รายงานการวจย

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

โดย

นางสาวณชาภา ยนจอหอ

นางประภสสร ดาราทพย

นางสาวพมพชนก ชวงนาค

กลมการพยาบาล สถาบนบาราศนราดร

ปงบประมาณ 2560

ก

กตตกรรมประกาศ

รายงานวจยฉบบนสาเรจลลวงไดดวยดจากการไดรบคาแนะนาตลอดจนการแกไขปรบปรง

ขอบกพรองตางๆ เพอใหรายงานวจยฉบบนสมบรณยงขน จากคณะผทรงคณวฒ ไดแกนายแพทยวโรจน

หมนคตธรรม นายแพทยผทรงคณวฒสาขาอายรกรรม นายแพทยสทศน โชตนะพนธ นายแพทยเชยวชาญ

สาขาศลยกรรม นางเครอวลย บญโต รองหวหนาพยาบาลสาขาอายรกรรม นางสาวแสงจนทร ปนประดษฐ

พยาบาลวชาชพสาขาการพยาบาลผปวยบาดแผล ออสโตม และควมคมการขบถายไมได และอาจารย

ลดดาวรรณ เสยงออน อาจารยประจาภาควชาการพยาบาลผปวยวกฤต มหาวทยาลยครสเตยน ทไดกรณา

ตรวจสอบ และใหคาแนะนารวมทงขอเสนอแนะในการแกไขปรบปรงในการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาล

เพอปองกนการเกดแผลกดทบ ขอขอบพระคณนางสทธพร เทรยา หวหนาพยาบาล สถาบนบาราศนราดร

บคลากรประจาหอผปวยอายรกรรม 5 และเจาหนาทของสถาบนบาราศนราดรทกทานทอานวยความสะดวก

ในการเกบขอมล

ขอขอบพระคณนางสาวณฐนนท หาญณรงค พยาบาลวชาชพชานาญการสาขาศลยกรรม

นางพทธพร ลมปนดษฎ พยาบาลวชาชพชานาญการพเศษ สาขาอายรกรรม นางปยะวด ฉาไธสง ทกรณา

แกไขขอบกพรอง ตรวจสอบและใหคาแนะนาในการทาวจยในครงน และนางสาวนภาพร ภมร พยาบาล

วชาชพ โรงพยาบาลนภาลย จงหวดสมทรสงคราม ทไดอนญาตใหนาเครองมอวจยมาปรบใช

ทายสด ขอขอบพระคณผปวย ญาตและผดแลผปวยทเขารวมโครงการวจยในครงนทกทาน

ข

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

ณชาภา ยนจอหอ* ศษ.ม. (สขศกษา) ประภสสร ดาราทพย ** พย.บ (การพยาบาลและผดงครรภ)

และพมพชนก ชวงนาค*** พย.บ (การพยาบาลและผดงครรภ)

บทคดยอ

การวจยและพฒนาครงนมวตถประสงคเพอพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกด

ทบและผลของการใชแนวปฏบตการพยาบาลของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดรดาเนนการ

ระหวางเดอน ตลาคม 2559 ถง เดอน กรกฎาคม 2560 กลมตวอยางไดแกผปวยสงอายทเปนกลมเสยงตอการ

เกดแผลกดทบคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจงตามคณสมบตทกาหนด จานวน 10 คน และพยาบาลวชาชพท

ปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5 จานวน 10 คนวธดาเนนการประกอบดวย 4 ขนตอน 1)การพฒนาแนว

ปฏบตการพยาบาล 2)การตรวจสอบความตรงเชงเนอหาและความนาเชอถอของแนวปฏบตการพยาบาลโดย

ผทรงคณวฒ จานวน 5 คน 3)ประเมนความเปนไปไดในการใชแนวปฏบตการพยาบาลโดยพยาบาลวชาชพ

จานวน 30 คน 4) ศกษานารองในผปวยกลมตวอยางจานวน 10 คน เครองมอการวจย คอ แบบประเมนแนว

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ แบบประเมนความเสยงของการเกดแผลกดทบ แบบ

ประเมนความเปนไปไดในการปฏบตการพยาบาล แบบประเมนภาวะโภชนาการ แบบสอบถามความคดเหน

ตอความสามารถในการปฏบตตามแนวปฏบต วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา เปรยบเทยบคะแนน

ปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบตามบราเดนสเกนกอนและหลงการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบในผปวยสงอายดวยสถต Wilcoxon Matched Pairs Signed-Ranks Test

ผลการวจยพบวาพยาบาลผใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบเหนดวยวาแนว

ปฏบตงายตอการนาไปใชเหนดวยในระดบมากคดเปนรอยละ 85 แนวปฏบตมขอเสนอแนะชดเจน มความ

เปนไปไดในการนาแนวปฏบตไปใชในการดแลผปวยเพอปองกนการเกดแผลกดทบ แนวปฏบตสามารถ

แกปญหาการเกดแผลกดทบในหอผปวยได และมความพงพอใจในแนวปฏบตกลมตวอยางเหนดวยใน

ระดบมากคดเปนรอยละ 90 การนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบใชในกลมตวอยาง

จานวน 10 คนเพอตรวจสอบความเปนไปไดของแนวปฏบต พบวาสามารถปฏบตไดจรงและไดผลลพธ

ตามทระบไวในแนวปฏบต และพบวาคะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบตามบราเดนสเกลกอนและ

หลงใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย มความแตกตางกนอยางม

นยสาคญทางสถต (p<0.05) จากผลการวจยควรนาแนวปฏบตการพยาบาลไปใชกบผปวยกลมอนทมความ

เสยงตอการเกดแผลกดทบ และควรพจารณาอตรากาลงทเหมาะสมในการดแลผปวยรวมดวย

คาสาคญ: แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ค

Development of Clinical Nursing Practice Guideline for Preventing of Pressure Ulcer in Ward 5,

Internal Medicine at Bamrasnaradura Infectious Disease Institute

Nichapa Yonchoho, Prapassorn Darathip and Pimchanok Chuangnak, Nursing department,

Bamrasnaradura Infectious Disease Institute

Abstract

The purpose of this research was to develop a nursing practice guideline for the prevention of

pressure ulcer and to study the effect of this approach in the medical 5, Internal Medicine at

Bamrasnaradura Institute, between the month of October 2016 and July 2017. A purposive sample of 10

elderly patients with a risk of pressure ulcer and 10 nurses working in this ward was taken. The research

method consists of 4 steps; 1) The development of nursing practice guideline, 2) The content validity and

reliability of the guideline was reviewed by 5 experts, 3) The possibility was evaluated by 30 professional

nurses, and 4) The pilot study was done by 10 subject of risk group. The research tools used in this study

are; a nursing practice assessment to prevent pressure ulcers form, a recording format to assess the risk of

pressure ulcers, an evaluation of feasibility in nursing care form, a nutritional assessment form, and a

questionnaire commenting on the ability to follow this approach. The Wilcoxon Matched Pairs Signed-

Ranks Test was used for descriptive analysis to compare risk factors score for pressure ulcers before and

after using nursing practice to prevent pressure ulcers in elderly patients according to the guideline of the

Braden Scale.

The results showed high levels (85%) of the nurses perceived that the guidelines were easy to used,

its recommendations are clear and can be applied as a guideline in patient care to prevent and approach the

problem of pressure ulcers in the ward. Subjects reveals a greater satisfaction (90%) associated with the

nursing practice guideline. This approach was used to examine the feasibility of 10 samples and found to

be practicable and effective in using as indicated in this guideline. Braden Scale scores before and after

nursing use to prevent pressure ulcers in elderly patients were statistically significantly different (p <0.05).

Based on the findings, nursing practice guideline should be applied to other patients at risk for pressure

ulcers. And the appropriate rate of care takers should be considered.

Key words: Clinical Nursing Practice Guideline for Preventing of Pressure Ulcer

ง

ฉ

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ...................................................................................................................... ก

บทคดยอภาษาไทย.....................................................................................................................

บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................................

สารบญ.......................................................................................................................................

สารบญตาราง..............................................................................................................................

สารบญแผนภม...... ....................................................................................................................

ข

ค

ง

จ

ฉ

บทท 1 บทนา

ความสาคญของปญหา......................................................................................... 1

คาถามของการวจย............................................................................................... 5

วตถประสงคของการวจย..................................................................................... 5

ขอบเขตของการวจย............................................................................................. 5

กรอบแนวคดของการวจย.................................................................................... 6

นยามศพท............................................................................................................ 9

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ................................................................................ 11

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

ความเสยงตอการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย.................................................. 12

การประเมนปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบ..................................................... 20

ปจจยทมผลตอการหายของแผลกดทบ ............................................................... 22

การพยาบาลผปวยสงอายเพอปองกนการเกดแผลกดทบ...................................... 24

แนวปฏบตการพยาบาลทเกยวของกบการปองกนและการดแลแผลกดทบ.......... 27

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง................................................................................... 33

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ....................... 35

เครองมอทใชในการศกษานารอง........................................................................ 40

การพทกษสทธกลมตวอยาง................................................................................. 42

การเกบรวบรวมขอมล......................................................................................... 43

การวเคราะหขอมล............................................................................................... 45

บทท 4 ผลการวจย และอภปรายผล.................................................................................. 46

ฉ

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ.........................................................................

บรรณานกรม .............................................................................................................................

73

76

ภาคผนวก

ก. แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ……………………….. 82

ข. รายนามผทรงคณวฒ........................................................................................... 91

ค. คาชแจงและการพทกษสทธผปวยในการเขารวมวจย…………………………. 93

ง. เครองมอทใชในการวจย………………………………………………………. 95

จ. การวเคราะหสงเคราะห และประเมนคณภาพงานวจยทสบคน……………….. 111

ฉ. ตารางสรปการตรวจสอบความตรงตามเนอหา แนวปฏบต............................... 140

การพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ช. ตารางพลกตะแคงตวผปวย……………………………………………. 144

ซ. นาฬกาพลกตะแคงตวผปวย…………………………………………………... 146

ประวตผวจย.................................................................................................................................. 148

ฉ

สารบญตาราง

หนา

ตารางท

1

จานวนแนวปฏบตการพยาบาลและงานวจยทสบคนได……………………….

จากแหลงฐานขอมล ตางๆจาแนกตามฐานขอมล คาสาคญทใชในการ

สบคน จานวนทสบคนได จานวนเรองทสามารถนาไปใชได

และชอเรองชอผแตงและปทแตง

47

2 การวเคราะหสงเคราะห และคณภาพงานวจยทสบคนได.................................... 50

3 จานวนและรอยละของผทรงคณวฒจาแนกตามการแสดงความคดเหน..............

และ ขอเสนอแนะในการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบ

59

4 จานวนและรอยละของพยาบาลจาแนกตามความคดเหนตอการใชแนวปฏบต.... 64

5 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามขอมลสวนบคคล...................... 66

6 แสดงผลการเปรยบเทยบสภาพผวหนงและคะแนนปจจยเสยงตอ..................... 68

การเกดแผลกดทบตามบราเดนสเกลกอนและหลงใชแนวปฏบตการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

7 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบ............................ 69

ตามบราเดนสเกลกอนและหลงใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

ฉ

สารบญแผนภม

แผนภาพท หนา

1 แสดงกรอบแนวคดการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาล................................ 8

เพอปองกนการเกดแผลกดทบในหอผปวยอายรกรรม 5 กลมการพยาบาล

สถาบนบาราศนราดร

2 การดาเนนงานการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกน.................... 38

การเกดแผลกดทบในผปวยสงอายประยกตจากกรอบแนวคดของ

Iowa Model of Evidence-Based Practice

รายงานการวจย

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

โดย

นางสาวณชาภา ยนจอหอ

นางประภสสร ดาราทพย

นางสาวพมพชนก ชวงนาค

กลมการพยาบาล สถาบนบาราศนราดร

ปงบประมาณ 2560

1

บทท 1

บทนา

ความสาคญของปญหา

การบรการพยาบาลเปนระบบหนงทสาคญของระบบบรการสขภาพ จงตองมการพฒนา

คณภาพอยางตอเนองเชอมโยงกบระบบอนๆในโรงพยาบาล และในฐานะทการพยาบาลเปนบรการเชง

วชาชพทตองมมาตรฐาน จรรยาบรรณและจรยธรรมแหงวชาชพ เปนเครองกากบทศทางและแนวปฏบตใน

การบรการ (สานกการพยาบาล, 2554) ดงนนความตองการบรการพยาบาลทมคณภาพและเปนมาตรฐาน

การประกนคณภาพการพยาบาลจงเขามามบทบาทสาคญในการชวยลดความเสยงหรอลดความเสยหายทอาจ

เกดขนกบรางกาย จตใจ และชวตของผรบบรการ ซงอาจเกดจากสงแวดลอม อปกรณ สถานท และบรการ

ทางการแพทยการพยาบาล เชน การเกดแผลกดทบขณะพกรกษาตวในโรงพยาบาล (มาล ชดโคกสง, 2551)

อตราการเกดแผลกดทบในโรงพยาบาล และอตราการเกดแผลกดทบระดบท 2-4 เปนตวชวดคณภาพการ

พยาบาลของผปวยในการเกดแผลกดทบจะสะทอนถงคณภาพการบรการพยาบาล (สานกการพยาบาล,2550)

ดงนนบทบาทของพยาบาลกบการปองกนและการดแลแผลกดทบจงมสวนสาคญเปนอยางยง

แผลกดทบเปนภาวะแทรกซอนทสามารถเกดกบผ ปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

โดยเฉพาะกลมผปวยทมปญหาเกยวกบการรบรและการจากดการเคลอนไหว หรอเปนอมพาตบางสวนของ

รางกาย (มาล ชดโคกสง, 2551) จากอบตการณพบผปวยเกดแผลกดทบรอยละ 6.4 ถงรอยละ 55 ของผปวยท

เขารบการรกษาในสถานบรการสาธารณสข ตาแหนงทเกดแผลกดทบทพบมากคอ บรเวณกนกบ สะโพก

สะบก และสนเทาตามลาดบ (วจตร ศรสพรรณ และคณะ, 2545; Burenekul, A,2002) ผลกระทบของการเกด

แผลกดทบ ทาใหผปวยตองรกษาในโรงพยาบาลนานกวาปกต 3-5 เทา (ชญานศ ลอวานช และคณะ, 2542)

ผลตอรางกายผปวยคอ ความเจบปวด การจากดการเคลอนไหว เกดการตดเชอเฉพาะท และการตดเชอใน

กระแสเลอด จานวนวนนอนเฉลยของการรกษาในโรงพยาบาลสงขนมากกวาผปวยทไมมแผลกดทบ

คาใชจายทสงขน รองลงมาคอ คายา และอปกรณสนเปลอง (Baltzi & Dafogianni,2004)นอกจากนแผลกด

ทบยงทาใหเพมภาระคาใชจายทงระบบสขภาพและครอบครว เชน คาใชจายในการทาแผล คายา อาหาร

เสรมการใหบรการทางการแพทย การพยาบาล และกายภาพบาบด รวมทงพยาบาลตองเพมจานวนชวโมง

2

การดแลมากขน (กาญจนา รงแสงจนทร วรรณภา สายหลาและจฬาพร ประสงสต,2558) ผปวยกลมน

ตองการการดแลจากบคลากรทเกยวของในการปองกนและควบคมการเกดแผลกดทบ พยาบาลเปนบคลากร

ทมบทบาทสาคญในการลดจานวนการเกดแผลกดทบ จงควรมความร และทกษะในการปฏบตกจกรรมการ

ดแลอยางถกตองเพอปองกนและลดปญหาทเกดขน (ขวญจตร ปนโพธ และจณพชญชา มะมม, 2555)

จากรายงานของ National Decubitus Foundation (2002) พบมความชกของการเกดแผลกดทบ

รอยละ 1.4-36.4 และมากกวารอยละ 50 เปนผปวยทมอายมากกวา 70 ปขนไป สาหรบประเทศไทยในป พ.ศ.

2538 มรายงานอบตการณการเกดแผลกดทบของโรงพยาบาลทวประเทศ พบผปวยทมแผลกดทบจานวน

260,000-340,000 รายตอป (สมหวง ดานชยวจตร และปวน สทธพจธรรม, 2539) และในปพ.ศ. 2539 มการ

สารวจความชกของการเกดแผลกดทบในผปวยโรงพยาบาลมหาวทยาลย พบรอยละ 8.5 ซงรฐบาลตองจาย

คารกษาพยาบาลสงใหกบโรงพยาบาล จากการศกษาของ นลนทพย ตานานทอง และวระชย โควสวรรณ

(2538) พบวาคาใชจายในการรกษาแผลกดทบประมาณ 15,217-20,781 บาทตอคน และในปพ.ศ. 2558

มการสารวจความชกของการเกดแผลกดทบทเกดในโรงพยาบาลชมรมเครอขายพฒนาการพยาบาล

พบรอยละ 4.02

จากการทบทวนงานวจยทเกยวของพบวามการศกษาความชกและอบตการณทบอกถงสถานการณ

ความรนแรงของปญหาเพอเปนขอมลพนฐานไวเปรยบเทยบหลงดาเนนการ การศกษาปจจยทเกยวของ การ

พฒนาแนวทางปฏบต รวมทงการสรางเครองมอประเมนแผลกดทบ ทาใหไดขอมลสาหรบการวางแผน

จดการดแลตอไป ดานความชกและอบตการณการเกดแผลกดทบจะแตกตางกนขนกบกลมตวอยาง เชน

ความชกของการเกดแผลกดทบของผปวยในโรงพยาบาลเปนรอยละ 18.6 สาหรบอบตการณในผปวยสงอาย

และเจบปวยเฉยบพลนพบรอยละ 10 ผปวยในสถานพกฟนระยะยาวพบสงรอยละ 23.9 (Bergstom, 1996)

มการศกษาพบวาผปวยทนอนพกรกษาตวอยในโรงพยาบาลรอยละ 50-90 เปนกลมทมความเสยงตอการเกด

แผลกดทบ จงมนโยบายใหองคกรตางๆดาเนนการจดการและปองกนแผลกดทบ (Dealey, 1994)

จากการศกษาของ ดฟอร (Defloor, 2000) ทาการศกษาในกลมผสงอายในสถานบรการตามบาน พบวาการ

เปลยนทานอนทก 4 ชวโมงบนทนอนแบบลดแรงกดทบ จะมจานวนและตาแหนงการเกดแผลกดทบลดลง

อยางมนยสาคญ จากการศกษาของขวญจตร ปนโพธ และจณพชญชา มะมม (2555) ไดศกษาผลของ

กระบวนการดแลแผลในการสงเสรมการหายของแผลการลดความเสยงในการเกดแผลใหมและความ

พงพอใจของผปวยและญาตผปวยทมแผลกดทบ ผลการศกษาพบวาหลงการเขารวมโปรแกรม 4 สปดาห

กลมทดลองมความกาวหนาในการหายของแผลสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

แตกลมทดลองและกลมควบคมมความเสยงของการเกดแผลกดทบไมแตกตางกน และพบวากลมตวอยางม

ระดบความพงพอใจตอการเขารวมกระบวนการดแลแผลกดทบในระดบมากทสด สวนการศกษาของวาสนา

มกราช (2557) เปนการวจยเชงปฏบตการ (Action research) โดยเนนการมสวนรวมของพยาบาลในหอผปวย

3

เพอพฒนาและประเมนผลแนวปฏบตการปองกนการเกดแผลกดทบ ผลการศกษาพบวาหลงการใชแนว

ปฏบตเพอการปองกนการเกดแผลกดทบชวยลดการเกดแผลกดทบได เมอเปรยบเทยบในภาพรวมพบวาการ

เกดแผลกดทบกอนใชแนวปฏบตเปนรอยละ 0.75 และหลงใชแนวปฏบตเปนรอยละ 0.57 อบตการณลดลง

จากเดมเปนรอยละ 53.33 และลดลงอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.02 และพบวาพยาบาลมความพง

พอใจมากในดานความสะดวกในการปฏบตงานคดเปนรอยละ 85.71 และดานการใชงานไดจรงสวนใหญม

ความพงพอใจมากคดเปนรอยละ 93

การวเคราะหปญหา

สถาบนบาราศนราดรเปนโรงพยาบาลระดบตตยภมทใหการรกษาและบรการพยาบาลแบบเฉพาะ

ทางโรคตดเชอ โรคตดตอ โรคอบตใหมและโรคอบตซ า ดงนนในแตละปจะรบผปวยเขารบการรกษาเปน

จานวนมาก จากขอมลปงบประมาณ พ.ศ. 2559 มผปวยเขารบการรกษาในโรงพยาบาล 4,888 คน เปนผปวย

อายรกรรม 783 คน ผปวยสวนใหญเปนผปวยโรคเรอรง เปนผสงอาย ทตองใหการรกษานาน จานวนวน

นอนโรงพยาบาลนาน มการสอดใสอปกรณทางการแพทย และการทาหตการตางๆ ซงผปวยกลมดงกลาว

ถอเปนประชากรกลมเสยงตอการเกดแผลกดทบและการตดเชอ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556-2559 พบม

อตราการเกดแผลกดทบในโรงพยาบาลระดบ 2-4 ดงน 0.94, 1.70, 2.11 และ 2.17 ครงตอ 1000 วนนอน

ตามลาดบ และอตราการเกดแผลกดทบในหอผปวยอายรกรรม 5 เทากบ 0.62, 0.80, 1.43 และ1.70 ครงตอ

1,000 วนนอน ตามลาดบ (รายงานประจาป สถาบนบาราศนราดร, 2559) ดงนนการปองกนการเกดแผลกด

ทบ จงมความจาเปน เพราะจะทาใหผปวยไมมการตดเชอเพมขน จงชวยลดระยะเวลานอนพกรกษาตวใน

โรงพยาบาล ชวยลดคาใชจายในการรกษาพยาบาล และทาใหผปวยและญาตเกดความพงพอใจในการ

รกษาพยาบาลมากขน โดยมการนาผลการวจยไปใชในการปฏบตการพยาบาลบนหลกฐานเชงประจกษ ซง

เปนการบรณาการหลกฐานทางวทยาศาสตรทดทสดจากงานวจย รวมกบประสบการณความเชยวชาญทาง

คลนกในการกาหนดแนวทางในการพยาบาลทดทสดสาหรบผปวย ในรปแบบของแนวปฏบตการพยาบาล

ทางคลนกเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

การทบทวนแนวปฏบตการพยาบาลแบบเดม

กลมการพยาบาลไดกาหนดนโยบายการปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยทนอนพกรกษาตวใน

โรงพยาบาล และกาหนดเปนตวชวดคณภาพการดแลผปวย รวมทงเปนตวชวดผลลพธดานความปลอดภยท

แสดงคณภาพการดแลผปวย ซงสานกการพยาบาลไดกาหนดการเกดแผลกดทบเปนตวชวดคณภาพการ

พยาบาลในภาพรวมขององคกรพยาบาล แผลกดทบตองอาศยการจดการในหลายๆดานใหมประสทธภาพ

ไดแก การดแล การจดหาอปกรณลดแรงกดทบ เปนตน ดงนนกลมการพยาบาล สถาบนบาราศนราดร

4

ไดดาเนนการจดทาโครงการพฒนาระบบการปองกนและการดแลผปวยเพอปองกนแผลกดทบ โดยใชแบบ

ประเมนความเสยงของบราเดน เพอคดกรองผปวยทมภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบ และกาหนดแนวทาง

ปฏบตเพอปองกนการเกดแผลกดทบแกบคลากร สงผลใหการดแลผปวยมประสทธภาพสงสด ทงในดาน

การปองกนและการดแลแผลกดทบ เพอความพงพอใจตอการพยาบาลของผ ปวยและครอบครว

ซงสอดคลองกบนโยบายประกนคณภาพของโรงพยาบาล จากการวเคราะหสภาพปญหาพบวามบคลากร

ใหมในการปฏบตงานรอยละ 60 ยายเขาออกหมนเวยนในแตละหนวยงานบอยครง มภาระงานมาก และขน

เวรปฏบตงานนอกเวลาราชการเฉลยคนละ 15 เวรตอเดอน และผปวยสวนใหญมกมปญหาการเคลอนไหว

การรบรความรสกและมขอจากดในการชวยเหลอตนเอง เชนการไดรบการรกษาทซบซอน การทากจวตร

ประจาวน การพลกตะแคงตว ทาใหการดแลและการเฝาระวงการเกดแผลกดทบในผปวยทมปญหา

แผลกดทบ จะมความซบซอนมากขน ปจจบนเปนทยอมรบวาแผลกดทบสวนใหญรอยละ 95 สามารถ

ปองกนได (Gould, 2000) การเกดแผลกดทบสะทอนถงคณภาพการบรการพยาบาล และแสดงถงการละเลย

ตอการประเมนและจดการเพอปองกนแผลกดทบ แมวาแผลกดทบจะเปนปญหาทบคลากรในทมสขภาพ

ตองรวมกนรบผดชอบ แตพยาบาลเปนบคลากรทอยกบผปวยตลอดเวลา ดงนนการปองกนแผลกดทบ จง

เปนปญหาททาทายสาหรบพยาบาล (Taler, 2002) จงตองการรปแบบการดแลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

อยางเปนระบบ (ชวล แยมวงษ และคณะ, 2548) ดงนนกลมการพยาบาล สถาบนบาราศนราดร ไดดาเนนการ

จดทาโครงการพฒนาระบบการปองกนและการดแลผปวยเพอปองกนแผลกดทบ โดยใชแบบประเมนความ

เสยงของบราเดน เพอคดกรองผปวยทมภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบ และกาหนดแนวทางปฏบตเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบแกบคลากร จากการวเคราะหสภาพปญหา พบวาแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบ ยงไมครอบคลมในประเดนตางๆ เชน การประเมนผวหนงและสภาพแผล

ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา ไมไดประเมนภาวะโภชนาการ การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ การฝก

ทกษะของผดแลตอเนอง และการวางแผนจาหนายไมเปนแบบเฉพาะเจาะจงในรายมแผลกดทบ รวมทง

ไมมการระบขอบงชในการปฏบตเพอปองกนการเกดแผลกดทบทชดเจน เพอใหผปฏบตไดทราบและ

ตระหนกถงความเสยงทอาจเกดขน สวนในวธปฏบตมความหลากหลายของการปฏบต ทาใหเกดความเขาใจ

ไมตรงกน

ดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษาและพฒนาแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกด

แผลกดทบ ในหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร เพอนามาใชเปนแนวทางในการพฒนาระบบการ

พยาบาลผปวยทมแผลกดทบอยางมประสทธภาพ และนามาใชเปนแนวทางในการพฒนาตอยอดความรใน

หนวยงานทเกยวของตอไป

5

คาถามของการวจย

1. การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบของผปวยสงอาย ของหอ

ผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร เปนอยางไร

2. ความเปนไปไดของการนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบทพฒนา

ไปใชในสถาบนเพอปองกนการเกดแผลกดทบของผปวยสงอาย

3. ผลการศกษานารองโดยใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบของ

ผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร เปนอยางไร

วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบของผปวยสงอายของหอ

ผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

2. เพอศกษาความเปนไปไดของการนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบท

พฒนาไปใชในสถาบนเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

3. เพอศกษานารองการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบของหอผปวย

อายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

ขอบเขตของการวจย

1. ขอบเขตของเนอหาการวจยครงน เปนการวจยและพฒนา (Research and development) โดย

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอการปองกนการเกดแผลกดทบ ใชหลกฐานเชงประจกษ ขอมลแนว

ปฏบตทางคลนก นามาปรบปรงเพอใหใชไดกบผปวยทมารกษาในหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนรา

ดร ตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content validity) โดยผทรงคณวฒจานวน 5 คน นาไปทดสอบความ

เปนไปไดในการนาไปใชไดจรง และทาการศกษานารองกบผปวยสงอายทเปนกลมเสยง

2. ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในหอผปวยอายรกรรม 5

จานวน 10 คน และผปวยสงอายทเปนกลมเสยงตอการเกดแผลกดทบ จานวน 10 คน เลอกกลมตวอยางแบบ

เฉพาะเจาะจง

3. ระยะเวลาในการศกษาตงแตวนท 1 ตลาคม 2559 ถงวนท 31 กรกฎาคม 2560

6

กรอบแนวคดของการวจย

ผวจยมความสนใจในการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบโดยใชแนวคดของ

Iowa model of evidence-based practice (อางในฟองคา ตลกสกลชย, 2549: 130-135) มาเปนกรอบใน

การศกษา และใชแนวปฏบตทางคลนกทเปนเลศ (Best practice guideline) ของการดแลแผลกดทบซงจาก

การสบคนหลกฐานเชงประจกษทมอยท งในและตางประเทศ ผวจยนาแนวปฏบตทางคลนก (Clinical

practice guideline) ทมอยแลวมาปรบปรงและพฒนาใหสามารถใชไดกบบรบทของสถาบนบาราศนราดร

จากนนศกษาความเปนไปไดในการนาแนวปฏบตไปใช โดยกรอบแนวคดมรายละเอยดดงน

ขนตอนท 1 การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาล โดยมรายละเอยด ดงน

1.1 ศกษาปญหาจากการปฏบตงานของหนวยงาน และความรทมอย

1.2 สบคนแนวปฏบตทางคลนกทเปนเลศ (Best practice guideline) และงานวจย

1.3 วเคราะหและประเมนความเปนไปไดของแนวปฏบตทางคลนกและหลกฐานเชง

ประจกษทเกยวของเพอใหสามารถใชไดจรง ตามความเหมาะสมของบรบทในหนวยงาน หลกฐานเชง

ประจกษทสามารถสบคนไดเพอนามาคดเลอกและจดระดบคณภาพของหลกฐานเชงประจกษนนๆ

1.4 นาขอมลและหลกฐานทสบคนมาพฒนาเปนแนวปฏบตการพยาบาลทสามารถใชกบ

บรบทของสถาบนบาราศนราดรไดอยางเหมาะสม

ขนตอนท 2 การตรวจสอบความตรงของเนอหาและความนาเชอถอของแนวปฏบตการพยาบาล

โดยผทรงคณวฒ

2.1 นาแนวปฏบตการพยาบาลทพฒนาจากขนตอนท 1 ใหตรวจสอบโดยผทรงคณวฒ

จานวน 5 คน ตรวจสอบความตรงตามเนอหาและความเชอมน

2.2 ปรบปรงแกไขแนวปฏบตการพยาบาลตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ

ขนตอนท 3 การศกษาความเปนไปไดในการใชแนวปฏบตการพยาบาลโดยทมพยาบาลวชาชพท

ปฏบตงานเกยวของกบการดแลผปวยทเสยงตอการเกดแผลกดทบ จานวน 30 คน ทาแบบประเมนความ

เปนไปไดในการใชแนวปฏบตการพยาบาล เมอไดแนวปฏบตการพยาบาลทผานการหาความเชอมน

(Reliability) แลวนาแนวปฏบตการพยาบาล ไปใหพยาบาลวชาชพ ทปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5

จานวน 10 คน ใชแนวปฏบตการพยาบาลจรงกบผปวยสงอายทเปนกลมเสยงตอการเกดแผลกดทบ

ทหอผปวยอายรกรรม 5 จานวน 10 คน

7

ขนตอนท 4 การศกษานารองใชแนวปฏบตการพยาบาล โดยผวจยนาแนวปฏบตไปใหพยาบาล

วชาชพ ทปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5 จานวน 10 คน ใชแนวปฏบตการพยาบาลจรงกบผปวยสงอายท

เปนกลมเสยงตอการเกดแผลกดทบทหอผปวยอายรกรรม 5 จานวน 10 คน ใชเวลาในการวจยประมาณ 60

วน และประเมนผลหลงการใชแนวปฏบตการพยาบาลตอไป

8

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ กรอบแนวคดดงภาพท 1

แผนภมท 1 แสดงกรอบแนวคดการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ในผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

สวนท 1

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสถาบน

บาราศนราดร

1.กาหนดปญหาทตองการศกษา

2.สบคนแนวปฏบตและงานวจย

3. สงเคราะหและวเคราะห

4. สรางแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบ

สวนท 2

การตรวจสอบคณภาพของแนว

ปฏบตการพยาบาล ทสรางขน

1.ตรวจสอบแนวปฏบตการพยาบาลใหม

ความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒ

2. ปรบปรงแนวปฏบตการพยาบาลใหม

ความเหมาะสม และตรงตามขอเสนอแนะ

ของผทรงคณวฒ

สวนท 4

การศกษานารอง

1.ทดลองใชกบกลมตวอยางจานวน 10 คน

2.ประเมนผลการใชแนวปฏบตการ

พยาบาล

สวนท 3

การศกษาความเปนไปไดในการใชแนว

ปฏบตการพยาบาลในกลมพยาบาลวชาชพ

30 คน

9

นยามศพท

1. แผลกดทบ (Pressure sore) หมายถง แผลทเกดจากการตายของเนอเยอเฉพาะท เนองจากการไดรบ

แรงกดทบหรอการเสยดสบนวตถ เชน ทนอน เกาอ เครองคาจนรางกาย เฝอก อปกรณผกยด เปนตน ทาให

การไหลเวยนของเลอดลดลงจนเนอเยอขาดเลอดมาเลยง และเกดแผลขนในเวลาตอมา

การแบงระดบของแผลกดทบ

การแบงระดบของแผลกดทบใชเกณฑของThe National Pressure Ulcer Advisory Panel (2007)

ไดแบงระดบของแผลกดทบ เปน 4 ระดบ และเพมการแบงระดบใหมซงเปนลกษณะแผลทไมสามารถระบ

ระดบไดชดเจน 2 ระดบ ไดแก ระดบทคาดวามการทาลายของเนอเยอชนลก (Suspected deep tissue injury)

และระดบทไมสามารถจาแนกไดชดเจนวาอยในระดบใด (Unstageable)โดยมรายละเอยดดงนลกษณะแผลท

สามารถระบระดบของแผลไดม 6 ระดบ ไดแก

ระดบท 1 หมายถง ลกษณะรอยแดงบรเวณผวหนงทถกกดทบ จะไมจางหายไปภายใน 30 นาท

เกดจากการมการทาลายชนหนงกาพราและชนหนงแท แตผวหนงยงไมมการฉกขาด ผวหนงอนหรอเยนกวา

ผวหนงบรเวณอนในคนทมผวสออนสงเกตเหนผวหนงมรอยแดงเมอใชมอกดรอยแดงไมจางหายไปการ

เปลยนแปลงของสผวบางรายอาจมสผวทเขมขนสจางลงอาจมลกษณะอน บวม แขง หรอหยาบ

ระดบท 2 หมายถง ลกษณะผวหนงมรอยถลอก มตมพองใส แผลจะเปนแองตนหรอผวถลอก อาจ

ม สงคดหลง (Exudates) ปรมาณไมมาก ผวหนงอน และมอาการปวด แตยงไมมเนอตาย เกดจากการทาลาย

ชน หนงกาพรามากขนจนเกดรอยถลอกและลกลามถงชนหนงแท

ระดบท 3 หมายถง ลกษณะผวหนงชนนอกถกทาลายทงหมด และมภาวะเนอตายตงแตหนงกาพรา

ลกลงไปถงชนเนอเยอไขมนใตผวหนง แตยงไมถงชนพงพด และแผลเรมมการลกลามเขาใตผวหนงรอบ

แผล แผลเรมมกลน มเนอตาย มสงคดหลง

ระดบท 4 หมายถง มการทาลายผวหนงทงหมด (Full thickness skin loss) และมการทาลายขยาย

กวางขน มเนอตายหรอทาลายถงชนกลามเนอกระดก หรอเอน และเยอหมขอตอ เกดเปนภาวะกระดกตดเชอ

สงเกตพบเนอตายปรมาณมาก มการลกลามเขาใตผวหนงรอบแผล แผลมกลนเหมน ปรมาณสงคดหลงม

ปานกลางถงมาก

ลกษณะแผลทไมสามารถระบระดบไดชดเจน 2 ระดบ ไดแก

1. ระดบทคาดวามการทาลายของเนอเยอชนลก (Suspected deep tissue injury) ผวหนงใน

ตาแหนงทถกกด มสมวงคลา มสเปลยนจากผวหนงปกต หรอมสซดจากการทมเลอดไหลเวยนมาเลยงสวน

นนลดลง ซงจะเปนผลทาใหเกดการทาลายของเนอเยอดานใน อาจมอาการนามากอน เชน กดเจบ เนอแขง

ดานหรอนม เปอยยย รอนหรอมสทตางจากผวหนงบรเวณขางเคยง ซงเปนการยากทจะตรวจพบความ

10

ผดปกตไดจากการดทสผวอยางเดยวอาจจะรวมไปถงตมพองทอยบนรอยคล าของผวหนงบรเวณทถกกด

บางครงแผลอาจพฒนามาจากรอยสะเกดของผวหนงทหลดลอก

2. ระดบทไมสามารถจะจาแนกไดชดเจน (Unstageable) เปนระยะทมการทาลายของเนอเยอ

ทงหมดและบาดแผลถกปกคลมดวยเนอตาย หรอรอยสะเกดททาใหยากแกการเหนเนอเยอทแทจรงจนกวา

จะมการเอาสวนของเนอตายนนๆออกจากปากแผล จนสามารถมองเหนความลก และระยะของแผลทแทจรง

ในการวจยครงนเกบขอมลของการเกดแผลกดทบตงแตระดบ 1 เปนตนไป

2. แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

หมายถง การปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยอายรกรรม 5 โดยมรปแบบซงพฒนา

มาจากการทบทวนแนวปฏบตทางคลนกทมอยในฐานขอมลของแนวปฏบต ทงในประเทศ และตางประเทศ

ประกอบดวย 2 สวน ดงน

2.1 การประเมนสภาพผปวย ประกอบดวย การประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบโดยใชแบบ

ประเมนความเสยงของบราเดน (The Braden risk assessment scale) การประเมนสภาพผวหนง

(Skin assessment) การประเมนภาวะโภชนาการดวยเครองมอ Mini nutrition assessment การประเมน

ประวตการเจบปวยและการใชยา

2.2 การพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ประกอบดวย 14 ดานไดแก 1) การประเมนปจจย

เสยง 2) การประเมนผวหนงและสภาพแผล 3)ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา 4) ประเมนภาวะ

โภชนาการ 5) การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ 6) การจดทานอน 7) การดแลใหไดรบสารน าและอาหารทม

โปรตนสงและนาตามทตองการ 8) การดแลการเสยดสและการบาดเจบของผวหนง 9) การดแลความสะอาด

ลดความเปยกชน 10) การดแลความชมชนแกผวหนง 11) การใหความรในการดแล 12) การฝกทกษะในการ

ดแล 13) การปรกษาทมและการสงตอ 14) การวางแผนจาหนาย

3. คะแนนความเสยงตอการเกดแผลกดทบ หมายถง คาคะแนนทไดจากการประเมนผปวยตามแบบ

ประเมน Braden scale ผปวยทมคะแนน Braden scale นอยกวาหรอเทากบ 18 คะแนน (ในผปวยทมอาย

ตงแต 60 ปขนไป) จะมความเสยงตอการเกดแผลกดทบ

4. อตราการเกดแผลกดทบ หมายถง จานวนแผลกดทบตงแตระดบท 1 ขนไปทเกดขนใหม ขณะผปวย

อยในความดแลเปรยบเทยบกบจานวนวนนอนรวมของผปวยทมความเสยงตอการเกดแผลกดทบใน

ชวงเวลา 1 เดอน

สตรคานวณ จานวนการเกดแผลกดทบใหม (ระดบ1ขนไป) ในรอบ 1 เดอน (ครง) X 1000

จานวนวนนอนรวมของผปวยทมความเสยงตอการเกดแผลกดทบในชวงเวลาเดยวกน

5.จานวนวนนอนของผปวยทมความเสยง หมายถง ชวงเวลาทมการเฝาระวงความเสยงตอการเกดแผล

กดทบ (ผปวยทมคะแนน Braden scale นอยกวาหรอเทากบ 18 คะแนนในผปวยทมอายตงแต 60 ปขนไป)

11

6. ผปวยกลมเสยงตอการเกดแผลกดทบ หมายถง ผปวยทมความพรองในการรบรและการเคลอนไหว

ผปวยทชวยเหลอตงเองไมได ผปวยทถกจากดการเคลอนไหวหรอกจกรรม ผปวยทมอาการออนเพลย ผปวย

ทมความพรองในการควบคมการขบถายปสสาวะและอจจาระ มภาวะโภชนาการระดบ 2 ผปวยมอายตงแต

60 ปขนไป มภาวะตดเชอในรางกาย ผปวยมภาวะซดหรอระดบอลบมนในเลอดตา คอนอยกวาหรอเทากบ

3g/dl และเมอประเมนความเสยงตอการเกดแผลกดทบโดยแบบประเมนแลวนอยกวาหรอเทากบ 18 คะแนน

7. ผปวยอายรกรรม หมายถง ผปวยสงอายทมอายตงแต 60 ปขนไปทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

โดยนอนพกรกษาตวทหอผปวยอายรกรรม 5 ของสถาบนบาราศนราดร

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.ไดแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ทครอบคลมประเดนปจจยเสยง การ

ปองกนการเกดแผลกดทบในหอผปวยกลมเสยงทไดรบการปองกนและเฝาระวงการเกดแผลกดทบตาม

แนวทางทกาหนด

2. ไดแบบประเมนความเสยงตอการเกดแผลกดทบผปวยกลมเสยง เปนแนวปฏบตแบบเดยวกนท

สามารถนามาใชในสถาบนบาราศนราดรได

3. บคลากรทางการพยาบาลมความรความเขาใจ และตระหนกถงการปองกน เฝาระวงการเกดแผล

กดทบในผปวยกลมเสยง

4. ลดอบตการณการเกดแผลกดทบในผปวยกลมเสยงในสถาบนบาราศนราดร

12

บทท 2

วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การศกษาครงนเปนการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบใน

ผปวยสงอายทเขารบการรกษาตวทหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร ผวจยไดทาการทบทวน

วรรณกรรม และงานวจยทเกยวของเพอใชเปนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ โดยม

รายละเอยด ดงน

1. ความเสยงตอการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

1.1 ความหมายของแผลกดทบ

1.2 พยาธสภาพการเกดแผลกดทบ

1.3 การแบงระดบของแผลกดทบ

1.4 ปจจยทเกยวของกบการเกดแผลกดทบ

1.5 ตาแหนงทเกดแผลกดทบ

1.6 กลมผปวยสงอายทเสยงตอการเกดแผลกดทบ

2. การประเมนปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบ

3. ปจจยทมผลตอการหายของแผลกดทบ

4. การพยาบาลผปวยสงอายเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

5. แนวปฏบตการพยาบาลทเกยวของกบการปองกนและการดแลแผลกดทบ

1. ความเสยงตอการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

ผสงอายจะมการเปลยนแปลงของรางกายโดยเฉพาะระบบผวหนง เนองจากผสงอายจะม

ผวหนงบางจากสาเหตของชนไขมนลดลง ทาใหผวหนงดหยอนยาน แหงเปราะบาง และฉกขาดไดงาย และ

เมอมอายมากขนการกาซาบของออกซเจนไปยงเนอเยอสวนตางๆ ของรางกายมนอยลง ผสงอายบางรายมส

ผวเปลยน มการตกกระเนองจากเมดสทางานลดลง บางรายมรอยจาเลอดบรเวณแขนทงสองขางเนองจาก

เสนเลอดเปราะบางรวมกบชนไขมนบางตวทาใหไมสามารถพยงเสนเลอดไวเมอมการจบดงมกเกดจาเลอด

ขน และบางรายผวหนงแหงแตกและคน นอกจากนผสงอายยงมการสรางคอลลาเจนลดลงอยางมากทาให

ความยดหยนของผวหนงลดลงรวมดวยสงผลใหการไหลเวยนเลอดลดลงทาใหรากขน ตอมเหงอ และตอม

13

นามนฝอ (วไลวรรณ ทองเจรญ, 2545) แผลกดทบในผสงอายทเกดจากแรงกด แรงเลอนไถล และแรงเสยด

ทานเมอผวหนงถกกดทบเปนเวลานานสงผลใหผวหนงบรเวณน นไดรบสารอาหารและออกซเจน

ไมเพยงพอ เซลลเกดเสอมสภาพหรอทาหนาทเสยไป หรอเกดการตายเซลลจะปลอยสารทเรยกวา ฮสตามน

ออกมาทาใหหลอดเลอดขยายตว มการคงของเสยจากกระบวนการเมตาบอลซม ทาใหผวหนงบรเวณนนมส

แดง แรงกดจะมผลตอหลอดเลอดทาใหเกดการอดตนของหลอดเลอด และเกดการจบตวเปนลมเลอด

ผวหนงจะเปลยนเปนสแดงคลา ถามการขจดแรงกดทผวหนงได ผวหนงจะสามารถกลบคนสสภาพปกตได

ในเวลา 1 สปดาห แตถายงมแรงกดตอไปจะสงผลใหผวหนงชนหนงกาพราเกดการอกเสบ บวมและเกดเปน

ตมนาพองได ผวหนงทถกทาลายจะเสยหนาทเพมมากขน เกดการหลดลอกของหนงกาพรา และหนงแทจะ

ถกทาลายฉกขาดเปนแผลตนๆ ระยะนถาไดรบการดแลแผลจะหายในเวลา 2-4 สปดาห แตหากยงมแรงกด

อยางตอเนอง จะเกดการทาลายของผวหนงลกลงถงชนไขมน ซงจะพบวากลางแผลจะมลกษณะซด มรอย

แดงลอมรอบและมความกระดางของแผล ทาใหเหนแผลเปนรอยลกหรอโพรง ระยะนจะมแบคทเรยเขามา

ในแผลกอใหเกดการตดเชอ ซงแบคทเรยทสะสมในแผลจะดงออกซเจนไปใชในการเจรญเตบโต สงผลให

เซลลบรเวณนนขาดออกซเจนและขาดเลอดมาเลยง ในระยะนเนอเยอจะตายและแยกขอบเขตชดเจน อาจ

เปนสะเกดสดาและหลดลอกออกได และหากมแรงกดอยางตอเนอง หรอการดแลแผลไมถกตองจะมการ

ทาลายถงชนเอน กลามเนอและกระดก กลายเปนแผลเปด ทาใหยากตอการดแลรกษาและเสยงตอการ

เสยชวตจากการตดเชอในกระแสเลอด ดงนนจะเหนวาเมอเขาสวยสงอายจะมการเปลยนแปลงของระบบ

ผวหนงทสามารถสงเกตไดทาใหผวหนงสญเสยความสมบรณแขงแรงสงผลใหมความเสยงตอการเกดแผล

กดทบได ดงนนจงมความจาเปนอยางยงทผปวยสงอายตองไดรบการดแลผวหนงมากกวาผปวยวยอนๆ เพอ

เพมความสมบรณแขงแรงของผวหนงและลดปจจยการเกดแผลกดทบรวมดวย

1.1 ความหมายของแผลกดทบ

แผลกดทบคอ แผลทเกดจากการกดทบบรเวณหลอดเลอดฝอยเปนเวลานาน (Berlowitz, 2012)

โดยมแรงกดทบเฉลยมากกวา 32 มลลเมตรปรอท จะทาใหเนอเยอขาดเลอดและออกซเจนไปเลยง สงผลให

เกดการตายของเนอเยอและผวหนงบรเวณนน โดยเกดการเปลยนแปลงของผวหนงทไดรบแรงกด เรมจาก

ผวหนงเรมมสแดงจางๆ สงเกตไดภายใน 30 นาท ตงแตไดรบแรงกด ซงระยะแรกจะสงเกตเหนรอยแดง

และรอยแดงนนกไมจางหายไปแมจะเปลยนทานอนไปแลวนานกวา 30 นาท จากนนจะเกดการบวมและม

นาขงจนกลายเปนแผลพพองขน (Blister formation) และเกดเปนแผลถลอก แผลกดทบทเกดขนอาจเรยกวา

Pressure ulcer, Pressure sore, Bed sore หรอ Decubitus ulcer (UPUAP & NPUAP, 2009)หากปลอยให

ผวหนงไดรบแรงกดทบเปนเวลานานกวา 6 ชวโมง ผวหนงจะเรมบวมเพราะจะมน าซมออกมาจากผนงเสน

14

เลอดฝอย เซลลเนอเยอจะเรมตาย เมอผปวยไมไดรบการดแลทถกตอง ผวหนงจะเกดการฉกขาดเปนแผล

สงเกตไดภายใน 2 สปดาห (Shelly & Kristen, 2012; Guy, 2012)

1.2 พยาธสภาพการเกดแผลกดทบ

แผลกดทบเปนแผลทเกดจากการกดทบบรเวณหลอดเลอดฝอย โดยมแรงกดเฉลยมากกวา 30

มลลเมตรปรอท จะทาใหเนอเยอขาดเลอดและขาดออกซเจนไปเลยง จงเกดการตายของเนอเยอและผวหนง

บรเวณนน โดยผวหนงจะเรมมสแดงจางๆภายใน 30 นาท ตงแตไดรบแรงกด ถาขจดแรงกดไดรอยแดงจะ

หายไปในเวลา 60 นาท หากไมไดลดแรงกดนนจะเกดเนอเยอขาดออกซเจน ผวหนงจะมสคลา หากลดแรง

กดภายใน 2-6 ชวโมง รอยคลาจะหายในเวลา 36 ชวโมง หากปลอยใหผวหนงไดรบแรงกดเปนเวลานานกวา

6 ชวโมง ผวหนงจะบวมเพราะมน าซมออกมาจากผนงหลอดเลอดฝอย เซลลเนอเยอจะเรมตาย ถาไมไดรบ

การดแลทถกตองผวหนงจะฉกขาดออกจากกนเปนแผล สงเกตไดภายใน 2 สปดาหซงตอมาอาจเกดการตด

เชอไดงาย (Shelly & Kristen, 2012; Guy, 2012)

1.3 การแบงระดบของแผลกดทบ

ระดบของแผลกดทบ องคกรดานแผลกดทบ (The National Pressure Ulcer Advisory Panel,

2007) ไดแบงระดบของแผลกดทบ เปน 4 ระดบ และเพมการแบงระดบใหมซงเปนลกษณะแผลทไม

สามารถระบระดบไดชดเจน 2 ระดบ ไดแก ระดบทคาดวามการทาลายของเนอเยอชนลก (Suspected deep

tissue injury) และระดบทไมสามารถจาแนกไดชดเจนวาอยในระดบใด (Unsaleable) โดยมรายละเอยดดงน

ลกษณะแผลทสามารถระบระดบของแผลไดม 6 ระดบ ไดแก

ระดบท 1 หมายถง ลกษณะรอยแดงบรเวณผวหนงทถกกดทบ จะไมจางหายไปภายใน 30 นาท

เกดจากการมการทาลายชนหนงกาพราและชนหนงแท แตผวหนงยงไมมการฉกขาด ผวหนงอนหรอเยนกวา

ผวหนงบรเวณอนในคนทมผวสออนสงเกตเหนผวหนงมรอยแดงเมอใชมอกดรอยแดงไมจางหายไปการ

เปลยนแปลงของสผวบางรายอาจมสผวทเขมขนสจางลงอาจมลกษณะอน บวม แขง หรอหยาบ

ระดบท 2 หมายถง ลกษณะผวหนงมรอยถลอก มตมพองใส แผลจะเปนแองตนหรอผวถลอก อาจ

ม สงคดหลง (Exudates) ปรมาณไมมาก ผวหนงอน และมอาการปวด แตยงไมมเนอตาย เกดจากการทาลาย

ชน หนงกาพรามากขนจนเกดรอยถลอกและลกลามถงชนหนงแท

ระดบท 3 หมายถง ลกษณะผวหนงชนนอกถกทาลายทงหมด และมภาวะเนอตายตงแตหนงกาพรา

ลกลงไปถงชนเนอเยอไขมนใตผวหนง แตยงไมถงชนพงพด และแผลเรมมการลกลามเขาใตผวหนงรอบ

แผล แผลเรมมกลน มเนอตาย มสงคดหลง

ระดบท 4 หมายถง มการทาลายผวหนงทงหมด (Full thickness skin loss) และมการทาลายขยาย

กวางขน มเนอตายหรอทาลายถงชนกลามเนอกระดก หรอเอน และเยอหมขอตอ เกดเปนภาวะกระดกตดเชอ

15

สงเกตพบเนอตายปรมาณมาก มการลกลามเขาใตผวหนงรอบแผล แผลมกลนเหมน ปรมาณสงคดหลงม

ปานกลางถงมาก

ลกษณะแผลทไมสามารถระบระดบไดชดเจน 2 ระดบ ไดแก

1. ระดบทคาดวามการทาลายของเนอเยอชนลก (Suspected deep tissue injury) ผวหนงใน

ตาแหนงทถกกด มสมวงคลา มสเปลยนจากผวหนงปกต หรอมสซดจากการทมเลอดไหลเวยนมาเลยงสวน

นนลดลง ซงจะเปนผลทาใหเกดการทาลายของเนอเยอดานใน อาจมอาการนามากอน เชน กดเจบ เนอแขง

ดานหรอนม เปอยยย รอนหรอมสทตางจากผวหนงบรเวณขางเคยง ซงเปนการยากทจะตรวจพบความ

ผดปกตไดจากการดทสผวอยางเดยวอาจจะรวมไปถงตมพองทอยบนรอยคล าของผวหนงบรเวณทถกกด

บางครงแผลอาจพฒนามาจากรอยสะเกดของผวหนงทหลดลอก

2. ระดบทไมสามารถจะจาแนกไดชดเจน (Unstageable) เปนระยะทมการทาลายของเนอเยอ

ทงหมดและบาดแผลถกปกคลมดวยเนอตาย หรอรอยสะเกดททาใหยากแกการเหนเนอเยอทแทจรงจนกวา

จะมการเอาสวนของเนอตายนนๆออกจากปากแผล จนสามารถมองเหนความลก และระยะของแผลทแทจรง

1.4 ปจจยทเกยวของกบการเกดแผลกดทบ

การเกดแผลกดทบมสาเหตมาจากสองสาเหตหลกคอสาเหตภายนอกและสาเหตภายใน สาเหต

ภายนอกทสาคญคอ ความแรงและระยะเวลาของแรงกดทบ แรงเฉอนและแรงไถล สวนสาเหตภายใน คอ

ความทนทานของเนอเยอทสามารถทนทานตอสาเหตภายนอกทมากระทา นอกจากนย งมผลมาจากปจจย

อนๆ ไดแก ปจจยดานสงแวดลอมและนโยบาย ซงมรายละเอยดดงน

1.ปจจยจากสาเหตภายนอกรางกาย

1.1 แรงกดทบ (Pressure intensity) เนอเยอจะไดรบเลอดเลยงตองอาศยการไหลเวยนของ

เลอดทอยภายในหลอดเลอดทมแรงดนเพยงพอทจะใหเลอดสามารถไหลไปตามหลอดเลอดเพอนา

สารอาหารไปเลยงเนอเยอสวนตางๆของรางกาย ในคนปกตมแรงดนในหลอดเลอดฝอย (Capillary

arteriolar pressure) ทนาเลอดไปเลยงบรเวณผวหนงประมาณ 32 มลลเมตรปรอท แรงกดทมากกวา 32

มลลเมตรปรอทกระทาตอรางกายอยางตอเนองเปนเวลานาน ทาใหเลอดไปเลยงเนอเยอทถกกดไมเพยงพอ

ผวหนงและเนอเยอบรเวณ รอบๆจะขาดออกซเจน เกดการคงของของเสยในเซลล ทาใหเกดการตายของ

ผวหนงและเนอเยอตางๆ (Bennet & Moody, 1995; Phillips, 1997) เมอมการเปลยนทาทางจงเปนการลดแรง

กดหรอกระจายแรงกด ทาใหมการไหลเวยนของเลอดไปเลยงผวหนงบรเวณทถกกด เนอเยอไดรบอาหาร

และออกซเจนเพมขนจง ทาใหไมเกดแผลกดทบ จากการศกษาของบายแอท (Bryant, 1992) โดยมการวด

ปรมาณแรงกดทบทเกดขนพบวาความดนหลอดเลอดแดงสวนปลายมคาปกตระหวาง 28-32 มลลเมตร

ปรอทความดนหลอดเลอดดา สวนปลายอยระหวาง 9-12 มลลเมตรปรอท และความดนหลอดเลอดตาแหนง

กงกลางระหวางหลอดเลอดดา และหลอดเลอดแดง คอ 25 มลลเมตรปรอท และยงพบวาแรงกดทบททาให

16

หลอดเลอดอดตน ถาเปนแรงกดทบจากภายนอกรางกายตองมปรมาณมากกวาความดนหลอดเลอดทมอย

เดม จงจะทาใหหลอดเลอดอดตนได ซงไดมการกาหนดเปนคามาตรฐานอยระหวาง 12-32 มลลเมตรปรอท

1.2 แรงเฉอน (Shearing force) เปนแรงสองแรงทเกดจากเนอเยอกระทาตอผวหนาของเบาะ

หรอเตยงกระทาในทศทางขนานกน เชน การจดทานอนศรษะสงกวา 30 องศาหรอผปวยทนอนบนเตยงใน

ทา ครงนงครงนอน เมอผปวยเลอนลงไปทปลายเตยง นาหนกตวสวนบน จะถกสงผานมาตามแนวกระดก

สนหลงมาถงกระดกกนกบทาใหเนอเยอบรเวณดานหลงกระดกกระเบนเหนบถกเบยดและถกครดมากกวา

ปกตสงผลใหกระดกกระเบนเหนบเคลอนทลงมา ในขณะทผวหนงสวนทสมผสกบทนอนถกตรงอยกบท

จงเกดแรงสองแรงทกระทาในทางขนานกน ทาใหหลอดเลอดสญเสยหนาทไป การไหลเวยนเลอดในบรเวณ

นนกลดลงทาใหเนอเยอบรเวณนน ไดรบสารอาหารและออกซเจนลดลง เกดสารพษจากการเผาผลาญแบบ

ไมใชออกซเจนสะสมอยในเนอเยอจนสญเสยความสามารถในการซมผานของหลอดเลอดทาใหมการ

สญเสยสารน าจากหลอดเลอดไปอยทชองวางระหวางเซลล จนเกดการบวม ยงทาใหการซมผานออกซเจน

ยากยงขนเซลลขาดออกซเจนมากขนจนเกดการตายของเนอเยอและเกดแผลกดทบไดในทสด

1.3 แรงเสยดทานหรอแรงเสยดส (Friction) เปนแรงทเกดจากการเคลอนทในทางตรงกนขาม

กนของพนผวสองอยางทสมผสกน เชน การเลอนผปวยโดยวธการดงหรอลาก ทาใหมการหลดลอกของ

ผวหนง ชน ตนๆ เกดเปนแผลลกษณะคลายแผลถลอก อยางไรกตามการเสยดสอาจเกดจากการลนไถลจาก

แรงโนมถวงไดดวย ดงนนเมอมการดงรงยอมมแรงเสยดสเกดขนเสมอ จากการศกษาของมาล งามประเสรฐ

(2545) พบวาปจจยเสยงททานายการเกดแผลกดทบไดสงสดคอ การเพมขนของแรงเสยดสและแรงเฉอนทา

ใหเกดแผลกดทบมากกวาไมมแรงเสยดสและแรงเฉอนถง 4.6 เทา

1.4 ระยะเวลาของแรงกด (Duration of pressure) แรงกดทบทมปรมาณนอยแตกดทบอยเปน

เวลานานจะทาใหมการทาลายมากกวาการมแรงกดทบในปรมาณสงแตระยะเวลาสน เมอแรงกดทบทกระทา

ตอหลอดเลอดในปรมาณปานกลาง เมอเทยบกบความดนหลอดเลอดประมาณ 1.5 ปอนดตอตารางนวซง

พบวาเนอเยอจะไมเกดอนตรายถาบคคลนนมการเคลอนไหวเปนระยะ แตในทางกลบกนถงแมแรงกดทบม

ปรมาณนอยกวา 1 ปอนดตอตารางนว (50 มลลเมตรปรอท) แตมระยะเวลาการกดทบนานเนอเยออาจถก

ทาลายและเกดการเปลยนแปลง โดยเนอเยอจะถกทาลายตอเนองและอาการแสดงทเกดหลงลดแรงกดทบคอ

มเนอเยอบวม หลอดเลอดและทางเดนน าเหลองเกดการอดตนเกดเนอเยอขาดเลอด และเสยงตอการตดเชอ

เฉพาะทได (Husain, 1953)

1.5 การถกจากดการเคลอนไหว (Immobility) การถกจากดการเคลอนไหวทาใหรางกายอย

กบท หรออยในทาเดมตลอดเวลารางกายบางสวนอาจถกกด สงผลใหเลอดไหลเวยนไปเลยงในบรเวณทถก

กดไมเพยงพออาจเกดแผลกดทบได ผปวยถกจากดการเคลอนไหว เชน ผปวยอมพาต การรบความรสก

ลดลง ไมสามารถเคลอนไหวไดเอง ผปวยทถกจากดกจกรรมจากการเจบปวยดวยโรคกระดกและขอ ผปวยท

นอนบนเตยงตลอดเวลาเปนตน สงผลใหเกดแผลกดทบได จากการศกษาของ เดเลย (Dealey, 1991) พบวา

ปจจยทใหเกดแผลกดทบจากการสญเสยความรสกทางประสาทสมผส หรอการถกจากดการเคลอนไหว เชน

17

การไดรบยาบางประเภท เชน กลม Hypnotics, Anxiolytics, Antidepressants และ Antihistamine หรอผปวย

ทใชเวลาผาตดนาน การไดรบยาสลบ ยาแกปวด การคาทอระบาย ผปวยสงอาย หรอผปวยทมความบกพรอง

ของระบบประสาท เชน ผปวยอมพาต และผปวยเบาหวาน

2. ปจจยจากสาเหตภายในรางกาย

2.1 ภาวะทพโภชนาการ (Malnutrition) การประเมนภาวะทพโภชนาการในผปวยสงอายหรอ

ผปวยทเสยงตอการเกดแผลกดทบ จะพบคาของอลบมนในเลอดตากวาเกณฑ สารอาหารทมความจาเปนตอ

การหายของแผล ไดแก โปรตน ซงเปนสวนประกอบในการสรางเนอเยอใหม และเปนสวนประกอบในการ

นาออกซเจนไปยงแผล วตามนซ สงกะส เปนสวนประกอบในการสงเคราะหคอลลาเจน (วจตรา กสมภ,

2541) ภาวะทพโภชนาการมผลทาใหเซลลสญเสยความสมบรณเกดแผลกดทบ เชน ผทรบประทานอาหาร

ไดนอยลง น าหนกลด ระดบอลบมนในเลอดตากวา 3.5 g/dl ระดบความเขมขนของเมดเลอดแดง และ

จานวนเมดเลอดขาวลดลงกวาปกต เปนสาเหตใหเกดแผลกดทบ (Bergstrom & Braden, 1992; Phillips,

1997) จากการศกษาของชวล แยมวงษ และคณะ (2542) พบวาผสงอายทเกดแผลกดทบทมระดบอลบมนใน

เลอดตา จะใชเวลารกษาตวในโรงพยาบาลนานกวาผปวยทมระดบอลบมนในเลอดปกต และจากการศกษา

ของวจตร ศรสพรรณ และคณะ (2545) พบวาผปวยทมระดบอลบมนในเลอดตากวา 3.5 g/dl จะมโอกาสเกด

แผลกดทบมากกวาผปวยทมระดบอลบมนในเลอดสงกวา 3.5 g/dl อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.001

2.2 อายของผปวยกลมเสยง ผสงอายจะมการเปลยนแปลง คอ การสรางคอลลาเจนจะมการ

ลดลงอยางมากทาใหความยดหยนของผวหนงลดลง และในผสงอายยงมการสรางหลอดเลอดฝอยทผวหนง

ลดลงโดยหลอดเลอดฝอยทไปเลยงใตผวหนงจะลดลงประมาณ 1 ใน 3 ของอายทเพมขน จากการศกษาของ

วจตรศรสพรรณ และคณะ (2547) พบวาอบตการณการเกดแผลกดทบมความสมพนธกบอายอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ 0.001 โดยผทมอาย 60 ป ขนไปพบอบตการณการเกดแผลกดทบมากกวาผทมอาย

นอยกวาถง 2.6 เทา

2.3 ความพรองในการรบรความรสกและการเคลอนไหว การเคลอนไหวมสวนชวยใหมการเพม

การไหลเวยน การรบความรสกทาใหมการรบรตอความปวด และความไมสขสบาย และตอบสนอง

ความรสก ดวยการเปลยนทาทางของตนเอง (เรณ รงพนธ, 2555) แตในคนทมภาวะพรองในการรบ

ความรสกและการเคลอนไหว เชน ผปวยทมการบาดเจบทไขสนหลง ผปวยโรคหลอดเลอดสมองทสญเสย

การรบร เปนตน ทาใหการตอบสนองหรอเคลอนไหวตวเพอลดแรงกดทกระทาตอสวนตางๆ ของรางกาย

ลดลง และปจจยเสยงสาคญในผปวยสวนใหญคอผทนอนบนเตยงและเคลอนไหวตนเองไมได

2.4 ภาวะความเจบปวย เชน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคมะเรง โรคภมคมกน

บกพรอง โรคไตวาย เปนตน ซงโรคดงกลาวมผลตอการไหลเวยนของโลหตและการนาออกซเจนไปส

ผวหนงลดลงสงผลใหเกดภาวะขาดเลอดไปเลยง และเกดการตายของเนอเยอไดงาย ระบบหวใจและหลอด

เลอดและระบบการหายใจ เชน กลมอาการหวใจขาดเลอดเฉยบพลน โรคหลอดเลอดสมอง โรคความดน

โลหตสงโรคปอดอดกนเรอรง โรคหอบหด เนองจากการหายของแผลขนอยกบปรมาณออกซเจนใน

18

สงแวดลอมของแผลและการไหลเวยนทสามารถนาออกซเจนไปเลยงแผลรวมทง การกาจดของเสยออกจาก

แผล ภาวะความผดปกตของตอมไรทอ เชนโรคเบาหวานเปนโรคของตอมไรทอทมปจจยเสยงทาใหเกดแผล

และแผลหายชาควรประเมนระดบน าตาลในเลอดกอนอาหาร ควรนอยกวา 130 mg/dl และ HbA1C ควร

นอยกวารอยละ 7 นอกจากนโรคเบาหวานยงเปนสาเหตสาคญของการเกดแผลทเทาซงเกดจากปญหาการ

ไหลเวยนเลอดและปลายประสาทเสอม ระบบประสาทและกระดกและกลามเนอผปวยทบกพรองในการ

เคลอนยาย เชน การไดรบอบตเหตรวมทง ขอจากดในการเคลอนไหวจากการรกษาเชนการใสเฝอก การดง

ถวงน าหนกกระดก จะสงผลใหเกดแผลกดทบไดงาย ระบบทางเดนอาหารเชนโรคกระเพาะอกเสบ โรคถง

น าดอกเสบเนองจากระบบทางเดนอาหารมความสาคญในการยอยและดดซมสารอาหารและน า ซงมผลตอ

ภาวะโภชนาการของผปวยอนสงผลตอการหายของแผล โรคทมการกดภมคมกน เชน โรคเอดส รวมทง

โรคมะเรงทไดรบการรกษาดวยเคมบาบด การฉายรงสรกษาซงมผลตอระบบภมคมกน เปนปจจยสาคญททา

ใหเซลลไมสามารถทาหนาทไดตามปกต เนองจาก ไฟโบรบลาสต (Fibroblasts) ทมอายมากจะแบง เชลล

ลดลงและไมตอบสนองตอ growth Factor ปจจยดานจตใจ ความเครยดมสวนเสรมใหเกดแผล เมอมอารมณ

เครยดตอมหมวกไตจะเพมการหลง Glucocorticoid Hormone ซงจะขดขวางการสรางคอลลาเจน ทาใหเนอ

เยอถกทาลายงาย การศกษาของบราเดน (Braden,1987) ถงความสมพนธระหวางความเครยดกบการเกดแผล

พบวาผปวยทมแผลกดทบ มระดบของคอรตซอล (Cortisol) ในเลอดสงขนและพบในผปวยทอยใน

โรงพยาบาลนาน 2 อาทตยขนไป การใชยาในการรกษาอาการเจบปวยไดแกยาสเตยรอยด กลม

glucocorticoids ทาใหแผลหายชาลงไดเนองจากระยะการอกเสบในกระบวนการหายของแผลนานขน การ

สงเคราะหคอลลาเจนทาไดชาลงและยบย ง การสรางเนอ เยอผวใหม ยากลม Vasopressorใชสาหรบรกษา

ผปวยทมภาวะไหลเวยนเลอดไมคงททาใหหลอดเลอดหด ตวและเลอดไปเลยงนอย การใหยาระงบ

ความรสกและยานอนหลบเพอใหผปวยความรสกสบสนวนวาย ตองมการผกยดผปวยไวผปวยบางคนทตอง

ไดรบยาแกปวด ยาคลายกลามเนอยากลอมประสาทหรอยารกษา โรคลมชกเปนประจายากลอมประสาทและ

ยาแกปวดบางชนดทาใหงวงซมทาใหระดบความรสกตวลดลงการตอบสนองตอแรงกดแลความสามารถท

จะเคลอนไหวเพอลดแรงกดทมากระทาตอสวนตางๆของรางกายลดลงสงผลใหเกดแผลกดทบ

2.5 ความพรองในการควบคมการขบถายปสสาวะและอจจาระทาใหผวหนงเปยกชนตลอดเวลา

และความสามารถในการปองกนเชอโรคของชนผวหนงลดลงทนตอแรงกดและแรงเสยดสลดลงความเปยก

ชนทผวหนงทาใหเพมแรงเสยดสการทผวหนงสมผสความชนบอยๆจะทาใหความแขงแรงของผวหนงลดลง

และเกดแผลกดทบไดงาย (Ayello & Braden, 2001)

2 .6 ภาวะทางจตของผปวย เชน โรคพษสราเรอรง โรคซมเศรา ทาใหผปวยขาด ความ สนใจ

ในตวเอง การตอบสนองหรอเคลอนไหวตวเพอลดแรงกดทกระทาตอสวนตางๆ ของรางกาย ลดลง ทาให

เกดแผลกดทบไดงายกวาคนทวไป สอดคลองกบการศกษาของชอผกา สทธพงศ และศรอร สนธ (2555)

พบวา ผปวยทมความซมเศราจะมความรนแรงของแผลกดทบเปน 2.2 เทา เนองจากภาวะซมเศราทาให

ความสามารถในการทากจกรรมลดลง รบประทานอาหารไดนอยลง

19

2.7 อณหภมทเพมขน (Increase temperature) อณหภมทสงขนมผลตอการทาลายเนอเยอ

รางกาย เพราะเปนการเพมขบวนการเผาผลาญในรางกาย ทาใหรางกายมความตองการออกซเจนเพม การ

เพมขนของอณหภมรางกาย 1 องศาเซลเซยส จะเพมขบวนการเผาผลาญ และความตองการออกซเจนของ

เนอเยอรอยละ 10 ทงนจะพบรอยแดงบนผวหนงทเกดขนจากการถกกดจะรอนกวาผวหนงทถกกด และนา

ความรอนจากภายในรางกายมาดวย อกทงเมอบรเวณทถกกดสมผสกบเสอผาและทนอนทเปนฉนวน ทาให

มการระบายความรอนไดไมด

3. ปจจยดานสงแวดลอม และนโยบาย การมนโยบายของหนวยงานเกยวกบการตดตาม และการ

ประเมนผลงานของพยาบาลในการ ปองกนแผลกดทบ การนาหลกฐานเชงประจกษมาใชในหนวยงาน

ความเพยงพอในการจดอปกรณ ลดแรงกดทบ การจดอตรากาลงใหเหมาะสมกบภาระงาน การมนโยบายให

ญาตมสวนรวมในการดแล มการศกษาถงบทบาทของญาตทดแลผปวยอยทบานพบวาญาตใหการดแลผปวย

ไดไมถกตองคอ ยงมการใชหวงโดนท และการนวดบรเวณกดทบทมรอยแดง ดงนนบทบาทของพยาบาลใน

การปองกนการเกดแผลกดทบนอกจากจะคนหาความรเพอปฏบตการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบให

ผปวยโดยตรงแลว อกบทบาทหนงทสาคญคอ บทบาทในการสอนญาตใหสามารถดแลผปวยทบานไดอยาง

มประสทธภาพ เพราะพยาบาลเปนผทมบทบาทในการใหความรแกญาตในการดแลผปวยทมแผลกดทบท

บานมากกวาบคลากรอนๆ ในทมสขภาพ การศกษาของ ชวล แยมวงษ และคณะ(2548) พบวาปจจยดาน

นโยบายทใหญาตมสวนรวมในการดแลผปวย รวมทง การสอนญาตใหสามารถดแลผปวยเพอปองกนแผล

กดทบ สามารถลดอบตการณการเกดแผลกดทบไดอยางมประสทธภาพ โดยสามารถลดอบตการณการเกด

แผลกดทบจากเดมรอยละ 9.24 เหลอรอยละ 4.98 ดงนนปจจยสงแวดลอมกเปนสงทสาคญตอการปฏบตการ

พยาบาลทมคณภาพ

1.5 ตาแหนงทเกดแผลกดทบ

การเกดแผลกดทบในผปวยสงอายจะเกยวของกบทาทางไมวาจะเปนทานงหรอทานอนมผลตอ

การเกดแผลกดทบไดโดยเฉพาะอยางยงในผปวยทชวยเหลอตนเองไมได มดงน

1. ทานอนหงาย จดรบน าหนกของรางกาย ไดแก ทายทอย สะบก ศอก กระเบนเหนบและสน

เทาบรเวณทอาจเกดแผลกดทบไดคอสวนนนของทายทอยสวนนนของกระดกสะบกหวกระดกขอศอก

กระดกกระเบนเหนบ และสนเทา โดยในทานอนหงาย มแรงกด 58, 28-36, 120 และ 65-80 มลลเมตรปรอท

ตามลาดบ (Preston, 1988) บรเวณทมแรงกดสงสด ไดแก กระดกกระเบนเหนบ ทาใหมโอกาสเกดแผลกด

ทบไดมากทสด

2. ทานอนตะแคง จดรบนาหนกของรางกาย ไดแก ใบห หวไหลดานขาง ซโครง กระดกตนขา

หวเขา ตาตม บรเวณทอาจเกดแผลกดทบ คอ ใบห ปมกกห ปมกระดกหวไหล ซโครง ปมกระดกโคนขา

และตาตม

20

3. ทานอนคว า จดรบนาหนกของรางกาย ไดแก ห แกม หวไหลดานหนา ขอศอก บรเวณ

อวยวะ เพศ หวเขา นวเทา บรเวณทอาจเกดแผลกดทบได คอ ปมกกห กระดกโหนกแกมปมกระดกหวไหล

ซโครง ปมกระดกตนขา กระดกสะบา และนวเทา

4. ทานง ซงจดรบน าหนกของรางกาย ไดแก บรเวณใดบรเวณหนงขนอยกบทานงของผปวย

ทา นงหลงตรงเขางอ 90 องศา ดานหลงของตนขาจะเปนจดรบนาหนก แตหากผปวยเลอนไถลเขายกสงและ

ขอสะโพกงอเกน 90 องศา จดรบน าหนกของรางกายจะกดลงทปมกระดกเชงกราน และกระดกกนกบ

โดยตรง

จะเหนวาผสงอายสามารถเกดแผลกดทบไดทกตาแหนงซงตาแหนงทพบมากทสดคอกระดก

กระเบนเหนบ และกนกบ นอกจากนยงพบวาผปวยมโอกาสกลบเปนแผลกดทบซ าสงถงรอยละ 50

1.6 กลมผปวยสงอายทเสยงตอการเกดแผลกดทบ

ผปวยสงอายทมความเสยงสงตอการเกดแผลกดทบ ไดแก ผปวยสงอายทมภาวะเจบปวยเรอรง

หรอเฉยบพลนผปวยทางระบบประสาท เชนโรคหลอดเลอดสมอง โรคสมองเสอมระยะรนแรง โรคพารคน

สน ผปวยทมการบาดเจบของไขสนหลง ผปวยทไดรบการผาตดทางออรโธปดก ผปวยทไดรบการรกษาใน

หอผปวยหนก หอผปวยอายรกรรม และผปวยระยะสดทายของชวต อกทงผปวยสงอายทมความเชอ และ

คานยมเรองการซอยามารบประทานเอง เชน ยาชด ยาลกกลอน ยาสมนไพร ยาตม ยาหมอ ซงการ

รบประทานยาเหลานเปนประจาจะทาใหผวหนงบางลง และเลอดออกงายตามบรเวณแขนขา เรยกภาวะนวา

ทอรมาตค พราร (Traumatic pura) หรอ ซไนล พราร (Senile pura) และเมอผสงอายเหลานเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาล ทาใหมความเสยงตอการเกดแผลกดทบมากขน เนองจากความสมบรณแขงแรงของผวหนง

ลดลงจากการไดรบยาลกกลอนหรอสมนไพรเปนเวลานาน (ชนะใจ จรญพพฒนกล, วารณ หาวรส, และ

พรรณนภา เกตมาลา, 2555)

2. การประเมนปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบ

การประเมนปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบควรเรมตงแต 6 ชวโมงแรกทรบผปวยไวใน

โรงพยาบาลหรอภายใน 48 ชวโมง (Folkedahl & Frantz, 2002) และประเมนผปวยซ าในรายทมภาวะเสยง

ตอการเกดแผลกดทบสง ซงการเลอกใชเครองมอประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบควรมมาตรฐาน แต

สามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม (The National Institute for Clinical Excellence, 2004) เครองมอ

ทใชในการประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบ ไดแก

แบบประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบของบราเดน (The Braden Scale for Predicting Pressure

Sore Risk,1987) เปนแบบประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบสรางโดยบราเดนและแนนซเบรกรสตรอม

(Braden and Nancy Bergstrom,1987) ประเทศสหรฐอเมรกา ค.ศ. 1962 และพฒนาในป ค.ศ. 1988 กาหนด

เกณฑในการใหคะแนนความเสยงของ การเกดแผลกดทบแยกตามปจจยเสยง 6 ดาน ไดแก การรบร

21

ความรสก (Sensory perception) ความเปยกชน ของผวหนง (Skin moisture) การมกจกรรม (Activity) การ

เคลอนไหว (Mobility) ภาวะโภชนาการ (Nutrition) และการมแรงเสยดทานและแรงเฉอย (Friction and

shear) ชวงคะแนนอยระหวาง 6-23 คะแนน ซงโดยทวไปคาคะแนนเทากบ 16 คอ เรมเสยง คาคะแนนนอย

คอเสยงมาก สาหรบผปวยสงอายจะใหคาคะแนนเทากบ 18 เปนดชนทบงชผปวยเรมมความเสยงตอการเกด

แผลกดทบ ซงมรายละเอยดการแปลผลคะแนน ดงน

19-23 คะแนน หมายถง ไมมความเสยง

15-18 คะแนน หมายถง เรมมความเสยง

13-14 คะแนน หมายถง มความเสยงปานกลาง

10-12 คะแนน หมายถง มความเสยงสง

6-9 คะแนน หมายถง มความเสยงสงมาก

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของพบวาความนาเชอถอ และความแมนยาของแบบประเมน

ของบราเดน (Braden scale) อยในระดบทยอมรบได แตผประเมนตองมความรความเขาใจเกยวกบปจจย

เสยงทง 6 ดานทระบไวในเครองมอ

แบบประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบของนอรตน (The Norton Risk Assessment Scale) เปน

แบบประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบถกพฒนาในป ค.ศ. 1962 โดย ดอรรน นอรตน, เอกซตน สมทธ

และแมคลาเรน (Doreen Norton, Exton-Smith and McLaren, 1962) ไดทาการศกษาการเกดแผลกดทบใน

ผปวยสงอาย และไดจดทาแบบประเมนเรยกวา Norton scoring system เปนการประเมน 5 ดานไดแก ภาวะ

สขภาพ (Physical condition) จตใจ (Mental condition) การปฏบต (Activity) ความสามารถในการ

เคลอนไหว (Mobility) และการกลนปสสาวะ อจจาระไมได (Incontinent) โดยคาระดบคะแนนสงสดความ

เสยงของการเกดแผลกดทบอยท 20 ผทเสยงตอการเกดแผลกดทบจะมระดบคะแนน 14 ขนไป ซงเครองมอ

ประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบทง 2 เครองมอนไดผลไมแตกตางกนเมอนาเครองมอไปใชในการ

ประเมนผปวย (อญชนา ทวมเพมผล, 2552)

แบบประเมนของวอเตอรโลวล (The Waterlow Pressure Score Risk Scale, 1985) โดยจดร วอ

เตอรโลวล (Judy Waterlow) สรางเครองมอขนในป ค.ศ. 1985 มทงหมด 11 ตวแปร โดย 6 ตวแปรแรกเปน

ตวแปรจากปจจยโดยตรง และยงมปจจยเสรมทตองนามาพจารณา เพมอก 5 ปจจย แบบประเมนนคอนขาง

ยงยากในการนาไปใชเนองจากมหลายตวแปร และมรายละเอยดทตองพจารณาแตกตางกน คาคะแนนรวม

ทงหมดของแบบประเมนมคาระหวาง 2-22 คะแนนสาหรบปจจยทนามาพจารณารายละเอยดแบงเปน

3 ระดบ ดงน

คะแนนมากกวา 10 หมายถง เรมมความเสยง

คะแนนมากกวา 15 หมายถง มความเสยงมาก

22

คะแนนมากกวา 20 หมายถง มความเสยงสงมาก

แบบประเมนของกอสเนลส (Gosnell Scale, 1973) พฒนาโดยดาวนา กอสเนลส (Davina

Gosnell) ในป ค.ศ. 1973 ซงดดแปลงมาจากแบบประเมนของนอรตน ตวแปรสาหรบการประเมนของ

กอสเนลส ประกอบดวย 5 ตวแปร ไดแก สภาวะทางจตใจ การควบคมการขบถาย การเคลอนไหว กจกรรม

ภาวะโภชนาการ โดยแตละตวแปรจะแบงระดบความรนแรงออกเปน 3-5 ระดบ คาคะแนนทไดอยระหวาง

5-20คะแนน ถาไดคะแนนนอยกวาหรอเทากบ 11 หมายถง มความเสยงสง และยงมปจจยอนทใชรวมการ

พจารณา เชน ปจจยสวนบคคล การวนจฉยโรค ขอมลการเขารบการรกษา และการจาหนาย สญญาณชพ

น าหนก และสวนสง สภาพและความตงตวของผวหนง การรบความรสก และยาทไดรบ แตพบวาตวแปร

ทงหมดทกลาวมาไมสามารถใหนาหนกเปนคาคะแนนเพอการประเมนได รวมทงความเชอมนของเครองมอ

คอนขางตา จงไมเปนทนยมนามาใช (ชวนพศ วงศสามญ และคณะ, 2547)

จากการทบทวนวรรณกรรมจะเหนวาแบบประเมนแผลกดทบมรายละเอยดทแตกตางกน มความ

คลายคลงกนคอพยายามนาเอาปจจยทงภายในและภายนอกมาเปนตวแปรและจดคาคะแนนเพอใหสามารถ

วดออกมาไดในเชงปรมาณ การใชแบบประเมนแผลกดทบจงเปนเพยงวธหนงทอยในแผนการดแลเพอ

ปองกนแผลกดทบ โดยการเลอกใชแบบประเมนความเสยงแตละแบบประเมนควรพจารณาถงความไว และ

ความจาเพาะของแบบประเมน ซงความไวมผลการศกษาเทยบเครองมอทใชสาหรบประเมนความเสยงตอ

การเกดแผลกดทบ พบวา แบบประเมนของบราเดน มความไวเทากบรอยละ 100 และมความเฉพาะเจาะจง

รอยละ 87-91 (Bergstrom et al., 1987) แบบประเมนของวอเตอรโลวล มความไวเทากบรอยละ 57.1 มความ

เฉพาะเจาะจงรอยละ 67.5 สวนแบบประเมนของนอรตน มความไวเทากบรอยละ 82.4 มความเฉพาะเจาะจง

รอยละ 27.47 (Pancorbo-Hidalgo, Garcia-Fernandez, Lopez-Medina, & Alvarez-Nieto, 2006) ซงจากการ

ทบทวนจะพบวาแบบประเมนของบราเดน จะมความไวและความเฉพาะเจาะจงมากกวาแบบประเมนอนๆ

ดงนนผวจยจงเลอกใชแบบประเมนของบราเดนในการทาวจยในครงน

3. ปจจยทมผลตอการหายของแผลกดทบ

ประกอบดวย 2 ปจจย ไดแก ปจจยภายในรางกาย และปจจยภายนอกรางกาย

1. ปจจยภายในรางกาย ประกอบดวย

1.1 ภาวะโภชนาการ

1.1.1 โปรตน เปนสวนสาคญของเนอเยอ ชวยสรางเนอเยอ และเปนสวนประกอบของเมด

เลอดแดงทจะนาออกซเจนไปยงเนอเยอบรเวณบาดแผล ถาขาดโปรตนจงจะทาใหกระบวนการหายของแผล

ชาลง ความตานทานเชอโรคลดลง ซงจะสงผลใหเกดความลมเหลวของการหายของแผล และกดภมคมกน

และทาใหการจบกนของเมดเลอดขาวลดลง

23

1.1.2 คารโบไฮเดรต เปนสารทสรางพลงงาน เมอรางกายขาดคารโบไฮเดรต รางกายจะดง

โปรตนทสะสมไวในรางกายมาใช และสงผลใหการหายของแผลชาลง (Lawrence, Bevin & Sheldon, 2002)

1.1.3 วตามน และเกลอแร วตามนซ วตามนเอ สงกะส และธาตเหลก มสวนสาคญในการ

สรางคอลลาเจน ภมตานทานเชอโรค เซลลเยอบผว รวมถงการทาหนาทของเมดเลอดแดงในการนา

ออกซเจนไปเลยงเนอเยอ ดงนนถาขาดวตามน และเกลอแรจะทาใหแผลหายชา เนอเยอทสรางขนใหมไม

แขงแรง และทาใหแผลแยกไดงาย (Lawrence, Bevin & Sheldon, 2002)

1.2 อายผสงอายการหายของแผลจะชากวาในวยหนมสาว เนองจากรางกายผสงอายมการ

ตอบสนองตอการอกเสบไดนอย มการสงเคราะหคอลลาเจนลดลง การสรางเซลลเยอบผวลดลง มการสราง

หลอดเลอดใหมไดชา การไหลเวยนเลอดเขาสเนอเยอบรเวณบาดแผลจะนอยและประสทธภาพในการ

ตอตานเชอโรคจะลดลงดวย จงทาใหกระบวนการหายของแผลมประสทธภาพลดลง (Craven & Hirnle,

2003)

1.3 สภาวะของโรค เชน โรคเบาหวาน ซงมระดบน าตาลในเลอดสงจะทาใหมการเพมความดน

ออสโมตก สงผลใหการทางานของเมดเลอดขาวลดลง ทาใหแผลตดเชองาย สวนมะเรงในเมดเลอดขาวจะม

เมดเลอดขาวทมประสทธภาพตา ทาใหเชอโรคและสงแปลกปลอมถกขจดออกไปไดนอย จงเกดการอกเสบ

ตดเชอและการทางานของไฟโบรบลาสตสญเสยไป สงผลตอกระบวนการหายของแผลชาลง (Carville,

2001)

1.4 การไดรบเลอด และออกซเจนของเนอเยอบรเวณบาดแผลอยางเพยงพอ เปนสงทสาคญใน

การนาสารอาหารไปเลยงเนอเยอ ใหสรางภมตานทานเพอทาลายเชอแบคทเรย สงเคราะหคอลลาเจนและ

การสรางเยอบผว เพอซอมแซมสวนทถกทาลายไป ในผ ปวยทอยในภาวะเสยเลอด จะมผลทาให

กระบวนการหายของแผลชาลง (Lawrence, Bevin & Sheldon, 2002)

1.5 ระบบภมคมกนระดบเซลล ยาและการรกษาทมผลกระทบตอการทางานของระบบ

ภมคมกนระดบเซลลจะมผลตอกระบวนการหายของแผล โดยอยางยงผทไดรบยาเคมบาบด ยากดภมคมกน

จากการเปลยนถายอวยวะจะมการกดการทางานของไขกระดกทาใหการสรางเมดเลอดทกชนดลดลง จง

ขดขวางตอกระบวนการหายของแผลหรอผทไดรบยาสเตยรอยดมาเปนเวลานาน จะทาใหเกดการขดขวาง

การทางานของเมดเลอดขาวทเคลอนออกมารวมตวบรเวณบาดแผลเพอขจดเชอโรคและสงแปลกปลอม

ตลอดจนลดการซอมแซมเนอเยอตลอดระยะของการงอกขยายของเนอเยอไมมประสทธภาพ (Lawrence,

Bevin & Sheldon, 2002; Myers, 2004)

1.6 การสบบหร ทาใหฮโมโกลบนทาหนาทลดลงมผลตอการปลอยออกซเจนเขาสเนอเยอลดลง

สงผลตอเนอเยอขาดออกซเจน รวมทงนโคตนทอยในบหรทาใหเสนเลอดหดตวสงผลตอกระบวนการหาย

ของแผล (Lawrence, Bevin & Sheldon, 2002)

24

1.7ความเจบปวด (Pain) เมอเกดความเจบปวดจากบาดแผลจะทาใหผปวยทกขทรมานตามมา

(วจตรา กสมภ, 2546) อาจสงผลตอความรวมมอในขณะทาแผล กรณทผปวยไมใหความรวมมอในการทา

แผล อาจทาใหแผลหายชาลง

2. ปจจยภายนอกรางกาย ประกอบดวย

2.1 ภาวะแผลตดเชอ (Wound infection) ภาวะตดเชอเปนสาเหตสาคญททาใหเกดอตราตายและ

เปนสาเหตใหญทรบกวนกระบวนการหายของแผล การตดเชอของแผลจะเกดขนมากหรอนอยนนขนอยกบ

ปจจยหลก 3 ประการ (วจตรา กสมภ, 2546) ไดแก ชนดและจานวนของเชอโรค ภาวะภมตานทานของ

รางกาย และสงแวดลอมรอบแผล

2.2 การดบาดแผลทเหมาะสม มความสาคญตอกระบวนการหายของแผล ลกษณะของแผล การ

ใชน ายาทาลายเชอ นวมทงการดแลแผลทไมเหมาะสม เชน เทคนคการทาแผลทไมถกตอง การใชวสดปด

แผลผดประเภท มผลตอกระบวนการหายของแผล (Carville, 2001)

2.3 ความชมชนของแผล (Hydration of wound) บาดแผลทแหงขาดความชมชนจาทาใหเซลล

เยอบผวมการเจรญเตบโตชาการใหความชมชนแกแผลจะชวยทาใหเซลลเยอบผวเจรญเตบโตเรวและคลม

ขอบแผลไดเรวขน (Myers, 2004)

2.4 จากการใชยา เชน ยาทมสวนผสมของสเตยรอยด จะขดขวางกระบวนการจบกนของเมด

เลอดขาว ยาฆาเซลลมะเรงสงผลใหกดการสรางของเมดเลอดของไขกระดก สวนการไดรบรงสรกษาจะ

สงผลใหเนอเยอออนถกทาลาย เกดการหายของแผลชากวาปกต

4. การพยาบาลผปวยสงอายเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

พยาบาลผดแลตองมความรความเขาใจเกยวกบแผลกดทบ ทราบปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบ

และวธการปองกนการเกดแผลกดทบทถกตอง และเหมาะสมกบผปวยแตละราย การปองกนการเกดแผลกด

ทบจงเปนสงทดกวาการรกษาแผลกดทบทเกดขนแลว ซงสามารถใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกด

ทบดงน (ยวด เกตสมพนธ และคณะ, 2552; ชวนพศ วงศสามญ, 2547)

1. การลดแรงกด แรงกดเปนปจจยสาคญททาใหเกดแผลกดทบ การลดความเสยงตอการเกดแผล

กดทบการพยาบาลและการดแลทดสามารถชวยลดแรงกดทบบรเวณผวหนง เนอเยอใตผวหนง และปม

กระดก ปฏบตไดดงน

1.1 การจดทาผปวย การจดทาและพลกตะแคงตวผปวยเปนกจกรรมทจาเปนอยางยงในผปวยท

ตองนอนบนเตยง หรอนงเกาอ หรอนงรถเขน ในผปวยทตองนอนบนเตยงนานๆ ควรพลกตะแคงตวผปวย

ทก 2 ชวโมง โดยผปวยควรตะแคงใหสะโพกเอยงทามม 30 องศากบทนอน ในการจดทานอนหงายควรม

หมอนสอดคนระหวางหวเขาและตาตมทง 2 ขาง เพอปองกนการกดทบเฉพาะท และการใชหมอนรอง

25

บรเวณนองหรอขาสวนลางใหสนเทาลอยพนพนทนอน ไมใหสนเทาถกกดทบ ในผปวยทนงรถเขนควร

เปลยนทานงทก 30 นาท มการศกษาการจดทาตางๆมผลตอแรงกดทบ พบวาทานงทเกดแรงกดทบนอยทสด

คอ ทานงหลงพงพนกเกาอ ขา 2 ขางยกขนวางบนเกาอ โดยใหขาหยอนเลกนอย (Defloor, 1997) และทาทม

แรงกดทกระทาตอผวสมผสนอยทสด คอ ทานอนศรษะสง 30 องศาและทานอนคว า สาหรบการจดทานอน

ตะแคงนน ทานอนตะแคง 30 องศา จะชวยใหออกซเจนมาเลยงเนอเยอบรเวณปมกระดก greater trochanter

ไดดกวาทานอนตะแคง 60 องศาและ 90 องศา (Defloor, 2000)

1.2 การดแลผวหนงผปวย ใหเชดตวอยางนอยวนละ 1 ครง โดยใชสบฤทธออนหรอน าธรรมดา

ถาผวหนงแหงแตกควรใชครมทาและครมตองไมมสารทระคายเคองตอผวผปวย และดแลใหผวหนงแหง

ตลอดเวลา โดยเฉพาะผปวยทกลนปสสาวะอจจาระไมได อาจตองมอปกรณปดกนความเปยกชนทเกดจาก

ปสสาวะอจจาระ

1.3 ผปวยทเปนอมพาตทอนลางสามารถชวยยกตวเองไดโดยใชบารโหน ทตดอยทหวเตยงและ

ขณะทนงรถเขน ควรสวมรองเทาหมสนทกครง และสายรดกนเทาตก เพอปองกนอบตเหต เชน เทาตกครด

กบพน หรอเทาพองจากทวางเทาถกแดดรอน เปนตน

1.4 กระตนใหผปวยมการเคลอนไหวรางกายหรอออกกาลงกาย ในผปวยทสามารถปฏบตไดเอง

และไมมขอจากดในการทากจกรรม โดยการชวยฝกการออกกาลงกายใหผปวย วนละ 2-3 ครง ใหผปวยไดม

การออกกาลงกายของแขนขา โดยใหผปวยทาเอง หรอพยาบาลชวยทาให และกระตนใหผปวยลกและลง

จากเตยงใหเรวทสด โดยพจารณาใหเหมาะสมกบผปวยแตละราย

1.5 ระมดระวงอบตเหตทอาจเกดขนกบผวหนง เชน การกระแทกบรเวณแขน ขา ลาตวขณะ

เคลอนยาย และระวงอนตรายจากของมคม

1.6 การใชอปกรณชวยกระจายแรงกด เชน ทนอนลม ฟกลม ฟกบรรจน า และการใชอปกรณใน

ทองถนดดแปลงใหมลกษณะนมสามารถลดแรงกดทบบนผวหนงได หรอแผนซลโคน

2. การลดแรงเฉอนหรอแรงเสยดส ทาไดดงน

2.1 การประเมนความสามารถในการเคลอนไหวของผปวย พยาบาลควรประเมนผปวยวาสามารถ

เคลอนไหวและชวยตนเองไดมากนอยเพยงใด ประเมนขอจากดในการเคลอนไหวและกาลงของกลามเนอ

ของผปวยแตละราย

2.2 การจดทาผปวยควรอยในทานอนราบมากทสดเพอลดปญหาแรงดงรง กรณทตองจดทานอน

ศรษะสง ไมควรใหศรษะสงเกน 30 องศา เพอปองกนการเกดการเลอนไถล แรงกดทบและแรงเฉอน บรเวณ

ทจะรบแรงกดมากทสด คอ บรเวณกนกบ ในการใหอาหารทางสายยาง การจดทาเพอระบายเสมหะ หรอ

กรณทผปวยมอาการหอบเหนอย หายใจลาบากตองนอนศรษะสง 30 องศา ตองจดใหมหมอนรองแขน เขา

และดนปลายเทา เพอไมใหผปวยเลอนไถลลงมาปลายเตยง

26

2.3 การเปลยนทาและการเคลอนยายผปวย ควรใชอปกรณรองตวผปวย เชน ผารองตามยาวลาตว

ผปวยขณะเปลยนทานอนเพอลดการเกดแผลถลอกจากการเสยดส ขณะยกตว การเคลอนยายผปวยตองทา

อยางระมดระวง โดยเฉพาะผปวยทมน าหนกตวมาก ไมควรเคลอนยายผปวยหรอยกผปวยเพยงลาพง เพอ

ปองกนการบาดเจบควรใชแผนกระดานเลอนชวยเพอลดแรงเฉอน

3.การดแลสภาพผวหนง

3.1 การทาความสะอาดผวหนงในผปวยสงอาย ควรทาความสะอาดผวหนงดวยน าสะอาดและสบ

ออน หรอ ผลตภณฑอาบนาทไมระคายผว ไดแก สบเดก ทสามารถลางทาความสะอาดไดงาย ไมมสวนผสม

ของนาหอม แอลกอฮอลหรอยาฆาเชอโรค เพอไมใหสญเสยความชมชน มากเกนไป ปองกนผวแหงและเกด

การระคายเคอง ภายหลงทาความสะอาดลางสบออกใหหมด ซบผวหนงใหแหงสนททกครงดวยผานม และ

ซบดวยความนมนวล

3.2 การรกษาความชมชนของผวหนง หลงอาบน าหรอทาความสะอาดผวหนงของ ผปวยสงอาย ถา

มผวแหงแนะนาญาตดแลจดหาวาสลนหรอนามนมะกอกทาผวเพอรกษาความชมชนของผวถาไมมญาตดแล

พยาบาลเปนผดแลจดหาให

3.3 การปองกนการบาดเจบของผวหนง โดยใชผาปทนอน ผาขวาง ปลอกหมอนและเสอ ผาทแหง

สะอาด ผาปทนอนทเรยบตง ไมมเศษสงของหลนบนเตยง เพอปองกนการเกดแผลกดทบ จากแรงกดหรอ

รอยพบยนของผาขณะทนงหรอนอน ถาพบผวหนงมรอยแดง ไมนวดบรเวณปมกระดกทมรอยแดง และไม

นอนทบรอยแดงสาหรบการปองกนแผลกดทบจากการบาดเจบทผวหนงจากรอยยบยนของผาป

3.4 การควบคมความเปยกชน ในผปวยสงอาย โดยทาความสะอาดผวหนงดวยนา สะอาดและสบ

อยางออนไมระคายเคอง และซบใหแหงหลงขบถายทกครง ในผทกลนปสสาวะอจจาระไมได แนะนาญาต

ผดแล จดหาวสดปกปองผวหนงเชน วาสลน หรอปโตรเลยมเจลล ใหอาจใชแผนซมซบทมตวกนความเปยก

ชน หรอผาออมสาเรจรปทสามารถซมซบสงคดหลงทไหลออกมาไมใหเปอนผวหนง ถาญาต ผดแลสามารถ

จดหาไดโดยถาใชแผนซมซบใหเปลยนทกครงทขบถายหรอทก 4–6 ชวโมงถาใชผาออมสาเรจรปเปลยนทก

ครงทขบถายหรอทก 8 ชวโมง ถาไมมญาตหรอญาตไมสามารถจดหาไดพยาบาลดแลเปลยนผาและทาความ

สะอาดใหทกครง

4. การใชอปกรณชวยลดแรงกด

4.1ใชอปกรณชวยลดแรงกดในผปวยทมความเสยงตอการเกดแผลกดทบสง คอมคะแนนความเสยง

ตอการเกดแผลกดทบนอยกวา 18 คะแนน เชน ใชทนอนลมชนดไมมการเคลอนทของลม หรอทนอน ชนด

ท มลมเคลอนสลบ

4.2 ผปวยทมการเคลอนไหวรางกายบกพรอง ใหใชอปกรณชวยลดแรงกดวางบนเตยงหรอเกาอ

ผปวยโดยรองบรเวณแขน ขา ปมกระดก ขอศอก และสนเทา เพอปองกนการสมผสกบพนเตยง

27

4.3 ไมใชอปกรณชวยลดแรงกดทมลกษณะเปนหวงกลม เนองจากทาใหมการคงหรอทาใหมการ

บวม ของหลอดเลอด

4.4 ไมใชถงมอยางใสนารองบรเวณปมกระดก ตาตม หรอสนเทาเพอลดแรงกด เนองจากไมสามารถ

กระจายแรงกดได และทาใหมการคงของเลอด

5. ภาวะโภชนาการ

5.1 ดแลใหผปวยไดรบปรมาณสารอาหารทเพยงพอเพอปองกนภาวะทพโภชนาการควรไดรบลง

งานวนละ 35-40 กโลแคลอร และ โปรตนวนละ1-1.5 กรมตอน าหนกตว 1 กโลกรม ดแลใหไดรบอาหารให

ครบถวนทงคารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน วตามน เกลอแร โดยใหผปวยรบประทานอาหารใหไดมากกวา

ครงของชดอาหารทจดใหในแตละมอทกมออาหาร

5.2 ผปวยทรบประทานอาหารทางปากไดนอย ควรแนะนาอาหารอนๆ เชน นม โอวลตนหรออาหาร

เสรมทมขายทวไป ผปวยรบประทานอาหารไดไมเพยงพอ แพทยอาจพจารณาใหอาหารทางสายยางหรอทาง

หลอดเลอดดา

5.3 ผปวยทมแผลกดทบ ควรดแลการรบประทานอาหาร โดยเพมอาหารประเภทโปรตนเพอชวยใน

การสงเสรมการหายของแผลกดทบปรมาณโปรตนทผปวยมแผลกดทบควรไดรบคอ 1.0-1.2 กรมตอน าหนก

ตว 1 กโลกรม และใหวตามนซทมผลตอการหายของแผล

6. การดแลอนๆรวมดวย เพอการปองกนและเฝาระวงการเกดแผลกดทบ มดงน

6.1การประเมนความเสยงของผปวยตอการเกดแผลกดทบตงแตแรกรบเพอใหการปองกนไดอยาง

เหมาะสมกบสภาพผปวยแตละราย

6.2ใหความรแกผปวยและญาตในการปองกนการเกดแผลกดทบเพอสามารถปฏบตตวไดถกตอง และ

เปนการลดการเกดแผลกดทบในโรงพยาบาลหรอเมอผปวยกลบไปอยทบาน

6.3 การเฝาระวงการเกดแผลกดทบใหมของผปวยอยางตอเนองทกเดอน โดยประเมนสาเหตของการ

เกด และหาแนวทางแกไขการเกดแผลกดทบ พรอมการรายงานผล ในการเฝาระวงแผลกดทบควรใหญาตม

สวนรวมในการดแลรวมกนเพอรบทราบในความรวมมอในการดแลเพอการปองกนแผลกดทบ เมอมแผล

กดทบเกดขน ทาใหแผลไมลกลามมากขน และแผลหายโดยเรว

5. แนวปฏบตการพยาบาลทเกยวของกบการปองกนและการดแลแผลกดทบ

แนวปฏบตการพยาบาลเปนการปฏรประบบการดแลสขภาพภายใตคาใชจายทคมคาคมทนเนน

คณภาพในการบรการการพยาบาล ผประกอบวชาชพดานการดแลสขภาพ ตองหาแนวทางเพอทจะทาใหการ

ดแลดานสขภาพมแนวทางปฏบตทชดเจนมากขน ซงแนวปฏบตมการพฒนาอยางเปนระบบตามขนตอน

ดงน (ฟองคา ตลกสกลชย, 2549)

1. การกาหนดประเดนหรอเลอกพฒนาแนวทางปฏบตทางคลนก เลอกเรองทสาคญและมขนาด

ปญหาทางสขภาพมาก เปนเรองทมวธการปฏบตทหลากหลาย เสยคาใชจายสงและเปนเรองทมหลกฐาน

28

ใหม สอดคลองกบความเชอหรอวธการทผประกอบวชาชพดานสขภาพปฏบตเปนประจา และตองการให

การปฏบตทมความทนสมยสการปฏบตตามหลกฐานเชงประจกษ

2. การคดเลอก และแตงตงคณะทางานพฒนาแนวปฏบตทางคลนกทมคณสมบตเหมาะสม เชน

ผเชยวชาญทางคลนก ผเชยวชาญเฉพาะสาขา

3. การสบคนขอมล และทบทวนวรรณกรรมทเกยวของอยางเปนระบบ โดยอาศยหลกฐานทดทสด

เทาทมอยในปจจบนเปนฐานสบคนขอมล และวรรณกรรมทเกยวของใหครบถวน คอ ผลงานวจยทางคลนก

ประเภทปฐมภม เชน MEDLINE หรอ CINAHL ผลงานวจยทางคลนกประเภททตยภม ไดแก งานทบทวน

วรรณกรรมอยางเปนระบบหรองานวเคราะหเมตา (Meta-analysis) และแนวทางปฏบตทางคลนกทมอยเดม

4. การวเคราะหและประเมนขอมลทคนมาได เพอพจารณาคดเลอกเอกสารทเขาเกณฑทจะนามาใช

ใหตรงกบวตถประสงคของงานวจย

5. การสงเคราะหและพฒนาวธปฏบตแนะนาเพอเปรยบเทยบผลลพธเรองความเหมาะสมของการ

รกษา เปรยบเทยบคณประโยชนกบความเสยงทเกดขน เปรยบเทยบผลลพธระหวางหตถการหรอการรกษา

รวมถงการประเมนผลลพธกบคาใชจายในการใชแนวทางปฏบตตามหลกฐานเชงปฏบตไดจรง

6. การทบทวนและวพากษวจารณโดยผเชยวชาญ โดยมการปรกษาผเชยวชาญในสาขา เพอ

ทบทวนและวพากษวจารณหรอประเมนจากเพอนรวมวชาชพเพอประเมนชองวางทเกดขน ประเมนความ

ชดเจน ความตรงในเนอหาและความจาเปนไปไดของการปฏบต

7. การทดลองใชหรอการนารองหลงจากผานการวพากษวจารณจากผเชยวชาญ และมการปรบแก

ไขตามขอเสนอแนะ นามาทดลองใชในหนวยงานหรอกลมบรการจานวนนอยๆ กอนเปนโครงการนารอง

เพอคนหาปญหาของการใชจรงซงขนตอนนตองพจารณาอปสรรคในการใชแนวปฏบตโดยคานงถง ผมสวน

ไดสวนเสยคาใชจายในการพฒนาและการใชแนวปฏบตทางคลนก

8. การนาแนวทางปฏบตทางคลนกลงสการปฏบตจรง โดยคานงประเดนตางๆ ดงน การสราง

แรงจงใจ การพฒนาการมสวนรวมและความรสกเปนเจาของ การใชกระบวนการศกษาในกลมตางๆ การนา

แนวทางคลนกเขาไปอยในกระบวนการทางานขององคการ เชน การประกนคณภาพ การใชเทคโนโลย

สารสนเทศ การสอสารตางๆ การสอสารผานองคกรวชาชพ การใชผนาทางคลนก รวมถงการทดลองใชราง

แนวทางปฏบตทางคลนกในการปฏบตจรง และรบขอมลสะทอนกลบ

9. การเผยแพรและการนาไปใช โดยผนาไปใชตองปรบกลยทธในการนาขอมลทไดเผยแพรเพอให

เกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม และแนใจวาใชแนวปฏบตทางคลนกนนไดจรง

10. การประเมนผลและปรบปรงแกไข การประเมนผลตองประเมนผลกอนและหลงใชแนวทาง

ปฏบตทางคลนกในประเดน ดงน มการปฏบตตามแผนหรอไม กลมเปาหมายรบรหรอไม ผประกอบวชาชพ

29

และผรบบรการมเจตคตตอแนวปฏบตอยางไร แนวปฏบตทางคลนกสามารถเปลยนการปฏบตททาอย

หรอไม มอะไรเปนอปสรรคในการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใช

แนวทางปฏบตประกอบดวยรายละเอยดตางๆดงน

1.ชอเรองของแนวปฏบตทางคลนก

2.วตถประสงคของแนวปฏบตทางคลนก

3. กลมเปาหมายทจะนาแนวปฏบตทางคลนกไปใช ระบโรค ภาวะประเภทของกลมเปาหมายทจะ

นาแนวปฏบตทางคลนกไปใชทงผรบบรการและผประกอบวชาชพดานสขภาพ

4. นยาม ระบความหมายของคา ทใชในแนวปฏบตทางคลนกใหชดเจน เพอความเขาใจตรงกน

ระหวางผมสวนรวมหรอผเกยวของ

5. ระบผลลพธทางคลนกทเกดจากการปฏบตตามแนวทางปฏบตทแนะนาในแนวปฏบตทาง

คลนก โดยผลลพธอาจเปนการเปลยนแปลงของอตราการปวย อตราการตาย อาการและอาการแสดง

คณภาพชวต ผลการตรวจทางหองปฏบตการ คาใชจาย ความสะดวก และความปลอดภย เปนตน

6. หลกฐาน ระบวธการไดมาซงหลกฐาน วธการสบคน แหลงของหลกฐาน วธการรวมหลกฐาน

วธการวเคราะหหลกฐาน และประเมนระดบความนาเชอถอของหลกฐานทนามาใชในการพฒนาแนวปฏบต

ทางคลนก

7. คณคา ระบการพฒนาแนวปฏบตทางคลนกเกยวกบผจดทา มมมองของผจดทา ความคลอยตาม

กน ความขดแยงและวธการนาไปสขอสรปทระบไวในวธปฏบต

8. วธปฏบตทแนะนา ระบรายละเอยดของวธปฏบตแตละวธพรอมระดบของหลกฐานเชง

ประจกษ สนบสนนวธปฏบตทแนะนากากบไวดวย

9. การตรวจสอบ ระบกระบวนการพฒนาและตรวจสอบแนวปฏบตทางคลนกโดยองคการอน

หรอคณะ ผจดทาไดดาเนนการ ความสอดคลอง และความแตกตางระหวางแนวปฏบตทางคลนกฉบบอนใน

เรอง เดยวกน รวมทงผลการนาแนวปฏบตทางคลนกฉบบนไปใชในโครงการนารอง

10. ผสนบสนน ระบองคการทเกยวของ หรอใหการสนบสนนการพฒนาแนวปฏบตทางคลนก

ฉบบน เพอใหผทจะนาเอาแนวปฏบตทางคลนกไปใชไดทราบวาแนวปฏบตทางคลนกถกพฒนาขนอยางม

คตหรอม ผลประโยชนซบซอนหรอไม

11. การระบเกยวกบเอกสารอางอง หรอบรรณานกรม

กระบวนการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก โดยการใชหลกฐานเชงประจกษ ดงน

1. การคนหา และการคดเลอกหลกฐานเชงประจกษ การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก

ในครง น มการสบคนขอมลจากฐานขอมลการวจย และแหลงขอมลอนทเกยวของ ดงน

30

1.1 ฐานขอมลทนาเสนอแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก (Guideline) และการปฏบตการ

พยาบาลท เปนเลศ (Best practice guideline) สบคนจาก www. Guideline.gov, www.joannabriggs.edu.au,

www.rnao.org, และwww.mahidol.ac.th

1.2 ฐานขอมลททบทวนงานวจยอยางเปนระบบ และงานวจยสบคนไดจาก MEDLINE,

CINAHLและPUBMED

1.3 งานวจยทคนควาไดและสบคนกลบไปยงเอกสารอางอง

1.4 ฐานขอมลงานวทยานพนธจากสถาบนตางๆ เชน มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยเชยงใหม

จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยสงขลานครนทร และมหาวทยาลยครสเตยน

1.5 การสบคนดวยมอ จากวารสารเฉพาะทเกยวของ เชน วารสารการพยาบาล สภาการพยาบาล

งานวจยและแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนกทสบคนรวมทงสน 81 เรอง แตทไดคดเลอกไว คองานวจยท

เนนและกลาวถงการปองกนแผลกดทบ ในการคดเลอกครงสดทายเหลองานวจยและแนวปฏบตการพยาบาล

ทางคลนกทเปนวธการปฏบตเพอปองกนแผลกดทบในผสงอาย ซงสามารถนามาวเคราะห และสงเคราะห

ไดทงสน 14 เรอง

2. กาหนดเกณฑการคดเลอกงานวจย การกาหนดเกณฑการคดเลอกหลกฐานเชงประจกษเพอใชใน

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนกครงน ใชแนวคด PICOT (Craig & Smyth, 2002 อางใน ฟองคา

ตลกสกลชย, 2549) ตามรายละเอยดดงน

P คอ Patient population or problem การระบประชากร โรค หรอปญหาทสนใจ หมายถง การเลอก

งานวจยทเกยวของกบผปวยสงอายและการเกดแผลกดทบ

I คอ Intervention or area of interest เปนการระบหตการ/การรกษาทนาสนใจ หมายถง การเลอก

งานวจยทเกยวของกบการจดการเพอปองกน และลดปจจยการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

C คอ Comparison intervention การระบการเปรยบเทยบการปฏบต ซงชวยจากดขอบเขตการสบคน

ใหแคบลง หมายถง การเปรยบเทยบผลของการใชวธการทหลากหลายในการปองกนการเกดแผลกดทบ

และลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย เชน การปองกนลดแรงกดทบบรเวณปมกระดก กบการ

ลดความเปยกชน ภาวะขาดสารอาหาร

O คอ Outcomes ผลลพธ หมายถง การศกษาประเมนผล ระบตวชวดของการปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

T คอ Time เวลา หมายถง การกาหนดชวงเวลาการคนหางานวจยหรอบทความทางวชาการทมการ

เผยแพรในแตละชวงป ทงในประเทศและตางประเทศ

3.วธการใชประเมนคณภาพ และความเขมแขงของหลกฐานเชงประจกษ

31

3.1 เกณฑในการประเมนคณภาพระดบความนาเชอถอของหลกฐานเชงประจกษ ใชเกณฑในการ

ประเมนความเขมแขงของหลกฐานเชงประจกษซงแบงระดบความเชอถอและคณภาพของหลกฐาน

เรยงลาดบคณภาพจากมากไปนอย ดงน (Fineout-overholt อางใน ฟองคา ตลกสกลชย, 2549)

ระดบ 1 หลกฐานเชงประจกษไดจากงานสงเคราะหงานวจยดวยการวเคราะหเมตา (Meta-

analysis) จากกลมงานวจยเชงทดลองทมการสมกลมตวอยาง และมกลมควบคมทงหมด หรอแนวปฏบตทาง

คลนกทสรางจากหลกฐานทมาจากการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบของงานวจยเชงทดลองทมการสม

และมกลมควบคม (Meta-analysis of randomized controlled trial)

ระดบ 2 หลกฐานเชงประจกษไดจากงานวจยเชงทดลองทมการสมกลมตวอยาง และมกลม

ควบคมทงหมด ซงมการออกแบบวจยเปนอยางด อยางนอย 1 เรอง (Experimental study randomize

controlled trial)

ระดบ 3 หลกฐานเชงประจกษไดจากงานวจยเชงทดลองทมการออกแบบงานวจยเปนอยางดแตไม

มการสม (Quasi-experimental studies)

ระดบ 4 หลกฐานเชงประจกษไดจากงานวจยทเปนการศกษายอนหลงหรอการศกษาตดตามไป

ขางหนา ทออกแบบวจยอยางด (Case control studies)

ระดบ 5 หลกฐานเชงประจกษทไมใชงานวจยทมการทดลอง เปนหลกฐานทไดจากงานวจยเชง

พรรณนา เชงความสมพนธ หรองานวจยเชงคณภาพ (Non-experimental descriptive, correlational,

qualitative studies)

ระดบ 6 หลกฐานเชงประจกษทไดจากการศกษาทเปนโปรแกรมการศกษา จากการสงเคราะห

งานวจย จากงานวจยเดยวทเปนงานวจยเชงบรรยายหรองานวจยเชงคณภาพ โครงการพฒนาคณภาพ และ

รายงานกรณศกษา (Program evaluation, research utilization studies, quality improvement project, case

reports)

ระดบ 7 หลกฐานทไดจากความคดเหนของคณะผเชยวชาญในกลมวชาชพเฉพาะ และหรอรายงาน

จากคณะกรรมการผทรงคณวฒเฉพาะเรอง (Opinion of respected authorities, or expert committees)

3.2 การวเคราะหหลกฐานเชงประจกษตามแนวคดของ โปลสและฮงเลอร (Polit & Hungler อางใน

ฟองคา ตลกสกลชย, 2549) ทระบวาการประเมนงานวจยเพอนาไปใชควรพจารณาตามเกณฑ ประกอบดวย

3 ประการ คอ ความสอดคลองของงานวจยกบปญหาทางคลนก การมความหมายในเชงศาสตร และ

แนวโนมทจะนาใชในการปฏบตได (Implementation potential)

3.3 พจารณาแนวโนมทจะใชในการปฏบตได ซงประกอบดวย ความเหมาะสมในการนาไปใช

(Transferability of finding) มความเหมาะสมกบหนวยงานทจะนามาใช ความเปนไปไดในการปฏบต

32

(Feasibility of implementation) พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต ผรวมงานใหความรวมมอ และไม

ขดแยง วธการไมยงยากซบซอนสามารถปฏบตได และคมคาคมทน (Cost-benefit ratio)

4. วธการตรวจสอบความแมนตรงของแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก โดยพจารณาจากความ

ถกตอง ความครอบคลมของเนอหา และความเหมาะสมของแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก เพอปองกน

การเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย จากการประเมนคะแนนของพยาบาลปฏบตการ สถาบนบาราศนราดร

จงหวดนนทบร

สรปการทบทวนวรรณกรรม

ผปวยสงอายมความจาเปนตองไดรบการดแลเอาใจใสมากกวาผปวยกลมอน เนองจากเปนวยทตอง

เผชญกบความเสอมของรางกาย เชนระบบไต หวใจ ระบบขบถาย และระบบผวหนงซงมการทางานรวมกน

อยางเปนระบบ เนองจากชนไขมนลดลง ความยดหยนของผวหนงลดลง ไมสามารถควบคมการขบถายไดจง

ทาใหผวหนงมการสมผสความชน โดยความชนทกนจะมผลโดยตรงตอการเพมคาความเปนกรดดาง

กอใหเกดการระคายเคองตอผวหนง นอกจากนนผวหนงยงมความสามารถในการตานทานเชอแบคทเรย

ลดลง เกดผนแดง และการอกเสบ จนกระทงเกดแผลกดทบ โดยสรปจากการทบทวนวรรณกรรมและ

รายงานผลการศกษาวจยทเกยวของกบแผลกดทบพบวาการศกษาสวนใหญทผานมาเปนงานวจยกงทดลอง

ทมงเนนเกยวกบการนาแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ และการพฒนาเครองมอ

การประเมนความเสยงตอการเกดแผลกดทบ มเพยงบางการศกษาเทานนทนาเสนอเกยวกบกลยทธในการลด

การเกดแผลกดทบในหอผปวยวกฤต ซงกลยทธทนาเสนอมกจกรรมทหลากหลายและแตกตางกน ตามการ

วเคราะหสถานการณขององคการ และแนวปฏบตไมไดเฉพาะเจาะจงกบกลมผปวยสงอาย การใชแนว

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบทไดจากการวเคราะห สงเคราะหและทบทวนอยางมระบบ

จากหลกฐานเชงประจกษเปนสงจาเปน เพอใหผปวยไดรบการดแล ไดรบความรและการฝกทกษะการดแล

ผปวยอยางตอเนองเปนไปในแนวทางเดยวกนทงในทนอนพกรกษาตวทโรงพยาบาลและเมอจาหนายกลบ

บาน โดยนาขอมลทไดมาปรบปรงแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผสงอาย การ

ปรบปรงเครองมอการประเมน และการเฝาระวงความเสยงตอการเกดแผลกดทบใหเหมาะสมกบสภาพ

ปญหาเพอใหเกดการพฒนาคณภาพการบรการพยาบาลตอไป

33

บทท 3

วธการดาเนนการวจย

การวจยครงนเปนรปแบบการวจยและพฒนา (Research and Development) เปนการ

พฒนาแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายกลมเสยงทเขารบ

การรกษาของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร เพอศกษาความเปนไปไดในการนาแนว

ปฏบตไปใชและศกษานารองผลการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบของ

หอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร ระหวางวนท 1 ตลาคม 2559 ถงวนท 31 กรกฎาคม

2560 โดยประยกตใชกรอบแนวคดของการใชผลงานวจยของไอโอวา (Iowa Model of Evidence-

Based Practice (อางในฟองคา ตลกสกลชย,2549: 130-135) ประกอบดวยขนตอนไดแก ขนตอนท 1

เปนการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ โดยศกษาปญหา คนควาแนว

ปฏบตทางการพยาบาลทมมาตรฐานมาวเคราะหซงไดจากการรวบรวมแนวทางปฏบต (Guideline)

และการพยาบาลทด (Best practice) แลวนามาวเคราะห ประเมนคณภาพและความเขมแขงของ

แนวทางปฏบต (Guideline) และแนวปฏบตทางคลนกทเปนการปฏบตทเปนเลศ (Best practice)

พรอมกบปรบแกไขใหเหมาะสมกบบรบทของสถาบนบาราศนราดร และพฒนาเปนแนวปฏบตการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ขนตอนท 2 เปนขนตอนการศกษานารองเพอการทดลองใช

แนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบดงกลาว ซงผวจยจะศกษานารองในกลม

ตวอยางผปวยสงอาย ทเขารบการรกษาในหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร จานวน 10

คน ซงประกอบดวยรายละเอยดดงตอไปน

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาครงน ม 2 กลมดงน

ก. ผปวยสงอาย ทนอนรกษาในหอผปวยอายรกรรม 5 ตอเนองอยางนอยเปนเวลา 3 วน และ

เปนผปวยนอนตดเตยง (Status bed ridden)

กลมตวอยาง คอ ผปวยสงอายทนอนรกษาในหอผปวยอายรกรรม 5 ตอเนองอยางนอย 3 วน

เปนผปวยนอนตดเตยง (Status bed ridden)โดยทาการเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง

(Purposive sampling) จานวน 10 คน และกาหนดคณสมบตของกลมตวอยาง ดงน

34

เกณฑคดเลอกกลมตวอยางเขาสการวจย (Inclusion criteria)

1.ผปวยอายตงแต 60 ปขนไป

2.มคะแนนความเสยงตอการเกดแผลกดทบโดยใชแบบประเมนความเสยงของบราเดน

(Braden scale) นอยกวาหรอเทากบ 18 คะแนน

3. ผปวยเขารบการรกษาในหอผปวยอายรกรรม 5 ตอเนองอยางนอย 3 วน

4. ผปวยตองไมมแผลกดทบเกดขนกอนเมอแรกรบ

5. แรกรบผปวยมอณหภมของรางกายมากกวาหรอเทากบ 36.0 องศาเซลเซยสและนอยกวา

หรอเทากบ 38.0 องศาเซลเซยส

6. ความดนโลหตมากกวาหรอเทากบ 90/60 มลลเมตรปรอท หรอคา mean arterial pressure

มากกวาหรอเทากบ 65 มลลเมตรปรอท

7. คะแนนระดบผนแดงของผวหนงบรเวณกนเทากบศนย

เกณฑการคดกลมตวอยางออก (Exclusion criteria)

1. กลมตวอยางมการเปลยนแปลงของสญญาณชพทอยในภาวะวกฤตหรอคกคามตอชวต

2. ผปวยทมแผลกดทบเกดขนกอนเมอแรกรบ

3. ผปวยทมญาตหรอผดแลพเศษตลอดเวลา

เกณฑการคดกลมตวอยางทไมดแลตอเนอง (Discontinuation criteria)

คอกลมตวอยางผปวยสงอายทเปนอาสาสมครเขาโครงการตอมาไดยายไปรกษาตอทหอ

ผปวยอน เชน ยายไปหอผปวยพเศษ หอผปวยอนๆ ยายเขาไอซย หรอเสยชวตระหวางเขารวมวจย

ข. ประชากรทใชในการศกษา คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5

โดยทาการเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) จานวน 10 คน และกาหนด

คณสมบตของกลม ตวอยาง ดงน

เกณฑคดเลอกกลมตวอยางเขาสการวจย (Inclusion criteria)

1.เปนพยาบาลวชาชพทปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5

2.มประสบการณในการพยาบาลไมนอยกวา 2 ป

3. ผานการอบรมดานการดแลผปวยเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

4.พยาบาลวชาชพทปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5 ลงนามยนยอมเขารวมโครงการ

เกณฑการคดกลมตวอยางออก (Exclusion criteria)

1.พยาบาลวชาชพทไมไดปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5

2.มประสบการณในการพยาบาลนอยกวา 2 ป

3.ไมเคยผานการอบรมดานการดแลผปวยเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

35

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผ ปวยสงอาย ท

สถาบนบาราศนราดร มขนตอนดงตอไปน

ขนตอนท 1 การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ประกอบดวย

1.1. ศกษาปญหาจากการปฏบตงานและองคความรทมอย โดยสารวจผปวย

สงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สมภาษณทมสขภาพทใหการดแลผปวยและญาต สบคนสถต

รวมทงประสบการณจรงในการปฏบตของหอผปวยอายรกรรม 5 ของผวจยเองซงพบวาผปวยสงอาย

ทมทเขารบการรกษาของหอผปวยอายรกรรม 5 ของสถาบนบาราศนราดรอยในกลมชวยเหลอตวเอง

ไดนอย เจบปวยดวยโรคเรอรงเชน โรคระบบหลอดเลอดและระบบประสาท เบาหวาน หรอถกจากด

กจกรรม การเคลอนไหวและการปฏบตกจวตรประจาวนลดลงตองพงพงผอน กลนปสสาวะอจจาระ

ไมอย ผปวยนอนตดเตยง สงผลใหเพมภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบเพมขน และในจานวนผปวย

ทเกดแผลกดทบเมอหลงไดรบการจาหนายพบวาผปวยจะกลบเขามารกษาซ าในโรงพยาบาลดวย

ภาวะแทรกซอนตางๆ เชน ภาวะทพโภชนาการ (Malnutrition) ภาวะซด (Anemia) มการตดเชอ และ

บางรายอาจมแผลกดทบเกดลกลาม สดทายผปวยอาจเสยชวตไปในทสด ปญหาดงกลาวจาเปนตอง

ใชแนวทางปฏบต (Guideline) และแนวปฏบตทางคลนกทเปนการปฏบตทเปนเลศ (Best practice) ท

มอยจากฐานขอมลแนวปฏบต (Guideline) มาปรบปรงและทดลองใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย และประเมนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกด

แผลกดทบ เพอเปนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย สถาบน

บาราศนราดร ตอไป

1.2 จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของจากงานวจย (Assembly of relevant

research) ซงไดจากการรวบรวมแนวทางปฏบต (Guideline) และการพยาบาลทด (Best practice)

โดยมรายละเอยดดงน

1.2.1 ใชหลกในการรวบรวมหลกฐานเชงประจกษตามเกณฑ PICO (T)

(Craig & Smyth อางในฟองคา ตลกสกลชย, 2549 : 67-68) คอ

P : Patient population or problem หมายถง การเลอกงานวจยทเกยวของกบ

แนวปฏบตทางการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

I : Intervention or area of interest หมายถง การเลอกงานวจยทเกยวของกบ

การปฏบต ทางการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

C : Comparison intervention หมายถง การเปรยบเทยบวธการทหลากหลาย

ในการปฏบตการทางพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

O : Outcome หมายถง การศกษาประเมนวธการทหลากหลายในการปฏบต

ทางการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

36

T : Time หมายถง การกาหนดชวงเวลาการคนควาหางานวจยหรอบทความท

เผยแพร โดยเลอกหลกฐานทตพมพทใชภาษาไทยและภาษาองกฤษทพมพในชวงป ค.ศ. 2000-2016

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของในการศกษาครงนมเกณฑการศกษาดงน

1. แนวทางปฏบต (Guideline) และแนวทางปฏบตทางคลนกทเปนการปฏบตทเปน

เลศ (Best practice)

2. งานวจยทเกยวของกบปจจยการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย การปองกน และ

การพยาบาล เพอปองกนการเกดแผลกดทบ

3. การทบทวนวรรณกรรมทกระดบ ตงแตการวเคราะหเมตา (Meta-analysis) งานวจย

เดยวทกระดบและทกประเภท Case study, Experts’ opinions รวมทง PUBMED, MEDLINE,

CINAHL, Joanna Briggs, Guideline network

1.2.2 คนหาหลกฐานจากระบบฐานขอมล Guideline systemic review,

งานวจย, งานวทยานพนธ ทตพมพเผยแพรโดยหนวยงานทเปนทยอมรบอนไดแก วารสารทตพมพ

งานวจยในประเทศไทย หองสมดของคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยตางๆ Hand search, Expert

opinion โดยผวจยจะใชคาสาคญในการคนหางานวจยทเกยวของดงน คอ Pressure sore, Bed sore,

Decubitus ulcer, Pressure ulcer, Wound management, Elderly, Old age, Wound care

1.3 การวเคราะหและประเมนความนาเชอถอ จากแนวปฏบตการพยาบาลทาง

คลนกโดยผวจยประเมนคณภาพและความเขมแขงของหลกฐานตามลาดบดงน

1.3.1 ประเมนคณภาพ ความเขมแขงและจดลาดบความนาเชอถอของแนว

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายตามเกณฑของ (Melnyk &

Fineout-Overholt. อางในฟองคา ตลกสกลชย, 2549: 17-20) ซงแบงเปน 7 ระดบดงน

ระดบท 1 หลกฐานทไดจากการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ หรอการ

วเคราะหเมตาของงานวจยเชงทดลองทมการสมและมกลมควบคมทงหมด หรอแนวปฏบตทาง

คลนกทสรางจากหลกฐานทมาจากการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบของงานวจยเชงทดลองท

มการสมและมกลมควบคม

ระดบท 2 หลกฐานทไดจากงานวจยเชงทดลองทมการสมและกลมควบคม ม

การออกแบบวจยอยางด อยางนอย 1 เรอง

ระดบท 3 หลกฐานทไดจากงานวจยเชงทดลองทมกลมควบคมมการออกแบบ

วจยอยางด แตไมมการสม

ระดบท 4 หลกฐานทไดจากงานวจยทเปนการศกษายอนหลง หรอศกษา

ตดตามไปขางหนา ทมการออกแบบวจยอยางด

ระดบท 5 หลกฐานทไดจากการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบของ

งานวจยเชงบรรยาย หรองานวจยเชงคณภาพ

37

ระดบท 6 หลกฐานทไดจากการวจยเดยวทเปนงานวจยเชงบรรยาย หรอ

งานวจยเชงคณภาพ

ระดบท 7 หลกฐานทไดจากผเชยวชาญในกลมวชาชพเฉพาะ และหรอรายงาน

จากคณะกรรมการผทรงคณวฒเฉพาะเรอง

1.3.2 ประเมนแนวโนมทจะนาไปทดลองปฏบตโดยใชเกณฑดงน

1) การเทยบเคยงความรสการปฏบตท เปนจรง โดยพจารณาความ

เหมาะสมกบหนวยงานทนามาใช ประชากรในหนวยงานนนมลกษณะคลายคลงประชากรทใชใน

งานวจยปรชญาของการดแลผปวยในหนวยงานนนมลกษณะคลายคลงกบปรชญาของการดแลผปวย

ในงานวจย จานวนผปวยในหนวยงานทไดรบประโยชนจากการนานวตกรรมไปใชมจานวนมาก

2) ความเปนไปไดในการนาวธการนนไปปฏบตในสถานการณจรงโดย

พจารณาวาพยาบาลมสทธโดยชอบดวยกฎหมายและขอบเขตของการปฏบตทจะปฏบต และยกเลก

วธการปฏบตทางการพยาบาลนนๆได ประชาคมในองคกรทจะนาไปใชนนใหความรวมมอ วธการ

ประเมนปญหาหรอการใชวธการพยาบาลสามารถปฏบตไดงาย หนวยงานทจะนาไปใชมความพรอม

ทงดานวสดและทรพยากรทจาเปนทเอออานวยใหการปฏบตการพยาบาลเปนไปไดจรง

1.4 นาขอมลจากหลกฐานทสบคนไดมาพฒนาเปนแนวทางปฏบตทางการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ซงผวจยไดคนควา วเคราะห สงเคราะห และ

สงเคราะหจากแนวปฏบตทเปนเลศ และงานวจยทเกยวของในฐานขอมลตางๆจานวน 14 แนวปฏบต

นามาพฒนาเปนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

38

การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายประยกต

จากกรอบแนวคดของ Iowa Model of Evidence-Based-Practice แสดงไดดงแผนภมท 2

สวนท 1

สวนท 2

สวนท 4 ส

สวนท 3

สวนท 3

แผนภมท 2 การดาเนนงานการพฒนาแนวปฏบตทางการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผล

กดทบในผปวยสงอายประยกตจากกรอบแนวคดของ Iowa Model of Evidence-Based Practice

(อางในฟองคา ตลก สกลชย, 2549: 64-72)

ขนตอนท 4 พฒนาเปนแนวปฏบต

“แนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวย

สงอาย สถาบนบาราศนราดร”

ขนตอนท 2. สบคนแนวปฏบตทาง

คลนกและงานวจยทเกยวของ

: Best practice & guideline in

PUBMED, MEDLINE,

CINAHL,

Joanna Briggs, Guidelines

network,

ขนตอนท 3 วเคราะหและประเมน

ความนาเชอถอและเปนไปไดใน

การนาไปใชของงานทสบคนได

- ตรวจสอบคณภาพแนวปฏบตโดย

ผเชยวชาญและผทรงคณวฒจานวน

5 คน

- ประเมนความเปนไปไดในการ

นาไปใชโดยพยาบาล 30 คน

การศกษานารอง

- นาแนวทางปฏบตไปทดสอบใน

กลมผปวยจานวน 10 คน

- ประเมนผล

ขนตอนท 1 คนหาปญหา : ปญหาทพบในผปวย

สงอายเสยงตอการเกดแผลกดทบ

- ชวยเหลอตวเองไดนอยหรอไมได ตองพงพงผอน

- โรคระบบหลอดเลอด ประสาท และเบาหวาน

- การเคลอนไหวและการปฏบตกจวตรประจาวน

ลดลง

- ผทมแผลกดทบหลงการจาหนายกลบบานแลวม

ภาวะแทรกซอนลกลามรนแรงเนองจากภาวะ

: ซดและขาดสารอาหาร

: ตดเชอระบบตางๆ ของรางกาย

: เคลอนไหวรางกายโดยวธการเสยดส

: กลามเนอเหยวฝอและขอตด

: เกดแผลกดทบกลบซ า

- ครอบครวพรองทกษะในการดแลเพอปองกนแผล

กดทบ

- แบบประเมนปจจยเสยงเบยงเบนจากแบบประเมน

มาตรฐาน

39

ขนตอนท 2 การตรวจสอบคณภาพของแนวปฏบตทพฒนาขนมา โดยนาแนวปฏบตการ

พยาบาล ใหผทรงคณวฒตรวจสอบความตรง (Validity test) หลงจากผวจยสรางแนวทางปฏบตการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ในขนตอนนผวจยจะนาไปใหผทรงคณวฒ

จานวน 5 คน ซงประกอบดวย แพทยผ เชยวชาญดานศลยกรรม 1 คน แพทยผ เชยวชาญดาน

อายรกรรม 1 คน อาจารยพยาบาลผทรงคณวฒดานผสงอาย 1 คน พยาบาลสาขาการพยาบาลผปวย

บาดแผล ออสโตม และควบคมการขบถายไมได 1 คน และพยาบาลผนเทศทางอายรกรรม 1 คน ซง

ผทรงคณวฒแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะในแบบแสดงความคดเหนและตรวจสอบความ

ตรง (Validity) ของเนอหา หลงจากผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอแลวจะใหความคดเหน 3 กรณ

ดงน

2.1 กรณเหนดวยกบขอความในแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกด

แผลกดทบในผปวยสงอาย ใหทาเครองหมาย √ ลงในชองวาง “เหนดวยอยางยง” ในชองคะแนน 4

และ “เหนดวย” ในชองคะแนน 3

2.2 กรณไมเหนดวยกบขอความในแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกด

แผลกดทบในผปวยสงอาย ใหทาเครองหมาย √ ลงในชองวาง “ไมเหนดวย” ในชองคะแนน 2 และ

“ไมเหนดวยอยางยง” ในชองคะแนน 1

2.3 ในกรณขอเสนอแนะเพมเตม ใหลงในชอง “หมายเหต”

หลงจากผทรงคณวฒท ง 5 คน พจารณาแสดงความคดเหนแลว นาขอมลเสนอแนะมา

ปรบปรงแกไขเนอหา เพอใหแนวปฏบตมความถกตองดานการใชภาษา ความครอบคลมของเนอหา

มความชดเจน และสมบรณมากยงขนโดยทดสอบคาดชนความตรงตามเนอหา (Content Validity

Index: CVI) ของแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ไดคาดชน

ความตรงตามเนอหาของเครองมอทยอมรบได คอมคาเทา 0.93 โดยคานวณจากสตร ดงน

CVI = จานวนขอคาถามทผทรงคณวฒทกคนไดใหความคดเหนระดบ 3 และ 4

จานวนขอคาถามทงหมด

ผทรงคณวฒมความคดเหนวามความเหมาะสมในประเดนความครอบคลมของเนอหา ม

ความถกตองและเหมาะสมของภาษาทใช จานวน 4 คน โดยมผทรงคณวฒ จานวน 1 คน แนะนาให

ปรบปรงประเดนการสงปรกษาสหวชาชพ และใหนาเสนอเนอหาตามลาดบขนตอนทชดเจน และ

เขาใจงาย

ขนตอนท 3 การศกษาความเปนไปไดในการใชแนวปฏบตการพยาบาลโดยพยาบาล

ประจาการ หลงจากผ ทรงคณวฒตรวจสอบความสมบรณแลว ผ วจ ยจะปรบปรงแกไขตาม

ขอเสนอแนะแลวนากลบมาใหผทรงคณวฒตรวจสอบอกครงจนไดความถกตองและสมบรณแลว

ผทรงคณวฒจะมฉนทามตลงความเหนวาสามารถศกษาผลการใชแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายได ผวจยนาแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการ

40

เกดแผลกดทบในผปวยสงอายมาทาการศกษาความเปนไปไดในการนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายได ผวจยนาแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการ

เกดแผลกดทบในผปวยสงอายมาทาการศกษาความเปนไปไดในการนาแนวปฏบตการพยาบาลไปใช

จรง โดยพยาบาลประจาการหอผปวยอายรกรรมหญง หอผปวยศลยกรรม และหอผปวยวณโรค

สถาบนบาราศนราด จานวน 30 คน แลวปรบใหเหมาะสมกบหนวยงานและผปวยสงอายทเขารบ

บรการในหอผปวยอายรกรรมตอไป และหาคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) โดยหาคา

สมประสทธแอลฟาของคอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ไดคาความเชอมนของเครองมอ

(Reliability) เทากบ 0.88

ขนตอนท 4 การศกษานารองเพอการทดลองใชแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการ

เกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ผวจยไดทาการปรบแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผล

กดทบในผปวยสงอาย ใหเหมาะสมกบขอจากดและสภาพของหอผปวยสถาบนบาราศนราดร

ทาการศกษานารองใชแนวปฏบตการพยาบาลโดยใหพยาบาลทปฏบตงานทหอผปวยอายรกรรม 5

จานวน 10 คน นาไปใชกบผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร จานวน 10

คน และประเมนผลการพยาบาลตามแนวปฏบตการพยาบาล

เครองมอทใชในการศกษานารอง

1. แบบบนทกขอมลสวนบคคลของผปวยและขอมลเกยวกบความเจบปวย คอแบบบนทก

ขอมลสวนบคคลของผปวยและขอมลเกยวกบความเจบปวย ประวตการเจบปวย การใชยาทผปวย

ไดรบประจา สญญาณชพแรกรบ อาการและสภาพของผปวยในวนแรกรบ ผดแลเมอผปวยกลบบาน

จานวนสมาชกในครอบครว และศนยดแลใกลบาน

2. แบบประเมนความเสยงของการเกดแผลกดทบบราเดน (Braden scale) แบบประเมน

ความเสยงการเกดแผลกดทบทมมาตรฐานม 2 แบบประเมนคอ แบบประเมนความเสยงการเกด

แผลกดทบ บราเดนและนอรตน ซงทง 2 แบบประเมนใหผลการประเมนไมแตกตางกนแตเนอหาใน

การประเมนแตกตางกน โดยแบบประเมนบราเดน ประเมน 6 ดานไดแก การรบรความรสกสมผส

(Sensory perception) ความเปยกชนของผวหนง (Moisture) การมกจกรรม (Activity) การ

เคลอนไหว (Mobility) ภาวะโภชนาการ (Nutrition) และการมแรงเสยดทานและแรงเฉอย (Friction

& shear) แตละดานใหคะแนน 1-4 คะแนน ยกเวนดานท 6 การมแรงเสยดทานและการดงรงให

คะแนน 1-3 คะแนน ซงมรายละเอยดการแปลผลคะแนน ดงน

19-23 คะแนน หมายถง ไมมภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบ

15-18 คะแนน หมายถง เรมมภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบ

13-14 คะแนน หมายถง มภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบปานกลาง

41

10-12 คะแนน หมายถง มภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบสง

6-9 คะแนน หมายถง มภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบสงมาก

ผวจยเลอกใชแบบประเมนบราเดนเนองจากเปนแบบประเมนทพยาบาลประจาการในถาบน

บาราศนราดรใชแบบประเมนดงกลาวแลว

3. แบบประเมนภาวะโภชนาการผสงอายเบองตน Mini nutritional assessment (MNA) คอ

เครองมอประเมนภาวะโภชนาการผ สงอายเบองตนซงพฒนาโดยศนยวจยเนสทเล ประเทศ

สวตเซอรแลนด เปนวธการประเมนทมประสทธภาพไดรบการยอมรบจากบคลากรทางการแพทย

และใชกนอยางแพรหลายในยโรป (วนด โภคะกล, 2548) นามาแปลโดยแบบสอบถามแบงออกเปน

2 ตอน

ตอนท 1 ตอบคาถาม 6 ขอในเรองความอยากอาหารชวง 3 เดอนทผาน โดยมคะแนนสงสด

ทง 6 ขอเทากบ 14 คะแนน คาระดบคะแนนมากกวาหรอเทยบเทากบ 12 คะแนน แสดงวามภาวะ

โภชนาการปกต ไมจาเปนตองตอบแบบสอบถามตอในตอนท 2

ตอนท 2 คาระดบคะแนนนอยกวาหรอเทากบ 11 แสดงวามโอกาสเกดภาวะทพโภชนาการ

ใหทาแบบสอบถามตอนท 2 ตอไป ตอนท 2 ตอบคาถาม 12 ขอเพอคนหาภาวะโภชนาการของ

ผสงอาย โดยคะแนนสงสดเทากบ 15 เมอทาแบบทดสอบแลวใหนาคะแนนจาก 2 แบบสอบถามมา

รวมกนแลวจะทราบวาภาวะโภชนาการของผสงอาย โดยมคาคะแนนดงน

17-23.5 คะแนน มความเสยงตอการเกดภาวะทพโภชนาการ หรอการขาดสารอาหารแตยงอย

ในระดบทดแลตนเองไดดวยการรบประทานอาหารทมประโยชน

นอยกวา 17 คะแนน ตองขอปรกษาจากแพทยโดยเรว เพราะมภาวะทพโภชนาการซงอาจมผล

ตอเนองกระทบกระเทอนถงการทางานของระบบอนๆในรางกายได

4. แบบประเมนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผ ปวยสงอาย

ประกอบดวย 14 กจกรรม คอ

1. การประเมนปจจยเสยง ประกอบดวย 1.1 ประเมนBraden scale แรกรบทกราย 1.2

คะแนน < 18 ประเมนทก 2 วน และ1.3 คะแนน > 18 ประเมนทกอาทตย

2.การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย Mini nutritional assessment (MNA)

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ ประกอบดวย 5.1 จดทาตะแคงตวทก 1-2 ชวโมงหรอขยบกนทก

30-1 ชวโมงในรายนงนาน และ5.2 ใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. งดจดทาศรษะสงเกน 30 องศาเกน 30 นาท ในรายทจาเปนตองจดทาใหไดรบอาหารสายยางไมจด

ทาเกน 60 องศา เกน 30 นาท

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหารประเภทโปรตนสงและนาตามแผนการดแล

42

8.ดแลลดการเสยดส และการบาดเจบของผวหนง ประกอบดวย 8.1 ยกเคลอนยาย เปลยนทาผปวย

ดวยคน > 2 คน ยกผปวยลอยจากพน 8.2 ใชแผน Pat-slide หรอผาในการเคลอนยายผปวย และ 8.3

ไมนวดหรอประคบรอนบรเวณผนแดง/ปมกระดก

9. ดแลความสะอาด ลดความเปยกชน ประกอบดวย 9.1 ดแลความสะอาดรางกายทก 1-2 ครง/วน

และ9.2 เปลยนผาออมอยางนอยทก 8 ชวโมง

10. ดแลใหความชมชนแกผวหนง ประกอบดวย 10.1 ทาโลชน หรอครมบารงผวบรเวณทแหงกราน

และ10.2 งดใชแอลกอฮอลเชดถผวหนง

11. ใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ/การใชอปกรณลดแรงกดทบ

12. ฝกทกษะการปองกนการเกดแผลกดทบ

13. การปรกษาสหวชาชพและสงตอ ประกอบดวย 13.1 ปรกษาอายรแพทยในรายทมภาวะโรคเรอรง

ทสงผลขดขวางการหายของแผล เชน เบาหวาน ภาวะโรคหลอดเลอด เปนตน 13.2 ปรกษา

ศลยแพทยในรายทม ภาวะโรคหลอดเลอด เกดแผล มเนอ ตายลกลาม 13.3 ปรกษานกกายภาพในราย

ทม ภาวะเหยวฝอของกลามเนอ ขอตด และ13.4 ปรกษานกโภชนากรในรายทประเมนแลวมภาวะ

ขาดสารอาหาร

14. การวางแผนจาหนาย ประกอบดวย 14.1 ประเมนความพรอมและ ปจจยเสยง 14.2 ทบทวน

คาแนะนาและทกษะ การดแลลดปจจยเสยง และ14.3 สงตอหนวยปฐมภม

โดยใหพยาบาลวชาชพนาไปปฏบตจรงกบผปวยกลมเสยงตามเกณฑทกาหนดและยนยอมเขา

รวมโครงการโดยกาหนดแบบประเมนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบใน

ผ ปวยสงอายไวใหใชขณะปฏบตงานโดยใหทาเครองหมาย √ เมอปฏบตกจกรรม และใส

เครองหมาย × เมอไมสามารถ ปฏบตกจกรรมพยาบาล

การพทกษสทธกลมตวอยาง

ผวจยมอบหมายใหนางสาวรจรตน จาลอยซงเปนผไมมสวนไดสวนเสยกบการวจยครงน

เปนผแนะนาตวเองแกพยาบาลประจาหอผปวยอายรกรรม 5 ผปวยและญาตทเขารบบรการทหอ

ผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร บอกชอเรองของการทาวจยครงน คอ การพฒนาแนวทาง

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

ชแจงวตถประสงคของการทาวจย ขนตอนการรวบรวมขอมล และระยะเวลาของการทาวจย พรอม

ทงชแจงใหทราบถงสทธของกลมตวอยางในการตอบรบหรอปฏเสธการเขารวมวจยในครงน โดยไม

มผลตอการไดรบบรการพยาบาล นอกจากนระหวางการเขารวมวจยหากอาสาสมคร กลมตวอยาง

หรอญาตไมตองการเขารวมวจยตอ สามารถบอกเลก และออกจากการวจยไดโดยไมมผลตอการ

ไดรบบรการพยาบาลใดๆ และขอมลทไดรบจากการวจยครงนจะถกเกบไวเปนความลบ การนาเสนอ

43

ขอมลตางๆจะนาเสนอในภาพรวม หากมขอสงสยเกยวของกบการวจยอาสาสมคร กลมตวอยาง และ

ญาตผดแล ผปวยสามารถสอบถามผวจยไดตลอดเวลา และใหกลมตวอยางหรอผดแลลงลายมอชอ

ในแบบฟอรมการพทกษสทธของกลมตวอยาง

การเกบรวบรวมขอมล

การวจยครงนเปนแบบวจยและพฒนา หลงจากมการพฒนาแนวปฏบตแลวผวจยดาเนนการ

เปนขนตอนดงน

1. ขนตอนการเตรยมความพรอมกอนเกบขอมล ผวจยดาเนนการ ดงน

1.1 นาเสนอโครงรางวจยผานการตรวจสอบจากกรรมการจรยธรรมของสถาบนบาราศ

นราดร เรยบรอยแลวทาหนงสอถงผอานวยการสถาบน เพอขออนญาตในการชแจงแนวทางการวจย

และขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลของผปวยสงอายทมความเสยงตอการเกดแผลกดทบ

1.2 ภายหลงจากไดรบการอนมตจากผอานวยการของสถาบนแลว ผวจยเขาพบแนะนา

ตวกบหวหนากลมการพยาบาลเพอชแจงวตถประสงค ขอความรวมมอในการวจยและขออนญาตเกบ

ขอมล

2. การทดลองใชแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

กลมตวอยาง ไดแก พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร ทม

วฒการศกษาระดบปรญญาตรขนไป และมประสบการณในการพยาบาลไมนอยกวา 2 ป จานวน 10

คน และกลมตวอยางทเปนผปวยกลมเสยงตามเกณฑทกาหนด จานวน 10 คน

ขนตอนการวจยสาหรบพยาบาลวชาชพ

1. มอบหมายใหนางสาวรจรตน จาลอย เปนผชแจงและอธบายโครงการวจยเมอพยาบาล

วชาชพทหอผปวยอายรกรรม 5 ยนยอมเขารวมโครงการแลว จะไดรบเอกสารชแจงขอมลแก

ผเขารวมโครงการวจยและหนงสอแสดงเจตนา ยนยอมเขารวมการวจยเพอทบทวน และทาความ

เขาใจ

2. พยาบาลวชาชพทเขารวมโครงการจะไดรบการอบรม 1 ครงโดยผรวมวจยในการใชแนว

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบและนาไปปฏบตจรงกบผปวยอาสาสมครกลมเสยง

3. ใหแบบประเมนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

แบบประเมนความเสยงของการเกดแผลกดทบบราเดน (Braden scale) แบบประเมนภาวะ

โภชนาการ และนาไปปฏบตกบผปวยตามเกณฑทกาหนดทมานอนรกษาตวในเวลานนตามเวลาท

ปฏบตงานจรง โดยจะดแลผปวยรวมกนทกเวร จนกระทงผปวยจาหนายออกจากตก จานวนผปวย

ทงสน 10 คน ใชเวลาในการศกษาประมาณ 60 วน

44

4. ในขณะทพยาบาลวชาชพเขารวมโครงการอาจมความรสกไมสขสบาย วตกกงวล

เครยด หรอรสกวาเปนการเพมภาระงาน สามารถขอออกจากโครงการหรอขอรบการบรการจาก

ผวจย โดยผวจยจะประสานสง ตอทคลนกคลายเครยดของสถาบน และทานจะไดรบการดแลตาม

มาตรฐาน

ขนตอนการวจยกบผปวยกลมเสยง

1. มอบหมายใหนางสาวรจรตน จาลอย จะเปนผใหคาแนะนาโครงการวจยแกผปวย

และญาต เมอตกลงเขารวมโครงการแลว จะไดรบเอกสารชแจงขอมลแกผเขารวมโครงการวจยและ

หนงสอแสดงเจตนายนยอมเขารวมการวจยเพอทบทวน และทาความเขาใจ ถามขอสงสยสอบถามได

จากผททาหนาทขอคายนยอม และหากตองการเขารวมการวจย จงลงนามในหนงสอแสดงเจตนา

ยนยอมเขารวมการวจย

2. ผปวยกลมเสยงจะไดรบการดแลพยาบาลตามแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบน ในขณะททานนอนรกษาตวทโรงพยาบาลจนถงการจาหนายออกจากหอผปวย

อายรกรรม 5

3. ในขณะทผปวยเขารวมโครงการ ผปวยหรอญาตอาจมความรสกไมสขสบาย วตก

กงวล เครยด หรอผปวยไดรบการบาดเจบจากการดแลตามแนวปฏบต สามารถขอออกจากโครงการ

นได และขอรบการบรการจากผวจยโดยผวจยจะประสานสงตอทคลนกคลายเครยดของสถาบน

และผปวยจะไดรบการดแลตามมาตรฐาน

3. การประเมนผล ผวจยทาการตรวจสอบความถกตองของขอมลทงหมดกอนนาไป วเคราะห

โดยวเคราะหขอมลสวนบคคลและขอมลเกยวกบความเจบปวย ดวยสถต ความถ คารอยละ คาเฉลย

และวเคราะหคะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบ (Braden scale) กอนและหลงการใชแนว

ปฏบตการพยาบาล ดวยสถต The Wilcoxon Matched Pairs Signed-Ranks Test และนาไปเขยนเปน

รายงานการวจยตอไป

45

การวเคราะหขอมล

การศกษาการพฒนาแนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวย

สงอายนเปนการพฒนามาจากแนวทางปฏบตทางคลนกจากแนวปฏบตการพยาบาลจากฐานขอมล

แนวปฏบตทางคลนกตางๆ การศกษาวจย เชน PUBMED, MEDLINE, CINAHL, Joanna Briggs,

Guidelines network ฐานขอมลวทยานพนธจากสถาบนตางๆ เชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยขอนแกน และมหาวทยาลยครสเตยน เปน

ตน จากวารสารและบทความของหนวยงานตางๆ และปรบพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลให

เหมาะสมกบบรบทของสถาบนบาราศนราดร โดยการวเคราะหขอมลแบงเปน 2 ตอนดงน

1. หลงจากพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

แลวนาไปใหผทรงคณวฒตรวจสอบความครบถวน ถกตองของเนอหาและความเหมาะสมของภาษา

ทใช เพอตรวจสอบความตรงของเนอหาแนวปฏบตการพยาบาลโดยไดคาความตรงของเนอหาแนว

ปฏบตการพยาบาล มคาระหวาง 0.80-1.00 จากนนนาแนวปฏบตการพยาบาลตรวจสอบความเปนไป

ไดของการใชแนวปฏบตเพอปองกนการเกดแผลกดทบโดยพยาบาลวชาชพ จานวน 30 คน และหา

คาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) โดยหาคาสมประสทธแอลฟาของคอนบาค (Cronbach’s

alpha coefficient) ไดคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) เทากบ 0.88

2. การวเคราะหผลการนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวย

สงอายมาศกษานารอง (Pilot study ) กบผปวยสงอายในหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

โดยวเคราะหตามประเดนตางๆดงน

2.1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางดวยความถ รอยละ และคาเฉลย

2.2 วเคราะหคะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบ (Braden scale) กอนและหลง

การใชแนวปฏบตการพยาบาล ดวยสถต The Wilcoxon Matched Pairs Signed-Ranks Test

46

บทท 4

ผลการวจยและอภปรายผล

การวจยครงนเปนรปแบบการวจยและพฒนา (Research and Development) เปนการ

พฒนาแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยกลมเสยงทเขารบการรกษาใน

หอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร เพอศกษาความเปนไปไดในการนาแนวปฏบตไปใชและ

ศกษานารองผลการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบของหอผปวยอายรกรรม 5

สถาบนบาราศนราดร ระหวางวนท 1 ตลาคม 2559 ถงวนท 31 กรกฎาคม 2560 โดยประยกตใชกรอบ

แนวคดของ Iowa Model ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

ขนตอนท 2 การตรวจสอบคณภาพของแนวปฏบตการพยาบาลทสรางขน

ขนตอนท 3 การศกษาความเปนไปไดในการใชแนวปฏบตการพยาบาลโดยพยาบาลวชาชพท

ปฏบตงานเกยวของกบการดแลผปวยกลมเสยงตอการเกดแผลกดทบ จานวน 30 คน

ขนตอนท 4 การศกษานารอง (The pilot study) เพอทดลองใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

ขนตอนท 1 การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

1.1 ผลการสบคนงานวจยทเกยวของ แนวปฏบตทางการพยาบาลและงานวจยทสบคนไดจาก

แหลงฐานขอมลตางๆ จาแนกตามฐานขอมล คาสาคญทใชในการสบคน จานวนทสบคนได จานวนเรองท

สามารถนาไปใชได และ ชอเรองชอผแตงและปทแตง ดงแสดงในตารางท 1.

47

ตารางท 1 จานวนแนวปฏบตทางการพยาบาลและงานวจยทสบคนไดจากแหลงฐานขอมลตางๆจาแนก

ตามฐานขอมล คาสาคญทใชในการสบคน จานวนทสบคนได จานวนเรองทสามารถนาไปใชไดและชอ

เรองชอผแตงและปทแตง

ชอฐานขอมล คาสาคญใน

การสบคน

จานวน

เรองท

สบคนได

จานวนเรอง

ทสามารถ

นาไปใชได

ชอเรอง/ชอผแตง/ปทแตง

www.guideline.gov Pressure

sore, bed

sore,

Pressure

ulcer

23 7 1. Pressure ulcer risk assessment and

prevention (Yana R, 2003)

2. Prevention of pressure ulcer

(Folkedahl BA. And Frantz R., 2002)

3. Assessment and management of

stage I to IV pressure ulcers. (Tazim

V, 2002)

4. The use of pressure-relieving

devices (beds, mattresses and

overlays) for the prevention of

pressure ulcers in primary and

secondary care. (National Institute

for Clinical Excellence, 2003)

5. Pressure ulcer risk assessment and

prevention. (Richens Y., 2003)

6. Preventing pressure ulcers and

skin tears. (Ayello. EA.,2003)

7. Risk assessment & prevention of

pressure ulcers. (Virani,2005)

48

ตารางท 1 จานวนแนวปฏบตทางการพยาบาลและงานวจยทสบคนไดจากแหลงฐานขอมลตางๆจาแนก

ตามฐานขอมล คาสาคญทใชในการสบคน จานวนทสบคนได จานวนเรองทสามารถ นาไปใชได และ ชอ

เรองชอผแตงและปทแตง (ตอ)

ฐานขอมล คาสาคญใน

การสบคน

จานวน

เรองท

สบคนได

จานวนเรอง

ทสามารถ

นาไปใชได

ชอเรอง/ชอผแตง/ปทแตง

www.Joannabriggs.edu.com

www.rnao.org

www.mahidol.ac.th

www.Christrain.ac.th

Pubmed

Hand search

Pressure

sore, bed

sore,

pressure

ulcer

Same

Same

Same

Same

Same

15

10

6

2

19

6

2

1

1

1

1

1

1. Pressure Sores – Part 1:

Prevention of pressure related

damage (Best practice, 1997)

2. Pressure Sores – Part 2:

Management of Pressure related

tissue damage (Best practice,

1997)

-Pressure ulcer prevention

(Cooper and Gray, 2001)

-ผลของการพยาบาลตามแนว

ปฏบตการพยาบาลตอการปองกน

การเกดแผลกดทบในผปวยศล

กรรมกระดก

(ปองหทย พมระยา,2003)

-การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาล

เพอปองกนการเกดแผลกดทบใน

ผปวยสงอายโรงพยาบาลนภาลย

จงหวดสมทรสงคราม(นภาพร ภมร

,2011)

-The prevention and treatment of

pressure ulcers (Naude L., 2005)

-การดแลแผลกดทบในผปวย

สงอาย (ประเสรฐ อสสนตชย,

2005)

49

จากตารางท 1 จากการสบคนการปฏบตทดทสด (Best practice) แนวปฏบตทางการพยาบาล และ

ผลการวจยจากแหลงฐานขอมลตางๆ จานวน 81 เรองและคดเลอกมาเพอการศกษาพฒนาเปนแนว

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย หอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศ

นราดร จานวน 14 เรอง

1.2 การวเคราะห และสงเคราะหคณภาพงานวจยทสบคนได ผวจยใชเกณฑการประเมนคณภาพ

และระดบหลกฐานของสเตทเลอร (Stetler อางใน ฟองคา ตลกสกลชย, 2549: 18-20) ประเมนแนวโนมท

จะนาไปใชตามแนวคดของโปลทและแฮงเลอร( Polit & Hungler อางในฟองคา ตลกสกลชย, 2549: 97-

103) แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบแบงเปน 2 สวนคอ การประเมนสภาพผปวย

และการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ สรปเปนตารางแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการ

เกดแผลกดทบโดยจาแนกจากผศกษา รปแบบการวจย ระดบหลกฐานและกลมตวอยางแนวปฏบตการ

พยาบาลตามทสบคน การวเคราะหหลกฐานการปองกนการเกดแผลกดทบมหลกการ 2 เรองดงน

1. การประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบซงประกอบดวย การประเมนประวตการเจบปวยและ

การใชยา การประเมนปจจยเสยงดวยเครองมอของบราเดน การประเมนสภาพผวหนง การประเมนภาวะ

โภชนาการดวยเครองมอ Mini nutritional assessment (MNA)

2. การพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ซงประกอบดวย การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

การพยาบาลเพอลดแรงเสยดทานและแรงตด การจดทานอน การดแลใหไดรบสารน าและอาหารประเภท

โปรตน การดแลลดการเสยดสและการบาดเจบของผวหนง การพยาบาลเพอลดความชนแฉะของผวหนง

ใหความชมชนแกผวหนง การใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ การปรกษาสหวชาชพในกรณทม

ภาวะซบซอน และการวางแผนจาหนาย

จากนนผวจยนาแนวปฏบตการพยาบาลไปตรวจสอบคณภาพจากผทรงคณวฒจานวน 5 คน

1.3 การสงเคราะหแนวปฏบตการพยาบาลทสบคนได

จากการศกษาพบหลกฐานทเกยวของกบการปองกนการเกดแผลกดทบจานวน 14 เรองดง

รายละเอยดในตารางดงตอไปน

50

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนได

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

Best practice (1997)

Best practice (1997)

รปแบบการวจย

Evidence Best Practice

ระดบหลกฐานท 1

รปแบบการวจย

Evidence Best Practice

ระดบหลกฐานท 1

1. ประเมนปจจยเสยงดวยเครองมอ

ประเมนบราเดน หรอนอรตน อยางใด

อยางหนงในกลมทเคลอนไหวตวเองไมได

หรอหรอพรองการปฏบตกจกรรม แรกรบ

และประเมนซ าอยางตอเนอง

2. การดแลผวหนงเพอปองกนการเกด

บาดแผล

3. ประเมนภาวะโภชนาการและดแลให

ไดรบสารอาหาร

4. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

5. การใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. การใหความรแกผปวยและผดแลผปวย

1. ประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบ

ประเมนระดบความรนแรงของแผล

ประเมนภาวะแทรกซอนจากการเกดแผล

กดทบ ประเมนภาวะโภชนาการ ประเมน

การใชยาและแหลงประโยชนของสงคม

2. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบตอ

ผวหนง

3. การดแลแผลกดทบ

4. การปองกนและลดการตดเชอบรเวณ

แผล

5. การซอมแซมแผลเพอสงเสรมการหาย

ของแผลโดยศลยกรรมตกแตง เชน การ

ปลกผวหนง สงเสรมภาวะโภชนาการ ลด

ความเจบปวด ใหความรแกครอบครวและ

สงคม

51

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบหลกฐาน การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

Coorper, P. and Gray,

D.,(2001).

Virani, T. et al.(2002).

รปแบบการวจย

Evidence Best Practice

ระดบหลกฐานท 1

รปแบบการวจย

Best Practice guideline

ระดบหลกฐานท 2

1. การใหความร คาแนะนาและประเมนผล

2. การประเมนปจจยเสยงการเกดแผล กดท

3. การตรวจสภาพผวหนง

4. การจดทาผปวย

5. การเลอกใชเบาะทนอนและเบาะรองนง

อยางเหมาะสม

1. การประเมนสภาพรางกายประวตการ

เจบปวย

2. ประเมนสภาพจตสงคม แรงสนบสนน

ทางสงคม การไดรบยา วฒนธรรม และ

คณภาพชวต

3. การประเมนแผลกดทบ

4. ประเมนการไดรบสารอาหารและนา

ปรกษานกโภชนาการ

5. ประเมนความเจบปวด

6. การพยาบาลเพอลดปจจยเสยงสง

เสรมแรงกดทบ

7. การดแลแผลกดทบและการทาความ

สะอาด

8. การบาบดแผลกดทบระดบ 3,4

9. การรกษาการตดเชอ

10. การทาศลยกรรมและซอมแซมแผล

11. การใหความรและฝกทกษะผดแล

ผปวย

52

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

Folkedahl B.A. and Frantz

R.(2002)

Richens Y.(2003)

Ayello EA. (2003)

รปแบบการวจย

Best Practice Guideline

ระดบหลกฐานท 1

รปแบบการวจย

Best Practice Guideline

ระดบหลกฐานท 2

รปแบบการวจย

Evidence Best Practice

1. ประเมนสภาพผวหนงดวยแบบ

ประเมนบราเดน ซงความถในการ

ประเมนขนอยกบสภาพผปวย ผปวยท

ตองไดรบการประเมนไดแก ผปวยท

ชวยเหลอตวเองไมได ผปวยทนอน

หรอนงนงๆ นานๆ ผทเคลอนไหวโดย

ไมสามารถควบคมได ผปวยบกพรอง

ภาวะโภชนา ผทเปยกชนตลอดเวลา

2. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

3. การดแลใหไดรบสารอาหารและนา

4. ฟนฟรางกายใหขอและเอนเคลอนไหว

5. การใหความรและคาแนะนาแก

ผปวยและผดแลผปวย

1. ประเมนปจจยเสยง

2. ประเมนแผลกดทบ

3. ปองกนและดแลลดปจจยการเกด

แผลกดกดทบ

4. วางแผนการปองกนการเกดแผลกดทบ

รวมกบครอบครวและสหสาขาวชาชพ

5. การใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. การใหความร คาแนะนารวมกบสห

สาขาวชาชพแกผปวยและครอบครว

1. การปองกนการเกดแผลกดทบโดย

- ประเมนปจจยเสยงดวยแบบประเมน

บราเดนในกลมผสงอายและประเมน

ซ าอยางตอเนองและเยยมบานหลง

จาหนาย

53

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

The National Institute for

Clinical Excellence (2004)

ระดบหลกฐานท 2

รปแบบการวจย

Evidence Best Practice

ระดบหลกฐานท 1

- ประเมนปญหาการเกดอนตรายตอ

ผวหนงแบบองครวม ประเมนชมชน

วฒนธรรมและสงแวดลอมทางกายภาพ

- การพยาบาลเพอปองกนแรงกดทบและ

ลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ

2. การพยาบาลเพอปองกนการเกด

บาดแผลบรเวณผวหนง

- ดแลสงแวดลอม สภาพอากาศ แสงสวาง

- การใหความรและคาแนะนาแกผปวย

ผดแลและครอบครวเพอปองกนการ

บาดเจบดวยตวเอง การใชอปกรณเพอ

ปองกนการเกดบาดแผลจากการเสยดส

และแรงกระแทก

- การรกษาบาดแผล

- การประเมนบาดแผลและการตดตามผล

(Follow up) อยางตอเนอง

1. การประเมนปจจยเสยงและการปองกน

การเกดแผลกดทบ

2. การใชเครองมอประเมนทเปน

มาตรฐานเดยวกน

3. การพยาบาลเพอลดแรงเสยดส และแรง

ลนไถล การดแลใหความชมชนแก

ผวหนง

4. ขอตกลงในการดแลปองกนแผลกดทบ

5. พฒนาการดแลปองกนแผลกดทบ

54

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

Naude L.,(2005)

The National Institute for

Clinical Excellence (2005)

รปแบบการวจย

Best Practice Guideline

ระดบหลกฐานท 2

รปแบบการวจย

Best Practice Guideline

ระดบหลกฐานท 2

6. การทาศลยกรรมตกแตงและการใช

อปกรณลดแรงกดทบ

7. การปรกษาสหสาขาวชาชพ

8. การใหความรและคาแนะนาระยะยาว

1. การปองกนการเกดแผลกดทบโดย

ประเมนปจจยเสยง ศกษาประวตการ

เจบปวย ระดบความรในการดแลปองกน

การเกดแผลกดทบ

2.การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ แรงเสยด

สและแรงลนไถล

3. ประเมนแผลกดทบดวยแบบประเมนบ

ราเดนหรอนอรตน

4. การรกษา ปองกนการเกดแผลกดทบ

และการใชอปกรณลดแรงกดทบ

1. การประเมนความเสยงการเกดแผลกด

ทบ ซงการเลอกใชเครองมอประเมนความ

เสยงไมควรตายตว สามารถปรบเปลยน

ไปตามความเหมาะสม

2. ควรพฒนาการพยาบาลเพอลดปจจย

เสยงการเกดแผลกดทบ ในรายเสยงการ

เกดแผลกดทบซ า เชนผปวยไมรสกตว

ผสงอาย ภาวะมไข มประวตการเกดแผล

กดทบ ขาดสารอาหารและนา ภาวะ

เจบปวยเฉยบพลน และผปวยโรคระบบ

หลอดเลอด

3. การดแลผวหนงเปนพเศษและเพม

ความถในการประเมนผวหนงตามสภาพ

ผปวยทเปนจรง

55

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

Virani, T. et al.(2005)

รปแบบการวจย

Best Practice Guideline

ระดบหลกฐานท 2

4. ไมใชถงมอใสนา และอปกรณรปโดนท

5. เลอกวธและความถในการจดทาตาม

ความเหมาะสม

6. ในรายนงเกาอนานๆ ใหความรและฝก

ทกษะโดยนกอาชวบาบด นกกายภาพ ให

คาแนะนาในการจดทาเฉพาะราย เลอกใช

อปกรณรองนาหนกและเบาะรองนง

7. การใหความรคาแนะนาแกเจาหนาท

ผดแลผปวย การใชเครองมอประเมน การ

เลอกใชอปกรณและเคลอนยายผปวย การ

ใหขอมลขาวสารและแหลงประโยชน

1. การประเมนนวเทาเปนสงสาคญแรกรบ

และทกวนในผปวยกลมเสยงตอการเกด

ผวหนงหลดลอก

2. ตกลงเปนแนวการประเมนปจจยเสยง

การเกดแผลกดทบและใชเครองมอท

เชอถอไดเชนเดยวกบแบบประเมนบรา

เดนโดยการประเมนตองครอบคลม

เนอหาการประเมนระดบความรสกสมผส

ความสามารถในการเคลอนไหว ความ

สามรถในการเคลอนไหว ความสามารถ

ในการทากจกรรม ความชนของผวหนง

ภาวะโภชนาและการเสยดสและประเมน

เปนพเศษในผปวยทถกจากดการ

เคลอนไหวบนเตยงหรอนงเกาอนานๆ

56

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

ผศกษา

ปองหทย พมระยา (2003)

รปแบบการวจย

Best Practice Guideline

ระดบหลกฐานท 1

3. การดแลแผลกดทบ

4. การวางแผนการดแลผปวยเฉพาะราย

โดยตงเปาหมายรวมกนกบผปวย

5. การพฒนาการจดทาลดแรงกด

6. คานงถงความเจบปวย การควบคม

ความปวดซงอาจจาเปนตองใชยา และ

พจารณาผวหนงบรเวณทไดรบยา

ผลขางเคยงจากการใชยา

7. การพยาบาลเพอลดความเปยกชน

8. ประเมนภาวะโภชนาการ การใหอาหาร

เสรม และคนหาสาเหต ปรกษานก

โภชนาการ

9. โปรแกรมความร ฟนฟ โดยทมฟนฟ

และวางแผนจาหนาย

10. องคกรควรสงเสรมใหเกดแนวปฏบต

เฉพาะองคกร

1. ประเมนความเสยงดวยแบบประเมน

ความเสยงบราเดน

2. การพยาบาลเพอปองกนและลดปจจย

การเกดแผลกดทบ

3. การใชอปกรณลดแรงกด

4. การบนทกการพยาบาล

5. การสงตอขอมล และปญหาแผลกดทบ

6. การใหความรแนะนาแกผปวยและญาต

57

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

ประเสรฐ อสสนตชย

(2005)

นภาพร ภมร (2550)

รปแบบการวจย

Evidence Best Practice

ระดบหลกฐานท 1

รปแบบการวจย

Best Practice Guideline

ระดบหลกฐานท 1

1. ประเมนผปวยใหครอบคลมเนอหา

ภาวะขาดสารอาหาร อาย ความชมชนของ

ผวหนง การตดตามสขภาพกาย การ

สญเสยระบบประสาทสมผส ความดน

โลหตซสตอร (Systolic) การใชยาทมผล

ตอระบบตางๆของรางกายลมเหลว

2. การปองกนการเกดแผลกดทบ

3. การประเมนแผลกดทบและ

ผลการรกษาของแผลกดทบในระยะท 2

ถง 4 ดวยตวชวด 3 ดานคอพนทหนาตด

ของแผล จานวน exudates และลกษณะ

เนอเยอ

4. การดแลพนทบรเวณแผล การทาแผล

และการผาตดซอมแซมแผลกดทบ

1. ประเมนปจจยเสยง

2. การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย MNA

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

6. งดจดทานอนสงเกน 30องศาเกน 30

นาทในรายทจาเปนตองจดทาใหไดรบ

อาหารทางสายยางไมจดทานอนเกน 60

องศานานเกน 30 นาท

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหาร

ประเภทโปรตนสงและนาตามตองการ

8. ดแลการเสยดส และการบาดเจบของ

ผวหนง

9. ดแลความสะอาดและลดความเปยกชน

58

ตารางท 2 การวเคราะห สงเคราะห ตดสนความเพยงพอและคณภาพงานวจยทสบคนตอได (ตอ)

ชอผแตง/ปทแตง รปแบบการวจย/ระดบ

หลกฐาน

การวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

10. ดแลใหความชมชนตอผวหนง

11. ใหความรการปองกนการเกดแผลกด

ทบ/การใชอปกรณลดแรงกดทบ

12. การฝกทกษะการปองกนการเกดแผล

กดทบ

13. การปรกษาสหสาขาวชาชพและสงตอ

14. การวางแผนจาหนาย

จากตารางท 2 สรปแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ 2 ประเดน ดงน

1. การประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบซงประกอบดวย การประเมนประวตการเจบปวยและ

การใชยา การประเมนปจจยเสยงดวยเครองมอของบราเดน การประเมนสภาพผวหนง การประเมนภาวะ

โภชนาการดวยเครองมอ Mini nutritional assessment (MNA)

2. การพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ซงประกอบดวย การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

การพยาบาลเพอลดแรงเสยดทานและแรงตด การจดทานอน การดแลใหไดรบสารน าและอาหารประเภท

โปรตน การดแลลดการเสยดสและการบาดเจบของผวหนง การพยาบาลเพอลดความชนแฉะของผวหนง

ใหความชมชนแกผวหนง การใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ การปรกษาสหวชาชพในกรณทม

ภาวะซบซอน และการวางแผนจาหนาย

ขนตอนท 2 การตรวจสอบคณภาพของแนวปฏบตการพยาบาลทสรางขน

2.1 การตรวจสอบคณภาพของแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผสงอาย

ผทรงคณวฒ 5 คนไดทาการตรวจสอบแนวปฏบตการพยาบาลและไดเสนอความคดเหน พรอมท ง

ขอเสนอแนะโดย

ระดบคะแนน 4 หมายถง เหนดวยอยางยง

ระดบคะแนน 3 หมายถง เหนดวย

ระดบคะแนน 2 หมายถง ไมเหนดวย

ระดบคะแนน 1 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง

ดงตารางท 3

59

ตารางท 3 จานวนรอยละของผทรงคณวฒจาแนกตามการแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะในการใช

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ (N=5)

ขอความ

ความคดเหนของผทรงคณวฒ

4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

1. วตถประสงคของแนว

ปฏบต

2.ประโยชนการนาแนว

ปฏบตการพยาบาลมาใช

3.ความคมทนและคมคา

4.ความเขมแขงในการ

พฒนาแนวปฏบต

5.ความเหมาะสมของแนว

ปฏบตการพยาบาล

80%

80%

80%

80%

80%

20%

20%

20%

20%

20%

-เพมความพงพอใจของญาตและ

ผดแลตอแนวปฏบต

- ถานาไปปฏบตจรงจะเกดประโยชน

และคมคาเนองจากลงทนนอย

-ตองนาไปใชจรง

-ปรบปรงเครองมอ/คมอใชให

สอดคลองกน

-ควรมคมอทชดเจน

60

ตารางท 3 จานวนรอยละของผทรงคณวฒจาแนกตามการแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะในการใช

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ (N=5) (ตอ)

ขอความ

ความคดเหนของผทรงคณวฒ

4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

6.ความเปนไปไดในการนา

แนวปฏบตการพยาบาล

มาใช

7.รายละเอยดของขนตอน

แนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนแผลกดทบใน

ผสงอาย

7.1การประเมนสภาพผปวย

-ประเมนปจจยเสยงดวย

Braden scale

-ประเมนภาวะโภชนาการ

(แบบประเมน Mini

Nutritional Assessment :)

-ประเมนสภาพผวหนง

7.2 การพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบ โดยการ

ลดแรงกดทบ

-จดตารางพลกตะแคง

ตวอยางนอยทก 2 ชวโมง

80%

80%

80%

40%

60%

60%

20%

20%

20%

60%

40%

40%

-ปรบปรงเครองมอและคมอให

สามารถใชไดงายและประเมนได

ถกตอง เขาใจตรงกน เพอสะดวก

นาไปปฏบตจรง

-อาจทาไดไมครบถวน

-ควรมคมอในการประเมนเพอเปน

มาตรฐานเดยวกนควรพจารณาเรอง

การลงเวลาใหตรงความเปนจรง

61

ตารางท 3 จานวนรอยละของผทรงคณวฒจาแนกตามการแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะในการใช

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ (N=5) (ตอ)

ขอความ

ความคดเหนของผทรงคณวฒ

4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

-ขยบกนหรอยกกนอยาง

นอยทก 30 นาท

7.3 การพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบโดยการ

ใชอปกรณเสรม

-หมอนรองปมกระดก

-ใชทนอนลมในผปวยเสยง

สง เชน ผปวยไมรสกตว

นาหนกมาก

7.4 การพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบโดยลด

แรงเสยดทานและแรงตด

-เคลอนยายผปวยโดย

วธการยกมากกวา 2 คน

-ใช Pat-slide ชวยการ

เคลอนยาย

-จดทานอนหวเตยงสงไม

เกน 30 องศาหรอไมควรจด

ทาหวสงเกน 60 องศาเกน

30 นาท

7.5 การพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบ

โดยดแลความชมชน

80%

100%

100%

80%

80%

80%

20%

20%

20%

20%

62

ตารางท 3 จานวนรอยละของผทรงคณวฒจาแนกตามการแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะในการใช

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ (N=5) (ตอ)

ขอความ

ความคดเหนของผทรงคณวฒ

4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

-ไมใชสบ ทาแปง

แอลกอฮอลบรเวณผวหนง

ทแหงกราน

-ทาโลชน ครมหรอนามน

มะกอกบารงผวบรเวณผวท

แหงกราน

-ไมนวดหรอประคบบรเวณ

ปมกระดกและบรเวณทพบ

รอยแดงจากการกดทบ

7.6 การพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบโดยการ

ดแลปองกนการตดเชอ

-ดแลความสะอาดรางกาย

วนละ 1-2 ครงและทกครง

หลงการขบถายหรอเปยก

ชนในรายกลนปสสาวะ

อจจาระไมได

7.7 การพยาบาลเพอปองกน

การเกดแผลกดทบโดยดแล

ใหไดรบอาหารถกตองตาม

ตองการ

-อาหารโปรตนสงและนา

อยางนอย 2,500-3,000 ซ.

ซ./วน ยกเวนม

80%

80%

80%

100%

80%

20%

20%

20%

20%

ผสงอายบางรายไมจาเปนไดรบนาถง

3,000 ซ.ซ/วน

63

ตารางท 3 จานวนรอยละของผทรงคณวฒจาแนกตามการแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะในการใช

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ (N=5) (ตอ)

ขอความ

ความคดเหนของผทรงคณวฒ

4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

ขอจากดในภาวะโรคเรอรง

ทเปนอย

-รายทรบประทานอาหาร

ไมไดปรกษาแพทยเพอ

พจารณาใหอาหารสายยาง

7.8 การปรกษาสหสาขา

วชาชพ

7.9 การดแลตอเนอง/

วางแผนจาหนาย

-ใหความรและฝกทกษะแก

ผปวยและญาต

-การสงตอขอมลแกหนวย

ปฐมภมใกลบาน

100%

60%

100%

100%

40%

จากตารางท 3 แสดงใหเหนวาแนวปฏบตการพยาบาล 7 กจกรรมผทรงคณวฒใหความคดเหนวาสามารถ

นาไปใช และผทรงคณวฒไดใหขอเสนอแนะใหปรบปรงเครองมอและคมอ ใหสามารถใชไดงายและ

ประเมนไดถกตอง เขาใจตรงกนเพอสะดวกนาไปปฏบตใชจรง เพมความพงพอใจของผปวยและญาตตอ

การดแลตามแนวปฏบต และการประเมนภาวะโภชนาการอาจทาไดไมครบถวน ในเรองการปฏบตการ

พยาบาลผทรงคณวฒใหขอเสนอแนะดงน

1. การประเมนสภาพผวหนงควรมคมอเพอปฏบตในแนวทางเดยวกน

2. การจดตารางพลกตะแคงตวควรลงบนทกตามเวลาทสามารถปฏบตไดจรง

3. การดแลใหผปวยไดรบสารนาในผปวยสงอายอาจไมจาเปนตองไดรบถง 3,000 ซ.ซ/วน

หลงจากผทรงคณวฒทง 5 คน พจารณาแสดงความคดเหนแลว นาขอมลเสนอแนะมาปรบปรง

แกไขเนอหา เพอใหแนวปฏบตมความถกตองดานการใชภาษา ความครอบคลมของเนอหา มความชดเจน

และสมบรณมากยงขนโดยทดสอบคาดชนความตรงตามเนอหา (Content Validity Index: CVI) ของแนว

64

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ไดคาดชนความตรงตามเนอหาของ

เครองมอทยอมรบได คอมคาเทา 0.93

ขนตอนท 3 การประเมนความเปนไปไดในการนาแนวปฏบตไปใช หลงจากผวจยไดทาการ

ปรบปรงแกไขแนวปฏบตการพยาบาลตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒแลวนาไปประเมนความเปนไป

ไดในการนาแนวปฏบตไปใชโดยพยาบาลวชาชพ จานวน 30 คน ผลการประเมนคณภาพในภาพรวมของ

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผสงอาย แสดงได ดงตารางท 4

ตารางท 4 จานวนและรอยละของพยาบาลจาแนกตามความคดเหนตอการใชแนวปฏบต (N=30)

แนวปฏบตการพยาบาล

การปฏบตการพยาบาล

ปฏบตได

(รอยละ)

ปฏบตไมได

(รอยละ)

1. การประเมนสภาพผปวย

- การประเมนปจจยเสยงดวยแบบประเมนบราเดน

(Braden scale)แรกรบทกราย

-คะแนน Braden scale ≤ 18 ประเมนทก 2 วน

- คะแนน Braden scale > 18 ประเมนทกอาทตย

2.การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3.ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา

4.ประเมนภาวะโภชนาการดวย MNA

5.การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

-จดทาตะแคงตวทก 1-2 ชวโมงหรอขยบกนทก 30-1

ชวโมงในรายนงนาน

-ใชอปกรณลดแรงกดทบ

6.งดจดทาศรษะสงเกน 30 องศาเกน 30 นาท ในรายท

จาเปนตองจดทาใหไดรบสารอาหารสายยางไมจดทาเกน

60 องศาเกน 30 นาท

7.ดแลใหไดรบสารนาและอาหารโปรตนสง

8.ดแลลดการเสยดส และการบาดเจบของผวหนงโดย

-ยกเคลอนยาย เปลยนทาผปวยดวยคน > 2 คนยกผปวย

ลอยจากพน

100

90

93.3

93.3

93.3

93.3

100

100

10

6.7

6.7

6.7

6.7

-ใชแผน Pat-slide หรอผาในการเคลอนยายผปวย

65

ตารางท 4 จานวนและรอยละของพยาบาลจาแนกตามความคดเหนตอการใชแนวปฏบต (N=30) (ตอ)

ขอความการบาบดการพยาบาล

เปอรเซนตการปฏบตการพยาบาล

ปฏบตได

(รอยละ)

ปฏบตไมได

(รอยละ)

-ไมนวดหรอประคบรอนบรเวณผนแดง/ปมกระดก

9.ดแลความสะอาดและลดความเปยกชน

-ดแลความสะอาดรางกาย 1-2 ครง/วน

-เปลยนผาออมอยางนอยทก 8 ชวโมง

10.ดแลใหความชมชนแกผวหนง

-ทาโลชนหรอครมบารงผวบรเวณแหงกราน

-ไมใชแอลกอฮอลเชดผวหนง

11.การใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ/การใช

อปกรณลดแรงกดทบ

12.การฝกทกษะการปองกนการเกดแผลกดทบ

13. การปรกษาสหสาขาวชาชพและสงตอ

-ปรกษาอายรแพทยในรายทมภาวะโรคเรอรงทสงผล

ขดขวางการหายของแผล เชน เบาหวาน โรคหลอดเลอด

-ปรกษาศลยแพทยในรายทภาวะโรคหลอดเลอดเกดแผล

มเนอตายลกลาม

-ปรกษานกกายภาพในรายทมภาวะเหยวฝอของกลามเนอ

ขอตด

-ปรกษานกโภชนากรในรายทมภาวะทพโภชนาการตงแต

ระดบ2

4.การวางแผนจาหนายโดย

-ประเมนความพรอมและปจจยเสยง

-ใหคาแนะนาและฝกทกษะการดแลเพอลดปจจยเสยง

-สงตอหนวยปฐมภม

100

100

100

100

100

100

จากตารางท 4 พบวาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบมความเปนไปไดใน

การนาไปปฏบตไดจรงสง คดเปนรอยละ 90-100

66

ขนตอนท 4 การศกษานารอง (The pilot study) เพอทดลองใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกด ทบในผปวยสงอาย

4.1 หลงจากผวจ ยไดทาการปรบปรงแกไขแนวปฏบตการพยาบาลตามขอเสนอแนะของ

ผทรงคณวฒ และศกษาความเปนไปไดโดยพยาบาลวชาชพแลว ผวจยนาแนวปฏบตการพยาบาลไป

ทดลองใชไดกบกลมตวอยางผปวยสงอายทเขารบการรกษาในหอผปวยอายรกรรม 5 จานวน 10 คน

ดงตอไปน

ตารางท 5 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามขอมลสวนบคคล (n=10)

ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

เพศ

ชาย

ปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ

ระดบคะแนนบราเดนเสกล

นอยกวาหรอเทากบ 18

มากกวา 18

ระดบคะแนน Mini Nutritional Assessment

17-23.5 คะแนน

นอยกวา 17

ประเมนไมได

ประวตการเกดแผลกดทบ

ม

ไมม

ภาวะอณหภมกาย

มไข

ไมมไข

โรคทเปนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ

ม

ไมม

การใชยาทมผลกระทบตอระบบประสาทและหลอดเลอด

ม

ไมม

10

6

4

3

7

0

4

6

2

8

10

0

9

1

100

60

40

30

70

0

40

60

20

80

100

0

90

10

67

ตารางท 5 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามขอมลสวนบคคล (n=10) (ตอ)

ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

ความดนโลหตตวลาง (diastolic) สง

ม

ไมม

ผดแลผปวยในระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

ม

ไมม

ผดแลผปวยขณะอยบาน

ม

ไมม

จานวนผดแลผปวย 2 คนขนไปขณะอยบาน

ม

ไมม

มผสงอายหรอผปวยเรอรงในบานนอกเหนอจากผปวยอก

ม

ไมม

1

9

0

10

10

0

9

1

1

9

10

90

0

100

100

0

20

90

10

10

90

จากตารางท 5 พบวากลมตวอยางเปนเพศชายทงหมดรอยละ 100 และจากการประเมนปจจยเสยง

การเกดแผลกดทบพบวา กลมตวอยางทมระดบคะแนนปจจยเสยงบราเดนนอยกวาหรอเทากบ 18 รอยละ

60 ระดบคะแนนปจจยเสยงบราเดนมากกวา 18 รอยละ 40 ระดบคะแนนภาวะโภชนาการ MNA นอยกวา

17 รอยละ70 ไมมประวตการเกดแผลกดทบ รอยละ 60 มประวตการใชยาทมผลตอระบบประสาทและ

หลอดเลอด รอยละ 90 มระดบความดนโลหตตวลาง (Diastolic) สง รอยละ 100 ไมมระดบความดนโลหต

ตวลาง (Diastolic) สง รอยละ 90 ไมมผดแลในระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาล รอยละ 100 ใน

จานวนผดแลผปวยขณะอยทบานพบวา รอยละ 90 มจานวนผดแลผปวย 2 คนขนไป รอยละ 10 มผดแล

ผปวยเพยงคนเดยว และพบวากลมตวอยางมผปวยเรอรงหรอสมาชกในครอบครวทเจบปวยเรอรง

นอกเหนอจากผปวยอกรอยละ 10

4.2 ประเมนผลการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผสงอาย หลงจาก

ผวจยไดทดลองศกษานารองการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

ทเขารบการรกษาในหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร ดงตอไปน

68

ตารางท 6 แสดงผลการเปรยบเทยบสภาพผวหนงและคะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบ

ตามบราเดนสเกลกอนและหลงใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

กลมตวอยาง

สภาพผวหนงทแสดงวามแผลกดทบ คะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบ

กอนใชแนวปฏบต หลงใชแนวปฏบต กอนใชแนวปฏบต หลงใชแนวปฏบต

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

13

15

15

15

14

16

14

17

17

17

14

17

17

17

17

16

17

17

17

17

จากตารางท 6 พบวาผปวยกลมตวอยางทง 10 คน กอนและหลงการไดรบแนวปฏบตทางการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบไมพบสภาพผวหนงทแสดงวามแผลกดทบ และพบวากลมตวอยาง

7 คนหรอรอยละ 70 มระดบคะแนนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบเพมขนกอนไดรบการพยาบาลตามแนว

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย จากระดบคะแนนความเสยงบราเดน 13

เปน 14 หลงไดรบการพยาบาลตามแนวปฏบตการพยาบาล นนแสดงวาปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบ

ลดลงหลงไดรบแนวปฏบตทางการพยาบาล กลมตวอยาง 4 คน หรอรอยละ 40 มระดบคะแนนปจจยเสยง

ตอการเกดแผลกดทบคงเดมไมเปลยนแปลง ทงกอนและหลงไดรบการพยาบาลตามแนวปฏบตการ

พยาบาล คอมคาระดบคะแนนความเสยงบราเดนเทากบ 16 และ17 แสดงวากอนและหลงไดรบแนว

ปฏบตการพยาบาลผปวยกลมตวอยางมปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบไมเปลยนแปลงคดเปนรอยละ 40

ซงเนองจากผปวยกลมทดลองเปนผสงอาย มภาวะโรคเรอรงทเปนอยประกอบกบความเสอมของวยชรา

ทาใหการฟนคนสภาพเปนไปไดนอย

69

ตารางท 7 เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบตามบราเดนสเกลกอนและหลงใช

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ดวยสถต The Wilcoxon Matched

Pairs Signed-Ranks Test (n=10)

คะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบตามบราเดนสเกล X S.D. p-value

กอนใชแนวปฏบตการพยาบาล 15.30 1.41 0.026

หลงใชแนวปฏบตการพยาบาล 16.60 0.96

(p < 0.05)

จากตารางท 7 คาคะแนนเฉลยของปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบตามบราเดนสเกลกอนและ

หลงใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย พบวา คะแนนเฉลยกอนใช

แนวปฏบตการพยาบาลเทากบ 15.30 คะแนน (S.D.=1.41) และคะแนนเฉลยหลงใชแนวปฏบตการ

พยาบาลเทากบ 16.60 คะแนน (S.D.=.96) และเมอวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยดวยสถต The Wilcoxon

Matched Pairs Signed-Ranks Test พบวาคะแนนปจจยเสยงตอการเกดแผลกดทบตามบราเดนสเกลกอน

และหลงใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย มความแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถต (p < 0.05)

การอภปรายผล

การอภปรายผลการวจย แบงเปน 3 สวนโดยมรายละเอยดดงน

ขนตอนท 1 การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

ประกอบดวย

จากการสบคนและหลกฐานขอมลจานวน 81 เรอง มงานวจยและแนวปฏบตทางการพยาบาลทเปนเลศท

ตรงประเดนและไดรบคดเลอกจานวน 14 งาน ซงเปนงานวจยจานวน 10 งาน เปนแนวปฏบตการพยาบาล

ทเปนเลศ 2 งาน และเปนบทความ 2 งาน จากฐานขอมลทสบคนไดคอ ฐานขอมลแนวปฏบต (Guideline)

และการปฏบตทเปนเลศ (Best practice guideline) ไดแก www.guideline.gov,www.joannabriggs.edu.au

,www.rnao.org, และ www.mahidol.ac.th ฐานขอมลททบทวนงานวจยอยางเปนระบบ (Systemic

review) และงานวจยเดยวสบคนไดจาก CINAHL Pub Med และ Med line และฐานขอมลงานวทยานพนธ

จากสถาบนตางๆ เชน www.mahidol.ac.th, www.nu.ac.th ,www.Christrain.ac.th และ www.psu.ac.th

โดยใชคาทใชในการสบคนขอมลไดแก Pressure sore, Pressure ulcer และ Bed sore จะเหนไดวาหลกฐาน

ทผวจยเลอกนามาใชในการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลดงกลาวน เปนหลกฐานเชงประจกษทไดรบ

70

การยอมรบวาเปนแนวปฏบตการพยาบาลทเปนเลศจากฐานขอมลทมการอางองและเชอถอไดมากทสด

ฐานขอมลหนง คอ www.guideline.gov และ www.guideline.gov ซงตามหลกฐานทเปนแนวปฏบตนได

กลาวถงขนตอนการปฏบตการในการพยาบาลผปวยไวโดยละเอยดเปนระบบ

การตรวจสอบแนวปฏบตการพยาบาลโดยผทรงคณวฒ

จากการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายผวจยไดนา

แนวปฏบตทางการพยาบาลใหผทรงคณวฒจานวน 5 คน แพทยผเชยวชาญดานศลยกรรม 1 คน แพทย

ผเชยวชาญดานอายรกรรม 1 คน อาจารยพยาบาลผทรงคณวฒดานผสงอาย 1 คน พยาบาลสาขาการ

พยาบาลผปวยบาดแผล ออสโตม และควบคมการขบถายไมได 1 คน และพยาบาลผนเทศทางอายรกรรม

1 คน ผทรงคณวฒไดตรวจสอบความครอบคลมของเนอหา และความเหมาะสมของภาษาทใช ซงม

จานวนแนวปฏบตการพยาบาลจานวน 7 ขอ ความคมทนและคมคา และความเขมแขงในการพฒนาแนว

ปฏบต และม 1 หวขอทผทรงคณวฒทไมเหนดวย ไดแก ความเปนไปไดในการนาแนวปฏบตการพยาบาล

มาใช ซงในหวขอนผทรงคณวฒไดใหขอเสนอแนะใหปรบปรงเครองมอและคมอ ใหสามารถใชไดงาย

และประเมนไดถกตอง เขาใจตรงกนเพอสะดวกนาไปปฏบตใชจรง เพมความพงพอใจของผปวยและญาต

ตอการดแลตามแนวปฏบต และการประเมนภาวะโภชนาการอาจทาไดไมครบถวน ในเรองการปฏบตการ

พยาบาลผทรงคณวฒใหขอเสนอแนะดงน การประเมนสภาพผวหนงควรมคมอเพอปฏบตในแนวทาง

เดยวกน การจดตารางพลกตะแคงตวควรลงบนทกตามเวลาทสามารถปฏบตไดจรง และการดแลใหผปวย

ไดรบสารน าในผปวยสงอายอาจไมจาเปนตองไดรบถง 3,000 ซ.ซ/วน เมอพจารณาโดยภาพรวมพบวา

รอยละ80-100 ผทรงคณวฒมความเหนดวยกบแนวปฏบตทางคลนกน

ขนตอนท 2 การศกษาความเปนไปไดในการใชแนวปฏบตการพยาบาลโดยพยาบาลวชาชพ

ผวจยไดปรบปรงแนวปฏบตการพยาบาลตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒทง 5 คนแลวนาแนว

ปฏบตการพยาบาลทางคลนกไปประเมนความเปนไปไดในการนาไปปฏบตจรงโดยพยาบาลวชาชพทม

ประสบการณในการดแลผปวยสงอายทเปนกลมเสยงตอการเกดแผลกดทบ สถาบนบาราศนราดร จานวน

30 คน พบวาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบมความเปนไปไดในการนาไปปฏบต

ไดจรงสง คดเปนรอยละ 90-100 แสดงการคาดคะเนไดวาแนวปฏบตทพฒนาขนนสามารถปฏบตอยใน

เกณฑทดทสดแตพบปญหาและอปสรรคดงน

1. การจดทาพลกตะแคงตวพยาบาลตองลงมอปฏบตเองทงหมดซงปฏบตไดไมตรงตามเวลาท

กาหนดไวทก 1-2 ชวโมง

2. ผปวยทมรปรางอวน ไมมคนชวยยกจดทาเคลอนยายผปวยถง 2 คน และเวลาขณะนนพยาบาล

ไมวางพรอมกนทาใหไมสามารถยกตวผปวยใหลอยขนโดยไมสมผสพนได ประกอบกบเตยงผปวยไม

สามารถปรบสงตาใหเหมาะสมกบพยาบาลในขณะปฏบตกจกรรมพยาบาลได

71

3. การใหความรและฝกทกษะใหแกญาตหรอผดแลไมสามารถทาไดทกรายเนองจากมกจกรรม

การพยาบาลมากในบางครง

ขนตอนท 3 การศกษานารอง (Pilot study)

ผวจยนาแนวปฏบตทผานการแกไขจากผทรงคณวฒไปใชในกลมผปวยสงอายทเขารบการรกษา

ตวในหอผปวยอายรกรรม 5 พบวาสามารถใชไดจรง โดยไมเกดความยงยากในการใช แสดงใหเหนวา

ผปวยสงอายทศกษามปจจยการเกดแผลกดทบสงเนองจากมภาวะขาดสารอาหารตองไดรบการแกไข ม

โรคเรอรงทเปนปจจยการเกดแผลกดทบและไดรบยาทมผลทาใหเกดความดนโลหตเปลยนแปลงตาม

ทาทาง ซงการเปลยนแปลงนเกดจากผปวยสงอายและยาบางประเภท เชน ยาลดความดนโลหต ยาขยาย

หลอดเลอด ยาตานซมเศรา โดยเฉพาะผสงอายทอยในภาวะซมเศราการดแลตนเองจะลดลง เชนเดยวกบ

ผสงอายทไดรบยากลอมประสาทหรอยานอนหลบกเชนกน นอกจากนนยงพบวาการทานายการเกดแผล

กดทบในอนาคตเปนไปไดสงจากการประเมนความเปนไปไดของขอมลดงน 1) มผดแลผปวยขณะอย

บานรอยละ 100 แยกเปนผดแลชวยเหลอผปวยตงแต 2 คนขนไปขณะอยบานพบรอยละ 90 และรอยละ

10 ผดแลชวยเหลอผปวยมเพยง 1 คนเทานน 2) ขณะผปวยอยบานพบวามผสงอายหรอผปวยเรอรงในบาน

นอกเหนอจากผปวยอกรอยละ 10

จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวาผดแลชวยเหลอผปวยสามารถชวยเหลอผปวยไดตามแนว

ปฏบตการพยาบาลเมอจาหนายกลบบาน อยางไรกตาม ในการใชแนวปฏบตการดงกลาว พบวากจกรรม

ทางการพยาบาลในบางขนตอนอาจมประเดนปญหาไดแก

1. การประเมนสภาพผปวยพบปญหาดงน

1.1 การใชแบบประเมนภาวะโภชนาการผสงอายเบองตนดวยเครองมอ Mini nutritional

assessment (MNA) ยงมความคลาดเคลอนอยมากเนองจากผสงอายในกลมเสยงทเขารบการรกษาในหอ

ผปวยอายรกรรม 5 ไมสามารถตอบคาถามไดครบถวน หรอบางรายไมสามารถสอสารไดประกอบกบขาด

ญาตดแลอยางตอเนอง ทาใหไมสามารถตอบคาถามในแบบประเมนภาวะโภชนาการ MNA ไดสมบรณ

การประเมนภาวะโภชนาการจาเปนตองอาศยการประเมนดวยวธการหรอแบบประเมนอนๆ ประกอบดวย

กน เชน การวดความหนาไขมนใตผวหนงการวดเสนรอบวงของอวยวะตางๆของรางกายบรเวณแขน ขา

เอว สะโพก การตรวจสอบสภาพหรอลกษณะผดปกตของรางกายบางประการทบงบอกชนดของ

สารอาหารเฉพาะ ทขาดหายไปรวมกบการตรวจทางหองปฏบตการเพอมาประกอบการพจารณา

ภาวะทพโภชนา ซงหลกในการพจารณาวาผปวยรายใดจาเปนตองใหความชวยเหลอทางโภชนาการคอ

1.1.1 ผปวยทมการขาดสารอาหาร (Malnutrition) จากการประเมนสวนสง น าหนก

บนทก อาย และเพศ ผลการตรวจทางหองปฏบตการไดแก ระดบโปรตน (Albumin) ในซรม จานวนเมด

เลอดขาวและ lymphocyte ผปวยทสมควรดแลใหไดรบสารอาหาร (Nutritional support) คอผปวยทมนา

72

หนกตวเกนรอยละ 5 ในเวลามากกวา 1 เดอนหรอลดลงรอยละ 10 ในเวลาเกนกวา 6 เดอน โดยเฉพาะเมอ

มการออนเพลย ไมมแรงคลนไส ระดบ Albumin ในซรมนอยกวา 3.2 กรม/ดล. Total lymphocyte count

นอยกวา 1,200 เซลล/ลกบาศกมลลเมตร

1.1.2 มประวตของการไดรบความเครยดทางสรระใน 3 เดอนทผานมา เชน มการตดเชอ

หรอเจบปวยตอเนองกนนานกวา 3 สปดาห

1.1.3 ญาตและผดแลผปวยขาดความรทางดานโภชนาการ ปจจยทางเศรษฐานะ ความ

เจบปวย รวมทงผปวยเองมความพรองในการปฏบตกจวตรประจาวนดวยตนเองทาใหไมสามารถเลอก

อาหารไดดวยตนเอง ดงนนการดแลสงเสรมใหผปวยสงอายไดรบสารอาหารใหเพยงพอเพอปองกนภาวะ

ทพโภชนาทเปนสาเหตหนงของการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

2. การพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบพบวา

2.1 การจดทาพลกตะแคงตวผปวยไมสามารถปฏบตไดตามเวลาทกาหนดเนองจากการ

จดทาพลกตะแคงตวจาเปนตองใชบคคลมากกวา 2 คนขนไปชวยยก แตเนองจากผสงอายทเขารบบรการ

มกเปนผทมรปรางอวนตวใหญ บคลากรไมสามารถชวยจดทาพลกตะแคงตวไดตามเวลาทวางแผนไว

และผสงอายสวนใหญมกไมมญาตคอยดแลระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

2.2 ผ ปวยมรปรางใหญในขณะทพยาบาลมจานวนคนไมพอในการชวยยกจดทา

เคลอนยายผปวยถง 2 คนและพยาบาลจะไมวางพรอมกนทาใหไมสามารถยกตวผปวยใหลอยขนโดยไม

สมผสพนได

2.3 การใหความรและฝกทกษะไมสามารถทาไดในกรณไมมญาตหรอผดแลขณะอย

โรงพยาบาล

3. ผลการศกษานารอง

การศกษานารองพบวากอนใชแนวปฏบตการพยาบาลและหลงใชแนวปฏบตการ

พยาบาลผปวยกลมตวอยางทง 10 คน ไมพบการเกดแผลกดทบ ระดบคะแนนปจจยเสยงการเกดแผลกด

ทบรอยละ 60 มระดบความเสยงการเกดแผลลดลง รอยละ 70 มระดบความเสยงการเกดแผลกดทบคงทไม

ลดลงหรอเพมขน ซงเปนผลจากผปวยกลมตวอยางเปนผปวยสงอายอยในภาวะโรคเรอรง มการใชยาทม

ผลตอระบบประสาท และหลอดเลอดดาจานวนรอยละ 90 อกทงยงพบภาวะเสยงตอการขาดสารอาหาร

73

บทท 5

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย

การวจยมวตถประสงคเพอพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบใน

ผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร โดยการวเคราะหและสงเคราะหจาก

การสบคนงานวจยและหลกฐานทเกยวของกบปจจยเสยงและการปองกนการเกดแผลกดทบ โดยใช

หลกฐานจากแหลงทมา 8 แหลง จานวนงานวจย 12 งานเปนการวจยแนวปฏบตทเปนเลศและ

บทความในตางประเทศ และจานวนงานวจย 2 งานเปนงานวจยและจากในประเทศซงหลกฐานท

แบงไดเปน Clinical practice guideline จานวน 3 เรอง งานวจยทเปน Systemic review จานวน 9

เรองและเปน Experimental study randomize controlled trial จานวน 2 เรอง เนอหาจะเกยวของกบ

การปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบโดยมขนตอน 4 ขนตอนคอ

ขนตอนท 1 การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวย

สงอาย ผวจ ยไดสบคนหลกฐานขอมลแนวปฏบต (Guideline) และการปฏบตทเปนเลศ (Best

practice guideline) ไดแก www.joannabriggs.edu.au www.rnao.org และ www.mahidol.ac.th

ฐานขอมลททบทวนงานวจยอยางเปนระบบ (Systemic review) และงานวจยเดยวสบคนไดจาก

CINAHL Pub Med และ Med line และฐานขอมลงานวทยานพนธจากสถาบนตางๆ เชน

www.mahidol.ac.th www.nu.ac.th , www.Christrain.ac.th และ www.psu.ac.th โดยใชคาทใชใน

การสบคนขอมลไดแก Pressure sore, Pressure ulcer และ Bed sore ซงพบหลกฐานทมเนอหา

เกยวกบการปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ จานวน 14 เรอง ในจานวนนเปน

งานวจย 12 งานเปนการวจย แนวปฏบตทเปนเลศและบทความในตางประเทศ และจานวนงานวจย 2

งานเปนงานวจยและจากในประเทศซงหลกฐานทไดแบงเปน Clinical practice guideline จานวน 2

เรอง งานวจยทเปน Systemic review จานวน 9 เรองและเปน Experimental study randomize

controlled trial จานวน 2 เรอง

ขนตอนท 2 การตรวจสอบคณภาพของแนวปฏบตการพยาบาลทสรางขน ผทรงคณวฒทง 5

คน พจารณาแสดงความคดเหนแลว นาขอมลเสนอแนะมาปรบปรงแกไขเนอหา เพอใหแนวปฏบตม

ความถกตองดานการใชภาษา ความครอบคลมของเนอหา มความชดเจน และสมบรณมากยงขนโดย

74

ทดสอบคาดชนความตรงตามเนอหา (Content Validity Index: CVI) ของแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ไดคาดชนความตรงตามเนอหาของเครองมอทยอมรบได

คอมคาเทา 0.93

ขนตอนท 3 การศกษาความเปนไปไดในการใชแนวปฏบตการพยาบาล โดยพยาบาลวชาชพ

จานวน 30 คน และหาคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) โดยหาคาสมประสทธแอลฟาของ

คอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ไดคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) เทากบ 0.88

ขนตอนท 4 การศกษานารอง (The pilot study) เพอทดลองใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร จานวน

10 คน พบวาสามารถนาไปปฏบตไดจรง และผลการศกษายงพบวากอนใชแนวปฏบตการพยาบาล

และหลงใชแนวปฏบตการพยาบาลในผปวย 10 คน ไมพบการเกดแผลกดทบ

ขอเสนอแนะ

จากการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายและ

การปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ จากนนทาการทดลองใชกบกลมผปวยสงอาย

ทเขารบการรกษาของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร สามารถสรปขอเสนอแนะในแต

ละดานดงน

1.ดานการปฏบตการพยาบาล

1.1 การใชแบบประเมนภาวะโภชนาการผสงอาย เบองตนดวยเครองมอ Mini

Nutritional Assessment (MNA) พบวาผสงอายทไมสามารถสอสารได รวมกบไมมญาตอาจตองใช

การประเมนดวยวธอนๆรวมดวย

1.2 ผปวยสงอายมสภาพผวหนงแหง ทาใหมโอกาสเกดรอยแตกของผวหนงและ

แผลไดโดยเฉพาะบรเวณปมกระดกบรเวณเทา หรอในผสงอายทมภาวะผดปกตทางระบบประสาท

และจตใจ เชน ซมเศรา กลามเนอออนแรง ระบบการปองกนตวเองในการเกดแผลกดทบนอยลง

จงควรพจารณาเพมความถในการตรวจสภาพผวหนงเปนประจาทกวนโดยเฉพาะในผปวยสงอายท

ผวหนงเรมมรอยผนแดง และฝกทกษะการประเมนสภาพผวหนงแกพยาบาลและผดแล

1.3 การจดทาใหผปวย ญาตหรอผดแลควรใหความชวยเหลอรวมกบทมพยาบาล

เพอเปนการฝกทกษะในการดแลปองกนการเกดแผลกดทบ ใหสามารถปฏบตไดจรง และเมอแพทย

จาหนายใหกลบไปพกฟนทบาน

1.4 การดแลผปวยใหไดรบสารน าอยางเพยงพอ ในผสงอายมกขาดน าไดงาย

เนองจากปรมาณนาในรางกายลดลงรอยละ 60 ในผใหญ ลดลงเหลอประมาณรอยละ 40 ของน าหนก

รางกาย โดยทวไปผสงอายควรไดรบสารน าประมาณ 30 มลลลตรตอน าหนกหนงกโลกรมตอวน

75

หรอประมาณ 6-8 แกวตอวนหรอไมตากวา 1,500 มลลลตรตอวน ในกรณผปวยทมภาวะเจบปวย

เรอรงการดแลใหผปวยไดรบสารนาอาจตองปรกษาสหวชาชพ เชน อายรแพทย นกโภชนาการตอไป

1.5 ควรมแนวปฏบตการพยาบาล เพอใหบคลากรทเกยวของมความรและมการใช

แนวปฏบตในทศทางเดยวกน

2. ดานการบรหารจดการ

2.1 สภาพแวดลอมทผปวยอยอาจมผลตอการเกดแผลกดทบได เชน อากาศภายใน

อาคารทรอน การถายเทไมสะดวก จะสงผลใหเพมการสญเสยน าจากเหงอและมผลตอการตดเชอ

รวมดวย

2.2 เตยงผปวยตองสามารถปรบระดบความสงตาใหเหมาะสมกบสรระพยาบาล

เพอสะดวกในการจดกจกรรมการพยาบาล หรอการใชอปกรณเสรมใหชวยเหลอผปวย

2.3 จากการศกษาพบวาผปวยสงอายเมอจาหนายกลบบานมโอกาสเกดแผลกดทบ

ไดจากแรงเสยดส เนองจากผดแลผปวยมเพยง 1 คนหรอมผดแล 2 คนแตตองดแลผปวยสงอายท

เจบปวยเรอรงมากกวา 1 คน ทาใหชวยเหลอผปวยในการจดทาพลกตะแคงตวจาเปนตองปฏบตคน

เดยว ดงนนชมชนควรมสวนรวมในการใหความชวยเหลอดแลผสงอายใหไดรบสวสดการการดแล

ควรมโครงการรวมระหวางชมชนกบโรงพยาบาลเพอใหความรและฝกทกษะการดแลผสงอายใหแก

ผปฏบตหนาทในศนยการดแล

2.4 การจดอตรากาลงของพยาบาลในการปฏบตการพยาบาล เพอปองกนการเกด

แผลกดทบ จาเปนตองมการจดสรรใหเหมาะสม

3.ดานการวจย ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

3.1 ควรมระบบตดตามการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกด

ทบอยางตอเนอง เพอใหเกดความย งยนในการปฏบต

3.2 สามารถนางานวจยนไปใชในหอผปวยอนทใหการดแลผปวยกลมทเสยงตอการ

เกดแผลกดทบในผใหญ และผสงอายได

3.3 การวจยครงตอไปควรเกบขอมลในกลมตวอยางทมขนาดใหญเพยงพอและมการ

ขยายเวลาในการเกบขอมลเพอใหเหนความแตกตางทชดเจน

3.4 ควรมการขยายผลการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลรวมกบทมสหสาขาวชาชพ

ไปใชในการดแลผปวยโรคเรอรงอนๆ

76

บรรณานกรม

1. สานกการพยาบาล กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. มาตรฐานการพยาบาลในโรงพยาบาล.

พมพครงท4. นนทบร: องคการสงเคราะหทหารผานศก, 2554.

2. มาล ชดโคกสง. กระบวนการพฒนารปแบบการปองกนและการเฝาระวงการเกดแผลกดทบกลมการ

พยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครราชสมา. วารสารโรงพยาบาลมหาราชนครราชสมา, 2551;

32(1):124-132.

3. สานกการพยาบาล กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. มาตรฐานการพยาบาลในโรงพยาบาล.

(ฉบบปรบปรง ครงท 2). พมพครงท 3. นนทบร: องคการสงเคราะหทหารผานศก, 2550.

4. วจตร ศรสพรรณ และคณะ. การเกดแผลกดทบในโรงพยาบาลมหาวทยาลย.พยาบาลสาร, 2545; 23

(3):1-12.

5. Burenekul, A “Pressure ulcer risk factors among hospitalized neurological patients” Master’s

Thematic, in Nursing Science, Faculty of Graduater studies, Mahidol

University, 2002.

6. ชญานศ ลอวานช และคณ. ปจจยทมความสมพนธตอการเกดแผลกดทบของผปวยขณะพกรกษาตว

ในโรงพยาบาลวชระภเกต. วารสารสภาการพยาบาล, 2542; 14(2):17-29.

7. Baltzi, E., Dafogianni, C. Quality of life and bedsores. ICU and Age & Ageing. 2004;33: 230–235.

8. กาญจนา รงแสงจนทร วรรณภา สายหลา และจฬาพร ประสงสต. เพมประสทธภาพการดแลผปวย

ดวยSSIET Bundle. เอกสารการประชมวชาการประจาป 2558 วนท 8-9 ธนวาคม 2558.

9. ขวญจตร ปนโพธ และจณพชญชา มะมม. การศกษาผลของกระบวนการดแลแผลในการสงเสรมการ

หายของแผลการลดความเสยงในการเกดแผลใหมและความพงพอใจของผปวยและญาตผปวยทม

แผลกดทบ.รายงานการวจย.โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต; 2555.

10. The National Decubitus Foundation. (2002). Cost savings through bedsore avoidance. Retrieved

October 15 2016 ,from https://www.leedergroup.com/bulletins/pressure-sores

11. สมหวง ดานชยวจตร และปวน สทธพจธรรม. การปองกนการตดเชอทผวหนงและแผลกดทบ.ใน:

สมหวง ดานชยวจตร, บรรณาธการ.โรคตดเชอในโรงพยาบาล.กรงเทพมหานคร: เรอนแกว,

2539; 251-65.

12. นลนทพย ตานานทอง และวระชย โควสวรรณ. รายงานผลการวจย: คาใชจายในการรกษา

แผลกดทบ. ขอนแกน: ภาควชาเวชศาสตรฟนฟ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน; 2538.

77

13. Bergstrom N, Braden B, Kemp M, Champagne M, and Ruby E. Multi-site study of incidence of

pressure ulcers and the relationship between risk level, demographic, characteristics, diagnoses,

and prescription of preventive Interventions. Journal of the American Geriatrics Society,1996;

44 (1): 22-30.

14. Dealey C. Monitoring the pressure sore problem in a teaching hospital. The Journal of Advanced

Nursing, 1994; 20: 652-9.

15. Defloor,T.The effect of position and mattress on interface pressure .Applied Nursing Research,

2000; 13(1), 2-11.

16. วาสนา มกราช.ไดศกษาการพฒนาแนวทางการปฏบตเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยทหอ

ผปวยหนกโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชสวางแดนดน.วารสารโรงพยาบาลสกลนคร,2557;

45(2):135-149.

17. สถาบนบาราศนราดร.สรปรายงานประจาป งบประมาณ 2559. (เอกสารอดสาเนา). นนทบร.

สถาบนบาราศนราดร, 5559.

18. Gould D. Intervention studies to reduce the prevalence and incidence of pressure sores: a

literature review. Journal of Clinical Nursing, 2000; 9,163-77.

19. Taler G. What do prevalence studies of pressure ulcers in nursing homes really tell us. Journal of

the American Geriatrics Society, 2002; 50(4): 773-774.

20. ชวล แยมวงษ และคณะ. การลดอบตการณการเกดแผลกดทบ รปแบบการดแลโดยการวจยเชง

ปฏบตการ. วารสารสภาการพยาบาล, 2548; 20(1):33-48.

21. ฟองคา ตลกสกลชย. การปฏบตการพยาบาลตามหลกฐานเชงประจกษ: หลกการและวธปฏบต.

กรงเทพมหานคร: คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยามหดล. หางหนสวนจากดพร-วน, 2549.

22. วไลวรรณ ทองเจรญ. การเปลยนแปลงทางกายภาพ สรรวทยา จตสงคม และจตวญญาณในผสงอาย.

ในจนทนา รณฤทธวชยและวไลวรรณ ทองเจรญ (บรรณาธการ), หลกการพยาบาลผสงอาย.

กรงเทพมหานคร: บญศรการพมพม, 2545; 51-82.

23. Berlowitz, D. Pressure ulcer Epidemiology, pathogenesis, clinical manifestations, and

staging.2012. Available Source: http://www.uptodate.com. Accessed 27 March , 2012.

24. European Pressure Ulcer Advisory Panel/National Pressure Ulcer Advisory

Panel/2010,International Pressure Ulcer Guidelines for Prevention and Treatment, NPUAP

Washington,D.C.

25. The National Pressure Ulcer Advisory Panel. Pressure Ulcer Advisory Panel: 2009.

Available from: URL http//www.npuap.org. Accessed 15 April 2016.

78

26. Shelly, L.K. and Kristen, L. Pressure ulcer, prevention and management. 2012. Available

Source: http://www.rn.com/getpdf.php/1802.pdfMain_Session=390c9341ea5545cf2a

805c15ca2eb2fd. Accessed 10 August 2012.

27. Guy, H. Pressure ulcer risk assessment,Nurs.Times. 2012; 108: 16-20.

28. The National Pressure Ulcer Advisory Panel. Pressure ulcer stages revised by NPUAP: Pressure

ulcer definition. 2007. Available from: URL http//www.npuap.org. Accessed 15 April 2016.

29. Bennett, G. and Moody, M. Wound care for Health Professionals. London: Chapman and

Hall.1995.

30. Phillips,J. Pressure Sores. London. Churchill Livingstone. 1997.

31. Bryant RA., ed. Acute and Chronic Wound: Nursing Management. Mosby Year

Book.St.Louis.1992.

32. มาล งามประเสรฐ. ปจจยเสยงในการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายทรบไวในโรงพยาบาล.

วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผ ใหญ คณะพยาบาลศาสตร ,

มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม. 2545.

33. Husain, T. An experimental study of some pressure effects on tissues, with reference to the bed-

sore problem. J.pathol. Bacterial, 1953; 66: 347-358.

34. Dealey C. Thesize of the pressure problem in a teaching hospital. J Adv Nurs. 1991; 16:663-70.

35. วจตรา กสมภ. การพยาบาลผปวยทมบาดแผล. กรงเทพมหานคร: บพธการพมพ, 2541.

36. Bergstrom, N. and Braden, B. A prospective study of pressure sore risk among institutionalized

elderly. Journal of the American Geriatrics Society, 1992; 40:747-758.

37. ชวล แยมวงษ, ประคอง อนทรสมบต , สภาณ กาญจนจาร และคณะ. อบตการณและปจจยเสยงการ

เกดแผลกดทบในผปวยทเขารบไวรกษาในแผนกอายรศาสตร. รามาธบดเวชสาร, 2542; 3(1):12-26.

38. วจตร ศรสพรรณ และคณะ. การเกดแผลกดทบในผปวยโรงพยาบาลมหาวทยาลย. พยาบาลสาร.

คณะ พยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, 2545.

39. วจตร ศรสพรรณ, สมหวง ดานชยวจตร, วลาวณย เสนารตน, วลาวณย พเชยรเสถยร, จตตราภรณ

จตรเชอ, นทธมน วทธานนท และคณะ. การลดอบตการณการเกดแผลกดทบโดยการพฒนาคณภาพ

การพยาบาล,พยาบาลสาร, 2547;31(4):68-85.

40. เรณ รงพนธ. ความตระหนกและการปฏบตของพยาบาลในการปองกนแผลกดทบสาหรบผปวยทเขา

รบการรกษาในโรงพยาบาล.วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2555.

41. Ayello,E.A., and Braden, B. Why is pressure ulcer. Nursing, 2001;31(11):74-79.

79

42. ชอผกา สทธพงศ และศรอร สนธ. ปจจยทานายการเกดแผลกดทบในผสงอายโรคหลอดเลอดสมอง

ทไมมโรคเบาหวานรวมดวย. Journal of Nursing science, 2012; 29(12):113-123.

43. ชวล แยมวงษ,ประคอง อนทรสมบต ,จนทรทพย วงศววฒน,สภาณ กาญจนจาร,ปานจตร โชคพชต,

ปภากรณ นลวเศษ และคณะ. การลดอบตการณการเกดแผลกดทบ: รปแบบการดแลโดย

การวจยเชงปฏบตการ.วารสารสภาการพยาบาล,2548; 3(1):33-48.

44. Preston, K. Positioning for comfort and pressure relief.CARE-Science and Practice.1988.

45. ชนะใจ จรญพพฒนกล, วารณ หาวรส, และพรรณนภา เกตมาลา. แนวทางการดแลผวหนงเพอ

ปองกนแผลกดทบในหองผปวยหนกอายรกรรม.2555. Available from: URL

http//www.mkh.go.th/ICU med/bedsore.html, Accessed 10 November 2015.

46. Folkedahl, BA. and Frantz, R. Risk assessment & prevention of pressure ulcer. National Guideline

Clearinghouse. 2002. Available from: http//www.guideline.gov, Accessed 10 November 2015.

47. The National Institute for Clinical Excellence. Prevention and pressure-relieving devices. 2004.

Available from: http//www.guideline.gov, Accessed 10 November 2015.

48. Bergstrom,N.,Braden,J.B., Laguzza, A., & Holman, V. The Braden scale for predicting pressure

sore risk. Nursing Research, 1987; 36(4): 205-210.

49. อญชนา ทวมเพมผล. เครองมอประเมนความเสยงตอการเกดแผลกดทบ. ในยวด เกตสมพนธ,อญช

นา ทวมเพมผล, นภาพร อภรดวจเศรษฐ, และจฬาพร ประสงสต (บรรณาธการ), การดแลแผลกด

ทบ: ศาสตรและศลปะทางการพยาบาล. กรงเทพมหานคร: ไทยเอฟเฟคทสตดโอ, 2552.

50. Waterlow, J. Waterlow pressure ulcer prevention/treatment policy.2005. Available from:

http://www.judy-waterlow.co.uk, Accessed 12 April 2016.

51. ชวนพศ วงศสามญ, จร ชตธาดา, จราพร เขยวอย, ทองสมย ยรชย, ทตยา พฒคามน, นลทพร สบเสาะ

, และคณะ. รายงานการวจยโครงการยอย 1 ; การพฒนาแบบประเมนความเสยงตอการเกดแผลกด

ทบ. คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาขอนแกน, ขอนแกน. 2547.

52. Pancorbo-Hidalgo, PL,Garcia-Fernandez FP, Lopez-Medina IM, Alvarez-Nieto C. Risk

Assessment scales for pressure ulcer prevention a systatic review. 2006.Available from:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/PubMed, Accessed 12 April 2016.

53. Lawrence, W.T., Bevin, A.G. and Sheldon, G.F., Acute Wound Care. In ACS Surgery ,Principles

and Practice, Web MD, New York, 2002; 121-141.

54. Myers, B.A. Wound management principle and practice. New Jersey: Prentice Hall; 2004.

55. วจตรา กสมภ. การพยาบาลผปวยทมบาดแผล. พมพครงท 3.กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2546.

80

56. ยวด เกตสมพนธ, อญชนา ทวมเพมผล, นภาพร อภรดวลเศรษฐ, และจฬาพร ประสงสต. การดแล

แผลกดทบ: ศาสตรและศลปะทางการพยาบาล. กรงเทพมหานคร: ไทยเอฟเฟคทสตดโอ, 2552.

57. Defloor, T.The effect of posture and mattress on the development of pressure ulcers. In Programe

for 7th European Conference on Advances in Wound management. London, Macmillan Magazines,

1997.

58. Defloor, T. The effect of position and mattress on interface presuure.Applied Nursing Research,

2000; 13 (1): 2-11.

59. วนด โภคะกล.มาตรฐานการใหบรการสขภาพผสงอาย.กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณ

การเกษตรแหงประเทศไทย จากด, 2548.

60. Richens,Y. Pressure ulcer risk assessment and prevention implementation guide and audit

protocol. Royal college of Nursing. National Institute for Clinical Excellence. 2003. Available

from: http://www.guideline.gov, Accessed 12 November 2015.

61. Ayello,E.A. Preventing pressure ulcers and skin tears. National Guideline Clearinghouse. 2003.

Available from: http://www.guideline.gov, Accessed 12 November 2015.

62. Virani, T.et al. Assessment and management of stage I to IV pressure ulcer. Nursing best practice

guideline. RNAO Nursing Best Practice Guideline.2002. Available from:

http://www.guideline.gov, Accessed 12 November 2015.

63. Cooper, P. and Gray, D. Pressure ulcer prevention. The nursing and midwifery practice

development unit. NHS.Scotland.2001. Available from: http://www.rnao.org, Accessed 12

November 2015.

64. ปองหทย พมระยา. ผลของการพยาบาลตามแนวทางปฏบตการพยาบาลตอการปองกนการเกดแผล

กดทบในผปวยศลยกรรมกระดก.วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาล

ผใหญแผน ข. บณฑตวทยาลยมหาวทยามหดล, 2546.

65. Naude, L. The prevention and treatment of pressure ulcer. Wound care. July.2005. Available from:

http://www.Pubmed, Accessed 12 November 2015.

66. ประเสรฐ อสสนตชย. Pressure ulcer in elderly.2005. Available from:

http://www.healthtoday.net/th, Accessed 12 November 2015.

67. ประเสรฐ อสสนตชย. Pressure ulcer in elderly.2005. Available from:

http://www.si.mahidol.ac.th/project/Geriatries/Articlees/Pressureulcer.pdf, Accessed 12

November 2015.

81

68. นภาพร ภมร. การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผสงอาย

โรงพยาบาลนภาลย จงหวดสมทรสงคราม.วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต,สาขา

การพยาบาลผใหญขนสง มหาวทยาลยครสเตยน, 2550.

69. สายฝน ไทยประดษฐ, วภา แซเซย และเพลนพศ ฐานวฒนานนท. ผลของโปรแกรมควบคมความชน

ของผวหนงตอความสมบรณแขงแรงของผวหนง และการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายทมความ

เสยงตอการเกดแผลกดทบ.วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, สาขาการพยาบาล

ผใหญ, มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2557.

70. วนด โภคะกล. การดแลรกษาโรคผสงอายแบบสหสาขาวชาชพ. กรงเทพมหานคร: สถาบนเวช

ศาสตรผสงอาย กรมการแพทย. โรงพมพชมชนสหกรการเกตรแหงประเทศไทย, 2548.

82

ภาคผนวก ก

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

83

แนวปฏบตการพยาบาล

1.ชอแนวปฏบตการพยาบาล

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

2.วตถประสงคของแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก

2.1 เพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

2.2 เพอใหผปวยและญาตมความพงพอใจในการบรการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

3.ขอบเขตในการนาแนวปฏบตไปใช

3.1 กลมโรคหรอปญหา หรอกลมอาการทไดรบการพยาบาลตามแนวปฏบต ไดแก ผปวยสงอายทเขา

รบการรกษาทหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

3.2 กลมประชากรหรอบคลากรทมสวนรวมและไดรบประโยชนจากการใชแนวปฏบตการพยาบาล

ไดแก กลมบคลากรทรวมในการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาล คอ ผวจย แพทยและพยาบาล ในสถาบน

บาราศนราดร และกลมเปาหมายในการนาแนวปฏบตการพยาบาลไปใช ไดแก ผปวยสงอาย 60 ปขนไปท

ชวยเหลอตวเองไมไดหรอชวยเหลอตวเองไดนอย ของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

4.นยามศพททใชในการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก

4.1 แผลกดทบ หมายถง ผวหนงทไดรบอนตรายจากการกดทบ การเสยดส หรอการลนไถล ในผปวย

ทตองนอนบนเตยงนานๆ

4.2 ผปวยสงอาย หมายถง ผปวยทมอายตงแต 60 ป ขนไป ทชวยเหลอตวเองไมไดหรอชวยเหลอ

ตวเองไดนอยของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร

4.3 แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ หมายถง กจกรรมการพยาบาลทม

เปาหมายเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ซงสรางขนจากการสบคน วเคราะห และสงเคราะหจากแนว

ปฏบตการพยาบาลทเปนเลศ และผลงานวจย ประกอบดวย 2 สวน คอ การประเมนปจจยเสยงการเกดแผล

กดทบ และการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

5. ผลลพธทคาดวาจะไดรบจากการใชแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก

5.1 ผปวยสงอายไดรบการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบ

5.2 อบตการณการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายลดลง

5.3 ผปวยสงอายทมแผลกดทบมระดบความรนแรงของแผลลดลง

5.4 พยาบาล ผปวยและญาต/ผดแลมความพงพอใจกบแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกด

แผลกดทบในผปวยสงอาย

84

6.กระบวนการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนกโดยการใชหลกฐานเชงประจกษ

6.1 วธการทใชในการคนหา และการคดเลอกหลกฐานเชงประจกษ

6.1.1 ฐานขอมลทนาเสนอแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก (Guideline) และการปฏบตการ

พยาบาลทเปนเลศ (Best practice guideline) สบคนไดจาก www.guideline.gov, www.joannabriggs.edu.au,

www.rnao.org, www.Christrain.ac.th และwww.mahidol.ac.th

6.1.2 ฐานขอมลททบทวนงานวจยอยางเปนระบบ (Systemic review) และงานวจยทสบคน

ไดจาก CINAHL, Pub Med และMed line

6.1.3 งานวจยทคนควา และสบคนกลบไปยงเอกสารอางอง

6.1.4 ฐานขอมลจากงานวจย วทยานพนธจากสถาบนตางๆ เชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยสงขลา มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยนเรศวร

และมหาวทยาลยครสเตยน

6.1.5 การสบคนจากวารสารเฉพาะทเกยวของ เชน วารสารการพยาบาล และผลงานวชาการ

งานวจยและแนวปฏบตการพยาบาลทสบคนไดรวมทงหมด 81 เรอง แตทไดคดเลอกไว คอ

งานวจยทเกยวของกบแผลกดทบ และแนวปฏบตการพยาบาลทเปนวธการปฏบตเพอปองกนแผลกดทบใน

ผปวยสงอาย สามารถนามาวเคราะห และสงเคราะหได 14 เรอง

6.2 การกาหนดเกณฑการคดเลอกงานวจย และหลกฐานเชงประจกษเพอใชในการพฒนาแนว

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบ โดยใชแนวคด PICOT (Craig & Smyth,2002) มรายละเอยดดงน

P คอ Patient population or problem การระบประชากร โรค หรอปญหาทสนใจ

หมายถง การเลอกงานวจยทเกยวของกบผปวยสงอาย และการเกดแผลกดทบ

I คอ Intervention or area of interest เปนการระบหตการ/การรกษาทนาสนใจ หมายถง

การเลอกงานวจยทเกยวของกบการจดการเพอปองกน และลดปจจยการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

C คอ Comparison intervention การระบการเปรยบเทยบการปฏบต ซงชวยจากด

ขอบเขตการสบคน หมายถง การเปรยบเทยบผลของการใชวธการตางๆในการปองกนการเกดแผลกดทบ

และลดปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบ เชน การปองกนลดแรงกดทบบรเวณปมกระดก ความชน ภาวะ

ขาดสารอาหาร

O คอ Outcomes ผลลพธ หมายถง การประเมนผล ระบตวชวดของการปฏบตการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

T คอ Time เวลา หมายถง การกาหนดชวงเวลาการคนงานวจยหรอบทความวชาการทม

การเผยแพรในชวง ป ค.ศ. 1997-2015 ทงในและตางประเทศ

85

6.3 วธการประเมนคณภาพ และความเขมแขง (Strength) ของหลกฐานเชงประจกษ

ใชเกณฑในการประเมนคณภาพ และความเขมแขงของหลกฐานเชงประจกษซงแบงระดบความ

เชอถอและคณภาพของหลกฐานเรยงตามลาดบคณภาพจากมากไปหานอยดงน (Fineout-overholt อางใน

ฟองคา ดลกสกลชย, 2549: 18-20)

ระดบ 1 หมายถง หลกฐานเชงประจกษทไดจากการสงเคราะหงานวจยดวยการวเคราะหเมตา

(Meta-analysis) จากกลมงานวจยเชงทดลองทมการสมกลมตวอยาง และมกลมควบคมทงหมด หรอแนว

ปฏบตทสรางจากหลกฐานทมาจากการทบทวนวรรณกรรมเปนระบบของงานวจยเชงทดลองทมการสมและ

มกลมควบคม (Meta-analysis of randomized controlled trial)

ระดบ 2 หมายถง หลกฐานเชงประจกษทไดจากงานวจยเชงทดลองทมการสมกลมตวอยางและม

กลมควบคม ซงออกแบบวจยเปนอยางด อยางนอย 1 เรอง (Experimental study randomize controlled trial)

ระดบ 3 หมายถง หลกฐานเชงประจกษทไดจากงานวจยเชงทดลองทมการออกแบบวจยเปนอยาง

ดแตไมมการสมกลมตวอยาง (Quasi- experimental studies)

ระดบ 4 หมายถง หลกฐานเชงประจกษทไดจากงานวจยทเปนการศกษายอนหลงหรอการศกษา

ตดตามไปขางหนา ทออกแบบวจยอยางด (Case control studies)

ระดบ 5 หมายถง หลกฐานเชงประจกษทไมใชงานวจยทมการทดลอง เปนหลกฐานทไดจาก

งานวจยเชงพรรณนา/บรรยาย เชงความสมพนธ หรองานวจยเชงคณภาพ (Non- experimental descriptive,

Correlational Qualitative studies)

ระดบ 6 หมายถง หลกฐานเชงประจกษทไดจากศกษาทเปนโปรแกรมการศกษา จากการ

สงเคราะหงานวจย จากงานวจยเชงบรรยาย เชงคณภาพ โครงการพฒนางาน และในรายงานการศกษา

(Program evaluation, Research utilization studies, Quality improvement project, Case reports)

ระดบ 7 หมายถง หลกฐานทไดจากความคดเหนของคณะผเชยวชาญในกลมวชาชพเฉพาะและ

ผทรงคณวฒเฉพาะเรอง (Opinion of respected authorities or expert committees)

การประเมนงานวจยทใชในการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบในผปวย

สงอาย ไดแก ความสอดคลองกบปญหาทางคลนก การตความในเชงศาสตร สวนใหญของหลกฐานเชง

ประจกษทคดมามความนาเชอถอ โดยเปนหลกฐานจากแนวปฏบตการพยาบาล และการปฏบตการพยาบาล

ทเปนเลศ จานวน 3 เรอง จากวจยเชงทดลองแบบสมเขากลม จานวน 9 เรอง จากโปรแกรมการศกษา 1 เรอง

จากงานวจยเชงพรรณนาบทความของผเชยวชาญ 1 เรอง

การพจารณาแนวโนมทจะใชในการปฏบตได (Implementation potential) ประกอบดวย ความ

เหมาะสมในการนาไปใช เพราะกลมตวอยางมความคลายคลงกน และหนวยงานมลกษณะเดยวกน ความ

86

เปนไปไดในการปฏบต คอมวธการไมยงยาก ซบซอน สามารถปฏบตไดไมยาก และความคมคา คมทน

หมายถง การนาไปใชไมทาใหเกดความเสยง แตมโอกาสเกดประโยชนไมตองเสยคาใชจายเพม

วธการตรวจสอบความแมนตรงของแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก

การตรวจสอบความแมนตรงของแนวปฏบต ไดรบการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ จานวน 5 คน

โดยผทรงคณวฒไดแก

แพทยผเชยวชาญดานศลยกรรม 1 คน

แพทยผเชยวชาญดานอายรกรรม 1 คน

อาจารยพยาบาลผทรงคณวฒดานผสงอาย 1 คน

พยาบาลสาขาการพยาบาลผปวยบาดแผล ออสโตม และควบคมการขบถายไมได 1 คน

พยาบาลผนเทศทางอายรกรรม 1 คน

7.ขอแนะนา

เมอวเคราะหและสงเคราะหงานวจยเรองแผลกดทบ จะนามาสรปเปนขอเสนอแนะในการปฏบตตาม

แนวปฏบตการพยาบาล เพอปองกนแผลกดทบในผปวยสงอาย ตามระดบของหลกฐานเชงประจกษทพบ

ดงน

7.1 การประเมนผปวย (2)

7.1.1 ผปวยสงอายทกรายจะไดรบการประเมนปจจยเสยงดวยเครองมอบราเดนสเกล

(Braden ’ s scale) ซงประกอบดวย การรบความรสก การเปยกชนของผวหนง การทากจกรรม การ

เคลอนไหว การไดรบสารอาหารและน า ภาวะโภชนาการและการมแรงเสยดส การประเมนลกษณะ

ตาแหนง ระดบความรนแรงของแผลกดทบความถในการประเมนแบงเปน 2 ระดบคอ ระดบ Braden ’ s

scale ≤ 18 ประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบทก 2 วน และระดบ Braden ’ s scale > 18 ปจจยเสยงการ

เกดแผลกดทบทกสปดาห

7.1.2 ประเมนประวตการเจบปวยและการใชยา

7.1.3 ประเมนภาวะโภชนาการดวยเครองมอ Mini nutrition assessment ในรายทอยในภาวะซด

ขาดสารอาหาร ออนเพลยรบประทานอาหารไมได ตองประเมนภาวะขาดสารอาหารรวมดวยแบบประเมน

ทกสปดาห

7.2 การพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายโดยมกจกรรมการพยาบาลดงตอไปน

(1),(2)

7.2.1 การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

87

1) การจดทาพลกตะแคงตวทก 1-2 ชวโมงในผ ปวยทนอนอยบนเตยง สาหรบผ ปวยท

จาเปนตองนงเกาอหรอรถเขนเปนเวลานาน ดแลยก ขยบรางกายอยางนอยทก 30 นาท โดยในการจดทา

พลกตะแคงตวมขอคานงดงน

1.1) จดทาตารางเวลาหมนพลกตะแคงตวไปตามเขมนาฬกาใส Flow chart ตดปลายและไมจด

ทาใหปมกระดกสมผสพนโดยตรง

1.2) หลกเลยงการจดทาททาใหแผลสมผสพนโดยตรง

1.3) ผปวยทมระดบความเสยงการเกดแผลกดทบสง ความถในการพลกตะแคงตวตองบอยขน

7.2.2 การใชอปกรณเสรมเพอลดแรงกดทบ เชนทนอนลม ฟองน า และผานมหนา 2-3 นวรอง

บรเวณปมกระดก การเลอกใชอปกรณเพอลดแรงกดทบหามใชอปกรณทเปนรปโดนทหรอหวงยาง

เนองจากสงผลใหการไหลเวยนของเลอดไมสะดวกและเกดความอบชน

7.2.3 การดแลลดการเสยดส การลนไหล และแรงตด (Shearing force) โดยปฏบตดงตอไปน

1) ไมจดทาผปวยสงเกน 30 องศา ในรายจาเปนไมควรจดทาศรษะสงเกน 60 องศานาน

เกน 30 นาท

2) การหมนเปลยนทาหรอเคลอนยายผปวยใหใชบคคลมากกวา 2 คนขนไปยกเคลอนยายเสมอ

ในรายทไมรสกตวอาจตองใชอปกรณชวย เชน ผาหรอ Pat-slide ชวยในการเคลอนยายผปวย

3) ไมประคบ ถ นวดบรเวณผวหนงทแหงกรานหรอมผน

7.2.4 การดแลลดการเปยกชนของผวหนง โดยเปลยนผาออมอยางนอยทก 8 ชวโมงหรอทกครงท

ชนแฉะโดยเฉพาะในรายทไมสามารถควบคมการขบถายเองได หรอมปญหาเรองการควบคมการขบถาย

เชดตวและเปลยนเสอผาในผปวยทอยในภาวะอณหภมรางกายสง มไข เหงอออก

7.2.5 การดแลใหความชมชนของผวหนง เชน ทาโลชน หรอครมบารงผวในรายผวแหงกรานหลง

อาบนาทกวน

7.2.6 การดแลใหไดรบสารนาและสารอาหารเพยงพอความตองการ ผปวยทเสยงตอการเกดแผลกด

ทบหรอมแผลกดทบควรไดรบสารอาหารประเภทโปรตนสง วตามนซและธาตเหลก

7.2.7 การดแลสภาพผวหนง เชนประเมนสภาพผวหนงทกวน ทาความสะอาดรางกายอยางนอยวน

ละครง

7.2.8 การปองกนภาวะแทรกซอนโดยปฏบตดงน

1) การดแลปองกนการตดเชอ เชน ทาความสะอาดรางกายอยางนอยวนละ 1 ครงและทกครงท

ขบถาย

88

2) การดแลปองกนเอนและขอตด เชน การบรหารขอมอขอเทา จดทาระวงเทาตก (Foot drop)

นงแกวงเทา

7.2.9 การใหความรและฝกทกษะแกผปวยและผดแลในเรองการปองกนการเกดแผลกดทบ การ

ลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ และการรบประทานอาหารเพอเสรมสรางเสนใย โดยใหความรและฝก

ทกษะในสปดาหแรกหลงรบในโรงพยาบาล ในรายทสามารถกลบไปพกพนทบานแตยงพบปจจยเสยงการ

เกดแผลกดทบ ใหทบทวนความรและทกษะในการปองกนการเกดแผลกดทบ การลดปจจยเสยงการเกด

แผลกดทบ การรบประทานอาหารเพอเสรมสรางเสนใย การปองกนภาวะแทรกซอน และคาแนะนาในการ

เลอกใชอปกรณชวยลดแรงกดทบใหเหมาะสม

7.2.10 การปรกษาสหสาขาวชาชพในรายมภาวะซบซอนในกรณดงตอไปน

1) ผปวยทมปญหาไมสามารถรบประทานอาหารไดตามตองการ ปรกษาแพทยเพอพจารณาใส

สายใหอาหาร

2) ผปวยททกโภชนาการปรกษานกโภชนาการเพอดแลใหไดรบสารอาหารตามความตองการ

3) ผปวยทอยในภาวะโรคเรอรงทเปนปจจยสงเสรมใหเกดแผลกดทบและการสรางเสรม

เนอเยอ เชนผปวยเบาหวานทระดบน าตาลในเลอดสง ผปวยทมปญหาโรคระบบหลอดเลอด ซด มการตด

เชอในรางกาย ปรกษาอายรแพทย

4) ผปวยทมบาดแผลตดเชอ ปรกษาศลยแพทย

5) ผปวยทมภาวะเอนและขอตด ปรกษานกกายภาพบาบดเพอฝกทกษะการฟนฟสภาพใหแก

ผดแลอยางถกวธ

7.2.11 การวางแผนจาหนาย เมอแพทยวางแผนจาหนายตดตามประเมนความพรอมและปจจย

เสยงการเกดแผลกดทบ หากพบยงมปจจยเสยงใหคาแนะนาการดแลลดปจจยเสยงและสงตอหนวยปฐมภม

ใกลบาน

7.3 คาจากดความทสาคญ (1),(2)

7.3.1 แผลกดทบ หมายถง บรเวณผวหนงเฉพาะท ทไดรบอนตรายจากการกด การถ ไถล หรอ

เสยดสในผปวยทตองนอนอยบนเตยงนงๆ เปนเวลานาน

7.3.2 แผลกดทบระดบ 1 หมายถงบรเวณผวหนงทมการเปลยนแปลงเปนรอยแดง

7.3.3 แผลกดทบระดบ 2 หมายถง ผวหนงกาพราถกทาลายหรอฉกขาด หรอมการทาลายชน

ผวหนงแทเปนแผลตนๆ

7.3.4 แผลกดทบระดบ 3 หมายถง มการทาลายชนผวหนงลกลงไป แตไมถงพงผดหรอเอนยด

กลามเนอ เกดเปนแผลลกแตไมเปนโพรง

89

7.3.5 แผลกดทบระดบ 4 หมายถง มการทาลายผวหนงลกลงไปจนถงชนกลามเนอ กระดก หรอ

โครงสรางของรางกาย

7.3.6 อปกรณลดแรงกด หมายถง วสดทใชในการลดแรงกดทบบรเวณปมกระดกหรอรอยนนท

เสยงตอการเกดแผลจากการไหลเวยนของเลอดไมสะดวก เชน ฟองนา ทนอนลม ผานมหนา 2-3 นว

8. ผทไดรบประโยชนจากการใชแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนก

8.1 ผปวยสงอายทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

8.2 มแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

8.3 โรงพยาบาลสามารถลดคาใชจายในการรกษาแผลกดทบในผปวยสงอาย

8.4 โรงพยาบาลมมาตรฐานการพยาบาลทมประสทธภาพ

9. การนาแนวปฏบตการพยาบาลทางคลนกไปใช

เพอความชดเจนในการนาแนวทางปฏบตการพยาบาลทางคลนกไปใชไดจรงในคลนก แนวทาง

ปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย ประกอบดวย ขนตอนการบาบดทางการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ จดทาคมอสาหรบพยาบาล สาหรบใชเปนแนวทางการพยาบาลเพอ

ปองกนการเกดแผลกดทบ ขนตอนการบาบดเพอปองกนการเกดแผลกดทบ ไดแก การประเมนผปวย

(Assessment) ประกอบดวย การประเมนปจจยเสยงดวย Barden ’ s scale การประเมนภาวะโภชนาการ

ผสงอายดวย MNAประเมนประวตการเจบปวยและการใชยาแรกรบ การปฏบตการพยาบาล

(Intervention)ประกอบดวย การลดแรงกดทบดวยการจดทา พลกตะแคงตวทก 1- 2 ชวโมง ไมใหบรเวณ

แผลหรอปม กระดกสมผสพนและรบแรงกดทบโดยตรง การใชอปกรณเสรมลดแรงกดทบ เชนทนอนลม

ฟองน า ผานมหนา 1 – 2 นว รองบรเวณจดเสยงการเกดแผลกดทบ เชน ปมกระดกตางๆ งดใชอปกรณรป

โดนท หรอหวงยาง การลดแรงเสยดส แรงเสยดทาน แรงตด เชน ยกตวผปวยใหลอยขนขณะจดทา ไมจดทา

ศรษะเกน 30 องศา โดยไมจาเปน ไมถกนวดหรอประคบรอนบรเวณทเปนรอยแดง หรอปมกระดก การดแล

ใหสารน าและประเภทโปรตนสงตามความตองการของรางกาย การลดความเปยกชน เชน เปลยนผาออม

อยางนอยทก 8 ชวโมง หรอทกครงทชนแฉะ การเชดตวลดไข การปองกนภาวะแทรกซอน เชนความ

สะอาดของรางกายเพอปองกนการตดเชอ บรเวณขอและเอนเพอปองกนขอตด การดแลความชมชนแกผด

หนง เชนใชโลชน หรอครมทาบรเวณแหงกราน การปรกษาสหสาขาวชา การใหคาปรกษาและการให

ความรแนะนาแกเจาหนาททมสขภาพ ผปวย ครอบครวและผดแลผปวย ในเรองการปองกนการเกดแผลกด

ทบ การลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบการใชอปกรณเสรมเพอปองกนการเกดแผลกดทบ การจดทาลดแรง

กดทบ การประเมนแผลกดทบ และการสอนและสาธตการดแลแผลกดทบ การวางแผนการจาหนายและสง

ตอเชน ทบทวนความรและทกษะการดแลปองกนแผลกดทบแกผปวย ครอบครว และผดแล การจดสถานท

90

ในบาน สงขอมลการดแลตนเองแกหนอยปฐมพยาบาลระดบตนในรายมแผลกลบบาน ผลลพธทคาดหวง

(Expected outcomes) เชน อบตการณแผลกดทบในผปวยสงอายลดลง พยาบาล ผปวยและญาตพงพอใจใน

แนวปฏบตเพอปองการเกดแผลกดทบ และขนตอนจดทาคมอสาหรบพยาบาล เพอปองกนแผลกดทบ ใน

ผสงอาย โดยม ความสาคญของปญหา วตถประสงค ความหมาย การประเมนปจจยเสยง การประเมนแผลกด

ทบ แนวทางการปฏบตการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบ และการประเมนผลการปฏบตการพยาบาล

91

ภาคผนวก ข

รายนามผทรงคณวฒ

92

รายนามผทรงคณวฒทตรวจสอบความตรงตามเนอหาของแนวปฏบตการพยาบาล

1. นายแพทยวโรจน หมนคตธรรม

นายแพทยผทรงคณวฒสาขาอายรกรรม

2. นายแพทยสทศน โชตนะพนธ

นายแพทยเชยวชาญสาขาศลยกรรม

3. นางเครอวลย บญโต

พยาบาลวชาชพชานาญการพเศษ รองหวหนาพยาบาลสาขาการพยาบาลอายรกรรม

4. นางสาวแสงจนทร ปนประดษฐ

พยาบาลวชาชพสาขาการพยาบาลผปวยบาดแผล ออสโตม และควมคมการขบถายไมได

5. อาจารยลดดาวรรณ เสยงออน

อาจารยประจาภาควชาการพยาบาลผปวยวกฤต มหาวทยาลยครสเตยน

93

ภาคผนวก ค

คาชแจงและการพทกษสทธผปวยในการเขารวมวจย

94

การพทกษสทธผปวยในการเขารวมวจย

คาชแจงและการพทกษสทธผเขารวมการวจย

เนองจากดฉนนางสาวณชาภา ยนจอหอ พยาบาลวชาชพชานาญการ ทาวจยเรอง การพฒนา

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5

สถาบนบาราศนราดร ขอความรวมมอจากทานในการเขารวมโครงการศกษา เพอนาผลทไดจาก

การศกษาครงนเปนขอมลในการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลและสามารถนาแนวปฏบตนไปใช

เพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยอนๆตอไป

ทานมสทธตอบรบหรอปฏเสธการเขารวมวจย หรอสามารถยกเลกการเขารวมวจยได

ตลอดเวลาโดยไมมผลตอกรรกษาทไดรบ ขอมลตางๆ ในการวจยครงนนาเสนอในภาพรวม ไมมการ

เปดเผยชอแตอยางใด หากมขอสงสยเกยวกบงานวจยสามารถสอบถามผวจยไดตลอดเวลา ดฉนหวง

วาคงไดรบความรวมมอจากทานเปนอยางด และขอขอบคณมา ณ. โอกาสน

สาหรบผเขารวมวจย

ขาพเจา (นาย,นาง,นางสาว)................................................................................ยนยอมเปน

กลมตวอยางในการทาวจยเรองการพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบใน

ผปวยสงอายของหอผปวยอายรกรรม 5 สถาบนบาราศนราดร โดยขาพเจาไดรบคาอธบายใหทราบ

วตถประสงค วธการ และระยะเวลาของการศกษาวจยจากผวจยอยางชดเจนแลว มความเขาใจและ

สมครใจเขารวมในการทาวจยครงน

ลงชอ.......................................................ผปวย/ญาต

(.....................................................)

ลงชอ........................................................พยาน

(.....................................................)

วนท............เดอน.................................พ.ศ...........

95

ภาคผนวก ง

เครองมอทใชในการวจย

96

แบบประเมนแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

คาชแจง ใหพยาบาลประจาการใสเครองหมาย √ เมอปฏบตกจกรรมพยาบาล

ใสเครองหมาย × เมอไมสามารถปฏบตกจกรรมพยาบาล

กจกรรมพยาบาล วนท หมายเหต

แรกรบ

1. การประเมนปจจยเสยง

1.1 Braden scale แรกรบทกราย

1.2 คะแนน < 18 ประเมนทก 2 วน

1.3 คะแนน > 18 ประเมนทก

อาทตย

2. การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใช

ยา

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย

MNA

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

5.1 จดทาตะแคงตวทก 1-2 ชวโมง

หรอขยบกนทก 30-1 ชวโมงในราย

นงนาน

ช บ ด ช บ ด ช บ ด ช บ ด ช บ ด

5.2 ใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. งดจดทาศรษะสงเกน 30 องศาเกน

30 นาท ในรายทจาเปนตองจดทาให

ไดรบอาหารสายยางไมจดทาเกน 60

องศา เกน 30 นาท

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหาร

ประเภทโปรตนสงและนาตามท

ตองการ

97

กจกรรมพยาบาล วนท หมายเหต

แรกรบ

8. ดแลลดการเสยดส และการบาดเจบ

ของผวหนง

ช บ ด ช บ ด ช บ ด ช บ ด ช บ ด

8.1 ยกเคลอนยาย เปลยนทาผปวย

ดวยคน > 2 คน ยกผปวยลอยจากพน

8.2 ใชแผน Pat-slide หรอผาใน

การเคลอนยายผปวย

8.3 ไมนวดหรอประคบรอน

บรเวณผนแดง/ปมกระดก

9. ดแลความสะอาดและลดความ

เปยกชน

9.1 ดแลความสะอาดรางกายทก

1-2 ครง/วน

9.2 เปลยนผาออมอยางนอยทก 8

ชวโมง

10. ดแลใหความชมชนแกผวหนง

10.1 ทาโลชน หรอครมบารงผว

บรเวณแหงกราน

10.2 ไมใชแอลกอฮอลเชดถ

ผวหนง

11. ใหความรการปองกนการเกดแผล

กดทบ/การใชอปกรณลดแรงกดทบ

12. การฝกทกษะการปองกนการเกด

แผลกดทบ

13. การปรกษาสหสาขาวชาชพและ

สงตอ

13.1 ปรกษาอายรแพทยในรายทม

ภาวะโรคเรอรงทสงผลขดขวางการ

หายของแผล เชน เบาหวาน ความดน

โลหตสงหรอความดนชสตอรสง

98

กจกรรมพยาบาล วนท หมายเหต

แรกรบ

13.2 ปรกษาศลยแพทยในรายทม ช บ ด ช บ ด ช บ ด ช บ ด ช บ ด

ภาวะโรคหลอดเลอด เกดแผล มเนอ

ตายลกลาม

13.3 ปรกษานกกายภาพในรายทม

ภาวะเหยวฝอของกลามเนอ ขอตด

14. การวางแผนจาหนาย

14.1 ประเมนความพรอมและ

ปจจยเสยง

14.2 ทบทวนคาแนะนาและทกษะ

การดแลลดปจจยเสยง

14.3 สงตอหนวยปฐมภม

99

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

สวนท 1 แบบบนทกขอมลสวนบคคลของผปวยและขอมลเกยวกบความเจบปวย

คาชแจง บนทกขอมลผปวยลงในชองวางและทาเครองหมาย √ ลงใน ( ) ตามขอความทเปนจรง

1. อาย ............... ป

2. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง

3. อาชพ ...................................................... รายได ..............................................................................................

4. วนทรบไวศกษา .................................................... วนทจาหนายจากการศกษา ...............................................

สาเหตการจาหนายจากการศกษา .......................................................................................................................

5. การวนจฉย .......................................................................................................................................................

6. การผาตด 1..................................................................... วนทผาตด..................................................................

2..................................................................... วนทผาตด..................................................................

7. โรคประจาตว ...................................................................................................................................................

8. ประวตการเกดแผลกดทบ ( ) ม ( ) ไมม

9. ยาทผปวยไดรบประจากอนมาโรงพยาบาล ......................................................................................................

10. สญญาณชพแรกรบ อณหภม ............................ องศาเซลเซยส ชพจร ........................ ครง/นาท

อตราการหายใจ .................. ครง/นาท ความดนโลหต ............... มม.ปรอท

11. อาการและสภาพของผปวยในวนแรกรบ .......................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

ผดแลผปวยขณะอยโรงพยาบาล ( ) ไมม

( ) ม ระบ ...................................................................................

12. ผดแลผปวยขณะกลบบาน ( ) ไมม

( ) ม จานวน ............ คน ระบความสมพนธกบผปวย...........................

อายของผดแลผปวย .......... ป อาชพของผดแล....................

13. จานวนสมาชกในครอบครว .......... คน จานวนสมาชกในครอบครวทสงอาย........... คน

จานวนสมาชกครอบครวทมโรคเจบปวยเรอรง ................. คน ระบโรค..........................................

14. ศนยสขภาพใกลบาน .................................................

100

แบบบนทกประเมนความเสยงของการเกดแผลกดทบในผสงอาย

การประเมนปจจยเสยงดวย Braden scale

ปจจยเสยง 1 2 3 4 วนท/คะแนน

1. การรบร

ความรสก

ไมสามารถรบร

ความรสกโดย

สนเชง

มความจากดใน

เรองการรบร

ความรสกมาก

มความจากดใน

เรองการรบร

ความรสกนอย

ไมมอาการ

ผดปกตของ

การรบร

ความรสก

2. การเปยกชน

ผวหนง

มความเปยกชน

ของผวหนง

ตลอดเวลา

มความเปยกชน

ของผวหนงสวน

ใหญ

มความเปยก

ชนของผวหนง

เปนบางครง

แทบไมมความ

เปยกชนของ

ผวหนง

3. การมกจกรรม อยบนเตยง

เทานน

นงเกาอได เดนไดเปนครง

คราว

เดนไดบอยๆ

4. การเคลอนไหว ไมสามารถ

เคลอนไหวได

โดยสนเชง

จากดการ

เคลอนไหว

คอนขางมาก

จากดการ

เคลอนไหว

เลกนอย

ไมมการจากด

การเคลอน

ไหว

5. ภาวะ

โภชนาการ

ไดรบสาร อาหาร

ไมเพยง พอ

ไดรบสาร อาหาร

คอน ขางนอย

ไดรบอาหาร

เพยงพอ

รบประทาน

อาหารใน

ปรมาณทด

เยยม

6. การมแรงเสยด

ทาน

พบวาม ปญหาน พบวาแนวโนมท

จะเกดปญหาน

ไมพบปญหาน

คะแนน Braden Scale รวม

ผประเมน

ความถในการประเมนดวย Braden’s scale มรายละเอยดดงน

1) ประเมนปจจยเสยง Braden scale ในผปวยสงอายทชวยเหลอตวเองไดนอยหรอชวยเหลอตวเอง

ไมไดแรกรบทกราย

2) ในรายทระดบคะแนนการประเมนปจจยเสยง Braden scale นอยกวาหรอเทากบ 18 ตองประเมน

ซ าทก 2 วน

3) ในรายทระดบคะแนนมากกวา 18 ตองประเมนปจจยเสยงทกสปดาห

101

แบบประเมนความเปนไปไดในการปฏบตการพยาบาลของ

แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอาย

คาชแจง ใหพยาบาลประจาการใสเครองหมาย √ ในชองทปฏบตจรง

ขอความการปฏบตการพยาบาล ผลการปฏบตการพยาบาล หมายเหต

ปฏบตได ปฏบตไมได

1. การประเมนปจจยเสยง

1.1 Braden scale แรกรบทกราย

1.2 คะแนน < 18 ประเมนทก 2 วน

1.3 คะแนน > 18 ประเมนทกอาทตย

2. การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย MNA

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

5.1 จดทาตะแคงตวทก 1-2 ชวโมงหรอขยบกนทก

30-1 ชวโมงในรายนงนาน

5.2 ใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. งดจดทาศรษะสงเกน 30 องศาเกน 30 นาท

ในรายทจาเปนตองจดทาใหไดรบอาหารสายยาง

ไมจดทาเกน 60 องศาเกน 30 นาท

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหาร ประเภทโปรตนสง

และนาตามตองการ

8. ดแลลดการเสยดส และการบาดเจบของผวหนง

8.1 ยกเคลอนยาย เปลยนทาผปวยดวยคน >2 คนยก

ผปวยออกจากพน

8.2 ใชแผน Pat-slide หรอผาในการเคลอนยายผปวย

8.3 ไมนวดหรอประคบรอนบรเวณผนแดง/ปม

กระดก

9. ดแลความสะอาดและลดความเปยกชน

9.1 ดแลความสะอาดรางกาย 1-2 ครง/วน

9.2 เปลยนผาออมอยางนอยทก 8 ชวโมง

102

ขอความการปฏบตการพยาบาล ผลการปฏบตการพยาบาล หมายเหต

ปฏบตได ปฏบตไมได

10. ดแลใหความชมชนแกผวหนง

10.1 ทาโลชนหรอครมบารงผวบรเวณแหงกราน

10.2 ไมใชแอลกอฮอลเชดผวหนง

11. ใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ/การใช

อปกรณลดแรงกดทบ

12. การฝกทกษะการปองกนการเกดแผลกดทบ

13. การปรกษาสหสาขาวชาชพและสงตอ

13.1 ปรกษาอายรแพทยในรายทมภาวะโรคเรอรงท

สงผลขดขวางการหายของแผล เชน เบาหวาน ความดน

โลหตสง หรอความดนซสตอรสง

13.2 ปรกษาศลยแพทยในรายทมภาวะโรคหลอด

เลอด เกดแผลมเนอตายลกลาม

13.3 ปรกษานกกายภาพในรายทมภาวะเหยวฝอของ

กลามเนอ ขอตด

14. การวางแผนจาหนาย

14.1 ประเมนความพรอมและปจจยเสยง

14.2 ทบทวนคาแนะนาและทกษะการดแล

ลดปจจยเสยง

14.3 สงตอหนวยปฐมภม

103

คมอการใชแบบบนทกการประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบของบราเดน

คาชแจง เกณฑในการใหคะแนนความเสยงของการเกดแผลกดทบแยกตามปจจยเสยง 6 ดาน แตละ

ดานใหคะแนน 1-4 คะแนน ยกเวนดานท 6 การมแรงเสยดทานและการดงรงใหคะแนน 1-3

คะแนนการใหคะแนนในแตละดานพจารณาตามเกณฑทกาหนดไวในตารางดงนคอ

ปจจยเสยง ระดบคะแนนทให

1 2 3 4

1. การรบร

ความรสก

- ความสามารถ

ในการแสดงการ

ตอบ สนองความไม

สขสบายจาก แรง

กดทบ

ไมสามารถรบรความรสก

โดยสนเชง

- ไมสามารถแสดงอาการ

เจบปวดเมอถกกระตนซง

เกดจากการสญเสยการรบร

หรอไดรบยากดประสาท

หรอพนทของรางกายสวน

ใหญไมสามารถรบร

ความรสกได

มความจากดในเรองการ

รบรความรสกมาก

- สามารถรบรความรสก

เจบปวดไดเพยงอยางเดยว

แตไมสามารถพด/

สอสารไดนอกจากแสดง

อาการกระสบกระสาย รอง

ครางหรอพนทรางกาย

มากกวาครงสญเสยการรบร

ความรสก

มความจากดในเรองการ

รบรความรสกนอย

- ทาตามสงไดแตไม

สามารถบอกถงความไม

สขสบายหรอความ

ตองการในการเปลยนทา

ไดหรอมการสญเสยการ

รบรความรสกของแขน

หรอขา 1หรอ 2 ขาง

ไมมอาการผดปกตของ

การรบรความรสก

- ทาตามสงไดมการรบร

และบอกไดถง

ความรสกเจบหรอไม

สขสบาย

2. ความเปยกชน

ของผวหนง

- ความมากนอย

ของการทผวหนง

สมผสกบความ

เปยกชน

มความเปยกชนของผวหนง

ตลอดเวลา

- ผวหนงมความเปยกชน

จากเหงอ ปสสาวะและ

อจจาระตลอดเวลา

มความเปยกชนของผวหนง

สวนใหญ

- ผวหนงมความเปยกชน

เกอบตลอดเวลามกตอง

เปลยนผาทกครงทมการ

พลกตวอยางนอย

ทก 2 ชวโมง

มความเปยกชนของ

ผวหนงเปนบางครง

- มความจาเปนในการ

เปลยนผาเพมจากวนปกต

วนละ ครง

แทบไมมความเปยกชน

ของผวหนง

- สภาพผวปกตเปลยน

ผาตามปกต

3. การมกจกรรม

- ระดบของการม

กจกรรม

อยบนเตยงเทานน

- ถกจากดใหอยบนเตยง

เทานน

นงเกาอได

- ความสามารถในการเดน

ไดเองนอยมาก ไมสามารถ

ลงน าหนกไดเตมทและหรอ

ตองใช

รถนง

เดนไดเปนครงคราว

- เดนไดเปนครงคราว

ระหวางวนในระยะสนๆ

อาจมหรอไมมผชวยพยง

ใชเวลา สวนใหญนงบน

เตยงหรอเกาอ

เดนไดบอยๆ

- เดนออกนอกหอง

อยางนอย 2 ครง/วน

และเดนในหองทกๆ 2

ชวโมงในชวงเวลา

กลางวน

4. การเคลอนไหว

- ความสามารถ

ในการเปลยน

ควบคมทาทาง

ไมสามารถเคลอนไหวได

สนเชง

- ไมสามารถขยบสวนใด

ของรางกายไดเองแมเพยง

เลกนอยตองมคนชวย

จากดการเคลอนไหว

คอนขางมาก

- สามารถเปลยนทาหรอ

ขยบแขนขาไดบางเลกนอย

แตตองมคนชวย

จากดการเคลอนไหว

เลกนอย

- สามารถเปลยนทาหรอ

ขยบแขนขาไดมากตอง

ใหคนชวยบาง

ไมมการจากดการ

เคลอนไหว

- ขยบตวเปลยนทาได

เตมทไมตองมคนชวย

104

ปจจยเสยง ระดบคะแนนทให

1 2 3 4

5. ภาวะโภชนาการ

- แบบแผนการ

รบประทานอาหาร

ไดรบสารอาหารไมเพยงพอ

- ไมเคยรบประทานอาหาร

ครบทกมอ รบประทานได

นอยกวา 1 ใน 3 ของอาหาร

ทควรไดในแตละวน ไดรบ

อาหารโปรตน เชน

เนอสตววนละ 2 มอทจดให

หรอนอยกวา ดมน าเพยง

เลกนอย หรอ NPO หรอไม

ยอมรบประทานอาหาร

เหลวทจดให

ไดรบสารอาหารคอนขาง

นอย

- รบประทานแทบจะไม

ครบทกมอรบประทานได

เพยงครงหนงของอาหารท

จดให ไดโปรตน เชน

เนอสตวเพยง 3 มอทจดให

ในแตละวน ไดรบอาหาร

เสรมไดเปนครงคราว หรอ

ไดรบอาหารทางสายยาง

นอยกวาปรมาณทควร

ไดรบ

ไดรบสารอาหารเพยงพอ

- รบประทานมากกวาครง

ทกมอไดอาหารโปรตน

ทง 4 มอในแตละวน อาจ

ปฏเสธอาหารบางมอแต

ไดรบอาหารเสรมหรอ

อาจไดรบสารอาหารทาง

สายยางหรอทางหลอด

เลอดดาเพยงพอตามความ

ตองการของรางกาย

รบประทานอาหารใน

ปรมาณทดเยยม

- รบประทานอาหารได

ครบและหมดทกมอได

โปรตนทง 4 มอหรอ

มากกวาบางครง

รบประทานอาหาร

ระหวางมอไมตองการ

อาหารเสรมทดแทน

6. การมแรงเสยด

ทานและแรงเฉอย

พบวามปญหาน

- ตองการผชวยเหลอมากใน

การเคลอนไหว การยกตว

โดยทไมทาใหเกดการถไถ

เปนไปไดยากและมการลน

ไถลตลอดเมอนอนหรอนง

เกาอบอยครงทตองการใช

การชวยเหลออยางมากใน

การเปลยนทา มการ

แขงแกรง ยดเกรงหรอม

อาการสบสนวนวายทาใหม

การเสยดทานตลอด

พบวาแนวโนมทจะเกด

ปญหาน

- การเคลอนไหวตองการ

การชวยนอยและมการ

เคลอนไหวผวหนงอาจถก

ไถจากผา เกาอ เครองผกยด

หรออปกรณตางๆ ไดเมอ

จดใหนอนหรอนงสามารถ

อยในทานนไดเปน

สวนมาก อาจมการลนไถล

บางเปนบางครง

ไมพบปญหาน

- สามารถเคลอนไหวไดด

ทงขณะอยบนเตยงหรอ

นง อยในทาทถกตอง

ตลอดเวลา

ความถในการประเมนดวย Braden’s scale มรายละเอยดดงน

1) ระดบคะแนนการประเมนปจจยเสยง Braden’s scale นอยกวาหรอเทากบ 18 ตองประเมนซ า

ทก 2 วน

2) ระดบคะแนนการประเมนปจจยเสยง Braden’s scale มากกวา 18 ประเมนปจจยเสยงซ า

ทกสปดาห

105

เครองมอประเมนภาวะโภชนาการผสงอายเบองตน

Mini Nutritional Assessment MNA พฒนาโดยศนยพฒนาวจยเนสทเล ประเทศสวสเซอรแลนด

เพศ ............อาย ........ป นาหนก (กก.) ........................สวนสง (ซม.) ...................... วนท ........................

ใสคะแนนในชอง หากคะแนนรวมนอยกวาหรอเทากบ 11 คะแนน ใหตอบคาถามในหวขอตอไป

แบบสอบถามตอนท 1

1. ใน 3 เดอนทผานมา คณรสกอยางไรกบความอยากกนอาหาร

ไมรสกอยากอาหาร = 0 คะแนน

ความรสกอยากอาหารลดลง = 1 คะแนน

กนอาหารไดตามปกต = 2 คะแนน

2. นาหนกตวคณลดลงหรอไม ตลอด 3 เดอนทผานมา ลดลงมากกวา 3 กก.

ลดลงมากกวา 3 กก. = 0 คะแนน

ไมทราบ = 1 คะแนน

นาหนกลดลง 1-3 กก. = 2 คะแนน

นาหนกเทาเดม = 3 คะแนน

3. การเคลอนไหวของรางกายเปนอยางไร

นอนบนเตยงหรอใชรถเขนตลอดเวลา = 0 คะแนน

ลกจากเตยงหรอใชรถเขนไดเอง = 1 คะแนน

เคลอนไหวรางกายไดตามปกต = 2 คะแนน

4. ใน 3 เดอนทผานมา มภาวะเครยด หรอเกดการเจบปวยบางหรอไม

ม = 0 คะแนน ไมม = 2 คะแนน

5. มปญหาเกยวกบระบบประสาทบางหรอไม

ความจาเสอมอยางรนแรงหรอมภาวะซมเศรา = 0 คะแนน

ความจาเสอมระดบออน = 1 คะแนน

ไมมปญหาทางจตเวช = 2 คะแนน

6. คาดชนมความหนาของรางกาย (Body mass index BMI) คานวณจากนาหนกตว (กก.)/สวนสง (ม.2)

BMI นอยกวา 19 = 0 คะแนน

BMI มากกวาหรอเทากบ 19 และไมเกน 21 = 1 คะแนน

BMI มากกวาหรอเทากบ 21 และไมเกน 23 = 2 คะแนน

BMI มากกวาหรอเทากบ 23 = 3 คะแนน

106

การรวมคะแนน (คะแนนสงสด 14 คะแนน)

> 12 ภาวะโภชนาการปกต

ไมจาเปนตองตอบแบบสอบถามตอ

< 11 มโอกาสเกดภาวะทกโภชนาการ

ทาแบบสอบถามตอ

แบบสอบถามตอนท 2

เชนเดยวกบแบบสอบถามตอนแรก ใหเลอกคาตอบแลวรวมคะแนนจากนนนาไปรวมคะแนนกบการ

ทดสอบตอนท 1 เพอคนหาคาตอบเกยวกบภาวะโภชนาการของผสงอาย

1. คณอาศยอยลาพง(ไมไดอยในสถานพกคนชราหรอโรงพยาบาล)

ไม = 0 คะแนน ใช = 1 คะแนน

2. คณกนยามากกวา 3 ชนดตอวน

ไม = 0 คะแนน ใช = 1 คะแนน

3. คณมแผลกดทบหรอแผลทผวหนงหรอไม

ไม = 0 คะแนน ใช = 1 คะแนน

4. คณกนอาหารกมอตอวน

1 มอ = 0 คะแนน 2 มอ = 1 คะแนน

3 มอ = 2 คะแนน

5. ในแตละวนคณกนอาหารทมโปรตนบางหรอไม (ตอบใชหรอไมใช)

กนนมและผลตภณฑนมอยางนอย 1 แกวตอวน

กนถวแหงหรอไข 2 ครง/สปดาห

กนเนอสตว ปลา สตวปก ทกวน

ตอบไมใชทกขอหรอใชเพยงขอเดยว = 0 คะแนน

ตอบใช 2 ขอ = 0.5 คะแนน ตอบใช 3 ขอ = 1.0 คะแนน

6. คณกนผลไมทกวน ประมาณ 15 คาตอวน

ไม = 0 คะแนน ใช = 1 คะแนน

7. คณดมนาหรอเครองดมตางๆ เชน นาเปลา นาผลไม ชา กาแฟ นม ประมาณวนละเทาใด

นอยกวา 3 แกว = 0 คะแนน 3-5 แกว = 0.5 คะแนน

มากกวา 5 แกว = 1.0 คะแนน

8. ในการกนอาหารคณสามารถชวยเหลอตวเองไดหรอไม

ไมสามารถกนไดเอง = 0 คะแนน กนไดเองแตคอนขางลาบาก = 1 คะแนน

กนไดเองไมมปญหา = 2 คะแนน

107

9. คณคดวาตวคณเองมภาวะโภชนาการอยางไร

ทกโภชนาการ = 0 คะแนน ไดรบสารอาหารไมเพยงพอ = 1 คะแนน

ไมมปญหา = 2 คะแนน

10. เปรยบเทยบกบคนวยเดยวกน ภาวะโภชนาการของคณเปนอยางไร

ดอยกวา = 0 คะแนน ไมทราบ = 0.5 คะแนน

เทากน = 1.0 คะแนน ดกวา = 2.0 คะแนน

11. เสนรอบวงแขนของคณมขนาดเทากบ (Mid arm circumference : MAC) (ซม.)

นอยกวา 21 ซม. = 0 คะแนน

มากกวาหรอเทากบ 21 ซม. แตไมเกน 22 ซม. = 0.5 คะแนน

มากกวาหรอเทากบ 22 ซม. = 1.0 คะแนน

12. เสนรอบวงขาของคณมขนาดเทากบ (Calf circumference : CC) (ซม.)

นอยกวา 31 ซม. = 0 คะแนน

มากกวาหรอเทากบ 31 ซม. = 1 คะแนน

เมอทาแบบทดสอบแลวใหนาคะแนนจาก 2 แบบสอบถามมารวมกนแลวจะทราบวาภาวะโภชนาการ

ของผสงอายขณะนคอ

17-23.5 คะแนน มความเสยงตอการเกดภาวะทกโภชนาการหรอการขาดสารอาหารแตยงอยในระดบท

ดแลตวเองไดดวยการกนอาหารทมประโยชน เชน อาหารจาพวกโปรตนเพมขน

หลกเลยงอาหารหวานจด และพบแพทยเปนประจา เพอปรกษาและใหคาแนะนาดาน

การดแลภาวะโภชนาการทดขน

นอยกวา 17 คะแนน ตองขอคาปรกษาจากแพทยโดยเรว เพราะมภาวะของการขาดสารอาหารหรอภาวะ

โภชนาการ ซงอาจมผลตอเนองกระทบกระเทอนถงการทางานของระบบอนๆ ในรางกาย

แนะนาใหผสงอายดแลตนเองใหมากขน

ความถในการประเมนภาวะขาดสารอาหารดวยเครองมอ MNA

ในรายทอยในภาวะซด ขาดสารอาหาร ออนเพลยรบประทานอาหารไมได ประเมนภาวะขาด

สารอาหารดวยแบบประเมน MNA ทกอาทตย

108

แบบสอบถามความคดเหนตอการประเมนประสทธภาพในการนาไปใชของแนวปฏบตทางคลนก

คาชแจง ใหพยาบาลประจาการใสเครองหมาย √ ในชองทปฏบตไดจรงตามระดบความคดเหน

ลกษณะแนวปฏบต ระดบความคดเหน

มาก ปานกลาง นอย

1.ความงายในการใชแนวปฏบต

2.ความชดเจนของขอเสนอแนะในการใชแนวปฏบต

3.ความเปนไปไดในการนาแนวปฏบตไปใชในหนวยงาน

4.แนวปฏบตสามารถแกปญหาการเกดแผลกดทบได

5.ความพงพอใจในการใชแนวปฏบตทางคลนก

ขอเสนอแนะ........................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

109

แบบฟอรมการตรวจสอบคณภาพของแนวปฏบตการพยาบาลทสรางขนโดยผทรงคณวฒ

คาชแจง ขอใหทานพจารณาและตรวจสอบคณภาพของแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกด

แผลกดทบในผปวยสงอาย และทาเครองหมาย “√” ลงในชอง ทตรงกบความคดเหนของทาน

มากทสด และขอใหทานไดเสนอความคดเหน พรอมทงขอเสนอแนะ โดยกาหนดระดบความ

คดเหนออกเปน 4 ระดบ คอ

ระดบคะแนน 4 หมายถง เหนดวยอยางยง

ระดบคะแนน 3 หมายถง เหนดวย

ระดบคะแนน 2 หมายถง ไมเหนดวย

ระดบคะแนน 1 หมายถง ไมเหนดวยอยางยง

ขอความการปฏบตการพยาบาล ระดบความ

คดเหน

หมายเหต

4 3 2 1

1. การประเมนปจจยเสยง

1.1 Braden scale แรกรบทกราย

1.2 คะแนน < 18 ประเมนทก 2 วน

1.3 คะแนน > 18 ประเมนทกอาทตย

2. การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย MNA

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

5.1 จดทาตะแคงตวทก 1-2 ชวโมงหรอขยบกนทก

30-1 ชวโมงในรายนงนาน

5.2 ใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. งดจดทาศรษะสงเกน 30 องศาเกน 30 นาท

ในรายทจาเปนตองจดทาใหไดรบอาหารสายยาง

ไมจดทาเกน 60 องศาเกน 30 นาท

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหาร ประเภทโปรตนสงและนาตาม

ตองการ

110

ขอความการปฏบตการพยาบาล ระดบความ

คดเหน

หมายเหต

4 3 2 1

8. ดแลลดการเสยดส และการบาดเจบของผวหนง

8.1 ยกเคลอนยาย เปลยนทาผปวยดวยคน >2 คนยกผปวยออกจาก

พน

8.2 ใชแผน Pat-slide หรอผาในการเคลอนยายผปวย

8.3 ไมนวดหรอประคบรอนบรเวณผนแดง/ปมกระดก

9. ดแลความสะอาดและลดความเปยกชน

9.1 ดแลความสะอาดรางกาย 1-2 ครง/วน

9.2 เปลยนผาออมอยางนอยทก 8 ชวโมง

10. ดแลใหความชมชนแกผวหนง

10.1 ทาโลชนหรอครมบารงผวบรเวณแหงกราน

10.2 ไมใชแอลกอฮอลเชดผวหนง

11. ใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ/การใชอปกรณลดแรง

กดทบ

12. การฝกทกษะการปองกนการเกดแผลกดทบ

13. การปรกษาสหสาขาวชาชพและสงตอ

13.1 ปรกษาอายรแพทยในรายทมภาวะโรคเรอรงทสงผลขดขวาง

การหายของแผล เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง หรอความดน

ซสตอรสง

13.2 ปรกษาศลยแพทยในรายทมภาวะโรคหลอดเลอด เกดแผลม

เนอตายลกลาม

13.3 ปรกษานกกายภาพในรายทมภาวะเหยวฝอของกลามเนอ

ขอตด

14. การวางแผนจาหนาย

14.1 ประเมนความพรอมและปจจยเสยง

14.2 ทบทวนคาแนะนาและทกษะการดแล ลดปจจยเสยง

14.3 สงตอหนวยปฐมภม

111

ภาคผนวก จ

การวเคราะหสงเคราะหและประเมนคณภาพงานวจยทสบคน

112

ตารางท 7 การวเคราะห และสงเคราะห งานวจยทสบคนได

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 1.Prevention of pressure related damage Part1,Best practice guideline (1997)

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง เปน 3 กลม คอ กลมทไมเสยงตอการเกดแผลกดทบ กลมทเสยงตอการเกดแผล

กดทบคอ และกลมผปวยทมภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบสง

เครองมอทใชในการ

วจย

1.การประเมนปจจยเสยงตงแตแรกรบดวยเครองมอบราเดนหรอนอรตน 2.

ขอมลผปวย 3.แบบบนทกกจกรรมการดแล 4.แบบบนทกการปองกนและ

อบตการณการเกดแผลกดทบ

การเกบขอมล กลมทไมเสยงตอการเกดแผลกดทบ กลมทเสยงตอการเกดแผลกดทบคอ และ

กลมผปวยทมภาวะเสยงตอการเกดแผลกดทบสง

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. ความหมายแผลกดทบหมายถง บรเวณผวหนงทไดรบอนตรายจากการกด

การถ ไถล หรอเสยดสในผปวยทตองนอนบนเตยงนานๆ

2. การประเมนปจจยเสยงตงแตแรกรบดวยเครองมอบราเดนหรอนอรตนอยาง

ใดอยางหนงในเรองการเคลอนไหว การปฏบตชวตประจาวนเพอจดระดบความ

เสยงการเกดแผลกดทบเปน 3 ระดบคอ กลมทไมเสยงตอการเกดแผลกดทบ

กลมทเสยงตอการเกดแผลกดทบคอ และกลมผปวยทมภาวะเสยงตอการเกด

แผลกดทบสง และประเมนซ าเมอผปวยมอาการเปลยนแปลง

3. การดแลผวหนงตงแตแรกรบ ประเมนสผวหนง งดการใชนายาทเปนอนตราย

ตอผวหนง ดแลความสะอาดลดความเปยกชน ดแลใหความชมชนตอผวหนง

4. ประเมนภาวะโภชนาการและดแลใหไดรบสารนาสารอาหารอยางเพยงพอ

5. วธการลดแรงกดทบบรเวณจดเสยง โดยพลกตะแคงตวทก 2 ชวโมงจดทา

ไมใหปมกระดกรบแรงกดโดยตรง ประเมนสภาพการเปลยนสของผวหนง

พรอมบนทกการเปลยนแปลง

6. ใชอปกรณลดแรงกดทบเชนฟองนาหรอหมอนและเพมความถในการตรวจ

113

หวขอ รายละเอยด

สภาพผวหนงในรายทเคลอนไหวตวเองไมได หรอไมรสกตว

7. การใหความรและคาแนะนาแกบคลากร ผปวย และผดแลผปวยในเรอง การ

ดแลแผลกดทบ การประเมนสภาพผวหนง การเลอกอปกรณลดแรงกด การจด

ทา การลงบนทก การปองกนอบตการณการเกดแผลกดทบ

การสกดเพอนาไปใช 1. การใหความหมายของแผลกดทบ2.การประเมนปจจยเสยงตงแตแรกรบ3.การ

ดแลผวหนงตงแตแรกรบ ประเมนสผวหนง4.ประเมนภาวะโภชนาการ5.วธการ

ลดแรงกดทบบรเวณจดเสยง6. ใชอปกรณลดแรงกดทบ 7. การใหความรและ

คาแนะนาแกบคลากร ผปวย และผดแลผปวย

Utilization criteria 1. ตรงกบปญหาทางคลนกทตองการแกไข

2. งานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

3. การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต

3.1 Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใช

เพราะลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

3.2 Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต

วธการไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

3.3 Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นาไปใช

การนาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเนนการปองกนการ

เกดแผลกดทบ มแบบประเมน แบบจดทากจกรรมรวมทงการเฝาระวง

อบตการณทอาจเกดขน

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 2. Management of pressure related tissue damage Part 2 (1997) Best practice

guideline

114

หวขอ รายละเอยด

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง ผปวยหลงการผาตด

เครองมอทใชในการ

วจย

ประเมนระดบความรนแรง ประเมนปจจยเสยง ประเมน ภาวะแทรกซอน

ประเมนภาวะโภชนาการ การบรหารจดการแผลกดทบ ประเมนการจดการ

ความปวด ประเมนการรบรทางสงคมและความสามารถในการดแลตนเองแก

ผดแล

การเกบขอมล แบบบนทกจากแบบประเมน

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. แผลกดทบหมายถง บรเวณผวหนงเฉพาะท ทไดรบอนตรายจากการกด การถ

ไถล หรอเสยดส ในผปวยทตองนอนบนเตยงเปนเวลานาน

2. ประเมนผปวยพรอมลงบนทกในเรองปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ การเกด

แผลใหมสปดาหละครง หรอในผปวยทสภาพเปลยนแปลงอยางนอยสปดาหละ

ครง ระดบความรนแรงของแผลตาแหนง ขนาด รปราง ลกษณะ สงคดหลง ชน

ความลก ชนดของแผล เพอตดสนใจเลอกวธการดแลรกษาผปวยเฉพาะรายและ

ภาวะแทรกซอน ภาวะขาดสารอาหารในวนแรกทรบไวในโรงพยาบาล ประเมน

ความเจบปวดและจดการกบความเจบปวด การประเมนภาวะจตสงคมการใชยา

เพอวางเลอกแนวทางการรกษา

3. การจดการกบแผลกดทบเชนการตดแตงเนอตาย ทาความสะอาดแผล

4. ดแลใหไดรบยาปฏชวนะในรายทมการตดเชอ และประเมนสภาพแผลหลง

ไดรบยา 2-4 สปดาห

5. การปรกษาสหสาขาวชา เชน ศลยแพทยเพอการตกแตงซอมแซมบาดแผล

เพอใหแผลหายเรว เชนการปลกหนง การเยบปดแผล พรอมฝกทกษะ การให

ความรและคาแนะนาแกผดแลตามสภาพความรและจตสงคม

การสกดเพอนาไปใช 1. การใหความหมายของแผลกดทบ

2. ประเมนผปวยพรอมลงบนทกในเรองปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ การเกด

แผลใหมสปดาหละครง

115

หวขอ รายละเอยด

3. การจดการกบแผลกดทบ

4. ดแลใหไดรบยาปฏชวนะในรายทมการตดเชอ และประเมนสภาพแผลหลง

ไดรบยา 2-4 สปดาห

5. การปรกษาสหสาขาวชา

Utilization criteria 1. ตรงกบปญหาทางคลนกทตองการแกไข

2. งานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

3. การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต

3.1 Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใช

เพราะลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

3.2 Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต

วธการไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

3.3 Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นาไปใช

การนาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเนนการปองกนการ

เกดแผลกดทบ มแบบประเมน แบบจดทากจกรรมจากการศกษาของนกวจย

พบวาการทาใหแผลชมชนการใชนายาใหความชมชนแตละชนดไมมผลตอการ

หายของแผล ความสาคญจงเนนการปฏบตเพอลดแรงกดทบ

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 3. Pressure ulcer prevention, Coorper,P. & Gray,D.,2001

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง ผปวยในชมชนของสกอดแลนดประเทศองกฤษ

เครองมอทใชในการ

วจย

แนวปฏบตม 5 สวน ความรคาแนะนา และการประเมนผล การประเมนปจจย

เสยงการเกดแผลกดทบ การตรวจสภาพผวหนง การจดทาผปวย และการใชท

116

หวขอ รายละเอยด

นอนหรอเบาะรอง

การเกบขอมล แบบบนทกแนวปฏบตทง 5 สวน

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. การใหความร คาแนะนาการฝกทกษะ และการประเมนผลแกเจาหนาททม

สขภาพ ผปวยและครอบครวในเรองปจจยเสยง และการปองกนการเกดแผลกด

ทบ บนทกความถของอบตการณและสารวจความชกการเกดแผลกดทบ

2. ประเมนปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบทก 6 ชวโมงหลงรบเขารบการ

รกษาในโรงพยาบาลและความเปนไปไดของการพฒนาการดแลแผลกดทบ

3. การดแลผวหนงเพอลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ

4. การจดทาผปวยเพอลดแรงกดทบ5.การเลอกใชอปกรณเสรมเพอลดแรงกด

ทบใหเหมาะสม

การสกดเพอนาไปใช 1. การใหความร คาแนะนาการฝกทกษะ และการประเมนผล

2. ประเมนปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบ3.การดแลผวหนง

4. การจดทาผปวย5.การเลอกใชอปกรณเสรมเพอลดแรงกดทบ

Utilization criteria 1. ตรงกบปญหาทางคลนกถงแมนจะเปนผปวยในชมชน

2. งานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

3. การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต

3.1 Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใช

เพราะลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

3.2 Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต

วธการไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

3.3 Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

- การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอเปนมาตรฐานการดแลผปวยในชมชน

แนวทางการดแลเขาไดกบสภาพของผปวยทจะปรบใช มการประเมนการหาย

ของแผล มความเปนไปไดสงควรตดตามประเมนในรายทมสภาพรางกาย

เปลยนแปลงเฉยบพลนและตองรบประเมนใหเรวทสดพรอมประเมนซ าอยาง

ตอเนอง ซงบคลากรทประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบควรมความร

117

หวขอ รายละเอยด

ทนสมยและไดรบการฝกทกษะ

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 4.Assessment and management of stage I to IV pressure ulcers, Virani,T.et

al.2002

ประเภทการวจย Best practice guideline

ระดบงานวจย ระดบ 2

กลมตวอยาง กลมผปวยทมแผลกดทบระดบ 3,4

เครองมอทใชในการ

วจย

แบบบนทก แบบประเมนการดแลผปวยแผลกดทบ

การเกบขอมล ใชแบบบนทก แบบประเมนการดแลผปวยแผลกดทบ

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. ประเมนสภาพรางกายและประวตการเจบปวยตามแบบประเมน

2. ประเมนสภาพจตสงคม จตใจ การใชยาและการดาเนนชวต

3. ประเมนแผลกดทบ ระดบความรนแรงของแผลกดทบ

4. ประเมนปจจยเสยง การไหลเวยนของเลอด บรเวณจดเสยงและสภาพผว

อาทตยละครง

5. ประเมนภาวะขาดสารอาหารดวยเครองมอ Mini Nutritional Assessment และ

การดแลใหไดรบสารอาหารตามตองการพรอมปรกษานกโภชนาการในรายทม

ปญหา

6. การประเมนความปวด

7. ปรกษาสหสาขาวชาชพในรายทควรไดรบการบาบดเพอลดปจจยเสยงการเกด

แผลกดทบ เชน นกกายภาพบาบด

8. การดแลแผลกดทบ เชนการตดเนอตาย ลดสารคดหลง ประเมนสภาพผวหนง

ทเสยงตอการเกดแผลกดทบ

9. ลางแผลดวยนาเกลอและดแลความชมชนของแผลอาจใชนาเกลอ สวนลาง

118

หวขอ รายละเอยด

แผลดวยแรงดนตา เพอลดเชอแบคทเรยและเนอเยอไดรบอนตราย

10. การบาบดแผลระดบ 3และ4 ดวยการกระตนดวยการใชไฟสอง การดดสาร

คดหลง หรอการปลกหนงตามดลพนจของแพทย

11. การรกษาการตดเชอดวยการทาแผล การปายแผลสงเพาะเชอ และการ

ประเมนหลงการรกษา 2 อาทตย

12. การทาศลยกรรมซอมแซมบาดแผลเพอลดระยะเวลาหายของแผล

13. การจดโปรแกรมใหความร การฝกทกษะ และคาแนะนาแกผดแล และชมชน

เพอเตรยมความพรอมในการดแลผปวยอยางตอเนองในชมชน

การสกดเพอนาไปใช 1. ประเมนสภาพรางกายและประวตการเจบปวย

2. ประเมนสภาพจตสงคม แรงสนบสนนทางสงคม การไดรบยาและคณภาพ

ชวต

3. ประเมนแผลกดทบ

4. ประเมนการไดรบสารอาหารและนา ปรกษานกโภชนาการ

5. ประเมนความปวด

6. การพยาบาลเพอลดปจจยสงเสรมแรงกดทบ

7. การดแลแผลกดทบระดบ 3และ4

9. การรกษาการตดเชอ

10. การซอมแซมแผล

11. การใหความรและฝกทกษะผดแลผปวย

Utilization criteria 1. ตรงกบปญหาทางคลนกถงแมนจะเปนผปวยในชมชน

2. งานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

3. การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต

3.1 Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใช

เพราะลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

3.2 Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต

วธการไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

3.3 Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ มความเปนไปไดสงควรตดตามประเมนในรายทมสภาพรางกายเปลยนแปลง

119

หวขอ รายละเอยด

นา ไปใช เฉยบพลนและตองรบประเมนใหเรวทสดพรอมประเมนซ าอยางตอเนอง ซง

บคลากรทประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบควรมความรทนสมยและไดรบ

การฝกทกษะ

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 5.Prevention of pressure ulcer, Folkedahl B.A. & Frantz R., 2002

ประเภทการวจย Best practice guideline

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง ม 4 ประเภท ไดแก1.ผปวยในบานพกคนชราประเมนทก 48 ชวโมง2.ผปวยทอย

ทบานโดยการตดตามเยยมบาน 3.ผปวยทรกษาในโรงพยาบาลดวยโรคเรอรง 4.

ผปวยในหนวยวกฤต

เครองมอทใชในการ

วจย

แบบประเมนระดบความรนแรงของแผล เครองมอบราเดน ( Braden scale)

ประเมนสภาพผวหนงตงแตแรกรบ ประเมนภาวะโภชนาการและขอมลสวนตว

ผปวย

การเกบขอมล เกบขอมลตามแบบประเมนแบบประเมนระดบความรนแรงของแผล เครองมอบ

ราเดน ( Braden scale) ประเมนสภาพผวหนงตงแตแรกรบ ประเมนภาวะ

โภชนาการและขอมลสวนตวผปวย

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. การนยามแผลกดทบหมายถง บรเวณผวหนงทไดรบอนตรายจากแรงกดทบ

จากการนอนบนเตยงนานๆ และลกลามจนเปนรอยแดง เปนรองลกทกลามเนอ

และกระดก

2. แบงระดบความรนแรงของแผลเปน 4 ระดบท 1 หมายถง ผวหนงเรมเปลยน

สเปนรอยคลา บวม แดง ระดบท 2 หมายถงรอยแผลมการทาลาย ชนหนงกาพรา

และผวหนงแทเหนเปนตม เมดพพอง ระดบท 3 หมายถงผวหนงมการทาลาย

120

หวขอ รายละเอยด

ของรองลกถงชนไขมน และระดบ 4 หมายถง มการทาลายลกถงชนกลามเนอ

และกระดก

3. การปฏบตการพยาบาลมดงน คอ การใชเครองมอบราเดน ( Braden

scale) ประเมนสภาพผวหนงตงแตแรกรบ และพจารณาประเมนซ าหลง 48

ชวโมงในรายทมภาวะ เสยง เชนผปวยทตองสมผสความเปยกชนตลอดเวลา

ผสงอาย ผปวยทเครองไหวตวเองไมไดตองอยนงๆ นานๆ ผปวยพารกนสน

(Parkinson) และผปวยทพรองภาวะโภชนาการ แลวใหการพยาบาลโดยจด

เปลยนทาอยางนอยทก 2 ชวโมง

การสกดเพอนาไปใช 1. ประเมนสภาพผวหนงดวยแบบประเมนบราเดน ซงความถในการประเมน

ขนอยกบสภาพผปวย ผปวยทตองไดรบการประเมนไดแก ผปวยทชวยเหลอ

ตวเองไมได ผปวยทนอนหรอนงนงๆ นานๆ ผทเคลอนไหวโดยไมสามารถ

ควบคมได ผปวยบกพรองภาวะโภชนา ผทเปยกชนตลอดเวลา

2. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

3. การดแลใหไดรบสารอาหารและนา

4. ฟนฟรางกายใหขอและเอนเคลอนไหว

5. การใหความรและคาแนะนาแกผปวยและผดแลผปวย

Utilization criteria 1. ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษา

2. งานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

3. การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต

3.1 Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใช

เพราะลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

3.2 Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต

วธการไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

3.3 Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

มการประเมนในกลมผปวยทคลายคลงกน เชน ผสงอาย ผทเคลอนไหวตวเอง

ไมได ผปวยทนงหรอนอนนงๆเปนเวลานาน ผปวยทเคลอนไหวตวเองไมได ไม

สามารถควบคมตวเองได เชนผปวยพารกนสน ผปวยมภาวะพรองโภชนาการ

121

หวขอ รายละเอยด

และมการเปยกชนตลอดเวลา เชนผทควบคมตวเองไมไดในการขบถาย เพอให

บคลากรตระหนกในการปฏบตกจกรรมชวยเหลอตามแนวทางปฏบตทกาหนด

ไว

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 6. Pressure ulcer risk assessment and prevention,

Richens Y.,2003

ประเภทการวจย Best practice guideline

ระดบงานวจย ระดบ 2

กลมตวอยาง กลมผปวยทมความเสยงตอการเกดแผลกดทบ

เครองมอทใชในการ

วจย

ประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ ประเมนและการดแลแผล

การเกบขอมล เกบตามแบบประเมนทกาหนด

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. ประเมนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ และขอจากดในการพฒนาการดแล

ปองกนปจจย การเกดแผลกดทบ

2. การประเมนและการดแล แผลกดทบ

3. การปองกนและดแลลดปจจยการเกดแผลกดทบ

4. วางแผนการปองกนและดแลแผลกดทบกบผปวย ครอบครวและทมสหสาขา

วชาชพ

5. จดทาลดแรงกดทบ

6. เลอกใชอปกรณลดแรงกดตามสภาพและอตภาพผปวย

7. ใหความร คาแนะนาการดแลปองกนและการดแลแผลกดทบแกเจาหนาททม

ดแลและครอบครวผปวย

122

หวขอ รายละเอยด

การสกดเพอนาไปใช 1. ประเมนปจจยเสยง

2. ประเมนแผลกดทบ

3. ปองกนและดแลลดปจจยการเกดแผลกดกดทบ

4. วางแผนการปองกนการเกดแผลกดทบรวมกบครอบครวและสหสาขาวชาชพ

5. การใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. การใหความร คาแนะนารวมกบสหสาขาวชาชพแกผปวยและครอบครว

Utilization criteria ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 2

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต เชน

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะ

ลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการ

ไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

มการเนนประเมนปจจยเสยงของการเกดแผลกดทบ การประเมนและดแลแผล

และวางแผนรวมกนกบครอบครว ทมรกษาในการดแลรวมกน มการใหความร

ในการดแลตอเนอง

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 7. Preventing pressure ulcers and skin tears, Ayello EA.,2003

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 2

กลมตวอยาง ผปวยสงอายทมระดบคะแนนนอยกวาหรอเทากบ 18 รวมกบมผวหนงเปนรอย

คลาดาและระดบคะแนนนอยกวาหรอเทากบ 16 ในผใหญ

เครองมอทใชในการ ประเมนปจจยการเกดแผลกดทบดวยบราเดน ประเมนผวหนง การปฏบต

123

หวขอ รายละเอยด

วจย กจกรรมตามแผนการรกษา

การเกบขอมล เกบตามแบบประเมนทกาหนด

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. ประเมนปจจยการเกดแผลกดทบดวยบราเดน( Braden scale) ในผสงอายทม

ระดบคะแนนนอยกวาหรอเทากบ 18 รวมกบมผวหนงเปนรอยคล าดา และ

ระดบคะแนนนอยกวาหรอเทากบ 16 ในผใหญถอวาอยในภาวะเสยงตอการเกด

แผลกดทบ

2. กลยทธการดแลผปวยคอการประเมนผปวยตงแตแรกรบพรอมจดบนทกให

ครบถวนสมบรณ และประเมนในรายผปวยมการเปลยนแปลง มภาวะเสยงสง

ประเมนแผลกดทบทก 48 ชวโมง และประเมนตอเนองอาทตยละครงจานวน 4

ครง ในเดอนแรกและเดอนละครงทก 3 เดอน พรอมตดตาม เยยมบานเมอ

จาหนายผปวยกบบาน

3. การดแลทวไป โดยจดสภาพแวดลอม เชนความแขงของทนอน การมไขตว

รอน ความชนแฉะของทนอนและเสอผา ประเมนสภาพผวหนงทกวน ดแล

ความสะอาดและความชมชนของผวหนงลดความเปยกชน ดแลปองกนการ

เสยดสและแรงกดทบบรเวณปมกระดก จดตารางเปลยนทาผปวยทก 2 ชวโมง

ใชอปกรณเสรมลดแรงกดทบ กระตนใหรางกายมการเคลอนไหว งดนวดหรอ

ประคบบรเวณทเปนผน รอยคล าและปมกระดกดแลใหไดรบสารอาหารตาม

ตองการผปวย เชน โปรตน วตามน A,C,E เพมความถในการเปลยนทาในการ

ดแลตามสภาพระดบความรนแรงการเกดแผลกดทบของ Braden scale งดการ

นวด หรอประคบรอน เยนบรเวณทมรอยแดงปมกระดก ระมดระวงการเกดแผล

จากการเสยดสในขณะเครองยายผปวยโดยเฉพาะผทมความเสยงสง โดยใช

อปกรณชวยในการเคลอนยาย ผปวยและยกผปวยใหลอยจากพน ในรายทม

ระดบความเสยงสงและมปญหาดานโภชนาการตองปรกษานกโภชนาการ

เพอใหไดรบ สารอาหาร โปรตน วตามนเอ ซ อ ตามความตองการ

4. ประเมนผลทางการพยาบาลเพอผลประโยชนในการพฒนาแนวปฏบต

124

หวขอ รายละเอยด

ทางการพยาบาลทเหมาะสมและทนสมย

5. นดตดตามประเมนผลตอเนอง

การดแลไมใหผวหนงเกดบาดแผล

1. ประเมนสภาพผวหนงดวยเครองมอทพฒนาจากไวทคาแรมและคอเวลล

(White ,Karam&Cowll) ซงแบงระดบการสญเสยของผวหนงเปนรอยยงไมฉก

ขาด ระดบ 2 หมายถงผวหนงฉกขาดเปนบางสวน ระดบ 3 หมายถงผวหนงฉด

ขาด หนงกาพรา และเนอเยอไดรบการเสยหายอยางสมบรณ

2. การปองกนการเกดรอยแผลทผวหนง โดยดแลจดสภาพแวดลอมเพอลดการ

เกดแผลกดทบ เชน ใชเสอผารองหรอสวมเสอผายาวเพอปองกน การเกดรอย

แผลจากการเสยดส

การสกดเพอนาไปใช 1. การปองกนการเกดแผลกดทบโดย

- ประเมนปจจยเสยงดวยแบบประเมน บราเดน ในกลมผสงอายและประเมนซ า

อยางตอเนองและเยยมบานหลงจาหนาย

- ประเมนปญหาการเกดอนตรายตอผวหนงแบบองครวม ประเมนชมชน

วฒนธรรมและสงแวดลอมทางกายภาพ

- การพยาบาลเพอปองกนแรงกดทบและลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ

2. การพยาบาลเพอปองกนการเกดบาดแผลบรเวณผวหนง

- ดแลสงแวดลอม สภาพอากาศ แสงสวาง

- การใหความรและคาแนะนาแกผปวยผดแลและครอบครวเพอปองกนการ

บาดเจบดวยตวเอง การใชอปกรณเพอปองกนการเกดบาดแผลจากการเสยดส

และแรงกระแทก

- การรกษาบาดแผล การประเมนบาดแผลและการตดตามผล (Follow up) อยาง

ตอเนอง

Utilization criteria ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 2

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะ

ลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการ

ไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

125

หวขอ รายละเอยด

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

เปนกลมผปวยทคลายคลงกนคอเปนผปวยสงอายทมระดบคะแนนนอยกวาหรอ

เทากบ 18 รวมกบมผวหนงเปนรอยคลาดาและระดบคะแนนนอยกวาหรอ

เทากบ 16 ในผใหญ ตลอดจนแบบประเมนทใชผวจยมความเหนวามความ

ชดเจนในการทจะนามาใชกบบรบททศกษาได

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 8. The use of pressure relieving devices, The National Institute for Clinical

Excellence,2004

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง กลมตวอยางเปนผปวยกลมเสยงทเขารบการรกษาในสถานพยาบาลระดบตน

เครองมอทใชในการ

วจย

ประเมนปจจยเสยง แผนการดแล แบบประเมนความกาวหนาของแผล และแบบ

ประเมนความสามารถของบคลากรผทดแลผปวย

การเกบขอมล เกบขอมลตามแบบประเมนทกาหนด

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

แนวการใชอปกรณลดแรงกดทบเพอลดแรงกดทบในสถานพยาบาลระดบตน

โดย

1. ประเมนปจจยเสยงและการปองกนการเกดแผลกดทบโดยประเมนการ

ประเมนแผนการดาเนนการดแลปองกนแผลกดทบประเมนความสามารถ

เจาหนาท ผทรบผดชอบใหการดแลพยาบาลผปวย ซงเรมประเมนตงแต 6

ชวโมงแรกทรบผปวยและประเมนสภาพผปวยซ าในรายทมภาวะเสยงการเกด

แผลกดทบสง

2. ใชเครองมอประเมนผปวยเปนมาตรฐานเดยวกน

3. การจดการกบปจจยเสยงการเกดแผลกดทบโดยประเมนปจจยเสยงการเกด

126

หวขอ รายละเอยด

แผลกดทบ เชน ความสามารถในการเคลอนไหวรางกาย การตอบสนอง

ความรสก ภาวะเจบปวยเฉยบพลน ระดบความรสก อาย โรคระบบหลอดเลอด

โรคเรอรงทเปนอยหรอการเจบปวยระยะสดทาย ประวตการเจบปวยของ

ครอบครว และภาวะขาดสารอาหารและนา และตดตามลดปจจยเสยงเหลานน

4. การเลอกวธปฏบตและอปกรณลดแรงกดซงขนอยกบวฒนธรรมสงคม วถ

การดาเนนชวตและสภาพของผปวย การคมทนคมคา

5. ตงเปาหมายในการปองกนแผลกดทบรวมกบผปวยและญาต

6. พฒนาแนวการปองกนแผลกดทบโดยใชผลการศกษาจากผเชยวชาญให

เหมาะสมกบ Setting

7. ใชอปกรณเสรมในรายหลงทาศลยกรรมตกแตงแผลกดทบ

8. เรมใหการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบใน 24 ชวโมงแรกทรบผปวยไวใน

การดแลความรและคาแนะนาเพอปองกนแผลกดทบแกผปวยและผดแล

8. เรมใหการพยาบาลเพอปองกนแผลกดทบใน 24 ชวโมงแรกทรบผปวยไวใน

การดแลความรและคาแนะนาเพอปองกนแผลกดทบแกผปวยและผดแล

9. ปรกษาทมสหสาขาวชาชพและผเชยวชาญในรายทมภาวะซบซอน

10. ใหความรและคาแนะนา

การสกดเพอนาไปใช 1. การประเมนปจจยเสยงและการปองกนการเกดแผลกดทบ

2. การใชเครองมอประเมนทเปนมาตรฐานเดยวกน

3. การพยาบาลเพอลดแรงเสยดส และแรงลนไถล การดแลใหความชมชนแก

ผวหนง

4. ขอตกลงในการดแลปองกนแผลกดทบ

5. พฒนาการดแลปองกนแผลกดทบ

6. การทาศลยกรรมตกแตงและการใชอปกรณลดแรงกดทบ

7. การปรกษาสหสาขาวชาชพ

8. การใหความรและคาแนะนาระยะยาว

Utilization criteria ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะ

ลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการ

127

หวขอ รายละเอยด

ไมยงยาก มการเลอกใชอปกรณในการปองกนแผลกดทบไมแตกตางกน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

ประเดนในการพฒนาแนวปฏบตมความสอดคลองกบบรบททจะนามาปรบใช

เชนแบบการประเมนปจจยเสยง กจกรรมการพยาบาล ขอกาหนดในการดแล

แผล

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 9. The prevention and treatment of pressure ulcers, Naude L. (2005)

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 2

กลมตวอยาง ผปวยกลมเสยงตามคานยาม

เครองมอทใชในการ

วจย

แบบประเมนการหายของแผล แบบประเมนปจจยเสยง แบบกจกรรมการ

พยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

การเกบขอมล ตามแบบประเมนทกาหนด

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. การปองกนแผลกดทบโดยซกประวตการเจบปวยในอดต ภาวะโรคเรอรงม

ผลตอการเกดแผลกดทบ เชน ภาวะหมดสต ภาวะโลหตจาง โรคระบบหลอด

เลอด และเบาหวาน การถกจากดการเคลอนไหวเชน ภาวะStock หรอผปวยทถก

จากดกจกรรมหลงผาตดเปนเวลานาน ผปวยจานวนนไมควรประเมนเพยงครง

เดยวควรมการประเมนซ าดวยความชานาญ เพมความถในการพยาบาลเพอลด

แรงกดโดยเฉพาะบรเวณปมกระดกสะโพก กนกบ และสนเทาดวยเครองมอ

นอรตน และ บราเดน พรอมบนทกประเมนความเจบปวด สาเหตของความ

เจบปวด การปนเปอนเชอโรคจากทฟก เบาะนอน หรอสงคดหลงจากแผลกด

ทบ ความดนเลอด Systolic การสบบหร และโรคเบาหวาน ภาวะโรคเฉยบพลน

128

หวขอ รายละเอยด

ภาวะอณหภมสงและการใชยาปฏชวนะ

2. ประเมนแผลกดทบพรอมบนทกรายละเอยด ความกาวหนา วนทประเมน

และผประเมน ตามแบบของเครองมอประเมน

3. การรกษาและการปองกนการเกดแผลกดทบ โดยการหมนเวยนเปลยนทาตาม

ตารางทก 2 ชวโมงไมจดทาททาใหเกดแรงกดทบบรเวณปมกระดกโดยตรง ใช

อปกรณในการยกเคลอนยายเปลยนทาผปวย ใชอปกรณเสรมลดแรงกด กด ดแล

ปองกนการตดเชอโดยรกษาความสะอาดทนงและทนอน ทาความสะอาดแผล

ลดสงคดหลงจากแผลกดทบและการปนเปอนอจจาระ ปสสาวะ

การสกดเพอนาไปใช 1. การประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบ ซงการเลอกใชเครองมอประเมน

ความเสยงไมควรตายตว สามารถปรบเปลยนไปตามความเหมาะสม

2. ควรพฒนาการพยาบาลเพอลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ ในรายเสยงการ

เกดแผลกดทบซ า เชนผปวยไมรสกตวผสงอาย ภาวะมไข มประวตการเกดแผล

กดทบ ขาดสารอาหารและนา ภาวะเจบปวยเฉยบพลน และผปวยโรคระบบ

หลอดเลอด

3. การดแลผวหนงเปนพเศษและเพมความถในการประเมนผวหนงตามสภาพ

ผปวยทเปนจรง

4. ไมใชถงมอใสนา และอปกรณรปโดนท

5. เลอกวธและความถในการจดทาตามความเหมาะสม

6. ในรายนงเกาอนานๆ ใหความรและฝกทกษะโดยนกอาชวบาบด นกกายภาพ

ใหคาแนะนาในการจดทาเฉพาะราย เลอกใชอปกรณรองนาหนกและเบาะรอง

นง

7. การใหความรคาแนะนาแกเจาหนาทผดแลผปวย การใชเครองมอประเมน

การเลอกใชอปกรณและเคลอนยายผปวย การใหขอมลขาวสารและแหลง

ประโยชน

Utilization criteria ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะ

ลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการ

129

หวขอ รายละเอยด

ไมยงยาก ไมทาใหภาระงานเพมขน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

นาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผล

กดทบ

หวขอ รายละเอยด

ชอ

เรอง/ผ

แตง/ป

ทแตง

10. Pressure ulcer risk assessment and prevention,

The National Institute for Clinical Excellence (2005)

ประเภ

ทการ

วจย

Evidence Best Practice

ระดบ

งานวจ

ย

ระดบ 2

กลม

ตวอยา

ง

กลมผปวยทถกจากดการเคลอนไหว สญเสยความรสกสมผส ภาวะเจบปวยเฉยบพลน ผปวยทไม

รสกตว และผปวยสงอาย ผปวยโรคระบบหลอดเลอด การเจบปวยเรอรงหรออณหภมรางกายสง ม

ประวตการเกดแผลกดทบ และภาวะขาดสารอาหารและนา

เครอง

มอท

ใชใน

ประเมนสภาพผวหนง ประเมนและปองกนปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ

130

หวขอ รายละเอยด

การ

วจย

การ

เกบ

ขอมล

บนทกขอมลตางๆของกลมตวอยางในแบบบนทก

ผลการ

วเครา

ะห

และ

การ

นาไป

ใช

1. เรมประเมนความเสยงใน 6 ชวโมงหลงผปวยเขารบการรกษาในโรงพยาบาล โดยทประเมนควร

เปนผทมความรและไดรบการฝกทกษะการประเมน การใหคาแนะนา การดแลปองกน และการ

เลอกใชอปกรณทเหมาะสม

2. ใชเครองมอประเมนความเสยงในการเกดแผลกดทบโดยปรบเปลยนไปตามความเหมาะสม

3. พฒนาการพยาบาลเพอลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบโดยเฉพาะในกลมเสยง

4. เพมความถในการประเมนสภาพผวหนงในรายทมภาวะเสยงตออนตรายหรอการเกดบาดแผล

จากแรงเสยดส การลนไถล

5. เลอกใชอปกรณเสรม เพอลดแรงกดทบใหเหมาะสมความคมทน คมคา และความสามารถใน

การใชงาน

6. ใชถงมอใสนาหรอหวงยาง

7. เพมความถในการเปลยนทาผปวยตามระดบความเสยงการเกดแผลกดทบพรอมจดทาคมอการ

ปฏบตตนในการลดแรงกด

8. ผปวยทตองนงเกาอเปนเวลานานประเมนการจดทาและใหทกษะความร ปรกษานกกายภาพ เพอ

คาแนะนา การจดทาเฉพาะราย

9. การใหความรและคาแนะนาแกเจาหนาทและผดแลผปวยในเรองการประเมนและปองกนปจจย

เสยงการเกดแผลกดทบ การฝกทกษะและสรางความชานาญในการดแลผปวย การตรวจสภาพ

ผวหนงวธการบรรเทาแรงกดทบ แนะนาแหลงใหคาปรกษาและลงบนทก

การ

สกด

เพอ

นาไป

1. การประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบ ซงการเลอกใชเครองมอประเมนความเสยงไมควร

ตายตว สามารถปรบเปลยนไปตามความเหมาะสม

2. ควรพฒนาการพยาบาลเพอลดปจจยเสยงการเกดแผลกดทบ ในรายเสยงการเกดแผลกดทบซ า

เชนผปวยไมรสกตวผสงอาย ภาวะมไข มประวตการเกดแผลกดทบ ขาดสารอาหารและนา ภาวะ

เจบปวยเฉยบพลน และผปวยโรคระบบหลอดเลอด

3. การดแลผวหนงเปนพเศษและเพมความถในการประเมนผวหนงตามสภาพ

131

หวขอ รายละเอยด

ใช ผปวยทเปนจรง

4. ไมใชถงมอใสนา และอปกรณรปโดนท

5. เลอกวธและความถในการจดทาตามความเหมาะสม

6. ในรายนงเกาอนานๆ ใหความรและฝกทกษะโดยนกอาชวบาบด นกกายภาพ ใหคาแนะนาใน

การจดทาเฉพาะราย เลอกใชอปกรณรองนาหนกและเบาะรองนง

7. การใหความรคาแนะนาแกเจาหนาทผดแลผปวย การใชเครองมอประเมน การเลอกใชอปกรณ

และเคลอนยายผปวย การใหขอมลขาวสารและแหลงประโยชน

Utiliza

tion

criteri

a

ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะลกษณะเดยว กลม

ประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการไมยงยาก ไมทาให

ภาระงานเพมขน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกดประโยชนไดมากกวา

การปฏบตรปแบบเดม

การ

ตดสน

ใจเพอ

การนา

ไปใช

นาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ชอ

เรอง/ผ

แตง/ป

ทแตง

11. Risk Assessment & Prevention of Pressure Ulcer

Virani, T. et al.,2005

ประเภ

ทการ

Evidence Best Practice

132

หวขอ รายละเอยด

วจย

ระดบ

งานวจ

ย

ระดบ 2

กลม

ตวอยา

ง

กลมผปวยทถกจากดการเคลอนไหว

เครอง

มอท

ใชใน

การ

วจย

การประเมนสภาพผวหนง ประเมนสภาพรางกายประวตการเจบปวยประเมนสภาพจตสงคม แรง

สนบสนนทางสงคม ประเมนแผลกดทบประเมนการไดรบสารอาหารและนาปรกษานก

โภชนาการ ประเมนความเจบปวด

การพยาบาลเพอลดปจจยเสยงสงเสรมแรงกดทบ

การ

เกบ

ขอมล

ตามแบบประเมน

ผลการ

วเครา

ะห

และ

การ

นาไป

ใช

1. การประเมนสภาพผวหนงทกวนในผปวยกลมเสยงตอการเกดผวหลดลอกดวยเครองมอประเมน

ทเชอถอไดบรเวณทมรอยปดโปนนนของผวหนงหรอปมกระดกระดบความรสกสมผส

ความสามารถในการเคลอนไหว ความสามารถในการทาปฏบตกจกรรม ความชนของผวหนง

ภาวะโภชนาการ และการเสยดสประเมนเปนพเศษในรายทถกจากดการเคลอนไหวใหนอนบน

เตยงหรอนงเกาอนานๆ หรอตองนอนไดรบการผาตดเปนเวลานาน

2. วางแผนการดแลผปวยเฉพาะรายตามปจจยเสยงทประเมนไดโดยตงเปารวมกนระหวางผดแล

ผปวยและพยาบาล

3. พฒนาแนวปฏบตการดแลลดแรงกดทบและปรกษาผชานาญการทางสาขาอาชพเชน นกอาชว

บาบด นกกายภาพ เพอลดแรงเสยดสและแรงตดบรเวณทบอบบาง มรอยแดงหรอดาน ปรกษา

133

หวขอ รายละเอยด

แพทยในรายทมรอยระคายเคองจาก ความเปยกชนตดตามภาวะโภชนาการและจดกจกรรมฟนฟ

สภาพ เสรมสมรรถนะในการเคลอนไหวรางกาย

4. วางแผนการจาหนายโดยสงตอสถานพยาบาลใกลบานหนวยปฐมพยาบาลระดบตน เพอการ

จดเตรยมอปกรณทผปวยใชเชน อปกรณลดแรงกด ทนง ทนอนใหเหมาะสมกบเศรษฐานะของ

ผปวย

5. ใหความรเรองการปองกนแผลกดทบและการประเมนแผลกดทบใหทนสมย ทนเหตการณจดทา

โปรแกรมความร การปฏบตการพยาบาลใหไดมาตรฐานในเรองสาเหตการเกดโรคและปจจยททา

ใหเกดแผลกดทบใชเครองมอประเมนความเสยงเพอการวางแผนการดแลเฉพาะรายเชน Braden

scale ตรวจสภาพผวหนงระดบความรนแรงของแผล การเลอกใชอปกรณลดแรงกด

6. สงเสรมใหเกดแนวปฏบตในหนวยงาน

การ

สกด

เพอ

นาไป

ใช

1. การประเมนสภาพรางกายประวตการเจบปวย

2. ประเมนสภาพจตสงคม แรงสนบสนนทางสงคม การไดรบยา วฒนธรรม และคณภาพชวต

3. การประเมนแผลกดทบ

4. ประเมนการไดรบสารอาหารและนาปรกษานกโภชนาการ

5. ประเมนความเจบปวด

6. การพยาบาลเพอลดปจจยเสยงสงเสรมแรงกดทบ

7. การดแลแผลกดทบและการทาความสะอาด

8. การบาบดแผลกดทบระดบ 3,4

9. การรกษาการตดเชอ

10. การทาศลยกรรมและซอมแซมแผล

11. การใหความรและฝกทกษะผดแลผปวย

Utiliza

tion

criteri

a

ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะลกษณะเดยว กลม

ประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการไมยงยาก ไมทาให

ภาระงานเพมขน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกดประโยชนไดมากกวา

การปฏบตรปแบบเดม

134

หวขอ รายละเอยด

การ

ตดสน

ใจเพอ

การนา

ไปใช

นาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 12. ผลของการพยาบาลตามแนวปฏบตการพยาบาลตอการปองกนการเกดแผล

กดทบในผปวยศลยกรรมกระดก ของปองหทย พมระยา (2003)

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง ผปวยศลยกรรมกระดก

เครองมอทใชในการ

วจย

ประเมนปจจยเสยง การปฏบตการพยาบาลเพอลดแรงกด การบนทกการพยาบาล

การเกบขอมล ตามแบบประเมนทกาหนด

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

การพยาบาลตามแนวปฏบตการตอการปองกนการเกดแผลกดทบในผปวย

ศลยกรรมกระดกใชหลกการพยาบาลโดยใชหลก 4 เรองคอการประเมนปจจย

เสยงทมผลตอการเกดแผลกดทบ การคงสภาพผวหนงทดและเพมความคงทน

ของเนอเยอตอแรงกดการปองกนและลดปจจยภายนอกทมผลตอการเกดแผลกด

ทบ และการใหความรแกบคลากรในทมสขภาพโดย

1. ประเมนความเสยงการเกดแผลกดทบภายใน 24 ชวโมงดวยแบบประเมน

ความเสยง บราเดน และลงบนทกผลการประเมนปองกนและลดปจจยภายนอกท

มผลตอการเกดแผลกดทบ เชน การจดตารางพลกตะแคงตวอยางนอยทก 2

ชวโมง ดแลไมใหผปวยนงอยบนเกาอไมเกน 6 ชวโมง/วน และใชอปกรณเสรม

เพอลดแรงกดทบเสยดทาน และแรงเฉอยโดยการ

135

หวขอ รายละเอยด

2. การปฏบตการพยาบาลเพอลดแรงกด แรงเสยดทานและแรงเฉอยโดยการจด

ทาทเหมาะสม

3. การปฏบตการพยาบาลเพอปองกนผวหนงไมใหเปยกชน

4. บนทกการพยาบาลอยางละเอยดครบถวนสมบรณ

5. สงตอขอมลปญหาแผลกดทบแกทมพยาบาลผดแลเพอการดแลตอเนอง

6. การใหความร คาแนะนาแกผปวยและญาตเพอรวมมอปองกนแผลกดทบ

การสกดเพอนาไปใช 1. ประเมนความเสยงดวยแบบประเมนความเสยงบราเดน

2. การพยาบาลเพอปองกนและลดปจจยการเกดแผลกดทบ

3. การใชอปกรณลดแรงกด 4. การบนทกการพยาบาล

4. การสงตอขอมล และปญหาแผลกดทบ

5. การใหความรแนะนาแกผปวยและญาต

Utilization criteria ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะ

ลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการ

ไมยงยาก ไมทาใหภาระงานเพมขน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

นาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผล

กดทบ

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 13.การดแลแผลกดทบในผปวยสงอาย ของประเสรฐ อสสนตชย (2005)

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง ผปวยสงอายทมความเสยงตอการเกดแผลกดทบ

เครองมอทใชในการ ประเมนขอมลสวนบคคลและการเจบปวย แบบประเมนการปองกนการเกดแผล

136

หวขอ รายละเอยด

วจย กดทบ ประเมนแผลกดทบและผลการรกษาของแผลกดทบในระยะท 2 ถง 4

การเกบขอมล ตามแบบประเมน

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1. การประเมนภาวะขาดสารอาหาร อาย ความชมชนของผวหนง การตดตาม

สขภาพกาย การสญเสยประสาทสมผส ระดบความดนโลหตซสตอร (Systolic)

การไดรบยาทมผลตอการรบรความรสกตอแรงกดทบ และการบาดเจบทมผลตอ

การทางานของระบบตางๆในรางกายลมเหลว

2. ปองกนแผลกดทบโดยจดทาใหมการเคลอนไหวรางกายโดยผดแล และการใช

อปกรณ

3. การประเมนแผลกดทบและผลการรกษาของแผลกดทบในระยะท 2 ถง 4 ดวย

ตวชวด 3 ดานคอพนทหนาตดของแผล จานวนสงคดหลง (Eexudates) แ4. ดแล

พนทบรเวณแผล โดยตดเนอเยอตาย การทาแผลดวยนาเกลอหลกเลยงสารท

ขดขวางการหายของแผล การปองกน การวนจฉยและการรกษาโรคตดเชอทแผล

การประเมน กลนเหมน แผลบวมแดง สงคดหลงลกษณะเปนหนอง(Purulent

discharge) มไข และเลอกใชนายาและวธการทาแผล การเลอกใชนายาทาแผล

และเทคนคการเลอกใชอปกรณการทาแผลใหเหมาะสมกบลกษณะและ

ชนดของแผล รวมทงการทาหตถการเพอลดระยะเวลาการหายของแผลละ

ลกษณะเนอเยอ

การสกดเพอนาไปใช 1. ประเมนผปวยใหครอบคลมเนอหาภาวะขาดสารอาหาร อาย ความชมชนของ

ผวหนง การตดตามสขภาพกาย การสญเสยระบบประสาทสมผส ความดนโลหต

ซสตอร (Systolic) การใชยาทมผลตอระบบตางๆของรางกายลมเหลว

2. การปองกนการเกดแผลกดทบ

3. การประเมนแผลกดทบและผลการรกษาของแผลกดทบในระยะท 2 ถง 4 ดวย

ตวชวด 3 ดานคอพนทหนาตดของแผล จานวน exudates และลกษณะเนอเยอ

4. การดแลพนทบรเวณแผล การทาแผลและการผาตดซอมแซมแผลกดทบ

Utilization criteria ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะ

ลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการ

137

หวขอ รายละเอยด

ไมยงยาก ไมทาใหภาระงานเพมขน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

นาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผล

กดทบ

หวขอ รายละเอยด

ชอเรอง/ผแตง/ปทแตง 14. การพฒนาแนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบในผปวย

สงอายโรงพยาบาลนภาลย จงหวดสมทรสงครามของนภาพร ภมร,2550

ประเภทการวจย Evidence Best Practice

ระดบงานวจย ระดบ 1

กลมตวอยาง ผปวยสงอายโรงพยาบาลนภาลย จงหวดสมทรสงคราม

เครองมอทใชในการ

วจย

แบบประเมนแนวปฏบตการพยาบาล แบบบนทกขอมลสวนบคคล แบบประเมน

ความเสยงของการแผลกดทบบราเดน แบบประเมนความเปนไปไดในการ

ปฏบตตามกรอบการพยาบาล แบบประเมนภาวะโภชนาการ นาฬกาพลกตะแคง

ตวผปวย

การเกบขอมล ตามแบบประเมนทกาหนด

ผลการวเคราะหและ

การนาไปใช

1.การประเมน1. การประเมนปจจยเสยง

1.1 Braden scale แรกรบทกราย

1.2 คะแนน < 16 ประเมนทก 2 วน

1.3 คะแนน > 16 ประเมนทกอาทตย

2. การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย MNA

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

138

หวขอ รายละเอยด

5.1 จดทาตะแคงตวทก 1-2 ชวโมงหรอขยบกนทก 30-1 ชวโมงในรายนงนาน

5.2 ใชอปกรณลดแรงกดทบ

6. งดจดทาศรษะสงเกน 30 องศาเกน 30 นาท ในรายทจาเปนตองจดทาใหไดรบ

อาหารสายยางไมจดทาเกน 60 องศา เกน 30 นาท

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหารประเภทโปรตนสงและนาตามทตองการ

8. ดแลลดการเสยดส และการบาดเจบของผวหนง

8.1 ยกเคลอนยาย เปลยนทาผปวยดวยคน > 2 คน ยกผปวยลอยจากพน

8.2 ใชแผน Pat-slide หรอผาในการเคลอนยายผปวย

8.3 ไมนวดหรอประคบรอนบรเวณผนแดง/ปมกระดก

9. ดแลความสะอาดและลดความเปยกชน

9.1 ดแลความสะอาดรางกายทก 1-2 ครง/วน

9.2 เปลยนผาออมอยางนอยทก 8 ชวโมง

10. ดแลใหความชมชนแกผวหนง

10.1 ทาโลชน หรอครมบารงผวบรเวณแหงกราน

10.2 ไมใชแอลกอฮอลเชดถผวหนง

11. ใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ/การใชอปกรณลดแรงกดทบ

12. การฝกทกษะการปองกนการเกดแผลกดทบ

13. การปรกษาสหสาขาวชาชพและสงตอ

13.1 ปรกษาอายรแพทยในรายทมภาวะโรคเรอรงทสงผลขดขวางการหาย

ของแผล เชน เบาหวาน ความดนโลหตสงหรอความดนชสตอรสง

13.2 ปรกษาศลยแพทยในรายทมภาวะโรคหลอดเลอด เกดแผล มเนอตาย

ลกลาม

13.3 ปรกษานกกายภาพในรายทมภาวะเหยวฝอของกลามเนอ ขอตด

14. การวางแผนจาหนาย

14.1 ประเมนความพรอมและปจจยเสยง

14.2 ทบทวนคาแนะนาและทกษะการดแลลดปจจยเสยง

14.3 สงตอหนวยปฐมภม

การสกดเพอนาไปใช 1. ประเมนปจจยเสยง

2. การประเมนผวหนงและสภาพแผล

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา

139

หวขอ รายละเอยด

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย MNA

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ

6. งดจดทานอนสงเกน 30องศาเกน 30 นาทในรายทจาเปนตองจดทาใหไดรบ

อาหารทางสายยางไมจดทานอนเกน 60 องศานานเกน 30 นาท

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหารประเภทโปรตนสงและนาตามตองการ

8. ดแลการเสยดส และการบาดเจบของผวหนง

9. ดแลความสะอาดและลดความเปยกชน

10. ดแลใหความชมชนตอผวหนง

11. ใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ/การใชอปกรณลดแรงกดทบ

12. การฝกทกษะการปองกนการเกดแผลกดทบ

13. การปรกษาสหสาขาวชาชพและสงตอ

14. การวางแผนจาหนาย

Utilization criteria ตรงกบปญหาทางคลนกทศกษางานวจยมความนาเชอถอเปนระดบ 1

การพจารณาแนวโนมทจะนาผลงานวจยไปใชในการปฏบต ไดแก

1. Transferability of findings มความเหมาะสมกบหอผปวยทจะนาไปใชเพราะ

ลกษณะเดยว กลมประชากรคลายคลงกน

2. Feasibility of implementation พยาบาลมสทธโดยชอบในการปฏบต วธการ

ไมยงยาก ไมทาใหภาระงานเพมขน

3. Cost-benefit ratio การใชอปกรณไมมความเสยงตอผปวยแตมโอกาสเกด

ประโยชนไดมากกวาการปฏบตรปแบบเดม

การตดสนใจเพอการ

นา ไปใช

นาไปใชเพอสรางความตระหนกในการใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผล

กดทบ

140

ภาคผนวก ฉ

ตารางสรปการตรวจสอบความตรงตามเนอหา แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

141

ตารางสรปการตรวจสอบความตรงตามเนอหา แนวปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการเกดแผลกดทบ

ขอท คาถาม คะแนนความ

สอดคลอง(CVI) ของ

ผทรงคณวฒ

คนท

ขอเสนอแนะจาก

ผทรงคณวฒ/การปรบแก

1 2 3 4 5

1. การประเมนปจจยเสยง 4 4 4 4 4

1.1 Braden scale แรกรบทกราย 4 4 4 4 4

1.2 คะแนน < 18 ประเมนทก 2 วน 4 4 4 4 4

1.3 คะแนน > 18 ประเมนทกอาทตย 4 4 4 4 4

2. การประเมนผวหนงและสภาพแผล 4 4 4 4 4

3. ประเมนประวตการเจบปวย/การใชยา 4 4 4 4 4

4. ประเมนภาวะโภชนาการดวย MNA 4 4 4 4 4 -อาจทาไดไมครบถวน

5. การพยาบาลเพอลดแรงกดทบ 4 4 4 4 3 -ควรมคมอในการ

ประเมนเพอเปน

มาตรฐานเดยวกนควร

พจารณาเรองการลงเวลา

ใหตรงความเปนจรง

5.1 จดทาตะแคงตวทก 1-2 ชวโมง

หรอขยบกนทก 30-1 ชวโมงในรายนงนาน

4 4 4 4 3

5.2 ใชอปกรณลดแรงกดทบ 4 4 4 4 3

6. งดจดทาศรษะสงเกน 30 องศาเกน 30 นาท

ในรายทจาเปนตองจดทาใหไดรบอาหารสาย

ยางไมจดทาเกน 60 องศา เกน 30 นาท

4 4 4 4 3

7. ดแลใหไดรบสารนาและอาหารประเภท

โปรตนสงและนาตามแผนการดแล

4 4 4 4 3 ผสงอายบางรายไม

จาเปนไดรบนาถง 3,000

ซ.ซ/วน

8. ดแลลดการเสยดส และการบาดเจบของ

ผวหนง

4 4 4 4 4

8.1 ยกเคลอนยาย เปลยนทาผปวยดวยคน > 2

คน ยกผปวยลอยจากพน

4 4 4 4 4

142

ขอท คาถาม คะแนนความ

สอดคลอง(CVI) ของ

ผทรงคณวฒ

คนท

ขอเสนอแนะจาก

ผทรงคณวฒ/การปรบแก

1 2 3 4 5

8.2 ใชแผน Pat-slide หรอผาในการเคลอนยาย

ผปวย

4 4 4 4 4

8.3 ไมนวดหรอประคบรอนบรเวณผนแดง/

ปมกระดก

4 4 4 4 4

9. ดแลความสะอาด ลดความเปยกชน 4 4 4 4 3

9.1 ดแลความสะอาดรางกายทก 1-2 ครง/วน 4 4 4 4 4

9.2 เปลยนผาออมอยางนอยทก 8 ชวโมง 4 4 4 4 4

10. ดแลใหความชมชนแกผวหนง 4 4 4 4 4

10.1 ทาโลชน หรอครมบารงผวบรเวณทแหง

กราน

4 4 4 4 4

10.2 งดใชแอลกอฮอลเชดถผวหนง 4 4 4 4 4

11. ใหความรการปองกนการเกดแผลกดทบ/การ

ใชอปกรณลดแรงกดทบ

4 4 4 4 4

12. ฝกทกษะการปองกนการเกดแผลกดทบ 4 4 4 4 4

13. การปรกษาสหวชาชพและสงตอ 4 4 4 4 3 ขอเพมสงปรกษานก

โภชนากรในรายทม

ภาวะทพโภชนาการ

ตงแตระดบ 2 ขนไป

13.1 ปรกษาอายรแพทยในรายทมภาวะโรค

เรอรงทสงผลขดขวางการหายของแผล เชน

เบาหวาน ภาวะโรคหลอดเลอด เปนตน

4 4 4 4 3 เพมภาวะโรคหลอดเลอด

และตดโรคความดน

โลหตสงออกเพราะไม

สงผลขดขวางการหาย

ของแผล

13.2 ปรกษาศลยแพทยในรายทม ภาวะโรค

หลอดเลอด เกดแผล มเนอ ตายลกลาม

4 4 4 4 4

13.3 ปรกษานกกายภาพในรายทม ภาวะเหยว 4 4 4 4 4

143

ขอท คาถาม คะแนนความ

สอดคลอง(CVI) ของ

ผทรงคณวฒ

คนท

ขอเสนอแนะจาก

ผทรงคณวฒ/การปรบแก

1 2 3 4 5

ฝอของกลามเนอ ขอตด

13.4 ปรกษานกโภชนากรในรายทมภาวะทพ

โภชนาการระดบ2

4 4 4 4 2

14. การวางแผนจาหนาย 4 4 4 4 4

14.1 ประเมนความพรอมและ ปจจยเสยง 4 4 4 4 3

14.2 ทบทวนคาแนะนาและทกษะ การดแล

ลดปจจยเสยง

4 4 4 4 3

14.3 สงตอหนวยปฐมภม 4 4 4 4 3

สรป คา CVI = จานวนขอทผทรงคณวฒใหคะแนน 3 และ 4 = 13/14 = .93

จานวนขอคาถามทงหมด

144

ภาคผนวก ช

ตารางการพลกตะแคงตวผปวย

145

ตารางการพลกตะแคงตวผปวย

ชอ...............................................นามสกล..........................................อาย.............ป

วน/เดอน/ป เวลา นอนตะแคง

ขวา

นอนหงาย นอนตะแคง

ซาย

ผบนทก หมายเหต

06.00-08.00

08.00-10.00

10.00-12.00

12.00-14.00

14.00-16.00

16.00-18.00

18.00-20.00

20.0022.00

22.00-24.00

24.00-02.00

02.00-04.00

04.00-06.00

06.00-08.00

08.00-10.00

10.00-12.00

12.00-14.00

14.00-16.00

16.00-18.00

18.00-20.00

20.00-22.00

22.00-24.00

24.00-02.00

02.00-04.00

04.00-06.00

148

ประวตผวจย

ชอ-สกล นางสาวณชาภา ยนจอหอ

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2526 ประกาศนยบตรพยาบาลศาสตรและผดงครรภชนสง

วทยาลยพยาบาลนครราชสมา

พ.ศ. 2549 ศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาสขศกษา

มหาวทยาลยรามคาแหง

ประวตการทางาน

พ.ศ. 2526 พยาบาลวชาชพ 3โรงพยาบาลมหาราชนครราชสมา

อาเภอเมอง จงหวดนครราชสมา

พ.ศ. 2540 พยาบาลวชาชพ 7 โรงพยาบาลบาราศนราดร

อาเภอเมอง จงหวดนนทบร

พ.ศ. 2551-ปจจบน พยาบาลวชาชพชานาญการ สถาบนบาราศนราดร

อาเภอเมอง จงหวดนนทบร