15
Autor: Héctor Doroteo González SEED 2012 La leyenda de Tecuiziapa n

2 libro bilingüe

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 2 libro bilingüe

Autor: Héctor Doroteo González SEED 2012

La leyenda de

Tecuiziapan

Page 2: 2 libro bilingüe

Kijkoa huehuetlajtojli yehuejkaui yejkoke miyeke tlakamej ipanin atoyatl itoka mexkalan, uajtlanemakaya niman tlapatlaya ika temej yejua tekpatetl, xoxokatetl, tsotlanitetl niman iluikatetl.

Hace muchos años llegaron varios hombres a la cuenca del río Mezcala, para intercambiar sus productos por piedras preciosas: entre ellas la serpentina, la jadeíta, la pirita y el jade.

Page 3: 2 libro bilingüe

Ken otlahuelitake ipanin etentli okitake niman michtlamaske.  

Les pareció un lugar bonito y bueno para el cultivo de maíz y también para la pesca.

Page 4: 2 libro bilingüe

Opej Kitoka tlin ki kuaske keman: tlalojli, yetl, chijli iuan okseki kitepehuaske uelikxijtli ipan xamakajli niman michtlamaske. Ompa nochantiske, iuan in sihuahuan iuan inkonetsitsihuan nochimej onochantijke ipan se kalpan. Empezaron a cultivar la tierra sembrando maíz, frijol, calabaza, chile. También aprovecharon pesca. Se quedaran a vivir allí, junto con sus esposas e hijos. Con el tiempo formaron una aldea.

Page 5: 2 libro bilingüe

Ka pakilistli ompa chantiya

Vivieron tranquilos en ese lugar.

Page 6: 2 libro bilingüe

Kipiyaya in yolkauan keman poloko, uakax, tlin ika tekipanouaya.

Los burritos y los bueyes los utilizaban para el trabajo en el campo

Page 7: 2 libro bilingüe

No ijki kimpiyaya itskuintli, miston, chitomej iuan pitomej.

Tenían otros animales como perros, gatos, chivos, marranos.

Page 8: 2 libro bilingüe

Uexolomej, piyomej niman akuanakamej.

También criaban guajolotes, pollos y patos.

Page 9: 2 libro bilingüe

Se tonajli otemoko “tekuani” kampa tepekchanejke opej kinkualiya inyojkehuan iuan kinkixtiaya masehualmej.

Un día bajó del cerro el “Tekuani” y empezó a comerse los animales y a las personas.

Page 10: 2 libro bilingüe

Ononechikojke tlamajke niman okimiktijke tekuani.

Los pobladores cazadores se organizaron y mataron el Tekuani.

Page 11: 2 libro bilingüe

Kuak yomik tekuani okisemoyajte amajtli opej tetsoli atl, xok okiye, xok otlatlajk, opej tonati niman otetsoli atoyatl, on chanekauan opejke tlatepayoa okitetemojto kanón nomakixtiske.

Al morir el tigre, su espíritu contaminó el agua, las lluvias se alejaron, y con el tiempo el río se secó y los pobladores tuvieron que moverse a otro lugar donde pudieran cosechar maíz, frijol calabaza y también pescar.

Page 12: 2 libro bilingüe

Kuak oasike kampa notonalseuiske okitake ken okisake se tecuicijtli ken tepospetlaniya, okisako itlampa temej, okimeyalti atl, ken okintemtlapo teatl oksepa kiyoliti atoyatl, ken opake niman onoltlilijke, okijtojke kitokayotiske tlaltipakchanejke “Tecuiziapan”

 Al llegar a un lugar, vieron un cangrejo de color dorado que salía de entre las rocas húmedas. El cangrejo abrió las puertas de los manantiales haciendo nacer nuevamente el río. Los habitantes se pusieron contentos y llenos de júbilo fundaron el pueblo “Tecuiziapan” en honor al cangrejo.

Page 13: 2 libro bilingüe

Ompa onochantijke ika yeyika, niman okijtojke kitlakaitaske tlatipaktli, kin tlasojtlaske yolkatsitisntij. Allí se quedaron para siempre. Los ancianos hicieron un pacto con la naturaleza de cuidar el agua, la tierra y todos los seres vivos.

Page 14: 2 libro bilingüe

Nochihua ueyi ilhiutl ipan kalpan kihueyitchihuiliyaj tecuizijtli, nijtotiyaj tetecuinimej, mijmichmej, tlayakachojke, tepostlahuihuitekinimej, comichmej iuan xaxakamej nokakistiliyaj tlapitske ken tlahuihuitekij, kechika sekimej tlatoponiya, ixpan teopantli pehua tlamana ikonehuan tecuizijtli ki tlamaniliya iyoltsin tecuani.

 

A partir de entonces, se hace una gran fiesta en el pueblo en agradecimiento al cangrejo. Hay danzantes con cabezas de tigres, pescadores, pastoras, danzas de retos, maromeros y chinelos. Mientras la banda toca, hay un estallido de cuetes, se ponen ofrendas en el altar para agradecer a la madre tierra por darles la oportunidad de ser hijos del cangrejo.

Page 15: 2 libro bilingüe

A los lectores dedico este texto, en especial a todos los niños y hablantes de la lengua Náhuatl y español.