ευφροσύνης κι υψηλής απόλαυσης, τα αρώματα κι οι μυρωδιές από τα ολάνθιστα διφόρια, εκεί που οι καρποί της λεμονιάς και πορτοκαλιάς γίνονται συναρπαστικά κοσμήματα στα ολοπράσινα στιλπνά φυλλώματα των εσπεριδοειδών…

Πώς αλλιώς αυτή η άλλη Ελλάδα θα έμενε η Ελλάδα της Μεγάλης Εβδομάδας που έγραψε εντός μας με το άρωμα της πασχαλιάς, τα αναμμένα κεριά και τις σιωπηλές πορείες των πιστών πίσω από τον στολισμένο με πραγματικά λουλούδια επιτάφιο…

Πώς αλλιώς αυτή η άλλη Ελλάδα θα τραγουδούσε ευφορία και ωραιότητα στην ψυχή μας, ταπεινή μεν αλλά και υψίστη, ως ο βίος ενός ανθρώπου «ανθρώπου» ορίζει…Στην Ελλάδα, τη χώρα που γεννιούνται ποιητές και μας πλουτίζουν αφειδώλευτα τα έαρα και η ωραιότης της φύσεως,

Καλή μας Ανάσταση…

Τζένη Κατσαρή- Βαφειάδη

8 9

spotlights

Από το Α μέχρι το Ω……και στάσεις σε γράμματα όπως…

Από τις 7 Φεβρουαρίου και έως την 1 Μαρτίου διήρκεσε η πρόσφατη έκθεση του εβρίτη ζωγράφου Πασχάλη Αγγελίδη στην γκαλερί “Mihalarias Art”. Είκοσι οκτώ είναι τα έργα που εκτέθηκαν, και στην εισαγωγή του, στον κατάλογο της έκθεσης, ο Σταύρος Μιχαλαριάς σημειώνει:

«Η “Mihalarias Art” παρουσιάζει μια σειρά ζωγραφικών έργων του Πασχάλη Αγγελίδη, τον οποίο πάντα παρακολουθούσα και θαύμαζα. Τα έργα αποτελούν πρόσφατη δημιουργία του καλλιτέχνη. Ο Πασχάλης δημιουργεί αγαλματικές μορφές και τις τοποθετεί σε χρυσό συνήθως βάθος, που μοιάζει με θεατρικό σκηνικό. Πιστεύω σε αυτό το είδος εσωτερικότητας, που συχνά εκλείπει από τη σύγχρονη

καλλιτεχνική δημιουργία.»

πό τα είκοσι οκτώ συνολικά έργα που εξετέθησαν, όλα πρόσφατη παραγωγή του καλλιτέχνη, στα δώδεκα πρωταγωνιστεί ως κυρίαρχο μοτίβο το

χαλί, που σ’ αυτή τη σειρά έργων αποκτά και μια άλλη συμβολική, εκτός αυτής της εσωτερικής οικειότητας, που μέχρι τώρα μετέφερε ως έργο - σύμβολο μιας μακραίωνης παράδοσης, αντικείμενο και ποίημα - πόνημα της τέχνης γυναικών, και γίνεται πλέον αντικείμενο συνοδό φυγής μοναχικών ατόμων από κοινού, με την γκάιντα, τη λύρα ή το μπάτζο…

Την γκάιντα, τη λύρα ή το μπάτζο, μουσικά όργανα ή ένα ακόμη και- νούριο σύμβολο στο διαρκώς εμπλου- τιζόμενο συμβολικό «λεξιλόγιο» του καλλιτέχνη…

Μουσικά όργανα και μαζί χαλιά, συνοδά αντικείμενα φυγής του κουρασμένου άνδρα - ταξιδευτή, που υμνεί ή απλώς αναθυμάται του ταξιδιού τα κλέη («Ανατολικό Αιγαίο», «Ιάσονας»).

Μια καινούρια μαγική σειρά έργων που πρόλαβε να εστιάσει στην αγωνία του παρόντος για τη ζωή χωρίς νερό («Νερό I», «Νερό II»), καθώς και στην συνταρακτική αγωνία των «ανθρώπων στα τέσσερα», των σκλάβων του

σήμερα στις ασφαλτοστρωμένες και με πορεία τάχα προς τα εμπρός κοινωνίες («Ο δρόμος»)…

Μόνη διέξοδος αυτή που περιγράφε- ται στην «Αυτοπροστασία», η ανα- γέννηση της συλλογικότητας, ως ελάχιστον, αυτή του ζευγαριού, εντός του σώματος της κοινωνίας των γερακιών του πολέμου και της απολυτότητας του ατομικισμού του σήμερα…

Α όπως Αγγελίδης ή ο Πασχάλης Αγγελίδης,αενάως ανανεούμενος, στην γκαλερί “Mihalarias Art”

8 9

Να σημειώσουμε ότι τον κατάλογο της έκθεσης, που αξιοποιεί για πρώτη φορά στοιχεία φωτογραφικού υλικού από τις εκθέσεις του καλλιτέχνη σε Ιαπωνία και Κάιρο, έκδοση της Ariexpo S.A., επιμελήθηκε για την εταιρεία, η και δική μας συνεργάτης παλαιότερα Ισιδώρα Καρταλάκη… με μια όντως εξαιρετική αποτελεσματικότητα…

1. Στα εγκαίνια της έκθεσης του Πασχάλη Αγγελίδη, ο πανεπιστημιακός και ιστορικός τέχνης Γιάννης Κολοκοτρώνης, ο γκαλερίστας Σταύρος Μιχαλαριάς και ο ζωγράφος 2. Ο Γιάννης Κολοκοτρώνης, η Τέτη Μιχαλαριά, η Γιάννα Γουλανδρή και ο ζωγράφος

3. Ο ζωγράφος Άγγελος, η Φλωρίτα Σιγάλα και μαζί τους ο επίσης ζωγράφος Στρατής

4. Ο σκηνογράφος Κώστας Παπάς, η Σεβαστή Αγγελίδου, σύζυγος του Πασχάλη Αγγελίδη και η Λιάνα Μουζάκη

5. Η Σεβαστή Αγγελίδου, ο εφοπλιστής Θεολόγος Σιγάλας και η Φλωρίτα Σιγάλα

6. Ο ζωγράφος Νίκος Κολανίτης, η ιστορικός τέχνης Βίκυ Κουλεντιανού, ο ζωγράφος Βένιος και ο γλύπτης Κώστας Δικέφαλος 7. Ο αναλυτής τέχνης Δημήτρης Παντελίδης και ο γλύπτης Δημήτρης Φόρτσας

8. Η Σεβαστή Αγγελίδου, η Ελένη Τσανάκα και ο Δημήτρης Αγγελίδης

1

3

5

7

2

4

6

8

10 11

Λ όπως Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης ή «Στου χρόνου τα γυρίσματα»

spotlights

Είναι δυνατόν ένας Πολιτιστικός Σύλλογος της ελληνικής περιφέρειας, ακόμη κι αν φέρει τον τιμητικό τίτλο του Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης, ακόμη κι αν ακουμπά σε μια σπουδαίας κοινωνικής παρεμβατικότητας παράδοση χρόνων, που ξεκινά από τη γυναίκα, που άλλαξε τον ρου της ιστορίας των γυναικών, την Καλλιρόη Παρρέν, - αυτή η εμβληματική φυσιογνωμία υπήρξε η ιδρύτρια των Λυκείων, - είναι δυνατόν ένας πολιτιστικός σύλλογος της περιφέρειας να καταφέρνει να υλοποιεί μια σύμμεικτη παράσταση από αφήγηση, χορό, τραγούδι, πλούσια επιπλέον σε εικαστικότητα (σκηνικά, κοστούμια), υπό το γενικό τίτλο «Στου χρόνου τα γυρίσματα», όπου χρειάζεται να συντονιστούν τριακόσια και πάνω περίπου άτομα, αλλά και να εργαστούν ακόμη περισσότεροι, σε μια μόνον παράσταση και μία μόνον βραδιά;

Να συντονιστούν, περισσότερο συγκεκριμένα, σε μία μόνον παράσταση, μιαν μόνον βραδιά, δύο χορευτικά συγκροτήματα του ίδιου του Λυκείου, εκατόν σαράντα ατόμων το λιγότερο, ογδόντα άλλοι περίπου χορευτές των Λυκείων Ελληνίδων Κρήτης και Λάρισας, της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων Αττικής, του Πολιτιστικού Συλλόγου Σχοινά Ημαθίας, του Πολιτιστικού Λαογραφικού Συλλόγου Φλάμπουρου «Άγιος Ιωάννης», με την σαράντα

ατόμων βυζαντινή χορωδία των «Δομέστικων της Δράμας», με τους δεκατέσσερις μουσικούς της παράστασης, και τους σαράντα περίπου τεχνικούς και επιμελητές, κατά τομέα της, από τους τεχνικούς του ήχου, τους υπευθύνους της γυναικείας και της ανδρικής ιματιοθήκης ή τους επί της φιλοξενίας, μέχρι τους επιμελητές της βιντεοσκόπησης και τους υπευθύνους φωτισμού και ήχου;

Είναι, γι’ αυτό και ίσως - η παράσταση ανέβηκε στις 30 Μαρτίου - δέκα μέρες

μετά, που γράφεται το παρόν ο τύπος της Ξάνθης εξακολουθεί τα θριαμβευτικά σχόλια και επί δικαίω…

«Στου χρόνου τα γυρίσματα» όμως… την προσπάθεια δηλαδή του Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης «ν’ αναβιώνει ήθη, έθιμα, χορούς, μουσικές και τραγούδια στον εορταστικό κύκλο του χρόνου». Δρώμενα, λατρευτικές εκδηλώσεις και λαϊκές τελετουργίες που μπλέκονται με τις συνήθειες του νεοέλληνα, τις εθνικές παραδόσεις, τους μύθους και τις δοξασίες που εξακολουθούν να πραγματώνονται στην ύπαιθρο, τα χωριά και τις πόλεις. Σε μια προσπάθεια να μην ξεχαστούν οι καταβολές, οι ρίζες και τα βιώματα της ελληνικής φύσης, σε μία μέθεξη εικόνων,

χρωμάτων και αισθήσεων. Με τις κινήσεις των χορών, τα λόγια των τραγουδιών, την ζωντάνια των αφηγήσεων να φανερώνουν τον κρυμμένο πλούτο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αυτόν τον πλούτο, του οποίου κοινωνοί όλοι, συμμετέχοντες και θεατές, οφείλουμε να υμνούμε, υμνώντας και τη λαϊκή μας παράδοση, την πολιτιστική μας κληρονομιά.1»... «Στου χρόνου τα γυρίσματα», που ξεκίνησαν με του φθινοπώρου το παιδί, το κρασί δηλαδή, πέρασαν στο χειμώνα, που θαρρείς υπάρχει για να φέρνει τα Χριστούγεννα, τα έθιμα για την ευετηρία από τα ρογκουτσάρια μέχρι τους μπαμπούγερους, για να φτάσουν στο Πάσχα που το αναμένουμε κι είναι μπροστά μας με φορά «πρόσω ολοταχώς», για να περάσουμε στο καλοκαίρι με της Παναγιάς τη γιορτή κι έναν επίλογο, όλο Μάη…

Γιατί «κύκλος, τελικά η κυρά ζωή», κύκλος ίδιος κι απαράλλαχτος με το «παιχνίδι» που παίζουν οι τρεις Μοίρες. Η Κλωθώ με τ’ αδράχτι της, η Λάχεση με τις γυροβολιές της τύχης και η Άτροπος με τη θανατερή κοψιά της…Και την ακολουθούν την πολυμήχανη την ζωή οι εποχές οι τέσσερις, η

10 11

καθεμιά με χίλια δώρα για τους ευάλωτους ανθρώπους. Και, μη θαρρείτε, δεν είναι πάντα τρυφερά του αφέντη χρόνου τα παιδιά. Φέρνουν μαζί και πίκρες και δυστυχιά… Εμείς, ωστόσο, μέσα απ’ τα ήθη και τα έθιμα του λαού, ένα μπουκέτο ποικιλόμορφο, με άνθη διάφορα, βαλθήκαμε να σας προσφέρουμε…

Χορός και μουσική, οι στυλοβάτες των δρώμενων, τέχνες αείζωες και του ανθρώπου λατρεμένες… Τα τέσσερα παιδιά του χρόνου, οι εποχές, θεμέλια γερά των όσων απόψε ζήσατε…Η λαογραφία τους τοίχους έχει στο δώμα ετούτο χτίσει, που απ’ το μεράκι σ’ εσάς φανερώσαμε…Παράθυρα ανοικτά σ΄ ολάκερη τη γαία είναι του λαού οι συνήθειες και οι ασχολίες… και θύρες φιλόξενες, γιορτές και γλεντοκόπια…

Στέγη καλαίσθητη και ανθεκτική, η αγάπη που το μυστρί άπλωσε στην συναλληλία……κι οικοδεσπότης αδιαμφισβήτητος, ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ!

Αυτός πάνω απ’ ΟΛΑ!!!»2

Τι άλλο να γράψουμε, τι άλλο να πούμε, παρά μόνο τα θερμά μας συγχαρητήρια στο Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης, στο διοικητικό του συμβούλιο, αλλά και στην πρόεδρό του με την ακαταδάμαστη θέληση και τις θαυμαστές απαντοχές, την κυρία Ευτέρπη Στάντσιου, ( την Πέπη, όπως όλοι την αποκαλούν), έργο των χειρών της οποίας ήταν και το εξαιρετικά πλούσιο σε ύλη και πληροφορίες έντυπο πρόγραμμα της παράστασης, αλλά, το σημαντικότερο όλων, η ίδια η επιμέλεια, η γενική, όλης της παράστασης…

«Μέτρον», τελικά, «άνθρωπος»… ή σε απλά ελληνικά, και στην ελληνική περιφέρεια με τους low ρυθμούς όλα τα μπορεί όταν θέλει ο άνθρωπος…Όλα, ακόμη κι όσα σε επαγγελματίες φαντάζουν δυσθεώρατα…

1,2 Τα κείμενα αντλούνται από το έντυπο πρόγραμμα της παράστασης.

12 13

Δεύτερο μουσικό άλμπουμ για το ιδιαίτερα σημαντικό στην ελληνική μουσική πραγματικότητα, καβαλιώτικο συγκρότημα με το θαλασσινό όνομα “Kontrabando”, γνώριμο του περιοδικού από τις καλοκαιρινές του, κι όχι μόνον, συναυλίες στην Κομοτηνή.

Ψυχή και καρδιά του συγκροτήματος ο Άλκης Ζοπόγλου, που παίζει κανονάκι και έγραψε και τις μουσικές συνθέσεις του δεύτερου αυτού άλμπουμ με τους χαρακτηριστικούς τίτλους: (1,2) Stasi, (3) Elephant, (4) Little Waltz, (5) Saloufa, (6) Beyoglu Tango, (7,8) Simandro, (9) Stoa, (10) Balkan 6, (11) Garsona, (12) Stasi (Superpsychics Dub Mix).Χαρακτηριστικοί τίτλοι, όπως οι «Saloufa» και «Beyoglu Tango», που παραπέμπουν ευθέως στο «κοντραμπάντο» των μουσικών ανάμεσα στην ανατολή και τη δύση ή μεταξύ των χωρών των Βαλκανίων («Balkan 6»).Στο δίσκο περιέχεται ελεύθερη μετεγγραφή της θρυλικής «Γκαρσόνας» του Παναγιώτη Τούντα και η υποδοχή του άλμπουμ ήταν θριαμβευτική, ανεξαρτήτως του αν η ορχηστική μουσική δεν είναι κοινός τόπος…

Στο άλμπουμ παίζουν οι μουσικοί:Σοφία Κακουλίδου - κρουστά, μπάσο, Βαγγέλης Καρίπης - τύμπανα, - πλήκτρα, πιάνο, ΑλέξανδροςΓιάννης Μάλαμας - ζουρνά, κλαρινέτο, Κυριάκος ΠετράςΚυριάκος Πετράς- ακορντεόν, Σύλβια Σουπίλα Σύλβια Σουπίλα - τρομπέτα, Γιάννης ΤσίγκαςΓιάννης Τσίγκας- λαούτο, Χάρης ΞυλάςΧάρης Ξυλάς - σαξόφωνο, Δημήτρης ΓιαννόπουλοςΔημήτρης Γιαννόπουλος - σαξόφωνο, - βιολί και Άλκης ΖοπόγλουΆλκης Ζοπόγλου - κανονάκι. Ο καθένας με σπουδαίες επιδόσεις στη μουσική παράδοση του Ο καθένας με σπουδαίες επιδόσεις στη μουσική παράδοση του οργάνου που υπηρετεί.

Το “Elephant”, που κυκλοφορεί με τον επεξηγηματικό υπότιτλο «A Mediterranean journey» είναι το δεύτερο του συγκροτήματος, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά το συγκροτήματος, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά το με το οποίο οι Kontrabando Kontrabandoτους στο χώρο της δισκογραφίας.τους στο χώρο της δισκογραφίας.

Το “Elephant” κυκλοφορεί μέσω της κυκλοφορεί μέσω της ανεξάρτητης εταιρείας παραγωγής ανεξάρτητης εταιρείας παραγωγής Music L.t.d” και τη διανομή του ανέλαβε το και τη διανομή του ανέλαβε το «Μουσικό Ταχυδρομείο».«Μουσικό Ταχυδρομείο». Οι ηχογραφήσεις για Οι ηχογραφήσεις για τον δίσκο έγιναν από τον Μάρτιο έως και τον Ιούλιο του 2007 σε διάφορα studios όπως τα:

pass” - Μαρώνεια, “Wave Studios” - Αθήνα, “Πολύτροπον” - Καλαμαριά, “Audio Box” - Σέρρες, “Studio Nemesis” - Καβάλα, “Saloufa Attic” - Νέα Καρβάλη.

Ένα cd με ορμητήριο την ελληνική περιφέρεια, που ηχογραφείται και στη Μαρώνεια, στην Καρβάλη ή στις Σέρρες, προκύπτει και με τη συμμετοχή του σπουδαίου ξανθιώτη σαξοφωνίστα Χάρη Ξυλά, και για το οποίο έχουν γραφεί θριαμβευτικές κριτικές ως οι κάτωθι:

«Το μουσικό έργο του Άλκη Ζοπόγλου, συνθετικό και ερμηνευτικό, υπηρετεί, αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε νέο ελληνικό ήχο. Μουσική, δηλαδή, που βασίζεται στις παραδόσεις της Ελλάδας, των λαών της μεσογειακής λεκάνης, των Βαλκανίων, καθώς και της εγγύς Ανατολής, τις αφομοιώνει Στο άλμπουμ παίζουν οι μουσικοί:

- κρουστά, Πάνος ΚαραθανάσηςΠάνος Καραθανάσης - - τύμπανα, Γιάννης ΚιριμκιρίδηςΓιάννης Κιριμκιρίδης

Αλέξανδρος - Δράκος Κτιστάκης - τύμπανα, - τύμπανα, - ζουρνά, Στέργιος ΜοσχογιάννηςΣτέργιος Μοσχογιάννης -

Κυριάκος Πετράς - βιολί, Σταύρος Σαραντίδης Σύλβια Σουπίλα - τσέλο, Παντελής Στόικος

Γιάννης Τσίγκας - κιθάρα, Βασίλης Τζορτζίνης - σαξόφωνο, Haig Yazdjian - ούτι, - σαξόφωνο, Μαρία Ζαχαριάδου

- κανονάκι. Ο καθένας με σπουδαίες επιδόσεις στη μουσική παράδοση του Ο καθένας με σπουδαίες επιδόσεις στη μουσική παράδοση του

που κυκλοφορεί με τον επεξηγηματικό που κυκλοφορεί με τον επεξηγηματικό υπότιτλο «A Mediterranean journey» είναι το δεύτερο του συγκροτήματος, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά το συγκροτήματος, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά το

Kontrabando άνοιξαν και το ταξίδι τους στο χώρο της δισκογραφίας.

κυκλοφορεί μέσω της ανεξάρτητης εταιρείας παραγωγής “Elephant

και τη διανομή του ανέλαβε το Οι ηχογραφήσεις για Οι ηχογραφήσεις για

τον δίσκο έγιναν από τον Μάρτιο έως και τον Ιούλιο του 2007 σε διάφορα studios όπως τα: “Magic Com-

των Βαλκανίων, καθώς και της εγγύς Ανατολής, τις αφομοιώνει δημιουργικά, ανασυνδυάζει τα επιμέρους στοιχεία τους και δημιουργεί συνθέσεις που αγγίζουν το σύγχρονο ακροατή.»

Τόπος Συνάντησης Ανατολής - Δύσης, Αγγέλων Βήμα

που κυκλοφορεί με τον επεξηγηματικό που κυκλοφορεί με τον επεξηγηματικό υπότιτλο «A Mediterranean journey» είναι το δεύτερο του υπότιτλο «A Mediterranean journey» είναι το δεύτερο του συγκροτήματος, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά το συγκροτήματος, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά το “Cargo”,“Cargo”,

άνοιξαν και το ταξίδι

και τη διανομή του ανέλαβε το Οι ηχογραφήσεις για Οι ηχογραφήσεις για

τον δίσκο έγιναν από τον Μάρτιο έως και τον Ιούλιο “Magic Com-

spotlights

Ε όπως «Elephant», όπως Alkis Zopoglou & Kontrabando

151414

Το δεύτερο άλμπουμ των Άλκη Ζοπόγλου και των Κοντραμπάντο σε προδιαθέτει από το εξώφυλλό του κιόλας. Το καλαίσθητο artwork, όπου δεσπόζει ο συμπαθής ελέφαντας, είναι πολύ κοντινό στο περιεχόμενο. Τα Βαλκάνια και γενικότερα η Μεσόγειος έχουν την τιμητική τους εδώ, με συνθέσεις πολυεπίπεδες, και τη συμμετοχή πολλών μουσικών και οργάνων, παραδοσιακών και πιο μοντέρνων, αφού τέτοιο, άλλωστε, είναι και το εγχείρημα. Μια συνάντηση της Ανατολής με τη Δύση…

Δημήτρης Κανελλόπουλος, passtoport.gr

… Και ο πιο δύσπιστος ακροατής αντιλαμβάνεται πως εδώ έχουμε μια παρέα μουσικών, οι οποίοι κάνουν μουσική, γιατί πρωτίστως το γουστάρουν με την ψυχή τους! Ειλικρινά δεν περίμενα ποτέ ο ήχος από το κανονάκι να δένει τόσο καλά με τα υπόλοιπα ηλεκτρικά όργανα, γυρνώντας κι αυτό μέσα σ’ ένα μύλο συνθέσεων, δοσμένων έτσι που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τις ξένες απόπειρες στο πλαίσιο της λεγόμενης world music. Για όσους θυμούνται, πριν μερικά χρόνια είχε κυκλοφορήσει και η κοινή δουλειά των Mode Plagal με το συγκρότημα Βόσπορος, εκεί όμως κυριαρχούσαν οι μελοποιήσεις και το αμιγές τραγούδι, επομένως δεν είναι το ίδιο πράγμα. Έξοχη και η punk – rock διασκευή στη σμυρναίικη Γκαρσόνα του Πανα-γιώτη Τούντα, που μετά την απήχηση στα live πέρασε και στη δισκογραφία!

Περιοδικό «Δίφωνο»…Από το πρώτο κιόλας τραγούδι μυρίζεσαι πως κάτι ξεχωριστό συμβαίνει εδώ πέρα. Το κανονάκι του Ζοπόγλου υφαίνει γλυκά τη μελωδία του “Stasi” πάνω από τις γραμμές του μπάσου και των drums, με αποτέλεσμα ευθύς αμέσως να στήνεις αυτί περίεργος για τη συνέχεια. Ένα προς ένα τα επόμενα βήματα του Elephant, που μόνο βαριά και ατσούμπαλα δεν είναι, σε αποζημιώνουν για την προσοχή που του χάρισες. Και να τα ονειρικά, αργόσυρτα βαλσάκια με την ανατολίτικη αύρα (“Little Waltz”), να και τα Πολίτικα κινηματογραφικά θέματα (“Saloufa”) - λες και ο Henry Man-cini είναι καλεσμένος στην αυλή κάποιου σουλτάνου. Να και τα μεταλλαγμένα ταγκό (“Beyoglu Tango”), λες και οι Gotan Project άφησαν τα beats κι έπιασαν τα λαούτα, να και το “Si-mandro” με τις συννεφιασμένες ηλεκτρικές να ταράζουν τη γαλήνη του, να η “Stoa” με τους ζουρνάδες και τα βιολιά που κλαίνε, να και τα χάλκινα τζαμαρίσματα στο “Balkan 6”. Η παιχνιδιάρικη διασκευή στη “Γκαρσόνα” του Παναγιώτη Τούντα και το dub mix του opening track, το οποίο μόνο dub δεν είναι αλλά τέλος πάντων, αποτελούν απλά το κερασάκι στην τούρτα ενός επιτυχημένου ηχητικού πειράματος.

Διονύσης Κοτταρίδης, avopolis.gr

spotlights

14 15

Η δεύτερη αυτή unplugged συναυλία για το «Ράδιο Παρατηρητής 94 fm»,

μετά από εκείνη την επίσης un-plugged, σούπερ μαγευτική με το Διονύση Σαββόπουλο το 1998, μας ανταπέδωσε ό,τι περιμέναμε κι ακόμη περισσότερα σε επίπεδο υψηλής μουσικής εικονοποιΐας και απόλαυσης, με τον Μανώλη Φάμελλο μάγο πρωταγωνιστή στην ονειρική αυτή μυσταγωγία.Μουσικός, στιχουργός, συνολικά τραγουδοποιός μεγάλων διαστάσε- ων στον οποίο η ελληνική μουσική σκηνή είναι σίγουρο ότι θα παραδοθεί με το χρόνο, ένας Διονύσης Σαββόπουλος της γενιάς του ΄90, κι ας μένουμε ακόμη προσηλωμένοι στα μουσικά

θέσφατα της γενιάς του ΄60…

Μανώλης Φάμελλος, Στάθης Δρο- γώσης, Μύρων Στρατής… Αγκαζέ δηλαδή η Αθήνα στη βόρεια Ελλάδα και τη Θράκη και unplugged συναυλία στην Κομοτηνή, με δυο κιθάρες, αυτές του Φάμελλου και του Στρατή, κι ένα πιάνο του Δρογώση… Κυρίως, όμως μουσική επικοινωνία των τριών τραγουδοποιών επί σκηνής και σε επίπεδο λόγου - ευφυέστατοι, μίνιμαλ και ουσιαστικοί σε χιούμορ και σάτιρα οι διάλογοι Μανώλη, Στάθη, - αποθέωση όμως και σε επίπεδο μουσικών συνδυασμών και αυτοσχεδιασμών με το πάθος να πρωτεύει και ν’ ανασύρει στη σκηνή, μοναδικά τη μελόντικα, το μπάτζο, το μαντολίνο, χωρίς ποτέ να ακυρώνει τους εξαίσιους συνδυασμούς

Σ όπως Συναυλίες 2008 και Ράδιο Παρατηρητής 94fm

Περισσότερο συγκεκριμένα συναυλία στο αμφιθέατρο

της παλιάς Νομικής,με Μανώλη Φάμελλο,

Στάθη Δρογώση καιΜύρωνα Στρατή…

Unplugged συναυλία, χωρίς καλώδια σε κατά

λέξη μετάφραση, αλλιώς χωρίς τις εντάσεις και

την πολυπλοκότητα των ήχων και των συνθέσεών

τους σε μια κλασική ενορχήστρωση…

spotlights

18 19

spotlights

Μία unplugged συναυλία είναι περισσότερο

κουραστική, από πλευράς σωματικής

καταπόνησης, επειδή ουσιαστικά είμαστε

οι μοναδικοί μουσικοί, δηλαδή εκτελεστικά

ολόκληρο το σχήμα στηρίζεται στις δικές

μας δυνάμεις. Από την άλλη πλευρά η

κατάσταση εξισορροπείται κατά κάποιον

τρόπο, διότι το να παίζεις unplugged είναι

και κάτι πιο ελεγχόμενο, πόσο μάλλον για

εμάς που παίζουμε μαζί 10 χρόνια τώρα, και

γνωρίζουμε ο ένας πώς αντιδρά ο άλλος και

πώς μπορεί να τον συμπληρώσει.

Μανώλης Φάμελλος

Σ’ αυτή τη συναυλία τραγουδάμε τραγούδια που τα έχουμε ενορχηστρώσει αλλιώς ακούγονται όμως στη σκηνή όπως τη στιγμή που τα έχουμε φτιάξει. Ο Μανώλης στην κιθάρα κι εγώ στο πιάνο. Είναι σαν να καλούμε τον κόσμο σπίτι μας την ώρα που γράφουμε. Γιατί πάντα ένα τραγούδι πρώτα γράφεται στο πιάνο ή την κιθάρα και μετά ενορχηστρώνεται. Ξέρεις γυρνάμε πίσω στην ουσία των τραγουδιών μας κι αυτό είναι πολύ ωραίο. Δεν σου κρύβω ότι μ’ αυτό το σχήμα νιώθω πολύ όμορφα και ότι τη συγκίνηση που νιώθω όταν γράφω ένα τραγούδι, αυτήν την έξαψη την νιώθω και σ’ αυτή τη συναυλία, ενώ στις άλλες συναυλίες που είναι ηλεκτρικές κάτι χάνεται…

Στάθης Δρογώσης

18 19

των φωνών τους σ’ ένα εκπληκτικό νέο αμάλγαμα με τα μπάσα της φωνής του Δρογώση να λειτουργούν εκπληκτικά στα, συνήθως, λεπτών αποχρώσεων τραγούδια του Μανώλη…

Με τραγούδια από το ρεπερτόριο και των τριών κι επιλογές από τον Τσιτσάνη μέχρι την εκπληκτική απόδοση του «Dancing to the end of love» του Κοέν ή την «Περιμπανού» του Χατζηδάκι, ο μαγευτικός διάλογος των τριών επί σκηνής έγινε ακμαιότατος διάλογος δυόμισι ωρών με την ακούραστη νεολαία της κερκίδας, μακράς διάρκειας με τη σειρά της τραγουδίστρια, που δεν άφησε κανένα ρεφρέν να μην το σιγοτραγουδήσει a capela κι από την καρδιά της, solo…

Διαρκώς μαθητής, ευφυής κι εξαιρετικός μουσικός ο Δρογώσης αλλά σεμνός και σπουδάζων περισσότερο απ’ όλους ο Μύρωνας, είναι σίγουρο ότι η συγκεκριμένη τριάδα είναι το άλας της σημερινής, unplugged με το star system, μουσικής μας πραγματικότητας…

Με μια λέξη ήταν όλοι τους υπέροχοι…

Υπάρχει ένας τεράστιος πλούτος ελληνικής μουσικής ο οποίος

έχει ξεχαστεί. Εννοώ τη λαϊκή μας μουσική, τα δημοτικά, τα

ρεμπέτικα, και κάποια δυτικότροπα τραγούδια του μεσοπολέμου

ή λίγο μετά τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα οποία είναι

πολύ σημαντικά και είναι πολύ όμορφα καλλιτεχνικά, τα οποία

έχουν ξεχαστεί και κάθε φορά που ακούω ένα τέτοιο τραγούδι

λέω «τι ωραία που θα ήταν να το ξαναπαρουσιάσουμε». Δεν σας

κρύβω πως αυτό που σκέφτομαι για τον επόμενο δίσκο μου, αν

όλα πάνε καλά, θα είναι ένας ενδιάμεσος δίσκος, ο οποίος θα έχει

γύρω στις είκοσι διασκευές. Έχω διαλέξει είκοσι πολύ όμορφα

τραγούδια για να τα κάνω διασκευή. Αυτό θα είναι το επόμενο cd

μου… Στάθης Δρογώσης

Όπως υπέροχα είναι και τα παιδιά, οι παραγωγοί του

«Ράδιο Παρατηρητής 94 fm», που μεταφέρουν τους ήχους, τους στίχους, τις μουσικές, τα συναισθήματα της γενιάς τους με τις άλλες μουσικές, το διαφορετικό μουσικό ύφος, τους άλλους τρόπους, με τους οποίους οι νεότεροι τραγουδοποιοί με απόλυτη συνείδηση της συνέχειας της ελληνικής, - κι όχι μόνον - μουσικής αποτυπώνουν τις ευαισθησίες τους, έχοντας επίγνωση του ότι και τώρα «Θα περάσουν χρόνια*» και ότι το «Όλοι στο δρόμο*» δεν μπορεί να ειπωθεί σήμερα με τον τρόπο του «Φορτηγού» του Σαββόπουλου.

20 21

Η δική τους επικοινωνία μέσω του νεότερου, μουσικού ιδιώματος, της γενιάς τους και οι γέφυρες συνέχειας που ο πολιτισμός μεταξύ των διαφορετικών γενεών στήνει, επαφή πραγματωμένη στην πράξη στο αμφιθέατρο της συναυλίας, δείχνει μια χαρά και την επικοινωνία και τις νέες συλλογικότητες…

Γιατί μπορεί οι σημερινοί νεαροί να μη θυμούνται το ραδιόφωνο μ’ αφορμή «Το θέατρο της Δευτέρας», θα θυμούνται όμως την Κάκια Μένδρη σ’ ένα τραγούδι από τον Δρογώση και τη Θεσσαλονίκη όχι από τον Αναγνωστάκη, τον Ασλάνογλου ή τον Χριστιανόπουλο, αλλ’ από τη «Σκοτεινή πόλη» του Φάμελλου…Και θα διηγούνται μια χαρά κι αυτοί για τα δικά τους ακούσματα απ’ τα ερτζιανά και για μιαν ωραία παρέα, που τους στίχους της και τη μουσική της εν τη ενώσει, unplugged δηλαδή και σε ενεργή κάθε λεπτό δοκιμασία, έζησαν στο αμφιθέατρο της εσαεί παλιάς Νομικής…

Εν κατακλείδι, οι νέοι τραγουδάνε ακόμη…

* Τίτλοι τραγουδιών του Στάθη Δρογώση, εκ των οποίων το δεύτερο τραγουδήθηκε για πρώτη φορά στην Κομοτηνή…

Π όπως ΠΑΚΕΘΡΑ και Β όπως βιβλίο, όπως «Το λεύκωμα της Έρης»

«Το λεύκωμα της Έρης» είναι μια ακόμη εξαιρετική έκδοση - η τελευταία - μεταξύ σαράντα πέντε ακόμη άλλων, που έχει ήδη πραγματοποιήσει το ΠΑΚΕΘΡΑ, αυτήν τη φορά με τη συνεργασία του Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης.

«Tο λεύκωμα της Έρης», που θα παρουσιαστεί εντός του Μαΐου και στην Κομοτηνή, παρουσιάστηκε ήδη στην Ξάνθη στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της πόλης από την γράφουσα, τον πρόεδρο του ΔΣ του ΠΑΚΕΘΡΑ Στέλιο Σκιά, την

πρόεδρο της Εταιρείας Τουριστικής Προβολής της Νομαρχίας Ξάνθης και του Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης Πέπη Στάντσιου και την κάτοχο του «Λευκώματος» αλλά και στιχοπλόκο, υπέροχη Εριφύλη Ιωαννίδου-Ζάφου.

Για «Το λεύκωμα της Έρης», οι κ.κ. Πέπη Στάντσιου και Στέλιος Σκιάς είπαν, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, και τα ακόλουθα:«Το λεύκωμα της Έρης» είναι το νεανικό λεύκωμα της Εριφύλλης Ζάφου- Ιωαννίδου. Πρόκειται για ένα λεύκωμα σαν εκείνα, που, συνήθως, κάναμε στο σχολείο. Στο συγκεκριμένο, γράφουν άτομα που ήταν έφηβοι ή νέοι το 1946, αναφερόμαστε δηλαδή σε μια προηγούμενη γενιά. Από το λεύκωμα αντλεί κανείς πληροφορίες για τα όνειρα, τις προσδοκίες, τους προβληματισμούς, τα ερωτηματικά, τις αξίες και τις προοπτικές που είχαν οι νέοι εκείνης της εποχής. Τα κείμενα σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές ζωγραφιές της Έρης, μας δίνουν μια μοναδική και ξεχωριστή έκδοση, που ξεφεύγει από τα συνηθισμένα».

Πέπη Στάντσιου, πρόεδρος Λυκείου Ελληνίδων Ξάνθης

«Το λεύκωμα της Έρης» εντάσσεται στο σημαντικό εκδοτικό έργο του ΠΑΚΕΘΡΑ, το οποίο σήμερα αριθμεί περισσότερα από 45 βιβλία. Στις εκδόσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται και μερικές μουσικές, όπως και εκδόσεις που αφορούν στον πομάκικο πολιτισμό, με βιβλία γραμματικής, συντακτικού, τραγούδια και ποιήματα. Επίσης, φέτος εκδόθηκε και ο πέμπτος τόμος του επιστημονικού περιοδικού «Περί Θράκης». Γι’ αυτά όλα, είναι προφανές, ότι μοχθούν άνθρωποι, μια ομάδα που επιμελείται όλα αυτά τα έργα στον εκδοτικό τομέα. Είναι γνωστό ότι το ΠΑΚΕΘΡΑ έχει κι άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με το φυσικό περιβάλλον της Θράκης, με την εκπαίδευση, με την κοινωνική και φιλανθρωπική δραστηριότητα, συμβάλλοντας, όσο μπορεί, και στην πνευματική ανάταση της φιλτάτης μας Θράκης».

Στέλιος Σκιάς, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΠΑΚΕΘΡΑ

Εν αναμονή της παρουσίασης του «Λευκώματος» και στην Κομοτηνή, να ευχαριστήσουμε τον συνάδελφο εκδότη και δημοσιογράφο της εφημερίδας «Θράκη» Τένη Καμαρίδη για το φωτογραφικό υλικό και τα στοιχεία του ρεπορτάζ που μας παρείχε και το οποίο έφερε την υπογραφή του Θόδωρου Μπακάλη...

22 23

Λουκάς Μάινας ήτοι Κομοτηναίος στην καταγωγή κατασκευαστής, αλλά και σχεδιαστής, χειροποίητων πολύτιμων ρολογιών, ο μοναδικός ίσως στην Ελλάδα.

Γιος του Κομοτηναίου ουρολόγου Ιωάννη Μάινα, ο Λουκάς μεγάλωσε και σπούδασε στη Θεσσαλονίκη, από μικρός όμως πάθος του ήταν τα ρουλεμάν, οι δείκτες και οι μηχανισμοί των ρολογιών, πάθος στο οποίο αφιέρωνε ώρες…Κάθε ρολόι ήταν γι’ αυτόν ένας αυτόνομος, ολόκληρος κόσμος, που έπρεπε να εξερευνήσει, διερευνώντας τα υλικά του και τη λειτουργία του.

Αποκλειστικό του πάθος τα ρολόγια, όταν ενηλικιώθηκε κατανόησε ότι ό,τι όφειλε ν’ ακολουθήσει στη ζωή του, και στο επαγγελματικό επίπεδο, ήταν ο σχεδιασμός και η κατασκευή ρολογιών. Με την κατανόηση και τη στήριξη της οικογένειάς του και της συντρόφου του, αρχιτεκτόνισσας Άννας, ο Λουκάς Μάινας άρχισε έτσι ν’ ασχολείται επαγγελματικά με τον σχεδιασμό και την κατασκευή ρολογιών, υπηρετώντας κατ’ αρχάς την ανανέωση στη φόρμα, με τη συνδρομή στον τομέα αυτό της Άννας, ανανέωση που συνυφαίνεται και με τη χρήση και τον τρόπο επεξεργασίας παραδοσιακών πολυτελών υλικών, όπως ο χρυσός και η πλατίνα.

Στο επίπεδο των υλικών ο Λουκάς χρησιμοποιεί όλες τις αποχρώσεις του χρυσού (κίτρινος, κόκκινος, ματ ή γυαλιστερός), ό,τι όμως πιο πολύ εντυπωσιάζει στα ρολόγια του είναι η μη χρήση της γνωστής πλάκας, που αποκρύπτει τον μηχανισμό λειτουργίας τους, και η πρωτοτυπία με την οποία «κεντά» τα γυναικεία ρολόγια με πανάκριβους πολύτιμους λίθους.

Τα επώνυμα ρολόγια του Λουκά Μάινα, τα LOUANN - η επωνυμία προέρχεται από τη σύνθεση της πρώτης συλλαβής του δικού του επωνύμου με την πρώτη του ονόματος της Άννας - υποστηρίζονται επιπλέον από μηχανισμό δικού του σχεδιασμού, που συγκροτεί ο ίδιος εργαζόμενος με το χέρι, και, συμπληρωματικά, εξαρτήματα που κατασκευάζονται αποκλειστικά για τη LOUANN, σε φημισμένα ελβετικά εργαστήρια.

Κάθε ρολόι της LOUANN είναι έτσι μοναδικό και ο σχεδιαστής έχει αποσπάσει τα εύσημα από παγκοσμίως γνωστούς κατασκευαστές ρολογιών, οι οποίοι και τον παρότρυναν να συνεχίσει με το ίδιο πάθος και την ίδια αφοσίωση, ως μοναδικά ταλαντούχος ωρολογοποιός, τη μοναχική πορεία του καλλιτέχνη, που αγωνίζεται

να δικαιώσει το όνειρό του.

Τα ρολόγια του έχουν παρουσιαστεί μέχρι τώρα σε πολλές διεθνείς εκθέσεις και έχουν αποσπάσει τα καλύτερα των σχολίων, ενώ πλέον οι επώνυμοι και οι «κατέχοντες» θεωρούν ότι δεν πρέπει να λείπει ένα επώνυμο LOUANN από την προσωπική τους γκαρνταρόμπα ή τη ιδιωτική τους συλλογή ρολογιών.

Να σημειώσουμε ότι μεταξύ των δασκάλων του Λουκά Μάινα, συμπεριλαμβάνεται και επώνυμος Εβρίτης ωρολογοποιός, ο οποίος αφ’ ενός του συνέστησε να εξακολουθήσει να δημιουργεί ρολόγια και αφ’ ετέρου ότι είναι καιρός, εφόσον Έλληνες ωρολογοποιοί έχουν συνδράμει με την δεξιοτεχνία τους και τις ικανότητές του τις μεγάλες διεθνείς ωρολογοποιείες, όλοι μαζί ν’ αγωνιστούμε τώρα για να υφίσταται αλλά και για να καθιερωθεί το πρώτο παγκοσμίως αμιγώς ελληνικό ρολόι…

Ο Λουκάς Μάϊνας συνεχίζει πάντως να δημιουργεί, αγωνίζεται να προλάβει τις παραγγελίες των επωνύμων και είναι πάντοτε «υπ’ ατμόν» μεταξύ του εργαστηρίου του και των διεθνών σαλονιών ρολογιών, προκειμένου να υπερασπίσει το πάθος και την κορυφαία επιλογή της ζωής του…

Ανάμεσα σ’ όλα τ ’ άλλα ξεκλέβει πάντοτε καιρό - για να ξεκουράζεται και να ισορροπεί από τα άγχη της ημέρας, όπως λέει - για να σχεδιάσει υπέροχα σκουλαρίκια, κολιέ, σταυρούς και δαχτυλίδια σε μοναδικές φόρμες και τόσο πρωτότυπα, που πραγματικά κάποιος εντυπωσιάζεται αλλά και αισθάνεται υπερήφανος που ένας Θρακιώτης, Κομοτηναίος στην καταγωγή, θα είναι ο αυριανός Λαλαούνης στην πατρίδα μας και τον κόσμο όλο…

Λ όπως LOUANN, όπως Λουκάς Μάινας…

Τα ρολόγια του έχουν παρουσιαστεί μέχρι τώρα σε πολλές διεθνείς εκθέσεις και έχουν αποσπάσει τα καλύτερα των σχολίων, ενώ πλέον οι επώνυμοι και οι «κατέχοντες» θεωρούν ότι δεν πρέπει να λείπει ένα επώνυμο LOUANN από την προσωπική τους γκαρνταρόμπα ή τη ιδιωτική τους συλλογή ρολογιών.

22 23

«Οι επιχειρήσεις που θέλουν να επωφεληθούν από τις διαμορφούμενες διεθνείς συνθήκες θα πρέπει να έχουν ενστερνισθεί τις αρχές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, το αργότερο έως το 2015, αφού τότε θα είναι αδύνατο να αγνοήσουν τις πολύ σημαντικές εξελίξεις που ήδη λαμβάνουν χώρα σήμερα», ήταν το μήνυμα του διακεκριμένου επιχειρηματικού συμβούλου των ΗΠΑ Δρ Bruce Piasecki, προς το ακροατήριο της εκδήλωσης, που διοργάνωσε τον Φεβρουάριο του 2008, στο ξενοδοχείο Hy-att Regency της Θεσσαλονίκης, ο Όμιλος ΕΞΠΡΕΣ Καλοφωλιά, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, και με θέμα «Leaders of the New Economy ’08».

Οι ομιλητές της ιδιαίτερα επιτυχημένης εκδήλωσης, μεταξύ των οποίων οι Σταύρος Καλαφάτης - Υφυπουργός Ανάπτυξης, Γιώργος Μυλωνάς - Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, Γιώργος Καλοφωλιάς - Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΕΞΠΡΕΣ Καλοφωλιά, Βασίλης Τακάς - Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ερευνών Μελετών Τηλεπικοινωνιών & Πληροφορικής Χωρών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΝΑ), Εμμανουήλ Σίμογλου - Εκπρόσωπος του ΣΒΕΕ στο Ελληνικό Δίκτυο για την ΕΚΕ, Δέσποινα Γιαννούλη - Διευθύντρια Επικοινωνίας & Εταιρικών Υποθέσεων, Regency Entertainment SA, κατέληξαν στο βασικό συμπέρασμα ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί sine qua non προϋπόθεση βιώσιμης ανάπτυξης των επιχειρήσεων της νέας οικονομίας.

Ο Δρ Bruce Piasecki, ένας από τους πλέον διακεκριμένους επιχειρηματικούς συμβούλους των ΗΠΑ και βασικός ομιλητής στην εκδήλωση, συνήρπασε το ακροατήριο με την νεοτερικότητα περί του «so-cial response capitalism» ή του SRC, του Καπιταλισμού δηλαδή Κοινωνικής Ευθύνης, βάση της μετεξέλιξης σήμερα του παραδοσιακού καπιταλισμού, αλλά και με την διάθεσή του να απαντήσει σ’ όλα τα ερωτήματα που ακολούθησαν της ομιλίας του. Ο δρ Bruce Piasecki, συγκεκριμένα,

ανέφερε για την εταιρική κοινωνική ευθύνη, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:

«Βασική μου διαπίστωση είναι ότι οι πλέον επιτυχημένες επιχειρήσεις, ασχέτως μεγέθους, έχουν ενσωματώσει μια νέα, προστιθεμένη αξία στα προϊόντα τους: την αξία της κοινωνικής ευαισθησίας. Οι πρωταγωνιστές της

νέας οικονομίας έχουν κατανοήσει πως η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών τους εξαρτάται πλέον από τρεις βασικές παραμέτρους μια ιδιότυπη «Αγία Τριάδα», όπου η τιμή είναι ο «θεός», η ποιότητα ο «υιός» και η ευαισθησία στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες (όπως π.χ. η προστασία του περιβάλλοντος ή η εξοικονόμηση ενέργειας) το «άγιο πνεύμα». Αυτή η «Αγία Τριάδα» αποτελεί και τη βάση της μετεξέλιξης του παραδοσιακού καπιταλισμού σε «social response capitalism» ή σε SRC (Καπιταλισμό Κοινωνικής Ευθύνης).Πιστεύω ότι οι επιχειρήσεις που θέλουν να επωφεληθούν από τις διαμορφούμενες διεθνείς συνθήκες θα πρέπει να έχουν ενστερνισθεί το «SRC» το αργότερο έως το 2015, αφού τότε θα είναι αδύνατο να αγνοήσουν τις πολύ σημαντικές εξελίξεις που ήδη λαμβάνουν χώρα σήμερα. Αυτές συμπεριλαμβάνουν την αύξηση του πληθυσμού της γης, τη μείωση των παραδοσιακών ενεργειακών αποθεμάτων, αλλά και το γεγονός ότι το σύνολο σχεδόν των μεγαλύτερων οικονομιών

που πλανήτη θα είναι επιχειρήσεις και όχι κρατικές οντότητες, όπως συνέβαινε μέχρι πρότινος. Ήδη, το 2006, η λίστα με τις 100 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη συμπεριλάμβανε 51 επιχειρήσεις και 49 κράτη».

Η εκδήλωση για την εταιρική κοινωνική ευθύνη έκλεισε με τη βράβευση, από τον Όμιλο ΕΞΠΡΕΣ Καλοφωλιά, επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας, οι οποίες έχουν επιδείξει ιδιαίτερο έργο στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και, συγκεκριμένα, ■ της βιομηχανίας Αλουμύλ Μυλωνάς

Βιομηχανία Αλουμινίου Α.Ε., ■ της Kleemann Hellas ΑΒΕΕ, ■ της Coco-Mat ΑBEE και ■ της Ζυθοποιίας Μακεδονίας – Θράκης

Βεργίνα.

Τα βραβεία παρέλαβαν εκ μέρους των παραπάνω επιχειρήσεων οι κύριοι Γιώργος Μυλωνάς, Κωνσταντίνος Κουκούντζος, Μιχάλης Ευμορφίδης και Δημήτρης Πολιτόπουλος. Βραβείο απονεμήθηκε επίσης στον βασικό ομιλητή της εκδήλωσης, τον Δρ Bruce Piasecki.

Σημειωτέον ότι μεταξύ των χορηγών επικοινωνίας της εκδήλωσης, την οποία και παρακολουθήσαμε, ήταν και η εφημερίδα μας, ο «Παρατηρητής της Θράκης».

Μια εκδήλωση που υπενθύμισε ιδιαίτερα στους σύγχρονους Έλληνες επιχειρηματίες την κραταιά παράδοση των ελλήνων ευεργετών, στα χέρια των οποίων, την ευστροφία και την οικονομική στήριξη δομήθηκε, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, η Ελλάδα του δέκατου ένατου αιώνα...Στο μεσοδιάστημα η έγνοια για το κοινό καλό και η φροντίδα για τον γενέθλιο τόπο των ισχυρών οικονομικά μπορεί να ξεχάστηκε, στο μεταξύ όμως είναι ενδιαφέρον ότι αυτή επανέρχεται σήμερα, έστω και ως ένα από τα τρία μέλη της αξιέραστης αγίας τριάδας του καπιταλισμού κοινωνικής ευθύνης…

Κ όπως κοινωνική εταιρική ευθύνη ή εκδήλωση στην Θεσσαλονίκη από τον Όμιλο ΕΞΠΡΕΣ Καλοφωλιά

Στη φωτογραφία, ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΕΞΠΡΕΣ Καλοφωλιά Γιώργος Καλοφωλιάς απονέμει την τιμητική πλακέτα στον Κομοτηναίο, πλέον, επιχειρηματία Δημήτρη Πολιτόπουλο της Ζυθοποιίας Μακεδονίας - Θράκης Βεργίνα.

Ω όπως τέλος, όπως και αρχή, Θάνατος και Ανάσταση...

ÔæÝíç ÂáöåéÜäç

26

Ïíåßñùí & íåüôçôïò Ýáñ

27

ΑναστασίαΨάλτοy

από την Αρχαιολογία... στο Κινούμενο Σχέδιο

Συνέντευξη: Τζένη Βαφειάδη, Αναστασία Χατζηνικολάου

æù: Πώς προέκυψε η αδυναμία σου στο σχέδιο;Aναστασία Ψάλτου: Πιστεύω ότι είναι κληρονομικό το χάρισμα, γιατί και ο παπ-πούς μου ζωγραφίζει και ασχολείται με χειροτεχνίες, και ο πατέρας μου το ίδιο. Βέβαια, δεν ασχολήθηκαν επαγγελματικά οι δύο τους, απλά εγώ το έψαξα περισσό-τερο, από το Γυμνάσιο ακόμη. Από εκεί που ζωγράφιζα μόνη μου, θεώρησα ότι έπρεπε να μάθω κάποιες τεχνικές. Έτσι ξεκίνησα. Έκανα λάδι για δύο χρόνια, συνέχισα με κάρβουνο, με μολύβι, με τον Νίκο Θωμά έκανα αρχιτεκτονικό σχέδιο στο Λύκειο, μετά έφυγα στα Γιάννενα και έκανα εκεί με μια ζωγράφο το σχέδιο της Καλών Τεχνών, όπως ετοίμασα και κάποια άλλα σχέδια για πανεπιστήμια του εξωτε-ρικού. Μέσα από αυτήν την τριβή ανακά-λυψα τελικά ότι δεν θα μπορούσα να γίνω ζωγράφος, με την έννοια του να φτιάχνω κάποιους πίνακες και να τους πουλάω, εί-ναι κάτι που θέλει πολλή προσπάθεια και πολύ χρόνο για κάτι που, ίσως, να μην εκτιμηθεί και σωστά. Εξάλλου, σκέφτηκα ότι υπάρχουν εταιρείες και καλλιτέχνες που παρέχουν διάφορα αντίτυπα ζωγρα-φικών έργων, εξίσου καλά σε ποιότητα, και τότε τίθεται πλέον και το ζήτημα της τιμής της αγοράς του έργου τέχνης.

æù: Με όλη αυτή τη σπουδή και την προεργασία στο σχέδιο και στον τομέ-α της ζωγραφικής, παρ’ όλο που σπού-δασες αρχαιολογία, θα έλεγε κανείς ότι ο έρωτας και το μεράκι της ζωής σου ήταν το σχέδιο και η ζωγραφική…A.Ψ.: Είναι αλήθεια ότι προσπάθησα και το έψαξα πολύ, όταν ήμουν στο λύκειο, να δώσω εξετάσεις για τη Σχολή Καλών Τεχνών, άλλα έτσι όπως ήταν τα πράγματα εδώ δεν γινόταν τίποτα. Έψαχνα απεγνω-σμένα στην Κομοτηνή, στην Ξάνθη, στην Αλεξανδρούπολη, στην Καβάλα να βρω κάποιον ζωγράφο να με προετοιμάσει για την Καλών Τεχνών, γιατί δεν υπάρχει

Η ιστορίατης τέχνης ενίσχυσε

την αγάπη μουγια το σχέδιο

Ξεκίνησε με ρότα για το Πανε-πιστήμιο, όπως όλα τα παιδι-ά της ηλικίας της. Η στιγμή

όμως που η ζωή παίρνει το πάνω χέρι και σε ταξιδεύει στον αληθινό σου εαυτό είχε ήδη έρθει. Σπούδα-σε Αρχαιολογία γνωρίζοντας ότι το σχέδιο είναι η μεγάλη της αγάπη και το πλήρωμα του χρόνου την έβγαλε στο δρόμο για την Αγγλία για επισταμένες πια σπουδές στο κινούμενο σχέδιο. Αισιόδοξη και αρκετά γήινη η Αναστασία Ψάλτου μας συστήνει το έργο της από το οποίο αποπνέει, αν μη τι άλλο, η αγάπη και η αστείρευτη έμπνευση.Ας την παρακολουθήσουμε…

Ïíåßñùí & íåüôçôïò Ýáñ

από την Αρχαιολογία... στο Κινούμενο Σχέδιο

Πώς προέκυψε η αδυναμία σου

Πιστεύω ότι είναι κληρονομικό το χάρισμα, γιατί και ο παπ-πούς μου ζωγραφίζει και ασχολείται με χειροτεχνίες, και ο πατέρας μου το ίδιο. Βέβαια, δεν ασχολήθηκαν επαγγελματικά οι δύο τους, απλά εγώ το έψαξα περισσό-τερο, από το Γυμνάσιο ακόμη. Από εκεί που ζωγράφιζα μόνη μου, θεώρησα ότι έπρεπε να μάθω κάποιες τεχνικές. Έτσι ξεκίνησα. Έκανα λάδι για δύο χρόνια, συνέχισα με κάρβουνο, με μολύβι, με τον Νίκο Θωμά έκανα αρχιτεκτονικό σχέδιο στο Λύκειο, μετά έφυγα στα Γιάννενα και έκανα εκεί με μια ζωγράφο το σχέδιο της Καλών Τεχνών, όπως ετοίμασα και κάποια άλλα σχέδια για πανεπιστήμια του εξωτε-ρικού. Μέσα από αυτήν την τριβή ανακά-λυψα τελικά ότι δεν θα μπορούσα να γίνω ζωγράφος, με την έννοια του να φτιάχνω κάποιους πίνακες και να τους πουλάω, εί-ναι κάτι που θέλει πολλή προσπάθεια και πολύ χρόνο για κάτι που, ίσως, να μην εκτιμηθεί και σωστά. Εξάλλου, σκέφτηκα ότι υπάρχουν εταιρείες και καλλιτέχνες που παρέχουν διάφορα αντίτυπα ζωγρα-φικών έργων, εξίσου καλά σε ποιότητα, και τότε τίθεται πλέον και το ζήτημα της

Με όλη αυτή τη σπουδή και την προεργασία στο σχέδιο και στον τομέ-α της ζωγραφικής, παρ’ όλο που σπού-δασες αρχαιολογία, θα έλεγε κανείς ότι ο έρωτας και το μεράκι της ζωής σου

Είναι αλήθεια ότι προσπάθησα και το έψαξα πολύ, όταν ήμουν στο λύκειο, να δώσω εξετάσεις για τη Σχολή Καλών Τεχνών, άλλα έτσι όπως ήταν τα πράγματα εδώ δεν γινόταν τίποτα. Έψαχνα απεγνω-σμένα στην Κομοτηνή, στην Ξάνθη, στην Αλεξανδρούπολη, στην Καβάλα να βρω κάποιον ζωγράφο να με προετοιμάσει για την Καλών Τεχνών, γιατί δεν υπάρχει

στο μηχανογραφικό ως σχολή στην οποία μπαίνεις με μόρια, πρέπει να δώσεις ειδι-κές εξετάσεις, δεν έβρισκα πουθενά και ή έπρεπε να φύγω από το σπίτι μου στην Α΄ Λυκείου και να πάω στην Αθήνα μόνη, κάτι που δεν γινόταν, ή έπρεπε να το αφήσω λίγο στην άκρη και να το δω μετά. Πέρασα τελικά στα Γιάννενα στη Φιλο-σοφική. Είχα απελπιστεί λίγο στην αρχή, άλλα ήρθαν όλα καλά γιατί, αν και δεν το περίμενα, μου άρεσε πάρα πολύ η σχολή μου και είναι και πολύ σχετι-κή με την ιστορία της τέχνης, η αρχαιολογία. Προσπαθούσα να επιλέγω μαθήματα που με ενδιέφεραν και, γενικά, η σχολή μού έδωσε πάρα πολλά, εκτός από την ευρεία παιδεία, και στον τομέα που με ενδιαφέρει άνοιξαν ακόμη περισσότερο οι ορίζοντές μου.

æù: Όταν επέλεγες να μάθεις τεχνικές σχεδίου ή ζωγραφι-κής τις επέλεγες θέλοντας να συνωστίσεις γνώση ή απλά κου-βέντιαζες γι’ αυτήν σου την αγάπη με κάποιους ειδικούς και αυτοί σε καθοδηγούσαν σε εργασίες με μολύ-βι ή κάρβουνο, στο καλλιτεχνικό ή το γραμμικό σχέδιο;A.Ψ.: Παρακολουθούσα οτι-δήποτε, κάθε μάθημα που έχει σχέση με το σχέδιο και την τέχνη, και σήμερα θέλω να πάω και για δεύτερο πτυχίο, γιατί αγαπώ να μαθαίνω. Αν και λόγω ιδιοσυγκρασίας δεν περίμενα ποτέ ότι θα εξελιχθώ σε τέτοιου είδους άτομο, που δεν θα βαρεθεί να σπουδάζει, ωστό-σο θέλω άλλα 3 ή 4 χρόνια για να πάρω αυτά που θεωρώ ότι πρέπει να πάρω, τις γνώσεις που

Την Αναστασία Ψάλτου φωτογράφισε η Φιλιώ Ζερδελή στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής. Το μακιγιάζ της επιμελήθηκε η αισθητικός - make up artist Σοφία Σαμουρκασίδου και την επιμέλεια του χτενίσματος είχε η Κυριακή Αθανάσαρου. Το κα-τάστημα ενδυμάτων Arte Maxima μας παραχώρησε το φόρεμα Moschino.

26

Ïíåßñùí & íåüôçôïò Ýáñ

27

θα μου είναι απαραίτητες.

æù: Στην Αγγλία τι θα σπουδάσεις ακρι-βώς;A.Ψ.: Θα ξεκινήσω με fine arts, με Kαλές Tέχνες και θα συνεχίσω, με ένα μεταπτυ-χιακό στο κινούμενο σχέδιο. Την έκανα την προετοιμασία για την Καλών Τεχνών τελικά, άλλωστε το εξωτερικό πάντα ήταν στο μυαλό μου, το να ζήσω και την εμπειρία του εξωτερικού, να δω πράγματα, κάτι άλλο

Πώς βλέπεις την προοπτική, την Αναστασία, σε σχέση με το κινούμενο σχέδιο; Θα ασχολη-

Αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο δεν είναι τόσο η εικονογράφηση παιδικών βιβλί-ων, όσο το κινούμενο σχέδιο, όχι το στατικό κόμικς, αλλά κόμικς για τηλεόραση ή κινη-ματογράφο, όπως επίσης μου

αρέσει πάρα πολύ η ιδέα τού να ζωγραφίζω, να φτιάχνω σχέδια για παιχνίδια σε ηλεκτρονικούς υπολογι-στές και για play station.

Όλα αυτά, το κι-νούμενο σχέδιο δηλα-δή, συνδέεται με τον κινηματογράφο, τις γνώσεις για το κινημα-τογραφικό κινούμενο σχέδιο από πού θα

Αναγκαστ ι κά στο μεταπτυχιακό, δεν ήθελα να κάνω από την αρχή ως πτυχίο το κι-νούμενο σχέδιο, γιατί θεωρώ ότι δεν μπο-ρώ να ξέρω πώς θα είναι η ζωή μου μετά από 4 ή 5 χρόνια, αλλά το κινούμενο σχέδιο είναι πιο εξειδικευμένο και θα πρέπει αναγκαστικά να ακολουθήσεις

αυτόν τον τομέα στο μέλλον, όχι να ξεκινήσεις μ’ αυτό σαν

πτυχίο. Όποτε

αποφάσισα να πάρω αρχικά ένα πτυχίο Κα-λών Τεχνών, με το οποίο θα έχω και κάποιες προοπτικές δουλειάς στην Ελλάδα, γιατί μπορεί να γυρίσω πιθανότατα πίσω.

æù: Είναι δύσκολος ο τομέας που επέ-λεξες για επαγγελματική αποκατάσταση στην Ελλάδα, θα καταβάλλεις όσο κόπο και αγώνα χρειάζεται για να εργαστείς και να καταξιωθείς στον τομέα του κινου-μένου σχεδίου και στην πατρίδα μας;A.Ψ.: Αυτό θέλω να προσπαθήσω, αυτός είναι ο στόχος.

æù: Φοβάσαι μήπως απογοητευθείς;A.Ψ.: Ναι, αυτός είναι ο μεγαλύτερος φό-βος, γιατί είναι πολλά χρόνια, μεγάλη προ-σπάθεια απ’ όλους μας, δηλαδή απ’ όλη την οικογένεια, είναι η αβεβαιότητα του αύριο, που δεν ξέρεις τι θα γίνει, και σε τόσο εξει-δικευμένα πράγματα φοβάσαι.

æù: Μ’ όλα αυτά τα εφόδια θα άλλαζες καθόλου δρόμο;A.Ψ.: Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να απορρί-ψω τίποτα, λέω ότι ξεκινάω για το κινούμενο αλλά δεν ξέρω πού θα με βγάλει αυτός ο δρόμος. Γι’ αυτό δεν πάω και από την αρχή στην εξειδίκευση, πάω στο γενικότερο, να πάρω τις γνώσεις που θεωρώ ότι πρέπει να πάρω και από εκεί και πέρα το μεταπτυχιακό είναι ένας χρόνος, μπορώ να δω τι θα κάνω, αν δω ότι το «πράγμα πηγαίνει», καλώς, κάνω το κινούμενο σχέδιο, αν όχι μπορώ να κάνω ένα μεταπτυχιακό στη διακόσμηση για παράδειγμα, κάτι που θα μπορούσα να κάνω επαγγελματικά και στην Κομοτηνή.

æù: Ακούσαμε για επικείμενη συνεργα-σία σου με κάποια εταιρεία σε επίπεδο ντιζάιν, σχεδίου, αυτό ισχύει; A.Ψ.: Όχι, δεν έχω συνεργαστεί, απλά υπάρχει μια πρόταση για συνεργασία από μια εταιρεία με πίνακες, την BizArt, απλά είμαστε ακόμα στη διαπραγμάτευση.

æù: Σ’ όλη αυτή την προοπτική ζωής που επιλέγεις υπάρχει το όνειρο της οικογέ-νειας στο μυαλό σου;A.Ψ.: Ναι, χωρίς δεύτερη σκέψη, οπωσ-δήποτε, την οικογένεια δεν την αλλάζω με τίποτα, δεν είμαι δηλαδή γυναίκα καριέρας, η οικογένεια είναι ένα κάτι για το οποίο θα θυσίαζα πάρα πολλά και θεωρώ ότι είμαι και σε ηλικία και σε φάση που μπορώ να θυσι-άσω κάποια πράγματα, απλά δεν θα έκανα οικογένεια αύριο.

πάρω και από εκεί και πέρα το μεταπτυχιακό είναι ένας χρόνος, μπορώ να δω τι θα κάνω, αν δω ότι το «πράγμα πηγαίνει», καλώς, κάνω το κινούμενο σχέδιο, αν όχι μπορώ να κάνω ένα μεταπτυχιακό στη διακόσμηση για παράδειγμα, κάτι που θα μπορούσα να κάνω

Ακούσαμε για επικείμενη συνεργα-σία σου με κάποια εταιρεία σε επίπεδο

Όχι, δεν έχω συνεργαστεί, απλά υπάρχει μια πρόταση για συνεργασία από μια εταιρεία με πίνακες, την BizArt, απλά

Σ’ όλη αυτή την προοπτική ζωής που επιλέγεις υπάρχει το όνειρο της οικογέ-

Αυτό που µε ενδιαφέρει περισσότερο δεν είναι τόσο η εικονογράφηση παιδικών βιβλίων, όσο το κινούµε-νο σχέδιο, όχι το στατικό κόµικς, αλλά κόµικς για τηλεόραση ή κινηµατογρά-φο, όπως επίσης µου αρέσει πάρα πολύ η ιδέα του να ζωγραφίζω, να φτιάχνω σχέ-δια για παιχνίδια σε ηλε-κτρονικούς υπολογιστές και για play station.

τελικά, άλλωστε το εξωτερικό πάντα ήταν στο μυαλό μου, το να ζήσω και την εμπειρία του εξωτερικού, να δω πράγματα, κάτι άλλο διαφορετικό από τα δικά μας.

æù: Πώς βλέπεις την προοπτική, την Αναστασία, σε σχέση με το κινούμενο σχέδιο; Θα ασχολη-θείς με το κόμικς;A.Ψ.: Αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο δεν είναι τόσο η εικονογράφηση παιδικών βιβλί-ων, όσο το κινούμενο σχέδιο, όχι το στατικό κόμικς, αλλά κόμικς για τηλεόραση ή κινη-ματογράφο, όπως επίσης μου

αρέσει πάρα πολύ η ιδέα τού να ζωγραφίζω, να φτιάχνω σχέδια για παιχνίδια σε ηλεκτρονικούς υπολογι-στές και για play station.

æù: Όλα αυτά, το κι-νούμενο σχέδιο δηλα-δή, συνδέεται με τον κινηματογράφο, τις γνώσεις για το κινημα-τογραφικό κινούμενο σχέδιο από πού θα τις λάβεις; A .Ψ. : Αναγκαστ ι κά στο μεταπτυχιακό, δεν ήθελα να κάνω από την αρχή ως πτυχίο το κι-νούμενο σχέδιο, γιατί θεωρώ ότι δεν μπο-ρώ να ξέρω πώς θα είναι η ζωή μου μετά από 4 ή 5 χρόνια, αλλά το κινούμενο σχέδιο είναι πιο εξειδικευμένο και θα πρέπει αναγκαστικά να ακολουθήσεις

αυτόν τον τομέα στο μέλλον, όχι να ξεκινήσεις μ’ αυτό σαν

πτυχίο. Όποτε μ’ αυτό σαν

πτυχίο. Όποτε

να ξεκινήσεις μ’ αυτό σαν

πτυχίο. Όποτε

30

Ïíåßñùí & íåüôçôïò Ýáñ

31

Συνέντευξη: Γιώτα Μακρή

Åí Ýáñé êáëïý èåÜôñïõ

æù: Θα ήθελα να μου πεις λίγα πράγ-ματα για την καταγωγή σου και τα παι-δικά σου χρόνια…Ιωσήφ Πολυζωίδης: Η καταγωγή μου είναι από την Αλεξανδρούπολη, είμαι βέ-ρος Εβρίτης, δηλαδή ο πατέρας μου από το Διδυμότειχο και η μητέρα μου από την Αλεξανδρούπολη. Εγώ γεννήθηκα στη Γερμανία και γύρισα 6 χρονών στην Ελλά-δα και μέναμε στην Αθήνα και τα καλοκαί-ρια ανεβαίναμε στην Αλεξανδρούπολη για διακοπές, αλλά μετά από κάποια χρόνια πήγαμε στο Λουτράκι και από τότε μεγά-λωσα κατ’ ουσίαν στο Λουτράκι.

æù: Ποιο ήταν το έναυσμα για να ασχοληθείς με την υποκριτική;Δεν ήταν όνειρο ζωής το να ασχοληθώ με την υποκριτική. Ήταν αποτέλεσμα συγκυ-ρίας, μια και στο Λουτράκι είχε δημιουρ-γηθεί μια ερασιτεχνική ομάδα και έτυχε να βρεθώ σ’ αυτήν και να παίζω θέατρο από μικρός, 16 χρονών, στην εφηβεία μου. Μόλις τελείωσα στο σχολείο, έδωσα εξετάσεις στο Θέατρο Τέχνης κρυφά από τους γονείς μου, γιατί δεν ήθελαν να ασχοληθώ με το θέατρο. Πέρασα, αλλά δεν πήγα, γιατί δεν με αφήσανε οι γονείς μου, και τελείωσα Μάρκετινγκ Εμπορίας και Διαφήμισης στα ΤΕΙ. Ακολούθως, πήγα φαντάρος και μόλις γύρισα, παρακο-λούθησα τα μαθήματα στη Σχολή.

æù: Υπήρχαν άνθρωποι που σε βοήθη-σαν στα πρώτα σου βήματα;

Οι δάσκαλοί μου, διότι μόλις τελείωσα τη σχολή έπαιξα στη σκηνή του «Εμπρός».

æù: Σε γνωρίσαμε και έγινες γνωστός από την τηλεοπτική σειρά «Δούρειος Ίππος». Αυτή ήταν η πρώτη σου τηλε-οπτική δουλειά;Πιο πριν είχα κάνει και τα «Θύματα Ει-ρήνης», απλώς εκεί ήμουν ξανθός! Γενικά προσπαθώ να αλλάζω στους ρόλους, για να μην είμαι ο ίδιος, προσπαθώ να αλλά-ζω και οπτικά, απλά ο «Δούρειος Ίππος» ήταν, εντός εισαγωγικών, η «επιτυχία» μου, έτσι έγινα γνωστός στο κοινό. Μετά ήρθε το «Εν Ιορδάνη» με τη Βάνα Μπάρ-μπα και φέτος το «10», που ήταν μια εξαι-ρετική δουλειά και περάσαμε πάρα πολύ καλά.

æù: Ο «Δούρειος Ίππος» ήταν μια μουσική σειρά. Η μουσική τι ρόλο παί-ζει στη ζωή σου;Είμαι μπασίστας στην πραγματικότητα, όταν ήμουν μικρός είχαμε και ένα γκρουπ και παίζαμε μουσική.

æù: Πιστεύεις ότι η επιτυχία είναι ευ-καιρίες που πρέπει να δράττουμε στη στιγμή ή είναι κόπος πολύχρονης και σκληρής δουλειάς;Δεν υπάρχει συνταγή για την επιτυχία, νομίζω ότι έρχεται κάποια στιγμή, όταν ασχολείσαι με κάτι πολύ και το αγαπάς, κάποια στιγμή περνάς κι από αυτό το στά-διο. Νομίζω ότι χρειάζεται δουλειά, για να

ΙωσήφΠολυζωίδης

«Η επιτυχίαέρχεται όταν

αγαπάς αυτόπου κάνεις»

Εβρίτης «άγγελος», εν έαρι, καλού θεάτρου…

Brutal και γλυκός, οξύθυμος και μελαγχολικός, ατίθασος και σκλάβος του έρωτα… Αν

δεν τον θυμάστε από τον «Δούρειο Ίππο» σίγουρα θα τον προσέξατε στο φετινό «10». Με καταγωγή από τον Έβρο – κάτι που μας χαροποίησε ιδιαίτερα – ο Ιωσήφ Πολυζωίδης μετρά ήδη κάποια χρόνια στο σανίδι και στο γυαλί. Με σημαντικές συνεργασίες στο ενεργητικό του, κυρίως στο «Αγγέλων Βήμα», δηλώνει λάτρης της καλής, ποιοτικής δουλειάς ανεξάρτητα αν βρίσκεται μπροστά σε κοινό ή σε κάμερες. Η σιγουριά του μάλλον σε εκπλήσσει σε σχέση με το «συνεσταλμένο» παρουσι-αστικό του, ωστόσο η μεταμόρ-φωσή του στη σκηνή είναι πάντα σαν κάτι καινούριο, πρωτόγνωρο κι άξιο θαυμασμού. Ο λόγος στον ίδιο για να μας μι-λήσει για τη ζωή και τα βήματά του…

Άμα είναι καλή η δουλειά, με καλύπτουν και τα τρία - θέατρο, τηλεόραση, κινηματογράφος - το ίδιο. Το ίδιο με καλύπτει η σειρά που έκανα στο «10», γιατί υπήρχαν πρόβες, υπήρχε μια δουλειά από πίσω, χτίστηκε ένας ρό-λος και ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρον. Όπως και στο θέατρο που κάνεις τις πρόβες σου και βγαίνεις κάθε βράδυ στη σκηνή και δοκιμάζεις τον εαυτό σου στον συγκεκριμένο ρόλο. Δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω.

30

Ïíåßñùí & íåüôçôïò Ýáñ

31

κρατήσει αυτή, να μην είναι κάτι το εφήμερο και περάσει.

æù: Έχουν γίνει πολύ μόδα εδώ και χρό-νια τα ριάλιτι παιχνίδια. Εσύ θα έπαιρνες ποτέ μέρος;Όχι, ποτέ, το ριάλιτι είναι ριάλιτι, και είμαι και κατά των ριάλιτι, δεν με ενδιαφέρει τι κά-νει ο άλλος στη ζωή του και το τι είναι. Είναι άλλο το να κάνεις μια ταινία που είναι ένας ρόλος που δουλεύεις, χτίζεις κάτι και φτιά-χνεις, και άλλο το να περιφέρεις τον εαυτό σου για να γίνεις κάποιος. Έτσι νομίζω εγώ, δεν ξέρω αν είναι σωστό.

æù: Κινηματογράφος, θέατρο και τηλεό-ραση, τι από τα τρία προτιμάς;Άμα είναι καλή η δουλειά με καλύπτουν και τα τρία το ίδιο, το ίδιο με καλύπτει η σειρά που έκανα στο «10», γιατί υπήρχαν πρόβες, υπήρχε μια δουλειά από πίσω, χτίστηκε ένας ρόλος και ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρον. Όπως και στο θέατρο που κάνεις τις πρόβες σου και βγαίνεις κάθε βράδυ στη σκηνή και δοκιμάζεις τον εαυτό σου στον συγκεκριμέ-νο ρόλο. Δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω.

æù: Τα μοντέλα που εισάγονται τελευταί-α στον χώρο της υποκριτικής, είναι μια πραγματικότητα που σε ενοχλεί;Όχι, ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί για να επιβιώσει σ’ αυτό τον χώρο, δηλαδή τα μοντέλα αν είναι καλοί ηθοποιοί μπορούν να προχωρήσουν. Εμένα όχι δεν με ενοχλεί τίποτα, ο καθένας μπορεί να κάνει αυτή τη δουλειά αν του αρέσει και το θέλει και νομί-ζει ότι μπορεί το κάνει. Δεν είναι τυχαίο ότι είμαστε μια πόλη των 5 εκατομμυρίων και έχουμε πιο πολλά θέατρα από την Αγγλία, έχουμε φτάσει να έχουμε 400 παραστάσεις το χρόνο.

æù: Τι σε φοβίζει περισσότερο στη ζωή σου;Αν έλεγα ο θάνατος θα ήτανε μακάβριο… Το να μείνω μόνος μου, η μοναξιά με φο-βίζει πάρα πολύ, αν και την επιζητώ πολλές φορές, θεωρώ ότι αν είναι σε μεγάλη διάρ-κεια, είναι λίγο επικίνδυνη.

æù: Πώς θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου με τρεις λέξεις;Εσύ πώς θα με χαρακτήριζες;- Γλυκό, σέξι και αποφασιστικό…Οπότε με καλύπτεις εσύ, οπότε γράφεις ότι απαντάς εσύ για μένα σ’ αυτό, γιατί εγώ δεν μπορώ να απαντήσω.

æù: Τον ελεύθερο σου χρόνο πώς τον περνάς;Προσπαθώ να κάνω διακοπές, αλλά όχι σε κόσμο, θέλω να είμαι κάπου ήρεμα, ήσυχα, να βλέπω θάλασσα, μου αρέσει περισσότε-ρο το ελεύθερο κάμπινγκ.

æù: Ο έρωτας τι ρόλο παίζει στη ζωή σου;Ο έρωτας παίζει σ’ όλο τον κόσμο τον μεγα-λύτερο ρόλο στη ζωή μας, δηλαδή ο έρωτας είναι κάτι το οποίο ζεις, εάν δεν υπάρχει έρωτας, δεν ζεις, δεν υπάρχει ζωή, γιατί τα πάντα είναι έρωτας.

æù: Είναι εύκολο για μια γυναίκα να προ-σεγγίσει τον Ιωσήφ Πολυζωίδη; Ποιος τύπος γυναίκας σε συναρπάζει;Αυτό είναι χημεία, δηλαδή δεν υπάρχει κάποιος αποκλειστικός τύπος γυναίκας που με έλκει. Είναι εύκολο να με προσεγγίσει κά-ποια, αν και είμαι πιστός και έχω μια σχέση και περνάω και καλά.

æù: Προτιμάς να είσαι ο κυνηγός σε μία σχέση ή δεν έχεις πρόβλημα στο να κά-νει η γυναίκα την πρώτη κίνηση;Κοίταξε, έχουν αντιστραφεί οι όροι, εγώ προσωπικά θέλω να είμαι κυνηγός και νο-μίζω ότι αυτό είναι και το σωστό, γιατί στα ζώα το αρσενικό είναι αυτό που θα κάνει

Το ριάλιτι είναι ριάλιτι, και είμαι και κατά των ριάλιτι, δεν με ενδιαφέρει τι κάνει ο άλλος στη ζωή του και το τι είναι. Είναι άλλο το να κάνεις μια ταινία που είναι ένας ρόλος που δουλεύεις, χτίζεις κάτι και φτιάχνεις και άλλο το να περιφέρεις τον εαυτό σου για να γίνεις κάποιος. Έτσι νομίζω εγώ, δεν ξέρω αν αυτό είναι σωστό.

32 33

Είμαι ευχαριστημένος μ’ αυτά που έχω, δηλαδή μ’ αυτά που έχω κάνει, μ’ αυτά που έρχονται, που θα γίνουν, με το ότι δεν ξέρω πού θα φτάσω, πού θα καταλήξω, τι θα κάνω. Δεν είμαι από εκείνους που λένε «να είχα αυτό» ή «αχ, δεν έκανα εκείνο». Η ζωή έρχεται και φεύγει, πολύ απλά η ζωή έρχεται, κάνεις τη διαδρομή σου μέσα σ’ αυτήν και φεύγεις.

την επίθεση, εμείς έχουμε αντιστρέψει τους όρους, οι άντρες κάθονται στην άκρη και περιμένουν πότε θα κάνει την κίνηση η γυ-ναίκα ή οτιδήποτε, έχουνε αλλάξει κάπως οι ισορροπίες των πραγμάτων, δεν υπάρχει ο κυνηγός άντρας, τείνει να εξαφανιστεί αυτό το είδος σήμερα.

æù: Λείπει κάτι από τη ζωή σου;Μια βόλτα στο φεγγάρι ας πούμε! Όχι, είμαι ευχαριστημένος μ’ αυτά που έχω, δηλαδή μ’ αυτά που έχω κάνει, μ’ αυτά που έρχονται, που θα γίνουν, με το ότι δεν ξέρω πού θα φτάσω, πού θα καταλήξω, τι θα κάνω. Δεν είμαι από εκείνους που λένε «να είχα αυτό» ή «αχ, δεν έκανα εκείνο». Η ζωή έρχεται και φεύγει, πολύ απλά η ζωή έρχεται, κάνεις τη διαδρομή σου μέσα σ’ αυτήν και φεύγεις.

æù: Τα μελλοντικά σου σχέδια;Ξεκινάω μια ταινία σε σενάριο του Τζιόλη και σε σκηνοθεσία του Σταύρου Καπλανίδη στης 5 Μαΐου που έχει τίτλο «Κατίνα» και θα κάνω και άλλη μια ταινία με την Ελένη Ρά-ντου, ακόμα δεν έχει βρεθεί ο τίτλος, απλώς θα ξεκινήσω γυρίσματα στις 15 Ιουνίου και, παράλληλα, θα κάνω πρόβες για του χρόνου, στο θέατρο, στο «Αγγέλων Βήμα», σε σκη-νοθεσία του Κοραή Δαμάτη, με ένα έργο που λέγεται «Η Αλλοπαρμένη».

æù: Πώς θα ήθελες να κλείσουμε την κουβέντα μας;Με ένα μεγάλο χαμόγελο, να χαμογελάμε.

34 35

Συνέντευξη: Τζένη Κατσαρή- Βαφειάδη

¸áñïò, îáíèéþôçò äçìïóéïãñáöéêüò êïóìïðïëéôéóìüò

Είναι αδηφάγοςο χώρος της

δημοσιογραφίαςκαι ειδικά της

τηλεόρασης

Γεννήθηκε στην Αλεξανδρού-πολη και κάποια χρόνια έζησε στην Μάκρη. Στα δέκα της

χρόνια, ο πατέρας της, αστυνομι-κός Ηπειρώτης στην καταγωγή, μετατίθεται στην Καβάλα και μετά, στα λυκειακά της χρόνια, στην Ξάνθη, τόπο της μητέρας της, όπου και τελείωσε το Λύκειο.

Σπούδασε στο εξωτερικό και στην Ελλάδα, συγκεκριμένα, τελείωσε το Τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας με άριστα, το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ της Παντείου και έκανε μεταπτυχιακό στη Βυζαντινή ιστο-ρία. Γνωρίζει τρεις ξένες γλώσσες.

æù: Αυτή τη στιγμή ασκείτε δημοσιογραφία, πώς όμως καταλήξατε εκεί, μέσα από ποιες διαδρομές;Βίκυ Μπαφατάκη: Σπούδασα Επικοινωνία και ΜΜΕ. Τελείως συμπτωματικά πήρα υποτροφία από το Πάντειο για μια μελέτη με τίτλο «ΑΕΙ και επιχειρήσεις». Τότε μπήκα στα media και, συγκεκριμένα, ξεκίνησα ραδιόφωνο στον 9,21. Ξεκίνησα να δουλεύω δημοσιογράφος, ούσα φιλόλογος, κάνοντας φιλολογικά μαθήματα και ξένη γλώσσα σε φροντιστήρια. Πριν από το 2002, μπήκα και στο χώρο της επικοινωνίας, κάνοντας στρατηγικές επικοινωνίας για πολύ σημαντικά γεγονότα, οργανισμούς, υπουργεία, κάτι που ασκώ ως δεύτερη δουλειά ακόμη και τώρα. Η δημοσιογραφία είναι κλάδος της επικοινωνίας. Σήμερα είμαι δημοσιογράφος. Μάλιστα πέρσι είχα ένα μεγάλο κομμάτι στην εκπομπή «Στούντιο με θέα» και φέτος είμαι στον ΑΝΤ1.

æù: Έχετε όμως και μία κάποια σχέση εμπεριστατωμένα με την Ιταλία, από την οποία προήλθε και ένα βραβείο όπως διαβάσαμε σχετικά στο διαδίκτυο…Β.Μ.: Σπούδασα γλώσσα και λογοτεχνία στην Ιταλία. Είναι αυτό που λέμε ότι το κάρ-μα σε οδηγεί, δηλαδή δεν γνωρίζω για ποιο λόγο έχω μια ιδιαίτερη σχέση μ’ αυτή τη χώρα, και γενικότερα με το εξωτερικό. Το 2005, όντως έλαβα το Διεθνές βραβείο Δημοσιογραφίας - Επικοινωνίας, για μία μελέτη που έκανα με τίτλο «Συγκριτικά Επικοινωνιακά Συστήματα για τη διάδοση του πολιτισμού και του εθελοντισμού». Ήμα-σταν 368 υποψήφιοι από όλο τον κόσμο για τα βραβεία «Τζουζέπε Σάκα», που, επί της ουσίας είναι ένα είδος Νόμπελ, γίνονται για έκτη χρονιά εφέτος, και, ουσιαστικά,

Βίκυ Μπαφατάκη

Δημοσιογράφος, βραβευμένη το 2005 με το Διεθνές βραβείο Δημοσιογραφίας - Επικοινωνίας «Giuseppe Sciacca»

Βραβευμένη το 2005 με το Διεθνές βραβείο Δημοσιογραφίας - Επικοινωνίας «Τζουζέπε Σιάκα» και από τότε, όντας διαρκώς μέλος της επιτροπής των συγκεκριμένων βραβείων, η ξανθιώτισσα δημοσιογράφος, επικοινωνιολόγος,

εκπαιδευτικός και μητέρα, Βίκυ Μπαφατάκη μάς μιλά για τη σχέση της με την Ιταλία, την αίσθηση να είσαι ελληνίδα – πολίτης του κόσμου και την ευθύνη να εκπροσωπείς τη χώρα σου.

Εκπαιδευτικός συνάμα και δημοσιογράφος, σε μια εποχή που η παιδεία δεν είναι το πρώτο προσόν για να σταδιοδρομήσει κάποιος σ’ ένα ακριβό από άποψης ποιότητας και απαιτήσεων επάγγελμα, ιδιαίτερα στο «γυαλί», όπου αντί της μορφώσεως πολλές φορές προκρίνεται το νεαρόν της ηλικίας και το ευπρόσωπον, συζητά μαζί μας για τα συναισθήματα και τις εντυπώσεις που αποκομίζει εργαζόμενη σήμερα ως τηλεοπτική δημοσιογράφος στον ΑΝΤ1, χωρίς όμως ούτε μια στιγμή να εγκαταλείπει την πίστη ότι η δημοσιογραφία και η δουλειά του δημοσιογράφου, ο κόσμος της εικόνας ή της γρα-φής είναι από τα πλέον γοητευτικά σύμπαντα, γιατί, όπως λέει, «τις λέξεις τις χαϊδεύεις, τις αγγίξεις,- αυτές υπάρχουν και στην εικόνα,- και μ’ αυτές αυτοπροσδιορίζεσαι», κι ακόμη, είναι ιδιαίτερα σπουδαίο το ότι οι δημοσιογράφοι «κάθε μέρα μαθαίνουμε και κάτι…»

Βίκυ Μπαφατάκη όμως…

34 35

προασπίζουν τους νέους επιστήμονες, όπως και τον πολιτισμό και εθελοντισμό παγκο-σμίως. Τα βραβεία έχουν δύο επίπεδα. Το διαγωνιστικό, όπου εγώ έλαβα μέρος, και το τιμητικό. Το πρώτο βραβείο που έλαβα σ’ αυτόν τον διαγωνισμό ήταν για μένα ιδιαίτε-ρη τιμή. Βραβεύτηκα μαζί με τον πάπα και ήταν σαν να σήκωνα στην πλάτη μου, σαν τους αθλητές, μια ολόκληρη χώρα. Ήμουν η πρώτη επιστήμονας που βραβεύτηκε σε τέτοιο επίπεδο. Ακόμη, το 2006, στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια ήμουν στην Επιτροπή Προεδρίας των Βραβείων με τον Τζούλιο Αντρεότι, τον πρώην πρωθυπουρ-γό της Ιταλίας, με πολύ αξιόλογες δηλαδή προσωπικότητες σε θεσμικό, πολιτιστικό και επιστημονικό επίπεδο. Συμμετέχοντας σ’ αυτήν την επιτροπή, αισθάνομαι ότι εκ-προσωπώ τη χώρα μου και ότι αναλαμβάνω μια μεγάλη ευθύνη. Την εκπροσώπησα και εφέτος, όταν δόθηκαν τα βραβεία, και αυτό αποτελεί για μένα πολύ μεγάλη τιμή.

æù: Τιμή και για μας το βραβείο σας αλλά και η συμμετοχή σας στην επιτροπή των βραβείων, καθότι η Ιταλία δεν είναι μια τυχαία χώρα…Β.Μ.: Η Ιταλία, η χώρα που σπούδασα είναι όμως και η χώρα που με τίμησε, αν και ουσιαστικά η τιμή μου αποδόθηκε από επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Φέτος,

με πρόταση δική μου, - εγώ προτείνω τους Έλληνες, η επιτροπή εγκρίνει ή απορρίπτει - τιμήθηκε ο Ευάγγελος Γιανναράς, μέλος της Ολυμπιακής Επιτροπής, υπεύθυνος Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων στην Ολυμπία, ο οποίος μαζί με άλλα δέκα άτομα, ρισκά-ροντας τη ζωή τους και με τη βοήθεια του ανέμου, σταμάτησαν τη φωτιά να εξαπλωθεί περαιτέρω στις Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις.

æù: Εργάζεστε και ως φιλόλογος;Β.Μ.: Όχι, απλά διδάσκω τρεις ώρες στα δημόσια ΙΕΚ Πολιτική Ιστορία δηλαδή στον τομέα της δημοσιογραφίας, αλλά έχω περάσει και από τις σχολές αστυφυλάκων. Έχω κάνει αρκετά πράγματα στον εκπαιδευ-τικό τομέα, τον οποίο δεν έχω εγκαταλείψει αλλά πλέον διδάσκω τρεις ώρες την εβδο-μάδα, όχι παραπάνω. Ουσιαστικά εργάζομαι ως δημοσιογράφος στον ΑΝΤ1 και, παράλ-ληλα, ως επικοινωνιολόγος.

æù: Αγαπάτε δηλαδή και τη διδασκαλία;Β.Μ.: Και στο MEGA που εργαζόμουν πα-λιότερα και στον ΑΝΤ1 τώρα, έχω μαζί μου μαθητές μου στους οποίους έδωσα βήμα, και τους καμαρώνω. Είναι πλέον συνάδελ-φοι.

æù: Για να φτάσετε εσείς όμως προ-σωπικά στο επίπεδο να ασκείτε καλή δημοσιογραφία και να παίρνετε βραβεία, είχατε μία ευρεία διαδρομή στο χώρο των γραμμάτων. Αυτή την παιδεία σε μια εποχή σήμερα ευκολιών μπορείτε να τη μεταδώσετε σε νεαρότερους που ασκούν δημοσιογραφία; Έχετε καλή επι-κοινωνία με τους μαθητές σας; Καταλα-βαίνουν το παιδευτικό υπόστρωμα από το οποίο αντλείτε;Β.Μ.: Με τα παιδιά είναι η αλήθεια ότι έχω καλή επικοινωνία. Προσπαθώ να τους πω να διαβάσουν και να μορφωθούν. Τα προτρέπω να μελετήσουν. Δυστυχώς, αυτά βλέπουν την εύκολη δημοσιότητα. Αν τους ρωτήσεις την πρώτη φορά τι τους αρέσει θα σου πούνε οι τηλεπαρουσιαστές και αυτό είναι το μεγαλύτερο λάθος, γιατί στο χώρο μας πρέπει να κυριαρχούν αξίες.Η αξία της παιδείας δύσκολα λοιπόν γίνε-ται κατανοητή σήμερα. Να συνυπολογίσετε όμως ότι κι εγώ πολλές φορές αισθάνομαι στο χώρο που εργάζομαι ότι «με κυνηγάνε τα προσόντα μου», ότι η παιδεία σήμερα δηλαδή δεν θεωρείται απαραίτητος όρος.

æù: Και στη χώρα μας, η ιστορία της δημοσιογραφίας είναι μια δύσκολη αλλά

τιμητική ιστορία. Την υπηρέτησαν μια σωρεία ανθρώπων με μεγάλη προσφορά στα γράμματα και στον πολιτισμό, να θυ-μηθούμε στο τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του ’20, τότε, που έγραφαν ο Παπαδιαμάντης, ο Βάρναλης, αργότερα ο Σαββίδης. Αυτό το μοντέλο δημοσιο-γραφίας από ανθρώπους που γνωρίζουν πολιτισμό και γλώσσα, πιστεύετε ότι έχει περάσει ανεπιστρεπτί, η εικόνα μάς έχει δηλαδή υπερκεράσει;Β.Μ.: Κατ’ αρχήν μιλάμε για μια νέα γενιά δημοσιογράφων των οπτικοακουστικών μέ-σων και αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε όλοι, διότι οι νέες γενιές πλέον έχουν πε-ρισσότερη σχέση με το ραδιόφωνο και την τηλεόραση και λιγότερη, με την εφημερίδα και τα περιοδικά. Παρόλα αυτά να μην τα ισοπεδώνουμε όλα. Υπάρχουν άνθρωποι και σ’ αυτόν το χώρο, ελάχιστοι βέβαια, οι οποί-οι και παιδεία έχουν και ήθος και είναι καλοί δημοσιογράφοι. Από τη δική μου πορεία, αυτό που υπερηφανεύομαι και λέω πάντα εί-ναι ότι μετά από κάθε συνέντευξη που κάνω, προκύπτει αργότερα ένας καλός γνωστός, ένας καλός φίλος. Δηλαδή ποτέ δεν έχω σπάσει off the record, το σέβομαι απόλυτα, γι’ αυτό ίσως και δεν έχουν αρνηθεί να μιλή-σουν μαζί μου σημαντικές προσωπικότητες. Στην Ελλάδα έχω πάρει από όλους συνέ-ντευξη, στο εξωτερικό επίσης από πολλούς, μεταξύ των οποίων και ο Τζεφιρέλι. Θεωρώ όμως ότι η παιδεία δεν φθάνει για να κάνεις μία καλή συνέντευξη, πρέπει να είσαι και επικοινωνιακός άνθρωπος, για να μπορείς να προσεγγίζεις.

æù: Ζείτε τον τομέα των ηλεκτρονικών μέσων από μέσα, σήμερα όμως παρα-τηρείται ότι η υπερπληροφόρηση που εισπράττουμε μας αποτρέπει από το να σκεφθούμε. Αυτή η αγωνία της συμ-

Το 2005 έλαβα το Διεθνές βραβείο Δημοσιογραφίας - Επικοινωνίας, για μία μελέτη που έκανα με τίτλο «Συ-γκριτικά Επικοινωνιακά Συστήματα για τη διάδοση του πολιτισμού και του εθελοντισμού». Ήμασταν 368 υποψήφιοι από όλο τον κόσμο για τα βραβεία Τζουζέπε Σάκα, που, επί της ουσίας είναι ένα είδος Νόμπελ, γίνονται για έκτη χρονιά εφέτος, και ουσιαστικά προασπίζουν τους νέους επιστήμονες, όπως και τον πολιτισμό και εθελοντισμό παγκοσμίως. Τα βραβεία έχουν δύο επίπεδα. Το δι-αγωνιστικό, όπου εγώ έλαβα μέρος, και το τιμητικό. Το πρώτο βραβείο που έλαβα σ’ αυτόν ήταν για μένα ιδιαίτερη τιμή. Βραβεύτηκα μαζί με τον πάπα και ήταν σαν να σήκωνα στην πλάτη μου, σαν τους αθλητές, μια ολόκληρη χώρα

36 37

βολής της δημοσιογραφίας στην άγνοια ουσιαστικά, λόγω υπερπληροφόρησης, στο δημοσιογραφικό κόσμο υπάρχει, εκδηλώνεται; Β.Μ.: Σίγουρα υπάρχει αλλά θεωρώ ότι ένας άνθρωπος ο οποίος ασκεί αυτό το επάγγελ-μα πρέπει να σκέφτεται. Δεν μπορείς να μη σκεφτείς όσο κι αν η πληροφορία είναι κα-ταιγιστική. Γι’ αυτό και υπάρχουμε σ’ αυτό το χώρο. Μερικές φορές, όταν με ρωτούν τι δουλειά κάνω και απαντώ δημοσιογράφος, αισθάνομαι αμήχανα, γιατί μου λένε ότι οι δημοσιογράφοι κάνουν έτσι ή αλλιώς. Αυτά εμένα με ενοχλούν. Υπήρξαν και υπάρχουν στιγμές στη ζωή μου που ειλικρινά θέλω να τα παρατήσω, γιατί, ειδικά στην Ελλάδα, υπάρχει αδικία στο χώρο μας. Είναι αδηφά-γος ο χώρος της δημοσιογραφίας και ειδικά της τηλεόρασης. Κάποιους ανθρώπους τους αναλώνει η δημοσιότητα και η αναγνωρισι-μότητα και αυτό με ενοχλεί προσωπικά, και συμβαίνει όταν δεν υπάρχει ισορροπία με τον εαυτό μας. Σε πρόσφατη συνέντευξή μου σε μέσο της Κρήτης, με ρώτησε ο συ-νάδελφος, γιατί παραμένω σ’ αυτό το χώρο, ενώ θα μπορούσα να ήμουν αλλού και να ασχοληθώ με τον τομέα της επικοινωνίας. Θα σας πω κάτι πολύ απλό. Είναι τόσο γοητευτική η δουλειά του δημοσιογράφου,

είναι τόσο γοητευτικός αυτός ο κόσμος, είτε της εικόνας είτε της γραφής, που κάθε μέρα μαθαίνω κάτι. Και θα σας πω και κάτι άλλο. Λένε ότι στα ηλεκτρονικά μέσα δεν υπάρ-χουν οι λέξεις. Σαφώς και υπάρχουν. Ειρή-σθω εν παρόδω να σας πω και κάτι άλλο. Από μικρή έχω μια ιδιαίτερη σχέση με τις λέξεις. Τις χαϊδεύω, τις μαλώνω, τις αγκαλιά-ζω και μέσα από αυτές αυτοπροσδιορίζομαι. Αυτές οι λέξεις υπάρχουν και σε περιοδικό και σε εφημερίδα, υπάρχουν όμως και στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Γι’ αυτό πι-στεύω και στα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα. Αν λοιπόν ο καθένας από εμάς έρθει σε στενή σχέση με τον πολιτισμό μας και σε επαφή με τη γλώσσα μας, που είναι υπέρο-χη, θεωρώ ότι μπορεί να προσφέρει πολλά σ’ αυτό που λέγεται δημοσιογραφία.

æù: Με την Ιταλία έχετε μια ιδιαίτερη σχέση. Μιλάτε τη γλώσσα και άρα μπο-ρείτε να συγκρίνετε. Η δημοσιογραφία εκεί και εδώ είναι λοιπόν το ίδιο;Β.Μ.: Εδώ στην Ελλάδα αυτό το οποίο γίνε-ται είναι ότι οι παρουσιαστές, ακόμη και των δημοσιογραφικών εκπομπών, πρέπει να εί-ναι μικροί ηλικιακά. Σε καμία άλλη χώρα του κόσμου δεν βλέπεις παρουσιαστή ειδήσεων ή παρουσιαστή δημοσιογραφικής εκπομπής σε μικρή ηλικία. Αυτό συμβαίνει πολύ σπάνι-α, πράγμα που σημαίνει ότι ο παρουσιαστής ενημερωτικής εκπομπής ή ο δημοσιογρά-φος πρέπει να έχει εμπειρία, παιδεία, ηλικία που θα σεβασθεί και ο τηλεθεατής. Εδώ, στην Ελλάδα, αυτό που μας ενδιαφέρει, και δεν με πειράζει καθόλου να το πω, γιατί έχω μάθει να εκφράζομαι ανοιχτά, είναι να «γράφει» καλά στο γυαλί. Δεν είναι όμως έτσι. Δεν μπορεί μια εκπομπή ενημέρωσης που στην πραγματικότητα απαιτεί να έχεις εντρυφήσει στο χώρο να την κάνουν παιδά-κια 25 χρονών.

æù: Είναι δύσκολο να αποσαφηνίσει κά-

ποιος το δημοσιογραφικό χώρο με όλες τις παραμέτρους του…Β.Μ.: Οι δημοσιογράφοι έχουν τη δυνατό-τητα να δουλέψουν σε πολλούς τομείς. Από δημοσιογραφική παραγωγή, κειμενογράφοι, αλλά πάλι πιστεύω στην παιδεία στο είδος του δημοσιογράφου.

æù: Ποια είναι η σχέση σας με τη Θρά-κη;Β.Μ.: Τη Θράκη την αγαπώ και μάλιστα πρόσφατα έκανα μια επικοινωνιακή δουλειά για την Παλιά Πόλη της Ξάνθης, σκαλίζο-ντας την ιστορία στις αρχές του αιώνα, μια δουλειά που την αγάπησα. Ο πατέρας μου είναι Ηπειρώτης, παρόλα αυτά γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Θράκη. Έχω μια κα-ταπληκτική οικογένεια, τους γονείς μου και τον αδελφό μου που ζουν στην Ξάν-θη. Δηλώνω λοιπόν Θρακιώτισσα, γεγονός στο οποίο αντιδρούν οι συγγενείς μου από την Ήπειρο και γι’ αυτό δηλώνω καταγωγή και από εκεί. Αυτό λοιπόν που αγαπώ στη Θράκη και το λέω με υπερηφάνεια είναι ότι οι άνθρωποι είναι αγνοί, όχι όλοι, αλλά δεν έχει σημασία, είναι επικοινωνιακοί σου λένε ακόμη καλημέρα και αυτή την αισθάνονται. Ανεβαίνω πολύ συχνά και έχω κάνει ρεπορ-

Κατ’ αρχήν μιλάμε για μια νέα γενιά δημοσιογράφων των οπτικοακου-στικών μέσων και αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε όλοι, διότι οι νέες γενιές πλέον έχουν περισσότερη σχέση με το ραδιόφωνο και την τη-λεόραση και λιγότερη, με την εφη-μερίδα και τα περιοδικά. Παρόλα αυτά να μην τα ισοπεδώνουμε όλα. Υπάρχουν άνθρωποι και σ’ αυτόν το χώρο, ελάχιστοι βέβαια, οι οποίοι και παιδεία έχουν και ήθος και είναι καλοί δημοσιογράφοι. Από τη δική μου πορεία, αυτό που υπερηφανεύ-ομαι και λέω πάντα είναι ότι μετά από κάθε συνέντευξη που κάνω, προκύπτει αργότερα ένας καλός γνωστός, ένας καλός φίλος. Δηλαδή ποτέ δεν έχω σπάσει off the record, το σέβομαι απόλυτα, γι’ αυτό ίσως και δεν έχουν αρνηθεί να μιλήσουν μαζί μου σημαντικές προσωπικότη-τες.

Είναι τόσο γοητευτική η δουλειά του δημοσιογράφου, είναι τόσο γοητευ-τικός αυτός ο κόσμος είτε της εικό-νας είτε της γραφής που κάθε μέρα μαθαίνω κάτι. Και θα σας πω και κάτι άλλο. Λένε ότι στα ηλεκτρονικά μέσα δεν υπάρχουν οι λέξεις. Σαφώς και υπάρχουν. Ειρήσθω εν παρόδω να σας πω και κάτι άλλο. Από μικρή έχω μια ιδιαίτερη σχέση με τις λέξεις. Τις χαϊδεύω, τις μαλώνω, τις αγκαλιάζω και μέσα από αυτές αυτοπροσδιορί-ζομαι. Αυτές οι λέξεις υπάρχουν και σε περιοδικό και σε εφημερίδα, υπάρχουν όμως και στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Γι’ αυτό πιστεύω και στα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα. Αν λοιπόν ο καθένας από εμάς έρθει σε στενή σχέση με τον πολιτι-σμό μας και σε επαφή με τη γλώσσα μας, που είναι υπέροχη, θεωρώ ότι μπορεί να προσφέρει πολλά σ’ αυτό που λέγεται δημοσιογραφία.

¸áñïò, îáíèéþôçò äçìïóéïãñáöéêüò êïóìïðïëéôéóìüò

36 37

τάζ και μάλιστα θέλω πολύ να έρθω και στη Ροδόπη. Πρόβαλα την περιοχή μου, γιατί εί-ναι από τις όμορφες περιοχές και η Ελλάδα δεν τις γνωρίζει. Πριν από χρόνια στην ΕΤ ξεχνούσαν να κόψουν κομμάτι για τη Θρά-κη στην πρωτοχρονιάτικη πίτα. Υπάρχει μια γνησιότητα στους Θρακιώτες, που δεν τη βρίσκεις εύκολα και είναι αυτό που λατρεύ-ω. Έχουμε μεγάλο πολιτισμό στη Θράκη. Ούσα Ξανθιώτισσα λέω ότι εκτός από τον Ορφέα, το Δημόκριτο, τον Λεύκιππο, τον Πρωταγόρα είναι πολλά αυτά που έχει προ-σφέρει στον πολιτισμό η περιοχή μας.

æù: Δεν την αξιοποιούμε όμως όσο θα έπρεπε αυτήν την κουλτούρα...Β.Μ.: Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που πρέπει να σπάσουν τα στεγανά και να βγάλουν τη Θράκη από το καβούκι της. Υπάρχουν εδώ δύο πολιτισμοί και δύο θρησκείες, γεγονός πολύ όμορφο αν το βιώσεις σωστά και το δώσεις σωστά. Στο παζάρι της Ξάνθης έρχονται τα κανάλια και προβάλλουν μόνο τη μειονότητα. Το παζάρι δεν είναι μόνο αυτό ή η Θράκη δεν είναι μόνο αυτό. Θα σας πω κάτι καταπλη-κτικό, που «έπαιξε» και πέρσι στον ΑΝΤ1. Πήγαμε σε ένα πομακοχώρι στο Ωραίο. Κάποιος εκεί σε μια στιγμή συναισθηματι-κής φόρτισης, στην κουβέντα επάνω, μάς είπε ότι αυτό που μας χώρισε ή αυτό που μας χωρίζει είναι τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Αυτό πρέπει να κατανοήσουν οι κύριοι της Αθήνας που παριστάνουν τους επαΐοντες σε κάθε τι.

æù: Με τον τύπο της Θράκης έχετε επα-φές;Β.Μ.: Όχι ιδιαίτερη. Πέρσι στην εκπομπή παίρ-ναμε κάποιες εφημερίδες. Μάλιστα σ’ ό,τι είχε να κάνει με τη Θράκη με ρωτούσαν πάντα. Στην

Αθήνα έχουμε την τάση, επειδή εκεί υπάρχουν τα μεγάλα κεντρικά κανάλια, να θεωρούμε ότι ο τύπος της επαρχίας καρκινοβατεί. Αυτό, πολ-λές φορές, συμβαίνει, αλλά σαφώς υπάρχουν και άνθρωποι που για κάποιους λόγους γύρισαν στον τόπο τους και κάνουν μια χαρά τη δουλειά τους και αυτό δεν πρέπει να το υποτιμούμε.

æù: Έχετε κοντά στ’ άλλα οικογένεια… Πώς συνδυάζεται αυτό με μια γυναίκα κα-ριέρας, όπως, prima vista, θα συμπέρανε κάποιος, από τις δραστηριότητές σας, για σας;

Β.Μ.: Η καριέρα δεν είναι αρκετή από μόνη της, είναι πολύ σημαντικό για μια γυναίκα να έχει και οικογένεια. Θεωρώ ευτυχή τον εαυ-τό μου, που έχω οικογένεια άνδρα και δύο παιδιά, γιατί είναι πολύ μοναχικός ο δρόμος της καριέρας. Προσωπικά, όταν γυρίζω στο σπίτι μου, έχω ένα σημείο αναφοράς, τα παι-διά μου. Μέσα από εμένα προσδιορίζονται εν μέρει και αυτά, και αυτό είναι πολύ σημα-ντικό και δεν πρέπει να το αγνοούμε. Είμαι femina, είμαι γυναίκα. Δεν είμαι φεμινί-στρια, διεκδικώ ό,τι μου ανήκει ως γυναίκα, γιατί δεν θεωρώ τον εαυτό μου κατώτερο από ένα άνδρα και η εξέλιξη της γυναίκας είναι καλπάζουσα στην ελληνική κοινωνία, αν σκεφτούμε ότι οι γυναίκες ψηφίσαμε για πρώτη φορά το 1952. Το θέμα είναι να μη χάνουμε το μέτρο. Υπάρχουν γυναίκες που είναι πολύ καλές στο σπίτι τους, άλλες που είναι καλές στη δουλειά τους και άλλες που είναι πολύ καλές μανάδες. Δεν μπορεί μία γυναίκα να είναι πολύ καλή σε όλα. Και αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε. Κάποιον ρόλο θα τον παίζει καλύτερα και κάποιον χειρότερα. Το θέμα είναι να μπορέσει να την αποδεχθεί ο άνδρας της. Όπως θεωρώ πολύ σημαντικό το να έχει ένας άνδρας ή μια γυναίκα καλό σύντροφο.

Με τα παιδιά είναι η αλήθεια ότι έχω καλή επικοινωνία. Προσπαθώ να τους πω να διαβάσουν και να μορφωθούν. Τα προτρέπω να μελετήσουν. Δυστυχώς, αυτά βλέπουν την εύκολη δημοσιότητα. Αν τους ρωτήσεις την πρώτη φορά τι τους αρέσει θα σου πούνε οι τηλεπαρουσιαστές και αυτό είναι το μεγαλύτερο λάθος, γιατί στο χώρο μας πρέπει να κυριαρχούν αξίες. Η αξία της παιδείας δύ-σκολα λοιπόν γίνεται κατανοητή σήμερα. Να συνυπολογίσετε όμως ότι κι εγώ πολλές φορές αισθάνομαι στο χώρο που εργάζομαι ότι «με κυνηγάνε τα προ-σόντα μου», ότι η παιδεία σήμερα δηλαδή δεν θεωρείται απαραίτητος όρος.

38

Åí Ýáñé, Ýîïäïò èåáôñéêÞ

39

Συνέντευξη: Μαρία Αμπατζή

Åí Ýáñé, Ýîïäïò èåáôñéêÞ

Ό,τι βλάπτειτην

Επανάστασηκαταγράφεται

ΧρήστοςΧαρτοματσίδης

συγγραφέας

Στις 27 Μαρτίου, το Κρατικό Δραματικό Θέατρο της πόλης Σιλίστρα της Βουλγαρίας παρουσίασε το έργο του Χρήστου Χαρτοματσίδη «Ο δήμιος Σανσόν» σε σκηνοθεσία του διευθυντή του θεάτρου Στέφαν Στάιτσεβ. Ο

σκηνοθέτης και ο συγγραφέας είχαν συνεργαστεί το 2006 στο ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, όταν ανέβασε τα μονόπρακτα του Πίντερ «Το Πάρτυ» και το «Τέφρα στην Τέ-φρα».Η παράσταση «Ο δήμιος Σανσόν» ανέβηκε τη Διεθνή Μέρα του Θεάτρου κι έγινε αποδεκτή με θέρμη από το κοινό, το οποίο ταύτιζε το έργο με πολλά στοιχεία της κα-θημερινότητας, της επικαιρότητας στη Βουλγαρία, όπως διέκρινε ο Χρήστος Χαρτο-ματσίδης. Στη συνέντευξη τύπου, που παραχώρησε σε Βούλγαρους δημοσιογράφους πριν την παράσταση ο συγγραφέας ρωτήθηκε εάν θα προτιμούσε το ρόλο του θύτη ή του θύματος και τους παρέπεμψε σ’ ένα ρωσικό τραγούδι που λέει «είναι καλύτερο ν’ αγαπάς παρά να σ’ αγαπούν», ξεφεύγοντας... έντεχνα να δώσει απάντηση. Εξήγησε επίσης ότι είναι κατά της θανατικής ποινής...

Xρήστος Χαρτοματσίδης όμως και συζήτηση εφ’ όλης της ύλης περί δημίων, γαλλικής επανάστασης, ελευθερίας, δημοκρατίας, και πολιτικής... διεξόδους και αδιέξοδα...Διεξόδους κι αδιέξοδα ως αυτά που καταγράφονται στο περιθώρια της ιστο-ρίας που την γράφουν σχεδόν πάντοτε οι νικητές - καταληψίες της εξουσίας, διαγράφοντας, ή και αφήνοντας στη σιωπή, συνειδήσεις, χειρονομίες, λέξεις, φόβους, αϋπνία, πείνα, δυστυχία κι οδυρμό, όλα αυτά δηλαδή που σχηματίζουν το περίγραμμα του καθημερινού, υπάκουου κι ανώνυμου ανθρώπου μπροστά στα θωρούμενα ως μεγάλα τάχατες γεγονότα της εποχής του, μεγάλα τάχατες γεγονότα ανατροπής, που παράγουν άλλοι, «τρυφερά» πάντοτε για εκείνον και τους ομοίους του...Αυτοί οι άλλοι που τον χρησιμοποιούν, - διαγράφοντάς τον ως άνθρωπο, - ως επαγγελματία απλώς δήμιο, επαγγελματία δηλαδή θύτη ή θύμα;

æù: κ. Χαρτοματσίδη, πώς έπεσαν στα χέρια σας «Τα απομνημονεύματα του δημίου Σαρλ Ανρί Σανσόν»;Χρήστος Χαρτοματσίδης: Στην πλατεία Σλαβέικοφ στη Σόφια, υπάρχει το μεγαλύ-τερο υπαίθριο βιβλιοπωλείο της χώρας, όπου υπάρχουν εκατοντάδες πάγκοι μικρο-πωλητών που πουλούν μόνο βιβλία κι εκεί μπορείς να βρεις παλιές και νέες εκδόσεις. Αυτή ήταν μια σχετικά νέα έκδοση, από τον οίκο Ταντένεφ και Υιός, σε μετάφραση του μεγάλου μεταφραστή και ποιητή Βλαντιμίρ Σιντίλα, ο οποίος έχει κάνει μια εξαιρετική μετάφραση των «Σονέτων» του Σαίξπηρ. Ο πρώτος εκδότης αυτών των απομνημο-νευμάτων ήταν ο συγγραφέας Ονορέ Ντε Μπαλζάκ, ο οποίος είχε σκοπό να βγάλει αρκετά χρήματα από αυτά τα απομνημονεύματα και να κάνει τη ζωή του. Η αποθήκη, όπου τα είχε συγκεντρωμένα πήρε φωτιά και κάηκαν, και ο Μπαλζάκ δε μπόρεσε να γίνει πλούσιος απ’ αυτά, ασχολήθηκε λοιπόν με τη συγγραφή.

Δήμιος, ηθοποιόςæù: Εάν το δούμε συμβολικά, είναι μια ιστορία που έχει να κάνει με θάνατο, κα-θώς ο δήμιος Σανσόν είχε παραστεί σε 3.000 περίπου εκτελέσεις, και η πρώτη τύχη στην περιγραφή, τη μεταφορά αυτής της ιστορίας ήταν να καεί!

•Ο δήμιος Σανσόν» του Χ. Χαρτοματσίδη ανέβηκε στο Θέατρο της Σιλίστρα

Οι φωτογραφίες της συνέντευξης προέρχονταιαπό την παράσταση του έργου «Ο δήμιος Σανσόν»,

σε σκηνοθεσία Στέφαν Στάιτσεβ, στο θέατροστη Σιλίστρα Βουλγαρίας.

38

Åí Ýáñé, Ýîïäïò èåáôñéêÞ

39

Χ.Χ.: Είναι τραγικό και το τραγικότερο είναι ότι ο ίδιος ο δήμιος δεν ήθελε να είναι δή-μιος κι επιθυμούσε μια άλλη ζωή. Στην αρχή των απομνημονευμάτων αναφέρει ότι «το επάγγελμα του δήμιου όπως και αυτό των ηθοποιών θεωρούνταν υποτιμητικό, σχεδόν όπως αυτό των ιερόδουλων».

æù: Στην αρχή του έργου γράφετε: «.. στο τέλος της θλιβερής παράστασης, αυτοί έφευγαν για πάντα, ενώ εγώ συ-νέχιζα να βρίσκομαι στο σανίδι…» Το σανίδι παραπέμπει και στο ικρίωμα και στο θεατρικό σανίδι. Επομένως, το «θεα-τρικό» ας πούμε σανίδι είναι γιατί αυτός υποδύεται ένα ρόλο ή βλέπει τον εαυτό του να υποδύεται ένα ρόλο. Χ.Χ.: Έτσι είναι, γιατί οι πρωταγωνιστές εί-ναι οι άλλοι. Αυτός είναι μέρος των μαζικών σκηνών.

æù: Είναι ο μάρτυρας των δολοφονιών.Χ.Χ.: Μάρτυρας ο οποίος συμμετέχει ενερ-γά, αλλά δεν εξαρτάται το τι θα γίνει από αυ-τόν. Δε δίνει αυτός τη διαταγή, γι’ αυτό και στο τέλος όταν του προτείνει ο δημόσιος κατήγορος Φουκιέ να γίνει βοηθός του και να υπογράφει τον κατάλογο με τα ονόματα αυτών που θα εκτελεστούν καταλαβαίνει ότι υπάρχει και κάτι πιο δύσκολο από το επάγ-γελμα του δήμιου.

æù: Ο Σαρλ Ανρί Σανσόν είναι αυτός που έχει μείνει και καταγράφει τα γεγονότα ενώ οι 3.000 που πέρασαν από το ικρίω-μα είναι νεκροί. Χ.Χ.: Καταγράφει τις τελευταίες τους αντι-δράσεις, γιατί άλλοι γράφουν την ιστορία. Δεν έκανε ο ίδιος και τις 3.000 εκτελέσεις.

Μπορούμε να το δούμε σαν τις φαμίλιες που δουλεύουν στα τσίρκο. Κάποια στιγμή ήταν τρεις Σανσόν. Ο πατέρας, ο αδελφός του πατέρα και ο γιος.

æù: Ο Σαρλ έχει μείνει στην ιστορία γιατί ήταν παρών στην εκτέλεση του Λουδοβίκου του 16ου, ο οποίος μάλιστα στα τελευταία του λόγια δήλωσε «είμαι αθώος». Χ.Χ.: Τον εκτέλεσαν περισσότερο συμβο-λικά. Στο πρόσωπό του ήθελαν να εκτελέ-σουν τη μοναρχία. Ο ίδιος ήταν ένας άβου-λος βασιλιάς, η προσωπική του ζωή ήταν χάλια, ο γάμος του με τη Μαρία Αντουανέτα ήταν λευκός. Ενώ ήταν απόγονος του βασι-λιά Λουδοβίκου 14ου, του Βασιλιά Ήλιου, ζούσε μια τραγική ζωή. Ήταν ντροπαλός, προτιμούσε να δουλεύει στο σιδηρουργείο. Το περίεργο είναι ότι στην αρχή της Επα-νάστασης κανείς δεν ήθελε την ανατροπή της μοναρχίας, ήθελαν μόνο η αστική τάξη να έρθει στην εξουσία, όχι όμως και να την ανατρέψουν. Στη δεύτερη σκηνή, εκεί που περιγράφει πώς περίμεναν τα παιδάκια στη βροχή να υποδεχτούν το βασιλιά, αυτό προέρχεται από τη βιογραφία του Ροβεσπιέρου. Αυτός

Ήταν αίτημα των επαναστατών να υπάρχει ισότητα στη θανατική ποινή, στην απόδοσή της, γιατί προηγούμενα οι αριστοκράτες πέθαιναν με αποκεφαλι-σμό που θεωρούνταν έντιμος τρόπος και για τους φτωχούς ήταν η κρεμάλα, θανατική ποινή β΄ κατηγορίας.Κάθε καθεστώς, επιβάλλει το δικό του όργανο θανάτου, όπως η Γαλλική Επα-νάσταση την καρμανιόλα, οι Αμερικανοί την ηλεκτρική καρέκλα, οι Ναζί τα κρεματόρια, η Οκτωβριανή την εκτέλεση μπροστά στον τοίχο…

40

Åí Ýáñé, Ýîïäïò èåáôñéêÞ

41

ο ίδιος περίμενε στη βροχή γονατιστός να περάσει η άμαξα με το βασιλιά και μετά πήρε την εκδίκησή του.Είναι αυτός που καταδικάζει το βασιλιά και τη μοναρχία.

Σύγκρουσηανθρώπου - εξουσίαςæù: Ο Ροβεσπιέρος είναι αυτός που δεν δίνει την τελευταία επιστολή που γράφει η Μαρία – Αντουανέτα πριν το θάνατό της στην κουνιάδα της Ελισάβετ, μια επιστολή που γράφει στις 4.30 τα ξημε-ρώματα, λίγο πριν εκτελεστεί. Χ.Χ.: Αυτό δεν το γνωρίζω, αλλά είναι γε-γονός ότι ως νεαρός περίμενε γονατιστός στη βροχή, μέσα στη λάσπη, για να περάσει η άμαξα. Εδώ παίζεται – για να περάσω στην κεντρική ιδέα του έργου – η σύγκρουση αν-θρώπου – εξουσίας. Η κεντρική ιδέα είναι: Αξίζει, για να μην εί-σαι θύμα, να γίνεις θύτης;

æù: Αυτό είναι το δίλημμα στο οποίο μπαίνει διαρκώς ο πρωταγωνιστής, ο Ανρί, ο οποίος είναι δήμιος θύτης που ονειρεύεται συνεχώς ότι είναι θύμα μιας πλεκτάνης.Χ.Χ.: Και πάντα οι εφιάλτες έχουν την ίδια πλοκή. Ο Φουκιέ Τενβίλ που εκπροσωπεί την εξουσία συνάπτει δεσμό με τη γυναί-κα του Λουίζ και στέλνουν τον Ανρί στο ικρίωμα. Μόνο σ’ έναν από τους εφιάλτες σκοτώνεται η γυναίκα του, εκεί που είναι με τη Μαρία – Αντουανέτα.

æù: Αντιμετωπίζετε τη Λουίζ, σε κά-ποιο βαθμό, σαν γυναίκα – πειρασμό; Αποδεικνύεται ότι είναι αρκετά έξυπνη γυναίκα.Χ.Χ.: Είναι, απλώς αυτή συνεργάζεται πάντα με την εξουσία. Η σχέση της με εκπροσώ-πους της εξουσίας δεν είναι τόσο ερωτική όσο είναι σχέση συνεργασίας.

æù: Από την αρχή του έργου, διαχωρί-ζετε το συνειδητό από το υποσυνείδητο. Στο υποσυνείδητό του, που προβάλει μέσα από το όνειρο, ο ίδιος ο Ανρί είναι το θύμα. Χ.Χ.: Είναι το θύμα. Στην ουσία, τον μακρι-νό προπάππο του, γιατί είναι δήμιοι επτά γενιές, τον αναγκάζει ο πεθερός του να γίνει δήμιος. Το αρχικό μέρος δεν είναι μυθοπλα-σία, αλλά πραγματικό γεγονός. Ήταν νεαρός αξιωματικός που είχε ερωτευτεί την κόρη του δήμιου. Άκουσε δυο συναδέλφους του να λένε «να πάμε να διασκεδάσουμε με την κόρη του καταραμένου του δήμιου». Η ιστορία μού φάνηκε σαν μυθιστόρημα. Έβαλε υπνωτικό στο φαγητό της ο υπηρέ-της που τον είχαν εξαγοράσει… Μέχρι τη στιγμή που τους κυνηγάει φαίνεται σαν να ‘ναι μυθιστόρημα. Όταν, όμως, μπαίνει μέσα και τη βλέπει πόσο ωραία είναι λέει ότι πα-ρασύρθηκε κι έκανε αυτό από το οποίο επε-χείρησε ν’ αποτρέψει τους άλλους. Τότε γί-νεται πιο ρεαλιστικό. Μέχρι τότε μοιάζει με τα μυθιστορήματα του Προσπέρ Μεριμέ.

æù: Το περίεργο είναι ότι η καταγωγή του επαγγέλματος αυτής της οικογένει-ας δημίων προέρχεται μέσα από έναν έρωτα. Αυτοί οι άνθρωποι σπέρνουν το θάνατο με αρχή τον έρωτα του Σαρλ για τη Μαργαρίτα, την οποία παντρεύεται. Χ.Χ.: Θέτετε κι άλλο ερώτημα. Αυτό που έθεσα εγώ ήταν το αν αξίζει να είσαι θύτης για να μη γίνεις θύμα. Εσείς θέτετε το αν αξίζει για έναν έρωτα να γίνεις θύτης.

æù: Κι όμως έγινε θύτης.Χ.Χ.: Έγινε, αν και στην αρχή τον κοροϊ-δεύανε, όπως γράφεται στο πρωτόκολλο που τηρούσαν για τα βασανιστήρια. Έπρεπε να τον χτυπήσει με τη μεταλλική ράβδο κι αυτός δίσταζε και μάλιστα λιποθύμησε και τον γιουχάισαν από κάτω. Ο κόσμος πήγαι-νε να δει θέαμα, γιατί οι εκτελέσεις αποτε-λούσαν θέαμα.

æù: Αυτό, για παράδειγμα, το είδαμε στις «Συμμορίες της Νέας Υόρκης»

όπου το παιδί παρακολουθεί να κρεμούν τον πατέρα του. Χ.Χ.: Δεν δίδασκαν μόνο τι μπορεί να πά-θει κάποιος, αλλά οι δημόσιες εκτελέσεις ήταν κι ένα κομμάτι ψυχαγωγίας.

æù: Η πρώτη κουβέντα που αποδίδετε στον Σανσόν είναι «ποτέ μου δεν ήθελα να γίνω δήμιος». Προσπαθεί να αποποι-ηθεί την ευθύνη και λίγο παρακάτω λέει: «Μερικές φορές αναρωτιόμουν μήπως ήμουν μέρος κάποιου μυστικού σχεδίου του Θεού; Μήπως σ’ αυτές τις τραγικές ώρες ο Ύψιστος να ήθελε ο δήμιος να είναι κάποιος που να συμπάσχει με τα θύματα κι έτσι να απαλύνει κάπως την τελευταία τους στιγμή». Χρυσώνει κά-πως το χάπι της εκτέλεσης. Χ.Χ.: Είναι κάπως δικαιολογημένη αυτή η ιστορία. Η θέση του και τα μαρτύρια που τραβάει, πλάι στους πραγματικούς μάρτυ-ρες.

æù: Στη ζωή του Σαρλ εμπλέκετε και το ρόλο που έπαιξε ο παπάς – δάσκαλος στην παιδική του ηλικία, ο οποίος ανασύ-ρει από τις μνήμες του το πώς ένιωθε.Χ.Χ.: Εδώ επηρεάστηκα από τον πατέρα Δουμά, ο οποίος έχει γράψει μια θαυμάσια σειρά μυθιστορημάτων για τη Γαλλική Επα-νάσταση, «Ο ιππότης του maison rouge», όπου αυτή η σειρά αρχίζει μ’ ένα νεαρό που τον βασανίζει ο δάσκαλός του που είναι ιε-ρέας, ο οποίος τον έδερνε. Το παιδί φεύγει

40

Åí Ýáñé, Ýîïäïò èåáôñéêÞ

41

και βρίσκεται στο Παρίσι, όταν αρχίζουν τα γεγονότα της Γαλλικής Επανάστασης.

æù: Στην περίπτωση του Σαρλ, μετά την οικογένειά του (το ζειν) που του κληρονόμησε το επάγγελμα, ακολουθεί το σχολείο, το οποίο θα έπρεπε να είναι το ευ ζειν και ήρθε να χειροτερέψει τα πράγματα γιατί ο δάσκαλός του ήταν ένας κακός άνθρωποςΧ.Χ.: Εκεί μού δίνεται η ευκαιρία να βάλω τα προσωπικά του Ροβεσπιέρου.

æù: Ο νεαρός ερωτευμένος Σαρλ συζη-τάει με τον πεθερό του και λέει κάποια στιγμή στη Μαργαρίτα: «Σας παρακαλώ: Μην μου το αρνηθείτε! Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς εσάς». Χ.Χ.: Και μάλιστα λιποθυμάει. Κάποιες από αυτές τις ατάκες είναι γνήσιες, από την επο-χή εκείνη.

æù: Το «εσάς» περιλαμβάνει εκτός από τη Μαργαρίτα και την καρμανιόλα, την οποία «παντρεύεται» μαζί με την κόρη του δημίου. Χ.Χ.: Τραγικό. Ο δισέγγονός του παντρεύ-εται την καρμανιόλα.

æù: Στην ουσία, ο Σαρλ κάνει ένα γάμο ζωής, με τη γυναίκα και τη δουλειά κι όπως έδειξε η ιστορία ο Σαρλ Ανρί Σαν-σόν εκπλήρωσε ένα στόχο, καθώς ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που πλησίασε το βασιλιά... το Λουδοβίκο 16ο. Χ.Χ.: Επομένως, ήταν το σχέδιο του θεού...

æù: Ίσως. Χ.Χ.: Προσωπικά δεν συγκινήθηκα τόσο με τον Λουδοβίκο όσο με τη Μαρία Αντουανέ-τα. Τη θεωρούσαν ότι ήταν σαν τη δική μας, τη Φρειδερίκη, ότι ανακάτευε τα πράγμα-τα… Τελικά, όμως, ήταν τραγικό πρόσωπο και μάλιστα οι κατηγορίες εναντίον της ήταν αισχρές, όπως το ότι διέφθειρε το γιο της. Λίγες μέρες πριν την πάνε στο ικρίωμα, την πριγκίπισσα Ντε Λα Μπαλ που την κατη-γορούσαν ότι ήταν ερωμένη της Μαρίας Αντουανέτας, τη σκοτώνει το πλήθος, κό-βουν το στήθος της και το καρφώνουν πάνω σ’ ένα δόρυ. Μια ακόμη παραπομπή. Στο έργο «Μολιέ-ρος» του Μπουλγκακόφ το οποίο ανέβασε στην Αθήνα ο Στάθης Λιβαθινός και στη Σόφια πριν 20 χρόνια το είχε ανεβάσει ο Στάιτσεβ, υπάρχει ένα πρόσωπο, ο τολμη-ρός τσαγκάρης, ο οποίος είναι στην αυλή του Λουδοβίκου του 14ου κι έχει την άνεση, όπως οι γελωτοποιοί, να λέει δύσκολες αλή-θειες στο βασιλιά. Τις λέει μεν, αλλά στην ουσία είναι γλύφτης της εξουσίας.

æù: Εκεί που αναφέρεστε στο δάσκαλο του Σαρλ, τον παπά, τα περιστατικά από τη σχολική του ηλικία δεν είναι και τόσο ευχάριστα, γιατί σαν παιδί ήταν «στην

απ’ έξω», δεν τον ήθελαν ούτε για ρου-φιάνο, ούτε για γλύφτη…Χ.Χ.: Αυτά, βέβαια, δεν έχουν να κάνουν με την πραγματική του ζωή.

Η Γαλλική Επανάσταση, ο Μαρά και η Οκτωβρια-νή Επανάσταση… æù: Έχουν, όμως, να κάνουν με πραγ-ματικά γεγονότα καθώς παίζει ρόλο το τι εκπροσωπούν οι άλλοι και ποιος ρόλος μένει για κάποιους άλλους… Είναι αυτό που λέει ο παπάς στον Σαρλ «το ίδιο εί-σαι εσύ με το νόθο γιο του Επισκόπου».Χ.Χ.: Και του λένε ότι υπάρχει ένα τείχος και μέχρι εκεί μπορεί να φτάσει ένας άνθρω-πος. Εκεί είναι για τους εκλεκτούς. Ποιοι, εί-ναι όμως οι εκλεκτοί;Εξάλλου, ενάντια σ’ αυτούς τους εκλεκτούς γίνεται η Γαλλική Επανάσταση.

æù: Και στη Γαλλική Επανάσταση υπήρχαν οι εκλεκτοί της Επανάστασης. Για παράδειγμα, ο Μαρά με τον οποίο κάποια στιγμή ταυτίζετε τον Ανρί, είχε φτάσει στα άκρα, αν και ήταν διανοού-μενος. Χ.Χ.: Και η Σαρλότ Κορντέ έρχεται από την επαρχία για να σκοτώσει τον Μαρά και μάλι-στα στα απομνημονεύματα περιγράφει πολύ καλά πώς βγαίνει και αγοράζει το μαχαίρι, το οποίο ήταν ελαφρύ και μακρύ…

æù: Και μάλιστα είναι η μόνη φορά στο όνειρό του που είναι στο ρόλο ενός δη-μίου.

Οι επαναστάσεις είναι τρομερό πράγμα. Έχουν ως ρόλο την ευαισθητοποί-ηση των μεγάλων μαζών μέσω του αίματος για κάποια πράγματα. Μόνο που αυτή η ευαισθητοποίηση γίνεται με τον πιο τρομερό τρόπο, με τον πιο έντονο, για να γίνει γρήγορα. Εάν αφήσουν το χρόνο να κυλάει ήρεμα, αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα γίνουν αναίμακτα, όμως ύστερα από 70 ή 80 χρόνια. Κι όπως γίνεται. 100 χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση δέχτηκαν την ισότητα των πολιτών, την ισότητα μπροστά στο νόμο, την έλλειψη προνομιούχων τά-ξεων, όμως δυστυχώς έπρεπε να ευαισθητοποιηθούν μέσω του αίματος.

42

Åí Ýáñé, Ýîïäïò èåáôñéêÞ

43

Χ.Χ.: Όντως θύμα.

æù: Θύμα και θύτης, γιατί ο Μαρά ιδεο-λογικά είχε φτάσει στα άκρα και ξεσήκω-νε τον κόσμο εναντίον της μοναρχίας και υποστήριξε τη βία ως μέσο αντιμετώπι-σης των σκοπών και της επανάστασης. Χ.Χ.: Είναι πολύ περίεργη η περιγραφή που κάνει ο Δουμάς στον Μαρά, στο μυθιστόρη-μα που ανέφερα. Τον παρουσιάζει με γουρ-λωμένα τα μάτια, κακάσχημο. Ο Μαρά είχε μια δερματοπάθεια και βρισκόταν συνεχώς μέσα στο μπάνιο του με βότανα. Είναι η κλα-σική ρομαντική περιγραφή των αρνητικών ηρώων που ήταν και οι άσχημοι. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση έδωσαν σε πολλά παιδιά το όνομα Μαρά. Όπως, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση έδωσαν σε πολλά παιδιά το όνομα Μαξίμ, όπως ο Μαξίμ Γκόρκι (ενώ το όνομά του ήταν Πεσκόφ), από το Μαξιμιλιανός Ροβε-σπιέρος. Όπως επίσης, πολλά παιδιά στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, μετά το 1953 τα ονόμασαν Βλαδίμηρος, από το Λένιν.

æù: Αναφέρετε κ. Χαρτοματσίδη, εύ-στοχα «ό,τι βλάπτει την Επανάσταση καταγράφεται», το οποίο παραπέμπει σε όλα τα καθεστώτα. Η «καταγραφή» είναι ο Μεγάλος Αδελφός. Είτε αφορού-σε τις λίστες των κομμουνιστών στην Ελλάδα επί επταετίας είτε το φαινόμε-νο του Μακαρθισμού στην Αμερική με τη «μαύρη λίστα» του γερουσιαστή … πάντα υπάρχει κάποιος που βλάπτει την εξουσία. Κάποιες φορές, όταν από την Επανάσταση προκύπτει εξουσία μπορεί να χρησιμοποιήσει κι αυτή αντιδημοκρα-τικά μέτρα.

Χ.Χ.: Οι επαναστάσεις είναι τρομερό πράγμα. Έχουν ως ρόλο την ευαισθητοποί-ηση των μεγάλων μαζών μέσω του αίματος για κάποια πράγματα. Μόνο που αυτή η ευαισθητοποίηση γίνεται με τον πιο τρο-μερό τρόπο, με τον πιο έντονο, για να γίνει γρήγορα. Εάν αφήσουν το χρόνο να κυλάει ήρεμα, αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα γίνουν αναίμακτα, όμως ύστερα από 70 ή 80 χρό-νια. Κι όπως γίνεται. 100 χρόνια μετά τη Γαλ-λική Επανάσταση δέχτηκαν την ισότητα των πολιτών, την ισότητα μπροστά στο νόμο, την έλλειψη προνομιούχων τάξεων, όμως δυστυχώς έπρεπε να ευαισθητοποιηθούν μέσω του αίματος.

æù: Κάνετε λόγο για «ισότητα των πολι-τών μπροστά στο θάνατο».Χ.Χ.: Αυτό ήταν αίτημα των επαναστατών να υπάρχει ισότητα στη θανατική ποινή, στην απόδοσή της, γιατί προηγούμενα οι αριστοκράτες πέθαιναν με αποκεφαλισμό που θεωρούνταν έντιμος τρόπος και για τους φτωχούς ήταν η κρεμάλα, θανατική ποινή β΄ κατηγορίας.Κάθε καθεστώς, επιβάλλει το δικό του όργανο θανάτου, όπως η Γαλλική Επανά-σταση την καρμανιόλα, οι Αμερικανοί την ηλεκτρική καρέκλα, οι Ναζί τα κρεματόρια, η Οκτωβριανή την εκτέλεση μπροστά στον τοίχο…

Ο Λουδοβίκος, η Λουίζ, η Μαρία - Αντουανέτα και ο Γκιλοτέν æù: Ταυτίζετε τον Λουδοβίκο τον 16ο με τον Γκιλοτέν.Χ.Χ.: Αυτό είναι το περίεργο. Αυτά που λέει για την εφεύρεση της καρμανιόλας, ότι

ο κουρδιστής του πιάνου του το πρότεινε, ο λόγος του Γκιλοτέν στη Βουλή ότι θα είναι σαν δροσερό χάϊδεμα στο λαιμό, το ότι πή-γαν στα ανάκτορα να ζητήσουν και τη γνώμη του γιατρού του βασιλιά και ξαφνικά, όπως περιγράφει ο Σανσόν, «στην ταπετσαρία του τοίχου άνοιξε μια πόρτα κι από εκεί εμφα-νίστηκε ένας άγνωστος… ήμουν σίγουρος πως κάπου ήξερα αυτή τη φωνή». Από εκεί και πέρα πάμε στο γκροτέσκο, όπου του λένε ότι θα δοκιμάσουν επάνω του το μη-χάνημα…

æù: Εκεί αρχίζει η αντιστροφή των ρό-λων, μπαίνει στη θέση του άλλου. Είναι πολύ ωραίο το πώς χειρίζεστε το ρόλο της γυναίκας του Σαρλ και το πώς αντι-καθιστά τη βασίλισσα. Χ.Χ.: Ενώ τον κοροϊδεύει σαν βασίλισσα γί-νεται τραγικό πρόσωπο σαν γυναίκα του. Ο ίδιος είναι έτοιμος να κάνει μεταρρυθμίσεις, να ρισκάρει τη ζωή του για να σώσει τη βα-σίλισσα. Στο τέλος εκείνης της σκηνής όπου λέει ότι χρόνια μετά, στην Αγία Πετρούπολη εμφανίστηκε μια γυναίκα… Το έγραψα, γιατί κάπως παρόμοια ήταν η ιστορία της πριγκί-πισσας Αναστασίας από την οικογένεια των Ρομανόφ που τους εκτέλεσαν.

æù: Με την έννοια ότι δεν εκτελέστηκε η Μαρία - Αντουανέτα.Χ.Χ.: Ναι, ο Στάιτσεβ είπε ότι είχε εμφανι-στεί στην Αγία Πετρούπολη.

Υ.Γ.: Ο Ζακό, ο σαλτιμπάγκος είναι υπαρ-κτό πρόσωπο, όπως εξήγησε ο Χρήστος Χαρτοματσίδης, λέγοντας ότι το κοντό παλ-τό που φορούσε ο σαλτιμπάγκος λεγόταν καρμανιόλα. Επίσης, η καρμανιόλα λεγόταν και λουιζέτα, το θηλυκό του Λουί.

Προσωπικά δεν συγκινήθηκα τόσο με τον Λουδοβίκο όσο με τη Μαρία Αντουανέτα. Τη θεωρούσαν ότι ήταν σαν τη δική μας, τη Φρειδερίκη, ότι ανακάτευε τα πράγματα… Τελικά, όμως, ήταν τραγικό πρόσωπο και μάλιστα οι κατηγορίες εναντίον της ήταν αισχρές, όπως το ότι διέφθειρε το γιο της. Λίγες μέρες πριν την πάνε στο ικρίωμα, την πριγκίπισσα Ντε Λα Μπαλ που την κατηγορούσαν ότι ήταν ερωμένη της Μαρίας Αντουανέτας, τη σκοτώνει το πλήθος, κόβουν το στήθος της και το καρφώνουν πάνω σ’ ένα δόρυ. Μια ακόμη παραπομπή. Στο έργο «Μολιέρος» του Μπουλγκακόφ το οποίο ανέβασε στην Αθήνα ο Στάθης Λιβαθινός και στη Σόφια πριν 20 χρόνια το είχε ανεβάσει ο Στάιτσεβ, υπάρχει ένα πρόσωπο, ο τολμηρός τσαγκάρης, ο οποίος είναι στην αυλή του Λουδοβίκου του 14ου κι έχει την άνεση, όπως οι γελωτοποιοί, να λέει δύσκολες αλήθειες στο βασιλιά. Τις λέει μεν, αλλά στην ουσία είναι γλύφτης της εξουσίας.

¸áñïò ÁíÜóôáóéí

48 49

Πάσχα Κυρίου, Πάσχα

Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί. Πάσχα Κυρίου, Πάσχα. Εκ γαρ θανάτου προς ζωήν και εκ γης προς ουρανόν, Χριστός ο Θεός ημάς διεβίβασεν, επινίκιον άδοντας.Καθαρθώμεν τας αισθήσεις και οψόμεθα τω απροσίτω φωτί της Αναστάσεως, Χριστόν εξαστράπτοντα και χαίρετε φάσκοντα, τρανώς ακουσόμεθα, επινίκιον άδοντες. Ουρανοί μεν επαξίως ευφραινέσθωσαν, γη δε αγαλλιάσθω, εορταζέτω δε κόσμος, ορατός τε άπας και αόρατος.

Ωδή Α΄

Πάσχα ιερόν ημίν σήμερον αναδέδεικται. Πάσχα καινόν, Άγιον. Πάσχα μυστικόν. Πάσχα πανσεβάσμιον. Πάσχα Χριστός ο λυτρωτής. Πάσχα άμωμον. Πάσχα μέγα. Πάσχα των πιστών. Πάσχα, το πύλας ημίν του Παραδείσου ανοίξαν. Πάσχα πάντας αγιάζον πιστούς.

Αίνοι, στίχος Ε΄

Ιωάννου Δαμασκηνού

Αν και οι στίχοι του Ιωάννη του Δαμασκηνού τα λένε όλα για την Ανάσταση Θεού και ανθρώπων και τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα, που οι Χριστιανοί όλου του κόσμου

εορτάζουν, τα λένε όλα, με τόση τελειότητα και τόσο κάλλος έτσι ώστε οι μελετητές των μνημείων της ελληνικής γλώσσας να ομιλούν μεταφορικά για τους στίχους του, χαρακτηρίζοντάς τους “Παρθενώνα” της μεσαιωνικής τέχνης, το Πάσχα είναι γιορτή με ιδιαίτερες και αγαπημένες μνήμες, που συνδέονται με την τρυφερότητα και την αγάπη στην ψυχή και το θυμικό του καθένα, μνήμες που τέτοιες μέρες μαζί με την προϊούσα άνοιξη εξεγείρονται και ζητούν χώρο στο σήμερα και στο τώρα, γιατί τελικά τι είναι ο άνθρωπος παρά μόνον μια μικρή και τρυφερή ύπαρξη, έστω κι αν στην τύρβη της καθημερινότητας όλα χάνονται, όλα φεύγουν, όλα εντός σιωπούν…

Μια μικρή και τρυφερή ύπαρξη που δικαιούται την ομορφιά, την Ανάσταση, τους παραδείσους των αισθήσεων και των ενθυμήσεων, τα στιλπνά πράσινα, τα αχαλίνωτα κόκκινα και τα ολοφώτεινα κίτρινα και πορτοκαλιά της φύσης…Γιατί η ζωή έχει χρώμα και η ανάσταση μηνύματα χίλια και, κυρίως, αγάπη και φιλία και τρυφερότητα…

Πάσχα Κυρίου λοιπόν, Πάσχα πανσεβάσμιον, Πάσχα καινόν με συνομιλητές μας τους Γιώργο Αλεξανδρή, δήμαρχο Αλεξανδρούπολης, τον Χρήστο Μέτιο, αντιδήμαρχο Κομοτηνής, την Φελίνα Καζάκου - Βρούζου, πρόεδρο της ΔΕΑΚΟ, την Σοφία Μενεσελίδου, δημοτική σύμβουλο και την Μαρία Αναγνώστου, πρόεδρο της Νομαρχιακής Επιχείρησης Ανάπτυξης Ροδόπης…

T.B.

Γιώργος Αλεξανδρής, Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης

«Το Πάσχα υπογραμμίζει τη συνέχεια της ύπαρξης του Ανθρώπου»

Ανταμώνοντας και συνεορτάζονταςσε ένα κλίμα κατάνυξης και χαράς

«Κορυφαία θρησκευτική γιορτή μας» χαρακτηρίζει το Πάσχα ο Γιώργος Αλεξανδρής δήμαρχος Αλεξανδρούπολης. «Είναι μια ευκαιρία για όλους μας να έρθουμε αντιμέτωποι με το μεγάλο Μυστήριο της Ανάστασης του Θεανθρώπου, να παρακολουθήσουμε με κατάνυξη

τις θρησκευτικές τελετές στις κατάμεστες εκκλησίες μας και να ξαναθυμηθούμε τα υπέροχα έθιμα του λαού μας, τα οποία συμπορεύονται με το τελετουργικό αυτών των ημερών. Η αναγέννηση της φύσης συνοδοιπορεί με τις Άγιες Ημέρες του Πάσχα και υπογραμμίζει τη βεβαιότητα της συνέχειας της ύπαρξης του Ανθρώπου. Όλοι θα ξαναβρούμε αυτήν την περίοδο τις ρίζες μας, θα ανταμώσουμε με αγαπημένα πρόσωπα και θα συνεορτάσουμε μέσα σε ένα κλίμα κατάνυξης και χαράς».

Δυστυχώς όμως, το ιδιαίτερο φορτωμένο από υποχρεώσεις πρόγραμμα, που επιβάλλει το αξίωμα του δημάρχου, εμποδίζει τον κ. Αλεξανδρή να συμμετάσχει με όση μεγαλύτερη συνέπεια μπορεί στον εορτασμό του Πάσχα, και να βρίσκεται με συγγενείς και φίλους, καλούς κι αγαπημένους. «Μόνο έτσι, θεωρώ ότι μπορώ να διαφυλάξω την ψυχή και την ανθρωπιά μου», καταλήγει.

τις θρησκευτικές τελετές στις κατάμεστες εκκλησίες μας

Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί...

¸áñïò ÁíÜóôáóéí

48 49

Χρήστος Μέτιος, Αντιδήμαρχος Οικονομικών Δήμου Κομοτηνής

«Ανάσταση θα πει ζωής νέο ξεκίνημα» Πάσχα στην Γρατινή, όπως πάντα

Για τον αντιδήμαρχο Οικονομικών του Δήμου Κομοτηνής Χρήστο Μέτιο, «το Πάσχα συμβολίζει ένα νέο ξεκίνημα, κάτι που και η ίδια η φύση δείχνει. Το φυσικό τέλος του χειμώνα από τη μία και η αναγέννηση της άνοιξης από την άλλη, ο θάνατος και η ανάσταση πλάι- πλάι.

Τα πολύ έντονα συναισθήματα κατάνυξης που νιώθουμε όλη την Μεγάλη Εβδομάδα

μετατρέπονται σε αισθήματα αισιοδοξίας με την Ανάσταση. Η μεγάλη χριστιανική γιορτή του Πάσχα είναι καλή ευκαιρία για όλους μας να θυμηθούμε και να βιώσουμε έθιμα, παραδόσεις, να συναντηθούμε με ανθρώπους που η έντονη καθημερινότητα μέσα στην οποία ζούμε δυστυχώς δεν μας το επιτρέπει».

Ο κ. Μέτιος συνηθίζει το Πάσχα να το περνά στο χωριό του. «Συγκεντρωνόμαστε όλη η οικογένεια και κάνουμε αυτό που κάνουν όλοι. Θα εκκλησιασθούμε, θα ψήσουμε το αρνί. Μ’ αρέσει πολύ το Πάσχα στο χωριό. Είναι μια ευκαιρία συνάντησης και με άλλους φίλους». Κάθε Πάσχα, λοιπόν, βρίσκεται στο χωριό του και δηλώνει ότι είναι υπέρ τού να περνά κάποιος τις άγιες αυτές ημέρες στον τόπο του, στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην Γρατινή, όπου λίγες ημέρες μετά το Πάσχα, την πέμπτη ημέρα αυτή γιορτάζει. «Της Ζωοδόχου Πηγής είναι η μεγάλη μας γιορτή».

Το Πάσχα όμως που θα μείνει ιδιαίτερα χαραγμένο στη μνήμη του κ. Μέτιου ήταν το περσινό. «Είχα άρρωστη την κόρη μου, η οποία φέτος είναι δυόμισι χρονών και μας καθήλωσε στο σπίτι στη Θεσσαλονίκη, από τη Μεγάλη Πέμπτη μέχρι και τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Δεν πήγαμε ούτε στην Ανάσταση, γιατί ο πυρετός ήταν υψηλός. Ήταν ένα διαφορετικό Πάσχα, για μένα που είμαι συνηθισμένος να περνώ κάθε χρόνο στο χωριό μου. Είχε βέβαια και αυτό την ομορφιά του, αν και δεν θα ήθελα αυτό στη Θεσσαλονίκη να επαναληφθεί».

Ευκαιρία συνάντησης και με τους φίλους είναι οι ημέρες του Πάσχα για τον κ. Μέτιο και η ενασχόλησή του με τα κοινά δεν τον εμποδίζει να ευχαριστηθεί τις γιορτές. «Υπάρχει ένα πρόγραμμα που πρέπει να ακολουθήσουμε λόγω της ενασχόλησης με τα κοινά, όμως χρόνος υπάρχει και για την οικογένεια και για τους φίλους. Όλα μπορούν να συνδυαστούν».

Φελίνα Καζάκου - Βρούζου,Πρόεδρος της ΔΕΑΚΟ

«Το Πάσχα πειστήριο της σπουδαιότητας της πίστης, της δικαίωσης, της ελπίδας και της ταπεινότητας»

Όλα της Αναστάσεως πιο ήσυχα, πιο όμορφα και κατανυκτικά στο Κόσμιο

Για την Φελίνα Καζάκου - Βρούζου η μεγάλη γιορτή του Πάσχα έχει ένα ξεχωριστό συμβολισμό που αντιπαρέρχεται τον κυνισμό της σύγχρονης ζωής.

«Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι έντονοι ρυθμοί της καθημερινότητάς μας, μας έχουν κάνει κυνικούς. Συνεπώς, μέσα από την διαδικασία των εορτών και, κυρίως, από αυτή του Πάσχα ο καθένας επικοινωνεί περισσότερο με την ανώτερη δύναμη, κάτι που έχουμε όλοι

μας ανάγκη. Η μεγάλη αυτή γιορτή του Χριστιανισμού, με την περίοδο της νηστείας της Σαρακοστής, με την επιβλητικότητα της Μεγάλης Εβδομάδας, με την κατανυκτική περιφορά του Επιταφίου, μας καθιστά μάρτυρες του «Θανάτω Θάνατον πατήσας» και της εκ νεκρών ανάστασης του Χριστού. Η μαρτυρική θανάτωση και η θαυμαστή ανάσταση του Ιησού Χριστού, όχι μόνο συμβολίζουν αλλά και συνιστούν τα πειστήρια της σπουδαιότητας της πίστης, της ελπίδας, της δικαίωσης και της ταπεινότητας με την αναγέννηση της ψυχής και του σώματος».

Ανεξίτηλο έχει μείνει στη μνήμη της Φελίνας Καζάκου το Πάσχα που πέρασε με την οικογένειά της και με πολύ καλούς φίλους μία χρονιά στην Κέρκυρα, «με αναπαραστάσεις της ζωής και των παθών του Χριστού, με ποικίλες εκδηλώσεις και τα γνωστά έθιμα του νησιού εν μέσω της πέτρινης και ενετικής αρχιτεκτονικής και της υπέροχης εξοχής. Ήταν πραγματικά πολύ όμορφα».

Η ίδια βέβαια προτιμά να περνά το Πάσχα οικογενειακά και τις περισσότερες φορές παρακολουθεί τις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας στο χωριό της το Κόσμιο. «Ξέρετε είναι όλα πιο ήσυχα, πιο όμορφα και κατανυκτικά εκεί. Επίσης, στο χωριό μου διατηρούνται ακόμη πολλά έθιμα, τα οποία μου θυμίζουν έντονα τα παιδικά μου χρόνια και μ’ αρέσει να τα βιώνει και η κόρη μου. Όμως νομίζω πως κανείς μας δε θα έλεγε όχι και σε ένα πασχαλινό ταξίδι, για παράδειγμα θα ήθελα να περάσω ένα Πάσχα με την οικογένειά μου στην Πάτμο».

Οι υποχρεώσεις που γεννώνται από την ενασχόλησή της με τα κοινά δεν της επιτρέπουν να βιώσει αυτή την περίοδο όπως θα την επιθυμούσε. «Θα επιθυμούσα να περάσω τη συγκεκριμένη περίοδο πιο οικογενειακά, δηλαδή με περισσότερο χρόνο, με λιγότερο το άγχος της καθημερινότητας. Αλλά εντάξει δεν παραπονιέμαι. Άλλωστε είναι επιλογή μου και νομίζω πως κάτι τέτοιο συμβαίνει λίγο – πολύ με όλους μας».

Χρήστος Μέτιος, Χρήστος Μέτιος, Χρήστος Μέτιος,

¸áñïò ÁíÜóôáóéí

50 51

Σοφία Μενεσελίδου, δημοτική Σύμβουλος Kομοτηνής

«Η αγάπη περνά μέσα από τη θυσία και καταλήγει στην Ανάσταση»

•Μεγάλη χαρά το πρώτο Πάσχα μαζί με τα ανίψια μου

Διττός ο χαρακτήρας και ο συμβολισμός του Πάσχα για τη δημοτική σύμβουλο στο δήμο Κομοτηνής Σοφία Μενεσελίδου.

«Θεωρώ ότι για όλους μας η Ανάσταση έχει ένα μήνυμα με διττό χαρακτήρα. Αφ’ ενός ένα θρησκευτικό χαρακτήρα, γιατί η Ανάσταση του Χριστού σύμφωνα με τη Θρησκεία μας σηματοδοτεί ουσιαστικά την αναγέννηση του ανθρώπινου γένους, την αναβάθμισή του, αλλά ταυτόχρονα και ένα καθαρά ανθρώπινο χαρακτήρα, με τον οποίο

συνυφαίνονται και συμπορεύονται οι θρησκευτικές λειτουργίες, που οδηγούν στο μυστήριο της Ανάστασης με την αναγέννηση της φύσης και με μια σειρά από έθιμα, παραδόσεις του λαού μας, τα οποία φροντίζουν να τονίζουν ιδιαίτερα αυτό το μήνυμα της Ανάστασης και της χαράς».

Όσο για το μήνυμα του Πάσχα η κ. Μενεσελίδου πιστεύει ότι με την κορυφαία έννοια της χριστιανικής μας πίστης, την αγάπη. Αγάπη που μετασχηματίζεται σε πράξη, μέσα από το κορυφαίο γεγονός της Σταύρωσης, της θυσίας του Θεανθρώπου και, στη συνέχεια, της Ανάστασής του. Υπογραμμίζεται η σημασία της αγάπης, η οποία πάντοτε περνά μέσα από τη θυσία και καταλήγει στην Ανάσταση και στην ύπαρξη ενός καινούργιου και διαφορετικού αναβαπτισμένου κόσμου».

Η Σοφία Μενεσελίδου πάντα το Πάσχα βρίσκεται στην Κομοτηνή, γιατί θεωρεί «ότι είναι μια ευκαιρία για όλους μας, μέσα από αυτές τις θρησκευτικές τελετές, να ’ρθούμε περισσότερο κοντά στους ανθρώπους μας, στους φίλους μας αλλά και στα ιδιαίτερα έθιμα της περιοχής».

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το φετινό Πάσχα για την Μενεσελίδου, εφόσον πριν λίγες ημέρες ήρθαν στον κόσμο τα δίδυμα ανιψάκια της. «Κάθε Πάσχα προσωπικά για μένα έχει τη δική του αξία. Φέτος απλά, θα είναι ιδιαίτερα χαρούμενο, γιατί, πριν από λίγες, ήρθαν στον κόσμο τα δύο δίδυμα ανιψάκια μου και θα είναι το πρώτο μας Πάσχα που θα περάσουμε μαζί».

γένους, την αναβάθμισή του, αλλά ταυτόχρονα και ένα καθαρά ανθρώπινο χαρακτήρα, με τον οποίο

συνυφαίνονται και συμπορεύονται οι θρησκευτικές λειτουργίες, που οδηγούν στο μυστήριο της Ανάστασης με την αναγέννηση της φύσης και με μια σειρά από έθιμα, παραδόσεις του λαού μας, τα οποία φροντίζουν να τονίζουν

πιστεύει ότι με την κορυφαία έννοια της χριστιανικής μας πίστης, την αγάπη. Αγάπη που μετασχηματίζεται σε πράξη, μέσα από το κορυφαίο γεγονός της Σταύρωσης, της θυσίας του Θεανθρώπου και, στη συνέχεια, της Ανάστασής του. Υπογραμμίζεται η σημασία της αγάπης, η οποία πάντοτε περνά μέσα από τη θυσία και καταλήγει στην Ανάσταση και στην ύπαρξη ενός καινούργιου και διαφορετικού αναβαπτισμένου κόσμου».

πάντα το Πάσχα βρίσκεται στην Κομοτηνή, «ότι είναι μια ευκαιρία για όλους μας, μέσα από αυτές

τις θρησκευτικές τελετές, να ’ρθούμε περισσότερο κοντά στους ανθρώπους μας, στους φίλους μας αλλά και στα ιδιαίτερα έθιμα

εφόσον πριν λίγες ημέρες ήρθαν στον κόσμο

ένα καθαρά ανθρώπινο χαρακτήρα, με τον οποίο συνυφαίνονται και συμπορεύονται οι θρησκευτικές λειτουργίες, που οδηγούν στο μυστήριο της Ανάστασης με την αναγέννηση της φύσης και με μια σειρά από έθιμα, παραδόσεις του λαού μας, τα οποία φροντίζουν να τονίζουν

«αυτό συνδέεται με την κορυφαία έννοια της χριστιανικής μας πίστης, την αγάπη. Αγάπη που μετασχηματίζεται σε πράξη, μέσα από το κορυφαίο γεγονός της Σταύρωσης, της θυσίας του Θεανθρώπου και, στη συνέχεια, της Ανάστασής του. Υπογραμμίζεται η σημασία της αγάπης, η οποία πάντοτε περνά μέσα από τη θυσία και καταλήγει στην Ανάσταση και στην ύπαρξη ενός καινούργιου και διαφορετικού αναβαπτισμένου κόσμου».

πάντα το Πάσχα βρίσκεται στην Κομοτηνή, «ότι είναι μια ευκαιρία για όλους μας, μέσα από αυτές

τις θρησκευτικές τελετές, να ’ρθούμε περισσότερο κοντά στους ανθρώπους μας, στους φίλους μας αλλά και στα ιδιαίτερα έθιμα

κ. εφόσον πριν λίγες ημέρες ήρθαν στον κόσμο

¸áñïò ÁíÜóôáóéí

50 51

Συνεντεύξεις: Άννα Πατρωνίδου

Μαρία Αναγνώστου,Νομαρχιακή σύμβουλος, πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιχείρησης Ανάπτυξης Ροδόπης

«Το Πάσχα αφορμή για εσωτερική αγαλλίαση και ηρεμία»

Στον Ίασμο και εφέτος για πραγματική Ανάσταση

«Για μένα και την οικογένειά μου το Πάσχα συμβολίζει την κάθαρση, την αφορμή για να επιτύχουμε μια εσωτερική αγαλλίαση και ήρεμοι να συνεχίσουμε την πορεία μας στη ζωή.

Πάσχα είναι πάνω απ’ όλα η μεταμόρφωση της ψυχής μας, που νιώθει κάτι από την συγγνώμη και την αγάπη που ανατέλλει. Πάσχα είναι η αλλαγή της ζωής μας, η ανάστασή μας από τα πάθη και τις

κακίες. Δεν αξίζει να λέμε ότι ήρθε το Πάσχα κι εμείς δεν είμαστε συμφιλιωμένοι είτε με το Θεό είτε με το συνάνθρωπο, το γείτονα, τον εαυτό μας...

Πάσχα είναι ακόμη η αφορμή για ενότητα, ενότητα μεταξύ των ανθρώπων της μικρής μας κοινωνίας, αλλά και των λαών, χωρίς να συντρίβουμε έθνη, υπολήψεις, συνειδήσεις και συνανθρώπους.

Θα ήθελα να ευχηθώ σε όλο τον κόσμο, το φως της Ανάστασης να ζεστάνει και να φωτίσει τις ψυχές των ανθρώπων φέρνοντας υγεία, αγάπη και ευτυχία.

Το Πάσχα για μένα είναι υπόθεση οικογενειακή με την ευρεία της έννοια και προτιμώ να το περνάω στο χωριό μου στον Ίασμο μαζί με την οικογένειά μου και αγαπημένους φίλους.

Από τους εορτασμούς του Πάσχα, που μου έχουν μείνει αξέχαστοι, ξεχωρίζω δύο. Η πρώτη φορά ήταν όταν γεννήθηκε το πρώτο μου παιδί και η ατμόσφαιρα ήταν πολύ χαρούμενη και αισιόδοξη. Η δεύτερη φορά ήταν, όταν πλέον ολοκληρώθηκε η οικογένειά μου, με τη γέννηση του δεύτερου παιδιού μου. Είναι δύο στιγμές αλησμόνητες, στο πνεύμα της οικογενειακής γαλήνης του Πάσχα.

Φέτος σχεδιάζω, όπως πάντα, να περάσω το Πάσχα στο χωριό μου με την οικογένειά μου και αγαπημένους συγγενείς και φίλους».

κακίες. Δεν αξίζει να λέμε ότι ήρθε το Πάσχα κι εμείς δεν είμαστε

Ουρανοί μεν επαξίως ευφραινέσθωσαν, γη δε αγαλλιάσθω,

εορταζέτω δε κόσμος,ορατός τε άπας και αόρατος.

Χριστός γαρ εγήγερται,ευφροσύνη αιώνιος.

Ωδή Α΄

Ω θείας! ω φίλης! ω γλυκυτάτης σου φωνής! Μεθ’ ημών αψευδώς γαρ

επηγγείλω έσεσθαι, μέχρι τερμάτων αιώνος

Χριστέ. ην οι πιστοί, άγκυραν ελπίδος κατέχοντες,

αγαλλόμεθα. Ωδή Θ΄

Αναστάσεως ημέρα, και λαμπρυνθώμεν

τη πανηγύρει, και αλλήλους περιπτυξώμεθα.

Είπωμεν αδελφοί, και τοις μισούσιν ημάς. συγχωρήσωμεν

πάντα τη Αναστάσει, και ούτω βοήσωμεν.

Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας

και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος.

Αίνοι, στίχος Η΄

Ιωάννου Δαμασκηνού