29
ววววววววววววววววววววววววว : ววววววววววววววววววววววววววว วววววววววววว ววว ววววววววววว ววววววววววว ววววววววววววววววววววววววว : ววววววววววววววววววววววววววว วววววววววววว ววว ววววววววววว ววววววววววว ววว ววววววววววว ววววววววววว ววววววววววววววว ววววววววววว ววววววววววว ววววววววววววววววววววว, ววววววววววววววว (ววววววววว) วววววววววววววววววววว วววววววววววววววววววว ววววววววววววววววววววว ววววววววววววว ววววววววววววววววววววว (ววววววววววววววว) ววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววว วววววววววววววว “วววว” ววววววววววววววววววววววววววว วววว วววววววว 74 ววววววววววว วววววว “ววววววววว” ววววววววววว 24 วววววววว 2475 ววววววววววววววววววววววว วววววววววววว--- >วววววววววววววววววววววววววว--->วววววววววววววววววว --->ววว ววววววววววว--->ววววววววว--->วววววววววววววววววววววววววว -- ->วววววววววววว ววววววววววววววววว (ววววววววว?) วววววววววว ววววววววววววววววววววววววววววว 17 ววววว วววววววววววว วววววววว 8 วววว วววววววววววววว 9 วววว วววววววววววววววววว 24 ววววว (วววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววว วววววววววววววววววววววววววว วววววววววววววววววว) ววววววววววววววววววววววววว “วววววววววว” วววววววววว ว ววววววววววววววววววววววววววววว (วววววว ว ?) วววววววววว ววว ว วววววววววววววววววววววว ววววววววววววววววววววววววว 16 วววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววว ววววววว ววววววววววววววววววววววววววววววววววว (ววววววววววว ววววววววววววววววววววววว) ววววววววววววววว 17 วววว วววววววว วววววววววววววววว ววววววววววววววววววว 18 ววววววววววววววววว ววววววว ว.ว. 2550 ววววววววววววววววววววววววววววววววว “วววว วว” ววว “วววววว” ววววววววววววววววววววววว วววววววววววว ววว วววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววว ววววววววววววว ววววววววววววว ววววววววววววววววววววววววววว ววว “ววววววววววววววววววว” (Political Culture) ววววววว ววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววว วววว วววววววววววววววววววววววววววววว 74 ววววววววววว วววววว ววววววว “ววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววววว ววว” 1. ววววววววววว “ววววววววววววววววววว”

วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

  • Upload
    haircut

  • View
    16

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

วั�ฒนธรรมทางการเม องของไทย : ร�ฐธรรมน�ญท��แท�จร�งซึ่��งไม�เคยถู�กยกเลิ�ก โดย นายฌาน�ทธ�% สั�นตะพั�นธ*+

วั�ฒนธรรมทางการเม องของไทย : ร�ฐธรรมน�ญท��แท�จร�งซึ่��งไม�เคยถู�กยกเลิ�ก โดย นายฌาน�ทธ�% สั�นตะพั�นธ*+

โดย นายฌาน�ทธ�% สั�นตะพั�นธ*+ น�ต�ศาสัตรบั�ณฑิ�ต เก�ยรต�น�ยมอ�นด�บัหน��ง จ*ฬาลิงกรณ+มหาวั�ทยาลิ�ย, ศ�ลิปศาสัตรบั�ณฑิ�ต (ร�ฐศาสัตร+) เก�ยรต�น�ยมอ�นด�บัสัอง มหาวั�ทยาลิ�ยรามค3าแหง ศ�กษาต�อระด�บัปร�ญญาโท คณะน�ต�ศาสัตร+ จ*ฬาลิงกรณ+มหาวั�ทยาลิ�ย (สัาขากฎหมายมหาชน)

      เหต*ท��ผู้��เข�ยนต�8งช �อบัทควัามเช�นน�8ก9เพัราะในช�วังน�8ม�การพั�ดถู�ง วังจร การเม องการ“ ”

ปกครองของไทยตลิอด ระยะเวัลิากวั�า 74 ป;ท��ผู้�านมา น�บัแต� เหต*การณ+ เม �อวั�นท�� “ ” 24

ม�ถู*นายน 2475 เป<นต�นมาซึ่��งประกอบัด�วัย การร�ฐประหาร--->ร�ฐบัาลิท��มาจากคณะร�ฐประหาร--->ร�ฐธรรมน�ญช��วัคราวั --->ร�ฐธรรมน�ญถูาวัร--->เลิ อกต�8ง--->ร�ฐบัาลิท��มาจากการเลิ อกต�8ง --->การร�ฐประหาร เป<นเช�นน�8ตลิอดมา (แลิะตลิอดไป?) ในช�วังระยะด�งกลิ�าวัม�การร�ฐประหารสั3าเร9จ 17 คร�8ง ม�ร�ฐธรรมน�ญช��วัคราวั 8 ฉบั�บั ร�ฐธรรมน�ญถูาวัร 9

ฉบั�บั การเลิ อกต�8งท��วัไป 24 คร�8ง (ซึ่��งผู้��เข�ยนเองก9ย�งไม�แน�ใจวั�าเราจะเร�ยกวั�าระบัอบัการปกครองของประเทศไทย วั�าระบัอบัอะไรก�นแน�)        พัร�อมก�นน�8นก9ม�การพั�ดถู�ง ร�ฐธรรมน�ญ ของไทยซึ่��ง ณ วั�นน�8ก9ม�จ3านวันฉบั�บัเพั��มข�8น“ ” (เร �อย ๆ ?) จากเด�มท��ท*ก ๆ ท�านรวัมท�8งผู้��เข�ยนเอง เช �อวั�าร�ฐธรรมน�ญฉบั�บัท�� 16 น�าจะเป<นฉบั�บัสั*ดท�ายท��อย��ค��ก�บัประชาธ�ปไตยของไทยเป<นเวัลิานาน แต�แลิ�วัสัถู�ต�จ3านวันฉบั�บัของร�ฐธรรมน�ญ (ซึ่��งไม�ใคร�จะน�าภาคภ�ม�ใจเท�าใดน�ก) ก9เพั��มข�8นเป<น 17 ฉบั�บั เร9วักวั�าท��ท*กท�านคาดไวั� แลิะก9น�าจะม�ฉบั�บัท�� 18 ค อร�ฐธรรมน�ญถูาวัรตามมาใน พั.ศ. 2550 ด�งน�8นผู้��เข�ยนจ�งพัยายามวั�เคราะห+ สัาเหต* “ ” ท�� ม�สั�วัน“ ” ท3าให�เก�ดปรากฏการณ์+ด�ง กลิ�าวัข�างต�น แลิะก9พับัวั�าสั��งหน��งซึ่��งฝัAงรากลิ�กอย��ในสัายเลิ อดของพั��น�องชาวัไทยสั�วันใหญ�มา นานแสันนานแลิ�วั ค อสั��งท��น�กร�ฐศาสัตร+เร�ยกวั�า วั�ฒนธรรมทางการเม อง “ ” (Political Culture) ซึ่��งผู้��เข�ยนเห9นวั�าควัรท��น�กกฎหมายมหาชนจะได�ศ�กษาท3าควัามเข�าใจด�วัย เพัราะจากวังจรการเม องของไทยตลิอด 74 ป;ท��ผู้�านมา สัอนให�เห9นวั�า น�กกฎหมายจะพั�จารณาเพั�ยงต�วับัท“

กฎหมายอย�างเด�ยวัไม�ได� ”              1. ควัามหมายของ วั�ฒนธรรมทางการเม อง“ ”

       ในบัรรดาน�กวั�ชาการทางร�ฐศาสัตร+ท��ศ�กษาเร �องวั�ฒนธรรมทางการเม อง ม� Gabriel

Almond ท��ม�ผู้ลิงานท��ถู�กใช�อ�างอ�งมากท��สั*ด       Almond ให�น�ยามของ วั�ฒนธรรมทางการเม องวั�า “Political Culture is the pattern of individual attitudes and orientations towards politics among members of a political system” 1

       วั�ฒนธรรมทางการเม องจ�งหมายถู�ง ร�ปแบบของท�ศนคต�สั�วันบ*คคลิแลิะควัามโน�ม

Page 2: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

เอ�ยงของบ*คคลิท��ม�ต�อการเม อง ในฐานะท��บ*คคลิน�3นเป4นสัมาชิ�กของระบบการเม อง       ควัามโน�มเอ�ยงในท��น�8 Almond อธ�บัายวั�าม� 3 ด�านด�วัยก�น ได�แก� 2       1. ควัามโน�มเอ�ยงด�านควัามร��หร อการร�บร�� (Cognitive orientations) ค อ ควัามร� �ควัามเข�าใจแลิะควัามเช �อของประชาชนท��ม�ต�อระบับัการเม อง       2. ควัามโน�มเอ�ยงด�านควัามร��สั�ก (Affective orientations) ค อ ควัามร� �สั�กทางอารมณ+ท��ประชาชนม�ต�อระบับัการเม อง เช�น ชอบั ไม�ชอบั พัอใจ ไม�พัอใจ – –

       3. ควัามโน�มเอ�ยงด�านการประเม�นค�า (Evaluative orientations) ค อ การใช�ด*ลิพั�น�จต�ดสั�นใจให�ควัามเห9นต�าง ๆ เก��ยวัก�บัก�จกรรมแลิะปรากฏการณ+ทางการเม อง เช�น ต�ดสั�นวั�า ด� ไม�ด� เป<นประโยชน+ ไม�เป<นประโยชน+ ซึ่��งการต�ดสั�นน�8จะใช�ข�อม�ลิ ข�อเท9จ– –

จร�ง อารมณ+ควัามร� �สั�กเข�ามาประกอบัด�วัย              สั�วันน�กร�ฐศาสัตร+อ�กท�านหน��งค อ Lucien W. Pye กลิ�าวัถู�งวั�ฒนธรรมทางการเม องใน 4 ควัามหมาย ได�แก� 3

       1. วั�ฒนธรรมทางการเม องเก��ยวัข�องก�บควัามไวั�วัางใจหร อควัามไม�ไวั�วัางใจของบ*คคลิต�อบ*คคลิอ �นหร อต�อสัถูาบ�นทางการเม อง เช�น การม�ควัามศร�ทธาหร อควัามเช �อม��นต�อสัถูาบั�นหร อผู้��น3าทางการเม อง       2. วั�ฒนธรรมทางการเม องเก��ยวัข�องก�บท�ศนคต�ต�ออ6านาจทางการเม องซึ่��ง จะสัะท�อนถู�งการยอมร�บัแลิะควัามสั�มพั�นธ+ระหวั�างผู้��ปกครองแลิะผู้��ถู�กปกครอง หร อผู้��น3าก�บัประชาชนท��วัไปซึ่��งท�ศนคต�น�8สั�งผู้ลิโดยตรงต�อการท��ประชาชนให� ควัามร�วัมม อหร อต�อต�านอ3านาจทางการเม องของผู้��ปกครอง       3. วั�ฒนธรรมทางการเม องเก��ยวัข�องก�บเสัร�ภาพัแลิะการควับค*มบ�งค�บทางการเม อง กลิ�าวัค อ วั�ฒนธรรมทางการเม องในสั�งคมน�8น ให�การยอมร�บัหร อเคารพัต�อเสัร�ภาพัของประชาชนมากน�อยเพั�ยงใด หร อม*�งเน�นการใช�อ3านาจบั�งค�บัเพั �อให�เก�ดควัามเป<นระเบั�ยบัเร�ยบัร�อยของ สั�งคม       4. วั�ฒนธรรมทางการเม องเก��ยวัข�องก�บควัามจงร�กภ�กด�แลิะย�ดม��นในสั�งคมการเม องของบ*คคลิ กลิ�าวัค อวั�ฒนธรรมทางการเม องช�วัยสัร�างเอกลิ�กษณ+ทางการเม องให�แก�บั*คคลิใน สั�งคมท��จะย�ดม��นร�วัมก�นแลิะพัร�อมท��จะต�อสั�� ปกปCองร�กษาไวั�ซึ่��งเอกลิ�กษณ+น�8นให�คงอย��ต�อไป อาจจะโดยการยอมเสั�ยสัลิะประโยชน+สั�วันตนเพั �อสั�วันรวัมหร อสัลิะผู้ลิประโยชน+ระยะสั�8น เพั �อผู้ลิประโยชน+ระยะยาวั เป<นต�น               จากท��กลิ�าวัมาน�8อาจพัอช�วัยให�เห9นภาพัควัามหมายของวั�ฒนธรรมทางการเม องได�พัอสัมควัร จะเห9นวั�าวั�ฒนธรรมทางการเม องเป4นเร �องของควัามร��สั�กน�กค�ดท��อย��ในจ�ตใจของบ*คคลิ แลิะควัามร� �สั�กน�กค�ดน�8เป<นแนวัทางหร อร�ปแบับัหร อมาตรฐานของแต�ลิะบั*คคลิท��จะ ใช�ในการประเม�นเหต*การณ+หร อการร�บัร� �ทางการเม องของบั*คคลิน�8น ผู้ลิของการประเม�นการเม องน�8จะแสัดงออกมาในร�ปแบับัต�าง ๆ เช�น การแสัดงควัามค�ดเห9น การออกเสั�ยงเลิ อกต�8ง การประท�วัง การยอมร�บั หร อการปฏ�บั�ต�ตาม เป<นต�น 4      

       2. ประเภทหร อลิ�กษณ์ะของวั�ฒนธรรมทางการเม อง ตามแนวัค�ดของ Almond แลิะ Verba 5

Page 3: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

       2.1 วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบค�บแคบ (The parochial political

culture) เป<นวั�ฒนธรรมทางการเม องของบั*คคลิท��ไม�ม�ควัามร� �ควัามเข�าใจเก��ยวัก�บัระบับัการ เม องเลิย ไม�ม�การร�บัร� � ไม�ม�ควัามเห9น แลิะไม�ใสั�ใจต�อระบับัการเม อง ไม�ค�ดวั�าตนเองม�ควัามจ3าเป<นต�องม�สั�วันร�วัมทางการเม อง เพัราะไม�ค�ดวั�าการเม องระด�บัชาต�จะกระทบัเขาได� แลิะไม�หวั�งวั�าระบับัการเม องระด�บัชาต�จะตอบัสันองควัามต�องการของตนได�        สั�งคมท��อาจพับัวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัค�บัแคบั ก9ค อบัรรดาสั�งคมเผู้�าท�8งหลิายในทวั�ปแอฟร�กาหร อชาวัไทยภ�เขาเผู้�าต�าง ๆ ซึ่��งในแต�ลิะเผู้�าขาดควัามเช �อมโยงก�บัการเม องระด�บัชาต� ขาดโอกาสัในการร�บัร� �แลิะเข�าใจบัทบัาทของตนต�อระบับัการเม อง แต�ม�การร�บัร� �ท�� แคบั อย��เฉพัาะแต�ก�จการในเผู้�าของตน หร อในประเทศด�อยพั�ฒนาท��ประชาชนสั�วันใหญ�“ ”

ยากจนแลิะไร�การศ�กษาจ�งถู�กปลิ�กฝัAง ด�วัยควัามเช �อด�8งเด�มมาแต�โบัราณวั�าเร �องการปกครองเป<นเร �องของผู้��ปกครอง ท3าให�ผู้��ปกครองใช�อ3านาจได�โดยไม�ถู�กตรวัจสัอบัจากประชาชน       2.2 วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบไพัร�ฟ้:า (The subject political

culture) เป<นวั�ฒนธรรมทางการเม องของบั*คคลิท��ม�ควัามร� �ควัามเข�าใจต�อระบับัการเม องโดย ท��วั ๆ ไปแต�ไม�สันใจท��จะเข�าม�สั�วันร�วัมทางการเม องในตลิอดท*กกระบัวันการ แลิะไม�ม�ควัามร� �สั�กวั�าตนเองม�ควัามหมายหร ออ�ทธ�พัลิต�อระบับัการเม อง บั*คคลิเหลิ�าน�8ม�กม�พัฤต�กรรมยอมร�บัอ3านาจร�ฐ เช �อฟAง แลิะปฏ�บั�ต�ตามกฎหมายของร�ฐโดยด*ษณ�       ลิ�กษณะของวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัไพัร�ฟCาจะพับัได�ในกลิ*�มคนช�8นกลิางในประเทศ ก3าลิ�งพั�ฒนา เป<นกลิ*�มคนท��ม�ควัามร� �เข�าใจเก��ยวัก�บัระบับัการเม องโดยท��วัไป แต�ย�งคงม�ควัามเช �อท��ฝัAงรากลิ�กมาแต�เด�มอ�นเป<นอ�ทธ�พัลิของสั�งคมเกษตรกรรม วั�าอ3านาจร�ฐเป<นของผู้��ปกครอง ประชาชนท��วัไปควัรม�หน�าท��เช �อฟAงแลิะปฏ�บั�ต�ตามกฎหมายเท�าน�8น       2.3 วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบม�สั�วันร�วัม (The participant political

culture) เป<นวั�ฒนธรรมทางการเม องของบั*คคลิท��ม�ควัามร� �ควัามเข�าใจเก��ยวัก�บัระบับัการ เม องเป<นอย�างด� เห9นค*ณค�าแลิะควัามสั3าค�ญในการเข�าม�สั�วันร�วัมทางการเม อง ท�8งน�8เพั �อควับัค*ม ก3าก�บั แลิะตรวัจสัอบัให�ผู้��ปกครองใช�อ3านาจปกครองเพั �อตอบัสันองควัามต�องการของประชาชน       ลิ�กษณะวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัม�สั�วันร�วัมจะพับัเห9นได�ในชนช�8นกลิางสั�วันใหญ�ของ ประเทศอ*ตสัาหกรรมหร อประเทศท��พั�ฒนาแลิ�วั (Developed Country)               อย�างไรก9ตาม Almond แลิะ Verba อธ�บัายต�อไปวั�า เป<นการยากท��จะช�8ให�เห9นวั�าในสั�งคมต�าง ๆ ประชาชนท�8งประเทศม�วั�ฒนธรรมทางการเม องเป<นแบับัใดแบับัหน��งโดยเฉพัาะ ท�8งน�8เพัราะประชาชนในสั�งคมต�าง ๆ ย�งคงม�ควัามแตกต�างด�านฐานะทางเศรษฐก�จแลิะสั�งคม ซึ่��งจะม�ผู้ลิต�อควัามร� �ควัามเข�าใจทางการเม องของบั*คคลิเหลิ�าน�8นด�วัย Almond แลิะ Verba จ�งสัร*ปวั�า ในสั�งคมต�าง ๆ ประชาชนจะม�ลิ�กษณะวั�ฒนธรรมทางการเม องแบบผสัม (Mixed political culture) ได�แก� 6

       1) วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบค�บแคบผสัมไพัร�ฟ้:า (The parochial –

subject culture) เป<นแบับัท��ประชาชนสั�วันใหญ�ย�งคงยอมร�บัอ3านาจของผู้��น3าเผู้�า ห�วัหน�าหม��บั�านหร อเจ�าของท��ด�น แต�ประชาชนก3าลิ�งม�ควัามผู้�กพั�นก�บัวั�ฒนธรรมการเม อง

Page 4: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

แบับัค�บัแคบัของท�องถู��นน�อยลิง แลิะเร��มม�ควัามจงร�กภ�กด�ต�อระบับัแลิะสัถูาบั�นการเม องสั�วันกลิางมากข�8น แต�ควัามสั3าน�กวั�าตนเองเป<นพัลิ�งทางการเม องอย�างหน��งย�งคงม�น�อย จ�งย�งไม�สันใจเร�ยกร�องสั�ทธ�ทางการเม อง ย�งม�ควัามเป<นอย��แบับัด�8งเด�มแต�ไม�ยอมร�บัอ3านาจเด9ดขาดของห�วัหน�าเผู้�าอย�าง เคร�งคร�ด แต�ห�นมายอมร�บักฎ ระเบั�ยบัของสั�วันกลิาง วั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัน�8ค อ แบับัท��ปรากฏมากในช�วังแรก ๆ ของการรวัมท�องถู��นต�าง ๆ เป<นอาณาจ�กร โดยเฉพัาะอย�างย��งในสัม�ยโบัราณ       2) วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบไพัร�ฟ้:าผสัมม�สั�วันร�วัม (The subject –

participant culture) ในวั�ฒนธรรมการเม องแบับัน�8 ประชาชนพัลิเม องจะแบั�งออกเป<น 2 ประเภท ค อ พัวักท��ม�ควัามเข�าใจถู�งบัทบัาททางด�านการน3าเข�า (inputs) มาก ค�ดวั�าตนม�บัทบัาทแลิะม�อ�ทธ�พัลิท��จะท3าให�เก�ดการเปลิ��ยนแปลิงทางการเม องได�ม� ควัามร� �สั�กไวัต�อวั�ตถู*ทางการเม องท*กชน�ด แลิะม�ควัามกระต อร อร�นท��จะเข�าร�วัมทางการเม อง ก�บัพัวักท��ย�งคงยอมร�บัในอ3านาจของอภ�สั�ทธ�%ชนทางการเม อง แลิะม�ควัามเฉ �อยชาทางการเม อง วั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัน�8ปรากฏในย*โรปตะวั�นตก เช�น ฝัร��งเศสั เยอรมน� แลิะอ�ตาลิ� ในศตวัรรษท�� 19 แลิะต�นศตวัรรษท�� 20 แลิะประเทศก3าลิ�งพั�ฒนาหลิายประเทศในปAจจ*บั�นลิ�กษณะสั3าค�ญท��เป<นผู้ลิของวั�ฒนธรรม ทางการเม องแบับัน�8ค อ การสัลิ�บัสั�บัเปลิ��ยนระหวั�างร�ฐบัาลิอ3านาจน�ยมก�บัร�ฐบัาลิประชาธ�ปไตย ท�8งน�8เพัราะคนในสั�งคมเพั�ยงสั�วันหน��งเท�าน�8นท��ม�วั�ฒนธรรมแบับัม�สั�วันร�วัม แม�เขาจะต�องการการปกครองระบัอบัประชาธ�ปไตยแต�ในเม �อคนสั�วันใหญ�ย�งคงม� วั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัไพัร�ฟCา ย�งคงน�ยมการปกครองแบับัอ3านาจน�ยมอย�� บัรรดาผู้��ม�วั�ฒนธรรมแบับัม�สั�วันร�วัมจ�งขาดควัามม��นใจในควัามสั3าเร9จของการปกครอง ระบัอบัประชาธ�ปไตย วั�ฒนธรรมแบับัน�8ม�ผู้ลิท3าให�เก�ดควัามไม�ม� �นคงในโครงสัร�างทางการเม อง       3) วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบค�บแคบผสัมม�สั�วันร�วัม (The parochial –

participant culture) เป<นร�ปแบับัท��เก�ดอย��ในประเทศเก�ดใหม� แลิะเป<นปAญหาในการพั�ฒนาวั�ฒนธรรมทางการเม อง กลิ�าวัค อ ประชาชนในประเทศเหลิ�าน�8สั�วันมากจะม�วั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัค�บัแคบั แต�จะถู�กปลิ*กเร�าในเร �องผู้ลิประโยชน+ทางเช 8อชาต� ศาสันา ท3าให�เก�ดควัามสันใจท��จะเข�าม�สั�วันร�วัมทางการเม อง เพั �อค*�มครองประโยชน+เฉพัาะกลิ*�มของตน การพัยายามเข�าม�สั�วันร�วัมทางการเม องเพั �อร�กษาผู้ลิประโยชน+ของกลิ*�มตนอาจน3าไป สั��ควัามข�ดแย�งทางการเม อง โดยกลิ*�มชนหน��งอาจม�แนวัค�ดเอนเอ�ยงไปทางอ3านาจน�ยม ในขณะท��อ�กกลิ*�มหน��งอาจเอนเอ�ยงไปทางประชาธ�ปไตย ลิ�กษณะควัามข�ดแย�งน�8ท3าให�โครงสัร�างทางการเม องไม�อ�งอย��ก�บัร�ปแบับัใดร�ปแบับั หน��ง              3. วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบประชิาธ�ปไตย        วั�ฒนธรรม ทางการเม องแบับัประชาธ�ปไตย ค อ ท�ศนคต�แลิะควัามเช �อแบับัประชาธ�ปไตย ซึ่��งม�ผู้ลิต�อ ควัามม��นคง ของระบัอบัประชาธ�ปไตยในแต�ลิะประเทศ น�ก“ ”

ทฤษฎ�การเม องเลิ �องช �อชาวัอ�งกฤษผู้��หน��งค อ John Stuart Mill ได�เข�ยนไวั�วั�า ก�อนท��ประชิาธ�ปไตยจะม�ข�3นได� พัลิเม องในประเทศจะต�องม�ควัามปรารถูนาอย�างแรงกลิ�าท��จะปกครองตนเองเสั�ยก�อน ควัามปรารถูนาสัะท�อนท�ศนคต�ท��วั�า ประชาธ�ปไตยเป<นของด�แลิะสัมควัรจะท3าให�เก�ดม�ข�8น ควัามหมายก9ค อ การเป<นประชาธ�ปไตยข�8นอย��ก�บั ศร�ทธาของคนใน

Page 5: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

ชาต�ท��ประสังค+จะม�การปกครองแลิะม�ช�วั�ตแบับัประชาธ�ปไตย 7

       น�กร�ฐศาสัตร+คนอ �น ๆ เช�น ลิาสัเวัลิลิ+ (Lasswell) แลิะแคปลิ�น (Kaplan) กลิ�าวัวั�าประชาธ�ปไตยจะงอกงามต�อเม �อราษฎรม�ลิ�กษณะท��ภาษาเทคน�คเร�ยกวั�า การเข�าสั��สัภาพัการเม อง (Politicized)

       การเข�าสั��สัภาพัการเม องด�งกลิ�าวั หมายถู�ง ลิ�กษณะด�งต�อไปน�8       1. การเอาใจใสั�วั�ถู�หร อเหต*การณ+ทางการเม อง       2. การม�ท�ศนคต�ท��วั�า อย�างน�อยท��สั*ด ราษฎรจะต�องเก��ยวัข�องก�บัการเม องไม�โดยตรงก9โดยอ�อมบั�าง เพัราะถู�งอย�างไรก9ตามการเม องจะมาเก��ยวัข�องก�บัเขาจนได�       3. การม�ควัามเช �อวั�าการเม องเป<นเร �องสั3าค�ญท��สัมควัรจะอ*ท�ศเวัลิาให�ตามสัมควัร 8              ลิ�กษณะสั3าค�ญของวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัประชาธ�ปไตย ประกอบัด�วัย       3.1 แนวัค�ดป<จเจกชินน�ยม (Individualism)

       ป<จเจกชินน�ยม หมายถู�ง ควัามร� �สั�กวั�าคนแต�ลิะคนม�ค*ณค�าในต�วัเอง สัามารถูแยกอธ�บัายได�เป<น 2 แนวั       1) ปAจเจกชนน�ยม หร อบัางท�านเร�ยกวั�า เอกชนน�ยม เพั �อให�ม�ควัามหมายในทางตรงก�นข�ามก�บั แนวัค�ดร�ฐน�ยม (statism) ซึ่��งหมายถู�ง การบั�ชาร�ฐ ถู อวั�าร�ฐ (ผู้��ม�อ3านาจ) ท3าสั��งใดก9ไม�ผู้�ดหร อแม�จะเป<นสั��งท��ผู้�ด ประชาชนผู้��อย��ใต�การปกครองก9ต�องปฏ�บั�ต�ตาม หร อ แนวัค�ดสั�วันรวัมน�ยม (collectivism) ซึ่��งหมายถู�ง การให�ควัามสั3าค�ญแก�องค+กรหร อหน�วัยงานท��ใหญ�กวั�าตนเอง 9

       แนวัค�ดร�ฐน�ยมปรากฏช�ดเจนท��สั*ดในประเทศไทยสัม�ยจอมพัลิ แปลิก พั�บั�ลิสังคราม เป<นนายกร�ฐมนตร�ช�วังก�อนสังครามโลิกคร�8งท�� 2 สั�8นสั*ด จอมพัลิ ป. ม� นโยบัายร�ฐน�ยม “ ”

ก3าหนดให�คนไทยสัวัมหมวัก สัวัมรองเท�า เลิ�กก�นหมาก เลิ�กน*�งโจงกระเบัน ซึ่��งการก3าหนดข�อบั�ญญ�ต�เหลิ�าน�8ย�อมข�ดต�อหลิ�กการปAจเจกชนน�ยม เพัราะไม�ค3าน�งถู�งควัามร� �สั�กหร อควัามต�องการของคนแต�ลิะคน       2) ลิ�ทธ�ปAจเจกชนน�ยมอ�กท�ศนะหน��ง ม�ลิ�กษณะ 2 ประการ ค อ       ประการแรก ร�ฐบัาลิไม�ควัรเข�าควับัค*มกระบัวันการทางเศรษฐก�จแลิะทางสั�งคม ลิ�ทธ�ปAจเจกชนน�ยมทางเศรษฐก�จ ค อ ร�ฐบัาลิไม�ควัรเข�าควับัค*มการประกอบัก�จกรรมทางเศรษฐก�จของประชาชน ลิ�ทธ�ปAจเจกชนน�ยมทางสั�งคม ค อ ร�ฐบัาลิไม�ควัรม�บัทบัาทในการก3าหนดช�8นวัรรณะหร อฐาน�นดรของประชาชน การแบั�งช�วังช�8นของบั*คคลิในสั�งคมควัรเป<นสั��งท��เก�ดจากควัามร� �สั�กน�กค�ดของ ประชาชนเอง        ประการท��สัอง เอกชนหร อปAจเจกชนจะต�องม�สั�ทธ�ในการต�ดสั�นใจของตนเองโดยเสัร� แนวัค�ดปAจเจกชนน�ยม เน�นหลิ�กเสัร�ภาพัในการเลิ อก (Freedom of Choice) กลิ�าวัค อ แนวัค�ดปAจเจกชนน�ยมเช �อวั�า ปAจเจกบั*คคลิควัรจะม�เสัร�ภาพัของตนในการเลิ อกท*กอย�างของตนเอง ซึ่��งมาจากแนวัค�ดท��วั�า ปAจเจกบั*คคลิม�เหต*ผู้ลิแลิะร� �จ�กควัามต�องการของตนเองได�ด�กวั�าคนอ �น ด�งน�8น ไม�วั�าแต�ลิะปAจเจกบั*คคลิจะม�ควัามแตกต�างก�นเร �องรายได� ฐานะทางสั�งคม การศ�กษา เพัศ ศาสันา ถู��นก3าเน�ดแลิะท��อย��อาศ�ย ย�อมไม�สั�งผู้ลิถู�งการจ3าก�ดเสัร�ภาพัในการเลิ อกของปAจเจกบั*คคลิเหลิ�าน�8น 11

      

Page 6: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

       3.2 ควัามเชิ �อในระบบสั�งคมเป=ด (Open society) 12

       1) บั*คคลิจะต�องม�ใจกวั�าง ยอมร�บัในควัามค�ดเห9นท��แตกต�าง ไม�ย�ดม��นในควัามค�ดเห9นของตนเป<นใหญ�        2) บั*คคลิจะต�องม�ควัามไวั�วัางใจแลิะยอมร�บัควัามสัามารถูของบั*คคลิอ �น เปFดโอกาสัให�ประชาชนม�ควัามเสัมอภาคเท�าเท�ยมก�นในการพั�ฒนาตนเอง        3) ม�การยอมให�ต�8งองค+การ สัมาคม กลิ*�มต�าง ๆ โดยสัม�ครใจเพั �อเป<นหนทางแสัดงควัามค�ดเห9นแลิะปฏ�บั�ต�การอย�างเป<นกลิ*�มก�อน โดยไม�ก�อให�เก�ดภย�นตรายต�อชาต�       3.3 การม�สั�วันร�วัม (Participation) 13

       การม�สั�วันร�วัม หมายถู�ง การกระท3าของปAจเจกบั*คคลิหร อกลิ*�มบั*คคลิ โดยม*�งหวั�งให�การกระท3าน�8นสั�งผู้ลิกระทบัต�อการต�ดสั�นใจของผู้��ใช�อ3านาจทางการ เม อง หร อต�อการเปลิ��ยนแปลิงทางการเม องในท�ศทางท��ตนต�องการ        ปAจเจกบั*คคลิหร อกลิ*�มบั*คคลิจะสัามารถูม�สั�วันร�วัมทางการเม องได�อย�างม�ประสั�ทธ�ภาพัต�องอาศ�ยปAจจ�ย สั3าค�ญ 2 ประการ ค อ       1) การร� �จ�กควัามต�องการของตนเอง ซึ่��งเก��ยวัข�องก�บัการเร�ยนร� �แลิะการสัะสัมประสับัการณ+ทางการเม อง       2) การม�อ3านาจท��จะเข�าไปผู้ลิ�กด�นให�ผู้ลิลิ�พัธ+ทางการเม องตรงตามควัามต�องการของตน       จะเห9นได�วั�าการม�สั�วันร�วัมจะต�องอาศ�ยทร�พัยากรได�แก�ควัามร� � ควัามเข�าใจแลิะก3าลิ�งกาย ด�งน�8น การให�ควัามร� �หร อการศ�กษาแก�ประชาชนในเร �องการเม องจ�งม�ควัามสั3าค�ญต�อการ สัร�างแลิะพั�ฒนาวั�ฒนธรรมการม�สั�วันร�วัมของประชาชน สั�งคมการเม องน�8นจะต�องให�ข�อม�ลิข�าวัสัาร (Information) ทางการเม องไปถู�งม อประชาชนอย�างท��วัถู�งแลิะเสัร� อาจกลิ�าวัได�วั�าระด�บัของการม�วั�ฒนธรรมการม�สั�วันร�วัมแปรผู้�นตามระด�บัการร�บัร� � ข�อม�ลิข�าวัสัารทางการเม องของประชาชน              4. วั�ฒนธรรมทางการเม องของไทยก�บป<ญหาการพั�ฒนาประชิาธ�ปไตย       หลิ�ง จากท��ผู้��เข�ยนได�อธ�บัายทฤษฎ�เก��ยวัก�บัวั�ฒนธรรมทางการเม องในทางร�ฐศาสัตร+ เพั �อเป<นพั 8นควัามร� �ในการท3าควัามเข�าใจประเด9นปAญหาท��ผู้��เข�ยนน3าเสันอแลิ�วั ณ จ*ดน�8 ผู้��เข�ยนจะน3าเสันอวั�ฒนธรรมทางการเม องของไทยท��ม� อ�ทธ�พัลิ ท3าให�ประชาธ�ปไตยของไทยอย��ใน“ ”

สัภาพั ลิ�มลิ*กคลิ*กคลิาน มาตลิอด “ ” 74 ป; อ�นจะน3าไปสั��การไขข�อสังสั�ยถู�งช �อของบัทควัามช�8นน�8วั�า เหต*ใดผ��เข�ยนจ�ง อ*ปมา วั�ฒนธรรมทางการเม อง แบบไทย ๆ ของเรา ด��ง “ ” “ ”

ร�ฐธรรมน�ญท��แท�จร�งซึ่��งไม�เคยถู�กยกเลิ�ก“ ”        แม�เราจะร�บัร� �วั�าประเทศไทยได�เปลิ��ยนแปลิงการปกครองจากระบัอบัสัมบั�รณาญาสั�ทธ� ราชย+ท��พัระมหากษ�ตร�ย+ม�พัระราชอ3านาจสั�งสั*ดในแผู้�นด�นมาเป<นระบอบประชิาธ�ปไตยอ�นม�พัระมหากษ�ตร�ย+ทรงเป4นประม*ข (Constitutional Monarchy) ต�8งแต�วั�นท�� 24

ม�ถู*นายน 2475 แลิ�วัก9ตาม แต�น�บัถู�งวั�นน�8 (พั.ศ. 2549) เป<นเวัลิากวั�า 74 ป; ข�อเท9จจร�งท��ปรากฏในการเม องการปกครองของไทยค อ ประเทศไทยเป<น ประชาธ�ปไตย อย�างแท�จร�ง“ ”

ตลิอดระยะเวัลิาท�8ง 74 ป;หร อไม� เหต*ใดการเม องไทยจ�งเต9มไปด�วัยการร�ฐประหารแลิะยกเลิ�กร�ฐธรรมน�ญซึ่38าแลิ�วัซึ่38า เลิ�า เหต*ใดบัทบั�ญญ�ต�แห�งร�ฐธรรมน�ญ พั*ทธศ�กราช 2540 ท��

Page 7: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

ได�วัางโครงสัร�างไวั�เป<นอย�างด� ม�การก3าหนดองค+กรแลิะระบับัตรวัจสัอบัการใช�อ3านาจร�ฐกลิ�บัไม�สัามารถูใช�การได�สัมด�ง เจตนารมณ+ จนต�องเก�ดการร�ฐประหารข�8นเม �อวั�นท�� 19 ก�นยายน 2549 เพั �อ เปFดทางต�น ไปสั��การปฏ�ร�ปการเม องอ�กคร�8ง“ ”

       ผู้��เข�ยนเห9นวั�าสัาเหต*ท��ประชาธ�ปไตยในประเทศไทยขาดควัามต�อเน �องแลิะม��นคง ได�แก�       4.1 วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบอ6านาจน�ยมแลิะระบบอ*ปถู�มภ+ : เอกลิ�กษณ์+ของสั�งคมไทย       วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบอ6านาจน�ยม (Authoritative political

culture) ค อ ลิ�กษณะแนวัโน�มท��สัมาช�กในสั�งคมเห9นวั�า อ3านาจค อธรรม หร อ อ3านาจ“ ” “

ค อควัามถู�กต�อง ควัามเห9นของผู้��ม�อ3านาจย�อมถู�กต�องเสัมอแลิะจ3าเป<นท��ผู้��ถู�กปกครองจะ”

ต�อง ปฏ�บั�ต�ตาม เคารพั เช �อฟAง ยกย�องแลิะเกรงกลิ�วัผู้��ม�อ3านาจ เพัราะการม�อ3านาจเป<นผู้ลิมาจาก บัารม� ท��ได�สั��งสัมมาแต�กาลิอด�ตชาต�“ ”

       ระบบอ*ปถู�มภ+ (Patronage system) จะประกอบัด�วัยผู้��อ*ปถู�มภ+แลิะผู้��ร �บัการอ*ปถู�มภ+ซึ่��งเป<นควัามสั�มพั�นธ+ของคน 2 ฝัGายท��ไม�เท�าเท�ยมก�น โดยฝัGายหน��งยอมร�บัอ�ทธ�พัลิแลิะควัามค*�มครองของฝัGายท��ม�อ3านาจเหน อกวั�า ระบับัอ*ปถู�มภ+ของไทยม�ท��มาจาก ระบบ“

ไพัร�” แลิะ ระบบศ�กด�นา“ ” กลิ�าวัค อ ม�ลินายอ�น ได�แก� พัระมหากษ�ตร�ย+ เจ�านาย (พัระบัรมวังศาน*วังศ+) แลิะข*นนางซึ่��งเป<นชนช�8นปกครอง ค อ ม�ศ�กด�นาต�8งแต� 400 ไร�ข�8นไปจะม�ไพัร�ในสั�งก�ดท��ต�องคอยควับัค*มด�แลิ 14 

       ม�ลินายต�องคอยควับัค*มด�แลิไพัร�ให� อย��ในภ�ม�ลิ3าเนา การเด�นทางไปต�างถู��น การร�บัจ�างท3างานต�าง ๆ ต�องให�ม�ลินายอน*ญาตเสั�ยก�อน ม�ลินายต�องคอยด�แลิไม�ให�ไพัร�หลิบัหน� ม�ลินายสัามารถูไต�สัวันแลิะลิงโทษหากไพัร�ทะเลิาะวั�วัาทก�น เม �อไพัร�กระท3าผู้�ดต�องต�ดตามต�วัไพัร�ไปสั�งศาลิม�ฉะน�8นม�ควัามผู้�ด ขณะเด�ยวัก�นม�ลินายก9ต�องให�ควัามค*�มครองไพัร� ไม�ให�ใครมากดข��ข�มเหง เม �อไพัร�ข�ดสันเง�นทองก9ต�องช�วัยเหลิ อตามสัมควัร แลิะม�ลินายย�งเป<นผู้��บั�งค�บับั�ญชา ออกค3าสั��งต�อไพัร�ท�8งในการเกณฑิ+แรงงานยามสังบัแลิะในการรบัยามศ�กสังคราม นอกจากน�8ย�งม�กฎหมายห�ามม�ลินายใช�ไพัร�หลิวังท3างานสั�วันต�วัของม�ลินายด�วัย       ในขณะท��ม�ลินายควับัค*มด�แลิ ให�ควัามค*�มครองแลิะบั�งค�บับั�ญชาไพัร�น� 8น ไพัร�ก9ม�หน�าท��ต�องปฏ�บั�ต�ต�อม�ลินายด�วัยควัามจงร�กภ�กด� ปฏ�บั�ต�ตามค3าสั��ง ม�สั�มมาคารวัะ สังบัเสัง��ยมเจ�ยมต�วัแลิะหม��นให�ของก3าน�ลิหร อผู้ลิประโยชน+ตอบัแทนแก�ม�ลินาย เพั �อหวั�งให�ม�ลินายเมตตา ซึ่��งก9ม�ผู้ลิด�ค อท3าให�ควัามสั�มพั�นธ+ของคนในสั�งคมไทยม�ลิ�กษณะพั��งพัาอาศ�ยก�น ม�น63าใจเอ 3อเฟ้?3 อ โอบอ�อมอาร� อ�นเป<นลิ�กษณะน�สั�ยพั 8นฐานด�8งเด�มของคนไทย แต�ก9ม�ผู้ลิเสั�ยมากด�งจะได�กลิ�าวัต�อไป        ลิ�กษณะควัามสั�มพั�นธ+เช�นน�8ได�ร �บัการเก 8อหน*นให�ด3ารงอย��ด�วัยหลิ�กธรรมเร �องควัามกต�ญญู�กตเวัท�ในพัระพั*ทธศาสันา แลิะควัามเช �อเร �องกรรมเก�าแต�ชาต�ปางก�อน ชนช�8นไพัร�จ�งยอมร�บัวั�า แข�งเร อแข�งพัายน�8นแข�งได� แต�แข�งบั*ญแข�งวัาสันาน�8นหาได�ไม� ท*กสั��งแลิ�วัแต�“เวัรแต�กรรม ยากจะม�ผู้��ใดหลิ�กเลิ��ยงได�” ชาต�น�8จ�งควัรหม��นท3าควัามด� เช �อฟAงแลิะร�บัใช�ม�ลินายด�วัยควัามภ�กด� กระบัวันการบั�มเพัาะแลิะปลิ�กฝัAงควัามเช �อด�งกลิ�าวัน�8เอง ม�ผู้ลิให�บัรรดาสัาม�ญชนท�8งไพัร�แลิะทาสัต�างยอมร�บัอ3านาจปกครองของม�ลินายโดยด*ษณ� แลิะถู อวั�าพัวักตนไม�ม�หน�าท��เก��ยวัข�องก�บัการปกครองซึ่��งเป<นเร �องของพัระมหา กษ�ตร�ย+ เจ�านายแลิะข*นนาง พัวักตนคงม�หน�าท��เพั�ยงร�บัค3าสั��งของม�ลินายแลิะร�บัใช�ทางการแลิะม�ลินายด�วัยควัาม

Page 8: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

ภ�กด�เท�าน�8น       อน��งระบับัอ*ปถู�มภ+น�8ม�ได�เก�ดข�8นเฉพัาะม�ลินายก�บัไพัร�เท�าน�8น ในหม��ม�ลินายด�วัยก�นก9เก�ดควัามสั�มพั�นธ+ระบับัอ*ปถู�มภ+ระหวั�างม�ลินายระด�บัลิ�าง ก�บัม�ลินายระด�บัสั�งแลิะเหลิ�าข*นนางก�บัพัระมหากษ�ตร�ย+ด�วัย        แม�ระบับัไพัร�แลิะระบับัศ�กด�นาจะถู�กยกเลิ�กไปในร�ชสัม�ยพัระบัาทสัมเด9จพัระจ*ลิ จอมเกลิ�าเจ�าอย��ห�วั แต�ก9ม�ได�ท3าลิายควัามสั�มพั�นธ+ในลิ�กษณะอ*ปถู�มภ+ให�หมดไปจากสั�งคมไทย ตรงก�นข�ามเม �อบัทบัาทของ พั�อค�า เพั��มมากข�8นน�บัแต�การเปFดเสัร�ทางการค�าก�บัชาต�ตะวั�น“ ”

ตกภายหลิ�งการท3าสันธ� สั�ญญาเบัาวัร��ง ย��งเป<นการด�งคนกลิ*�มพั�อค�าจากระบับัท*นน�ยมให�เข�ามาอย��ในวั�ฒนธรรมแบับัอ3านาจ น�ยมแลิะควัามสั�มพั�นธ+ระบับัอ*ปถู�มภ+ด�วัย กลิายเป<นวั�ฒนธรรมร�ปแบับัใหม�ท��ศาสัตราจารย+ร�งสัรรค+ ธนะพัรพั�นธ*+ เร�ยกวั�า วั�ฒนธรรมท*นน�ยม“

อภ�สั�ทธ�%” 15

       แลิะ แม�จะม�การเปลิ��ยนแปลิงการปกครองเม �อวั�นท�� 24 ม�ถู*นายน 2475 ซึ่��งเป<นควัามพัยายามท��จะน3าระบัอบัประชาธ�ปไตยท��แพัร�หลิายอย��ในโลิกตะวั�นตกมา ใช�เพั �อแก�ปAญหาของสัยามในเวัลิาน�8น แต�วั�ฒนธรรมอ3านาจน�ยมแลิะระบับัอ*ปถู�มภ+แข9งแกร�งเก�นกวั�าท��วั�ฒนธรรมทางการ เม องแบับัประชาธ�ปไตยอ�นแปลิกปลิอมสั3าหร�บัสั�งคมไทยจะเข�ามาแทนท��ได� ท3าให�วั�ฒนธรรมประชาธ�ปไตยท��ถู�กน3าเข�ามาน�8นตกตะกอนกลิายเป<น วั�ฒนธรรมประชิาธ�ปไตย“

อ*ปถู�มภ+” ซึ่��งแสัดงให�เห9นผู้�านระบับัการเลิ อกต�8งท��เต9มไปด�วัยการท*จร�ต เป<นการเลิ อกต�8งเพั �อสัร�างควัามชอบัธรรมให�ก�บัผู้��ชนะแลิะเป<นประชาธ�ปไตยแต�ใน ร�ปแบับั       ผู้��เข�ยนย�งเห9นต�อไปวั�า ท*กวั�นน�8ระบับัอ*ปถู�มภ+กลิ�บัย��ง สัยายป;ก ครอบัคลิ*มท*กภาค“ ”

สั�วันของประเทศ ในหน�วัยงานท�8งภาคร�ฐแลิะภาคเอกชน แลิะกลิายเป<น ควัามเคยชิ�น“ ” เป<นน�สั�ย หร อเป<นสั�วันหน��งของท�ศนคต�แบับัปกต�ของคนไทยไปแลิ�วั เช�น เม �อข�บัรถูผู้�ดกฎจราจรถู�กต3ารวัจจราจรย�ดใบัอน*ญาตข�บัข�� สั��งแรกท��คนไทยค�ดค อม�คนร� �จ�กท��เป<นต3ารวัจแลิ�วัพัอจะช�วัยเราได�หร อไม� ในทางกลิ�บัก�นผู้��ท��ไม�น�ยมหร อต�อต�านระบับัอ*ปถู�มภ+กลิ�บัประสับัปAญหาในการท3างาน แลิะถู�กมองวั�า แปลิก เช�น กรณ�การแต�งต�8งพั��น�อง พัรรคพัวักเพั �อน“ ”

ฝั�งให�ได�ร�บัต3าแหน�งต�าง ๆ ในหน�วัยงานท��ตนม�อ3านาจ หากใครไม�ท3าเช�นน�8 ก9จะสัร�างควัามไม�พัอใจให�แก�บัรรดาพั��น�อง พัรรคพัวักเพั �อนฝั�ง แลิะหาวั�า ไม�เอาพั��เอาน�อง หร อ ไม�เอา“ ” “

เพั �อนเอาฝั�ง ”              4.2 วั�ฒนธรรมทางการเม องแบบไพัร�ฟ้:า : พัฤต�กรรมขาดการม�สั�วันร�วัมในทางการเม องของสั�งคมไทย       หากท�านท�8งหลิายสั�งเกตประวั�ต�ศาสัตร+การเม องการปกครองของไทยแต�อด�ตจนถู�ง ปAจจ*บั�นจะพับัวั�า ต�วัลิะครในทางการเม อง ลิ�วันแลิ�วัแต�เป<น“ ” กลิ*�มผ��ใชิ�อ6านาจปกครองประเทศท�8งสั�8น ยกต�วัอย�างเช�น       - ในสัม�ยกร*งศร�อย*ธยา ม�เหต*การณ+การแย�งช�งพัระราชบั�ลิลิ�งก+อย��บั�อยคร�8ง โดยผู้��ก�อการท�8งหมดอย��ในชนช�8นเจ�านาย พัระบัรมวังศาน*วังศ+ช�8นสั�ง เช�น กรณ�ข*นหลิวังพั�อง��วัยกก3าลิ�งมาแต�สั*พัรรณบั*ร�เพั �อบั�งค�บัเอาราชสัมบั�ต�จากสัมเด9จ พัระราเมศวัรผู้��หลิาน, กรณ�ข*นพั�เรนทรเทพัโค�นลิ�มข*นวัรวังศาธ�ราชแลิะแม�อย��ห�วัศร�สั*ดาจ�นทร+เพั �อ ถูวัายราชสัมบั�ต�แด�พัระเฑิ�ยรราชา หร อไม�ผู้��ก�อการก9เป<นข*นนางระด�บัสั�งในราชสั3าน�ก เช�น เจ�าพัระยากลิาโหมสั*ร�ย

Page 9: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

วังศ+สั3าเร9จโทษสัมเด9จพัระเชษฐาธ�ราชแลิะพัระอาท�ตยวังศ+ พัระราชโอรสัในสัมเด9จพัระเจ�าทรงธรรมแลิ�วัปราบัดาภ�เษกเป<นสัมเด9จพัระเจ�าปราสัาท ทอง หร อกรณ�พัระเพัทราชา จางวัางกรมช�าง ร�วัมม อก�บัข*นหลิวังสัรศ�กด�%ช�งราชสัมบั�ต�จากสัมเด9จพัระนารายณ+มหาราชในเวัลิาท�� ก3าลิ�งทรงประชวัรหน�ก เป<นต�น ไม�ปรากฏวั�าประชาชนท��วัไปหร อชนช�8นไพัร�เข�ามาม�สั�วันร�วัมโดยตรงในก�จกรรมทาง การเม องเหลิ�าน�8น เพัราะประชาชนเห9นวั�าเป<นเร �อง บ*ญ“

ญาธ�การ ” ของแต�ลิะคนท��จะได�ครองแผู้�นด�น ม�ใช�เร �องของไพัร�ฟCาข�าแผู้�นด�นอย�างพัวักตน       - ในร�ชสัม�ยพัระบาทสัมเดAจพัระจ*ลิจอมเกลิ�าเจ�าอย��ห�วั ชิ�วังต�นร�ชิกาลิ ม�การช�วังช�งอ3านาจก�นระหวั�าง 3 ข�8วัอ3านาจ ค อ พัระบัาทสัมเด9จพัระจ*ลิจอมเกลิ�าเจ�าอย��ห�วั สัมเด9จเจ�าพัระยาบัรมมหาศร�สั*ร �ยวังศ+ (ช�วัง บั*นนาค) ผู้��สั3าเร9จราชการแทนพัระองค+ แลิะกรมพัระราชวั�งบัวัรวั�ไชยชาญ กรมพัระราชวั�งบัวัรสัถูานมงคลิ หร อวั�งหน�า พัระราชโอรสัในสัมเด9จพัระปF� นเกลิ�าเจ�าอย��ห�วั จนน3าไปสั��วั�กฤตการณ+วั�งหน�า เม �อ พั.ศ. 2417 ก9ปรากฏวั�าประชาชนท��วัไปม�ได�เข�าไปม�สั�วันร�วัมในเหต*การณ+เหลิ�าน�8เลิย       - แม�แต�การก�อการเปลิ��ยนแปลิงการปกครองโดย คณ์ะราษฎร“ ” ใน พั.ศ. 2475

ก9ปรากฏวั�าเป<นแนวัค�ดของข�าราชการระด�บักลิางถู�งระด�บัลิ�าง (ต�8งแต�พั�นเอก พัระยา ถู�งร�อยตร� ข*น) ซึ่��งได�ร�บัการศ�กษาจากประเทศตะวั�นตกแลิะต�องการน3าระบัอบัประชาธ�ปไตยซึ่��งเป<น กระแสั อย��ในประเทศตะวั�นตกในเวัลิาน�8นมาใช�ก�บัสัยามประเทศ ในขณะท��ประชาชน“ ”

ชาวัสัยามสั�วันใหญ�ย�งด�อยการศ�กษา ไม�เคยได�ย�นค6าวั�า ปาเลิ�ยเมนต+, คอนสัต�ต�วัชิ��น หร อเดโมกราซึ่�มาก�อนในชิ�วั�ต ไม�เคยสันใจก�จการบ�านเม อง แต�ให�ควัามสั6าค�ญก�บการท6ามาหาเลิ�3ยงปากเลิ�3ยงท�องของตนเองแลิะครอบคร�วัเท�า น�3น พัวักเขาไม�ค�ดวั�าระบับัใหม�ท��คณะราษฎรน3ามาใช�จะด�กวั�าระบับัเก�าซึ่��งใช�มาเป<น ร�อย ๆ ป;อย�างไร จ�งอาจกลิ�าวัได�วั�าการเปลิ��ยนแปลิงการปกครองในป; 2475 น�8นเป<นการเปลิ��ยนแปลิงเพั�ยง โครงสัร�างสั�วัน“

บน” ของสัยามเท�าน�8น เพัราะประชาชนคนช�8นกลิางท��ได�เต�บัโต ถู�กเลิ�8ยงด�แลิะได�ร�บัการศ�กษาอบัรมในระบับัเก�า ตลิอดจนเกษตรกรตามห�วัเม อง (ต�างจ�งหวั�ด) ซึ่��งเป<น โครงสัร�างสั�วัน“

ลิ�าง” เป<นฐานของพั�ระม�ดแลิะเป4นชินสั�วันใหญ�ของประเทศม�ได�ร�บร��แลิะม�สั�วันร�วัมในการเร�ยกร�องประชิาธ�ปไตยร�วัมก�บคณ์ะราษฎรเลิย        ณ จ*ดน�8 ท3าให�ผู้��เข�ยนน�กถู�งค3ากลิ�าวัของ John Stuart Mill ท��วั�า ก�อนท��“

ประชิาธ�ปไตยจะม�ข�3นได� พัลิเม องในประเทศจะต�องม�ควัามปรารถูนาอย�างแรงกลิ�าท��จะปกครองตนเองเสั�ยก�อน” แต�การน3า ระบัอบัใหม� มาใช�ในสัยามขณะน�8น ม�ลิ�กษณะ“ ”

เป<นการ เร�ยนลิ�ด ค อ “ ” น6าเข�า หลิ�กการประชิาธ�ปไตยแลิะสั��งท��เร�ยกวั�า คอนสัต�ต�วั“ ” “

ชิ��น มาใชิ�ในสั�งคมไทยท�นท�”  16 ใน เวัลิาท��ชาวัสัยามสั�วันใหญ�ย�งคงเคยช�นแลิะย�ดม��นในวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัไพัร� ฟCา แบับัอ3านาจน�ยมแลิะคงควัามสั�มพั�นธ+ในระบับัอ*ปถู�มภ+ไวั�อย�างเหน�ยวัแน�น ย�งไม�ท3าต�วัเป<น พัลิเม อง แต�ย�งท3าต�วัเป<น ราษฎร ท��รอให�ผู้��“ ” “ ”

ปกครองหย�บัย �นควัามเจร�ญให� ย�งไม�ร� �วั�าตนเองม�สั�ทธ�แลิะหน�าท��ในทางการเม องอย�างไร จนถู�งท*กวั�นน�8ก9ย�งม�พั��น�องชาวัไทยเป<นอ�นมากท��ไม�ร� �วั�า เลิ อกผู้��แทนเข�าไปเพั �อท3าอะไร “ ”

ท�3งหมดน�3เป4นลิ�กษณ์ะของวั�ฒนธรรมทางการเม องแบบไพัร�ฟ้:า (The subject

political culture) ตาม Model ของ Almond & Verba น��นเอง       ถู�าท�านท�8งหลิายพั�จารณาเปร�ยบัเท�ยบัก�บัประวั�ต�ศาสัตร+ของประเทศแม�แบับัประชาธ�ปไตยหลิ�ก ๆในโลิกตะวั�นตก อย�างสัหราชิอาณ์าจ�กร สัหร�ฐอเมร�กา หร อฝร��งเศสั

Page 10: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

ก9จะพับัวั�าการเร�ยกร�องประชาธ�ปไตยของประเทศเหลิ�าน�8นเป<น ควัามต�องการของคนสั�วัน“

ใหญ�ในประเทศ” ม�ใช�มาจากเพั�ยงคนกลิ*�มใดกลิ*�มหน��ง ด�งท��เก�ดข�8นในประวั�ต�ศาสัตร+การเม องไทยต�8งแต�อด�ตจนถู�งปAจจ*บั�นซึ่��งลิ�วันแลิ�วัแต�เป<นการ แย�งชิ�งอ6านาจ ของ โค“ ” “

รงสัร�างสั�วันบน ท�3งสั�3น” แม�จะม�เหต*การณ+ ลิ*กฮื อ “ ” (uprising) ของประชาชนเก�ดข�8น 2

คร�8งค อ เด อนต*ลิาคม 2516 แลิะ พัฤษภาคม 2535 แต�น��นก9ไม�สัามารถูสัร�างควัามเป<นประชาธ�ปไตยท��ย� �งย นได� เพัราะม*�งเพั�ยงการข�บัไลิ�ต�วั ผู้��ม�อ3านาจ ในเวัลิาน�8น ด�งน�8นเม �อจ*ด“ ”

เร��มต�นทางประวั�ต�ศาสัตร+แลิะจ�ตวั�ญญาณของชนในชาต�ต�างก�น เสั�ยอย�างหน��งแลิ�วั ย�งม�ควัามแตกต�างในสัภาพัภ�ม�ศาสัตร+ วั�ถู�การด3าเน�นช�วั�ต ควัามเช �อ ค�าน�ยมอ�ก ย��งเป<นไปได�มากท��หลิ�กการแลิะหลิ�กกฎหมายท��ถู�ก น6าเข�า มาโดยไม�ปร�บปร*งให�เหมาะก�บ ควัามเป4น“ ” “

ไทย ” จะ ม�ลิ�กษณะเด�ยวัก�นก�บัประชาธ�ปไตยตลิอด 74 ป;ของไทย แลิะม�ชะตากรรมเด�ยวัก�บัร�ฐธรรมน�ญฉบั�บัประชาชน ท��ม�หลิ�กการท��ด�อย��มากแต�กลิ�บัเก�ดปAญหาไม�สัามารถูตรวัจสัอบัการใช�อ3านาจของ ร�ฐบัาลิได�อย�างม�ประสั�ทธ�ผู้ลิ (effectiveness) จนเป<นสัาเหต*หน��งท��น3าการเม องไทยกลิ�บัไปสั�� วังจรเด�ม พัร�อมก�บัการกลิ�บัมาของวัลิ�ท��วั�า โปรดฟAงอ�กคร�8ง“ ” “

หน��ง แลิะร�ฐธรรมน�ญฉบั�บัประชาชนก9ต�องถู�กยกเลิ�กไปอย�างน�าเสั�ยดาย ด�วัยระยะเวัลิาใช�”

บั�งค�บัย�งไม�ครบั 9 ป;       จ�งกลิ�าวัโดยสัร*ปได�วั�า สั�มพั�นธภาพัเชิ�งอ6านาจ“ ” ในช�วังก�อนป; พั.ศ.2475 เป<นเร �องระหวั�าง พัระมหากษ�ตร�ย+ เจ�านาย ข*นนาง สั�วันในช�วังหลิ�งป; พั– – .ศ. 2475 เป4นการแย�งชิ�งอ6านาจของ พัรรคการเม อง กองท�พั กลิ*�มท*นทางการเม องเท�าน�8น แต�ประชาชน– –

ซึ่��งเป<นกลิไกสั3าค�ญท��สั*ดในการข�บัเคลิ �อนระบัอบัประชาธ�ปไตยกลิ�บัม� ได�เข�ามาร�วัมเลิ�น เกม“

การเม อง เหลิ�าน�8นเลิย เพัราะประชาชนคนไทยสั�วันใหญ�ย�งม�วั�ฒนธรรมทางการเม องแบับั”

ไพัร�ฟCาท��เพั�กเฉยต�อ การม�สั�วันร�วัมในการปกครองอย��มากน��นเอง       วั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัไทย ๆ เหลิ�าน�8แทบัจะกลิ�าวัได�วั�า ตรงก�นข�าม“ ” ก�บัวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัประชาธ�ปไตยท��กลิ�าวัถู�งข�างต�น จ�งไม�แปลิกเลิยท��ประชาธ�ปไตยในประเทศไทยลิ�มลิ*กคลิ*กคลิานเร �อยมาเพัราะสั�งคม ไทย       1. ไม�ม�แนวัค�ดป<จเจกชินน�ยม ไม�เคารพัควัามเป<นปAจเจกบั*คคลิ ไม�เคารพัสั�ทธ�ของผู้��อ �นแต�พัยายามเร�ยกร�องให�ผู้��อ �นเคารพัสั�ทธ�ของตนเอง ในทางตรงก�นข�ามก9ลิะเม�ดสั�ทธ�ของผู้��อ �นบั�อยคร�8ง       2. ไม�เชิ �อในระบบสั�งคมเป=ด เพัราะไม�ยอมให�ม�การแสัดงควัามค�ดเห9นท��แตกต�างจากตนเอง กระต อร อร�นท��จะไปตรวัจสัอบัผู้��อ �น แต�กลิ�วั หลิ�กเลิ��ยง ตลิอดจนปกปCองพัรรคพัวักจากการถู�กตรวัจสัอบั       3. ขาดการม�สั�วันร�วัมทางการเม องอย�างท��วัถู�ง ประชาชนสั�วันหน��งม�ท�ศนคต�วั�าการเม องเป<นเร �องของผู้��ปกครอง เป<นเร �องของน�กการเม อง เราเป<นประชาชนม�หน�าท��ท3าตามท��ผู้��ปกครองก3าหนด แลิะม�หน�าท��ไปใช�สั�ทธ�เลิ อกต�8งเพั�ยงอย�างเด�ยวั              จากวั�ฒนธรรมทางการเม องแบบอ6านาจน�ยม แบบไพัร�ฟ้:าแลิะควัามสั�มพั�นธ+ในระบบอ*ปถู�มภ+ท��ฝัAงรากลิ�กอย��ใน จ�ตสั3าน�ก ของคนไทยแลิะควัามเป<นมาทางประวั�ต�ศาสัตร+“ ”

ท��ชิาวัสัยามท�3งประเทศม�ได�เป4นผ��เร�ยกร�องประชิาธ�ปไตยด�วัยตนเอง ม�สั�วันท3า ให�ประเทศไทยประสับัปAญหาทางการเม องอย��เสัมอ ไม�วั�าร�ฐบัาลิท��มาจากการเลิ อกต�8งหร อ

Page 11: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

ร�ฐบัาลิท��มาจากการร�ฐประหารในอด�ตก9ม� วั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัเด�ยวัก�น ปAญหาการท*จร�ตคอร�ปช��นก9ม�ท��มาจากระบับัอ*ปถู�มภ+ ปAญหาการขาดเสัถู�ยรภาพัของระบับัร�ฐธรรมน�ญ เพัราะม�การร�ฐประหารอย��เน อง ๆ ก9เก�ดจากวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัอ3านาจน�ยม แม�วั�าการร�ฐประหารแต�ลิะคร�3งได�ยกเลิ�กร�ฐธรรมน�ญ แลิะสัร�างร�ฐธรรมน�ญฉบ�บใหม�ข�3นมาก��ฉบ�บกAตาม แต�สั��งหน��งซึ่��งย�งไม�เคยเปลิ��ยนแปลิงไปจากสั�งคมไทยกAค อ สั�งคมไทยย�งขาดควัามเข�าใจในหลิ�กการแลิะขาด ควัามเป4นประชิาธ�ปไตย แต�“ ” ย�งคงย�ดม��นในวั�ฒนธรรมทางการเม องแบบไทย ๆ ท��ม�แนวัค�ดแบับัไพัร�ฟCา อ3านาจน�ยมแลิะควัามสั�มพั�นธ+แบับัอ*ปถู�มภ+ ซึ่��งถู�าวั�าก�นอ�นท��จร�งแลิ�วัเป<นสั��งท��เก�ดก�อนร�ฐธรรมน�ญฉบ�บแรกของไทยเป4นเวัลิาไม�น�อยกวั�า 600 ปF แลิะม�อ�ทธ�พัลิต�อระบบควัามค�ด ควัามเชิ �อ ค�าน�ยมในการปฏ�บ�ต�งานแลิะการด6าเน�นชิ�วั�ตของคน ไทยเหน อกวั�าบทบ�ญญ�ต�ของร�ฐธรรมน�ญท*กฉบ�บ แลิะวั�ฒนธรรมทางการเม องแบบไทย ๆ น�3เองท��ท6าให�เจตนารมณ์+ ( ท��ด� ) ของ ร�ฐธรรมน�ญฉบ�บประชิาชิน ( แลิะร�ฐธรรมน�ญประชิาธ�ปไตยท*กฉบ�บซึ่��งน6าเข�าหลิ�กการ ของตะวั�นตกมา ) ไม�อาจบรรลิ*ผลิได� จ�งคงไม�เป4นการกลิ�าวัเก�นควัามจร�งน�กท��ผ��เข�ยนจะ

อ*ปมา“ ” 17 วั�ฒนธรรมทางการเม องของไทยเหม อนด��ง ร�ฐธรรมน�ญท��แท�จร�งซึ่��งไม�“

เคยถู�กยกเลิ�ก”

       อน��ง ผ��เข�ยนม�ได�ม�เจตนาให�ท�านท�3งหลิายเข�าใจผ�ดวั�า ผู้��เข�ยน ต�อต�าน การน3า“ ”

ระบัอบัประชาธ�ปไตยแลิะร�ฐธรรมน�ญลิายลิ�กษณ+อ�กษรมาใช�ในประเทศไทย ตรงก�นข�าม ผู้��เข�ยนย�งคงเช �อม��นแลิะศร�ทธาในการปกครองระบอบประชิาธ�ปไตยอ�นม�พัระมหากษ�ตร�ย+ทรงเป4นประม*ข หากแต�จ*ดเน�นของผู้��เข�ยนอย��ท��       1. การสัร�างประชาธ�ปไตยให�หย��งรากลิ�กม��นคงในประเทศใดน�8น ม�ได�จ3าก�ดวังแคบัอย��เพั�ยงโดยการสัร�างร�ฐธรรมน�ญท��ด�เพั�ยงอย�างเด�ยวั หากแต�ต�องขยายออกไปถู�ง การ“

สัร�างวั�ฒนธรรมประชิาธ�ปไตย ” ให� เก�ดข�8นในมโนสั3าน�กของประชาชนอย�างท��วัถู�งด�วัย เพัราะประสับัการณ+ในอด�ตได�สัอนให�ร� �แลิ�วัวั�าการเปลิ��ยนแปลิงแต�โครงสัร�างการ ปกครอง โดยใช�ร�ฐธรรมน�ญเป<นเคร �องม อเพั�ยงอย�างเด�ยวั ม�ได�สัร�าง ควัามเป4นประชิาธ�ปไตย “ ”

ท��แท�จร�ง ม��นคงแลิะย��งย นให�เก�ดข�3นในประเทศของเรา       2. ผู้��เข�ยนม�ได�ต�อต�านการน3าควัามเจร�ญแบับัตะวั�นตกมาใช�ในประเทศไทย หากแต�การน3าหลิ�กการใด ๆ ท��น�ยมแพัร�หลิายอย��ในประเทศตะวั�นตกมาใช�ก�บับั�านเราน�8น ควัรท��จะหา

จ*ดสัมด*ลิ ระหวั�าง ควัามเป4นตะวั�นตก แลิะ ควัามเป4นตะวั�นออก“ ” “ ” “ ” ให�พับัเสั�ยก�อน แลิ�วัจ�งปร�บปร*งหร อปร�บเปลิ��ยนให�เป4น สั�วันผสัมท��พัอเหมาะ สัอดร�บก�บสั�งคมไทย“ ” เพัราะ จ*ดต�าง ของแต�ลิะสั�งคมน�8เองท��สั�งผู้ลิให�หลิ�กการหลิาย ๆ อย�างท��ใช�ได�ผู้ลิด�ใน“ ”

ประเทศตะวั�นตกซึ่��งประชาชนม�วั�ฒนธรรมอย�างหน��ง แต�เม �อน3ามาใช�ในประเทศของเราซึ่��งก9ม�วั�ฒนธรรมอ�กอย�างหน��งแลิ�วั กลิ�บัไม�เก�ดประสั�ทธ�ผู้ลิอย�างประเทศต�นแบับั เพัราะม�วั�ฒนธรรมท��ต�างก�นน��นเอง       แน�หลิะ ท�านท�8งหลิายอาจค�ดวั�าข�อเสันอของผู้��เข�ยนม�ได�ม�อะไรใหม� แลิะแลิด�เป<น นาม“

ธรรม” อย��ม�น�อย แต�ผู้��เข�ยนเช �อวั�า ท*ก สัรรพัสั��งในโลิกท��เป4นร�ปธรรมอย��ได�กAด�วัยพั�ฒนามาแต�ควัามเป4นนามธรรม ด�งน�3นการพัยายามสัร�างสั��งใดให�เป4นร�ปธรรม โดย เร�ยน“

ลิ�ด ไม�พั�ฒนาจากควัามเป4นนามธรรมก�อนแลิ�วั สั��งน�3นกAไม�อาจเป4นร�ปธรรมท��แท�จร�ง”

แลิะย��งย นได� การพั�ฒนาท��ย��งย นต�องด6าเน�นการอย�างค�อยเป4นค�อยไป อาจจะใชิ�เวัลิา

Page 12: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

หลิายชิ��วัอาย*คน แต�ผลิลิ�พัธ+ท��ได�น�3นจะเป4นควัามเจร�ญท��ย��งย นม��นคง แลิะค*�มค�าเก�นกวั�าการรอคอยเป4นแน�       ข�อวั�เคราะห+แลิะควัาม เห9นของผู้��เข�ยนอาจย�งไม�ลิ�กซึ่�8ง ครอบัคลิ*มพัอแลิะอาจไม�สัามารถูอธ�บัายปรากฏการณ+ทางการเม องของไทยได�ในท*กกรณ� เพัราะเป<นงานช�8นแรกของผู้��เข�ยนท��พัยายามน3า วั�ฒนธรรมทางการเม อง“ ” ซึ่��งเป<นองค+ควัามร� �ทางร�ฐศาสัตร+ มา ช�“

วัย ในการอธ�บัายปAญหาประชาธ�ปไตยของไทยซึ่��งม�ควัาม” คาบเก��ยวัระหวั�างการเม องแลิะกฎหมายมหาชินอย�� มาก แต�ผู้��เข�ยนก9หวั�งวั�าท�านท�8งหลิายจะได�ลิอง หย�บั ศาสัตร+ข�าง“ ”

เค�ยงมาช�วัยวั�เคราะห+ปAญหาทางกฎหมายมหาชนท��ม�ควัามคาบัเก��ยวัก�บั ศาสัตร+อ �นบั�างในโอกาสัต�อ ๆ ไป.                     เชิ�งอรรถู              1.G.A. Almond & Bingham Powell, Comparative Politics : A Developmental Approach (Boston : Little, Brown and company,1966), p. 50       2.G.A. Almond & S. Verba, The Civic Culture : Political Attitudes and Democracy in Five Nations (Boston : Little, Brown and company, 1965), p. 15, สัมบั�ต� ธ3ารงธ�ญวังศ+, การเม อง : แนวัควัามค�ดแลิะการพั�ฒนา (กร*งเทพัฯ : เสัมาธรรม, 2545), หน�า 304 แลิะ ม.ร.วั. พัฤทธ�สัาณ ช*มพัลิ, ระบบการเม อง : ควัามร��เบ 3องต�น (กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+แห�งจ*ฬาลิงกรณ+มหาวั�ทยาลิ�ย, 2546), หน�า 99        3.Lucien W. Pye, Aspects of Political Development (Boston : Little, Brown and company, 1966), กนก วังศ+ตระหง�าน, “วั�ฒนธรรมทางการเม องในระบัอบัประชาธ�ปไตย,” ใน เอกสัารการสัอนชิ*ดวั�ชิาวั�วั�ฒนาการการเม องไทย หน�วัยท�� 8 – 15 (นนทบั*ร� : สั3าน�กพั�มพั+มหาวั�ทยาลิ�ยสั*โขท�ยธรรมาธ�ราช, 2532) : 593

       4.กนก วังศ+ตระหง�าน, “วั�ฒนธรรมทางการเม องในระบัอบัประชาธ�ปไตย,” หน�า 593       5.G.A. Almond & S. Verba, The Civic Culture : Political Attitudes and Democracy in Five Nations, pp. 17 – 20, สัมบั�ต� ธ3ารงธ�ญวังศ+, การเม อง : แนวัควัามค�ดแลิะการพั�ฒนา, หน�า 306 – 308, ม.ร.วั. พัฤทธ�สัาณ ช*มพัลิ, ระบบการเม อง : ควัามร��เบ 3องต�น, หน�า 102 – 103        6.G.A. Almond & S. Verba, The Civic Culture : Political Attitudes and Democracy in Five Nations, pp. 13 – 29, สัมบั�ต� ธ3ารงธ�ญวังศ+, การเม อง : แนวัควัามค�ดแลิะการพั�ฒนา, หน�า 309 – 310 แลิะ ม.ร.วั.

พัฤทธ�สัาณ ช*มพัลิ, ระบบการเม อง : ควัามร��เบ 3องต�น, หน�า 104 – 105

       7.จ�รโชค วั�ระสั�ย, สั�งคมวั�ทยาการเม อง (กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+มหาวั�ทยาลิ�ยรามค3าแหง, 2543), หน�า 107 แลิะด�รายลิะเอ�ยดเก��ยวัก�บัหลิ�กการของระบัอบัประชาธ�ปไตย ใน จ�รโชค วั�ระสั�ย แลิะคนอ �น ๆ, ร�ฐศาสัตร+ท��วัไป (กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+มหาวั�ทยาลิ�ยรามค3าแหง, 2542), หน�า 255 – 309

       8.จ�รโชค วั�ระสั�ย, สั�งคมวั�ทยาการเม อง, หน�า 107

Page 13: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

       9.เร �องเด�ยวัก�น, หน�า 108

       10.เร �องเด�ยวัก�น, หน�าเด�ยวัก�น       11.กนก วังศ+ตระหง�าน, “วั�ฒนธรรมทางการเม องในระบัอบัประชาธ�ปไตย,” หน�า 597 – 602       12.จ�รโชค วั�ระสั�ย, สั�งคมวั�ทยาการเม อง, หน�า 109 – 110 แลิะ สัมบั�ต� ธ3ารงธ�ญวังศ+, การเม อง : แนวัควัามค�ดแลิะการพั�ฒนา, หน�า 316 – 318

       13.กนก วังศ+ตระหง�าน, “วั�ฒนธรรมทางการเม องในระบัอบัประชาธ�ปไตย,” หน�า 604       14.ไพัร�หลิวัง ค อ ไพัร�ท��ข�8นตรงต�อพัระมหากษ�ตร�ย+ แต�แบั�งสั�งก�ดไปตามกรมกองต�าง ๆ ไม�ได�สั�งก�ดสั�วันต�วัของเจ�านายหร อข*นนาง ไพัร�หลิวังต�องเข�าเวัรร�บัราชการคร�8งลิะ 1

เด อนท��เร �ยกวั�า การเข�าเด อน“ ” ในสัม�ยกร*งศร�อย*ธยาต�องเข�าเวัรเด อนเวั�นเด อนจ�งเร�ยกวั�า เข�าเด อน ออกเด อน รวัมป;ลิะ “ ” 6 เด อน สั�วันในร�ชสัม�ยพัระบัาทสัมเด9จพัระพั*ทธยอดฟCาจ*ฬาโลิกมหาราชโปรดฯ ให�ไพัร�หลิวังเข�าเวัร เด อนเวั�นสัองเด อน รวัมป;ลิะ 4 เด อน       ไพัร�สัม ค อ ไพัร�ท��พัระมหากษ�ตร�ย+พัระราชทานให�แก�เจ�านายแลิะข*นนาง ไม�ได�สั�งก�ดกรม กองของทางราชการ ไพัร�สัมม�หน�าท��ร �บัใช�ม�ลินายของตน แลิะม�พั�นธะต�องเข�าเวัรร�บัราชการด�วัย แต�เข�าเพั�ยงป;ลิะ 1 เด อนเท�าน�8น        ไพัร�สั�วัย ค อ ไพัร�หลิวังแลิะไพัร�สัมท��ไม�สัามารถูมาเข�าเวัรร�บัราชการได� เพัราะภ�ม�ลิ3าเนาอย��ห�างไกลิ จ�งสั�ง สั�วัย เป<นเง�นหร อสั��งของม�ค�าท��หาได�ในภ�ม�ลิ3าเนาของตนมาแทนการ“ ”

เกณฑิ+แรงงาน       15.โปรดด� ร�งสัรรค+ ธนะพัรพั�นธ*+, “วั�ถู�แห�งวั�ฒนธรรมในสั�งคมไทย,” ใน อน�จลิ�กษณ์ะของการเม องไทย เศรษฐศาสัตร+วั�เคราะห+วั�าด�วัยการเม อง (กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+ผู้��จ�ดการ, 2536) : 14 – 15

       16.โปรดด� ช�งช�ย มงคลิธรรม, “ภ�ยจากลิ�ทธ�ร�ฐธรรมน�ญ ต�อประเทศไทย,” มต�ชินรายวั�น (2 พัฤศจ�กายน 2549) : 7 ซึ่��งเห9นวั�า การ โค�นลิ�มร�ฐบัาลิสัมเด9จพัระปกเกลิ�าฯ ท��“ก3าลิ�งสัร�างประชาธ�ปไตยตามพัระบัรมราโชบัายสัถูาปนาการปกครองแบับัประชาธ�ปไตยใน ข�8นตอนท�� 2 ต�อจากพัระบัรมราโชบัายแก�ไขการปกครองแผู้�นด�นสัยามของสัมเด9จพัระพั*ทธเจ�าหลิวัง ข�8นตอนท�� 1 ลิง เม �อวั�นท�� 24 ม�ถู*นายน 2475 แลิ�วัสัถูาปนาการปกครองระบัอบัร�ฐธรรมน�ญข�8นโดยคณะราษฎรน�8นเป<นการท3าลิายการ สัร�างประชาธ�ปไตยของพัระมหากษ�ตร�ย+ ร�ชกาลิท�� 5 ร�ชกาลิท�� 6 แลิะ ร�ชกาลิท�� 7 ลิงอย�างน�าเสั�ยดายย��ง แลิะเป<นการเร��มต�นของการปกครองลิ�ทธ�ร�ฐธรรมน�ญ ซึ่��งเป<นการปกครองแบับัเผู้ด9จการ ภ�ยของลิ�ทธ�ร�ฐธรรมน�ญจ�งเก�ดข�8นต�อประเทศไทยต�8งแต�บั�ดน�8นเป<นต�นมา จนถู�งบั�ดน�8เป<นเวัลิากวั�า 74 ป; การสัร�างประชาธ�ปไตยในระบัอบัสัมบั�รณาญาสั�ทธ�ราชย+โดยพัระมหากษ�ตร�ย+ ร.5

เม �อ พั.ศ.2435 จนถู�ง ร.7 พั.ศ.2475 เป<นเวัลิา 40 ป; ประสับัควัามสั3าเร9จเพัราะทรงใช�นโยบัายเป<นเคร �องม อสัร�างประชาธ�ปไตย แต�การสัร�างร�ฐธรรมน�ญในระบัอบัเผู้ด9จการร�ฐสัภาโดยคณะราษฎร เม �อ พั.ศ.2475 จนถู�ง พั.ศ.2549 โดยคณะร�ฐประหาร แลิะคณะพัลิเร อนในร�ปของพัรรคการเม องประสับัควัามลิ�มเหลิวัในการแก�ไขปAญหาชาต� สัร�างประชาธ�ปไตยตลิอดมากกวั�า 74 ป; เพัราะสัร�างร�ฐธรรมน�ญอย�างเด�ยวั…” ซึ่��งผู้��เข�ยนม�ควัามเห9นไปในท�ศทางเด�ยวัก�บัค*ณช�งช�ย

Page 14: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

       17.การอ*ปมา (Simile) ค อ การเปร�ยบัเท�ยบัสั��งหน��งวั�าเหม อนหร อคลิ�ายก�บัสั��งหน��ง เป<นวั�ธ�การหน��งของการใช�โวัหารภาพัพัจน+ (Figure of Speech) ซึ่��งเป<นกวั�โวัหารท��วัรรณคด�ไทยในอด�ตน�ยมใช�ก�นอย�างแพัร�หลิาย สั�งเกตได�จากการใช�ค3าท��ม�ควัามหมายวั�า เ“

หม อน เช�น ด*จ ด�ง ด��ง เพั�ยง เฉก เช�น อย�าง ประหน��ง ราวัก�บั ”

       18.วั�ฒนธรรมเป<นสั��งท��มน*ษย+สัามารถูเร�ยนร� � แลิะถู�ายทอดได� โปรดด� อมรา พังศาพั�ชญ+, “มน*ษย+ก�บัวั�ฒนธรรม ใน ” สั�งคมแลิะวั�ฒนธรรม (กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+แห�งจ*ฬาลิงกรณ+มหาวั�ทยาลิ�ย, 2544) : 23 – 34                      บรรณ์าน*กรม              คณาจารย+ภาควั�ชาสั�งคมวั�ทยาแลิะมาน*ษยวั�ทยา คณะร�ฐศาสัตร+ จ*ฬาลิงกรณ+มหาวั�ทยาลิ�ย. สั�งคมแลิะวั�ฒนธรรม. พั�มพั+คร�8งท�� 7. กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+แห�งจ*ฬาลิงกรณ+มหาวั�ทยาลิ�ย, 2544

       จ�รโชค วั�ระสั�ย. ร�ฐศาสัตร+ท��วัไป. พั�มพั+คร�8งท�� 12. กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+มหาวั�ทยาลิ�ยรามค3าแหง, 2542

       ___________. สั�งคมวั�ทยาการเม อง. พั�มพั+คร�8งท�� 9. กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+มหาวั�ทยาลิ�ยรามค3าแหง, 2543

       ท�นพั�นธ*+ นาคะตะ. ร�ฐศาสัตร+ : ทฤษฎ� แนวัควัามค�ด ป<ญหาสั6าค�ญแลิะแนวัทางการศ�กษาวั�เคราะห+การเม อง. กร*งเทพัฯ : โครงการเอกสัารแลิะต3ารา สัมาคมร�ฏฐประศาสันศาสัตร+ น�ด�า, 2546

       พัฤทธ�สัาณ ช*มพัลิ, ม.ร.วั.. ระบบการเม อง : ควัามร��เบ 3องต�น. พั�มพั+คร�8งท�� 6.

กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+แห�งจ*ฬาลิงกรณ+มหาวั�ทยาลิ�ย, 2546

       มหาวั�ทยาลิ�ยสั*โขท�ยธรรมาธ�ราช. เอกสัารการสัอนชิ*ดวั�ชิาวั�วั�ฒนาการการเม องไทย หน�วัยท�� 8 – 15. นนทบั*ร� : สั3าน�กพั�มพั+มหาวั�ทยาลิ�ยสั*โขท�ยธรรมาธ�ราช, 2532

       ร�งสัรรค+ ธนะพัรพั�นธ*+. อน�จลิ�กษณ์ะของการเม องไทย เศรษฐศาสัตร+วั�เคราะห+วั�าด�วัยการเม อง. กร*งเทพัฯ : สั3าน�กพั�มพั+ผู้��จ�ดการ, 2536

       สัมบั�ต� ธ3ารงธ�ญวังศ+. การเม อง : แนวัควัามค�ดแลิะการพั�ฒนา. พั�มพั+คร�8งท�� 12.

กร*งเทพัฯ : เสัมาธรรม, 2545       G.A. Almond & Bingham Powell. Comparative Politics : A Developmental Approach. Boston : Little, Brown and company, 1966       G.A. Almond & S. Verba. The Civic Culture : Political Attitudes and Democracy in Five Nations. Boston: Little, Brown and company, 1965       Pye, Lucien W.. Aspects of Political Development. Boston : Little, Brown and company, 1966      

Page 15: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

วั�ฒนธรรมทางการเม อง (Political Culture)

ควัามหมาย1. the sum of the fundamental values, sentiments and knowledge thatgive form and substance to political process2. The orientation of the citizens of a nation toward politics, and theirperceptions of political legitimacy and the traditions of political practice.

3. ควัามร� �ควัามเข�าใจทางการเม อง ท�ศนคต� ควัามโน�มเอ�ยงท��บั*คคลิม�ต�อวั�ตถู*ทางการเม อง อาท� โครงสัร�างทางการเม อง บัทบัาททางการเม องของผู้��น3า ควัามร� �เก��ยวัก�บันโยบัายสัาธารณะ กฏระเบั�ยบัต�างๆ หร อพัฤต�กรรมทางการเม องท��เฉพัาะเจาะจงบัางประการองค+ประกอบัของวั�ฒนธรรมทางการเม อง1. ควัามโน�มเอ�ยงท��ต�อโครงสัร�างการปกครองของร�ฐ1.1 ควัามร� �สั�กท��ประชาชนม�ต�อระบัอบัการปกครอง(Regime Orientation )

1.2 ควัามร� �สั�กท��ประชาชนม�ต�อระบับัการเม อง (Orientation toward

Government) หมายถู�งการประเม�นค*ณค�าในการเร�ยกร�องสั��งท��ต�องการ(demand) แลิะการสัน�บัสัน*น (support) ท��ม�ต�อระบับัการเม อง รวัมถู�งปAจจ�ยน3าออก (outputs) ท��ระบับัการเม องตอบัสันองออกมา2. ควัามโน�มเอ�ยงท��ม�ต�อสั��งต�างๆในระบับัการเม อง2.1 Political Identification ควัามเป<นอ�นหน��งอ�นเด�ยวัก�นทางการเม องท��ประชาชนร� �สั�กวั�าตนม�ควัามผู้�กพั�น ม�พั�นธะร�บัผู้�ดชอบัทางการเม อง2.2 Political Trust ควัามไวั�วัางใจทางการเม องวั�า ระบับัการเม องจะสัามารถูน3าพัาให�ช�วั�ตพั�ฒนาไปในทางท��ด�ข�8น2.3 Rules of Games การท��บั*คคลิให�การยอมร�บัในกฎกต�กาต�างๆของสั�งคม3. ควัามโน�มเอ�ยงท��ม�ต�อก�จกรรมทางการเม อง2.1 บั*คคลิร� �สั�กวั�าตนม�ข�ดสัมรรถูนะทางการเม อง โดยเข�าร�วัมก�จกรรมทางการเม องในร�ปแบับัต�างๆ2.2 บั*คคลิม�ควัามเช �อท��วั�า การเปลิ��ยนแปลิงทางการเม องในร�ปแบับัต�างๆสัามารถูเก�ดข�8นได� (ม�ผู้ลิสั�มฤทธ�%ทางการเม อง)

ลิ�กษณะของวั�ฒนธรรมทางการเม อง1. วั�ฒนธรรมทางการเม องเร �องควัามค�ด เช�น เสัร�ภาพั ควัามเสัมอภาค ฯลิฯ2. วั�ฒนธรรมทางการเม องเร �องการกระท3า เช�น การออกเสั�ยงเลิ อกต�8ง ฯลิฯ3. วั�ฒนธรรมทางการเม องเร �องนวั�ตกรรม หมายถู�ง การประด�ษฐ+ค�ดค�นเพั �อใช�ในทางการเม อง เช�น สัถูาบั�นทางการเม องต�างๆ

Page 16: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

ประเภทของวั�ฒนธรรมทางการเม องAlmond แลิะ Verba จ3าแนก วั�ฒนธรรมการเม อง เป<น 3 ประเภท ค อ 1)

วั�ฒนธรรมการเม องแบับัค�บัแคบั (Parochial political culture) พับัได�ในสั�งคมลิ�าหลิ�ง (เผู้�าชนในแอฟร�กา) สัมาช�กยอมร�บัอ3านาจห�วัหน�าเผู้�า (ผู้��น3า) เช �อในสั��งไร�เหต*ผู้ลิ ไม�ยอมร�บัการเปลิ��ยนแปลิง สัมาช�กไม�บัทบัาททางการเม อง ไม�ค�ดจะม�สั�วันร�วัมทางการเม อง 2) วั�ฒนธรรมการเม องแบับัไพัร�ฟCา (Subject political

culture) ประชาชนม�ควัามร� �ทางการเม องพัอสัมควัร ยอมร�บัอ3านาจร�ฐแลิะย�นด�ปฏ�บั�ต�ตามโดยไม�ม�ข�อแม�แลิะ ไม�สันใจจะม�สั�วันร�วัมทางการเม อง เน �องจากเห9นไปเร �องไกลิต�วั 3)

วั�ฒนธรรมการเม องแบับัม�สั�วันร�วัม (Participant political culture) ประชาชนม�ควัามร� �ทางการเม องเป<นอย�างด� ม�ควัามต �นต�วั แลิะกระต อร อร�นท��จะม�สั�วันร�วัมทางการเม องท*กร�ปแบับั พัร�อมเร�ยกร�องหากพับัวั�าตนม�อ�ทธ�พัลิต�อนโยบัายของร�ฐ พับัวั�ฒนธรรมน�8ได�ในประเทศท��ระบับัการเม องม�ควัามท�นสัม�ยแลิ�วัต�อ มา Almond แลิะ Verba ได�ศ�กษาข�อเท9จจร�งของวั�ฒนธรรมทางการเม องในหลิายๆประเทศ จ�งเพั��มเต�มประเภทของวั�ฒนธรรมทางการเมเองโดยเร�ยกวั�า

เป<นการผู้สัมผู้สัานวั�ฒนธรรมทางการเม องอย�างเป<นระบับั (Systematic mixed

political culture) อ�ก 3 ประเภท ค อ4) วั�ฒนธรรมการเม องแบับัค�บัแคบั-ไพัร�ฟCา (Parochial-Subject political culture)

ประชาชนไม�ร�บัอ3านาจด�8งเด�ม(ห�วัหน�าเผู้�า) ให�ควัามยอมร�บัต�อระบับัการเม องของสั�วันกลิาง เป<นผู้��ม�ควัามร� �ทางการเม องพัอสัมควัร แต�ไม�ค�ดจะม�สั�วัร�วัมทางการเม อง5) วั�ฒนธรรมการเม องแบับัไพัร�ฟCา-ม�สั�วันร�วัม (Subject-Paticipant political

culture)

ประชาชนโดยท��วัๆไปม�ควัามร� �ควัามเข�าใจทางการเม องด� โดยประชาชนสั�วันหน��งม�ควัามสันใจในระบับัการเม อง จ�งพัยายามเข�าไปม�สั�วันร�วัมทางการเม องในขณะท��อ�กสั�วันก9ย�งยอมร�บัอ3านาจร�ฐ จ�งไม�ต�องการม�สั�วันร�วัมทางการเม อง6) วั�ฒนธรรมการเม องแบับัค�บัแคบั-ม�สั�วันร�วัม (Parochial-Paticipant political

culture) ประชาชนไม�ม�ควัามร� �เร �องระบับัการเม องน�ก แต�พัยายามเข�ามาม�สั�วันร�วัมทางการเม องเพั �อประโยชน+ของกลิ*�มย�อยตนเป<นสัมาช�กอย�� หร อ ม�ควัามร� �สั�กอยากม�สั�วันร�วัมทางการเม องเป<นคร�8งคราวัเป<นเร �องๆไป เอาแน�ไม�ได�ประเทศ ไทยม�ลิ�กษณะของวั�ฒนธรรมทางการเม องแบับัไพัร�ฟCา-ม�สั�วันร�วัม

Page 17: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

(Subject-Participant political culture) กลิ�าวัค อ เป<นการผู้สัมผู้สัานลิ�กษณะปAจเจกชนน�ยม (การข�ดเกลิาจากครอบัคร�วั ศาสันา) ก�บั อ3านาจน�ยม (ระบับัราชการ

การยอมร�บัผู้��อาวั*โสั ผู้��ม�อ3านาจ ฯลิฯ) ซึ่��งเป<นลิ�กษณะท��ไม�เอ 8ออ3านวัยต�อการปกครองในระบัอบัประชาธ�ปไตยการกลิ�อมเกลิาทางการเม อง...ห�วัใจของวั�ฒนธรรมทางการเม องการ กลิ�อมเกลิาทางการเม อง (Political Socialization) ค อ กระบัวันการถู�ายทอดท�ศนคต�ทางการเม องแลิะแนวัทางปฏ�บั�ต�ก�จกรรมทางการเม อง ท��สัอดคลิ�องก�บัค�าน�ยมแลิะวั�ฒนธรรมการเม องของสั�งคมในขณะน�8น โดยสัถูาบั�นท��ท3าหน�าท��อบัรมกลิ�อมเกลิาทางการเม อง ได�แก� สัถูาบั�นครอบัคร�วั สัถูาบั�นการศ�กษา

กลิ*�มเพั �อน กลิ*�มอาช�พั กลิ*�มสั �อมวัลิชน พัรรคการเม อง การกลิ�อมเกลิาทางการเม องจ�งม�ผู้ลิต�อควัามโน�มเอ�ยงในด�านพัฤต�กรรมทางการเม อง ของประชาชนในอนาคต ได�แก�1) ด3ารงร�กษา สั บัทอดจากคนร* �นเก�าไปสั��คนร* �นใหม�2) ปฏ�ร�ปไปสั��วั�ฒนธรรม-ร�ปแบับัทางการเม องการปกครองใหม� (ม�เค�าโครงเด�ม)

3) ปฏ�วั�ต�วั�ฒนธรรม-ร�ปแบับัทางการเม องการปกครองใหม� เช�น การได�ร�บัเอกราชกระบัวันการกลิ�อมเกลิาทางการเม อง (Political socialization process)

1. ข�8นม�ลิฐานเป<นการกลิ�อมเกลิาสั3าหร�บัทารกถู�งวั�ยเด9กให�เร�ยนร� �การเป<นสัมาช�กของสั�งคม2. ข�8นการสัร�างบั*คลิ�กภาพัประกอบัด�วัย พั�นธ*กรรม ครอบัคร�วั โรงเร�ยน แลิะ วั�ฒนธรรม3. ข�8นการเร�ยนร� �ทางการเม องวั�ฒนธรรมการเม อง(ใหม�)ของไทย ?

การเร�ยนร� �ทางการเม องในข�8นน�8 บั*คคลิจะเร�ยนร� �พั�ฒนาท�ศนคต� ควัามโน�มเอ�ยงทางการเม อง ผู้�าน 2

สัถูาบั�นหลิ�กของสั�งคม ค อ ครอบัคร�วั แลิะโรงเร�ยนเป<นการเร�ยนร� �ท� 8งโดยตรงแลิะโดยอ�อม4. ข�8นการเป<นสัมาช�กทางการเม องบั*คคลิม�ควัามร� �ควัามเข�าใจทางการเม อง แลิะพัร�อมท��จะม�สั�วันร�วัมแลิะม�บัทบัาททางการเม อง*****************************

กฎหมายสั3าค�ญท��เก��ยวัข�องก�บั Good Governance

Page 18: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

1

กฎหมายในอด�ตระเบั�ยบัสั3าน�กนายกร�ฐมนตร�วั�าด�วัย การสัร�างระบับับัร�หารก�จการบั�านเม องแลิะสั�งคมท��ด� พั.ศ.๒๕๔๒สัาระสั3าค�ญ1. หลิ�กน�ต�ธรรม ได�แก� การตรากฎหมาย กฎ ข�อบั�งค�บัต�างๆให�ท�นสัม�ย เป<นธรรม เป<นท��ยอมร�บัของสั�งคม แลิะสั�งคมให�การยอมร�บัในร�ปของการย�นยอมพัร�อมใจก�นปฏ�บั�ต�ตามกฎหมาย2. หลิ�กค*ณธรรม ได�แก� การสั�งเสัร�มคนเก�งแลิะด�ให�เข�ามาบัร�หารก�จการบั�านเม อง สั�งคม แลิะประเทศชาต� การย�ดม��นในควัามถู�กต�องด�งาม โดยรณรงค+ให�เจ�าหน�าท��ร �ฐปฏ�บั�ต�หน�าท��ให�เป<นต�วัอย�างแก�สั�งคม แลิะสัน�บัสัน*นให�ประชาชนพั�ฒนาตนเองไปพัร�อมก�น เพั �อให�คนใจม�ควัามซึ่ �อสั�ตย+ ขย�น อดทน ม�ระเบั�ยบัวั�น�ย ประกอบัอาช�พัสั*จร�ต3. หลิ�กควัามโปร�งใสั ได�แก� การสัร�างควัามไวั�วัางใจ ซึ่��งก�นแลิะก�นของคนในชาต� โดยปร�บัปร*งกลิไกการท3างานของท*กองค+กรท*กวังการให�ม�ควัามโปร�งใสั ม�การเปFดเผู้ยข�อม�ลิข�าวัสัารท��เป<นประโยชน+อย�างตรงไปตรงมา ด�วัยภาษาท��เข�าใจง�าย ประชาชนเข�าถู�งข�อม�ลิข�าวัสัารได�สัะดวัก แลิะม�กระบัวันการให�ประชาชนตรวัจสัอบัควัามถู�กต�องช�ดเจน 4. หลิ�กควัามม�สั�วันร�วัม ได�แก� การเปFดโอกาสัให�ประชาชนม�สั�วันร�วัมร�บัร� � แลิะเสันอควัามเห9นในการต�ดสั�นใจปAญหาสั3าค�ญของประเทศ ไม�วั�าด�วัยการแสัดงควัามเห9นในร�ปแบับัต�างๆ การร�บัฟAงควัามค�ดเห9น (

ประชาพั�จารณ+) การแสัดงประชามต� ฯลิฯ2

5. หลิ�กควัามร�บัผู้�ดชอบั ได�แก� การท��บั*คคลิตระหน�กถู�งสั�ทธ�หน�าท��ของตน สั3าน�กในควัามร�บัผู้�ดชอบัต�อสั�งคม การใสั�ใจปAญหาของบั�านเม อง แลิะกระต อร อร�นท��จะแก�ปAญหา ตลิอดจนการเคารพัในควัามค�ดเห9นท��แตกต�าง แลิะควัามกลิ�าท��จะยอมร�บัผู้ลิจากการกระท3าของตน 6. หลิ�กควัามค*�มค�า ได�แก� การบัร�หารจ�ดการแลิะใช�ทร�พัยากรท��ม�จ3าก�ด เพั �อให�เก�ดประโยชน+สั�งสั*ดแก�สั�วันรวัม โดยรณรงค+ให�ม�ควัามประหย�ด ค*�มค�า ด3ารงช�วั�ตแบับัเศรษฐก�จพัอเพั�ยง ในขณะเด�ยวัก9พัยามยามสัร�างสัรรค+สั�นค�า/บัร�การท��ม�ค*ณภาพัสัามารถูแข�งข�นได�ใน เวัท�โลิก

รวัมถู�งการอน*ร�กษ+แลิะพั�ฒนาทร�พัยากรธรรมชาต�สั��งแวัดลิ�อมให�สัมบั�รณ+กฎหมายปAจจ*บั�นพัระราชกฤษฎ�กาวั�าด�วัยการบัร�หารก�จการบั�านเม องท��ด� พั.ศ. 2546

ท��มา

Page 19: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

1. แนวัค�ดในการปฏ�ร�ประบับัราชการ2. มาตรา 3/1 แห�ง พัระราชบั�ญญ�ต� ระเบั�ยบับัร�หารราชการแผู้�นด�น พั.ศ. 2534

แก�ไขเพั��มเต�ม ฉบั�บัท�� 5 พั.ศ. 2545 บั�ญญ�ต�ให�การก3าหนดหลิ�กเกณฑิ+ แลิะวั�ธ�การในการปฏ�บั�ต�ราชการแลิะการสั��งการให�สั�วันราชการแลิะข�าราชการปฏ�บั�ต�ราชการ เพั �อให�เก�ดการบัร�หารก�จการบั�านเม องท��ด� กระท3าโดยให�ตราเป<นพัระราชกฤษฎ�กาสัาระสั3าค�ญหมวัด 1 การบัร�หารก�จการบั�านเม องท��ด� บัทบั�ญญ�ต�ในหมวัดน�8เป<นการก3าหนดขอบัเขตควัามหมายของค3าวั�า การบัร�หารก�จการบั�านเม องท��ด� ซึ่��งหมายถู�งการ“ ”

บัร�หารราชการเพั �อบัรรลิ*เปCา หมายด�งต�อไปน�8(1) เพั �อประโยชน+สั*ขของประชาชน (2) เก�ดผู้ลิสั�มฤทธ�%ต�อภารก�จของร�ฐ (3) ม�ประสั�ทธ�ภาพัแลิะเก�ดควัามค*�มค�าในเช�งภารก�จของร�ฐ (4) ไม�ม�ข� 8นตอนการปฏ�บั�ต�งานเก�นควัามจ3าเป<น (5) ม�การปร�บัปร*งภารก�จของสั�วันราชการให�ท�นต�อสัถูานการณ+ (6) ประชาชนได�ร�บัการควัามสัะดวักแลิะได�ร�บัการตอบัสันองควัามต�องการ (7) ม�การประเม�นผู้ลิการปฏ�บั�ต�ราชการอย�างสัม3�าเสัมอ3

หมวัด 2 การบัร�หารราชการเพั �อประโยชน+สั*ขของประชาชน1. การบัร�หารราชการเพั �อประโยชน+สั*ขของประชาชน หมายถู�ง การปฏ�บั�ต�ราชการท��ม�เปCาหมายเพั �อให�เก�ดควัามผู้าสั*ก แลิะควัามเป<นอย��ท��ด�ของประชาชน

ควัามสังบัแลิะปลิอดภ�ยของสั�งคมสั�วันรวัม ตลิอดจนประโยชน+สั�งสั*ดของประเทศ 2. สั�วันราชการจะต�องด3าเน�นการโดยถู อวั�าประชาชนเป<นศ�นย+กลิางท��จะได�ร�บัการ บัร�การจากร�ฐ ม�แนวัทางการบัร�หารราชการ ด�งต�อไปน�8 2.1 การก3าหนดภารก�จจะต�องเป<นไปเพั �อประโยชน+สั*ขของประชาชน แลิะสัอดคลิ�องก�บัแนวันโยบัายแห�งร�ฐ แลิะนโยบัายของคณะร�ฐมนตร� 2.2 การปฏ�บั�ต�ภารก�จในด�านต�าง ๆ ต�องเป<นไปโดยซึ่ �อสั�ตย+ สั*จร�ต แลิะสัามารถูตรวัจสัอบัได� 2.3 ก�อนเร��มด3าเน�นการในภารก�จใด

ต�องม�การศ�กษาวั�เคราะห+ผู้ลิด�แลิะผู้ลิเสั�ยให�ครบัถู�วันท*กด�านก3าหนดข�8นตอนการด3าเน�นงานท��โปร�งใสั แลิะม�กลิไกตรวัจสัอบัในแต�ลิะข�8นตอน 2.4 ต�องร�บัฟAงควัามค�ดเห9นแลิะสั3ารวัจควัามพั�งพัอใจของประชาชน ผู้��ร�บับัร�การแลิะสั�งคมโดยรวัม เพั �อปร�บัปร*งวั�ธ�ปฏ�บั�ต�ราชการให�เหมาะสัม2.5 ในกรณ�ท��เก�ดปAญหาแลิะอ*ปสัรรคในการด3าเน�นงานต�องแก�ไขโดยเร9วั

Page 20: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

4

หมวัด 3 การบัร�หารราชการเพั �อให�เก�ดผู้ลิสั�มฤทธ�%ต�อภารก�จของร�ฐ การบัร�หารราชการเพั �อให�เก�ดผู้ลิสั�มฤทธ�%ต�อภารก�จของร�ฐ สั�วันราชการต�าง ๆ จะต�องปฏ�บั�ต� ด�งต�อไปน�8 1. ในการด3าเน�นการตามภารก�จต�าง ๆ ต�องจ�ดท3าแผู้นปฏ�บั�ต�งาน (Action Plan / Operation Plan) ไวั�เป<นการลิ�วังหน�าก�อนลิงม อด3าเน�นการ โดยในแผู้นจะต�องม�รายลิะเอ�ยดของข�8นตอนการปฏ�บั�ต�งาน ระยะเวัลิาแลิะงบัประมาณท��จะต�องใช�ในแต�ลิะข�8นตอน รวัมท�8งเปCาหมายผู้ลิสั�มฤทธ�%แลิะต�วัช�8วั�ดควัามสั3าเร9จในแต�ลิะภารก�จ2. ต�องจ�ดให�ม�การต�ดตามแลิะประเม�นผู้ลิการปฏ�บั�ต�งานตามแผู้นปฏ�บั�ต�งานน�8น 3. ในกรณ�ท��ม�ผู้ลิกระทบัต�อประชาชนจะต�องด3าเน�นการแก�ไขหร อบัรรเทาผู้ลิกระทบัน�8นหร อเปลิ��ยนแปลิงแผู้นปฏ�บั�ต�งานให�เหมาะสัม 4. กรณ�ท��ภารก�จใดม�ควัามเก��ยวัข�องก�บัสั�วันราชการหลิายแห�ง สั�วันราชการท�8ง หมดต�องร�วัมก�นก3าหนดแนวัทางการปฏ�บั�ต�ราชการแบับับั�รณาการ เพั �อให�เก�ดผู้ลิสั�มฤทธ�%ต�อภารก�จของร�ฐ 5. ต�องพั�ฒนาควัามร� �ในสั�วันราชการให�เป<นองค+การแห�งการเร�ยนร� �อย�างสัม3�าเสัมอ โดยม�แนวัทางปฏ�บั�ต�ด�งน�8 5.1 สัร�างระบับัให�บั*คลิากรสัามารถูร�บัร� �ข�อม�ลิข�าวัสัารได�อย�างท��วัถู�ง 5.2 สัามารถูประมวัลิผู้ลิควัามร� �ในด�านต�าง ๆ เพั �อน3ามาประย*กต+ใช�ในการปฏ�บั�ต�ราชการได�ถู�กต�อง รวัดเร9วั แลิะเหมาะสัมก�บัสัถูานการณ+ท��เปลิ��ยนแปลิงไป5.3 สั�งเสัร�มแลิะพั�ฒนาควัามร� �ควัามสัามารถู สัร�างวั�สั�ยท�ศน+แลิะปร�บัเปลิ��ยนท�ศนคต� ของข�าราชการให�เป<นบั*คลิากรท��ม�ประสับัการณ+แลิะเร�ยนร� �ร �วัมก�น 6. ให�ม�การท3าควัามตกลิงในการปฏ�บั�ต�งานเป<นลิายลิ�กษณ+อ�กษรหร อโดยวั�ธ�การอ �นเพั �อแสัดงถู�งควัามร�บัผู้�ดชอบัในการปฏ�บั�ต�งานน�8น7. ให�คณะร�ฐมนตร�จ�ดท3านโยบัายแลิะแผู้นบัร�หารราชการแผู้�นด�น ระยะ 4 ป;5

8. ให�จ�ดท3าแผู้นน�ต�บั�ญญ�ต�หร อแผู้นด�านกฎหมายเพั �อเป<นกลิไกรองร�บัในการด3าเน�นงานตามแผู้นบัร�หารราชการแผู้�นด�น 9. ให�สั�วันราชการจ�ดท3าแผู้นปฏ�บั�ต�ราชการระยะ 4 ป; ท��สัอดคลิ�องก�บัแผู้นบัร�หารราชการแผู้�นด�นแลิะในแต�ลิะป;งบัประมาณต�องจ�ดท3าแผู้นปฏ�บั�ต�ราชการประจ3าป;เพั �อ แสัดงถู�งผู้ลิสั�มฤทธ�%ของงานในแต�ลิะช�วังเวัลิา 10. เม �อสั�8นป;งบัประมาณต�องจ�ดท3ารายงานแสัดงผู้ลิสั�มฤทธ�%จากการปฏ�บั�ต�ตาม แผู้นปฏ�บั�ต�ราชการประจ3าป;

Page 21: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

หมวัด 4 การบัร�หารราชการอย�างม�ประสั�ทธ�ภาพัแลิะเก�ดควัามค*�มค�าใน เช�งภารก�จของร�ฐ เป<นการก3าหนดวั�ธ�การท3างานเพั �อก�อให�เก�ดประสั�ทธ�ภาพัแลิะสัามารถูวั�ดควัามค*�ม ค�าในการปฏ�บั�ต�แต�ลิะภารก�จ โดยสั�วันราชการต�องปฏ�บั�ต�ตามหลิ�กการด�งน�8 1. ก3าหนดเปCาหมาย แผู้นการท3างาน ระยะเวัลิาแลิ�วัเสัร9จ งบัประมาณท��ต�องใช�แลิะเผู้ย แพัร�ให�ข�าราชการแลิะประชาชนทราบัท��วัไป 2. จ�ดท3าบั�ญช�ต�นท*นในงานบัร�หารสัาธารณะแต�ลิะประเภท แลิะรายจ�ายต�อหน�วัย 3. จ�ดให�ม�การประเม�นควัามค*�มค�าในการปฏ�บั�ต�แต�ลิะภารก�จเพั �อพั�จารณาวั�าภารก�จใดสัมควัรท3าต�อไป หร อย*บัเลิ�ก 4. การจ�ดซึ่ 8อจ�ดจ�างต�องกระท3าโดยเปFดเผู้ย เท��ยงธรรม พั�จารณาถู�งประโยชน+แลิะผู้ลิเสั�ยทางสั�งคม ภาระต�อประชาชน ค*ณภาพั วั�ตถู*ประสังค+ท��ใช� ราคา การด�แลิร�กษา แลิะประโยชน+ระยะยาวั ม�ใช�ถู อราคาต3�าสั*ดเป<นเกณฑิ+อย�างเด�ยวั 5. ในกรณ�ท��การปฏ�บั�ต�งานของสั�วันราชการหน��งต�องได�ร�บัควัามเห9นชอบั อน*ญาตหร ออน*ม�ต�จากอ�กสั�วันราชการหน��ง สั�วันราชการผู้��ม�อ3านาจจะต�องด3าเน�นการภายใน 15 วั�น เวั�นแต�ม�กฎหมายก3าหนดให�เก�น 15 วั�น6. การสั��งราชการต�องเป<นลิายลิ�กษณ+อ�กษร ถู�าม�การสั��งการด�วัยวัาจาต�องบั�นท�กค3าสั��งน�8นไวั�แลิะเม �อได�ปฏ�บั�ต�งานตามค3าสั��งด�งกลิ�าวัแลิ�วั ให�บั�นท�กรายงานผู้��สั� �งการทราบัหมวัด 5 การลิดข�8นตอนการปฏ�บั�ต�งาน เป<นการก3าหนดให�สั�วันราชการม�หน�าท��ลิดระยะเวัลิาแลิะข�8นตอนในการปฏ�บั�ต�ราชการ ท��ม�ผู้ลิโดยตรงต�อประชาชนให�เก�ดควัามสัะดวักแลิะรวัดเร9วัข�8น ด�งน�8 1. จ�ดให�ม�การกระจายอ3านาจการต�ดสั�นใจลิงไปสั��ผู้��ด3ารงต3าแหน�งท��ม�หน�าท��ร �บัผู้�ดชอบัในการด3าเน�นการเร �องน�8นโดยตรง2. ก3าหนดหลิ�กเกณฑิ+การควับัค*ม ต�ดตาม แลิะก3าก�บัด�แลิการใช�อ3านาจแลิะควัามร�บัผู้�ดชอบัของผู้��ร�บัมอบัอ3านาจแลิะผู้��มอบัอ3านาจ � 8นตอนยไวั� ณ ท��ท3าการ แลิะในระบับัเคร อข�ายสัารสันเทศของสั�วันราชการ�ดต�อน�าท��มวัด 6 การปร�บัปร*งภารก�จของสั�วันราชการท��ต�องปร�บัปร*งหร อไม� ด�งน�8บัแลิะทบัทวันกฎหมาย กฎ ระเบั�ยบั ข�อบั�งค�บั แลิะประกาศท��

Page 22: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

เพั �อให�เก�ดควัามร�บัผู้�ดชอบัแลิะเป<นกรอบัการปฏ�บั�ต�หน�าท�� 3. จ�ดท3าแผู้นภ�ม�ข� 8นตอนแลิะระยะเวัลิาการด3าเน�นงานรวัมท�8งรายลิะเอ�ยดอ �น ๆ ท��เก��ยวัข�องในแต�ลิะ ข เปFดเผู้เพั �อให�ประชาชนหร อผู้��ท��เก��ยวัข�องเข�าตรวัจด�ได�4. จ�ดต�8งศ�นย+บัร�การร�วัมเพั �ออ3านวัยควัามสัะดวักแก�ประชาชนในการต สัอบัถูามขอข�อม�ลิ ขออน*ญาต หร อขออน*ม�ต�ในเร �องต�างๆ โดยต�ดต�อเจ�าหณ ศ�นย+บัร�การร�วัมเพั�ยงแห�งเด�ยวัหม*�งเน�นให�สั�วันราชการตรวัจสัอบัตนเองวั�าม�ภารก�จใด 1. ท3าการทบัทวันภารก�จของหน�วัยงานวั�าภารก�จใดม�ควัามจ3าเป<นต�องด3าเน�นการ ต�อไปหร อไม�2. สั3ารวัจตรวัจสัออย��ในควัามร�บัผู้�ดชอบัเพั �อยกเลิ�ก ปร�บัปร*ง หร อจ�ดให�ม�ข�8นใหม�มวัด 7 การอ3านวัยควัามสัะดวัก แลิะการตอบัสันองควัามต�องการของท��สั�วันราชการต�องจ�ดให�ม�ข�8นเพั �อเป<นการอ3านวัยควัามกาศให�ประชาชนแลิะน�งสั อจากประชาชนหร อสั�วันราชการด�วัยก�นในการต�ดต�อ�วัยสั�วันราชการอ �นม�หน�าท��ต�องตรวัจ ร อก�อ�นแต�กรณ�หประชาชนเป<น การก3าหนดแนวัทางสัะดวักแก�ประชาชนให�ได�ร�บับัร�การอย�างรวัดเร9วั ด�งน�8 1. ต�องก3าหนดระยะเวัลิาแลิ�วัเสัร9จของงานพัร�อมท�8งประ ข�าราชการทราบัเป<นการท��วัไป2. เม �อได�ร�บัการต�ดต�อสัอบัถูามในหเก��ยวัก�บังานท��อย��ในอ3านาจหน�าท��ของสั�วันราชการน�8น จะต�องตอบัค3าถูามหร อแจ�งการด3าเน�นการให�ทราบัภายใน 15 วั�น หร อในเวัลิาท��ก3าหนด3. จ�ดให�ม�เคร อข�ายสัารสันเทศ เพั �ออ3านวัยควัามสัะดวักแก�ประชาชนสัอบัถูามหร อใช�บัร�การของสั�วันราชการน�8นได�4. ในกรณ�ท��ได�ร�บัค3าร�องเร�ยน ข�อเสันอแนะ หร อควัามค�ดเห9นจากประชาชนเก��ยวัก�บัการปฏ�บั�ต�ราชการจะต�องน3ามาพั�จารณา ด3าเน�นการแลิะแจ�งผู้ลิให�ผู้��

Page 23: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

แจ�งทราบัด 5. สั�วันราชการท��ม�อ3านาจออกกฎ ระเบั�ยบัข�อบั�งค�บัหร อประกาศ

เพั �อใช�บั�งค�บัก�บั สัอบัวั�ากฎ ระเบั�ยบั ฯลิฯ เป<นอ*ปสัรรคหควัามย*�งยาก ซึ่38าซึ่�อน หร อควัามลิ�าช�าต�อการปฏ�บั�ต�หน�าท��ของสั�วันราชการอ �นหร อไม� เพั �อด3าเน�นการปร�บัปร*ง แก�ไขให�เหมาะสัมโดยเร9วัต�อไป6. ต�องเปFดเผู้ยข�อม�ลิเก��ยวัก�บัการปฏ�บั�ต�ราชการให�ทราบัโดยท��วัก�น เวั จ3าเป<นต�องกระท3าเป<นควัามลิ�บัเพั �อควัามม��นคงของประเทศ การร�กษาควัามสังบัเร�ยบัร�อยหร อการค*�มครองสั�ทธ�สั�วันบั*คคลิ7. ต� ณรายจ�ายแต�ลิะป; รายการจ�ดซึ่ 8อองจ�ดให�ม�การเปFดเผู้ยข�อม�ลิเก��ยวัก�บังบัประมา จ�ดจ�างแลิะสั�ญญาใด ๆ ให�ประชาชนสัามารถูขอด�หร อตรวัจสัอบัได��มฤทธ�%ตรงตามเปCาหมายท��ก�บัผู้��บั�งค�บับั�ญชาแต�ลิะระด�บั โดยต�องลิการปฏ�บั�ต�งานการจ�ดด3าเน�นการให�บัร�การท��ม�ค*ณภาพัเป<นไปตามเปCาหมาย�%�องถู��นจ�ดท3าหลิ�กเกณฑิ+การบัร�หารก�จการบั�านเม องท��ด�รก�จการหมวัด 8 การประเม�นผู้ลิการปฏ�บั�ต�ราชการก3าหนด ข�8นเพั �อประเม�นผู้ลิการปฏ�บั�ต�ราชการวั�าม�ผู้ลิสัก3าหนดข�8นไวั�หร อไม� โดยสัาระสั3าค�ญท��สั�วันราชการจะต�องด3าเน�นการม�ด�งน�8 1. จ�ดให�ม�คณะผู้��ประเม�นอ�สัระด3าเน�นการประเม�นผู้ลิการปฏ�บั�ต�ราชการเก��ยวัผู้ลิสั�มฤทธ�%ของภารก�จ ค*ณภาพั การให�บัร�การ ควัามพั�งพัอใจของประชาชนผู้��ร�บับัร�การ แลิะควัามค*�มค�าในภารก�จ2. อาจจ�ดให�ม�การประเม�นผู้ลิ ภาพัรวัมของท3าเป<นควัามลิ�บัแลิะก�อให�เก�ดควัามสัาม�คค�ของข�าราชการ3. ในการประเม�นผู้ลิการปฏ�บั�ต�งานของข�าราชการให�ค3าน�งถู�งผู้ เฉพัาะต�วั

ประโยชน+แลิะผู้ลิสั�มฤทธ�%ท��หน�วัยงานได�ร�บัจากการปฏ�บั�ต�งานของข�าราชการผู้��น� 8น4. ในกรณ�ท��สั�วันราช ท��ก3าหนดแลิะเป<นท��พั�งพัอใจแก�ประชาชนหร อสัามารถูเพั��มผู้ลิงานแลิะผู้ลิสั�มฤทธโดยไม�เป<นการเพั��มค�าใช�จ�าย เก�ดควัามค*�มค�าหร อสัามารถูด3าเน�นการตามแผู้น

Page 24: วัฒนธรรมทางการเมืองของไทย

การลิดค�าใช�จ�ายต�อหน�วัยได� ให� ก.พั.ร.เสันอคณะร�ฐมนตร� จ�ดสัรรเง�นรางวั�ลิหมวัด 9 บัทเบั9ดเตลิ9ด1. ให�องค+กรปกครองสั�วันท ตามแนวัทางของพัระราชกฤษฎ�กาฉบั�บัน�8 อย�างน�อยต�องม�หลิ�กเกณฑิ+เก��ยวัก�บัการลิดข�8นตอนการปฏ�บั�ต�งาน การอ3านวัยควัามสัะดวักแลิะการตอบัสันองควัามต�องการของประชาชนท��สัอดคลิ�องก�บับัทบั�ญญ�ต�ในหมวัด 5 แลิะหมวัด 7

โดยให�เป<นหน�าท��ของกระทรวังมหาดไทยในการด�แลิแลิะให�ควัามช�วัยเหลิ อ

องค+กรปกครองสั�วันท�องถู��นในการจ�ดท3าหลิ�กเกณฑิ+ด�งกลิ�าวั2. ให�องค+การมหาชนแลิะร�ฐวั�สัาหก�จจ�ดให�ม�หลิ�กเกณฑิ+การบัร�หา บั�านเม องท��ด� ตามแนวัทางของพัระราชกฤษฎ�กาฉบั�บัน�8