İŞYERİ HEKİMLİĞİDENEME SINAVI IX16 KASIM 2013

1

C

1) Mesleki nedenlere bağlı KOAH’ta aşağıdaki akciğer volümlerinden hangisinde artış görülür? 

A) Vital kapasite B) İnspiratuar kapasiteC) Rezidüel volüm D) İnspiratuar yedek volüm

2

Akciğer Volüm Parametreleri

3

B

2) FEV1/FVC oranı için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? 

A) Restriktif patolojilerde oran % 70’in altına düşer.B) Hafif‐orta dereceli obstrüksiyonun değerlendirilmesinde yararlıdırC) Hava  yollarında obstrüksiyon varlığında oran % 70’in üstündedirD) Oran sağlıklı genç erişkinde  % 60’ın üzerindedir

4

FEV1/FVC oranı 

• Bu oran genç erişkinde  %75’in üzerindedir• Obstrüktif ve restriktif patolojilerin ayırımında kullanılır

• Hava  yollarında obstrüksiyon varlığında  oran 

A

3) KOAH’ta sigara ve mesleksel maruziyetin yıllık FEV1 kaybı üzerine etkileri incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İşçi sigara içmiyor ve mesleki maruziyeti yoksa yıllık FEV1 kaybı yaşanmaz B) Mesleki maruziyetin tek başına yarattığı kayıp, sigaranın tek başına yarattığı kayıptan daha azdır C) Sigara ve mesleki maruziyet bir arada olduğunda, oluşan toplam kayıp, her iki etkenin yaratacağı kaybın toplamından fazladırD) Sigaranın tek başına yarattığı kayıp, mesleki maruziyetintek başına yarattığı kayıptan daha fazladır

6

KOAH TANISI

• Mesleksel KOAH tanısı oldukça güç• Sigara  karıştırıcı faktör • Mesleksel maruziyetlerin sigara ile KOAH gelişimini hızlandırdığı saptanmış

• Spirometri izlemi ile yıllık ortalama FEV1 kaybına bakılarak mesleksel faktörlerin KOAH oluşumuna katkısı izlenir

7

Sigara Mesleksel Maruziyet

Yıllık FEV1 kaybı

‐ ‐ 20 mL‐ + 50 mL+ ‐ 80 mL+ + 160 mL

Sigara ve Mesleksel MaruziyetinFEV1 Üzerine Etkileri

8

D

4) Pnömokonyoz teriminde kullanılan “pneuma”  ve “konist”in Türkçe karşılığı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? 

A) Hava – Kir B) Akciğer – Toprak

C) Akciğer – Kum D) Hava ‐ Toz

9

Pnömokonyoz

• Pneuma= Hava • Konist= Toz

• …akciğer dokusunda tozların birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu…

The Encyclopedia of Occupational Health and Safety of the International Labour Organization

B

5) Ergonomi teriminde kullanılan “ergos”  ve “nomos”un Türkçe karşılığı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?  A) Hareket – bilim B) İş ‐ bilimC) Bel – bilim D) Toz ‐ bilim

11

TANIM• Ergonomi "iş yasası" anlamına gelen Yunanca bir sözcük

↓• "Ergos = iş, çalışma"

• "Nomos = yasa"↓

"Ergonomi”

12

C

6) Aşağıdakilerden hangisi  tüzük ve yönetmeliklerde adı geçmese de, sağlık sorunlarının tanımlanması ve izlenmesini kolaylaştırdığı için işyerinde tutulması yararlı olan kayıtlardandır?A) Onaylı İş Sağlığı Güvenliği Önerileri DefteriB) İSİG Kurulu  Toplantı TutanaklarıC) Kronik Hastalık İzlem KayıtlarıD) İşe Giriş Muayene Formları

13

Tutulması zorunlu ve form örneğiverilmiş olan kayıtlar

• Yıllık değerlendirme raporu ( Ek 6)• İşe Giriş – Periyodik Muayene  Formu ( Ek 7)

• Emzirme  Odası, Çocuk Yurdu Kayıt Kabul Defteri (Ek 4) İlgili Yönetmelikte

• Emzirme  Odası, Çocuk Yurdu Çocuk Gözlem Kağıdı (Ek 6)İlgili Yönetmelikte

• Emzirme  Odası, Çocuk Yurdu Çocuk Sağlık Muayene Kağıdı (Ek 7)

• Emzirme  Odası, Çocuk Yurdu Çocuk Aşı Kağıdı (Ek 8)14

Tutulması zorunlu ve form örneğiverilmemiş olan kayıtlar

• Yıllık Çalışma Planı• Çalışma ortamının gözetimine ait kayıtlar• İşçilerin sağlık gözetimine ait bütün bilgilerin kayıtları• İSİG kurul çalışma rapor ve toplantı tutanakları• Risk değerlendirme raporları• Onaylı İş Sağlığı Güvenliği Önerileri Defteri

15

Tutulması yararlı olan kayıtlar

16

• İşçilerin kişisel sağlık dosyaları

• İşçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimi ile ilgili kayıt ve belgeler,

• İçme suyu ve gıda analiz raporları

• İş kazası değerlendirme raporları

• Kronik hastalık izlem kayıtları• Bağışıklama ve portör izlem kayıtları

• Poliklinik Defteri

• Malzeme güvenlik bilgi formları (MSDS‐Material Safety Data Sheet)

C7) Her faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayılarını bilmek, sektörlerin hangisinin daha tehlikeli olduğunu belirlemekte yeterince doğru bir yaklaşım değildir. Sektörlerin tehlikeli olma durumunu daha doğru biçimde tanımlayan Standardize İş Kazası Oranı (%) hesaplamasında aşağıdaki seçeneklerden hangisi kullanılmaktadır?A) Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x 100.000 

Faaliyet kolunda çalışan zorunlu sigortalı sayısıB)    Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x 100

Faaliyet kolunda çalışan zorunlu sigortalı sayısıC)    Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x 100

Faaliyet kolunda yıllık beklenen iş kazası sayısıD)   Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısı x 1.000.000     

Faaliyet kolunda çalışılan toplam iş saati sayısı

17

Genel İş Kazası Hızı• İş kazası sıklık hızı olarak da bilinir.• İşyerinde belirli bir süre içinde meydana gelen iş kazalarının risk altındaki işçi sayısına bölümü sonucu bulunur.

• Risk altındaki işçi sayısı (ortalama işçi sayısıdır).

Belirli bir zaman diliminde gerçekleşen iş kazası sayısı 

x (k)Aynı zaman dilimindeki risk altındaki işçi 

sayısı

18

Standardize iş kazası oranı (%) 

Beklenilen iş kazası sayısıGenel iş kazası hızı  x  İncelenen işkolundaki zorunlu  sigortalı sayısı

Türkiye 2012 yılı Genel İş Kazası Hızı

Faaliyet kolundaki yıllık iş kazası sayısıx  100 

Faaliyet kolundaki beklenilen iş kazası sayısı

74.871x 1.000

11.939.620

19

İş Kazası İnsidans Hızı• İşyerinde çalışan tüm işçilerin toplam çalışma saati üzerinden hesaplanır

• (k) sabiti değişkendir. Sıklıkla bir milyon olarak kullanılır.

• Toplam çalışma saati (ülkemiz için 45saat/hafta)• Formül; 

Gerçekleşen iş kazası sayısı x 1.000.000

Tüm işçilerin toplam çalışma saati

20

İş Kazası Ağırlık Hızı• Bir takvim yılında iş kazası nedeniyle yitirilen saatleri veya günlerin saptanmasında kullanılır.

• Bir milyon saatte yitirilen iş gününü• 100 saatte yitirilen iş saatini• gösterir.• Formülü;

Toplam gün kaybı (saat kaybı) x 1.000.000Bütün işçilerin toplam çalışma saati

21

C

8) Epidemiyoloji ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? 

A) Epidemiyolojinin temel kavramlarını Ramazzini ortaya koymuştur.B) Epidemiyoloji bilimi, Sanayi devriminden önce ortaya çıkmıştırC) Epidemiyoloji, sağlıkla ilgili olayların yaygınlığını ve nedenlerini inceleyen bir bilim dalıdırD) Tüm epidemiyolojik çalışmalarda kontrol grubu kullanılması zorunludur

22

Epidemiyoloji

• Bir toplumda sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerini inceleyen bilim dalıdır

23

C

9) Karbamatlı ve organik fosforlu insektisitlerinyapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işlerinde çalışan bir işçi günde azami kaç saat çalıştırılabilir? 

A) 4 saat B)5 saat

C) 6 saat D)7,5 saat     

24

SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER  HAKKINDA YÖNETMELİK

Günde yedi buçuk saatten daha az çalışılması gereken işler‐MADDE 5

d) İnsektisitler1) Karbamatlı ve organik fosforlu insektisitlerinyapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve uygulanması işleri 6 saat.

25

B

10) İş yerinde sağlığı geliştirme adına hangisinde işyeri hekiminin sorumluluğu yoktur? 

A) İş yerindeki yemeklerin besin‐kalori düzenlenmesiB) Eşit işe eşit ücret düzenlemeleriC) İşveren – işçi eğitimleriD) Ortam analizleri

26

Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme çalışmaları için işyerleri çok uygun ortamlardır

İşyerlerinde işçiler toplu olarak bulunurlar ve yaşamlarının önemli bir bölümünü orada geçirirlerHer çalışan günde en az bir öğün yemeğini işyerinde yemektedirİşyerindeki yemek programının sağlıklı olması bir yandan bir öğün yemeğin sağlıklı bir diyet şeklinde yenmesini sağlar, öte yandan işyerindeki yemek alışkanlığının kişinin evindeki yemek alışkanlığına, dolayısı ile genel yaşamına yansımasına olanak verirİşyerinde uygulanan bir egzersiz programı veya sigara kontrolü çalışmaları da benzeri yararlar sağlayabilir

27

EĞİTİM

• İşçiler işyerlerinde toplu olarak bulunduklarından, eğitim etkinliklerinin bu gruplara ulaştırılması olanağı yüksektir 

• İşyerlerinde sağlık eğitimi çalışmaları genel toplumda yapılacak benzeri etkinliklere göre daha başarılıdır

28

EĞİTİMLER• Genel sağlık eğitimi• İlkyardım eğitimi• İş hijyeni eğitimi• İş güvenliği eğitimi• Çalışma ilişkileri eğitimi

29

D

11) İşyerlerinde yürütülen sağlığı geliştirme etkinliklerinin aşağıdaki yararlarından hangisi nitelikçe diğerlerinden farklıdır? 

A) İş kayıplarının azaltılmasıB) İşyerinde huzurlu çalışmanın sağlanması C) Üretimin artırılmasıD) Etkinliklerin olumlu sonuçlarının işçilerin ailesine ve topluma yansıması

30

A

12) İş sağlığı ve güvenliği açısından aşağıdakilerden hangisi risk değerlendirmesi süreçlerinden biri değildir?

A) Planlı bakım B) İşyerinde yürütülen çalışmaları sınıflama C) Bilgi ve veri toplamaD) Planlama

31

Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi 

1. Tehlikelerin Tespit EdilmesiGeçmiş Kayıtların İncelenmesiMevcut Durumun İncelenmesiMevzuatın İncelenmesi

2. Risklerin Belirlenmesi ve Derecelendirilmesi3. Kontrol Tedbirlerine Karar Verilmesi                     .4. Kontrol Tedbirlerinin Tamamlanması (Uygulama)5. İzleme ve Tekrar Etme

32

D

13) İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği  Madde 8’e göre tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak bilgiler toplanır. Aşağıdakilerden hangisi istenilen bilgilerden değildir? A) İşyeri bina ve eklentileriB) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtlarıC) İşyerinin teftiş sonuçlarıD) Gayri sıhhi müesseseler çalışma şartları

33

Tehlikelerin tanımlanması MADDE 8 –(1) Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır.a) İşyeri bina ve eklentileri.b) İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler.c) Üretim süreç ve teknikleri.ç) İş ekipmanları.d) Kullanılan maddeler.e) Artık ve atıklarla ilgili işlemler.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ

34

MADDE 8 – (1)f) Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar.g) Çalışanların tecrübe ve düşünceleri.ğ) İşe başlamadan önce ilgili mevzuat gereği alınacak çalışma izin belgeleri.h) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları.ı) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.i) İşyerinin teftiş sonuçları.j) Meslek hastalığı kayıtları.

29.12.2012 R. Gazete  Sayı: 28512

35

MADDE 8 – (1)k) İş kazası kayıtları.l) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin kayıtlar.m) Ramak kala olay kayıtları.n) Malzeme güvenlik bilgi formları.o) Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları.ö) Varsa daha önce yapılmış risk değerlendirmesi çalışmaları.p) Acil durum planları.r) Sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı gibi belirli işyerlerinde hazırlanması gereken dokümanlar.

29.12.2012 R. Gazete  Sayı: 28512

36

B

14) İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu için toplantı ve karar yeter sayısı nedir? A) Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır, katılanların oy birliği ile karar alınır.B) Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır,  katılanların salt çoğunluğu ile karar alınır.C) Üyelerinin tam sayısı ile toplanır,  oy çokluğu ile karar alınır.D) Üyelerinin tam sayısı ile toplanır,  katılanların oy birliği ile karar alınır.

37

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARIHAKKINDA YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi: 18.01.2013     Sayı:28532 MADDE 9 – Çalışma usulleri :(1) Kurul inceleme, izleme ve uyarmayı öngören bir düzen içinde ve aşağıdaki esasları göz önünde bulundurarak çalışır.d) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak düzenlenir.

38

D

15)“Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak YedibuçukSaat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre doğru ifadeler hangi seçeneklerdedir?1‐Çalışanlar günlük en çok iş sürelerinden sonra diğer herhangi bir işte çalıştırılmazlar.2‐ Bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde fazla çalışma yapılamaz.3‐ Kaplamacılık işlerinde günde 7,5 saatten fazla çalışılamaz.A)1 ve 2 B) 1 ve 3C) 2 ve 3 D) 1,2 ve 3

39

SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER  HAKKINDA YÖNETMELİK

Günde azami yedi buçuk saat çalışılabilecek işler ‐MADDE 4 

ı) Kaplamacılık işleri:1) Parlak ve mat kaplama (galvano), 2) Polisaj,3) Kalaycılık, 4) Doldurma yoluyla galvanizleme,5) Asitle yüzey temizleme işleri.

40

SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE AZAMİ YEDİ BUÇUK SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER  HAKKINDA YÖNETMELİK

Başka işte çalıştırma yasağı ‐MADDE 6 (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde çalışanlar, 4 ve 5 inci maddelerde belirtilen günlük azami iş sürelerinden sonra diğer herhangi bir işte çalıştırılamazlar.Fazla çalışma yasağı ‐MADDE 7 (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren işlerde fazla çalışma yapılamaz.

41

A

16) İş sağlığı ve güvenliği sosyoekonomik açıdan değerlendirildiğinde gelişmekte olan ülkelerde görünmez maliyetlerin, görünür maliyetlerin yaklaşık 4,75 katı olduğu kabul edilmektedir. Bu bağlamda aşağıdakilerden hangisi görünür maliyetlerden değildir? A) Verimin düşmesinin maliyetiB) Tıbbi maliyetlerC) Sigortaya ödenen maliyetlerD) Tazminat maliyetleri

42

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sosyo‐Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi

• İSG kaynaklı maddi kaybın toplam maliyetinin tahmin edilmesi konusunda görünmez maliyetlerin de değerlendirmesi yararlı olmaktadır. Bu amaçla Heinrich, H.W’ningeliştirmiş olduğu bir model mevcuttur. Bu modelde gelişmekte olan ülkelerde görünmez maliyetlerin, görünür maliyetlerin yaklaşık 4,75 katı olduğu kabul edilmektedir. 

GÖRÜNÜR MALİYETLER•Tıbbi maliyetler•Sigortaya ödenenMaliyetler

•Tazminat maliyetleri

GÖRÜNMEZ MALİYETLER•İş günü ve iş gücü kaybı (yöneticilerin)•Mahkeme masrafları•Fazla mesai•Bina, makine, alet teçhizat, üretim veya üründeki hasarın maliyeti•İşin durması nedeniyle uğranılan maliyet •Sipariş kayıpları•Arızalı makinenin üretim dışı kalması•İşyerinde yapılan denetim, araştırma ve yazışmaların maliyeti•Verimin düşmesinin maliyeti•Çalışanlardaki moral bozukluğunun getirdiği maliyet•Kazalı işçinin yerine alınan geçici işçiye verilen eğitim maliyeti•Şirketin prestij kaybı•Diğer Kayıplar

5

1

C

17) Türkiye‘de meslek hastalıkları , “………………….. ‘’  ekli meslek hastalıkları listesinde yayınlanmıştır. Boşluğa denk gelen doğru yanıt hangisidir? 

A) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası KanunuB) İş Sağlığı ve Güvenliği KanunuC) Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü D) İş Kanunu

45

Meslek Hastalıklarının Özellikleri ve Sınıflandırılması

Türkiye ‘de meslek hastalıkları ,’’ Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü ‘’ ne ekli meslek hastalıkları listesinde  ve ‘’ Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği ‘’ Madde – 18 ‘ de  5 ana grupta toplanmıştır. A Grubu : Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları,B Grubu : Mesleki cilt hastalıkları ,C Grubu : Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları ,D Grubu : Mesleki bulaşıcı hastalıklar ,E Grubu : Fiziksel etkenlerle olan meslek hastalıkları

D

18) Bir veterinere şarbon tanısı konmuştur. Bu hastalık mevzuatımıza göre hangi meslek hastalığı grubunda sınıflandırılır? 

A) A Grubu B) B grubuC) C Grubu D) D grubu

47

SOSYAL SİGORTA SAĞLIK İŞLEMLERİ TÜZÜĞÜ 

D GRUBU MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLARD  3. Hayvanlardan insana bulaşan hastalıklar Hastalıklar ve     Yükümlülük  Hastalık tehlikesiBelirtileri       Süresi          olan başlıca işlerŞarbon                  30 gün   Ahır,mezbaha,kasap,

veteriner, süt ……..     

48

B

19) Organik fosfatlı insektisitlerle zehirlenmiş çalışanların tedavisinde kullanılan ilaç aşağıdakilerden hangisidir?  A) DimerkaprolB) PralidoksimC) Hiperbarik oksijenD) Penisilamin

49

50

ORGANOFOSFATLAR

• Pestisit, herbisit olarak ve petrol katkı maddesi• Deri, solunum ve GİS yolu ile alınır. • OF asetil kolin esterazı inhibe ederek santral ve nöromuskuler

kolinerjik semptomlara neden  olur. Başağrısı, bulantı, göz yaşı ve tükrük salgısında artış, güçsüzlük, tremor ve nöropatisemptomlarına ilaveten konvulziyona ve komaya dek varabilen bilinç değişiklikleri 

• IV pralidoksim ile birlikte terleme ve salivasyon kontrol altına alınıncaya kadar SC atropin

50

D

20) Karpal tünel sendromunda, N. Medianus’unolası sıkışma bölgesinde sinirin üzerine parmakla vurulduğunda, sinirin innerve ettiği bölgeye yayılan bir karıncalanma duygusunun ya da elektrik çarpma hissinin hasta tarafından algılanması aşağıdaki testlerden hangisinin  (+) olduğunu gösterir? 

A) Lasek B) PhalenC) Babinski D) Tinnel

51

52

Karpal Tünel Sendromu

• Tinnel, Phalen testleri +• Tanı; Klinik + ENMG• Tedavi• KS oral, lokal • NSAİ• FTR• Cerrahi

52

53

Tinnel Testi

53

54

Phalen Testi

54

D

21) Özgür, 16 yaşını doldurmuş genç bir işçidir. Haftada beş gün, günde sekiz saat çalışmaktadır. Bayramdan önce işveren, işyerini bir gün tatil etmiş ve yasal süresi içinde telafi çalışması yaptırmak istemektedir.  Özgür ‘ün telafi çalışması için doğru ifade hangi seçenektedir? A) Günde yarım saat fazla mesai yaparak telafi edilirB) Günde bir saat fazla mesai yaparak telafi edilirC) Hafta sonu bir gün fazla çalıştırılarak telafi edilirD) Hepsi yanlış

55

4857 SAYILI İŞ KANUNU

Madde 64 ‐ Telafi çalışması Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz. 

56

4857 SAYILI İŞ KANUNU

Madde 71 ‐ Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı Temel eğitimi tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, onbeş yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda birinci fıkrada öngörülen süreleri aşamaz. 

57

ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Madde 6 — Çalışma Süreleri ve Ara Dinlenme SüreleriTemel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeşsaatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir.Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidörtsaatlik zaman diliminde, kesintisiz ondört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.

58

B

22) Zeynep hanımın  çoğul gebeliği vardır. Doğumdan önce ………….hafta, doğumdan sonra ………… hafta, toplam …………. hafta  yasal analık izni kullanma hakkı vardır. Boşluklara sırası ile gelmesi gereken rakamlar hangi seçenektedir?  A) 8 – 8 – 16 B) 10 – 8 – 18  C) 10 – 6 – 16 D) 8 – 10 – 18                                                                                

59

4857 SAYILI İŞ KANUNU

Madde 74 ‐ Analık halinde çalışma ve süt izni Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. (Ek cümle: 13/2/2011‐6111/76 md.) Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır. 

60

A

23) Aşağıdakilerden hangisi çağdaş iş sağlığı ve güvenliği uygulama ilkelerinden değildir? 

A) Hastalık ve iş kazasında sorumluluğu işçiye yüklemeB) İşçiyi uygun işe yerleştirmeC) İş sağlığı ve güvenliği risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü D) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sağlanması

61

Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği uygulama ilkeleri

– Uygun işe yerleştirme– İşyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi– İş sağlığı ve güvenliği risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü 

– Aralıklı kontrol muayenesi – İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sağlanması, 

C

24) Kütahya’da 1776 yılında imzalanan bir sözleşme ile seramik çalışanlarının iş tanımları ve haftalık çalışma süreleri ile alacakları maaşlar belirlenmiştir. Devlet hakemliğinde yapılan tarihteki ilk toplu sözleşme olarak tarihe geçen bu sözleşme aşağıdakilerden hangisidir? A) Dilaver Paşa NizamnamesiB) Maadin NizamnamesiC) Fincancılar SözleşmesiD) Hiçbiri

63

Ülkemizde İSG’nin GelişimiI.Tanzimat öncesi1776 Yılında “Fincancılar sözleşmesi” imzalandı. Kütahya’da imzalanan bu sözleşme ile seramik çalışanlarının iş tanımları ve haftalık çalışma süreleri ile alacakları maaşlar belirlenmiş oldu. Devlet hakemliğinde yapılan tarihteki ilk toplu sözleşme olarak tarihe geçmiştir.II.Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi1865 yılında çıkartılan “Dilaver Paşa Nizamnamesi”  nde, Ereğli ve Zonguldak kömür havzası işçilerinin dinlenme ve tatil zamanları, barındırma yerleri, çalışma saatleri ve onların sağlıkları ile ilgili çeşitli konuların ele alınmıştır. “Dilaver Paşa Nizamnamesi” Ülkemizdeki ilk yazılı belgedir.1869 yılında çıkartılan “Maadin Nizamnamesi” bütün madenlerde çalışanların güvenliği ile ilgili çeşitli hükümleri düzenleyen bir mevzuattır.

D

25) 2012 yılı SGK istatistikleri incelendiğinde Türkiye’de en çok meslek hastalığı görülen il aşağıdakilerden hangisidir?

A) İstanbul  B) İzmirC) Bursa D) Zonguldak

65

A

26) Aşağıdakilerden hangisi ILO’nun temel sözleşmelerinden birisi değildir? A) Tek İşçinin Taşıyabileceği Yükün Azami Ağırlığı Hakkında Sözleşme (127 sayılı sözleşme)B) Zorla Çalışmanın Yasaklanması Sözleşmesi ( 105 sayılı sözleşme)C) Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi (87 sayılı Sözleşme)D) Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Hakkında Sözleşme (182 sayılı Sözleşme)           

66

ILO SözleşmeleriÖrgütlenme Özgürlüğü  ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi‐ 87 Sayılı Sözleşme‐(Temel Sözleşme) ,

Eşit Değerde İş İçin Erkek ve Kadın İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkında 100 Sayılı Sözleşme ‐(Temel Sözleşme),

Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması Hakkında 105 Sayılı Sözleşme‐(Temel Sözleşme),

Tek İşçinin Taşıyabileceği Yükün Azami Ağırlığı Hakkında 127 Sayılı Sözleşme 

Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Hakkında 182 Sayılı Sözleşme‐(Temel Sözleşme) .

B

27) A.B.D.’de 1970 yılında Nixon tarafından kurulan;  araştırma laboratuvarlarında iş sağlığı ve güvenliği konusunda çeşitli araştırmalar yürüten, eğitim materyalleri geliştiren, çalışanların sağlığına zarar oluşturabilecek tehlikelerden korunmaları için öneriler geliştiren Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü’nün kısa adı aşağıdakilerden hangisidir? A) EINECS  B) NIOSHC) CAS D) OSHA

68

KISALTMALAR

EINECS :  (European Inventory of ExistingCommercial Chemical Substances)

NIOSH : Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü

CAS : Chemical Abstracts Service a division of the American Chemical Society

OSHA : A.B.D. İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı69

Avrupa Komisyonu İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı ‐ EU‐OSHA

EU‐OSHA’nın kuruluş amacı: Avrupa Birliğinde işyerlerinin daha sağlıklı, güvenli ve üretken olmalarına katkıda bulunmaktır.Ajans, iş sağlığı ve güvenliği konusunda ülkelerin gelişimi ve konuyla ilgili bilgi paylaşımını sağlamaktadır. 

Ajans üçlü bir yapıda organize olup karar verici konumda olan her bir üye devletin devlet, işçi ve işveren temsilcilerini bir araya getirmektedir.

C28) Çalışma ortamında bulunan, çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek her türlü fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerin nicelik ve nitelik tayinlerini yapmaya yetkili kuruluşlar aşağıdakilerden hangisidir / hangileridir? 1‐ Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları2‐ İSGGM tarafından yetkilendirilmiş İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarları3‐ Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları4‐ İSGÜMA) 2‐3‐4 B) 1‐3‐4C) 2‐4 D) 1‐2‐3‐4

71

C

29) İşyerlerinde işçilere  sağlıklı koşullarda yemek sağlanması ile  ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Yemeklerini işyerinde yemek durumunda olan çalışanlar için, rahat yemek yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun termal konfor ve hijyen şartlarını haiz yemek yeme yeri sağlanır.B) İşin niteliği gereği toz, duman, gaz gibi sağlığa zararlı faktörlerin ortaya çıktığı işyerleri ile 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde, işin yapıldığı yerden ayrı uygun yemek yeme yeri sağlanır.C) Her işyerinde, işveren, işçilere yemek yeme yeri sağlamak ve yemeklerini sağlamak zorundadırD) İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli koşulların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak kullanılabilir.

72

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi: 17.07.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28710Madde 46 ‐ Dinlenme yerleriYapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun dinlenme imkânı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, yemek yeme yerleri dinlenme yeri olarak kullanılabilir.

73

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi: 17.07.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28710Madde 48 ‐ Yemek yeme yeriYemeklerini işyerinde yemek durumunda olan çalışanlar için, rahat yemek yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun termal konfor ve hijyen şartlarını haiz yeteri kadar ekipman ve araç‐gereç ile donatılmış yemek yeme yeri sağlanır. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak kullanılabilir. İşveren, çalışanlarına belirtilen şartları taşımak kaydıyla işyeri dışında yemek imkânı sağlayabilir.

74

A

30) Bir tekstil fabrikasında işçilerin pamuk tozundan korunmaları için yürütülen iş hijyeni çalışmalarından hangisi kontrol hiyerarşisinde ilk sırada yer alır? 

A) Pamuk tozunun kaynağından aspire edilerek ortam dışına atılması B) Ortamda pamuk tozu konsantrasyon ölçümüC) Belli aralarla işçilere solunum fonksiyon testi yapılmasıD) Öksürük ve nefes darlığı şikayetleri olan işçilerin ortamdan uzaklaştırılması  

75

D

31) Aşağıdaki ortam ölçüm cihazı gruplarından hangisi işçilerin termal konforu için gereken ölçümleri yapabileceğimiz araçlardan oluşmaktadır? 

A) Anemometre‐Barometre‐DesibelmetreB) Higrometre‐Lüksmetre‐AnemometreC) Barometre‐Sonometre‐TermometreD) Termometre‐ Anemometre‐ Higrometre

76

Çalışma ortamında gerek bedensel, gerekse zihinsel faaliyetleri sürdürürken, çalışanın belirli bir rahatlık içinde olmasını ifade eden termal konforun yeterli olmaması, insanın çalışma kapasitesini, iş verimini düşürür. Önce sıkıntı hissedilir, sonra rahatsız eder.Termal konfor şartlarını etkileyen temel faktörler şunlardır:1.3.1. Isı ve Hava Sıcaklığı1.3.2. Nem1.3.3. Hava Akım Hızı1.3.4. Radyant Isı

Termal Konfor Şartları

77

Ortam Ölçüm Cihazları

• Barometre – Basınç• Higrometre – Nem• Termometre – Sıcaklık• Anemometre – Hava akım hızı• Desibelmetre – Gürültü maruziyet ölçümü• Sonometre – Ses şiddeti ölçümü• Lüksmetre – Aydınlık ölçümü

78

B

32) Pnömokonyoza neden olan ve akciğerlerde kalabilen toz tane büyüklüğü aralığı kaç mikrondur? A) 0 ‐ 1 B) 0 ‐ 5C) 10 ‐ 100 D) 10 ‐ 50

79

Tozlar ve Akciğerin Savunma Mekanizmaları

• 10 mikrondan büyük tozlar burundan aşağı geçemezler

• 0.5‐5 mikron çapındakiler alveollere ulaşır• Tozların bir kısmı  solunum yollarında tutulur • Vücuda girenlerin %98‐99 ‘u dışarı atılır

80

A

33) Köpüğü stabilize etmek için biraların içine eklenen ve alkol ve diğer diyet vb. alışkanlıkların standardize edilerek yapıldığı kontrollü çalışmalar sonucunda ağır bira içicilerinde kardiyomiyopati ile doğrudan ilişkisi saptanan çevresel faktör aşağıdakilerden hangisidir? A) Kobalt B) CivaC) Kadmiyum D) Kurşun

81

KARDİYOMİYOPATİ• Kobalt ve Kardiyomiyopati: • Kardiyomiyopati ile doğrudan ilişkisi saptanan tek çevresel faktör kobalttır. Biradaki köpüğü stabilize etmek için 1960 lıyıllarda biraların içine kobalt ilave edilirdi. Alkol ve diğer diyet vb. alışkanlıkların standardize edilerek yapıldığı kontrollü çalışmalarla ağır bira içicilerinde kobaltın bu etkiyi yaptığı ispatlanmıştır. İşyeri ve fabrika ortamında karşılaşılabilecek kobalt düzeyinin ise bu kadar etkili olmadığı bilinmektedir.

82

D34) Bir işyeri hekimi, bir riskin kaldırılmasını ya da sağlık ve güvenlik için tehlike yaratan bir durumun iyileştirilmesini işverene önermiş ama önerisi reddedilmişse, aşağıdakilerden hangisi iş etiği açısından öncelikle uygulaması gereken yaklaşım olmamalıdır? A) İşverene, ilgili sağlık koruma standartlarının uygulanmasının önemini vurgulamakB) İşverenin, işyerinde yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğünü anımsatmakC) Kaygılarını yazılı olarak işverene açık bir şekilde dile getirmekD) Önerisinin reddedildiğini iş sağlığı profesyonelleriyle internet ortamında paylaşmak

83

İş Sağlığı Çalışanlarının Görevleri ve Yükümlülükleri

İyileştirici Eylemlerin İzlemiİş sağlığı profesyonelleri, bir riskin kaldırılmasının ya da sağlık ve güvenlik için tehlike yaratan bir durumun iyileştirilmesinin reddedilmesi veya gönülsüzce karşılanması durumunda ilgili sağlık koruma standartlarının uygulanmasının önemini vurgulamalı ve işverenin işyerinde yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğünü anımsatarak, kaygılarını yazılı olarak açıkca dile getirmelidir. 

84

A

35) İşle ilgili kas iskelet hastalıklarının önlenmesinde işyeri hekiminin yapması gereken 4 etkinlik aşağıda verilmiştir. Bu etkinliklerin doğru sıralaması hangi seçenektedir? 1‐İşin dokümantasyonu2‐Müdahale tasarımı3‐ Etkinliğin değerlendirilmesi4‐Stres kaynaklarının analiziA) 1‐4‐2‐3 B) 1‐2‐3‐4C) 1‐2‐4‐3 D) 4‐1‐2‐3

85

C

36) Kimyasal maddenin metabolitinin veya etkilenmeyi belirleyecek bir maddenin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonun üst sınırı aşağıdaki tanımlardan hangisidir? 

A) En yüksek maruziyet etkin değeriB) Mesleki maruziyet sınır değeri   C) Biyolojik sınır değeri   D) En düşük maruziyet etkin değer   

86

KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Mesleki maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı

Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırı

87

B

37) Deride yuvarlak, kenarları sert, zımba ile delinmiş gibi ülser‐yaralar şeklinde görülen kuş gözü ülserleri aşağıdaki kimyasal maddelerden hangisine maruziyet ile meydana gelir? A) Nikel B) KromC) Arsenik D) Alüminyum 

88

MESLEKİ KROM İNTOKSİKASYONLARI

• Deride yuvarlak, kenarları sert, zımba ile delinmiş gibi ülserler‐yaralar görülür. Klasik kitaplarda kuş gözü ülserleri olarak isimlendirilir. Spesifik bir görünüm arz ederler. Hem akut, hem de kronik durumlarındaki görünümleri tipiktir. Bir defa gören kişi bu ülserleri unutmaz. 

• Deride ayrıca ekzamayı hatırlatan bulgular, deri ödemi, deride çatlamalar, pyodermi olur. Tırnak düşebilir.

89

B

38) Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçilerin stresini azaltmak için aşağıdakilerden hangisi yapılmaz? A) Çalışma koşulları yeniden düzenlenirB) Herhangi bir risk oluşturmaması için işten ayrılması sağlanırC) Çalışma saatleri yeniden düzenlenirD) İş yükü ve işini kaybetme korkusu konularındaki  kaygıları giderilir

90

D

39) Kişinin hoşa gitmeyen durumlar karşısında duyduğu sübjektif rahatsızlık hissi aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır? 

A) Uyum B) DepresyonC) Anksiyete D) Distress

91

92

STRES

• Stresin; süresi, şiddeti ya da büyüklüğü de etkisini artırıcı bir özellik taşımaktadır.

• Kişi, stres verici yaşam olaylarına dayandığı sürece "uyum"dan söz edilir. Bu durumda uyum, kişinin değişikliğe alışma düzeyidir.

• Distress ise, kişinin hoşa gitmeyen durumlar karşısında duyduğu sübjektif rahatsızlık hissidir.

• Eğer kişide bir etmen distress yaratıyorsa, o etmenin o işi için stres faktörü olduğundan söz edilebilir. 

B

40) Bir işyerinde büyük bir yangın çıkmış ve işçilerden birisi olaydan sonra işyeri hekimine haftada birkaç gece rüyasında yangında kalma şeklinde kabuslar görmeye devam ettiğini, bu nedenle işyerine gelmek istemediğini, huzursuzluk ve telaş içinde olduğunu belirterek başvurmuştur. İşçide görülen tablo aşağıdakilerden hangisine uymaktadır? 

A) DepresyonB) Posttravmatik stress bozukluğuC) Tükenmişlik sendromuD) Absenteizm

93

Posttravmatik stres bozukluğu (PTSB) 

Olağan insan yaşamında görülmeyen ve hemen herkeste önemli bir sıkıntıya yol açabilecek  korkutucu, yaşamı kısıtlayıcı veya tehlikeli bir olayla karşılaşma sonrasında gelişen bir duygudurum bozukluğudur.Özgeçmişinde psikopatolojik sorunlar ya da çocukluk dönemi travması olanlarda gelişme olasılığı daha yüksektir.  Ancak predispozan bir faktör ya da kalıtsal yatkınlık şart değildir. Hasta aşırı telaşlı, kaygılı, huzursuz, aşırı duyarlıdır. Uykuda rüya ve kabuslarla olay defalarca tekrar yaşanır ya da uyanıkken hatırlanır. Hastalar korku ve panik içerisindedirler, olayı hatırlatan her durumda geri dönüşler yaşarlar, bu durumlardan kaçınmaya çalışırlar.

94

C

41) Parmakların tekrarlayan bükülmesi  ve el ayasının aşırı gerilmesi sonucu oluşan kas iskelet sistemi hastalığı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Tenisçi dirseğiB) Karpal tünel  sendromuC) Tetik parmakD) Ulnar oluk sendromu

95

96

Birikimsel Zedelenmeler

Hastalık Vücut hareketi Tipik işler, meslekler

Tetik parmak

Parmakların tekrarlayan bükülmesi, el ayasının aşırı gerilmesi hareketi

Tetik parmağıyla yapılan işler, elin fazla açılmasını gerektiren aletlerin kullanımı

96

D

42) Akü üretimi yapılan bir işyerindeki işçilerde kurşun maruziyeti için aşağıdaki sağlık gözetim işlemlerinden hangisi nitelikçe diğerlerinden farklıdır?  A) Burton çizgisi varlığının inspeksiyonla muayenesiB) Kabızlık ve kolik ağrı yakınmalarının sorgulanması C) İşçide radyal sinir hasarının işyeri hekimi tarafından araştırılmasıD) 3 ayda bir idrarda koproporfirin analizi                 

97

Kurşun Maruziyetine Bağlı Meslek Hastalıkları

İştahsızlık ve karında ağrı olur. Ağrı bazen çok şiddetli olabilir. Kurşun Koliği olarak isimlendirilir.Barsak spazmlarının oluşunda, kapiller spazmların rolü olduğu ileri sürülmektedir. Akut batını hatırlatır ve akut batın tanısı ile ameliyata alınır . Bu tür vakaların çok iyi değerlendirilmesi gerekir. Ağrı karına basmakla hafifler, bu nedenle çok iyi fizik muayene yanında israrla mesleki anamnez alınmalıdr.Peptik ulcus insidansı artar, gastrointestinal kanamalar görülür.Dişlerle dişetinin birleştiği çizgide kurşun sülfür birikiminden kaynaklanan gri renkli bir görünüm olur . Burton Çizgisi olarak isimlendirilir ve teşhiste önemli rol oynar .

98

99

Kurşun Maruziyetine Bağlı Meslek Hastalıkları

Periferik Sinir Sistemine Etkisi:Beyinde substansia griseada birikim yapar. Bu birikim ve beyin arterlerindeki spazm sonucu, beyin dolaşımı normal işlemez.Beyin ödemi gelişir. Kafa içi basıncı artar ve kurşun ansefalopatisi tablosu ortaya çıkar.Bu tür vakalarda mesleki anamnez israrla, şahsın kendisinden veya yakınlarından alınmalıdır. Aksi takdirde teşhis konulamıyacağı için şahıs exitus olabilir.Bu tür bulgular çok hızlı absorbsiyonlarda, kan kurşununun kısa sürede 200 mcgr /100 ml üzerine çıktığı vakalarda görülür.

100

Kurşun Maruziyetine Bağlı Meslek Hastalıkları

• Periferik sinirlerde paraliziler görülür.

• Klasik kitaplarda özellikle radial sinirin tutularak bileğin aşağıya düşmesine (Düşük el‐Düşük bilek) neden olan bulgudan bahsedilir ve ona ait resimler kitaplara basılır.

• Oysa bu bulgu çok seyrek görülmektedir

• Klasik kitaplara geçmesine rağmen neden bu kadar seyrek görüldüğünü izah etmemiz ise mümkün değildir

101

Düşük El

102

A

43) Aşağıdakilerden hangisi işle ilgili hastalıklardan birisi değildir? 

A) Silikozis B) Bel fıtığıC) KOAH D) Varis

103

C

44) İş sağlığı güvenliği mevzuatımıza göre silikozisiçin maruziyet süresi …..yıl, yükümlülük süresi …… yıldır. Boşluklara sırasıyla gelmesi gereken doğru yanıt hangi seçenekte verilmiştir?

A) 3 – 5 B) 5 – 10C) 3 – 10  D) 1 – 10

104

MESLEK  HASTALIKLARI

• Tanımda meslek hastalığının meslekle ilişkisi net bir biçimde ortaya konmaktadır . 

• Meslek hastalığı kısa süreli maruziyetler sonucu değil de tekrarlanan sebeple ve genellikle aylar / yıllar boyu tekrarlanan maruziyetler sonucu oluşmaktadır . 

• Yani  bir veya birkaç kez tozlu ortama veya maden ocağına girmekle pnömokonyoz ( toza bağlı akciğer hastalığı ) meydana gelmez. Pnömokonyozunoluşabilmesi için en az 3 yıllık maruziyet süresinin geçmesi gerektiği mevzuatta da belirtilmektedir . 

105

SOSYAL SİGORTA SAĞLIK İŞLEMLERİ TÜZÜĞÜ 

C  GRUBU      PNÖMOKONYOZLAR   VE DİĞER                           MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI C ‐ 1, a Silikoz ve silikotuberkülozHastalıklar ve     Yükümlülük  Hastalık tehlikesiBelirtileri       Süresi          olan başlıca işlerDispne, öksürük,  10 yıl     Silisli maden cevheri ve taş‐balgam göğüste ağrı  ların delinmesi, çıkarılması, 

taşınması, 

106

D

45) Tıbbi biyolojik laboratuarlarda alınması gerekli önlemlerden hangisi yanlıştır? 

A) Laboratuvarda yemek, içmek ve sigara içmek önlenmelidirB) Özeler kullanılmadan önce soğutulmalıdır C) Santrifüj işlemi iyi havalandırılmış odada yapılmalıdırD) Pipetler ağızla kullanılmalıdır

107

• Laboratuvarda sigara içilmesi yasaktır.• Laboratuvarda yemek, içmek ve gıda malzemelerini bulundurmak, laboratuvar ekipmanlarını bu amaçla kullanmak yasaktır.

• Çalışma esnasında saçlar uzun ise mutlaka toplanmalıdır.• Laboratuvarda çatlak ve kırık cam eşyalar kullanılmamalıdır.

• Laboratuvarda çalışılırken ağız yoluyla sıvı çekilmemelidir.

• Hiç bir kimyasal madde koklanmamalı veya tadılmamalıdır.

108

LABORATUVAR GENEL KURALLARI

B

46) Testere,  freze,  zımparalama, perdahlama  işlerinde elle kullanılan hava kompresörlü gereçlerin oluşturabileceği kas iskelet sistemi hastalıkları için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Parmaklarda iskemi, sensibilite azalması ve Raynaudsendromu görülebilirB) Bu tür rahatsızlıkların meslek hastalığı sayılabilmesi için yükümlülük süresi 1 yıldırC) Sırt ve bel ağrıları, vertebralarda artroz ve disk hernigörülebilirD) Dirsek eklem aralığında daralma ve osteosklerozgörülebilir

109

SOSYAL SİGORTA SAĞLIK İŞLEMLERİ TÜZÜĞÜ E  GRUBU FİZİK ETKENLERLE OLAN MESLEK HASTALIKLARI E ‐ 5 Titreşim sonucu kemik ‐ eklem zararları ve anjönöratik bozukluklar 

Hastalıklar ve     Yükümlülük  Hastalık tehlikesiBelirtileri       Süresi         olan başlıca işler

Sırt ve bel ağrıları,  2 yıl  Testere,  freze,  zımparalama, vertebralarda artroz,  perdahlama  işlerinde elle disk hernisi kullanılan hava kompresörlü Dirsek eklem aralığında       gereçlerdaralma ve osteosklerozParmaklarda iskemi, sensibiliteazalması ve Raynaud sendromu 

110

D

47) Bir işi insanların yerine makinalara yaptırmak, riski bertaraf etme olarak ta tanımlanan koruma politikası aşağıdakilerden hangisidir?  A)  Havalandırma  B)  Uygunlaştırma  C)  Tam önleme  D)  Otomasyon 

111

112

Etkililik Sınıflaması

Korunma politikaları etkililiklerine göre sıralandığında;

1‐Risk   Seçme2‐Risk  Kişisel Koruma3‐Risk  Toplu Koruma4‐Risk  Tam önleme

113

1. SeçmeDuyarlı kişilerin riskle karşılaşması önlenir.Yasal düzenlemelere uygun seçme: Bazı çalışanların belirli işlerde çalıştırılmaları yasal düzenlemelerle yasaklanmıştır.(Çocuk ve kadın çalışanlar)Tıbbi seçme: Sağlığı yürütülen işe uygun olmayan ya da çalıştığı sürede uygunsuz hale gelenlerin işten / riskten uzaklaştırılması.Mesleki seçme: İşe / riske uygun eğitimi olmayanların işe alınmaması.Doğal seçme: İşin gereklerini kişisel özellikleri nedeniyle yerine getiremeyecek olanlar seçmeye katılamazlar; göze alıp sürdüremeyenler de, kendi istekleri ile ya da zorunlu olarak işten ayrılırlar.

114

2. Kişisel Koruma

Risk vardır, çalışan kişi riskten korunur.Kişisel korunma araçları:Tıbbi korunma:‐Aşılama;‐Sağlık eğitimi.Kişisel hijyen: ‐Sağlıklı içme ve kullanma suyu; ‐Yeterli beslenme olanakları;‐Temizlenme ve dinlenme olanakları.

115

3‐ Toplu Koruma

Risk ek yöntemlerle yalıtlanır. Eklenmiş güvenlik olarak da, adlandırılır.

116

4‐ Tam Önleme

• En etkin ve kalıcı yöntemdir. Kaynakta önleme• Yer değiştirme: Riskli olanın risksiz ya da az riskli olanla değiştirilmesi;

• Makinalaştırma: Riskli olanı insan yerine, makineye yaptırmak;

• Otomasyon: Riskli olanı insan yerine makineye yaptırmak;

• Uygunlaştırma: İşletme binalarını çalışmaya ve üretim türüne; üretim ve iş örgütlenmesini de, insana uygun hale getirmek.

A

48) Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Konseyi, iş sağlığı ve güvenliği korunma politika araçlarından hangisine uyar? 

A) Koordinasyon B) Yetkili organC) Mevzuat alt yapısı       D) Eğitim                                           

117

118

Korunma Politikası Araçları

• Kanunlar, Tüzükler ve Yönetmelikler

• Yetkili Organ

• Koordinasyon

• Eğitim

119

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi

• 6331 Sayılı Kanun MADDE 21 –• (1) Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve 

stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey kurulmuştur.

• (2) Konsey, Bakanlık Müsteşarının başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur:

• a) Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından bir genel müdür.

• b) Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma, Millî Eğitim ile Sağlık bakanlıklarından ilgili birer genel müdür.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi

• c) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel Başkanlığından bir başkan yardımcısı.

• ç) İşveren, işçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla üyeye sahip ilk üçünden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonundan, Türk Tabipleri Birliğinden, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden konuyla ilgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi.

• (6) Konsey yılda iki defa olağan toplanır. Başkanın veya üyelerin üçte birinin teklifi ile olağanüstü olarak da toplanabilir.

120

C

49) Aşağıdaki meslek grubu – meslek hastalığı eşleşmelerinden hangisi biyolojik etmenin zarar verme yolu açısından diğerlerinden farklıdır? 

A) Veteriner – ŞarbonB) Doktor – Hepatit BC) Pamuk işçisi – BisinozisD) Kasap – Brucella

121

A

50) İşyeri hekimi hangi durumda çalışanı sağlık gözetimi kapsamında muayene etmek zorunda değildir? A) İşverenin her talebindeB) İş kazası geçiren çalışanın talep etmesi halinde                  C) Yakın çalışma ortamındaki arkadaşı meslek hastalığı tanısı aldığındaD) Periyodik muayene sırası geldiğinde

122

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

20 Temmuz 2013 – 28713 sayılı Resmi Gazeteİşyeri hekimlerinin görevleri ‐MADDE  9c) Sağlık gözetimi;  3) Çalışanın ………risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda;a) Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir,b) Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir,c) Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir,

defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır. 

123

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

İşyeri hekimlerinin görevleri ‐MADDE  95) Özel politika gerektiren gruplar, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı alanlar, kronik hastalığı, madde bağımlılığı, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi çalışanların, uygun işe yerleştirilmeleri için gerekli sağlık muayenelerini yaparak rapor düzenlemek, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı almış çalışanın olması durumunda kişinin çalıştığı ortamdaki diğer çalışanların sağlık muayenelerini tekrarlamak.7) Çalışanların sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde işe dönüş muayenesi yaparak eski görevinde çalışması sakıncalı bulunanlara mevcut sağlık durumlarına uygun bir görev verilmesini tavsiye ederek işverenin onayına sunmak.

124

B

51) Meslek hastalıkları istatistiklerinde gelişmiş ülkelerin yüksek sayıda bildirimlerinin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?A) Daha ileri teknoloji kullandıkları için meslek hastalıkları daha çok görülmektedirB) Tanı kriterleri, olanakları ve sevk sistemi iyi kurulmuşturC) Gelişmiş ülkelerde riskli üretim faaliyetleri daha fazla görülürD) İşverenler, çalışanların şikayetlerini ifade etmelerini kolaylaştırmaktadır

125

C

52) Meslek hastalıkları ile ilgili görülme sıklığı hesaplanmasında kullanılan Harrington formülüne göre Türkiye‘de bir yılda kaç meslek hastalığı görülebilir? (Yaklaşık 10.000.000 çalışan olduğunu farz edersek)A) 1.000 B) 10.000C) 100.000 D) 1.000.000

126

MESLEK  HASTALIKLARI

• 2012 yılında sigortalı işçi sayısı 11.939.620‘dir ve saptanan meslek hastalığı sayısı 395‘dir.

• Harrington formülüne göre, bir ülkenin iş sağlığı alanındaki gelişmişlik düzeyiyle bağlantılı olarak saptanması gereken meslek hastalığı sayısı binde 4‐12 arasında olmalıdır . 

• Binde dört düzeyi temel alınırsa saptayamadığımız meslek hastalığı sayısı 48.000 ‘ in üzerindedir .

• Binde on iki rakamı temel alınırsa yılda saptayamadığımız meslek hastalığı sayısı 144.000 dolaylarındadır .

127

A

53) İşle ilgili hastalıkları meslek hastalıklarından ayıran anahtar kelimeler aşağıdakilerden hangisi değildir? A) Maddi kayıp yaratması – Maddi kayıp yaratmaması B) Aynı işte çalışan herkeste görülebilmesi – Başka işlerde çalışanlarda görülebilmesiC) Kesinlikle işin niteliğinden kaynaklanması – Başka nedenlerden kaynaklanabilmesiD) Bildirimi zorunlu olması – Bildirimi zorunlu olmaması

128

MESLEK  HASTALIKLARI• Çalışan bir kişinin sağlık sorunları arasında herkeste sık olarak 

görülen genel hastalıklar en çok görülenlerdir.

• İkinci sırada ‘’ işle ilişkili hastalıklar ‘’ adı verilen grupta yer alan hastalıklar bulunmaktadır . 

• Bu hastalıkların meydana gelmesinde mesleksel faktörlerin önemli rolü olduğu için bu hastalıklara işle ilişkili hastalık adı verilmektedir .

• Örneğin kronik bronşit için başlıca risk faktörleri sigara içilmesi hava kirliliği ve toz maruziyetidir. Belli mesleğe özgü bir durum olmamakla birlikte tozlu ortamda çalışanlarda hastalık daha sık olarak görülür.

129

MESLEK  HASTALIKLARI

• Meslek hastalıklarında ise hastalıkla yapılan iş , yani meslek arasında nedensel bir bağlantı vardır

• Örneğin kurşun zehirlenmesi yalnızca kurşunun kullanıldığı işyerlerinde çalışanlara özgü bir sağlık sorunudur , başka işlerde çalışanda görülmez. Oysa kronik bronşit tozlu yerlerde çalışanlarda görülmekle birlikte tozsuz ortamlarda çalışan kişilerde de görülebilir.

• O halde meslek hastalıkları işe özgü olan ve doğrudan doğruya işin yürütümü sırasında ortaya çıkan , nedeni yalnızca işyerinde olan sağlık sorunlarıdır .

130

B

54) Bozuk para,  mutfak araç gereçleri, paslanmaz çelik, mıknatıs üretiminde kullanılan ve toksikolojiketkileri solunum sistemi irritasyonu, alerjik deri  rahatsızlıkları ve kanserojen olmasıyla karakterize olan kimyasal etmen aşağıdakilerden hangisidir? A) Benzen B) NikelC) Civa D) Kurşun

131

MESLEKİ NİKEL İNTOKSİKASYONLARI

TOKSİSİTESİNikel intoksikasyonlarında kaşıntı önemli bir bulgudur. Nikel pruritusu denir .Durdurulamayan kaşıntılardır. İşyerinde bölüm değişikliği yapılınca kaşıntı hemen durur.Bunlardan daha da önemlisi nikel kanserojen bir maddedir. Akciğer kanserlerine neden olur. Mesleki kanser olarak değerlendirilmelidir.•Nikel ve bileşiklerinden en toksik olanı nikel karbonildir. Ni(CO)4.

132

D

55) OSHA tarafından saptanan ve ABD için yasal yaptırım özelliğini taşıyan “PEL” aşağıdaki tanımlardan hangisini ifade etmektedir? 

A) Önerilen Maruziyet SeviyesiB) Medyan Letal KonsantrasyonC) Kabul Edilebilir Günlük Alım DüzeyiD) Müsaade Edilen Maruziyet Sınırı

133

134

Subakut/Kronik Toksisite Belirteçleri

ADI (Acceptable Daily Intake):Kabul Edilebilir Günlük Alım DüzeyiBir kimyasal maddenin tüm yaşam boyunca alındığında toksiketki göstermeyip bir risk taşımayan besinlerle GÜNLÜK alım düzeyi (mg/kg/gün).Güvenlik faktörü kullanılır.

134

135

Subakut/Kronik Toksisite Belirteçleri

• TLV değeriyle eşdeğer belirteçler;

• PEL (Permissible Exposure Limit):• Müsaade Edilen Maruziyet Sınırı• OSHA tarafından saptanan değerlerdir.• PEL değeri Birleşik Devletler için yasal yaptırım özelliğini taşımaktadır.

• REL (Recommended Exposure Level):• Önerilen Maruziyet Seviyesi• NIOSH  tarafından önerilen değerlerdir.

135

C

56) Aşağıdakilerden hangisi işle ilgili kas iskelet sistemi hastalıkları için doğrudur? A) İşle ilgili kas iskelet hastalıklarında iş ortamı ya da işin yapılış şeklinden çok kişisel faktörler önemlidirB) İşle ilgili kas iskelet hastalıklarında ağır, tekrarlanan ya da sürekli güç harcanarak yürütülen işlerin rolü yokturC) İşle ilgili kas iskelet sistemi  hastalıkları genellikle haftalar, aylar ya da yıllar süren etkilenmelerden sonra gelişirD) Yineleme ve iş temposu işle ilgili kas iskelet sistemi hastalıklarında risk faktörü değildir

136

137

Birikimsel Zedelenmeler• Üst ekstremitelerle ilgili birikimsel zedelenmede;

• Kişisel risk faktörleri;• Yaralanma ya da hastalıklar (DM, Romatoid artrit)• Hormonal faktörler• Yaş• Vitamin eksiklikleri• Cinsiyet (kadınlar)• Bileğin şekli ve kalınlığı• Psikososyal faktörler 

137

138

Birikimsel Zedelenmeler• Üst ekstremitelerle ilgili birikimsel zedelenmede;

• İşle ilgili risk faktörleri;• Tekrarlayan ve sürekli zorlamalar• Sürekli el‐kol postürü• Hızlı yinelenen hareketler• Mekanik baskı uygulanması• Vibrasyon• Soğuk ortamda çalışmak• İşin organizasyonu 

138

B

57) Petrolden distilasyonla elde edilen ve yanıcı olarak kullanılan benzin, dizel, gazyağı gibi alifatik veya alisiklikhidrokarbonların üretimi, yakılması ve bu maddelerin depolandığı tankların temizliği işlerinde çalışanlarda görülebilen ……..kanserinin yükümlülük süresi …….yıldır. Boşluklara sırasıyla gelmesi gereken doğru cevap hangi seçenektedir? A) Akciğer – 10 yılB) Kan – 10 yılC) Deri – 5 yılD) Deri – 1 yıl

139

Etkene Göre (Ulusal Düzey)Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğüne göre;

Kodu Etken Organ YükümlülükSüresi

A1-a Arsenik ve spp. Deri, Solunum Yolları,Karaciğer 1 yıl

A5 Krom, Çinko,Kadmiyum Bronş 1 yıl

A16 Alifatik, AlisiklikHidrokarbonlar Deri 1 yıl

A21-a Benzol ve spp. Lökozlar 10 yılA24 Aromatik amin-hidrazinler ve spp Mesane 10 yıl

B1 Kurum, zift, katran, asfalt… Deri 5 yıl

C1-b Asbest Bronş, plevra, Mezotel 10 yıl

E1 İyonlaştırıcı iyonlar Akciğer, Bronş 10 yıl

140

C

58)Kasaplar, çiftçiler, enfekte kişilerle yakın temas durumu olabilen hemşireler, kuaförler ve manikürcülerde apse, lenfanjit, folikülit, çıban gibi cilt problemlerine yol açan etken aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Şarbon B) KızamıkC) Stafilokoklar  D) Brucella

141

Bakteriyel Deri Enfeksiyonlarıa)Stafilokok ve streptokok enfeksiyonlarDeride oluşan kesik,çizik,sıyrık,yanık,yara veya laserasyonlardangiren koklar hastalık yapabilir.Özellikle kasaplar,et ile uğraşanlar,çiftçiler,sıcak,nemli ve kirli çevresi, olan yerlerde çalışanlar, enfekte kişilerle yakın temas durumu olabilen hemşireler, kuaförler ve manikürcülerde paronişi, apse, lenjanjit, erizipel, folikilit, çıban gibi piyodermiler gelişir.b)Anthrax (Şarbon)Bu öncelikle hayvanlarda hastalık yapar.Kedi,koyun,keçi,at ve yabani otçullarda görülür.Bu hayvanlarla veya kontamineürünleriyle uğraşan tarım işçileri,seyis,ahır işçileri,yün‐kıl ile ilgili iş yapanlar(halı dokuyanlar gibi) risk altındadırlar.

142

Bakteriyel Deri Enfeksiyonlarıc)Deri TüberkülozuBu tabloya Tuberculosis Cutis Verrucosa denir. Etken Bovinus(sığır) tipidir. Sığırlardan temas ile veya sütleri ile geçer. Veterinerler, çiftçiler, kasaplar, süt sağanlar risk altındadırlar.d)BrucellosisEtken keçi, koyun ve deveden bulaşır. Ayrıca domuz ve köpekten de bulaşan tipleri vardır. Deri belirtileri non‐spesifik ve çok çeşitlidir. Çiftçiler, veterinerler, laboratuar çalışanları, hayvan yetiştiricileri risk altındadır.

143

A

59) Biyolojik risk etkenleriyle çalışılan işyerlerinde çalışanların uymaları gereken güvenlik önlemleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 

A) Biyolojik etkenlerin kullanımı sırasında meydana gelen herhangi bir kaza veya olayı, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekiminden gizlemelidirlerB) İşverenin almak istediği sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda görüş bildirmeli ve karar alma süreçlerine katılmalıdırlarC) İşveren tarafından sağlanan eldiven, gözlük, maske vb kişisel koruyucuları usulüne uygun kullanmalıdırlarD) İşyerinde belirlenmiş, insan ve hayvan kaynaklı numunelerin alınması, işlem yapılması ve incelenmesi yöntemlerini kullanmalıdırlar

144

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımının sağlanması

MADDE 14 – (1) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen konularda 6331 sayılı Kanunun 18 inci maddesine uygun olarak, çalışanların ve/veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.

145

Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin ÖnlenmesiÖzel Durumlarda İşçinin Bilgilendirilmesi ‐Madde 12

b) İşçiler, biyolojik etkenlerin kullanımı sırasında meydana gelen herhangi bir kaza veya olayı, sağlık ve güvenlikten sorumlu veya görevli kişiye derhal bildirirler.c) İşverenler, biyolojik etkenlerin ortama yayılmasından doğan ve insanda ciddi enfeksiyona ve/veya hastalığa neden olabilecek kaza veya olayı, çalışanlara ve/veya temsilcilerine derhal bildirirler. Ayrıca, işverenler, çalışanlara ve/veya temsilcilerine kazanın sebeplerini ve durumu düzeltmek için alınan önlemleri de en kısa zamanda bildirirler.

146

B60) İşverenler, ………veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde ………… özürlü, kamu işyerlerinde ise …………….. özürlü ve ……………. eski hükümlü ve askerlik sırasında, Terörle Mücadele Kanunu 21. Maddesi’nde sayılan terör olayları sonucu malul sayılmayacak şekilde yaralanan işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 30. Maddesine göre işverenlerin yukarda sayılan niteliklerde işçi çalıştırma zorunluluğu hükmünde boşluk olan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) 10 – % 3 – % 3 – % 2B) 50 – % 3 – % 4 – % 2C) 1 – % 3 – % 4 – % 2D) 50 – % 3 – % 2 – % 2

147

İŞ KANUNU

Madde 30 – Özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu

İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu işyerlerinde ise yüzde dört özürlü ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi veya 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu veya 16/6/1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kapsamına giren ve askerlik hizmetini yaparken 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinde sayılan terör olaylarının sebep ve tesiri sonucu malul sayılmayacak şekilde yaralananları meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.

148

C61) 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 30. Maddesine göre işverenlerin “özürlü, eski hükümlü ve terör sonucu yaralananları çalıştırma zorunluluğu” ile ilgili maddesi için aşağıda yazılanlardan hangisi doğru değildir? A) Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu madde kapsamında çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.B) Bu madde kapsamında çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınırC) Bu madde kapsamında çalıştırılacak işçiler belirlenirken, işyerinin işçisi iken sakatlananların önceliği yoktur.D) Bu maddede belirtilen oranlarda ve nitelikte işçi çalıştırmayan işverenler ceza öderler.

149

4857 SAYILI İŞ KANUNUMadde 30 – Özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuAynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır. Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken sakatlananlara öncelik tanınır. (Değişik yedinci fıkra: 11/10/2011‐KHK‐665/28 md.) Bu maddeye aykırılık hallerinde 101 inci madde uyarınca tahsil edilecek cezalar, ………………….gibi projelerde kullanılır. 

150

D62) I‐ İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirirII‐ İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlarIII‐ Başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirirIV‐ Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunludur6331 Sayılı Kanun’a göre iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işverenin yükümlülüklerini yerine getirmesinde göz önünde bulundurulması gereken ilkelerden yukarıda ifade edilenlerden hangisi yanlıştır? 

A) I B) IIC) III D) IV

151

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri – MADDE 6(1) c) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar.ç) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir.d) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir.

(3) Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.

152

A

63) İhbar tazminatı bakımından aşağıdakilerden hangisi doğru olan bir ifadedir? A) İşçi, Kanunda belirtilen bildirim sürelerine uymadan sözleşmeyi feshetmişse ihbar tazminatı ödeme yükümlüsü olur B) Zarar şartına bağlıdır,  zarar gerçekleşmeden talep edilemezC) İhbar tazminatı sadece İş Kanunu’ndaki süreleri tarafların arttırdıkları durumlarda bildirim sürelerine uyulmamasının yaptırımı olarak karşımıza çıkarD) Mutlaka işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminattır

153

4857 SAYILI İŞ KANUNUSüreli fesih ‐Madde 17 Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri; a) İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2hafta sonra, b) İşi 6 – 18 aya kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 4 hafta sonra, c) İşi 1,5 ‐ 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 6 hafta sonra, d) İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır. 

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

154

C

64) Aşağıdakilerden hangisi sözleşmenin feshi bakımından geçerli sebep oluşturmaz? A) İşyerinin işverenin artık o işi yapmak istememesi nedeni ile işyerini kapatmasıB) İşçinin verimsiz çalışmasıC) İşçinin işyerinde sık sık arkadaşları ile geçimsizlik yaşamasıD) İşyerinde istihdam fazlasının ortaya çıkması

155

4857 SAYILI İŞ KANUNUSözleşmenin feshinde usul ‐Madde 19 İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır. Hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Ancak, işverenin 25 inci maddenin (II) numaralı bendi şartlarına uygun fesih hakkı saklıdır. İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı ‐Madde 25 Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: 

156

4857 SAYILI İŞ KANUNUI‐ Sağlık sebepleri: II‐ Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı haldebunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltmasıh) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesiı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri 30 günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. 

157

4857 SAYILI İŞ KANUNUToplu işçi çıkarma ‐Madde 29 İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir. Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden otuz gün sonra hüküm doğurur. İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde, işveren sadece durumu en az otuz gün önceden ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür. İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağırır. 

158

B65) İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 

A) İşçiler veya temsilcileri, mesleki sağlıkla ilgili şüpheli bir durum mevcut olduğunda sağlık gözetimi isteme hakkına sahiptirler.B) İşçilere verilecek iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ve ilgili eğitimler, dinlenme süreleri içinde düzenlenir veya eğitimde geçen süre çalışma süresinden sayılamaz.C) İşçiler veya temsilcileri, iş sağlığı ve güvenliği konularına ilişkin çalışmalara katılırlar.D) İşçiler, sağlık ve güvenlik eğitim programlarına katılmak ve gerekli durumlarda işbirliği yapmakla yükümlüdürler.

159

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİÇalışanların hak ve yükümlülükleri – MADDE 8(1) Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir.(3) Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için;a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun talimatlara uyar.b) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya OSGB’lerin yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar.c) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılır.

160

ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 15.05.2013/28648 Eğitimin maliyeti ve eğitimde geçen sürelerMADDE 8 –(1) İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara 

yansıtılamaz. 

Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.

161

C

66) Aşağıdakilerden hangisi İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGB) kurulması zorunlu olan işyeri kapsamındadır? 

A) Tehlikeli sınıfta yer alan ve 50 ve daha fazla sayıda işçi çalıştıran işyerleriB) Tehlikeli sınıfta yer alan ve 750 ve daha fazla sayıda işçi çalıştıran işyerleriC) Tehlikeli sınıfta yer alan ve 1500 ve daha fazla sayıda işçi çalıştıran işyerleriD) Tehlikeli sınıfta yer alan ve 2000 ve daha fazla sayıda işçi çalıştıran işyerleri        

162

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİİşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri – MADDE 5

(3) İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar.  

İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ,SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

İşyeri hekimlerinin çalışma süreleri – MADDE 12(3) Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi görevlendirilir. Çalışan sayısının 1500 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar işyeri hekimi ek olarak görevlendirilir.

163

A

67) Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinin yetki belgelerinin kaç yılda bir İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü’ne vize ettirilmesi gereklidir? 

A)5 B)7C)3 D)10

164

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİOrtak sağlık ve güvenlik birimlerinin yetkilendirilmesi – MADDE 17

(3) Yetki belgeleri, OSGB tarafından beş yılda bir vize ettirilir. Vize başvuru işlemleri ilk başvuruda istenen belgelerle yapılır ve inceleme dosya üzerinden tamamlanır. Genel Müdürlükçe gerekli görülmesi halinde yerinde inceleme yapılır.

165

D

68) İSGB ve OSGB’lerin görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında yanlış olan ifade hangi seçenektedir? A) Çalışanların sağlığını korumak ve geliştirmek amacı ile yapılacak sağlık gözetiminin uygulanmasından sorumludurlarB) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ve bilgilendirilmeleri konusunda planlama yaparak işverenin onayına sunulmasından sorumludurlarC)İSGB ve OSGB’ler iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması sırasında işin normal akışını aksatmamaya özen gösterirlerD)OSGB’ler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tamamını veya bir kısmını başka bir kişi veya kuruma devredebilirler. 

166

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİİSGB ve OSGB’lerin görev, yetki ve sorumlulukları – MADDE 13

(1) İSGB ve OSGB’ler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulmasına katkıda bulunulması amacıyla;b) Çalışanların sağlığını korumak ve geliştirmek amacı ile yapılacak sağlık gözetiminin uygulanmasından,c) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ve bilgilendirilmeleri konusunda planlama yapılarak işverenin onayına sunulmasından sorumludurlar.(3) İSGB ve OSGB’ler iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması sırasında işin normal akışını aksatmamaya özen gösterirler.(4) OSGB’ler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tamamını veya bir 

kısmını başka bir kişi veya kuruma devredemezler.

167

B

69) Aşağıdakilerden hangisinde “İlkyardım ve acil müdahale odası” bulunması zorunludur? A)   50 ve daha fazla çalışanı olan ve kısmi zamanlı işyeri hekimi çalıştıran işyerleri      B) Tam gün işyeri hekimi çalıştırma ve İSGB  kurma  zorunluluğu olan işyerleri         C)  50 ve daha fazla çalışanı olan ve bir OSGB’den kısmi zamanlı işyeri hekimliği hizmeti