“Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн зарим

асуудал”

Эрүүл Мэндийн ЯамЭрүүл Мэндийн Хөгжлийн

Төв

Долоо хоногийн цахим шуурхай зөвлөгөөн

(2014.01.17-ны өдөр)

Ш.ЭнхтөрЭХЭМҮТ-ийн Ерөнхий захирал

Мэдээллийн агуулга

1. ЭХЭМҮТ-ийн Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн ТСА-ны мэдээлэл (2014.01.14-ний байдлаар)

2. Дутуу төрөлт, дутуу нярайн тусламж үйлчилгээний нөхцөл байдлын талаар

3. Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах зарим арга хэмжээний талаар

Тушаал, шийдвэр, журам

ЭМС-ын 2013 оны 12 сарын 31-ний өдрийн 450 тоот тушаал– Эхийн эндэгдэл АМ17– Эхийн ноцтой хүндрэл АМ17– Амьгүй ба нярайн эндэгдэл СТ12– Төрөлхийн хөгжлийн гажиг СТ11

ЭМЯ-ны 2014 оны 01 сарын 13-ны өдрийн 5/174 тоот албан даалгавар

ЭХЭМҮТ-ийн ТСА-нд мэдээлэл хүргүүлэх журам, ЭМС-ын 2014 оны 01 сарын ..... өдрийн ..... тоот тушаал

Д/д Аймаг хот

Нярай ба хүүхдийн нас баралт

Нярайн нас

баралт Нийт

Жингээр /гр/ Хоногоор 28 хо - 1 нас

хүртэлГүйцэд нярай

1500-2499

1499-1000

<1000 0-7 хоног

07-28 хоног

1 Архангай 1     1   1    2 Баян-Өлгий 2 1 1     2    3 Говь-Алтай 1 1       1    4 Дархан-Уул 1 1       1    5 Дорноговь 2 1   1       26 Дорнод 1 1       1    7 Завхан 1   1     1   18 Сүхбаатар 1   1     1    9 Хөвсгөл 3   3     3    10 Хэнтий 1   1     1    11 КНАГ 2   1   1 2    

12 ЭХЭМҮТ 9   1 4 4 5 1 3

Бүгд 25 5 9 6 5 19 1 6

д/д Аймаг хот Төрөлтийн тоо

Дутуу төрөлт

Гэрийн төрөлт

Амьд төрөлт

Амьгүй төрөлт

Эхийн нас баралт ТХГ Ноцтой

хүндрэл1 Архангай 66 6 1 652 Баян-Өлгий 91 7 88 3 23 Баянхонгор 41 2 4 1 14 Булган 35 1 355 Говь-Алтай 50 6 206 Говьсүмбэр 15 157 Дархан-Уул 89 1 88 18 Дорноговь 30 309 Дорнод 46 1 46 110 Дундговь 50 1 49 1 111 Завхан 57 3 5712 Орхон 87 89 1 1 113 Өвөрхангай 70 1 7014 Өмнөговь 48 48 215 Сүхбаатар 44 44 1 116 Сэлэнгэ 55 55 117 Төв 56 56 1 118 Увс 42 2 41 1 119 Ховд 82 3 82 1 120 Хөвсгөл 127 2 12821 Хэнтий        22 КНАГ 523 4 516 7 123 II Амаржих 173 6 2 173 324 III Амаржих 211 3 1 208 325 Налайх 34 1 3426 Багахангай27 ЭХЭМҮТ 390 41 2 398 1 1

Бүгд 2512 86 11 2439 18 0 17 6

• Жирэмсний 22-37 долоо хоног хүртэлх хугацаанд төрлөг явагдахыг дутуу төрөлт гэнэ.

• Дэлхийд 10 хүүхэд бүрийн 1 нь дутуу төрж байна.

• Монгол улсад 2010 оноос жирэмсний хугацаа 22 долоо хоног, ургийн жин 500 гр дээш байхыг төрөлтөд тооцож бүртгэж эхэлсэн.

• Перинатал эндэгдлийн ~ 70% • Удаан хугацааны өвчлөлийн ~ 50% шалтгаан болдог.

Дутуу төрөлтийн товч ойлголт

Эх дутуу төрдөг өгүүлэлтэй байх ~ 6 - 8%

Архи хэтрүүлэн хэрэглэх ~ 3 %

Жирэмслэхээс өмнө жин бага байх (хоол хүнс!) ~ 2.5 %

Тамхи татах ~ 2 %

Нас < 17 / > 35 ~ 1.5 %

Үтрээгээр цус гарах > 1 гурван сар ~ 1.5 %

Биеийн хүчний болон стресстэй ажил?

Дутуу төрөлтийн эрсдэлт хүчин зүйлс

Дутуу төрсөн эхчүүдэд хийсэн ихсийн гистологийн

шинжилгээгээр хориоамнионит 20-75%, өсгөвөрийн

шинжилгээ 30-60%-д эерэг байсан.

Шинж тэмдэггүй бактериури, шээс бэлгийн замын халдвар

болох заг хүйтэн, хламид, трихомониаз, нянгийн гаралтай

үтрээний үрэвсэл, В стрептокококкийн халдвар нөлөөлдөг

талаар олон судалгаа байдаг.

Дутуу тээлтэд халдвар нөлөөтэйг анхаарах!

Төрөлтийн тоо, ЭХЭМҮТ, 2009-2013

2009 2010 2011 2012 20130.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

9088 9420 10208 10907 11055

37.8 39.041.8 42.9

48.0

Төрсөн эхийн тооОрон нутгаас ирж үйлчлүүлсэн хүний эзлэх хувь

Төрөлт, дутуу төрөлт, ЭХЭМҮТ, 2007-2013

Үзүүлэлтүүд 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Нийт төрөлтийн тоо 7448 8125 9088 9420 10208 10907 11055

Дутуу төрөлт % 9.2 8.3 7.9 7.8 7.2 7.2 8.1

Дутуу төрөлт тоо 682 673 716 734 737 782 894

2009 2010 2011 2012 20130

10

20

30

40

50

60 54.3

21.0

48.4

27.3

8.9

Эхийн эндэгдэл ЭХЭМҮТ, 2009-2013

Төрөлт, амьд төрөлт, дутуу нярайн эзлэх хувь, Монгол улс, 2004-2013

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

4.13.9

4.13.8

4.04.2

4.4 4.5

4.0

4.6

Төрөлтийн тоо Амьд төрсөн нярай Дутуу нярайн хувь(2500 гр-аас доош)

Төрөлт, амьд төрөлт, дутуу нярайн эзлэх хувь, ЭХЭМҮТ, 2004-2013

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130

2000

4000

6000

8000

10000

12000

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

9.4 9.410.4

9.9

8.98.5 8.4

7.7 7.5

8.8

Төрөлтийн тоо Амьд төрсөн нярай Дутуу нярайн хувь(2500 гр-аас доош)

Нярайн эндэгдэлМонгол улс, 2004-2013

0

4

8

1213.1

11.012.4

10.912.8 12.6 11.6

10.2 10.1 9.7

Нярайн эндэгдэл (1000 амьд төрөлтөд)

2009 2010 2011 2012 201302468

101214161820

0

5

10

15

20

25

30

24.6 23.0 20.2 23.0 23.4

18.616.8

13.2 14.616.1

Перинаталь эндэгдэл (амьгүй төрсөн 1000 хүүхдэд)Нярайн эндэгдэл (амьд төрсөн 1000 хүүхдэд)

Нярайн эндэгдэл ЭХЭМҮТ, 2009-2013

Дутуу төрөлтийн зарим үзүүлэлт ЭХЭМҮТ-ийн ЭБЭЭ, 2004-2013

Он

Дутуу төрөлт

2500 гр-аас бага жинтэй амьд төрсөн нярай Нийт

эндэгд-лийн тоо

2500 гр-аас бага жинтэй төрсөн нярайн эндэгдэл

Тоо Хувь Нийт Хувь 500-999

1000-1499

1500- 1999

2000- 2498

Тоо Хувь 500- 999

1000- 2499

2004 539 8.9 577 9.4 1 64 512 115 85 73.9

2005 518 8.8 555 9.4 4 68 150 333 95 77 81.1

2006 577 9.5 635 10.4 1 67 197 370 125 92 73.6

2007 682 9.1 748 9.9 8 65 217 458 117 104 88.9

2008 673 8.3 727 8.9 21 79 212 415 134 111 82.8

2009 716 7.9 780 8.5 31 125 211 413 171 146 85.3 28 118

2010 734 7.8 801 8.4 41 121 237 402 160 141 88.1 26 115

2011 737 7.2 800 7.7 37 129 229 405 136 115 84.5 24 91

2012 782 7.2 827 7.5 71 110 199 447 161 137 85.1 54 83

2013 894 8.1 987 8.8 68 184 234 501 181 160 88.4 44 116

2009 2010 2011 2012 20130.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

29.5 29.121.7

17.523.120.5

12.8 22.6

34.3

33.836.3

51.1

37.4 38.7

30.6

Бүтэлт НАХХШ ГЭП

2500 гр-аас бага жинтэй төрсөн нярайн эндэгдлийн шалтгаан,

ЭХЭМҮТ, 2009-2013

Мөрдөгдөж буй дүрэм, журам

• Тусгай мэргэжлийн төвийн бүтэц, үйл ажиллагааны стандарт MNS 6330-2: 2012 стандарт

• Амаржих газрын бүтэц, үйл ажиллагааны стандарт MNS 6188-2010

• “Нярайн тусламж үйлчилгээнийчанарыг сайжруулах тухай” ЭМС-ын 2008 оны 02 тоот тушаал (өөрчлөх саналтай)

Дутуу нярайн ЭЭ, сэхээн амьдруулах тусламж үйлчилгээний

технологийн үнэлгээ, 2013 он

Дутуу нярайд үзүүлж буй ЭЭ, сэхээн амьдруулах тусламжийн байдлыг ЭХЭМҮТ, 1, 2, 3 дугаар амаржих газар, БОЭТ зэрэгт үнэлсэн

1. Стандарт нь орчин үеийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцэхгүй.2. Нярайн эмч нарын 83%, эх барихын эмч нарын 68%, эмнэлгийн

дунд мэргэжилтний 67% хангалттай үнэлгээ үзүүлсэн. 3. ... 80% нь сүүлийн 5 жилд давтан сургалтанд хамрагдаагүй.4. ... эмнэлгийн ажилтнуудын 20% нь сэтгэл ханамжтай, 80% нь

айдас, түгшүүртэй. 5. Үйлчлүүлэгчдийн 70% нь тусламж, үйлчилгээ сайн, эмч сувилагчид

их хариуцлагатай ажилладаг, 30% нь хангалтгүй гэж үзсэн. 6. Эмнэлгийн байгууллагын орчин муу, ... дутуу нярай бүрд

инкубатор, нярайг хянах төхөөрөмж, О2-ийн төхөөрөмж байхгүй тул сэтгэл түгшүүртэй гэж 50% нь хариулжээ.

Санал, зөвлөмж

Дутуу нярайд тусламж, үйлчилгээ үзүүлж буй тасгийн зохион байгуулалтыг эргэн харж, ... дутуу нярайд зориулсан эмнэлгийн орны тоог нэмэгдүүлэх

... эмч, сувилагчийн тоо цөөн, ... ажлын ачаалал их, ... жилээс жилд

ачаалал улам ихэсч байгаа тул хүний нөөцийн орон тоо, тусламж, үйлчилгээний норм, норматив, цалин хөлсний хэмжээг шинэчлэн тогтоож, мэргэжлийн боловсон хүчнээр хангах

... шаардлагатай, чанартай тоног төхөөрөмжөөр хангах, сургалт явуулах, тоног төхөөрөмжийн урсгал засварыг тогтсон хугацаанд хийдэг тогтолцоотой болгох

Дутуу нярайн төрөлт, өвчлөл, эндэгдлийн дүн бүртгэлийн үзүүлэлтийг тээлтийн нас, биеийн жингээр харьцуулан гаргадаг нэгдсэн тогтолцоог улсын хэмжээнд нэвтрүүлэх

Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний сургалт, давтан сургалтыг тогтмолжуулах, ... мэдлэг, хариуцлагыг дээшлүүлж, дутуу нярайн оношилгоо, эмчилгээний удирдамжийн дагуу тусламж үзүүлэх, ... антибиотикийг урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хэрэглэхгүй байх, хоолны тооцоог өдөр бүр хийх, ... “Имж эх” аргыг амаржих газруудад хэрэгжүүлэх

Дутуу нярайд тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх зардлыг амаржих газруудын төсөвт тусгаж өгөх эрхзүйн орчныг бүрдүүлэх

Дутуу нярай хүүхдийг эмнэлгээс гарахад нь хяналтад авах, өсөлт, хөдөлгөөн сэтгэхүйн хөгжил, хараа, сонсголыг хянах мэргэжлийн эмч нарын багийн тогтолцоог эрүүл мэндийн байгууллагын бүхий л түвшинд нэвтрүүлэх

Нярайн нэн шаардлагатай тусламж, нярайн сэхээн амьдруулалт, зонхилон

тохиолдох нярайн эмгэгийн талаарх сургалтыг системтэй, тогтмол зохион байгуулах

Санал, зөвлөмж

Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах

зарим арга хэмжээний талаар

• Нийслэл Улаанбаатар хотын бүх дүүргийн ЭМН, Нэгдсэн эмнэлэгт “хүүхдийн мэс заслын кабинет”, “мэдрэлийн кабинет”, “нярайн кабинет” нээн ажиллуулах

• КНАГ-ийн 50 ортой “нярайн тасаг”-ийн үйл ажиллагааг нэн яаралтай эхлүүлэх

• Жирэмсний хяналтын чанарын ба тоон үзүүлэлтийг сайжруулахад бүх хамтрагч талууд идэвхтэй ажиллах

• Дутуу нярайн зонхилон тохиолдох өвчин эмгэгийн оношилгоо эмчилгээ, сувилгааны эмнэлзүйн удирдамж боловсрогдож байна (7 чиглэлээр, 2014 оны эхний улиралд дуусна)

• Үндэсний хэмжээний сургалтыг 2014 оны 2-р улиралд багтаан зохион явуулна

Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг сайжруулах

зарим арга хэмжээний талаар

Зарим төрөлжсөн мэргэжлээр эмч, мэргэжилтэн бэлтгэх ажлыг эрчимжүүлэх талаар

• Салбарын хэмжээнд хүний нөөцийн чадавхийг богино хугацаанд эрс сайжруулах, шинээр ба давтан сургах нь чухал байна.

• Ялангуяа, 1 ба 2-дах шатлалын ЭМ-ийн байгууллагуудад хүүхдийн бүх төрөлжсөн мэргэжлийн мэс заслын эмч, мэдрэлийн эмч, нярайн эмч, өсвөр үеийн эмчийг түргэвчилсэн сургалтанд хамруулан бэлтгэх асуудлыг дэмжих жилийн хүрээнд шийдвэрлэх саналтай байна.

• Тус төв Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвтэй хамтран ЭМЯ, НЭМГ-ын захиалгаар энэхүү сургалтыг зохион байгуулахад бэлэн байна.

2025 он хүртэлх зорилго:

Нярайн нас баралтын түвшин 1000 амьд төрөлтөнд 5 ба түүнээс дээш байгаа улс оронд 2010-2025 онд дутуу төрөлтөөс шалтгаалсан нас баралтыг 50%-р бууруулах

Нярайн нас баралтын түвшин 1000 амьд төрөлтөнд 5 ба түүнээс бага байгаа улс оронд сэргийлж болохуйц эндэгдэл гаргахгүй байх, цаашдын амьдралын чанарыг сайжруулах тусламж үйлчилгээ үзүүлэх

Хөрөнгө оруулалт

ЭМ системд нөлөөлөх ачаалал, хөрөнгө оруулалтыг зохицуулах замаар дутуу төрөлтөд хийх интервенц, судалгааг дэмжих

Хэрэгжүүлэх

Дэлхий дахин, улс орнууд дутуу төрөлтийг бууруулах стратегийг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, дутуугийн улмаас эндэх эндэгдлийг бууруулахНотолгоонд тулгуурласан интервенц ашиглан дутуу нярайн эндэгдлийг бууруулах зорилготой хөтөлбөр нэвтрүүлэх

Шинэчлэл

Урьдчилан сэргийлэх, эмчлэх асуудлыг дэмжсэн судалгаа хийх

Интервенцийг улам сайжруулахад чиглэгдсэн судалгаа шинжилгээ хийх

Бүртгэл, мэдээлэл

Дутуу төрөлтийн тохирохуйц тодорхойлолт гаргаж, тогтмол бүртгэх замаар бүртгэл, мэдээллийг ач холбогдол гарахуйцаар сайжруулах

Эх, нярай, хүүхдийн эрүүл мэндийн асуудлыг хариуцдаг бүх түвшинд дутуу төрөлтийн талаарх мэдлэг, ойлголтыг сайжруулах

Оролцогч талууд, хөрөнгө оруулагчид нь дэмжлэгт үйл ажиллагаандаа хариуцлагатай хандах

Дутуу төрөлт, хамтын оролцоо

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа

Монгол улс, 16060 Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг, 11-р хороо, Хувьсгалчдын гудамж, Эх Хүүхдийн Эрүүл Мэндийн Үндэсний Төв

Утас: 11-362205 Факс: 976-11-362633 E-mail: ehemut@moh.mn Вэб сайт: www.ehemut.mn