54

8 FILTRIRANJE VINA

Filtriranje je postupak odstranjivanja nečistoća iz vina, zadržavanjem čestica na

filtracijskom sloju, kroz koji prolazi vino. Već su stari Grci i Rimljani poznavali tehniku

filtriranja, filtrirajući vino procjeđivanjem kroz platno. Ta metoda filtriranja bila je

raširena, kod manjih proizvođača i do pred samo 30-tak godina (holandski filtar).

Filtriranjem odstranjujemo grublje ili finije čestice, ovisno o fazi proizvodnje vina,

odnosno postižemo željenu bistroću vina. U modernoj proizvodnji vina filtriranje je

sastavni ili bolje rečeno obavezni dio tehnoloških procesa, međutim u posljednje vrijeme

postoji određena tendencija (i proizvođača i potrošača), koja tolerira određeni talog u boci.

Zato danas nije rijetkost da na nekim punjenim vinima vidimo natpis na etiketi „punjeno

bez filtriranja“, „non filtre“ itd.. Time proizvođači žele potrošačima ukazati da su tijekom

proizvodnje vodili maksimalno računa o kvaliteti, izbjegavajući svaki tehnološki zahvat

koji bi i minimalno mogao degradirati kvalitetu vina. Tržište je međutim još uvijek takvo

da traži bistra i stabilna vina, a dio potrošača smatra da je «nepatvoreno» (pravo vino)

upravo ono koje je bistro i stabilno. Della Rosa (1993.) navodi, pomalo s ironijom „često

se uzima boca bijelog vina za grlo, okreće i protresa i gleda prema svjetlu ako bi se uočila

jedna pahuljica (talog), jedan kristalić, i odbacuje se takvo vino (koje nije perfektno

stabilno-bistro), da nije za potrošnju“. Međutim kada govorimo o stabilnosti i talogu ne

smijemo zaboraviti niti zakonske propise koji su vrlo jasni i propisuju da vino na tržištu

mora biti stabilno i bez taloga (Zakon o vinu, NN RH 96/03). Zato svaki tehnolog mora

poznavati postupke za postizavanje stabilnosti vina (vidi poglavlje Stabilnost), kao i

postupke filtriranja radi postizavanja konačne bistroće i stabilnosti vina.

Moderno bavljenje vinarstvom zahtijeva i kvalitetniji pristup filtriranju vina. Razvojem

vinarske tehnologije, konstruirani su različiti tipovi filtara, prilagođeni različitim

tehnološkim zahvatima i tehnološkim fazama proizvodnje vina. Većinom se danas koriste

pločasti filtri (zbog jednostavnosti i svestranosti), ali su u upotrebi i naplavni, kao i ostali

tipovi filtara, o kojima će u nastavku biti riječi.

Odvajanje čestica kod filtriranja postiže se na dva načina - zadržavanjem (efekt sita) i

- apsorpcijom

55

Zadržavanjem ili efekt sita (slika br 8, a i b), – kad su pore filtra manje od čestica, tada se

čestice zadržavaju na površini (mehaničko sito) i u unutrašnjosti filtra (dubinski) pa tako

npr. kod naplavnih filtra, kako ćemo kasnije vidjeti, u početku filtracije ide mutno vino,

sve dok se ne formira tzv. «filtracioni sloj» i tek tada započinje filtracija (bistro vino). Zadržavanje na površini prikazano je na slici 8a: kako su čestice veće od pora (kvasci,

tartarati i dr.), zadržavaju se na površini i stvaraju dodatni porozni sloj koji postepeno

začepljuje filtar i tako se količina filtrata postepeno smanjuje, sve do potpunog prestanka

filtracije (potpuno začepljenje). Dio spomenutih čestica (većih od pora: polisaharidi,

pektini i dr., slika 8b), zbog velikog pritiska deformira se i ulazi u pore (kanale) i tada se

protok filtracije naglo smanjuje (naglo opadanje količine filtrata).

Slika 8: Shematski prikaz zadržavanja i apsorpcije (Ribereau-Gayon, 2004.).

Lijevo: apsorpcija i zadržavanje

Desno: samo apsorpcija

Zadržavanjem ili efekt sita

56

Apsorpcijom se čestice zadržavaju zbog privlačenja (apsorpcije), uslijed razlike

električnog naboja. Kod normalnog pH čestice su većinom (-) (kao i proteini), a celuloza

(+) zato može apsorbirati elektro negativne čestice. Apsorpcijom čestice se ne zadržavaju

samo na površini već ulaze dublje u unutrašnjost filtra, te se na taj način povećava

kapacitet filtra odnosno filtriranja. Na slici 8c prikazan je kombinirani efekt zadržavanja i

adsorpcije: čestice ulaze i pune prazne pore i na taj način se zadržavaju (dubinski) ali

istovremeno i dio čestica u unutrašnjosti, bude zadržan zbog adsorpcije. Filtar se, u tom

slučaju, polako začepljuje i filtracija postepeno opada, do potpunog začepljenja. Sam efekt

adsorpcije prikazan je u varijanti (d): čestice malih dimenzija ulaze u unutrašnjost filtra i

adsorbirane su s unutrašnje strane kanala (pora). Kad su sve pore saturirane, čestice se više

ne mogu zadržavati, pa efekt filtracije prestaje (u tom slučaju kroz filtar bi prolazilo mutno

vino).

Apsorpcija ovisi o: - debljini ploča,

- obliku ploča,

- veličini pora,

- električnom naboju i

- tlaku i dr.

PODJELA FILTERA – TIPOVI

Filtre možemo podijeliti ili svrstati u nekoliko grupa. Tako sve filtre možemo podijeliti

u dvije grupe, ovisno načinu rada i tona:

� statičku ili klasičnu filtraciju i

� aktivnu ili tangencionalnu filtraciju.

U prvu grupu spadaju svi filtri kojima treba povremeno mijenjati filtracioni sloj ili

ploču, dok u drugu grupu spada samo tzv. tangencionalni filtar, kojem se tijekom filtriranja

izdvaja i talog, tako da filtracija teče neprekidno i nije potrebno mijenjati filtracione

membrane. Nadalje filtre ili filtriranje možemo podijeliti prema načinu zadržavanja čestica

na:

� dubinska - (klasična) filtracija i

� površinska - (membranska) filtracija

57

U prvu grupu spadaju filtri koji imaju sposobnost ili mogućnost zadržavanja čestica

apsorpcijom (naplavni, pločasti), dok u drugu grupu spadaju membranski filtri (filtri s

finim mikroporama), koji zadržavaju čestice samo efektom sita (na površini).

Prema načinu rada filtre možemo podijeliti u tri grupe:

� naplavni filtri,

� pločasti filtri i

� membranski filtri.

Prema stupnju filtracije, možemo podijeliti na:

� grubu filtraciju,

� finu filtraciju i

� sterilnu filtraciju.

Za filtriranje vina koriste se: naplavni, pločasti i membranski filtri, a za filtriranje taloga

vakuum filtri i filtar preše (vidi Vinarstvo I, poglavlje taloženje mošta). Efekt filtriranja

ovisi o: - bistroći vina,

- sastavu vina (graf 6),

- kategoriji vina,

- pritisku i

- finoći ploča ili naplavnog materijala.

L I

Vrijeme filtracije I - obično vino

II - vinu dodan glukan (polisaharid)

Graf 6: Sastav vina i brzina filtracije (Ribereau-Gayon, 2004.).

58

Grube čestice fine čestie koloidi molecule atomi

mm nm Å Graf 6a: Odnos veličine i broja čestica (De Rosa, 1993.).

U grafu 6a prikazan je odnos veličine i broja čestica. Iz grafa vidimo da opadanjem

veličine pojedinih čestica proporcionalno raste njihov broj, tako npr. u jednom litru, čestica

veličine jednog mm, ima oko104, dok čestica veličine koloida ima već oko108, a molekula

oko 1010.

Materijali za filtraciju

Za filtriranje vina koristi se sljedeći materijali:

� Perlit

� Celuloza

� Kiselgur

� Sintetičke smole

Perlit: dobiva se iz stijena vulkanskog podrijetla, drobljenjem i termičkom obradom;

mljevenjem i sortiranjem određuje se veličina čestica za pojedinu klasu (osigurava

voluminoznost i asimetričnost pora i visoki kapacitet uklanjanja čestica).

Kiselgur: - diatomejska zemlja - proizvod kremastih naslaga jednostaničnih algi

(diatomeja); sirovi kiselgur se drobi i termički obrađuje čime se reduciraju nepoželjne

59

primjese (osigurava visoku filtracionu sposobnost i ima (-) naboj. Postoje tri vrste

kiselgura:

- prirodni (sivi)- danas se ne koristi,

- kalcinirani (crveni) i

- kalcinirani.

Celuloza: - dobiva se iz mekog i tvrdog drveća, mehaničkom i kemijskom obradom

otapaju se smole i postiže elastičnost vlakana. Od 1980 godine koristi se celuloza s (+)

nabojem, sama ili u kombinaciji s drugim sredstvima (kiselgurom, perlitom i dr.).

Sintetičke smole - na bazi poliamina / poliamida – osiguravaju čvrstoću proizvoda,

posjeduju apsorpcijski efekat, imaju (+) naboj.

Mjerenje bistroće – određivanje stupnja bistroće (mutnoće)

Stupanj bistroće mjeri se instrumentom koji se zove turbidimetar ili nefelometar (na

bazi difuzije svjetlosti), a izražava se u jedinicama NTU (nephelometric turbidity nits).

Vrijednosti NTU-a navedene su u sljedećoj tablici. Nakon bistrenja i finog filtriranja NTU

se kreće oko 1,0, a kod punjenja trebao bi se kretati od 0,1 – 0,65.

Tablica 1: Vrijednosti NTU za mutna i bistra vina.

Vino Bistro Mutno

Bijelo < 1,1 > 4,4

Rose < 1,4 > 5,8

Crno < 2,0 > 8,0

Oprema za određivanje čestica

- konduktometar,

- apsorbimetar X zraka i

- laserska difuzija svjetla.

60

Pored bistroće za filtraciju je važna i poroznost. Poroznost se izražava u jedinici - darcy, a

1 darcy odgovara propusnosti filtracionog materijala od 1 cm 2, debljine 1 cm, količine

vina od 1 mL / s, pri 1 baru. Vrijednosti darcya za pojedini tip filtracije iznose:

- naplavna: 0,5 - 5 darcya,

- gruba: 1- 2 darcya,

- fina filtracija: 0,15 darcya i

- sterilizacija: 0,017 darcya.

Filtracijom postižemo i odgovarajuću mikrobiološku stabilnost tako da:

- nakon fermentacije vino sadrži 10 6 kvasaca / mL,

- nakon sedimentacije taj broj se smanji na 102 – 104 kvasaca / mL,

- nakon grube filtracije vino sadrži svega 102 kvasaca / mL, a

- kod punjenja vina količina kvasaca trebala bi iznositi 1 kvasac / 100 mL.

8.1 NAPLAVNI FILTRI

Naplavni filteri (slika 9) služe za prvu uvjetno rečeno grubu filtraciju, a koriste se

poglavito u većim podrumima. Pročišćavanje vina vrši se kroz sloj filtracionog materijala

(perlit, kiselgur i dr.), koji se, kako i samo ime govori, naplavljuje na mrežaste tanjure koji

mogu biti postavljeni, ovisno o izvedbi, vertikalno ili horizontalno ili na šupljikave

vertikalno postavljene "svijeće" (pregrade od ploča ili vreća). Naplavljivanje se obavlja na

početku filtracije, kružnim cirkuliranjem vina kojem je dodan naplavni materijal. Kada je

formiran početni naplavni sloj (prvi i drugi sloj), započinje filtracija, tijekom koje se preko

dozirne posude filtra (slika 12) postepeno dodaje vinu filtracioni (naplavni) materijal, kako

bi se filtracijski sloj održavao rahlim i propusnim. Kada je filtracijski sloj zasićen

česticama vina, tlak naraste do dopuštene granice i protok se vina smanjuje. Filtar se tada

prazni, naplavni sloj se skida i filtar se pere i postupak se ponavlja (slika 11). Naplavni

filtri najčešće se koriste za tzv. grublju filtraciju mladih vina ili nakon bistrenja vina,

velikog su kapaciteta i dijele se na otvorene i zatvorene. Otvoreni filtri su najstariji tipovi

filtara, otvoreni su s gornje strane i rade na principu cijedila. Rade pod pritiskom kojeg

stvara vino svojim slobodnim padom, malog su kapaciteta i danas nisu u primjeni

(holandski filtar, slika 8a).

61

Slika 8a: Holandski filtar.

Zatvoreni filtri se sastoje od filtracijske komore sa elementima za nanošenje

naplavnog sloja filtracijskog materijala. Filtracijski elementi su metalna sita od inoxa.

Rade pod pritiskom tako da se u njih vino unosi putem pumpi, velikog su kapaciteta i vrlo

su zastupljeni u tehnologiji vina. Shema rada naplavnog filtra prikazana je na slici 10.

Slika 9: Naplavni filtri (Dela Tofola, Velo)

62

Slika 10: Shema rada naplavnog filtra (Ribereau-Gayon, 2004.).

1. Punjenje 2. Formiranje filtracionog sloja

3. Filtriranje 4. Završno filtriranje

1 - ulaz vina 2 - pumpa 3 - prozorčić za kontrolu ulaznog vina 4 – posuda za filtraciju s horizontalnim elementima 5 – otvor za pražnjenje 6 – 7 – prozorčić za kontrolu filtriranog vina 8 – izlaz filtriranog vina 9 – posuda za filtracioni materijal 10 – pumpa za doziranje filtracionog materijala

63

5. Pražnjenje filtracionog sloja 6. Pranje

Slika 11: Pojedine faze rada naplavne filtracije (Della Toffola, Italia).

Slika 12: Shema rada dozatora naplavnog filtra (manji rezervoar na prethodnim slikama;

A-dozator, B-filtracioni materijal, C-mjesto miješanja) (De Rosa, 1993.).

Opis rada dozatora naplavnog filtra: Vino koje se filtrira prolazi kroz ventil 3 u komoru

za filtraciju (smjer strelica), međutim manja količina vina propušta se kroz ventil 1 i ulazi u

dozator. Na mjestu označenom brojem 4 (C) dolazi do miješanja vina i «brašna za

filtriranje» (B) i tako pomiješana smjesa (obogaćena «brašnom») izlazi preko ventila 2 i

ulazi u glavni prolaz (br. 3) i tu se miješa sa vinom koje filtriramo. Reguliranjem protoka

64

kroz navedene ventile, (puštanjem veće ili manje količine tekućine kroz dozator) doziramo

količinu «brašna za filtriranje» i na taj način utječemo na sam tijek filtarcije.

U naplavne filtre spadaju i tzv. vakum filtri koji su opisani u Vinarstvu I.

8.2 PLOČASTI FILTRI

Pločasti filtar sastoji se od postolja, okvira, filtar ploča, filtar slojnica, vijka i

manometra. Kod pločastih filtra fltracijske komore za mutno i bistro vino čine

naizmjenično postavljeni okviri sa ulošcima (filtar ploče) koji se postavljaju između njih.

Okviri su izrađeni od legura metala ili plastike, a između se postavljaju filtar ploče koje su

od plastike, imaju otvore i služe kao dovodni i odvodni kanali za vino.

Slika 13: Pločasti filtar (Filtrox-Werk AG, Švicarska)

Slika 14: Okviri za pločasti filtar (Filtrox-Werk AG, Švicarska).

65

Filtar slojnice (ploče) su istih dimenzija kao i okviri, s jedne strane su grube, a s druge

strane glatke i postavljaju se tako da gruba strana uvijek bude okrenuta prema gruboj, a

glatka prema glatkoj.

Slika 15: Slijepa ploča; a) grubo filtriranje, b) fino filtriranje (Zoričić, 1996.)

Kada se okviri slože jedan uz drugi, stvara se „cijev“ (ulazna – izlazna) kroz koju

protječe vino. Kroz rupice u prozorima okvira (ulaz vina) ulazi mutno vino koje se filtrira i

koje se raspoređuje po okomitim udubljenjima te ulazi preko grube strane filtar ploče,

pročišćava se i izlazi na glatkoj strani i ulazi u "otvor" za bistro vino (izlaz vina) (slika 16)

shema filtriranja). Na ulaznoj i izlaznoj cijevi nalaze se manometri, koji pokazuju ulazni i

izlazni pritisak.Vino kroz filtar treba protjecati pod tlakom od 1 do 1,5 bara, a tlak stvara

pumpa koja je ili ugrađena na filtru ili posebno priključena. Zatim na filtru se nalaze

slavine za ozračivanje filtra, ulazna i izlazna slavina, te slavina za uzimanje uzorka kod

kontrole bistroće, kontrolno staklo i vijak za pritezanje ploča. Pločasti filtri imaju

mogućnost postavljanja i tzv. „slijepe“ ploče, koja praktički filtar odvaja na dva dijela, te

se može vršiti kombinirana filtracija gruba pa fina (slika 15).

66

Slika 16: Shema filtriranja (De Rosa, 1993.).

Prema željenom stupnju bistroće biraju se filtar ploče. Filtar slojnice su potrošni

materijal i moraju se mijenjati nakon začepljenja nečistoćama vina. Filtriranje je finije na

manje poroznoj ploči, pa je na temelju toga napravljena nomenklatura ploča (slika 17), a

intenzitet poroznosti označen je brojevima ili slovima. Razlikuju se ploče za grubu,

normalnu, finu i sterilnu filtraciju. Svaki proizvođač filtar ploča ima svoje oznake, stoga je

potrebno kod nabave zatražiti i upute. Kako iz slike 17 vidimo što su ploče finije smanjuje

se učinak (protok), a povećava efekt filtracije i obratno. Na grafu 7 prikazane su dimenzije

pora filtar ploča i čestice koje zadržavaju.

Slika 17: Nomenklatura ploča Seitz (Zoričić, 1996.).

67

Graf 7: Komparacija različitih čestica obzirom na granice separiranja - kvalitetu filtriranja

(BECO)

Steril S 100 - virusi; Steril S 80 - pirogeni; Steril 60 - hemoglobin; Steril 40 - dim cigareta

SD 30 - čađa

KDS 15 – bakterije; KDS 12 – aktivni prah uglja;

KD 10 - uljna magla; KD 7 - prah štetan za pluća; KD 5 - stanice kvasca; KD 3 - pasta za

poliranje

K2 – prah uglja; K1 - perlit

EK filtracija označava postupak sterilne filtracije na pločastim filtrima sa posebnim

EK pločama (entkeimen, njem. = bez mikroba) koje ne propuštaju mikroorganizme, što je

posebno značajno za vina sa ostatkom šećera, tzv. biološka stabilizacija. Mora se obavljati

pod strogo sterilnim uvjetima i prije filtracije filtar se mora sterilizirati s vodenom parom,

niskog pritiska ili sa toplom vodom od 80°C.

Prije samog filtriranja vina, a radi prevencije da vino ne poprimi miris ploča (strani

miris), kroz pripremljeni filtar propusti se cca 50 L (ovisno o veličini filtra) vodene otopine

limunske kiseline (0,5 – 1 %) i zatim ispire s cca 200 L vode (opet ovisno o veličini filtra).

Svrha ovog ispiranja jest uklanjanje mirisa na filtar papir. Buteljirana vina su ponekad

opterećena ovim stranim mirisom, pogotovo ako se ploče čuvaju u vlažnom prostoru pa

68

mogu poprimiti još i miris na plijesan. Nakon ispiranja u filtru zaostane određena količina

vode. Kako ova voda ne bi dospjela u vino – boce, potrebno je na izlaznoj pipi filtrirano

vino kušati i prvu količinu vina cca 20 – 50 L litara odvojiti, opet ovisno o veličini filtra i

broju ploča na filtru. Kad u filtriranom vinu više ne osjetimo primjese filtar ploče,

započinjemo s filtriranjem vina. Pored ovog načina postoji mogućnost i pripreme filtra

vodenom parom: parom ili toplom vodom od 90 °C ispiremo filtar, zatim ispiremo

hladnom vodom, potom vinom i nakon toga pristupamo filtriranju vina.

Dimenzije okvira i ploča mogu biti različite pa o njima ovisi i propusna moć filtra

(pored stupnja bistroće vina). Veličine ploča (u cm): 20 x 20; 25 x 25; 30 x 3 0; 40 x 40;

60 x 60 cm. Najviše su u upotrebi filtri veličine 20 x 20 (manji proizvođači) i 40 x 40 (veći

proizvođači). Pločasti filtri se najviše koriste za finu filtraciju, neposredno prije punjenja

vina u boce. Nekada su se koristile azbestne slojnice, međutim zbog štetnog djelovanja na

zdravlje ljudi zabranjene su i danas se koriste filtar slojnice iz celuloznih vlakana. Na slici

18 prikazan je mehanizam zadržavanja nečistoća u filtar slojnicama. Čestica u sredini slike

veličine je 1,05 i 1,45 µm prikazana trodimenzionalno u slojnici sterilizacijskog filtra,

uvećana za oko 9 500 puta.

Slika 18: Čestica u filtar ploči uvećana 9 500 puta (Banović).

Građu filtar slojnica možemo predočiti kao labirint, usko prostorno sito, s bezbroj

račvastih kanala. Oni tvore 70 do 80 % ukupnog volumena iz čega proizlazi mogućnost

69

zadržavanja velikih količina nečistoće. Obujam šupljeg prostora filtar slojnice iznosi do 4

L/m2. Mehaničke nečistoće, mikroorganizmi i koloidi zadržavaju se na svom dugačkom

putu kroz fini labirint, pri čemu se elektrokinetički potencijal i mehanička adsorpcija

međusobno potpomažu i dopunjuju. Da bi se jasno prikazali odnosi u unutrašnjosti filtar

slojnice, dat je slijedeći primjer: ako je potrebno da čestica veličine 1 mm kod realnih

uvjeta filtriranja (400 L/m2/h /0,11 m/s ) prođe za 34 sekunde put kroz 3,7 mm duboku

slojnicu, analogno tome nogometna lopta trebala bi u isto vrijeme proći kroz 87 m duboku

šumu gustog drveća i grmlja.

Za uspjeh filtracije od posebnog je značaja poštivanje protoka i tlaka. Priložena tablica

1 pokazuje koliki se protok mora poštivati kod pojedinih filtar slojnica. Ako je vino koje se

filtrira vrlo bistro protok se u odnosu na donju tablicu može povećati za 10 do 15 posto.

Tablica 2: Preporučeni protok za pojedine slojnice (Banović)

Format ploča Gruba i fina filtracija Sterilna filtracija

20 x 20 cm do 25 l/h po ploči 15 l/h po ploči

40 x 40 cm do 120 l/h po ploči 65 l/h po ploči

60 x 60 cm do 285 1/h po ploči 150 l/h po ploči

Iz tablice proizlazi da kod korištenja filtra dimenzija 20 x 20 s 10 uloženih ploča

možemo na sat filtrirati oko 250 L, a ako uložimo 20 ploča onda 500 L na sat. Kod sterilne

filtracije s 10 ploča EK ploča (Seitz) 150 L/h, a sa 20 ploča 300 L/h.

Pored kontroliranog protoka za ispravan rad filtara važno je poštivati dopušten tlak.

Dobra se filtracija postiže s laganim protutlakom od 0,10 do 0,20 bara, a filtraciju treba

prekinuti kada razlika između ulaznog i izlaznog manometra naraste na 2 bara, kod fine

filtracije i 1,5 bar kod sterilne filtracije. Veći pritisci od navedenih mogu imati za

posljedicu probijanje filtar ploča i prolaz nefiltriranog vina kroz oštećena mjesta. Opasno

je također koristiti pumpe koje svojim kapacitetom i konstrukcijom ne odgovaraju za rad s

filtrom, jer nagli udari vina (povećanje i smanjenje tlaka) mogu oštetiti ploče. Filtriranje

traži ujednačen tlak bez velikih oscilacija, pa na početku rada treba polagano otvarati

ulazni ventil filtra, ventile za odzračivanje i izlazni ventil. Ventili za odzračivanje se

70

zatvaraju kada na izlaznome kontrolnom staklu nema više mjehurića zraka. Kod prekida

filtracije ide se obrnutim redom. Najprije se zatvara izlazni ventil, zatim ulazni i na kraju

se isključuje pumpa.

Filtar moduli

Modularno kućište je jeftinija varijanta zatvorenih višeslojnih (dubinskih) filtarskih

sistema. Kućište služi za ugrađivanje jednog ili više modula. Prednosti su u jednostavnom

rukovanju i brzom ugrađivanju modula, maksimalnoj količini filtrata, bez gubitaka i

opasnosti od kontaminacije. Široki asortiman omogućuje optimalno postavljanje prema

individualnim potrebama filtriranja, omogućuje optimalno visoke količine filtrata i

perfektnu bistroću vina (u samo jednom protoku). Modularni filtri imaju široku primjenu u

prehrambenoj industriji (alkoholna i bezalkoholna pića, ulja i dr.).

Proizvode se modularna kućišta za filtracione površine od 1,8 m2 do 10.8 m2 i radnog

tlaka do 1000 kPa (10 bara).

Slika 19: Modularno kućište – (Beco).