หน ง ในก จกรรมหล กท คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ( IPCC : Intergovernmental Panel on Climate Change) คอ การจดท ารายงานการประเมนความรทางดานวทยาศาสตร ดานเทคนค เศรษฐกจ-สงคมทเกยวกบการเปลยนแปลงภมอากาศ สา เหต ผลกระทบ และกลยทธ ในการรบม อ นอกจากนน IPCC ยงผลตรายงานฉบบพเศษ (Special Report) ทมการประเมนเกยวกบปญหาทเฉพาะเจาะจงและวธการรายงาน โดยใหแนวทางในการเตรยมความพรอมในเรองของการปลดปลอยและกกเกบกาซเรอนกระจก ทงนนบตงแตมการกอตงขน

ในป 2531 IPCC ไดจดท ารายงานการประเมนสถานการณสภาพภมอากาศแลว 5 ฉบบ ส าหรบรายงานการประเมนฉบบท 5 (AR 5 : Assessment Report 5) ไดรบการตพมพในชวงเดอนกนยายน 2556 - พฤศจกายน 2557

ส า ห ร บ ก า ร ป ร ะ ช ม ค ร ง ท 4 3 ข อ งคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ไดจดขนในวนท 11-13 เมษายน 2559 ณ กรงไนโรบ ประเทศเคนยา ไดมการตกลงเกยวกบกลยทธและไทมไลนส าหรบรายงานของ IPCC ฉบบถดไปคอ รายงานการประเมนสถานการณสภาพภมอากาศฉบบท 6 และรายงานฉบบพเศษ

คณะกรรมการของ IPCC ไดตอบสนองเชงบวกตอค าเชอเชญจากอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC : United Nations Framework Convention on Climate Change) ทจะจดใหมรายงานฉบบพเศษภายในป 2018 วาดวยผลกระทบจากการทโลกรอนขน 1.5 องศาเซลเซยสเมอเทยบกบยคกอนอตสาหกรรมและเกยวของกบ แนวทางการ

ปล ด ปล อ ย ก า ซ เ ร อ น กร ะ จก ก ร ะจ ก ท ว โ ล ก

3-Month Climate News กรกฎาคม 2559 ปท 6 ฉบบท 3

(July 2016, vol.6 No.3)

. เรองในเลม คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลง- ปรากฏการณเอลนโญ /ลานญา....................6 สภาพภมอากาศ( IPCC ) ........................................1 สถตอณหภม / ฝนและแนวโนม…..................7 สภาวะอากาศรอบ 3 เดอนทผานมา (เม.ย.-ม.ย.)......3 กจกรรม ...…................……......................……9

ส านกพฒนา

อตนยมวทยา

กรมอตนยมวทยา

กระทรวงเทคโนโลย

สารสนเทศและ

การสอสาร

รายงานฉบบพเศษนจะไดรบการพฒนาขน

ภายใตความรวมมอทางวทยาศาสตรของหวหนา

คณะท างานกลม 1, 2 และ 3 ดวยการสนบสนนจาก

คณะท างาน WGI TSU (Technical Support Unit)

ส าหรบรายงานฉบบพเศษ 2 ฉบบน ฉบบแรกจะวา

ดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและมหาสมทร

และไครโอสเฟยร (Cryosphere : สวนของโลกทปก

คลมดวยน าแขง) สวนอกฉบบจะเกยวกบการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การแปรสภาพเปน

ทะเลทราย ความเสอมโทรมของทดน การจดการ

ทดนอยางยงยน ความมนคงดานอาหาร และการ

เปลยนแปลงของกาซเรอนกระจกในระบบนเวศบน

บก ซงทงหมดนจะมการจดท าเรวทสดเทาทจะเปนไป

ไดในสมยของ AR6 น

Hoesung Lee ประธาน IPCC ไดกลาว

หลงจากการประชมครงท 43 ณ ไนโรบ ประเทศ

เคนยา วา “ประเดนเหลานไมเพยงแตเกยวของกบผ

ก าหนดนโยบายและผเขารวมประชมเปนอยางมาก

เทานน แตยงเปนทท IPCC สามารถท าความชดเจน

ใหกบปรมาณการเตบโตของงานวจยทางดาน

วทยาศาสตรผานทางการประเมนสถานการณสภาพ

ภมอากาศของ IPCC อกดวย” และขณะนไดม

แผนงานทชดเจนส าหรบการผลตและการสงมอบ

รายงานการประเมนสถานการณสภาพภมอากาศ

ฉบบท 6 แลว

การเตรยมการส าหรบการท ารายงาน AR6

ฉบบหลกไดมการวางแผนไวส าหรบคณะท างานทง 3

กลมในป พ.ศ. 2563/2564 (ค.ศ. 2020/2021)

จากนนจะตามดวยรายงานการสงเคราะห(SYR)ในป

2565 ซงจะเรมตนงานในปลายปน ส าหรบรายงาน

AR6 จะมงเนนไปทผลกระทบของการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศในเขตเมอง โอกาส ความทาทายใน

การบรรเทาผลกระทบและการปรบตวอยางเปน

เอกลกษณ การรางโครงรางของรายงานฉบบพเศษ

เกยวกบผลกระทบจากการทโลกรอนขน 1.5 องศา

เซลเซยสไดเรมท าแลว และไดเชญผเชยวชาญเพอ

ก าหนดขอบเขตรายงานออกมาหลงจากวาระการ

ประชมของ IPCC และในวาระการประชมครงน

Abdalah Mokssit ยงไดรบการประกาศใหเปน

เลขานการคนใหมของIPCC ซงปจจบนด ารง

ต าแหนงเปนผอ านวยการอตนยมวทยาแหงชาต

โมรอกโกและรองประธานอนดบท 3 ขององคการ

อตนยมวทยาโลก ซงกอนหนานเปนอดตรองประธาน

ของคณะท างานกลมท 1 ของ IPCC ซงท างาน

เกยวกบวทยาศาสตรกายภาพ พนฐานของการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ส าหรบการประชมเพอก าหนดขอบเขตครง

ตอไปจะจดขนทองคการอตนยมวทยาโลก (WMO :

World Meteorological Organization) ณ กรง

เจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด ในวนท 15-18 เดอน

สงหาคม 2559 เพอพฒนาขอบเขตและโครงรางของ

รายงานฉบบพเศษ ทประชมจะก าหนด รางขอบเขต

วตถประสงค และเคาโครงรายงานฉบบพเศษ

ตลอดจนกระบวนการและไทมไลนเพอการจดท า

รายงานดงกลาว…………………..

ทมา http://www.wmo.org, http://www.ipcc.ch

2

ปรมาณฝน

สภาวะอากาศชวงเดอนเมษายน – มถนายน 2559 ประเทศไทยอยในชวงฤดรอนตอเนองฤดฝนในชวงกลางเดอนพฤษภาคม โดยในเดอนเมษายนปรมาณฝนมคาต ากวาคาปกตทวทกภาค โดยเฉพาะอยางยงบรเวณภาคกลางและภาคใตมปรมาณฝนต ากวาคาปกตมากกวา 80 เปอรเซนต สงผลใหปรมาณฝนรวมเฉลยทงประเทศต ากวาคาปกต 64 % นอกจากนมบางพนทไมมรายงานฝนตกเลยตลอดเดอน ส าหรบปรมาณฝนในเดอนพฤษภาคมยงคงต ากวาคาปกตเกอบทกภาค เวนแตภาคใตฝงตะวนตกทมปรมาณฝนสงกวาคาปกต 224.0 มลลเมตร (72%) เนองจากในชวงปลายเดอนประเทศไทยไดรบอทธพลจากมรสมตะวนตกเฉยงใตก าลงแรงทพดปกคลมทะเลอนดามน ภาคใตแและอาวไทยเกอบตลอดชวง และพายไซโคลน “โรอาน” (ROANU (01B))บรเวณอาวเบงกอล ซงเคลอนตวขนสฝงประเทศบงคลาเทศขณะมก าลงแรงเปนพายดเปรสชน แลวออนก าลงลงเปนหยอมความกดอากาศต าก าลงแรงกอนจะเคลอนเขาปกคลมดานตะวนตกของประเทศพมาตามล าดบ ส าหรบเดอนมถนายนมฝนตกหนาแนนเกอบตลอดเดอน เนองจากอทธพลของมรสมตะวนตกเฉยงใตทพดปกคลมทะเลอนดามน ประเทศไทยและอาวไทยตลอดเดอนโดยมก าลงแรงในชวงปลายเดอน สงผลใหปรมาณฝนมคาสงกวาคาปกตทวทกภาคและปรมาณฝนรวมทงประเทศสงกวาคาปกต 32% อณหภม หยอมความกดอากาศต าเนองจากความรอนปกคลมบรเวณประเทศไทยตอนบน ประกอบกบลมฝายใตพดปกคลมประเทศไทยเกอบตลอดชวงเดอนเมษายนถงกลางเดอนพฤษภาคม สงผลใหบรเวณประเทศไทยตอนบนมอากาศ รอนอบอาวทวไปและมอากาศรอนจดหลายพนทตอเนองกน ท าใหอณหภมเฉลยสงกวาคาปกตทวทกภาคและอณหภมเฉลยของประเทศไทยในชวงเดอนเมษายนและพฤษภาคมสงกวาคาปกตมากกวา 1.8 องศาเซลเซยส และหลายพนทมอณหภมสงสดสงกวาสถตเดมทเคยตรวจวดได โดยเฉพาะอยางยงบรเวณอ าเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน อณหภมสงสดวดได 44.6 องศาเซลเซยส เมอวนท 28 เมษายนซงเปนอณหภมสงทสดเทาทเคยมการตรวจวดของประเทศไทย ส าหรบเดอนมถนายนอณหภมเฉลยสงกวาคาปกตในเกอบทกภาค เวนแตภาคใตฝงตะวนตก อณหภมสงทสดวดได 38.0 องศาเซลเซยส ทอ าเภอเมอง จงหวดนาน เมอวนท 28 มถนายน

3

ปรมาณฝนเดอนเมษายน-เดอนมถนายน 2559

ปรมาณฝนทตางจากคาปกตเดอนเมษายน (ซาย) พฤษภาคม (กลาง) มถนายน (ขวา) 2559

4

ปรมาณฝนเดอนเมษายน (ซาย) พฤษภาคม (กลาง) มถนายน (ขวา) 2559

อณหภมเฉลยเดอนเมษายน-เดอนมถนายน 2559

อณหภมเฉลยเดอนเมษายน (ซาย) พฤษภาคม (กลาง) มถนายน (ขวา) 2559

อณหภมเฉลยทตางจากคาปกตเดอนเมษายน (ซาย) พฤษภาคม (กลาง) มถนายน (ขวา) 2559

5

การตดตามสถานการณ ENSO (El Nino/Southern Oscillation) จากความผดปกตของอณหภมน าทะเลในมหาสมทรแปซฟกเขตศนยสตรทเกดขนในชวงเดอนเมษายน – มถนายน 2559 พบวาอณหภมผวน าทะเลบรเวณตอนกลางของมหาสมทรแปซฟกเขตรอนมคาลดลงเขาใกลคาเฉลยถงต ากวาคาเฉลย นอกจากนอณหภมน าทะเลทอยลกจากผวน าลงไปจนถงระดบ 300 เมตรในบรเวณทอณหภมต ากวาคาปกต ปรากฏชดทบรเวณแถบเสนศนยสตรและขยายพนทไปทางดานตะวนออกมากขน

ส าหรบระบบบรรยากาศ ทระดบ 850 hPa ลมทพดปกคลมเหนอนานน ามหาสมทรแปซฟกมคาใกลเคยงกบคาปกต สวนทระดบ 200 hPa ลมฝายตะวนตกทผดปกตพดปกคลมบรเวณดานตะวนตกของมหาสมทรแปซฟก ซงในชวง 3 เดอนนเปนชวงปลายฤดรอนตอตนฤดฝนของประเทศไทย อณหภมยงคงสงกวาคาปกต และปรมาณฝนโดยรวมต ากวาคาปกต (ทมา www.tmd.go.th)

ภาพแสดงอณหภมผวน าทะเลตางจากคาปกต

(ในชวง 8 พฤษภาคม – 4 มถนายน 2559)

ภาพแสดงอณหภมผวน าทะเลมหาสมทรแปซฟกเขตศนยสตร ปรากฎวาบรเวณดานตะวนออกของมหาสมทรฯ มคาใกลเคยงกบคาเฉลยถงต ากวาคาเฉลย สวนบรเวณทอณหภมสงกวาคาเฉลยอยใกลกบเสนแบงวน

วเคราะหความนาจะเปนการเกดปรากฏการณ ทางธรรมชาต ( ENSO : เอลนโญ/ลานญา) ดวยวธการทางสถตพบวา มโอกาส 60-65% ทจะเกดปรากฎการณลานญาในชวงเดอนกรกฎาคมถงเดอนกนยายน 2559 และ 70-75% ทจะเกดในชวงฤดหนาว 2559 - 2560

ทมา : National Weather Service; Climate Prediction Centre : NOAA

6

สถตอณหภมและปรมาณฝนตามภาคตางๆของประเทศไทยในชวง 3 เดอนทผานมา (เมษายน – มถนายน 2559)

เดอน เหนอ ตะวนออกเฉยงเหนอ กลาง ตะวนออก ใตฝงตะวนออก ใตฝงตะวนนตก

อณหภมต าทสด เม.ย. 15.2 19.9 22.7 21.8 20.0 20.8 ( °ซ) พ.ค. 17.6 21.7 22.2 20.8 21.2 22.9

ม.ย. 18.4 21.0 21.7 21.0 20.8 22.1 อณหภมสงทสด เม.ย. 44.6 42.7 43.3 41.4 40.6 40.0

(°ซ) พ.ค. 44.5 41.8 43.7 40.9 41.4 39.0 ม.ย. 38.0 37.5 34.3 33.8 35.3 34.9

อณหภมต าสดเฉลย เม.ย. 25.2 26.3 27.5 26.7 24.8 25.5 (°ซ) พ.ค. 25.3 25.7 27.4 27.0 25.2 25.5

ม.ย. 24.6 25.2 26.0 25.6 24.3 24.5 อณหภมสงสดเฉลย เม.ย. 40.2 40.1 39.0 36.6 36.9 36.2

(°ซ) พ.ค. 37.2 36.4 37.4 35.6 35.3 33.8 ม.ย. 33.3 33.7 34.1 32.7 33.2 31.8

ปรมาณฝนรวมเฉลย เม.ย. 27.9 71.2 19.6 33.0 12.7 28.9 (มม.) พ.ค. 135.6 160.7 90.9 142.1 104.3 520.5

ม.ย. 203.0 256.5 208.5 350.5 123.9 428.5 ปรมาณฝนสงทสด เม.ย. 70.7 87.0 52.0 81.5 50.3 69.2

ใน 24 ชวโมง พ.ค. 118.8 149.2 79.0 76.8 101.2 190.4 (มม.) ม.ย. 92.4 133.0 141.5 177.3 106.0 133.5

จ านวนวนฝนตก เฉลย(วน)

เม.ย. 3.2 4.6 1.0 2.1 1.2 2.9 พ.ค. 12.4 12.8 7.6 9.7 11.2 20.6

ม.ย. 19.9 16.0 14.6 18.1 14.2 19.8

หมายเหต : เปนขอมลจากสถานอตนยมวทยา กรมอตนยมวทยา ทงนไมรวมอณหภมยอดดอย* หรอ อณหภมยอดหญา**

* อณหภมยอดดอย คอ อณหภมต าสดทตรวจวด ณ บรเวณยอดดอย

** อณหภมยอดหญา คอ อณหภมต าสดทอานไดจากเทอรโมมเตอร ณ ระดบใบหญาทตดสน

7

แนวโนมปรมาณฝนของประเทศไทยจากสถตในรอบ 66 ป (พ.ศ.2494 – 2559)

(เมษายน – มถนายน 2559)

ปรมาณฝนของประเทศไทยเดอนเมษายน-มถนายนในระยะ 10 ปลาสดนมแนวโนมทไมชดเจน ส าหรบเดอนเมษายนและเดอนพฤษภาคมปรมาณฝนในในป 2549-2555มคาสงกวาคาปกต ยกเวนป 2553 และในชวง 4 ปหลงสดปรมาณฝนมคาต ากวาคาปกตและในระยะยาวพบวาปรมาณฝนมแนวโนมเพมขนในเดอนเมษายนและลดลงเลกนอยในเดอนพฤษภาคม สวนเดอนมถนายนในระยะยาวปรมาณฝนมแนวโนมลดลงเลกนอยเชนเดยวกน เดอนพฤษภาคม

เปอรเซนตปรมาณฝนทมคาสง (+) หรอต า ( - ) กวาคาปกตของประเทศไทย,

คาเฉลยเคลอนท 3 ป (moving average) (.…) และแนวโนมการเปลยนแปลงเชงเสน (----)

8

ตามทองคการอตนยมวทยาโลกไดเหนความส าคญในการจดท ากรอบการท างานระดบโลก ส าหรบการบรการดานภมอากาศ (Global framework for climate service) เพอใหผรบบรการขอมลสามารถน าขอมลดานภมอากาศไปใชอยางถกตองและทวถง ประกอบกบเมอวนท 14 กรกฏาคม 2558 มต ครม. ไดเหนชอบ (ราง) แผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ พ.ศ.2558-2593 และใหหนวยงานทเกยวของน าไปเปนกรอบด าเนนงาน ซงหนงในแนวทางของแผนฯ คอแนวทางดานการสรางขดความสามารถดานบรหารจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยสรางความตระหนกรและเสรมศกยภาพดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดงนนเพอทกรมอตนยมวทยาจะไดรบทราบถงขอมลเกยวกบความรความเขาใจดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของผรบบรการ ตลอดจนใหผรบบรการรบรและเขาใจเรองความผนแปรและการเปลยนแปลงภมอากาศ อกทงน าขอมลขาวสารทเกยวของดานภมอากาศ รวมถงผลผลตของศนยภมอากาศไปใชอยางถกตองและเหมาะสม ศนยภมอากาศ ส านกพฒนาอตนยมวทยา จงไดจดท าโครงการ “ส ารวจและแลกเปลยนองคความรในเรองความผนแปรและการเปลยนแปลงภมอากาศแกผใชบรการ” เพอทราบขอมลและใหผรบบรการมความรความเขาใจขอมลขาวสารภมอากาศเพอน าไปใชในการปรบตวและวางแผนในอนาคต อกทงเพอใหผรบบรการสามารถน าผลผลตทเกยวของดานภมอากาศไปใชอยางเหมาะสม และเปนประโยชนในการวางแผนในกจกรรมทเกยวของตอไป นอกจากนยงเปนการประชาสมพนธเชงรก เพอสรางภาพลกษณขององคกรในการใหบรการถงกลมผรบบรการโดยตรง

โดยในการออกเดนทางชวงท 2 ระหวางวนท 26-29 เมษายน 2559 เพอเผยแพรความรใหกบประชาชนในภาคกลาง พนทจงหวดลพบรและนครสวรรค คณะขาราชการจากศนยภมอากาศ ส านกพฒนาอตนยมวทยา กรมอตนยมวทยาไดประสานงานกบสถานอตนยมวทยาลพบรและนครสวรรค ซงไดเชญกลมเกษตรกรและประชาชนทวไปมารบการถายทอดความร พรอมทงแลกเปลยนความคดเหน ตลอดจนเพอเปนการเสรมสรางความสมพนธทดและขยายเครอขายและเพมชองทางในการตดตอประสานงานกบประชาชนทใชขอมลในพนทดงกลาวอกดวย ส าหรบผเขารวมรบฟงการบรรยายนน มความสนใจและมสวนรวมในการแลกเปลยนซกถามขอมลเกยวกบภมอากาศ ผลผลตของกรมอตนยมวทยา รวมทงการพยากรณอากาศลวงหนา โดยเฉพาะอยางยงเรองเอลนโญ ลานญา เกณฑการกระจายของฝน และการพยากรณอากาศระยะนาน รวมทงการผนแปรและการเปลยนแปลงภมอากาศ และมขอเสนอแนะใหมการบรรยายใหความรมากยงขน เพอใหประชาชนมความรความเขาใจถงการผนแปรและการเปลยแปลงภมอากาศ รวมทงสามารถน าผลการคาดหมายลกษณะอากาศลวงหนาไปใชประโยชนในการวางแผนการดานการเกษตรไดดยงขน

โดยศนยภมอากาศ ส านกพฒนาอตนยมวทยา กรมอตนยมวทยา โทร. 023991423 023989929 โทรสาร 023838827

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร www.climate.tmd.go.th www.tmd.go.th

9