2552 รายงานโครงการสร้างเครือข่าย อช.สุรินทร์ (มี.ค.-พ.ค.)

1. บทนา

2. หองเร

3. เครอข

4. อปสร

5. หองส

6. ภาคผ

า

1.1 บทนา

1.2 การอนรก

รยนธรรมชา

2.1 มอแกนก

ขายเฝาระวง

3.1 เตาทะเล

3.2 เครอขาย

3.3 แหลงวาง

3.4 การจดอน

3.5 ฤดวางไข

3.6 วธการสา

3.7 ผลการเฝ

3.8 ทาความส

รรค และ ขอเ

4.1 ตวชวดค

4.2 ปญหาแล

4.3 ขอเสนอแ

สมดความร

ผนวก

กษอยางมสวน

าต

กบการอนรกษ

งแหลงวางไข

ยอนรกษแหลง

งไขเตาทะเล แ

นดบหาดทราย

ขของเตาทะเล

ารวจ คนหาตา

ฝาระวงไขเตาท

สะอาดหาดทร

เสนอแนะ

วามสาเรจขอ

ละอปสรรค

แนะ

นรวม

ษทรพยากรทา

ขเตาทะเล

งวางไขเตาทะ

และขอมลลกษ

ยทเปนแหลงว

ล

าแหนง ดแลแ

ทะเล

รายเพมพนทว

งโครงการ

สารบญ

างทะเล

ะเล

ษณะหาดทรา

วางไขเตาทะเ

และเฝาระวงรง

วางไขเตาทะเ

ย

ล

งไขเตาทะเล

เล

หนา

2

3

5

11

12

14

21

23

24

33

40

44

47

48

50

51

ตารางท

ตารางท

ตารางท

ตารางท

ตารางท

ตารางท

ตารางท

1 ขนาดเนนท



4 การจดอนด ของแมเตาท

5 ชวงเวลาทแ

6 รงไขเตาทะ

7 ตวชวดผลส

ทรายแหงของ



ดบหาดทรายตทะเลบรเวณห

แมเตาขนวาง

ะเลทอยภายใต

สาเรจของแตล

สา

หาดทรายเกา

ชายหาดอาวบ

ชายหาดอาวป

ตามความเหมหมเกาะสรนทร

ไขในแตละหา

ตการดและขอ

ละโครงการ

ารบญตาร

าะสตอรค

บอนเลก

ปอ

มาะสมดานพนร

าดบรเวณหมเ

องเครอขายรว

ราง

นทและสถตกา

เกาะสรนทร (

วมฯ

ารเลอกขนวาง

ขอมลตงแตป

งไข

2549 - 2552

หนา 15

17

19

21

2) 23

33

44

สารบญรปภาพ

หนา รปท 1 รวมภาพการทางานของเครอขายรวมเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล 13

รปท 2 อาณาเขตของอทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร 14

รปท 3 รปจาลองตาแหนงเนนทรายแหงและแปลงทรายของแมเตาทะเล (หาดทรายเกาะสตอรค) 16

รปท 4 รปจาลองตาแหนงเนนทรายแหงและแปลงทรายของแมเตาทะเล (หาดทรายอาวบอนเลก) 18

รปท 5 รปจาลองตาแหนงเนนทรายแหงและแปลงทรายของแมเตาทะเล (หาดทรายอาวปอ) 20

รปท 6 แผนทจดอนดบชายหาดตามความเหมาะสมดานพนทและสถตการเลอกขนวางไขของแมเตา

ทะเล บรเวณหมเกาะสรนทร 22

ทมาโครงการ | การอนรกษอยางมสวนรวม 1

บทน า

รายงานฉบบสมบรณ : โครงการสรางเครอขายรวมระหวางชมชนมอแกนและอทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรเพอดและรกษาทรพยากรธรรมชาตทางทะเลในพนทอนรกษ 2

1.1 บทน า

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถง การใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางชาญฉลาด โดยใชใหนอย และกระจายการใชอยางทวถง โดยใหสามารถใชไดในระยะเวลายาวนานเพอใหเกดประโยชนสงสด และกอใหเกดผลเสยหายตอสงแวดลอมนอยทสด โดยพนททท าการอนรกษไมเพยงแตเฉพาะพนทสาธารณประโยชนทวไปเทานนแตยงรวมถงพนทคมครองดวย พนทคมครอง หมายถง พนทดนหรอพนททางทะเลทจดตงขนโดยภาครฐเพอคมครอง หรอรกษาความหลากหลายทางชวภาพ ทรพยากรธรรมชาต วฒนธรรม และคณคาทางทศนยภาพ การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงเปนเปาหมายส าคญในกลไกการจดการพนทเพอใหเกดความยงยน แนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทคมครองจงถกก าหนดใหใชแนวทางเชงระบบนเวศ โดยค านงถงผลกระทบทอาจเกดขนตอความสมพนธของสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศเปนส าคญ อยางไรกตาม การอนรกษทรพยากรธรรมชาตไมสามารถท าไดโดยภาครฐเพยงฝายเดยว การมสวนรวมของทกภาคสวนทมสวนไดเสยจากทรพยากรธรรมชาต และสาธารณชนทวไปกมความส าคญเชนกน ดงนนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในพนทคมครองจงก าหนดใหมกลไกการจดการอยางมสวนรวมเพอใหเกดประโยชน และประสทธภาพสงสด การสงเสรมใหชมชนในทองถนไดมสวนรวมในการอนรกษพรอมกบการพฒนาคณภาพชมชนดานการศกษาเรองการอนรกษเปนแนวทางทควรปฏบตเพอใหชมชนเกดความตระหนกถงความส าคญและความจ าเปนในการอนรกษ เกดความรกความหวงแหน และใหความรวมมออยางจรงจงชวยกนดแลรกษาใหคงสภาพเดม ไมใหเกดความเสอมโทรม โดยหนวยงานรฐควรก าหนดและกระตนใหชมชนมบทบาทหนาทในการปกปอง คมครอง รวมคดวเคราะหและวางแผน รวมถงการตดตามประเมนผลตรวจสอบการด าเนนกจกรรม โดยค านงถงความพรอมของชมชน หลกวชาการและความเหมาะสมตามลกษณะและรปแบบของแตละกจกรรมเพอใหสามารถบรรลเปาหมายทงในดานการอนรกษ และตอบสนองความตองการของชมชนตลอดจนผมสวนไดสวนเสยอนๆ อยางเปนธรรมและสมดล


1.2 การอนรกษอยางมสวนรวม อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร กบ ชมชนมอแกน อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรเปนพนทคมครองทมมรดกทางวฒนธรรมทยาวนานของชมชนมอแกน และทรพยากรธรรมชาตทางบก ชายฝง และทางทะเลสมบรณทสดแหงหนงในจงหวดพงงา ความส าคญทางวฒนธรรมและความหลากหลายทางชวภาพดงดดนกทองเทยวจากทวโลกใหเขามาสมผสจนกลายเปนแหลงทองเทยวทางทะเลทส าคญและสรางรายไดมากกวาหลายลานบาทตอปใหกบจงหวด อยางไรกตาม หลงการประกาศพนททางธรรมชาตเปนพนทอนรกษในป พ.ศ. 2524 รปแบบการใชทรพยากรของชมชนมอแกน (Territory patterns) ถกปรบใหสอดคลองกบแผนการจดการทรพยากรธรรมชาตจากทางอทยานฯ ทผอนผนใหใชทรพยากรเพอการยงชพเทานน สงผลใหเกดการขดแยงในการใชและการเขาถงทรพยากร ดงจะเหนตวอยางไดจากผลการส ารวจจากเจาหนาทอทยานฯ ทชวาพฤตกรรมการบรโภคไขเตาของมอแกนเปนสาเหตหนงซงสงผลตอปรมาณการรอดตายของลกเตาทะเลนอกเหนอจากการคกคามจากบคคลภายนอกและสาเหตทางธรรมชาต และไดเสนอวาควรหาแนวทางปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคของมอแกน และเรงจดท าแนวทางอนรกษรวมกน จากปญหาดงกลาวอทยานฯ ตระหนกไดวาการสรางความเขาใจ ความเปนเจาของ และความตระหนกรวมรบผดชอบในพนทผานกระบวนการใหความร ปลกฝงจตส านก และกระตนการมสวนรวมในการอนรกษเพอใหเกดเปนเครอขายชมชนทมความพรอมตองเรมจากการพฒนาคณภาพชมชน โดยสงเสรมใหชมชนรวมกนส ารวจหาคณคาจากทรพยากรธรรมชาต และหาแนวทางปกปองดแลรกษาดวยตนเองเพอใหเกดการใชประโยชนอยางยงยน จากนนจงควรก าหนดรปแบบ ระดบ ลกษณะ และขนตอนการมสวนรวมของชมชนตอกจกรรมการอนรกษรวมกบเจาหนาทอทยานฯ ซงจะชวยกระตนใหเกดกระบวนการพฒนาชมชนและการอนรกษรวมกนตอไป


ผานการใหความร | ปลกจตส านกเรองการอนรกษ 2

หองเรยนธรรมชาต


2.1 มอแกนกบการอนรกษทรพยากรทางทะเล อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรตระหนกถงความส าคญของการสงเสรมใหเกดบทบาทรวมกนในการปกปองดแลทรพยากรทางทะเล เพอเพมศกยภาพของแผนการจดการเชงบรณาการ และรกษาไวซงแหลงทองเทยวทส าคญทางทะเล จงสราง กจกรรม “หองเรยนธรรมชาต ส ารวจอาวบอน” ขนมา เพอใหความรถงคณคาของทรพยากรธรรมชาตทางทะเล แนวทางการอนรกษ วธการเฝาระวง และการส ารวจทรพยากรรอบตว และหาวธตงรบเมอทรพยากรเกดการเปลยนแปลงไดดวยตนเอง โดยมงสรางความรความเขาใจเกยวกบระบบนเวศในแนวปะการง การใชประโยชนจากทรพยากร กจกรรมทเปนภยคกคามตอสถานภาพของทรพยากร ตลอดจนกระตนใหเกดจตส านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต โดยกระตนใหมอแกนรจกคดดวยตนเองและฝกปฏบตจรง และน าสงทไดมาน าเสนอแลกเปลยนกน

กจกรรมถกแบงออกเปน 10 หองเรยน ในชวงเวลา 3 เดอน โดยเจาหนาทอทยานฯ ลงพนทใหความรเชงวชาการ 1 ครงตอสปดาห โดยใชเวลาอบรมครงละประมาณ 1 ชวโมง ประกอบกบแลกเปลยนความร และประสบการณกบชมชนมอแกนเรองทรพยากรทางทะเล มงเนนทรพยากรในแนวชายหาด แนวปะการง แนวทางการอนรกษ และการส ารวจ รวมถงความเปนมาของการประกาศเขตพนทอนรกษ และการจดการพนทคมครองทางทะเล ทรพยากรชายหาด

อทยานฯ จดอบรมเมอวนท 22 มนาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00-20.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 145 คน แบงเปนเจาหนาทอทยานฯ 14 คน มอแกน 131 คน โดยเจาหนาทจดการอบรมใหอยในรปแบบของการเลนเกมตอบปญหาเพอใหความรเรองความสมพนธของสงมชวตในระบบนเวศชายหาดเพอใหชมชนมอแกนเหนความส าคญของความอดมสมบรณและการรกษาทรพยากรชายหาดเพอน ามาเปนอาหารยงชพ นอกจากนน ยงมการแลกเปลยนทางภาษาระหวางเจาหนาทอทยานฯ และมอแกนอกดวย โดยผเขารวมใหความสนใจ และรวมเลนเกมตอบปญหาเรองสตวชายหาด และแหลงทพบเปนอยางด โดยมเดกมอแกน และผหญงเปนกลมหลกทเขารวมเลนเกม และมผใหญมอแกนเปนผตดสนค าตอบ นอกจากนนยงมคนภายนอกทใหความสนใจเขารวมรบฟงการอบรมดวย

ความเปนมาของการประกาศเขตพนทอนรกษ และการจดการพนทคมครองทางทะเล

อทยานจดอบรมเมอวนท 10 มนาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00 -21.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 98 คนแบงเปนเจาหนาทอทยาน 3 คน มอแกน 95 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ พรอมกบแลกเปลยนความรกบชมชนมอแกนเรองความเปนมาของการประกาศเขตพนทอนรกษ การแบงเขตพนทการใชประโยชน (Zoning) และขอควรปฏบตในเขตควบคมพเศษ (Special Use Zone) ผานการฉายภาพวดทศน เนองจากมอแกนสวนใหญไมสามารถอานภาษาไทยได การถายทอดเรองราวตางๆ จงน าเสนอผานรปภาพเคลอนไหวเพอเปนการจงใจใหมอแกนเขาถงเปาหมายของการน าเสนอ โดยใชภาษาทงายตอการเขาใจในชวงเวลาสนๆ โดยผเขารวมสวนใหญใหความสนใจเรองราวของอทยานผานการฉายภาพวดทศน และเขาใจในจดประสงคของการจดการอบรมด


การกระจายของสงมชวตในหมเกาะสรนทร

อทยานฯ จดอบรมเมอวนท 8 เมษายน 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00-21.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 81 คน แบงเปนเจาหนาทอทยานฯ 8 คน มอแกน 70 คน บคคลทวไป 3 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ ผานการดภาพวดทศน ถาม-ตอบ เรอง การกระจายของสงมชวตในหมเกาะสรนทร จดประสงค 1) เพอถอดความรภมปญญาชาวบานเรองการกระจายของสงมชวต 2) เพอใหมอแกนเขาใจถงความอดมสมบรณของทรพยากรทางทะเลและ 3) เพอใหมอแกนสามารถประมวลความคด และแสดงออกในสงทตนเองรออกมาเพอใหคนอนเขาใจ การอบรมถกจดในรปแบบเกมส ชอ “เจอ...ไดทไหน” โดยแบงกลมมอแกนผเขารวมออกเปน 4 กลม ตามการนงของมอแกน แตละกลมไดรบกระดาษบนทกค าตอบเปนรปแผนทหมเกาะสรนทร โดยผเขารวมลงค าตอบวาสตวทะเลทง 20 ชนดสามารถเจอไดทบรเวณใดในหมเกาะสรนทร ผลจากการเลนเกมสพบวามอแกนผเขารวมทกคนใหความสนใจอยากเขารวมในกจกรรม นอกจากนน ยงมความตงใจ และกระตอรอรนทจะแสดงความรของตนเองออกมา

ส ารวจสถานภาพปะการง

อทยานจดอบรมเมอวนท 29 มนาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00-21.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 107 คน แบงเปนเจาหนาทอทยาน 4 คน มอแกน 97 คน บคคลทวไป 6 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ ผานการดภาพวดทศน ถาม-ตอบ เรอง การส ารวจสถานภาพปะการงเบองตน โดยใหมอแกนเรยนรชนดของปะการง รวมถงฝกสงเกตปะการงทมชวต และไมมชวต สาเหตทสงผลใหเกดความเสอมโทรม และรวมเสนอแนวทางการอนรกษและดแลรกษาแนวปะการง โดยระหวางการอบรมไดสอดแทรกเกมตอบค าถาม ”ปะการงเปน หรอ ปะการงตาย” โดยมอแกนสวนใหญทเขารบการอบรมแสดงความสนใจ กระตอรอลนรวมตอบค าถาม และไดแสดงทกษะความรเกยวกบปะการงเปนอยางด

การเปลยนแปลงจ านวนและความหนาแนนของสงมชวต ครงท 1

อทยานจดอบรมเมอวนท 19 เมษายน 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00-21.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 100 คน แบงเปนเจาหนาทอทยาน 3 คน มอแกน 95 คน บคคลทวไป 2 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ ผานการดภาพวดทศน ถาม-ตอบ เรอง การเปลยนแปลงจ านวนและความหนาแนนของสงมชวต จดประสงค 1) เพอใหมอแกนรจกการสงเกตและจดบนทกขอมลเรองชนดและจ านวนของสงมชวตทพบและ 2) เพอใหมอแกนรจกเปรยบเทยบสถานภาพของทรพยากรทางทะเลทถกใชประโยชนตางกน การอบรมถกจดในรปแบบเกมส ชอ “ม...เทาไหร” โดยแบงกลมมอแกนผเขารวมออกเปน 4 กลม ตามการนงของมอแกน แตละกลมไดรบกระดาษบนทกค าตอบ โดยผเขารวมลงค าตอบวาสตวทะเลทเหนในวดทศนมกตว ทงหมด 10 ชนด แบงเปน 2 เหตการณ 1) มการท าประมงท าลายลาง 2) ไมมการท าประมง ผลจากการเลนเกมสพบวามอแกนผเขารวมทกคนใหความสนใจ และพยายามท าความเขาใจกบค าถาม และวธการเลน พรอมกบเคารพในกตกาของเกมส และใหความรวมมอดมาก


การเปลยนแปลงจ านวนและความหนาแนนของสงมชวต ครงท 2

อทยานฯ จดอบรมเมอวนท 10 พฤษภาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00-21.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 82 คน แบงเปนเจาหนาทอทยานฯ 10 คน มอแกน 70 คน บคคลทวไป 2 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ ผานการดภาพวดทศน ถาม-ตอบ เรอง การเปลยนแปลงจ านวนและความหนาแนนของสงมชวต ครงท 2 โดยคงจดประสงคเหมอนการอบรมครงท 5 แตเพอแกไขปญหาและอปสรรคทเกดขนจากการอบรมครงท 6 เรอง การใชชอสามญของสงมชวตสอสารในการเลนเกมสท าใหเกดความไมเขาใจ เนองจากมอแกนยงคงใชภาษาของตนเอง (ภาษามอแกน) ในการเรยกชอสงมชวตในทะเล และผบนทกขอมลในแตละกลมสวนใหญเปนเดกมากกวาผใหญ ซงไมสามารถอาน และเขยนได โดยในการบนทกขอมล เจาหนาทฯ ไดจดเตรยมกระดาษบนทกทมรปภาพเปนสอกลาง เพอชวยใหมอแกนเขาใจไดงายขน นอกจากนน ยงพยายามสอดแทรกการเรยกชอสามญของสงมชวตแตละประเภท เพอชวยใหตอไปมอแกนสามารถสอสารกบคนภายนอกได ผลจากการเลนเกมพบวามอแกนผเขารวมทกคนเขาใจจดประสงคและวธการเลนมากกวาครงกอน นอกจากนน ยงเกดการแลกเปลยนความรเรองสตวทะเลระหวางกลมผใหญและเดกอกดวย

การใชทรพยากรอยางยงยน

อทยานฯ จดอบรมเมอวนท 20 พฤษภาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 09.30-14.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 86 คน แบงเปนเจาหนาทอทยานฯ 11 คน มอแกน 74 คน บคคลทวไป 1 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ จดประสงคเพอใหเขาใจวธการท าประมงอยางยงยน และผลกระทบจากการใชทรพยากรลางผลาญ การอบรมถกจดในรปแบบเกมส ชอ “จบปลา...ใสเรอ”

ทบทวนบทเรยน เรอง ชนด จ านวน และการกระจายของสงมชวต

อทยานจดอบรมเมอวนท 15 พฤษภาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 17.00-20.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 94 คน แบงเปนเจาหนาทอทยาน 6 คน มอแกน 87 คน บคคลทวไป 1 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ จดประสงค 1) เพอทบทวนบทเรยน เรอง ชนด จ านวน ถนทอยอาศยและการกระจายของสงมชวต และ 2) เพอกระตนใหเกดความกลาแสดงออกในทสาธารณะ การอบรมถกจดในรปแบบเกมส ชอ “ทบทวนบทเรยน เรอง ชนด จ านวน และการกระจายของสงมชวต” โดยแบงกลมมอแกนผเขารวมออกเปน 4 กลม ตามการนงของมอแกน แตละกลมไดรบแผนรปภาพสตวทะเลและสตวบก 15 รป โดยผเขารวมแตละกลมตองปรกษาหารอกนภายในกลมตนเองวามแผนรปภาพของสตวชนดใดและแตละตวอาศยอยทใดบาง เมอเกมสเรมใหทง 4 กลม สงตวแทนมาดานหนา กลมละ 1 คน (สลบชาย-หญง) น าแผนรปภาพสตวทเลอก 1 รปมาตดลงบนจอใหญแสดงระบบนเวศจ าลองของ อาวบอน หมเกาะสรนทร เลนวนไปแบบนจนแผนรปภาพของทง 4 กลม หมด ผลจากการเลนเกมสพบวามอแกนผเขารวมทกคน โดยเฉพาะเดกโตใหความสนใจ และกลาแสดงออกมาก สวนมอแกนผใหญบางคนยงรสกกลววาตนเองจะท าไมได แตเมอไดฟงค าอธบายและไดรบการกระตนจากสมาชกในกลม กมความกลามากขน สงส าคญทเหนไดเดนชด คอ มอแกนผเขารวมทกคนเคารพในกตกาของเกมส ยอมรบวาสงใด ถก-ผด เปนอยางด


ผลจากการเลนเกมสนคอ ผเลนจะเขาใจไดเองวาเมอพยายามจบปลาในจ านวนทมากเกนความสามารถของตนเองหรอเรอจะท าใหไมไดรบผลประโยชนอะไรเลย หรอถาเลอกจบเฉพาะลกปลาหรอปลาทองซงจบไดงายกจะไดคะแนนนอยหรออาจไมไดเลยเชนในการเลนรอบแรก ตางจากรอบสองทเลอกจบเฉพาะปลาโตเตมทและจบเทาทตนเองจะสามารถพามาไดและกลบขนเรอทนภายในเวลาทก าหนดจะท าใหไดรบผลประโยชนเตมท

เกม “ จบปลา...ใสเรอ ”

วธการเลน แบงมอแกนผเขารวมออกเปนสองกลม กลมแรก ใหชอวา “นกลา” มผเลนทงหมด 10 คน แตละคนผกเชอกสเหลองไวทหวเพอเปนสญลกษณใหเหนเดนชด ทกคนยนอยในวงกลมสมมตเปนเรอ ขนาดพอดจ านวนคน กลมสองใหชอวา “ปลาทะเล” มผเลนมากไดไมจ ากด โดยผเลนทเปนผใหญ ใหสมมตเปนปลาโตเตมท ผเลนทเปนเดก ใหสมมตเปน ลกปลา และคด 10 คน สมมตเปนปลาทอง โดยมเชอกสเหลองผกไวทขอมอเพอเปนสญลกษณใหเหนเดนชด ทกคนยนอยในวงกลมขนาดใหญสมมตเปนทองทะเล

กตกา คอ เมอเกมสเรม รอบแรก ผเลนในกลมนกลาออกมาจากเรอเพอมาจบปลาทะเลกลบเขาเรอ โดยจบใหมากทสดเทาทจะมากได โดยไมเลอกขนาด ภายใน 10 วนาท โดยนกลาทกคนตองกลบขนเรอใหทนเวลา ไมเชนนนจะถอวาตกเรอ และปลาทจบมาไดทกตวตองเขาไปอยภายในเรอใหครบ ไมเชนนนจะถอวา จบไมไดหรอเรอบรรทกหนกเกนจนจม เมอเวลาหมดใหนบคะแนนทกลมนกลาท าได โดยปลาแตละขนาดมคะแนนดงน ปลาโตเตมท 20 คะแนน ลกปลา 0 คะแนน และปลาทอง -10 คะแนน สวนในรอบสอง ผเลนในกลมนกลาออกมาจากเรอเพอมาจบปลากลบเขาเรอเชนเดม แตนกลาแตละคนจบปลาไดคนละ 2 ตวเทานน (ตามจ านวนมอของผเลน) โดยเลอกเฉพาะปลาโตเตมท ภายใน 10 วนาท แลวกลบขนเรอ เมอเวลาหมดใหนบคะแนนทกลมนกลาท าได

ขยะทะเลและผลกระทบตอสงมชวต

อทยานจดอบรมเมอวนท 25 พฤษภาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00-21.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 85 คน แบงเปนเจาหนาทอทยาน 4 คน มอแกน 80 คน บคคลทวไป 1 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอใหความรเชงวชาการ จดประสงค 1) เพอใหมอแกนรจกสาเหตหรอกจกรรมทท าใหเกดขยะและ 2) เพอใหมอแกนรจกเชอมโยงอนตรายทเกดจากขยะแตละประเภทวาสงผลกระทบตอสงมชวตชนดใดและอยางไรบาง การอบรมถกจดในรปแบบเกมส ชอ “เกบขยะ” โดยแบงกลมมอแกนผเขารวมออกเปน 4 กลม ตามการนงของมอแกน แตละกลมไดรบถงอปกรณการเลนคนละ 1 ถง ภายในบรรจอปกรณ ดงน 1) ขยะ 6 ประเภท 2) แผนกระดาษตวเลข 1-6 3) แผนรปภาพสงมชวต 10 รป ดานหนากลมผเลนทง 4 กลม วางตะกรา 6 ใบ ส าหรบใสขยะแยกประเภท ดงน กระปองและเหลก เครองมอประมง ขยะอนตราย กระดาษ ขยะแหง ขยะเปยก และขวดพลาสตก เมอเกมสเรมใหทง 4 กลม ปรกษาหารอกนภายในกลมตนเองวามขยะประเภทใดบาง ประกอบกบดภาพกจกรรมตางๆ ทเกดขนบนเรอส าราญบนจอใหญดานหนาวามกจกรรมอะไรบาง จากนนใหชวยกนจบคกจกรรมทคดวาเปนสาเหตใหเกดขยะแตละประเภท เมอท าเสรจแลวใหลองคดวาขยะแตละประเภทเมอถกทงลงสทะเลจะมอนตรายกบสงมชวตประเภทไหน โดยจบคขยะแตละประเภทกบแผนรปภาพสงมชวต สดทาย เมอเกมจบ สมาชกทกคนของทง 4 กลม ตองน าขยะทกลมตนเองไดรบทงลงในตะกราทเตรยมไวใหถกประเภท ผลจากการเลนเกมสน คอ มอแกนผเขารวมทกคนรและเขาใจผลกระทบจากอนตรายของขยะแตละประเภท รวมถงวธการและความส าคญของการคดแยกขยะ นอกจากนน ยงรสกสนกกบการไดมสวนรวมคดและเลนในเกมส


สรปกจกรรมหองเรยนธรรมชาต ส ารวจอาวบอน

อทยานจดอบรมเมอวนท 31 พฤษภาคม 2552 ณ อาวบอนใหญ เวลา 18.00 -21.00 น. มจ านวนผเขารวมทงหมด 95 คน แบงเปนเจาหนาทอทยาน 4 คน มอแกน 90 คน บคคลทวไป 1 คน โดยเจาหนาทเขาพนทเพอประเมนความพงพอใจของชมชนมอแกนตอการจดกจกรรม “หองเรยนธรรมชาต ส ารวจอาวบอน” และส ารวจความคดเหนของชมชนมอแกนทมตอทรพยากรธรรมชาตทอาวบอน หมเกาะสรนทร จดประสงค 1) เพอส ารวจมมมองความคดเหนของชมชนมอแกนตอสงรอบตว ณ อาวบอนเลก ซงสะทอนสงทสรางความสข และสรางปญหา ความเดอนรอนหรอร าคาญใหกบชมชนมอแกนในชวตประจ าวน 2) เพอหาวธรวมกนในการดแลรกษา และแกปญหาสงตางๆ รอบตว การส ารวจความคดเหนท าโดยเดกๆ มอแกน โดยแบงออกเปน 3 กลม แตละกลมรบผดชอบค าถามคนละขอ 1) ชอบอะไรในอาวบอน 2) ไมชอบอะไรในอาวบอน และ3) ชอบ หรอ ไมชอบ กจกรรมหองเรยนธรรมชาต ทอทยานจดขน โดยเดกๆ มอแกน ทมสามารถอาน-เขยนไดรบผดชอบค าถามท 1 และ 2 สวนเดกเลกทยงไมสามารถอาน-เขยนไดรบผดชอบค าถามท 3 เมอแบงหนาทรบผดชอบไดแลวใหกระจายไปถามค าถามทตนเองไดรบกบสมาชกในชมชนมอแกน เมอครบตามก าหนดแลวจงน าผลการส ารวจททกคนส ารวจไดมารวบรวม และสรปผลใหมอแกนผเขารวมทกคนทราบโดยทวกน เพอรวมกนหาทางดแลรกษาและแกปญหา ผลส ารวจมดงน

หมายเหต ชดค าถามท 1 จ านวน 101 ชด ชดค าถามท 2 จ านวน 73 ชด และชดค าถามท 3 จ านวน 101 ชด

สงทสรางความสขใหกบชมชนมอแกนมาก 3 อนดบแรก

สงมชวตในทะเล เชน ปลา ป กง ดาวทะเล หอย ปลา ปะการง (รอยละ 19)

ภเขาและทะเล (รอยละ 9) การทองเทยวไปยงสถานทตางๆ (รอยละ 7)

ปญหาสรางความเดอนรอนหรอร าคาญใหกบชมชนมอแกนมาก 3 อนดบแรก

ของเสย เชน ขยะ น าเสย (รอยละ 60) คนดมสราหรอของมนเมา (รอยละ 5) มลหรออนตรายจากสตวมพษ (รอยละ 4)

จ านวนมอแกนทพงพอใจตอกจกรรม หองเรยนธรรมชาต ส ารวจอาวบอน ทอทยานฯ จดขน เทากบ รอยละ 96.04 ของคนทงหมด


เตาทะเล | การท างานเครอขายรวมฯ | ขอมลลกษณะหาดทราย | คมอเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล 3

เครอขายเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล


3.1 เตาทะเล เตาทะเลเปนสตวเลอยคลานทอาศยอยในน าทะเลทงในเขตรอนและเขตอบอน โดยมความส าคญในระบบนเวศเนองจากเปนผผลตและผลาส าคญทสามารถบงชความสมบรณของระบบนเวศในพนทนน ปจจบนทวโลกสามารถพบเตาทะเลทงหมด 8 ชนด สวนในประเทศไทย โดยเฉพาะพนทอทยานแหงชาตทางทะเลพบเตาทะเล 4 ชนดเทานน คอ เตามะเฟอง เตาตะน เตากระ และเตาหญา

เตาทะเลในประเทศไทยไดรบการคมครองตามพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา ป 2535 เนองจากปญหาการลดลงอยางรวดเรวของประชากรเตาทะเลจากการคกคามของมนษยในชวงเวลาหนง อยางไรกตาม ปจจบนประชากรเตาทะเลยงคงมแนวโนมลดลงแมวาจะมการพยายามใชวธอนรกษรปแบบตางๆ ทงนเนองจากกจกรรมของมนษยทงในอดตทมการลาเพอน าเนอและไขมนมาบรโภค กระดองและซากถกน ามาแปรรปเปนเครองประดบตกแตง และในปจจบนทมการวางอวน การลกลอบขดไขเตาทะเล และการพฒนาพนทและกจกรรมบนชายฝงท าใหเกดการสญเสยแหลงวางไข แหลงทอยอาศย และแหลงหากน นอกจากน สภาพทองทะเลทเสอมโทรมลงยงสงผลตอสขภาพของเตาทะเลอกดวย

ในทะเลแถบอนดามนของไทย อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรเปนหนงในพนททเปนแหลงวางไขและหากนทส าคญของเตาทะเล นอกเหนอจากอทยานแหงชาตล าป -ทายเหมองและอทยานแหงชาตสมลนในจงหวดพงงา และอทยานแหงชาตสรนาถในจงหวดภเกต จากการบนทกการพบเหนตงแตในอดตจนถงปจจบน พบวาสามารถพบเตาทะเลอาศยอยรอบหมเกาะสรนทร และสามารถพบไดตลอดทงป ชนดทพบไดแก เตากระและเตาตน เนองมาจากสภาพชายหาดทเงยบสงบ และแนวปะการงทสมบรณเหมาะแกการเปนแหลงวางไข และหากนของเตาทะเล ความส าคญของเตาทะเลไมไดจ ากดเพยงแคในระบบนเวศภายในหมเกาะสรนทรเทานน แตรวมถงความส าคญทางวฒนธรรมเมอถกน ามาใชเปนสญลกษณของมอแกน เตาทะเลเปนตวแทนทสามารถบงบอกถงวถการด ารงชวตของมอแกนไดเปนอยางด เพราะเปนสตวทเชอมระหวางผนน าและแผนดน ในสมยอดตชาวมอแกนจงมกใชเตาทะเลเปนเครองเซนไหวในพธกรรมศกดสทธตางๆ ปจจบนความเชอหลายอยางทเกยวของกบเตาทะเลยงคงถกถายทอดตอมาสรนลก รนหลาน การบรโภคเนอและไขเตาทะเลของมอแกนจงยงสามารถพบเหนไดจากความเชอทวาจะท าใหผทกนสามารถด าน าไดลกและมอายยนยาว แมวาพฤตกรรมเหลานจะขดแยงตอกฎ-ระเบยบและแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตของอทยานฯ กตาม

ภยคกคามตอไขเตาทะเลไมไดมเพยงแคมอแกนเทานน แตยงรวมถงภยตามธรรมชาต เชน ตะกวด ป นก และการลกลอบขดไขเตาทะเลจากบคคลภายนอก ดงนนเพอรบมอกบภยคกคามเหลานอทยานฯ จงมการก าหนดแนวทางการอนรกษอยางตอเนอง โดยในป พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2550 ไดจดใหมการรบซอไขเตาทะเลจากมอแกนมาเพอท าการเพาะฟกและเลยงในบออนบาลกอนปลอยลงสทองทะเลเพอแกปญหาการน าไขเตาทะเลไปบรโภค ในปจจบน ป พ.ศ. 2552 อทยานฯ ตระหนกถงความส าคญตอการปกปองระบบนเวศ แหลงวางไข แหลงหากนของเตาทะเล รวมถงการใหความรความเขาใจ ความตระหนกรวมรบผดชอบกบชมชนมอแกนวาเปนแนวทางการอนรกษเชงรกท มความจ าเปน และเปนรากฐานทส าคญตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน จงก าหนดใหมการจดตงเครอขายรวมระหวางชมชนมอแกนและเจาหนาทอทยานฯ เพอเขารวมกจกรรม “เฝาระวง


แหลงวางไขเตาทะเล” โดยจดใหมการอบรมความรพนฐานดานชววทยา ภยคกคาม และสถานภาพปจจบนของเตาทะเล จากนนจงท าการรวมกนสรางระบบเฝาระวงรงไขเตาขนเพอดแลไขเตาจนกระทงลกเตาฟกออกจากไขและลงสทะเล โดยอทยานฯ เชอวาการด าเนนการอนรกษตามแนวทางนจะชวยสรางความเขาใจในการใชประโยชนจากไขเตาทะเลอยางแทจรงใหกบชมชนมอแกน และสงเสรมใหชมชนมอแกนมสวนรวมในกระบวนการการอนรกษแหลงวางไขเตาทะเล นอกจากนน ยงเปนการสนบสนนการเพาะฟกโดยวธธรรมชาตจากหลมทแมเตาไดเลอกและวางไขไว และลกเตาไดออกสทะเลทนททออกจากรง 3.2 เครอขายอนรกษแหลงวางไขเตาทะเล

เพอการอนรกษเตาทะเลโดยวธธรรมชาต โดยลกเตาไดเกดจากหลมทแมเตาเลอกและวางไขไวและไดลงสทะเลทนททออกจากรง เครอขายรวมเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล ถกจดตงขนโดยเจาหนาทอทยานฯ และชมชนมอแกน เพอรวมกนสรางระบบเฝาระวงรงไขเตารอบอทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรขน โดยดแลปกปองไขเตาจากภยคกคามทงจากธรรมชาตและมนษย ตงแตอยในรงจนกระทงลกเตาฟกออกจากไขและลงสทะเล

ตลอดระยะเวลา 3 เดอน อทยานฯ ไดท าการประชาสมพนธโครงการกบเจาหนาทอทยานฯและชมชนมอแกน เพอสรางเครอรวมฯ จนถงปจจบน มสมาชกเครอขายรวมฯ รวมทงสน 38 คน สมาชกทกคน รวมถงบคคลทสนใจไดรบการอบรมความรพนฐานดานชววทยา ภยคกคาม สถานภาพปจจบนของเตาทะเล และแนวทางการอนรกษและการจดการแหลงวางไขเตาทะเลในประเทศไทย โดยวทยากรจากสถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเล และปาชายเลน จงหวดภเกต การอบรมใหความรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต โดยการอบรมภาคปฏบตเนนการใหความรเรองวธการส ารวจชายหาด การตดตามการเปลยนแปลงและการบนทกขอมลชายหาดซงเปนแหลงวางไขเตาทะเล รวมถงการใชอปกรณตางๆ โดยจดใหมการออกส ารวจพรอมฝกปฏบตจรง ขนตอนการท างานของเครอขายรวมฯ เฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล 1. ประชาสมพนธกจกรรมกบเจาหนาทอทยานฯ ชมชนมอแกน หนวยรกษาความปลอดภยทางทะเล ฝง

ทะเลอนดามน (ทหารเรอ) หนวยปองกนและปราบปรามประมงทะเลอนดามน (กรมประมง) และตวแทนผประกอบการธรกจทองเทยว โดยท าความเขาใจเกยวกบจดประสงคของกจกรรม การเขารวมเปนสมาชกเครอขายรวมฯ ขนตอนการด าเนนงาน และเพอหาขอตกลงรวมเกยวกบเทคนคและวธการเฝาระวง

2. ปรกษาหารอกบเจาหนาทฝายอนรกษทรพยากร และมอแกนทมประสบการณเรองเตาทะเลแตละครวเรอน กอนจดประชมรวมกลมใหญเพอหาขอสรปรวมเกยวกบวธการปองกนไขเตาจากสตวอน เชน ตะกวด นก

“ เกรดการออกส ารวจ

การออกส ารวจ ควรสรางกจกรรมขนระหวางการเดนทาง เชน การพดคยรวมกนระหวางเจาหนาท และมอแกนถงความส าคญ ทมาทไปของการอนรกษ และรายละเอยดแผนงานเพอเตรยมความพรอมกอนการปฏบตจรง และปองกนความรสกเบอหนายจากการเดนทางระยะทางไกล

”


3. แบงหนาทความรบผดชอบ โดยสมาชกเครอขายรวมฯ ทเปนผใหญทมความเชยวชาญเรองเตาทะเลเปนผส ารวจการขนวางไขและรอยเตาทะเลบนชายหาด สวนเดกมอแกนเปนผชวยส ารวจและจดบนทกขอมล

รปท 1 รวมภาพการท างานของเครอขายรวมเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล

ใชวธทรบกวนธรรมชาตนอยทสด 1) ในกรณทลอมรง ควรน าอปกรณลอมรงออก อยางนอย 5 วนสดทายกอนลกเตาฟก 2) ไมควรมการปกไมทงไวบนชายหาด เนองจากความเชอของมอแกนทวาการปกไมจะท าใหแม

เตาไมขนมาวางไขบนชายหาดนนอกเลย 3) ไมควรใชอวนตาขายในการลอมรงสงเนองจากอาจท าใหสตวอน เชนป เขาไปตดพนได


3.3 แหลงวางไขเตาทะเล และขอมลลกษณะหาดทราย (Beach Profile)

อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรคลอบคลมพนทประมาณ 141.25 ตารางกโลเมตร หรอ 88,282 ไร (สดสวนพนทบก ตอ พนททะเล คดเปน รอยละ 23 ตอ 77) ประกอบดวยเกาะขนาดใหญ 2 เกาะ คอ เกาะสรนทรเหนอและเกาะสรนทรใต เกาะขนาดเลก 3 เกาะ คอ เกาะกลาง (เกาะมงกร) เกาะร (เกาะสตอรค) และเกาะไข (เกาะตอรลลา) และกองหน 3 กอง คอ หนกอง หนราบ และกองหนรเชรล ดวยภมประเทศทเปนภเขาสงคอยๆ ทอดตวราบลงในแนวเหนอใตและมเวงอาวจ านวนมากท าใหดานทศตะวนออกและทศตะวนตกของหมเกาะสรนทรประกอบดวยหาดทรายกวางมากกวา 30 หาด และมากกวารอยละ 50 เปนหาดทรายทมการพบเหนเตาทะเลขนมาวางไขตงแตอดตจนถงปจจบน

รปท 2 อาณาเขตของอทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร

ผลการส ารวจการขนวางไขของเตาทะเลยอนหลงไป 4 ป พบวาหาดทรายทเตาทะเลขนวางไขมดงน อาวบอนเลก เกาะมงกร หาดไมงาม อาวปอ หาดทรายแดง หาดทรายขาว เกาะสตอรค หาดแหลมแมยาย หาดทรายขาวของแหลมชองขาด และเกาะตอรนลา อยางไรกตาม ในอดตมากกวา 4 ป หาดทรายโดยรอบหมเกาะสรนทร เชน หาดแหลมชองขาด หาดลกมวง อาวจาก หาดสเทพเลก และอาวเตาไดรบการบอกเลาวามการพบเหนการขนวางไขของเตาทะเลเชนกน โดยการเปลยนแปลงทเกดขนแสดงถงจ านวนทลดลงของแหลงวางไขจากอดตถงปจจบนซงเปนเครองบงชส าคญทบอกถงความเปลยนแปลงทเกดขนกบสภาพหาด


ทราย อทธพลจากสภาพภมอากาศทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา รวมถงผลกระทบจากภาวะโลกรอน (Global Warming) สงผลถงลกษณะคลนลมในทะเลท าใหลกษณะของหาดทรายเปลยนแปลงไป ดงเชนการกดเซาะชายฝง และการพดพาทรายมาทบถมกน การเรมส ารวจเกบขอมลลกษณะหาดทรายเพอบนทกเปนขอมลลกษณะหาดทราย (Beach Profile) เพอใหเหนการเปลยนแปลงทเกดขนบนหาดทรายในแตละชวงเวลาจงเปนขนตอนแรกของการส ารวจเกบขอมล โดยขอมลทไดเชน ความกวาง-ยาว ความชน พกดบอกต าแหนงของหาดทรายและเนนทราย ระดบน าขน-ลง (แนวซากเกยหาด) และลกษณะทวไปใตพนทรายสามารถน ามาชวยในการวางแผนการจดการแหลงวางไขเตาทะเลรอบหมเกาะสรนทรตอไปไดในอนาคต

1) ขอมลเฉพาะหาดทรายเกาะสตอรค 1. หาดทรายม ความยาว 61 เมตร และมความกวางผนเปลยนไปตามชวงเวลา โดยม ความกวางเฉลย 2.82 2.1 และ 3.07 เมตร ในชวงตนเดอนและปลายเดอนเมษายน และเดอนพฤษภาคม ตามล าดบ เมอท าการวดในต าแหนงทน าทะเลขนสงสด 2. เนนทรายแหงทมสภาพเหมาะแกการวางไข1 มจ านวนทงหมด 5 4 และ 3 เนนทราย ในชวงตนเดอนและปลายเดอนเมษายน และเดอนพฤษภาคม ตามล าดบ 3. การเปลยนแปลงของหาดทราย ในชวงเดอนมนาคมถงเดอนพฤษภาคมซงใกลหนามรสม หาดทรายไดรบอทธพลจากคลนประกอบกบฝนทตกหนกท าใหบรเวณทเปนเนนทรายฝงซาย และดานหนาตลอดแนวหาดคอยๆ หายไป อทธพลจากคลนยงสงผลตอระดบแนวน าขนสงสด โดยเฉพาะชวงน าใหญ (12 -7 ค า) ทสงมากจนสงผลตอขนาดพนททเปนเนนทรายใหลดนอยลง 4. สภาพใตพนทราย เกอบทกเนนทอยใกลแนวปามรากไมฝอยมากดานลางเปนดน สวนเนนทรายทอยถดออกมามรากไมฝอยปานกลางถงนอย เมดทรายขาวละเอยดดานลางท าใหคอนขางชน และมอณหภมเฉลยประมาณ 29 องศาเซลเซยส

ตารางท 1 ขนาดเนนทรายแหงของหาดทรายเกาะสตอรค

วนทส ารวจ ความกวาง x ความยาว ของเนนทรายแหง (เมตร) จากซายไปขวา

เนนท 1 เนนท 2 เนนท 3 เนนท 4 เนนท 5

10 เม.ย. 2552 แรม 1 ค า เดอน 5

2.20 x 3.50 2.30 x 5.90

3.80 x 14.00

4.40 x 16.5

1.40 x 3.10

27 เม.ย. 2552 ขน 4 ค า เดอน 6

- 1.90 x 5.10

2.20 x 9.71

2.50 x 8.47

1.80 x 2.90

13 พ.ค. 2552 แรม 5 ค า เดอน 6

- 2.50 x 5.00

2.70 x 5.00

4.00 x 9.00

-

1 เนนทรายแหงทมสภาพเหมาะแกการวางไข คอ น าทะเลทวมไมถง ใตพนทรายไมมรากไมฝอย หน หรอน าขง


รปท

3 รป

จ าลอ

งต าแหน

งเนนท

รายแ

หงแล

ะแปล

งทรายข

องแม

เตาท

ะเล (ห

าดทร

ายเกาะสต

อรค)


2) ขอมลเฉพาะหาดทรายอาวบอนเลก 1. หาดทรายม ความยาว 84 เมตร และมความกวางผนเปลยนไปตามชวงเวลา โดยม ความกวางเฉลย 4.56 และ 6.02 เมตร ในชวงเดอนเมษายน และเดอนพฤษภาคม ตามล าดบ เมอท าการวดในต าแหนงทน าทะเลขนสงสด 2. เนนทรายแหงทมสภาพเหมาะแกการวางไข คอ มจ านวนทงหมด 1 เนนทราย ยาวตลอดหาด และมความยาวเพมมากขนในชวงตนเดอนพฤษภาคม ดานบนเนนทรายมตนผกบงทะเลปกคลม 3. การเปลยนแปลงของหาดทราย เนองจากหาดทรายตงหลบอยในเวงอาวลกท าใหไมไดรบอทธพลจากคลนและลมมาก ประกอบกบมพชคลมดนปกคลมตลอดแนวเนนทรายจงชวยลดอทธพลจากลมทพดพาเอาทรายออกไป 4. สภาพใตพนทราย ไมมรากไมฝอย หรอหน ทรายดานลางแหงและรวน ตารางท 2 ขนาดเนนทรายแหงของชายหาดอาวบอนเลก

วนทส ารวจ ความกวาง x ความยาว ของเนนทรายแหง (เมตร)

เนนท 1

28 เม.ย. 52 (ขน 5 ค า เดอน 6)

4.56 x 59.30

12 พ.ค. 52 (แรม 4 ค า เดอน 6)

6.02 X 83.50


รปท

4 รป

จ าลอ

งต าแหน

งเนนท

รายแ

หงแล

ะแปล

งทรายข

องแม

เตาท

ะเล (ห

าดทร

ายอาวบ

อนเลก)


3) ขอมลเฉพาะหาดทรายอาวปอ เนองจากอาวปอมหาดทรายทยาว และสภาพหาดแตละชวงแตกตางกนมาก การส ารวจจงท าเฉพาะพนททแมเตาทะเลเคยเลอกขนมาวางไขเทานน 1. เนนทรายแหง ทมสภาพเหมาะแกการวางไข มจ านวนทงหมด 2 และ 3 เนนทราย ในเดอนเมษายน และเดอนพฤษภาคม ตามล าดบ ลกษณะของเนนทรายทง 3 เนนทราย แตกตางกน ดงน เนนทรายท 1 อยดานหนาหาด ทวเนนทรายมตนผกบงทะเลปกคลมหนาแนน เนนทรายท 2 อยลกสงเขาไปในแนวปา มตนไมปกคลมหนาแนน จงมเศษใบไมปกคลมอยดานบน และแสงแดดสองถงล าบาก เนนทรายท 3 อยดานหนาหาดทราย ไมมพชปกคลม 2. การเปลยนแปลงของหาดทราย ในชวงเดอนเมษายนถงเดอนพฤษภาคมซงใกลหนามรสม หาดทรายบางชวงไดรบอทธพลจากคลนประกอบกบฝนทตกหนกท าใหระดบแนวน าขนสงสด โดยเฉพาะชวงน าใหญ (12-7 ค า) สงมากจนน าทะเลทวมถงแนวปา 3. สภาพใตพนทราย ไมมรากไมฝอย หรอหน ทรายดานลางแหง เมดทรายหยาบ ตารางท 3 ขนาดเนนทรายแหงของชายหาดอาวปอ

วนทส ารวจ ความกวาง x ความยาว ของเนนทรายแหง (เมตร) จากซายไปขวา เนนท 1 เนนท 2 เนนท 3

2 เม.ย. 2552 ขน 8 ค า เดอน 5

4.23 x 23.40

6.60 x 21.00

-

14 พ.ค. 2552 แรม 6 ค า เดอน 6

4.80 x 23.40

7.00 x 21.00

4.20 x 5.80


รปท 5 รป

จ าลอ

งต าแหน

งเนนท

รายแ

หงแล

ะแปล

งทรายข

องแม

เตาท

ะเล (ห

าดทร

ายอาวป

อ)


3.4 การจดอนดบหาดทรายทเปนแหลงวางไขเตาทะเล เมอน าผลการส ารวจขอมลลกษณะหาดทราย (ท าการส ารวจเฉพาะหาดทรายทมแนวโนมการขนวางไขของเตาทะเลสง) มาประมวลผลเขากบผลการส ารวจการขนวางไขของเตาทะเล ในชวงเดอนมนาคมถงพฤษภาคมท าใหไดผลขอมลการจดอนดบหาดทราย (Beach rating) ซงสามารถน ามาวางแผนการเฝาระวงหาดทรายทมอยเปนจ านวนมากใหเหลอเฉพาะบางสวน โดยค านวณจากอนดบความเหมาะสมดานพนทและสถตการเลอกขนวางไขของแมเตาทะเล หาดทรายทท าการส ารวจ ไดแก อาวบอนเลก เกาะมงกร หาดไมงาม อาวปอ หาดทรายแดง หาดทรายขาว เกาะสตอรค และหาดทรายขาวของแหลมชองขาด โดยผลขอมลการจดอนดบหาดทรายแสดงอยในตาราง 4 และรป 6 จ านวนดาวเรยงจากมากไปหานอย ตารางท 4 การจดอนดบหาดทรายตามความเหมาะสมดานพนทและสถตการเลอกขนวางไขของแมเตาทะเลบรเวณหมเกาะสรนทร

อนดบหาดทรายทมความเหมาะสมดานพนทและสถตการเลอกขนวางไขของแมเตาทะเล

-

เกาะสตอรค เกาะมงกร หาดแหลมชองขาด อาวไทรเอน

อาวบอนเลก หาดทรายขาว อาวสเทพเลก อาวแมยาย

อาวปอ (หาดไมงามเลก) หาดทรายขาวของแหลมชองขาด อาวจาก อาวชองขาด

หาดทรายแดง หาดแหลมแมยาย หาดลกมวง อาวกระทง

หาดไมงาม เกาะตอรนลา อาวเตา อาวบอนใหญ

อาวผกกาด

อาวสปปะรด

อาวสเทพ

ชอมะด๏ะ

ความหมายของสญลกษณ

ชายหาดทเปนแหลงวางไขตงแตอดตถงปจจบน ชายหาดทพบการขนวางไขในระยะ4 ปทผานมา

ชายหาดทพบการขนวางไขในอดตนานมากกวา 4 ป - ชายหาดทไมพบการขนวางไข


ชายหาดทเปนแหลงวางไขตงแตอดตถงปจจบน

ชายหาดทพบการขนวางไขในระยะ4 ปทผานมา

ชายหาดทพบการขนวางไขในอดตนานมากกวา 4 ป

รปท 6 แผนทจดอนดบชายหาดตามความเหมาะสมดานพนทและสถตการเลอกขนวางไขของแมเตาทะเล บรเวณหมเกาะสรนทร


3.5 ฤดวางไขของเตาทะเล เมอเตาทะเลมอายครบ 12-16 ป ซงเปนชวงอายทพรอมผสมพนธ เตาทะเลเพศผและเพศเมยจะวายน ามาพบกนเพอผสมพนธบรเวณแหลงวางไข แมเตาทะเลมกจะเลอกวางไขในททตวเองเกดหรอทเดมทเคยวางไขมากอน ยกเวนในกรณทแหลงวางไขเดมมสภาพเปลยนไปหรอแมเตาถกรบกวนขณะวางไข ดงนน ถาแมเตาทะเลไมสามารถวางไขไดอาจจะสงผลตอการลดจ านวนหรอสญพนธของเตาทะเลไดในอนาคต หลกเกณฑในการเลอกหาดทรายส าหรบขนวางไขของแมเตาตน คอ เปนหาดทรายทเงยบสงบ ไมมสงรบกวนและมเนนทรายแหง โดยเนนทรายอยในต าแหนงทน าทะเลทวมไมถง และมกอยใตรมไม เชน ตนจกทะเลหรอปอทะเล ฤดวางไขของเตาทะเลหางกน 2-4 ป โดยในแตละฤดแมเตาตนสามารถวางไขไดมากถง 10 ครง ในขณะทแมเตากระวางไขเพยงแค 4-5 ครงเทานน ฤดวางไขของแมเตาในหมเกาะสรนทร คอ ระหวางเดอนมกราคม (เดอน 2) ถงเดอนพฤศจกายน (เดอน 11) โดยเวนชวงเดอนมถนายน (เดอน 7) เดอนสงหาคม (เดอน 9) และเดอนกนยายน (เดอน 10) ตารางท 5 ชวงเวลาทแมเตาขนวางไขในแตละหาดบรเวณหมเกาะสรนทร (ขอมลตงแตป 2549 - 2552)

สถานท

ปฏทนเดอน (พระจนทร)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 พ.ย.-----ธ.ค.----ม.ค.----ก.พ.---ม.ค.---เม.ย.----พ.ค.----ม.ย.----ก.ค.---ส.ค.----ก.ย.--- ต.ค.---พ.ย.

เกาะสตอรค

หาดทรายขาว

อาวทรายแดง

อาวปอ

หาดไมงาม

อาวกระทง

หาดทรายขาวของแหลมชองขาด

หาดลกมวง

หาดแหลมแมยาย

อาวบอนเลก

เกาะมงกร

ในระหวางเดอนมกราคม ถง เดอนพฤษภาคม ป 2552 พบรอยขนวางไขของแมเตาทะเล จ านวนทงสน 18 รอย แบงเปนรอยทอาวบอนเลก 6 รอย และเกาะสตอรค 12 รอย โดยสงเกตจาก รอยคลานขน-ลง รอยเนนทราย และหลมแปลงทรายทแมเตาทะเลท าไว หลงจากนนจงท าการคนหาต าแหนงรงไข


3.6 วธการส ารวจ คนหาต าแหนง ดแลและเฝาระวงรงไขเตาทะเล ขนตอนการส ารวจแมเตาทะเลขนวางไขภายในเขตพนทอทยานฯ จดท าขนโดยเครอขายเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล ขอมลทไดรวบรวมจากความร ประสบการณ และภมปญญาของสมาชกในเครอขายฯ เกยวกบเตาตน และเตากระทพบเหนบรเวณหมเกาะสรนทรตงแตอดตจนถงปจจบน ซงขอมลตางๆ ไดถกจดแบงออกเปนขอหวตางๆ ดงน

1. วธการส ารวจเบองตน 2. อปกรณการส ารวจ 3. วธสงเกตรอยแมเตาทะเลขนวางไข 4. วธสงเกตหลมรงไขเตาทะเล 5. วธลอมปองกน และบนทกขอมลรงไขเตาทะเล 6. วธยายรงไข 7. วธเฝาดไขฟกเปนตว 8. วธพสจนรงไข

1. วธการส ารวจเบองตน

ควรวางแผนการส ารวจ และเตรยมอปกรณใหพรอมกอนออกส ารวจทกครง

ควรแตงกายในชด เคร องแบบอทยาน เพอปองกนนกทองเทยวหรอบคคลภายนอกเขาใจผดหรอวายน าตามขนหาด

ควรเลอกเวลาทเหมาะสมในการออกส ารวจ โดยค านงถงสภาพอากาศ คลนลม และความปลอดภยเปนหลก ชวงเวลาทดในการส ารวจคอชวงเชาตรกอนน าทะเลขน เนองจากเตาทะเลขนวางไขในเวลากลางคน ชวงทน าทะเลขน และคลานกลบลงทะเลในชวงทน าทะเลลง ถาผส ารวจไปผดชวงเวลา รองรอยท งหมดจะถกน าทะเลลบหมด โดยเฉพาะชวงน าใหญ (ขน/แรม 12-7 ค า)

ในกรณทคลนแรงเรอไมสามารถเขาเทยบหาดได ผส ารวจอาจตองวายน าเขาหาดเพอท าการส ารวจ ดงนนผส ารวจควรเตรยมเสอชชพ และสวมใสตลอดเวลา

ผส ารวจควรนดแนะกบคนขบเรอเกยวกบจดรบ-สง กอนออกส ารวจ

เมอผส ารวจพบรอยแมเตาทะเลขนวางไข ใหระมดระวงอยาเหยยบหรอลบรอย ควรบนทกภาพลกษณะการขน-ลงของแมเตา พรอมทงวาดภาพเพอบอกทศทาง และต าแหนงรอยบนหาดทราย จากนนจงท าการวดขนาด ความกวาง เพอน าไประบชนดของแมเตาทะเล


2. อปกรณการส ารวจ

สายวดยาว 50 เมตร กลองถายรปกนน า กลองสองทางไกล

สมดบนทกกนน า ดนสอ ยางลบ เหลกกานยาวปลายแหลม เครองบอกต าแหนงพกดภมศาสตร (GPS)

3. วธสงเกตรอยแมเตาทะเลขนวางไข

รอยดนทรายของครบคหนาและหลงเปนทางยาวไปจนถงต าแหนงรงไข มทงแนวขนและลงเสมอ

พนทตรงกลางรอยดนทรายของครบคหนาและหลงราบเรยบจากการลากของกระดองสวนทอง

ความกวางของรอยจากรมซายสดถงรมขวาสดมขนาดกวางเทากนตลอดทาง โดยความกวางของเตาตนมขนาดกวางกวาเตากระ

สามารถสงเกตความแตกตางระหวางรอยขนและลง จากรอยลากหางยาวตลอดทางซงแสดงลกษณะของแมเตาทปลอยไขแลวคลานกลบลงทะเล

4. วธสงเกตหลมรงไขเตาทะเล ดวยลกษณะพฤตกรรมของเตาตน และเตากระทจะไมพรางหลมวางไขจรงดวยการตแปลงหลมหลอก จงแนใจไดวาหลมแปลงทรายทเกดขนเปนหลมจรง หาดทรายมรองรอยการถกรบกวน มหลมแปลงทราย และ

เนนทราย หลมแปลงทรายทเกดจากแมเตาทะเลมลกษณะ กวาง

ปาน (ขนาดประมาณแมเตาทะเล) ไมลกลงในแนวตรง และอาจพบรากไมโผลบรเวณนน

หลมรงไขมกจะอยระหวางแนวเดนลงทะเลและหลมแปลงทรายของแมเตาทะเล โดยแมเตามกจะเลอกต าแหนงวางไขบนเนนทรายสง น าทะเลทวมไมถง อยใตรมไมหรอมพชคลม และแสงแดดสองถง

มเมดทรายจากการปดทรายกลบหลมของแมเตาเกาะอยตามตนไมหรอกงไมบรเวณรอบหลมรงไข


แมเตาทะเลมกจะเดนไปขางหนาเพอปดทรายโดยรอบมากลบหลมรงไข ดงนน อาจมเนนทรายมากกวา 1 เนน ในบรเวณนน วธสงเกตเนนทรายจรงทมรงไขอยดานลาง คอ เนนทรายจรงจะมความสงมากกวาเนนอน และอยหางออกมาจากหลมแปลงทรายเปนรศมโดยรอบ ไมเกน 1 เมตร

เมอแนใจวาพบเนนทรายจรงแลว ใหผส ารวจขดลงไปดานลางในแนวตรงเพอหาต าแหนงทแนนอนของรงไข โดยขดลงไปไมเกน 40 เซนตเมตร จะพบวาเมดทรายบรเวณนนมสเขมและรวนกวาทรายดานบน หรอพบเศษใบไมหรอกงไมถกทบถมอย รงไขจะอยลก ประมาณไมเกน 70 เซนตเมตร ในกรณทรงไขอยใกลตนไมอาจพบรากไมขาดอยดานลาง ในกรณทขดลงไปแลว พบวาเมดทรายบรเวณนนยงอดตวกนแนนจากการไมถกรบกวน คอไมใช ใหเบยงทศทางไปดานขาง

ผส ารวจควรหลกเลยงการขดหารงไขหลงจากรงไขมอายมากกวา 2 วน เนองจาก อณหภมสะสมภายในรงไขจะเกดการเปลยนแปลง และสงผลตอเพศของลกเตาทะเล

เมอพบต าแหนงทแนนอนแลว ใหผส ารวจบนทกขอมลระยะหางของรงไขถงแนวปาและต าแหนงท 0 ของหาดทราย สภาพภายในรงไข และความลกจากดานบนสดของรงไขถงดานบน จากนน ในกรณทไมตองยายรงไข ใหคอยๆ โรยทรายกลบกลบลงไป (ใชการโรยทราย หามกดหรออดทราย) โดยใชทรายเดมจากบร เวณทขด ไลตามล าดบเพอรกษาสภาพเดมของรงไขไว (อณหภม ความชน และทรายเปนปจจยส าคญตอการฟกไขทแมเตาไดก าหนดไวแลว) และหามขดไขเตาออกมาเดดขาด

ควรใชมอขด ไมควรใชเครองมอ เชน จอบ เสยมหรอเครองมอขนาดใหญขด

5. วธลอมปองกน และบนทกขอมลรงไขเตาทะเล

เมอผส ารวจพบต าแหนงทแนนอนของรงไขแลวใหพจารณาวารงไขอยต าแหนงทปลอดภยหรอไม (ใหพจารณาระดบน าทะเลทจะขนสงสดในระยะ 2 เดอน และสภาพรากไมฝอยภายในรงไข) ในกรณทไมปลอดภย ใหท าการยายรงไข (ดวธการยายรงไข ขอ 6) จากนนจงท าการลอมรง


วธท 1 ลอมสง อปกรณ

1) ไมตดปลายแหลม เสนผาศนยกลาง 6 เซนตเมตร ยาว 1 เมตร 4 ทอน 2) อวนตา 1 นว ขนาด กวางยาว 1 x 1 เมตร 3) มดพรา 1 ดาม 4) เชอกไนลอน (สามารถใชเศษเชอกหรออวนทอยตามชายหาดได) 5) ลวดตาขาย (ตาสเหลยม) ขนาด กวางยาว 1 x 4.5 เมตร 6) เลอย 1 อน 7) กรรไกร 1 อน 8) คมตดลวด 1 อน 9) คอน และตะป 2 นว

วธการ 1) ขดรองหลมรอบรงไข รศม 50

เซนตเมตร จากจดศนยกลาง ลก 60–70 เซนตเมตร

2) ปกไมทมมทง 4 มม ใหมสวนทฝงลงในทราย 60-70 เซนตเมตร สวนทโผลพนทราย 40-30 เซนตเมตร

3) ฝงตาขายลวดใหมสวนทฝงลงในทราย 60-70 เซนตเมตร สวนทโผลพนทราย 40-30 เซนตเมตร โดยขงแตละดานดวยตะป

4) คลมอวนตาขายดานบน โดยใชเชอกขงรอบ

วธท 2 ลอมต า อปกรณ

1) ไมตดปลายแหลม เสนผาศนยกลาง 2 เซนตเมตร ยาว 20 เซนตเมตร 4 ทอน 2) ไมงามเลก เสนผาศนยกลาง 1 เซนตเมตร ยาว 20 เซนตเมตร 24 ทอน 3) อวนตา 1 นว ขนาด กวางยาว 60 x 60 เซนตเมตร (ขนาดเทากบรงไข) 4) กรรไกร 1 อน 5) คอน 1 อน 6) มดพรา 1 ดาม


เพอลดการสรางขยะเพม ควรเลอกใชอปกรณทท าจากวสดเหลอใช หรอสามารถน ากลบมาใชไดอก เชน แบบฟอรมบนทกขอมลรงไขเตาท าจากกระดาษใชแลวหนาเดยว โดยบรรจอยในขวดน า รไซเคลขนาดกลาง และใสไวในถงอวนถกอกชนเพอใหมสภาพกลมกลนกบธรรมชาตทสด

6. วธยายรง เตาทะเลเปนสตวดกด าบรรพท มชวตอยมาตงแตยคโบราณกอนมนษยเกด โดยคอยๆ ววฒนาการตวเองใหสามารถด ารงชวตผานการเปลยนแปลงของธรรมชาต และอยรอดทามกลางภยคกคามรอบดาน และแมวาลกเตาทะเลจะถกปลอยทงไวในรง ใหเผชญกบภยรายรอบดาน เชน พาย ฝน น าทวม และสตวอน ตงแตอยในไข โดยทไมไดรบการดแลปกปองจากแมเตา แตเตาทะเลกยงคงอยมาจนถงปจจบน แมเตาทะเลจะวางไข 3-8 ครง ในฤดวางไขแตละครง จนกวาไขจะหมดจากทอง ซงอาจมมากถง 1,000 ฟอง เพอเปนการสรางโอกาสรอดใหกบลกเตาทะเลใหมมากขน ดงนน การยายรงไขเตาเพอท าการเพาะเลยงดวยจดประสงคเพอเพมจ านวนประชากรเตา จงควรเปนวธการสดทาย หลงจากผานกระบวนการตดสนใจเปนอยางดแลว

ขอควรพจารณาการยายรงไขเตา

รงไขเตาอยในต าแหนงทน าทะเลทวมถงหรอมรากไมฝอยมาก (พจารณาในชวง 2 เดอน เรมจากวนทแมเตาปลอยไข)

รงไขเตาอยในต าแหนงเสยงตอการพงทลายของหาดทรายจากสาเหตทางธรรมชาตหรอสงปลกสราง

การยายรงไขเตาควรด าเนนการภายใน 24 ชวโมง (ชวงเวลาทปลอดภยทสดควรอยภายใน 3-6 ชวโมงหลงจากทแมเตาปลอยไข) หลงจากแมเตาปลอยไข เพอปองกนตวออนเสยชวตหรอพการ เนองจากถกไขแดงทบหรอทอเชอมตอระหวางไขแดงกบตวออนขาดออกจากกนจากการเคลอนยาย

วธการ 1) วางอวนคลมเหนอรงไขเตา โดยใหจด

ศนยกลางของรงไขอยตรงกลางพอด 2) จดอวนใหคลมพอดกบระดบเนนทราย 3) ปกไมทมมทง 4 มม จากนนใชคอนตอก

ไมลงไปจนมดพอดพนทรายเพอยดอวนไว 4) ปกไมงามเลกทดานทง 4 ดาน ดานละ 3

ทอน จากนนใชคอนตอกไมลงไปจนมดพอดพนทรายเพอยดปลายอวนไว

5) โรยทรายแหงบางๆ ทบอวนทลอมเอาไวเพอใหกลมกลนกบธรรมชาต


ขอควรพจารณาการยายรงไขเตา (ตอ)

ความรอนจากแสงอาทตย ความชนทเหมาะสมใตพนทราย และอณหภมในระหวางการฟกเปนตวก าหนดเพศของลกเตา ระยะเวลาในการฟกออกเปนตว และอตราการฟก ดงนนการเปดรงไขเตาเพอท าการเคลอนยายหลงจากอณหภมภายในรงไขเตาเรมสะสมแลวจะสงผลตอพฒนาการของตวออน

ในกรณทตองยายรงไขเตาหลงผาน 24 ชวโมง แรกไปแลว ควรท าภายใตการควบคมดแลของผเชยวชาญ เนองจากพฒนาการตวออนทกขนตอนมความส าคญ และเปราะบางมาก

วธการยายรงไขเตา

สถานทส าหรบหลมใหมควรอยในต าแหนงทน าทะเลทวมไมถง โดยมกเลอกททอยสงถดขนไปจากหลมเกา ใตพนทรายไมมรากไมฝอย มรมไมชวยกนฝน แสงแดดสองถง และปลอดภยจากการรบกวนของสตวอน

แบงผส ารวจออกเปนสองทม ทมละ 2-3 คน ทมแรกขดหลมทรายเพอยายรงไขเตาเกา ทมสองเตรยมสถานทส าหรบหลมใหม

I. ทมแรก o วดความลกของหลม โดยวดระยะจากพนทรายถงดานลางสดของรงไขเตา และความ

กวางของหลม โดยวดระยะจากขอบดานขวาถงขอบดานซายของรงไขเตา เพอเตรยมหลมใหมใหมสภาพเหมอนกน (ความลก ความกวาง)

o เตรยมทรายทไดจากการขดหลม โรยลงบนกนตะกราใหมความหนา 2-3 นว จากนนคอยๆ ยายไขเตาทละฟอง อยางระมดระวงจากหลมเกาลงในตะกรา หามหมน คว าหรอกลบทศทางของไขเตา (ไมควรใชปากกาเคมหรอสใดๆท าเครองหมายลงบนเปลอกไข) โดยเคลอนยายไขเตาในต าแหนงจดบนอยต าแหนงเดมตลอดเวลา เพอมใหตวออนกระทบ กระเทอนหรอหลดจากทยดเกาะและเสยชวต

o เรยงไขเตาลงในตะกรา ใหอยในต าแหนงเดยวกนกบในหลมเกา เชน มมซายของรง (ไมจ าเปนตองโรยทรายคนระหวางชน)

o นบจ านวนไขเตาทงหมด และจดบนทกลงในแบบฟอรมบนทกขอมลรงไขเตา

o โรยทรายชนบางๆ ดานบนสดของไขเตาเพอรกษาความชน และปองกนความรอนจากดวงอาทตย

II. ทมสอง o ขดหลมทรายใหมใหมความลกและความกวางเทากบหลมเกา o วางไขทละฟอง อยางระมดระวงจากตะกราลงในหลมใหม โดยเรยงใหอยในทศทางเดยว

และต าแหนงเดยวกนกบทมาจากหลมเกา


o เมอเรยงไขเตาครบทกฟองแลว ใหโรยทรายชนดานบนไขเตาเปนชนบางๆ (บางความเชอเชอวาควรใชทรายจากหลมเกา) จากนนจงกลบหลม โดยใชมอตบเบาๆ

o ท าทลอมรงไขเตา ในกรณ ยายรงไขเตาหลงมอายมากกวา 24 ชวโมง ในกรณทพจารณาแลววาตองท าการยายรงไขหลง 24 ชวโมง เนองจากอยในสภาพเสยง การพสจนรงไขเตา วธการยายท าคลายกบวธยายรงไขเตาทวไปแตความลกของ

7. วธเฝาดไขฟกเปนตว ไขเตาทะเลจะฟกตวอยประมาณ 50-55 วน กอนเกดเปนตว ผส ารวจจงควรรอทลอมรงออกในวนท 48 เพอปองกนลกเตาฟกตวออกมาตดทลอมรง (แสงแดดทรอนในบางฤดกาลสงผลตออณหภมใตพนทรายท าใหลกเตาฟกออกมากอนก าหนด) และเฝาระวงการฟกตวหลงจากนนทกวน สญญาณบงบอกการฟกตวมหลายอยาง ทงทผานการพสจนตามหลกวทยาศาสตร และตามความเชอและประสบการณ สญญาณทเกดขนอาจจะตามมาดวยการฟกตวทนท หรอ 2-7 วน หลงจากนน เนองจากสภาพอากาศ ฝน และอณหภมในชวงนน (อณหภมทต าจะท าใหการฟกตวออกจากหลมของลกเตาทงรงเกดขน 1 สปดาห หรอนานกวานน หลงจากเตาตวแรกฟกตว) เมอแนบหเขากบเนนทรายเหนอรงไขจะไดยนเสยง “แครก แครก” ภายใน (ตองใชอปกรณ

ชวยฟงเพอใหไดยนเสยง) เนนทรายยบตวลงเปนหลมกวางและตน

เมอลกเตาตวแรกเกดเปนตวแลวจะโผลขนจากหลมทรายโดยเจาะเปลอกไขออกมา ซงลกเตาแรกเกดจะมจงอยปากแหลมไวเจาะเปลอกไข เมอลกเตาทะเลเจาะเปลอกไขออกมาแลวจะท าการขยบตวพรอมกนในหลมใตทราย โดยการขยบตวพรอมกนของลกเตาทะเลน จะท าใหเปลอกไขถกกดยบตวลงท าใหเกดชองวางในหลมทรายท าใหทรายดานบนยบตวลงมาเปนหลม และลกเตากจะขยบตวเองเคลอนตวขนสดานบนเรอยๆ จากนนจะรอจนถงกลางคนจงจะคลานขนมาจากหลมพรอมๆ กนทงหมด สตวอน เชน ตะกวด นกมาดมหรอมาอยบรเวณรอบรงไข หรอขดลงไป

มรองรอยการเจาะลงตรงกลาง เขาไปในรงไขของปผ

เนองจากอยในสภาพเสยง วธการยายท าคลายกบวธยายรงไขเตาทวไปแตความลกของหลมใหมตองปรบใหมเหมาะกบจ านวนไขเตาทตองฟกตอ (ความลก 40 เซนเมตร ส าหรบไขเตา จ านวน 50 ฟอง) เนองจากเมอครบก าหนดไขเตาฟกเปนตว จ านวนลกเตาทลดนอยลงจะสงผลตอแรงทจะเคลอนขนมาจากหลม

ในกรณ ยายรงไขเตาหลงมอายมากกวา 24 ชวโมง ในกรณทพจารณาแลวจ าเปนตองยายรงไขหลง 24 ชวโมง


มกลนหอมออกมาจากรงไข เมอไดเวลาลกเตาฟกออกจากรงแลว ผส ารวจตองท าการบนทกขอมล (ดตารางในหวขอ 3.7) และสงเกตพฤตกรรมลกเตาทะเล อยางไรกตาม ผส ารวจควรใหการรบกวนเกดขนนอยทสด โดยผส ารวจอาจเกบขอมลหลงจากวนทลกเตาฟกออกจากไขไปแลว โดยเกบขอมลจากเปลอกไขแทน

8. วธการพสจนรงไข การพสจนรงไขจะท าหลงจากลกเตาฟกออกจากรงแลวหรอเมอครบก าหนดฟกไปแลวแตไมมการฟกเปนตวเกดขน (รงไขมอายมากกวา 55 วน) เพอเกบขอมลชนดและปรมาณการรอดตายของลกเตาทะเลเพอน าไปประเมนหาอตราการฟกเปนตว จงตองท าการพสจนดสภาพไขภายในรง ดงน ผส ารวจเตรยมอปกรณส าหรบบนทกขอมล ดงน

1) เวอรเนย 2) กลองถายรปกนน า 3) กระดาษจดบนทกกนน า 4) ดนสอ ยางลบ 5) ตะกราใสไขเตา 6) ถาดรองใสไขเตา 7) กลองใสตวอยาง 8) สารละลายฟอรมาลน 10 เปอรเซนต

ผส ารวจน าเปลอกไขหรอไขเตาขนมาจากหลมทละฟอง โดยน าไขเตาขนมาในต าแหนงเดม ไมควรหมนหรอกลบทศของไข

บนทกภาพลกษณะภายนอกของเปลอกไขหรอไขเตาไว โดยเฉพาะเปลอกไขหรอไขเตาทมต าหนหรอรอยของเชอราหรออนๆ

ขอควรระวงขณะเฝาดลกเตาแรกเกดฟก 1) ไมควรใหมแสงไฟจากไฟฉายหรอจากการถายรปรบกวน เพราะจะท าใหลกเตาเดนผดทศทาง

ได 2) ไมควรถายรปลกเตาแรกเกด โดยใชแสงแฟลช ขณะลกเตาวายอยในน าทะเล เพราะจะเปน

การบอกต าแหนงใหปลาเขามากน 3) ไมสงเสยงดงรบกวนลกเตาแรกเกดขณะฟกออกจากรง จนกระทงเดนลงทะเล 4) จดจ าไววาลกษณะหาดทราย กลน และเสยงเปนสงทลกเตาแรกเกดจะจดจ าไว และจะ

กลบมาใชทนเปนทวางไขตอไปในอก 10-20 ปขางหนา


วเคราะหสาเหตเบองตน 1) กรณทไมพบตวออน (ไมมการแบงเซลลหรอกลมเสนเลอด) แสดงวา ไมมการพฒนาของ

ตวออนหรอไมมการปฏสนธเกดขน 2) กรณทพบตวออน (มกลมเสนเลอด หรอตวออนเรมมการพฒนา) แสดงวา ตวออนหยดการ

พฒนาการทขนใดขนหนงและตาย 3) กรณพบลกเตาแรกเกดตายอยภายใน แสดงวา ลกเตาแรกเกดอาจตายดวยสาเหตใด

สาเหตหนงระหวางพยายามออกจากเปลอกไข 4) กรณพบจดสชมพภายในไขทมการปฏสนธหรอยงไมมการปฏสนธเกดขน แสดงวา ไขเตา

ตดเชอราหรอแบคทเรย

ท าแบบเดยวกนกบเปลอกไขหรอไขเตาทกฟอง พรอมกบนบจ านวนทงหมด โดยนบเฉพาะเปลอกไขทมขนาดใหญเทานน (ยกเวนเปลอกไขทมขนาดเลกกวาหนงสวนสของเปลอกไข) และบนทกลงในแบบฟอรมบนทกขอมลรงไขเตา

ในกรณทครบก าหนดแลวไขไมฟก ใหใชไฟฉายสองผานเปลอกไขของไขเตาทกฟองเพอดระยะพฒนาการของตวออน (ไขเตาทมอาย 40 วน จะมอวยวะทกสวนครบ เมอใชไฟสองดจะเหนเปนกอนสด าอยภายในเปลอกไข)

สมเลอกไขเตาเพอดภายใน (ไขเตาทงรง 10 ฟอง สมด 1 ฟอง) โดยคอยๆ ฉกเปลอกออกจากสวนบนของไข แลวจงเอาสวนของไขขาวออก จากนนจงพจารณาต าแหนงและพฒนาการของตวออนวาอยในระยะใด เพอวเคราะหหาสาเหตของการไมฟก


3.7 ผลการเฝาระวงรงไขเตาทะเล รงไขเตาทะเลทไดรบการเฝาระวงโดยเครอขายรวมฯ เพอปองกนอนตรายจากสตวหรอบคคลภายนอกลกลอบขด ตงแตเดอนมนาคมถงพฤษภาคม ป 2552 มทงสน 6 รง ทกรงมการเกบบนทกขอมลรงไขเตาเรมตงแตแมเตาทะเลขนมาวางไขจนลกเตาฟกตวออกสทะเล รายละเอยดแตละรงมดงตอไปน ตารางท 6 รงไขเตาทะเลทอยภายใตการดแลของเครอขายรวมฯ

รงท สถานทพบ วนทเตาขนวางไข

1 อาวบอนเลก 17 ก.พ. 52 2 เกาะสตอรค 26 ก.พ. 52 3 เกาะสตอรค 10 ม.ค. 52 4 เกาะสตอรค 21 ม.ค. 52 5 เกาะสตอรค 2 เม.ย. 52 6 เกาะสตอรค 10-16 เม.ย. 52


รงท 1

สถานท

วางไขท อาวบอนเลก

หาดยาว 107.01 ม.

พกด GPS ของรง N 9.40933 E 97.86586

รงอยเมตรท (จากดานขวาของหาด) 81.4

ระยะหางของรงไขกบแนวปา 2 ม.

ความลกของรง -

สภาพของรง -

*ยายไขไปฝงท อาวบอนเลกเลก

อณหภมเฉลยใตพนทรายทความลก 60 ซม. 28.5c

วนท

เตาวางไข 17 ก.พ. 52 แรม 8 ค า เดอน 3

มอแกนแจง 18 ก.พ. 52 มอแกนขดไขข นมาใหอทยานฯ

*ยายรง 18 ก.พ. 52 น าไขไปฝงทอาวบอนเลกเลก

ลอมรง 5 ม.ค. 52 ลอมสง

เอาทลอมรงออก 6 เม.ย. 52 -

หลมยบ - -

พสจนรง 9 เม.ย. 52 พบไขทมโอกาสฟกเปนตว 4 ฟอง จงไดน าไขไปฝงไวบรเวณทน าข นไมถง

ไขฟก 16 เม.ย. 52 เชา 1 ตว, เยน 1 ตว

จ านวนไข

ไขทงหมด 68

ไขฟกเปนตว มชวต 2

ตาย 1

ไขไมฟก ตายระหวางการพฒนา 65

ไมไดรบการผสม 0

การเดนลงทะเล

เดนไปทางเนนทรายในชวงแรกและหลงจากนนจงเดนกลบลงทะเล

หมายเหต * ท าการยายรงเนองจากมอแกนขดไขขนมาใหทางอทยานฯ

รงท 1 แมเตาขนวางไขวนท 17 ก.พ. 52 ทอาวบอนเลก โดยนายซาเละ กลาทะเลท าการขดและน าไขมาใหเจาหนาทอทยานฯ ซงผดจากขนตอนการเฝาระวงทก าหนดไว แตเนองจากโครงการยงไมเรมท าการประชาสมพนธ เจาหนาทอทยานฯ จงรบซอไขเตาทะเลทงหมดไว จากนนจงน ากลบไปฝงทอาวบอนเลกเลกทอยใกลเคยงกบอาวทแมเตาขนวางไขเมอวนท 18 ก.พ. 52 หลงจากนนจงท าการลอมรงในวนท 5 ม.ค. 52 โดยในระหวางนนสมาชกเครอขายฯ มการบนทกขอมลสภาพรงไขตลอดเวลา พบวาในชวงน าใหญแนวน าขนสงสดมระดบสงเทากบรงไขสงผลใหทรายมความชนสงมาก เมอใกลระยะไขอายครบก าหนด 50 วน เมอวนท 6 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ ไดเปดทลอมรงออก จากนนเมอวนท 9 เม.ย. 52 ผเชยวชาญดานเตาทะเล และสมาชกเครอขายรวมฯ จ านวนหนงท าการเปดรงไขเพอศกษาดพฒนาการของตวออน พบวามไขเตาจ านวน 4 ฟองทมโอกาสเจรญตอไปได สวนไขเตาทเหลอตดเชอรา บางฟองมการพฒนาของตวออนเกดขนแตหยดการเจรญเตบโตทระยะไมเกน 10 วน (เกดจากตวออนกระทบกระเทอนระหวางการยายรง) ผเชยวชาญดานเตาทะเล และสมาชกเครอขายรวมฯ จงท าการเตรยมสภาพหลมฟกไขใหมใหความกวางเทารงเดม และมสดสวนความลกส าหรบจ านวนไข 4 ฟองหลงจากนนจงใชทรายโรยกลบ และคอยเฝาระวงการฟกออกจากไขตอไปโดยสมาชกเครอขายรวมฯ ทกวน ในเวลาเชา และเยน และเมอเชาวนท 16 เม.ย. 52 ลกเตาทะเลตวทหนงไดฟกออกจากไขออกสทะเลตามดวยลกเตาตวทสองในชวงเยน สวนทเหลออกสองฟอง ฟองหนงลกเตาตายขณะออกจากเปลอกไข อกฟองไมฟกตว


รงท 2

สถานท

วางไขท เกาะสตอรค


พกด GPS ของรง N 9.47524 E 97.90516

รงอยเมตรท (จากดานขวาของหาด) 13


ความลกของรง 70 ซม.

สภาพของรง พบรากไมใหญ 1 ราก และมรากฝอยเลกนอย


วนท

เตาวางไข 26 ก.พ. 52 ขน 3 ค า เดอน 4

มอแกนแจง 8 ม.ค. 52 -

ลอมรง 9 ม.ค. 52 ลอมสง


หลมยบ - -

พสจนรง 18 เม.ย. 52 พบวาไขทงหมดไมมการพฒนาของตวออน และบางฟองมเชอราข น

ไขฟก - -



ไขฟกเปนตว มชวต -

ตาย -

ไขไมฟก ตายระหวางการพฒนา -



-

รงท 2 แมเตาขนวางไขวนท 26 ก.พ. 52 ทเกาะสตอรค โดยนายบาลาเฮง กลาทะเลเปนผพบรอยแลวท าการแจงกบเจาหนาทอทยานฯ เมอวนท 9 ม.ค. 52 จงไปท าการลอมรงและตดตงเครองมอวดอณหภม จากนน สมาชกเครอขายรวมฯ ท าการบนทกขอมลอณหภม และสภาพรงไข พบวาแนวน าขนสงสดมระดบสงเกอบถงรงไขจากสภาพอากาศแปรปรวนเนองจากเขาใกลฤดมรสม เมอใกลระยะไขอายครบก าหนด 50 วน เมอวนท 14 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมรวมฯ ไดเปดทลอมรงออก จากนนเมอวนท 18 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ ท าการเปดรงไขเพอศกษาดพฒนาการของตวออน พบวาไข เตาทงหมดไมมการพฒนาของตวออนเกดขน เนองจากไขของตวเมยไดรบน าเชอจากตวผไมพอ


รงท 3

สถานท



พกด GPS ของรง เครองไมสามารถอานคาได เนองจากรงอยใตรมไม

รงอยเมตรท (จากดานขวาของหาด) 31

ระยะหางของรงไขกบแนวปา 0.6 ม.


สภาพของรง มรากไมฝอยจ านวนมากจนท าใหพนไขบางฟองตดกน

อณหภมเฉลยใตพนทรายทความลก 60 ซม. -

วนท

เตาวางไข 10 ม.ค. 52 ขน 15 ค า เดอน 4

มอแกนแจง 3 เม.ย. 52 -

ลอมรง 3 เม.ย. 52 ลอมสง


หลมยบ - -

พสจนรง 30 เม.ย. 52 พบวาไขทงหมดไมมการพฒนาของตวออน

ไขฟก - -




ตาย -




-

รงท 3 แมเตาขนวางไขวนท 10 ม.ค. 52 ทเกาะสตอรค โดยสมาชกเครอขายรวมฯ เปนผพบรอยขณะท าการออกส ารวจการขนวางไขของเตาทะเล แต ณ ขณะนนไมสามารถระบต าแหนงทแนนอนของรงไขได จากนนเมอวนท 3 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ พบต าแหนงทแนนอนของรงไขจงไปท าการลอมรง หลงจากนน สมาชกเครอขายรวมฯ ท าการบนทกขอมลสภาพรงไขจนเมอใกลระยะไขอายครบก าหนด 50 วน เมอวนท 20 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ ไดเปดทลอมรงออก จากนนเมอวนท 30 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายฯ ท าการเปดรงไขเพอศกษาดพฒนาการของตวออน พบวาไขเตาทงหมดไมมการพฒนาของตวออนเกดขน เนองจากไขของตวเมยไดรบน าเชอจากตวผไมพอ


รงท 4

สถานท







สภาพของรง ชนและมรากไมฝอยเลกนอยแตไมถงกบขนรดไข

อณหภมเฉลยใตพนทรายทความลก 60 ซม. -

วนท

เตาวางไข 21 ม.ค. 52 แรม 11 ค า เดอน 4


ลอมรง - ไมลอมรง เนองจากอยในเสนทางทแมเตาเดน

เอาทลอมรงออก - -

หลมยบ - -

*ยายรง 22 เม.ย. 52 ยายไขทงหมดไปฝงไวบรเวณเนนทรายใกลเคยง โดยท าการฝงแยกเปน 2 หลม ทความลกประมาณ 40 ซม.

พสจนรง 7 พ.ค. 52 พบวาไขทงหมดไมมการพฒนาของตวออน

ไขฟก - -




ตาย -




-

หมายเหต * ท าการยายรงเนองจากในชวงน าใหญน าทะเลจะทวมถงรง

รงท 4 แมเตาขนวางไขวนท 21 ม.ค. 52 ทเกาะสตอรค โดยนายบาลาเฮง กลาทะเล หนงในสมาชกเครอขายฯ เปนผพบรอยขณะท าการออกส ารวจการขนวางไขของเตาทะเล แต ณ ขณะนนไมสามารถระบต าแหนงทแนนอนของรงไขได จากนนเมอวนท 3 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายฯ พบต าแหนงทแนนอนของรงไข แตเนองจากต าแหนงของรงไขอยบรเวณทางเดนของแมเตาทะเลการลอมรงทสงขนมาจากพนทรายจะเปนการลดพนทจงไมมการลอมรงไขรงน หลงจากนน สมาชกเครอขายฯ ท าการบนทกขอมลสภาพรงไข พบวาแนวน าขนสงสดมแนวโนมทจะมระดบสงถงรงไขแนนอนจากสภาพอากาศแปรปรวนเนองจากเขาใกลฤดมรสม เมอวนท 22 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ จงท าการยายไขเตาไปยงเนนทรายทอยสงขนไป โดยเตรยมสภาพหลมฟกไขใหมใหความกวางเทารงเดม จ านวน 2 รง และท าการแบงไขเตาออกเปนสองสวนเทาๆกนเพอน าไปยงหลมใหม หลงจากนนจงใชทรายโรยกลบ และท าการเฝาระวงตอ จากนนเมอวนท 7 พ.ค. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ ท าการเปดรงไขเพอศกษาดพฒนาการของตวออน พบวาไขเตาทงหมดไมมการพฒนาของตวออนเกดขน เนองจากไขของตวเมยไดรบน าเชอจากตวผไมพอ


รงท 5

สถานท







สภาพของรง ชนเลกนอยและมรากไมเลกนอย


วนท

เตาวางไข 2 เม.ย. 52 ขน 8 ค า เดอน 5


ลอมรง 3 เม.ย. 52 ลอมต า

เอาทลอมรงออก 7 พ.ค. 52 -

หลมยบ - -

พสจนรง 7 พ.ค. 52 พบวาไขทงหมดไมมการพฒนาของตวออนและไขสวนมากมเชอราข น

ไขฟก - -




ตาย -




-

รงท 5 แมเตาขนวางไขวนท 2 เม.ย. 52 ทเกาะสตอรค โดยสมาชกเครอขายรวมฯ เปนผพบรอยขณะท าการออกส ารวจการขนวางไขของเตาทะเล เมอวนท 3 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายฯ จงไปท าการลอมรง แตเนองจากต าแหนงของรงไขอยบรเวณทางเดนของแมเตาทะเลการลอมรงทสงขนมาจากพนทรายจะเปนการลดพนทการวางไขจงท าการลอมรงไขดวยการใชอวนคลมรงไขไวเทานน และสมาชกเครอขายรวมฯ ท าการบนทกขอมลอณหภมและสภาพรงไข และท าการเฝาระวงตอ จากนนเมอวนท 7 พ.ค. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ ท าการเปดทลอมรงและท าการพสจนรงไขเพอศกษาดพฒนาการของตวออน พบวาไขเตาทงหมดไมมการพฒนาของตวออนเกดขน เนองจากไขของตวเมยไดรบน าเชอจากตวผไมพอ


รงท 6

สถานท







สภาพของรง ยงไมครบก าหนด


วนท

เตาวางไข 10-16 เม.ย. 52 แรม 1-7 ค า เดอน 5


ลอมรง 18 เม.ย. 52 ลอมต า

เอาทลอมรงออก 7 พ.ค. 52 -

หลมยบ - -

พสจนรง ยงไมครบก าหนด -

ไขฟก ยงไมครบก าหนด -


ไขทงหมด ยงไมครบก าหนด

ไขฟกเปนตว มชวต ยงไมครบก าหนด

ตาย ยงไมครบก าหนด

ไขไมฟก ตายระหวางการพฒนา ยงไมครบก าหนด

ไมไดรบการผสม ยงไมครบก าหนด


ยงไมครบก าหนด

รงท 6 เมอวนท 17 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ พบรอยแปลงทรายของแมเตาขณะท าการออกส ารวจการขนวางไขของเตาทะเล เมอสามารถระบต าแหนงทแนนอนของรงไขไดแลวเมอวนท 3 เม.ย. 52 สมาชกเครอขายรวมฯ จงไปท าการลอมรง แตเนองจากต าแหนงของรงไขอยบรเวณทางเดนของแมเตาทะเลการลอมรงทสงขนมาจากพนทรายจะเปนการลดพนทการวางไขจงท าการลอมรงไขดวยการใชอวนคลมรงไขไวเทานน หลงจากนน สมาชกเครอขายรวมฯ ท าการบนทกขอมลอณหภมและสภาพรงไข และท าการเฝาระวงตอไป


3.8 ท าความสะอาดหาดทรายเพมพนทวางไขเตาทะเล ขยะชายหาด และในทะเลเปนภยรายส าคญ ทท าใหเตาทะเลและสงมชวตอนในแนวปะการง รวมถงสตวบกทหากนบรเวณนนไดรบอนตราย ขยะสวนใหญ เชน ขอนไม ลอบ ขวดพลาสตก หลอดไฟ โฟม รองเทาแตะ และถานไฟฉายจากแหลงตางๆ มกถกพดมาเกยอยบรเวณหาดทรายท าใหหาดทรายทเคยขาวสะอาด และกวางใหญคบแคบลง สงผลตอการขนวางไขของแมเตาทะเล เนองจากปรมาณขยะจ านวนมากทบถมกนในบรเวณทเหมาะแกการวางไข นอกจากนน ขยะทลอยอยในทะเล เชน เชอกหรอถงพลาสตก ยงอาจท าใหสตวทะเลเขาใจผดวาเปนอาหารของตนเอง และกนเขาไป กจกรรมเกบขยะจงถกจดขน โดยความรวมมอระหวาง อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร ชมชนมอแกน หนวยรกษาความปลอดภยทางทะเล ฝงทะเลอนดามน (ทหารเรอ) และนกทองเทยว เพอเกบและคดแยกขยะชายหาด โดยใชโอกาสทดทขยะขนมาเกยบนหาดแตละหาด โดยเฉพาะหาดทเปนแหลงวางไขเพอเปนการเพมพนทหาดทรายใหเหมาะสมส าหรบแมเตาขนมาวางไข และเตรยมพนทกอนลกเตาฟกออกจากไข ผลการเกบขยะ ครงท 1 เมอวนท 28 เมษายน 2552 อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรรวมกบชมชนมอแกน และหนวยรกษาความปลอดภยทางทะเล ฝงทะเลอนดามน (ทหารเรอ) จดกจกรรมเกบขยะชายหาด ครงท 1 เพอเพมพนทวางไขใหกบเตาทะเล ทเกาะสตอรค อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร โดยมผเขารวมกจกรรมทงสน 14 คน การเกบขยะท าโดยแบงผเกบออกเปนทมตามประเภทขยะทพบมากบนชายหาด คอ โฟม พลาสตก แกว เครองมอประมง และขยะอนตราย โดยแบงเวลาเกบออกเปน 2 ชวง ชวงแรกใชเวลา 10 นาท เพอเกบขยะสวนทเกบงาย แลวน ามารวมกน จากนนท าการประชมเพอวางแผนการเกบขยะสวนทเหลอ ชวงทสองใชเวลา 50 นาท เพอจดเกบขยะชนใหญ ลอบและซากขอนไม ใบไมออกจากเนนทรายทเปนแหลงวางไขเตาทะเล ผลการเกบขยะท าใหสามารถเพมพนทเนนทรายบนเกาะสตอรคมากขน รอยละ 100 ของพนทเนนทรายทถกขยะทบถม และสามารถเกบขยะกลบฝงไดทงหมด (ยกเวนเมดโฟมทแตกออกมาจากโฟมชนใหญ) ดงน โฟม 20 ถง, ลอบ 10 ถง, เชอก เครองมอประมง 5 ถง, แกว 1 ถง, ขยะอนตราย เชน หลอดไฟ ถานไฟฉาย ½ ถง และ ขวดพลาสตก พลาสตก ¼ ถง (ถงขยะมขนาด 36 นว x 45 นว)

54%

27%

14%

3% 1% 0.5%

สดสวนขยะชายหาดทเกบได

โฟม ลอบ เครองมอประมง แกว ขยะอนตราย ขวดพลาสตก พลาสตก


ครงท 2 เมอวนท 30 เมษายน 2552 อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรรวมกบชมชนมอแกน หนวยรกษาความปลอดภยทางทะเล ฝงทะเลอนดามน (ทหารเรอ) และนกทองเทยวจดกจกรรมเกบขยะชายหาด ครงท 2 เพอท าความสะอาดชายหาดและปลกจตส านกเรองการรกษาทรพยากรธรรมชาต ทอาวเตา อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร โดยมผเขารวมกจกรรมทงสน 24 คน การเกบขยะท าโดยแบงผเกบออกเปนทมตามประเภทขยะทพบมากบนชายหาด คอ โฟม พลาสตก แกว เครองมอประมง และขยะอนตราย โดยแบงเวลาเกบออกเปน 2 ชวง ชวงแรกใชเวลา 20 นาท เพอเกบขยะทงหมดแลวน ามารวมกน ชวงทสองใชเวลา 30 นาท เพอพดคยแลกเปลยนความคดและสรปกจกรรมทท า โดยแบงเปนหวขอ ดงน

I. อนดบขยะทพบมากทสด อนดบขยะทพบมากสด 3 อนดบ เรยงจากมากสดไปนอยสด คอ โฟม (19 ถง) ขวดพลาสตก (8 ถง) ขวดแกว (5 ถง) เชอกและเครองมอประมง (3 ถง) และขยะอนตราย (1 ถง) เชน หลอดไฟ ไฟแชค

II. ทมาของขยะแตละประเภท

เรอประมงขนาดใหญ เรอประมงพนบาน เรอทองเทยว

เรอบรรทกสนคา

โฟม

เรอทองเทยว กจกรรมบนชายฝง

ขวดพลาสตก ขวดแกว

เครองดมบ ารงก าลง เครองมอประมง ขยะอนตราย

เรอประมงขนาดใหญ เรอประมงพนบาน เรอประมงขนาดใหญ

เรอประมงพนบาน เรอประมงขนาดใหญ เรอประมงพนบาน

เกรดความร “ สเชอกบอกทมา ” เชอกไนลอน ส จาก เรอท าประมงลอบหมก เชอกไนลอน ส จาก เบดราว เชอกไนลอน ส จาก ทวไป ตาขาย ส หรอ จาก เรออวนลาก


III. วธปองกนและแกไขปญหาเพอจดการกบขยะชายหาด หลกเลยงการน าขยะลงเรอโดยสาร ผมอ านาจสงการบนเรอควรควบคมการทงขยะของเจาหนาทบนเรอใหถกวธ ใหการศกษาและปลกฝงจตส านกกบเยาวชนและชมชน เรอง โทษของขยะ และวธการจดการกบขยะ

อยางถกวธ สรางความรวมมอระหวางหนวยงานเพอรวมกนจดการกบขยะอยางถกวธ ประชาสมพนธความรเกยวกบขยะ และการจดการกบขยะอยางถกวธในสอประชาสมพนธของ

อทยานฯ จดกจกรรมเกบขยะชายหาดเปนประจ าอยางตอเนอง


ตวชวดความส าเรจโครงการ|ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ 4

อปสรรคและขอเสนอแนะ


4.1 ตวชวดความส าเรจของโครงการ เพอบรรลวตถประสงคการด าเนนงานของโครงการ ไดมการก าหนดใหมการท าแบบตดตามและประเมนผลโครงการ มงเนนผลส าเรจของแตละกจกรรมเปนหลก โดยท าการประเมนผานตวชวดผลส าเรจ ดงแสดงในตารางท 7 ตารางท 7 ตวชวดผลส าเรจของแตละโครงการ

ประเดน กจกรรม ตวชวด เกณฑการวด ผลชวดโครงการ

1 . ค ว า ม เ ข า ใ จ ใ นวตถประสงค และเปาหมายของ โ ค ร ง กา ร ร ว มถ งกจกรรมทกกจกรรม

1.1 1.2

1) รอยละของคะแนนความพงพอ ใ จ จ าก ผ เ ข า ร ว ม แ ล ะขอเสนอแนะเปรยบเทยบกอนและหลงเสรจสนกจกรรม

มากกวารอยละ 50 คะแนนความพงพอใจจากผเขารวมคด เป น ร อ ย ล ะ 9 6 . 0 4 ข อ งผเขารวมทงหมด และผ เขารวมอยากใหโครงการด าเนนการตออยางตอเนอง รวมถงอยากใหมการขยายผลตอกบทรพยากรทางทะเลประเภทอนๆ

2 . ก า ร ม ส ว น ร ว ม ใ นกจกรรมของชมชนมอแกน

1.1 1.2

1) จ านวนมอแกนทเขารวมในแตละกจกรรม

2) จ านวนครงทเขารบการอบรมทง

ภาคทฤษฎและภาคปฏบต 3) การสนบสนนจากชมชนมอแกน 4) การแสดงความคดเหน

จ านวนทเพมขน จ านวนคร งท เขารวมมากกวารอยละ 80 ม/ไมม ม/ไมม

จ านวนผเขารวมอยระหวาง 80-150 คน สมาชกเครอขายรวมฯ เขารวมอบรมทงภาคทฤษฎและปฏบตทกครงทจดกจกรรมขน นอกจากนยงมความพยายามชกจงคนอนๆ ใหเขารวมเปนสมาชกในเครอขายดวย ชมชนมอแกนใหความชวยเหลอเจาหนาทอทยานฯ ทกครงทจดการอบรม เชน การ เ ดนทางตดต งอปกรณ และไฟฟา และตงใจฟงไมสงเสยงรบกวนขณะอบรม เมออยในกลมขนาดเลกของคนทคน เคย และ ไ ดร บการกร ะต น มอแกนแตละคนจะมความกลาทจะแสดงความคดเหนและความรของตนเองออกมา

3. ความรเ กยวกบคณคา การใชประโยชน และการอนรกษทรพยากรทางทะเล

1.1 1.2

1) เนอหาความรมงเนนทรพยากรทชมชนใชประโยชน หรอไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลง

2) อยบนหลกการทางวทยาศาสตร

เขาใจงาย และไมซบซอน

ใช/ไมใช ใช/ไมใช

เน อหาท ใช อบรมเป นเร องของทร พยากรทางทะเล ซ งถ อเป นทรพยากรพนฐานทชมชนมอแกนใชประโยชนเปนหลก ประกอบดวย การส ารวจสงมชวตทางทะลในระบบนเวศทแตกตางกน การกระจายตวและความหนาแนน ถนทอยอาศย สถานภาพปะการง และผลกระทบจากกจกรรมทท าลายลาง คมอ และเนอหาการสอนน ามาจากหนงสอทางวทยาศาสตร


ตารางท 7 ตวชวดผลส าเรจของแตละโครงการ (ตอ)


3. ความรเ กยวกบคณคา การใชประโยชน และการอนรกษทรพยากรทางทะเล (ตอ)

1.1 1.2

3) พฤตกรรมการใชประโยชนจากทรพยากรของชมชนมอแกน เชนการบรโภคไขเตา

4) ผลส ารวจจากการฝกปฏบตการ ส ารวจสถานภาพทรพยากร 5) ความสามารถในการถายทอด

ความรสคนอนๆ

เปลยน/ไมเปลยน ม/ไมม ม/ไมม

มอแกนทเปนสมาชกเครอขายรวมฯ แ ล ะ เ ค ร อ ญ า ต ท ก ค น เ ข า ใ จคว าม ส า ค ญข อ งก าร อ น ร ก ษทรพยากรทะเล และเลกบรโภคไขเตาทะเล ม คนทมความรหรอเขาใจมากกวาจะถ ายทอด ส ง ท ตน เอ ง ร อ อกมา โดยเฉพาะจากผใหญสเดก

4. การจดการทรพยากรในแน วชายหาดแล ะแน วปะการง ณ อาวบอน

1.1 1) ขอมลสถานภาพทรพยากรในแนวชายหาด และแนวปะการงเพอก าหนดแนวทางการจดการ

2) การรเรมสรางกฎระเบยบ และ

บทลงโทษในการใชทรพยากรภายในชมชน

3) การมสวนรวมของสมาชกใน

ชมชนตอแผนการจดการ

ม/ไมม ม/ไมม ม/ไมม

ไมม ไมม ไมม

5. เครอขายรวมเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล

1.2

1) จ านวนสมาชกเครอข ายร วมฯ รวมถงจ านวนทเพมขนในแตละครง

2) จ านวนเจาหนาทอทยานฯ และ

มอแกนทเขารวมอบรม 3) ความรวมมอในการท างาน และ

เกบขอมลรวมกน 4) การแบงหนาท ความรบผดชอบ

ในกลมสมาชกฯ

ไมนอยกวา 10 คน ไมนอยกวา 10 คน ม/ไมม ม/ไมม

จ านวนสมาชกเครอขายรวมฯ มทงสน 38 คน อบรมคร ง ท 1 (13 ม .ค. 52) มจ านวนมอแกนเขารวมทงสน 108 คน อบรมคร ง ท 2 (9 เม.ย . 52) มจ านวนเจาหนาทอทยานฯ เขารวมทงสน 20 คน ม ม

6. แผนการเฝ าระวง ร งไขเตา

1.2

1) จ านวนผลงทะเบยนเปนสมาชกเครอขายรวมฯ

รอยละ 80 ของจ านวนการพบเหนการขนวางไขของแมเตา

รอยละ 92.86 ของจ านวนการพบเหนการขนวางไขของแมเตาลงทะเบยนเปนสมาชกเครอขายรวมฯ


ตารางท 7 ตวชวดผลส าเรจของแตละโครงการ (ตอ)


6. แผนการเฝ าระวง ร งไขเตา (ตอ)

1.2

2) ความสามารถในการบนทก และเกบขอมลดวยตนเอง

3) สภาพแหลงวางไขเตา 4) ผลขอมลจากการบนทก 5) จ านวนรงไขทถกท าลายทงจาก

สาเหตทางธรรมชาต และการบรโภคของมอแกน

6) ปรมาณการรอดของลกเตาทะเล

ม/ไมม ไมมการรบกวนจากสงตางๆ ม/ไมม นอยกวารอยละ 20 ของจ านวนรงไขทลงทะเบยน รอยละ 80 ของจ านวนไขทงหมด

เดกมอแกนและผใหญบางสวนทสามารถ อาน -เ ข ย นไ ดม คว ามร บ ผ ด ช อ บ ใ น หน า ท ท ไ ด ร บมอบหมาย และสามารถจดบนทกขอมลอยางงายไดดวยตนเอง ไมมการรบกวนรงไขทท าการลอมรงปองกนไวจากทงมนษยและสตว แตชายหาดทเปนแหลงวางไขของเตาทะเลรอบเกาะสรนทรยงคงมความเสยงจากบคคลภายนอกทมกขนมาลกลอบขดไขเตาทะเล ม รงไขเตาทกรงไดรบการปองกนจากภยธรรมชาต เชน การทวมของน าทะล และไดรบความรวมมอจากสมาชกเครอขายรวมฯ ไมบรโภคไขเตา จากรงไขทงหมด 6 รง มลกเตารอดชวตและคลานลงสทองทะเลทงสน 2 ตว นอกนน เปนไข ทไมมการพฒนาของตวออน จากสาเหต ทน าเชอจากเตาเพศผไมเพยงพอ รงไขทมลกเตารอดชวต คอ รงท 1 โดยมเปอรเซนตการรอดของลกเตาทะเล เ ทากบ ร อยละ 2 .9 ของจ านวนไขทงหมด ไขสวนทเหลอไมฟ ก ส น น ษ ฐ า น ว า เ ก ด ก า รก ร ะ ท บ ก ร ะ เ ท อ น จ า ก ก า รเคล อน ย ายท าใหต ว อ อนหย ดพฒนาการทระยะไม เกน 10 วน และบางสวนตดเชอรา

7 . ก าร เพ าะฟก โดยว ธธรรมชาตจากหลมทแมเตาไดเลอกและวางไขไวและปลอยลกเตาทนททออกจากรง

1.2 1) ด าเนนการตามกระบวนการทางธรรมชาต

2) การยอมรบจากเครอขายรวมฯ

ใช/ไมใช ใช/ไมใช

การอนรกษแหลงวางไขเตาทะเล โดยเครอขายรวมฯ ด าเนนการตามกระบวนการธรรมชาต โดยลดการเขาไปยงเกยวของมนษยมากทสด สมาชกเคร อข ายรวมฯ ย งร สกแปลกใหมกบวธการอนรกษ โดยวธธรรมชาต จงมความจ าเปนอยางยงทสมาชกเครอขายรวมฯ ควรไดรบความรและขอมลขาวสารมากขน และควรมความตอเนองตอไปอกในระยะยาวเพอใหไดเหนผลส าเรจ


4.2 ปญหาและอปสรรค พนทและสภาพอากาศ

1. การเขาถงชายหาดบางแหงเนองจากพนทหนาหาดเปนแนวปะการงน าตน 2. สภาพอากาศทแปรปรวน 3. สภาพพนทของเกาะสตอรคมปจจยเสยงตอการไมฟกตวของลกเตาทะเล เชน รากไมฝอย

ระดบน า เนนทราย และการรบกวนจากมนษย การส ารวจและเกบบนทกขอมล

1. ในอดตอทยานฯ ขาดการเกบบนทกขอมลพนฐานอยางจรงจงและตอเนองเรอง ชนด จ านวนประชากร การกระจายตว สถานภาพ และแหลงทอยอาศยของเตาทะเล รวมถงลกษณะทางกายภาพของชายหาดทมแนวโนมการขนวางไขของเตาทะเล ท าใหการระบจ านวน หรอตวแมเตาทขนวางไข การระบตวแมเตาตองท าโดยการดชวงวนเวลาทพบรอยขนวางไขอยางตอเนองกนเทานนซงอาจเกดความคลาดเคลอนได

2. จากการเกบขอมลตงแตเดอนกมภาพนธถงมนาคมเกาะสตอรคเปนพนททมการขนวางไขมาก แตเนองจากเปนพนทยากตอการเฝาระวง ท าใหรงไขบางรงถกท าลายทงจากการกนของสตวอน และการลกลอบขดของบคคลภายนอก

3. การแจงการพบรอยขนวางไขของแมเตาจากมอแกนมกจะเปนวนถดจากวนทแมเตาขนวางไข 1-3 วน ท าใหการหาจดทเปนรงไขทแนนอนท าไดคอนขางยาก สงผลใหจ านวนรงไขทสามารถลอมไดมจ านวนนอยกวาจ านวนรอยขนวางไข

4. ความสามารถในการบนทก และเกบขอมลของมอแกนยงจ ากดอยเฉพาะคนทอาน-เขยนได 5. จ านวน และอปกรณบางอยางของโครงการไมเพยงพอ

การปฏบตงานทวไป

6. เจาหนาทอทยานฯ ทเขารวมในโครงการมจ านวนนอย สวนใหญพะวงกบภารกจดานการบรการนกทองเทยว

7. จ านวนเจาหนาทอทยานฯ ทเขารวมนอยสงผลตอประสทธภาพในการเขาถงมอแกน เนองจากมอแกนยงคงตองการการกระตนและใสใจ

8. การก าหนดทศทางการปฏบตงานดานการอนรกษเตาทะเลรวมกนระหวางอทยานฯ กบหนวยงานอนทเกยวของไมบรรลจดประสงค


4.3 ขอเสนอแนะ

พนทและสภาพอากาศ 1. ควรวางแผนการส ารวจชายหาดทมพนทหนาหาดเปนแนวปะการงน าตนโดยเลอกชวงเวลาน า

ขน เชน อาวปอ หาดทรายขาวของแหลมชองขาด หาดทรายแดง การส ารวจและเกบบนทกขอมล

2. ควรมการเกบขอมลพนฐานของหาดทรายในระยะยาวเพอดการเปลยนแปลงในแตละเดอน เพอน าไปวเคราะหหาแนวทางการจดการทเหมาะสมตอไป

3. ควรสรางระบบการเฝาระวง ส ารวจ และบนทกขอมลเตาทะเลในเขตอทยานฯ เพอน าผลขอมลมาวเคราะหสถานภาพเตาทะเล และวางแผนการจดการทเหมาะสมตอไป

4. จากการประเมนศกยภาพ และความสนใจของมอแกนในการเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเลไดผลออกมาด เนองจากมอแกนมพนฐานความเชยวชาญเรองเตาทะเลอยแลวและสนใจอยากรในสงตางๆ รอบตว จงควรด าเนนแผนการสรางการมสวนรวมในการเฝาระวงทรพยากรทางทะเลตอไป

5. ควรจดตารางเวลาเฝาระวงการขนวางไขทแนนอนเพอจดสรรบคคลากร และยานพาหนะ โดยตองค านงถงสถานท สภาพอากาศ ระดบน าขน-ลง และความปลอดภยเปนหลก

6. การเฝาระวงการขนวางไขอยางจรงจงและตอเนองพรอมกบการน าเทคโนโลยการตดตามและระบตวแมเตามาใชในอนาคต จะสงผลใหขอมลทไดรบมความแมนย า และสามารถน ามาประยกตใชในการจดการแหลงวางไขเตาทะเลไดในอนาคต

7. ควรมการจดหาอปกรณส ารวจชายหาดทไดมาตรฐาน และมความแมนย าสงเพมเตม การปฏบตงานทวไป

8. ควรชแจงเปาหมายการท างานของอทยานฯ ใหชดเจนวางานดานอนรกษทรพยากรธรรมชาตเปนเปาหมายหลกทมความส าคญไมนอยไปกวางานบรการนกทองเทยว เพอใหเจาหนาทอทยานฯ ทกคนเขาใจหลกการท างาน

9. มอแกนใหความสนใจ และตองการเหนภาพเรองราว และวถชวตของตนเอง อทยานฯ จงควรจดใหมการฉายภาพตางๆเหลานเพมเตม

10. ควรจดใหมการแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางเจาหนาทอทยานฯ กบหนวยงานอนๆ ทมเปาหมายหลกเกยวกบทรพยากรธรรมชาตอยางตอเนอง


5

หองสมดความร


สองหาความรไดท มคมนทร จารจนดา และกองเกยรต กตตวฒนาวงศ. 2551. เตาทะเล. สถาบนวจยและพฒนาทรพยากร

ทางทะเล ชายฝงทะเล และปาชายเลน. 84 หนา ฝายบรการและพฒนา. 2542. เตาทะเล. เอกสารเผยแพร. สวนอทยานแหงชาตทางทะเล ส านกอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาต กรมปาไม. สพจน จนทราภรณศลป. 2544. ชววทยาและการอนรกษเตาทะเลไทย. เอกสารประกอบการสอนวชา

นเวศวทยาทางทะเลภาคฤดรอน สถาบนวจยชววทยาและประมงทะเล. สถาบนวจยชววทยาและประมงทะเล. 18 หนา

U.S. Fish and Wildlife Service Department of the Interior. 2008. ALABAMA Sea Turtle Conservation Manual, Alabama. 45 pages.


ภาคผนวก

ภาพการอบรมกจกรรมโครงการสรางเครอขายรวมระหวางชมชนมอแกนและอทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร เพอดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตทางทะเลในพนทอนรกษ

1. กจกรรมท 1.1 สารวจทรพยากรทางทะเลอาวบอน

อบรมครงท 1 และ 2 เรอง ความเปนมาของการประกาศเขตพนทอนรกษ และการจดการพนทคมครองทางทะเล และทรพยากรชายหาด

อบรมครงท 3 เรอง สารวจสถานภาพปะการง

อบรมครงท 4 เรอง การกระจายของสงมชวตในหมเกาะสรนทร


อบรมครงท 4 เรอง การกระจายของสงมชวตในหมเกาะสรนทร (ตอ)

อบรมครงท 5 เรอง การเปลยนแปลงจานวนและความหนาแนนของสตวทะเล ครงท 1

อบรมครงท 6 เรอง การเปลยนแปลงจานวนและความหนาแนนของสตวทะเล ครงท 2

อบรมครงท 7 ทบทวนบทเรยนเรอง ชนด จานวน และการกระจายของสงมชวต


อบรมครงท 7 ทบทวนบทเรยนเรอง ชนด จานวน และการกระจายของสงมชวต (ตอ)

อบรมครงท 8 เรอง การใชทรพยากรอยางยงยน (เกมสจบปลา)

อบรมครงท 9 เรอง ขยะทะเลและผลกระทบตอสงมชวต


อบรมครงท 10 เรอง สรปกจกรรมหองเรยนธรรมชาต สารวจอาวบอน

2. กจกรรมท 1.2 เครอขายรวมเฝาระวงแหลงวางไขเตาทะเล

อบรมภาคทฤษฏครงท 1 เรอง การอนรกษเตาทะเล

อบรมภาคปฏบตครงท 1 กบเจาหนาทอทยานฯ เรอง การอนรกษแหลงวางไขเตาทะเล

อบรมภาคทฤษฏครงท 2 เรอง สถานภาพเตาทะเล และการจดการแหลงวางไขเตาทะเล


อบรมภาคปฏบตครงท 2 กบชมชนมอแกนเรอง การสารวจแหลงวางไขเตาทะเล


ขอขอบคณ นายเยยมสรยา พาลสข ผวาราชการจงหวดพงงา นายพชต บญรอด อดตหวหนากลมงานยทธศาสตรฯ จงหวดพงงา ดร.กองเกยรต กตตวฒนาวงศ และคณะ สถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเล และปาชายเลน จงหวดภเกต เจาหนาทอทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรทกคน ชมชนมอแกน ณ อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร เจาหนาทหนวยรกษาความปลอดภยทางทะเล ฝงทะเลอนดามน (ทหารเรอ) เจาหนาทหนวยปองกนและปราบปรามประมงทะเลอนดามน (กรมประมง) ครยทธกบครโจ บงหงา เจมล และทมงานซาบนาทวร ทมงานบาราคดา ทมงานกรนวลล หองพกบญปยะ Winnie the Math

อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร

ตำบลเกาะพระทอง อำเภอคระบร จงหวดพงงา 82150

โทร 076-472145-6 โทรสาร 076-472147

Documents

2552 รายงานโครงการสร้างเครือข่าย อช.สุรินทร์ (มี.ค.-พ.ค.)