สิ่��งมี�ชี�วิ�ต

ประชีากร

กลุ่��มีสิ่��งมี�ชี�วิ�ต

ป�จจ�ยทางชี�วิภาพ

ป�จจ�ยทางกายภาพ

ป�จจ�ยทางเคมี�

สิ่��งแวิดลุ่�อมี

ระบบนิ�เวิศระบบนิ�เวิศ

ชี�วินิ�เวิศชี�วินิ�เวิศ

ประชีากรประชีากร

นิ�เวิศวิ�ทยา

นิ�เวิศวิ�ทยา หมายถึ�ง....................................................................................................................................................การศึ�กษาเร�ยงลำ�าดั�บระดั�บจากเลำ�กที่��สุ�ดัไปใหญ่�ที่��สุ�ดั คื!อ …........................................................................................………………………………………………………………………………………………………………………

ชี�วิ นิ�เวิศ (Bio me) หมายถึ�ง .........................................................................................................................................

แบ�งไดั$เป%น.....................................................................................................................................................

ไบโอมีบนิบกไบโอมีป%าด�บชี&'นิ อย(�บร�เวิณป%าด�บชี&'นิ (Tropical rain forest)

พบไดั$บร(เวณใกลำ$เขตศึ-นย.สุ-ตรของโลำกในที่ว�ป อเมร(กากลำางแลำะใต$, แอฟร(กา, เอเชี�ยตอนใต$ แลำะบางสุ�วนของหม-�เกาะแปซิ(ฟ3ก ม�ภู-ม(อากาศึร$อนชี!5น

1

ฝนตกตลำอดัป7 ปร(มาณน�5าฝนเฉลำ��ย 200-400 ซิม. ต�อป7 ป9าม�คืวามอ�ดัมสุมบ-รณ.สุ-งมาก พบสุ�ตว.แลำะพ!ชีหลำากหลำายไบโอมีป%าผลุ่�ดในิในิเขตอบอ� �นิ บร�เวิณป%าผลุ่�ดในิในิเขตอบอ� �นิ (Temperate deciduous forest) พบกระจายที่��วไปในลำะต(จ-ดักลำาง ปร(มาณน�5าฝนเฉลำ��ย 100 ซิม. ต�อป7 อากาศึคื�อนข$างเย�น ต$นไม$เร(�มผลำ�ดัใบในฤดั-หนาว เร(�มผลำ(ใบหลำ�งฤดั-หนาว พบพ!ชีประเภูที่ ไม$ย!นต$น, ไม$พ� �ม, ไม$ลำ$มลำ�กไบโอมีป%าสิ่นิ บร�เวิณป%าสิ่นิ(Coniferous forest), ป%าไทกา(Taiga),

ป%าบอเร�ยลุ่(Boreal)

พบที่างตอนใต$ของแคืนาดัา ตอนเหน!อของที่ว�ปอเมร(กาเหน!อ, เอเชี�ย,

ย�โรป ม�ฤดั-หนาวยาวนาน อากาศึเย�นแลำะแห$ง ม�พ!ชีเดั�น ไดั$แก� พ!ชีจ�าพวกสุน เชี�น ไพน., เฟอ, สุพร-ซิ, เฮมลำอคื

2

ไบโอมีท��งหญ้�าเขตอบอ� �นิ บร�เวิณท��งหญ้�าเขตอบอ� �นิ(Temperate grassland) เชี�น ที่��งหญ่$าแพร��(Prairie) ในตอนกลำางที่ว�ปอเมร(กาเหน!อ, ที่��งหญ่$าสุเตปสุ.(Steppes)ของร�สุเซิ�ยม�ปร(มาณน�5าฝนเฉลำ��ย 25-50 ซิม.ต�อป7 เหมาะสุ�าหร�บที่�าเกษตรกรรม(กสุ(กรรมแลำะปศึ�สุ�ตว.) ดั(นม�คืวามอ�ดัมสุมบ-รณ.สุ-งไบโอมีสิ่ะวิ�นินิา บร�เวิณท��งหญ้�าสิ่ะวิ�นินิา(Savanna)

พบในที่ว�ปแอฟร(กา, อเมร(กาใต$, ออสุเตรเลำ�ย บางสุ�วนของเอเชี�ยตะว�นออกเฉ�ยงใต$ ม�ภู-ม(อากาศึร$อนม�หญ่$าแลำะต$นไม$ข�5นกระจายเป%นหย�อม ๆ ในฤดั-ร$อนม�กม�ไฟป9าไบโอมีทะเลุ่ทราย บร�เวิณทะเลุ่ทราย(Desert)

พบไดั$ที่��วไปในโลำก เชี�น ที่ะเลำที่รายซิาฮารา(ที่ว�ปแอฟร(กา), ที่ะเลำที่รายโกบ�(จ�น), ที่ะเลำที่รายโมฮาว�(อเมร(กา) ปร(มาณน�5าฝนเฉลำ��ย < 25 ซิม.ต�อป7 อ�ณหภู-ม(บางแห�งร$อนมาก บางแห�งคื�อนข$างหนาวเย�น พ!ชีม�การป>องก�นการสุ-ญ่เสุ�ยน�5า โดัยใบลำดัร-ปเป%นหนาม ลำ�าต$นอวบเก�บสุะสุมน�5า ไบโอมีท�นิดรา บร�เวิณเขตท�นิดรา(Tundra)

ม�ฤดั-หนาวคื�อนข$างยาวนาน ฤดั-ร$อนสุ�5น ชี�5นดั(นที่��อย-�ถึ�ดัจากผ(วดั(นจ�บต�วเป%นน�5าแข�งอย�างถึาวรพบที่างตอนเหน!อของที่ว�ปอเมร(กาเหน!อ แลำะย-เรเซิ�ย ม�ปร(มาณน�5าฝนน$อยมาก พ!ชีที่��พบ เชี�น ไม$ดัอก ไม$พ� �ม

ไบโอมีในินิ/'าไบโอมีแหลุ่�งนิ/'าจ&ด ประกอบดั$วย แหลำ�งน�5าน(�ง ไดั$แก� ที่ะเลำสุาบ, สุระ,หนอง หร!อบ�ง

แหลำ�งน�5าไหลำ ไดั$แก� ธารน�5าไหลำ แลำะแม�น�5าไบโอมีแหลุ่�งนิ/'าเค0มี ประกอบดั$วย ที่ะเลำ แลำะมหาสุม�ที่ร ม�ปร(มาณมากถึ�ง ร$อยลำะ 71 ของพ!5นที่��ผ(วโลำก ม�คืวามลำ�กมาก ม�ป@จจ�ยที่างกายภูาพที่��สุ�าคื�ญ่คื!อ น�5าข�5นน�5าลำงระบบน(เวศึ (Ecosystem) คื!อ ………………………………………………

…………………………………………

3

……………………………………………………………………………………………………………………….. แบ�งไดั$เป%น......แบบ คื!อ ..................................................................................................................................

ระบบนิ�เวิศในินิ/'าระบบนิ�เวิศนิ1แหลุ่�งนิ/'าจ&ด แหลำ�งน�5าจ!ดั(Fresh water) ม�เกลำ!อน$อยกว�าร$อยลำะ 1 หร!อน$อยกว�า 1 %0 แบ�งไดั$เป%น แหลำ�งน�5าน(�ง แบ�งไดั$เป%น 3 บร(เวณ คื!อ ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................... แหลำ�งน�5าไหลำ แบ�งไดั$เป%น 2 บร(เวณ คื!อ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4

ระบบนิ�เวิศนิ1แหลุ่�งนิ/'ากร�อย…………………………………………………………………………

……………..……………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………..ระบบนิ�เวิศนิ1แหลุ่�งนิ/'าเค0มี ………………………………………………………………………………

………….

แบ�งเขตเป%น 2 บร(เวณ คื!อ……………………………………………………………………………

…….

แบ�งตามลำ�กษณะพ!5นผ(วที่างกายภูาพ คื!อ …………………………………………………………………..

ระบบนิ�เวิศบนิบกป%าด�บชี&'นิ (tropical rain forest หร&อ tropical evergreen) พบในพ!5นที่��ม�ฝนตกชี�ก เชี�น ภูาคืใต$, ชีายฝ@� งที่ะเลำ, ภูาคืตะว�นออก ม�อ�ณหภู-ม(ไม�เปลำ��ยนแปลำงมาก ม�คืวามชี!5นสุ-ง พบพ!ชีย!นต$นแลำะไม�ม�การผลำ�ดัใบ นอกจากน�5ย�งพบพ!ชีหลำากหลำาย เชี�น ไม$ยาง ไม$ตะเคื�ยน ต�นเป%นแดัง จ(กเขา ไม$พ� �ม ปาลำ.ม หวาย ไผ� เถึาว�ลำย.ป%าด�บแลุ่�ง (dry evergreen forest) พบที่างภูาคืเหน!อแลำะอ�สุาน ในบร(เวณพ!5นที่��ราบเป%นป9าโปร�ง ม�ชี�วงแห$งแลำ$งอย�างน$อย 3-4 เดั!อน พ!ชีที่��พบ เชี�น ยางแดัง มะคื�าโมง เคื��ยม ตะเคื�ยนห(น พลำองป%าด�บเขา (hill evergreen forest หร&อ mountain forest) จ�ดัเป%นป9าต$นน�5าลำ�าธาร พบในพ!5นที่��สุ-งจากน�5าที่ะเลำ 1000 เมตรข�5นไป บร(เวณเที่!อกเขาสุ-งแถึบภูาคืเหน!อ พ!ชีที่��พบ เชี�น นางพญ่าเสุ!อโคืร�ง อบเชีย สุนเขา จ�าป7ป9า ก�หลำาบป9า ผ�กก-ดั มอสุ

5

ป%าสิ่นิเขา (coniferous forest) พบตามภู-เขาสุ-งที่างภูาคืเหน!อ กลำาง แลำะอ�สุาน พบไม$ย!นต$น เชี�น สุนสุองใบ สุนสุามใบ, ไม$พ� �มแลำะไม$ลำ$มลำ�กม�น$อย พบสุ�ตว. เชี�น แมวป9า หมาป9า ชีะมดั เม�น อ�เห�น กระรอก นกป%าชีายเลุ่นิ (mangrove forest) อย-�ตามแนวชีายฝ@� งที่ะเลำ แลำะปากแม�น�5า น�5าเป%นน�5ากร�อย ม�คืวามหลำากหลำายที่างชี�วภูาพสุ-ง เพราะเป%นรอยต�อระบบน(เวศึบนบกแลำะระบบน(เวศึแหลำ�งน�5า พ!ชีที่��พบ เชี�น แสุม โกงกาง ลำ�าพ- แลำะย�งเป%นแหลำ�งอาหาร หลำบภู�ย วางไข� แลำะอน�บาลำต�วอ�อนของสุ�ตว.น�5าป%าพร� (peat swamp forest) พบตามที่��ลำ��มที่��ม�น�5าจ!ดัข�งตลำอดัป7 สุภูาพดั(นเป%นดั(นอ(นที่ร�ย. หร!อดั(นพร� น�5าเป%นกรดัป9าม�ลำ�กษณะแน�นที่�บ พ!ชีที่��พบ เชี�น หวาย หมากแดังป%าผลุ่�ดใบ หร&อป%าเบญ้จพรรณ(mixed deciduous forest) เป%นป9าโปร�ง พบที่�กภูาคื ยกเว$น ภูาคืใต$ดั(นเป%นดั(นร�วนปนที่ราย พรรณไม$หลำ�ก คื!อ สุ�ก มะคื�า แดัง ประดั-� ชี(งชี�นป%าเต0งร�ง หร&อป%าแดง ป%าแพะ (dry dipterocarp forest) เป%นป9าโปร�ง ม�ต$นไม$ขนาดัใหญ่� พบเขตพ!5นที่��แห$งแลำ$งของที่�กภูาคื โดัยเฉพาะ ภูาคือ�สุาน ยกเว$นภูาคืใต$ แลำะภูาคืตะว�นออก แถึบจ�นที่บ�ร�แลำะตราดั พ!ชีที่��พบ เชี�น เต�ง ร�ง ประดั-�แดัง มะขามป>อม ไผ�เพ�ก

6

ป�จจ�ยท��เก��ยวิข�อง ป�จจ�ยทางกายภาพ   ไดั$แก�  สุภูาพแวดัลำ$อมที่��ไร$ชี�ว(ต

• แสิ่ง เก��ยวข$องก�บ การสุ�งเคืราะห.แสุงของพ!ชีแลำะสุ�ตว.ที่��ม�คืลำอโรฟ3ลำลำ.,พฤต(กรรมการออกหาก(นของสุ�ตว., การเปลำ��ยนแปลำงสุ�ของลำ�าต�ว เชี�น จ(5งจก

• อ�ณหภ(มี� เก��ยวข$องก�บ การเปลำ��ยนแปลำงที่างสุร�รว(ที่ยาของสุ�ตว. เชี�น การจ�าศึ�ลำ, การอพยพของสุ�ตว., การลำะลำายของกBาซิในน�5า

• แร�ธาต� ม�การหม�นเว�ยนถึ�ายเที่แร�ธาต�แลำะสุารต�างๆ จากภูายนอกเข$าสุ-�สุ(�งม�ชี�ว(ตแลำะจากสุ(�งม�ชี�ว(ตกลำ�บคื!นสุ-�ธรรมชีาต(เป%นว�ฏจ�กร, การจ�าก�ดัชีน(ดัแลำะปร(มาณของสุ(�งม�ชี�ว(ต

• ควิามีชี&'นิ ม�ผลำต�อการระเหยของน�5าออกจากร�างกายของสุ(�งม�ชี�ว(ต ที่�าให$จ�าก�ดัการกระจายแลำะชีน(ดัของสุ(�งม�ชี�ว(ตในแหลำ�งที่��อย-�

• อ&�นิ ๆ เชี�น คืวามเป%นกรดั- เบสุ ของดั(นแลำะน�5า คืวามเคื�ม กระแสุลำม คืวามกดัดั�นอากาศึ แกBสุ ดั(น ฯลำฯ ป�จจ�ยทางชี�วิภาพ ไดั$แก� คืวามสุ�มพ�นธ.ระหว�างสุ(�งม�ชี�ว(ตที่��อาศึ�ยอย-�ร �วมก�นในระบบน(เวศึ

• การลุ่�าเหย&�อ (Predation) เคืร!�องหมาย........................ เชี�น .............................................................................

• การได�ประโยชีนิ1ร�วิมีก�นิ (Protocooperation)

เคืร!�องหมาย........................ เชี�น .............................................

• ภาวิะต�องพ4�งพา ( Mutualism ) เคืร!�องหมาย........................

เชี�น .................................................................• ภาวิะมี�การเก&'อก(ลุ่ ( Commensalism)

เคืร!�องหมาย........................ เชี�น ..........................................................

• ภาวิะปรสิ่�ต ( Parasitism) เคืร!�องหมาย........................ เชี�น .................................................................

7

• ภาวิะมี�การย�อยสิ่ลุ่าย ( Saprophytism)

เคืร!�องหมาย........................ เชี�น ........................................................

• ภาวิะมี�การหลุ่��งสิ่ารห�ามีเจร�ญ้ ( Antibiosis)

เคืร!�องหมาย........................ เชี�น ...............................................

• ภาวิะ Amensalism เคืร!�องหมาย........................ เชี�น .................................................................

• ภาวิะแก�งแย�งแข�งข�นิ (Competition)

เคืร!�องหมาย........................ เชี�น ........................................................

• ภาวิะเป5นิกลุ่าง (neutralism) เคืร!�องหมาย........................ เชี�น .................................................................

ภาวิะซิ�มีไบโอซิ�สิ่ ( Symbiosis ) คื!อ .............................................................................................................................กลุ่��มีสิ่��งมี�ชี�วิ�ต คื!อ .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Dominant species คื!อ ............................................................................................................................. Associated species คื!อ .............................................................................................................................

แหลุ่�งท��อย(�อาศ�ย (Habitat) แบ�งเป5นิ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

8

การปร�บต�วิของสิ่��งมี�ชี�วิ�ต ปร�บทางพฤต�กรรมี (Behavioral adaptation) ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ปร�บหนิ�าท��ของอวิ�ยวิะภายในิ (Physiological adaptation) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ปร�บร(ปร�าง (Morphological adaptation) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................

กลุ่��มีของสิ่��งมี�ชี�วิ�ตแบ�งได� 3 ประเภท ค&อ ผ(�ผลุ่�ต (Producer) ค&อ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ผ(�บร�โภค (Consumer) ค&อ .............................................................................................................................

• Herbivore ค&อ .............................................................................................................................

9

สุร$างอาหารไดั$เอง สุร$างอาหารไม�ไดั$

สุ�งเคืราะห.แสุง(ม�คืลำอโรฟ3ลำลำ.)

สุ�งเคืราะห.เคืม� (ไม�ม�คืลำอโรฟ3ลำลำ.)

พ!ชีสุาหร�

ายแบคืที่�เ

ร�ย

แบคืที่�เร�ยที่��ไดั$พลำ�งงานจากการเปลำ��ยนแปลำงของสุารอน(นที่ร�ย.

ผ-$บร(โภูคื

ผ-$ย�อยอ(นที่ร�ยสุาร

เห�ดั

รา

แบคืที่�เร�ย

ผ-$บร(โภูคืพ!ชี

ผ-$บร(โภูคืสุ�ตว.

ผ-$บร(โภูคืพ!ชีแลำะสุ�ตว.

ผ-$บร(โภูคืซิากพ!ชีซิากสุ�ตว.

สุ(�งม�ชี�ว(ตในระบบน(เวศึ

• Carnivore ค&อ .............................................................................................................................

• Omnivore ค&อ .............................................................................................................................

• Scavenger ค&อ .............................................................................................................................

• Detritivore ค&อ .............................................................................................................................

ผ(�ย�อยอ�นิทร�ย1สิ่าร (Decomposer)ค&อ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10

การแบ�งระด�บแสิ่ดงควิามีเก��ยวิข�องในิระบบนิ�เวิศ แบ�งเป%น 2 ระดั�บ คื!อ• ห�วิงโซิ�อาหาร (Food Chain) คื!อ

........................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................... น(ยมเข�ยนห�วลำ-กศึรไปที่าง....................... ผ-$ถึ-กลำ�า ผ-$ลำ�า

• สิ่ายใยอาหาร (Food Web) คื!อ ......................................................................................................................

...............................................................................................

.......................................................................................

ห�วิงโซิ�อาหาร (Food chain) แบ�งเป%น 4 แบบ คื!อ ห�วิงโซิ�อาหารแบบผ(�ลุ่�า (Predator chain หร&อ Grazing food chain)

ห�วิงโซิ�อาหารแบบปรสิ่�ต (Parasitic chain)

11

ห�วิงโซิ�อาหารแบบเศษอ�นิทร�ย1 (Detritus chain)

ห�วิงโซิ�อาหารแบบผสิ่มี (Mixed chain)

สิ่ายใยอาหาร (Food web) คื!อ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

พ�ระมี�ดทางนิ�เวิศวิ�ทยา แบ�งเป5นิ 3 แบบ ค&อ

12

พ�ระม(ตจ�านวน(ต�ว/ตร.ม.) พ�ระม(ดัมวลำชี�วภูาพ(กร�มนน.แห$ง/ตร.ม.)

พ�ระม(ดัพลำ�งงาน(ก(โลำแคืลำอร�/ตร.ม.)

13

วิ�ฏจ�กรสิ่ารในิระบบนิ�เวิศ วิ�ฏจ�กรคาร1บอนิ (Carbon cycle)

วิ�ฏจ�กรไนิโตรเจนิ (Nitrogen cycle)

14

วิ�ฏจ�กรฟอสิ่ฟอร�สิ่ (Phosphorus cycle)

วิ�ฏจ�กรก/ามีะถั�นิ (Sulfur cycle)

การเปลุ่��ยนิแปลุ่งแทนิท��ทางระบบนิ�เวิศนิ1 เก(ดัข�5นเม!�อระบบน(เวศึหน��ง ๆ ถึ-กรบกวนหร!อถึ-กที่�าลำายไปจนเสุ�ยสุมดั�ลำ แบ�งไดั$เป%น 2 ลำ�กษณะ คื!อ 1. การเปลำ��ยนแปลำงแที่นที่��แบบปฐมภู-ม((Primary succession) คื!อ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. การเปลำ��ยนแปลำงแที่นที่��แบบที่�ต(ยภู-ม((Secondary succession)คื!อ ...............................................................................................................................................................................................................................................................

15

...............................................................................................

..................................................................................

16