เกณฑ์�มาตรฐานผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

ของสัภาเภสั�ชกรรม พ.ศ. 2545คำ�าน�า

สัภาเภสั�ชกรรมพ�จารณาเห็"นวิ#า การพ�ฒนาวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมให็�เป&นที่�(ยอมร�บของประชาชนและ สั�งคำม จ�าเป&นจะต�องก�าห็นดมาตรฐานการปฏิ�บ�ต�งานของเภสั�ชกรและคำวิามร �คำวิามสัามารถที่างวิ�ชาช�พที่�(เป&น

ป/จจ0บ�นอ�นเภสั�ชกรที่0กคำนจ�าเป&นต�องย1ดถ2อและพยายามเร#งปฏิ�บ�ต�ร#วิมก�น เพ2(อเป&นกลไกสั�าคำ�ญที่�(จะผู้ล�กด�นให็� วิ�ชาช�พม�บที่บาที่ที่�(สัามารถสัร�างประโยชน�ให็�แก#ประชาชนโดยตรง และที่�าให็�สั�งคำมเก�ดคำวิามเช2(อม�(นวิ#าเภสั�ชกร

เป&นวิ�ชาช�พที่�(ม�มาตรฐานในการปฏิ�บ�ต�ที่�(จะให็�บร�การและด แลเร2(องยาให็�ก�บประชาชน ให็�เก�ดประโยชน�สั งสั0ดจากวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

นอกเห็น2อจากเจตนารมย�ด�งกล#าวิ ภาวิะคำวิามเปล�(ยนแปลงที่�(คำ0กคำามคำวิามคำงอย #ของวิ�ชาช�พใน ประเด"นต#างๆ เช#นการให็�บ0คำลากรอ2(นปฏิ�บ�ต�การแที่นในสัถานปฏิ�บ�ต�งานต#างๆ การที่�(เภสั�ชกรละเลยการปฏิ�บ�ต�

งานตามพระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม พ.ศ. 2537 อาจที่�าให็�สั�งคำมลดการให็�คำวิามสั�าคำ�ญก�บ วิ�ชาช�พ โดยเฉพาะในสัภาพที่�(ระบบสัาธารณสั0ขก�าล�งจะผู้#านกระบวินการปฏิ�ร ปคำร�9งให็ญ#โดยพระราชบ�ญญ�ต�การ

ปฏิ�ร ประบบสั0ขภาพแห็#งชาต� น�บเป&นจ0ดเปล�(ยนที่�(เป&นวิ�กฤต�สัมคำวิรเป&นเวิลาที่�(ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมที่0กคำนได�ให็�คำวิามสั�าคำ�ญและร#วิมม2อก�นสัร�างเภสั�ชกรที่�(ม�คำวิามร�บผู้�ดชอบต#อสั�งคำมและปฏิ�บ�ต�งานที่�(ได�มาตรฐาน

วิ�ชาช�พอย#างแจ#มช�ดเป&นร ปธรรม และม�การปฏิ�บ�ต�ที่�(ช�ดเจนให็�เป&นปกต�วิ�สั�ยเป&นที่�(ยอมร�บโดยที่�(วิไปเกณฑ์�มาตรฐานผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมน�9ถ2อเป&นคำวิามร �คำวิามสัามารถห็ล�กที่างวิ�ชาช�พสั�าห็ร�บผู้ �ที่�(

จะเร�(มเข�าสั #การประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมในประเที่ศไที่ย เป&นการสัร�างมาตรฐานการประกอบวิ�ชาช�พ และเพ2(อ สัภาเภสั�ชกรรมใช�เป&นแนวิที่างการพ�จารณามาตรฐานการจ�ดการเร�ยนการสัอน การฝึ<กอบรมและประเม�นผู้ล

ของสัถาบ�นผู้ล�ตเภสั�ชกรในกรณ�ต#างๆ รวิมที่�9งใช�ในการเป&นแนวิที่างการสัอบคำวิามร �ผู้ �ขอข19นที่ะเบ�ยนเป&นผู้ � ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมต#อไป สั#วินการเพ�(มพ นคำวิามร �คำวิามช�านาญในการปฏิ�บ�ต�งานในสัาขาต#างๆที่�(ม�ห็ลาก

ห็ลาย สัามารถที่�าได�ที่�9งก#อนและห็ล�งการได�ข19นที่ะเบ�ยนเป&นผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมตามแต#สัถานการณ�ของแต#ละสัถาบ�น

เกณฑ์�มาตรฐานผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม พ.ศ. 2545 ม�ด�งน�91. ม�ร#างกายและจ�ตใจสัมบ รณ�คำวิามห็มายตามที่�(บ�ญญ�ต�ไวิ�ในพระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม พ.ศ. 2537 มาตราที่�( 12 เก�(ยวิก�บคำ0ณสัมบ�ต�ของสัมาช�ก

2. ม�คำ0ณธรรม จรรยาบรรณ และเจตคำต�ที่�(เห็มาะสัมต#อการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

2.1 ปฏิ�บ�ต�ตามข�อบ�งคำ�บสัภาเภสั�ชกรรมวิ#าด�วิยจรรยาบรรณ แห็#งวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม พ.ศ. 2538 2.2 ม�เจตคำต�ที่�(ด�ต#อการให็�บร�การเภสั�ชกรรมแก#ประชาชนที่0กระด�บอย#างม�ประสั�ที่ธ�ภาพ2.3 ม�เจตคำต�ที่�(จะแสัวิงห็าคำวิามร �เพ�(มเต�มอย#างสัม�(าเสัมอเพ2(อให็�ที่�นก�บคำวิามก�าวิห็น�าที่างวิ�ชาการ

3. ม�คำวิามร �คำวิามสัามารถที่างวิ�ชาช�พ3.1 ม�คำวิามร �คำวิามสัามารถในการปฏิ�บ�ต�งานในระบบยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพที่�(เก�(ยวิข�องก�บการสั#ง

เสัร�มสั0ขภาพ การป=องก�น การร�กษา และการฟื้@9 นฟื้ สัภาพแก#ผู้ �ปAวิยและประชาชนที่�9งในระด�บบ0คำคำล คำรอบคำร�วิ และช0มชน ได�แก#

1) ม�คำวิามร �ในกระบวินการผู้ล�ตและประก�นคำ0ณภาพยา

2) ประเม�นป/ญห็าสั0ขภาพและ คำวิามต�องการยาของช0มชน คำ�ดเล2อก จ�ดซื้29อ จ�ดห็ายา/ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาที่�(ม�คำ0ณภาพมาเพ2(อให็�บร�การแก#ผู้ �ร �บบร�การอย#างเห็มาะสัม

3) เตร�ยมผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาในร ปแบบที่�(เห็มาะสัมก�บคำวิามต�องการในผู้ �ร �บบร�การแต#ละราย

4) ประเม�นสั0ขภาพเบ29องต�นเพ2(อให็�คำ�าแนะน�าที่�(เห็มาะสัมในการปฎิ�บ�ต�ต�วิแก#ผู้ �ร �บบร�การ รวิมที่�9งการสั#งต#อในกรณ�ที่�(จ�าเป&น

5) ก�าห็นดแผู้นการใช�ยาที่�(เห็มาะสัมก�บผู้ �ร �บบร�การแต#ละรายและด แลการใช�ยาให็�ม�ประสั�ที่ธ�ภาพสั งสั0ดโดยเน�นการสั#งเสัร�มคำวิามร#วิมม2อของผู้ �ร �บบร�การ

6) ต�ดตาม ป=องก�น แก�ไขป/ญห็าการใช�ยาของผู้ �ร �บบร�การและช0มชนและแจ�งแก#ผู้ �เก�(ยวิข�องอย#างเป&นระบบ

7) ให็�ข�อม ลยา และผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพอ2(นๆ แก#ผู้ � ร�บบร�การ ช0มชน และบ0คำลากรที่างสัาธารณสั0ขอย#างถ ก ต�อง ที่�นสัม�ยและเช2(อถ2อได�

8) ม�คำวิามร �ที่างกฎิห็มายที่�(เก�(ยวิข�องในการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม 3.2 ร �ข�ดคำวิามสัามารถของตนเองในการเตร�ยมยา การด แลร�กษายา และการใช�ยา ร �จ�กปร1กษา

ห็าร2อ และ/ห็ร2อสั#งผู้ �ปAวิยต#อไปย�งผู้ �อ2(นได�อย#างเห็มาะสัม4. ม�การประกอบวิ�ชาช�พเป&นไปอย#างเห็มาะสัม ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมคำวิรม�คำวิามร �คำวิามเข�าใจและ

ที่�กษะในเร2(องต#างๆ ด�งน�9

4.1 ร �ห็ล�กการบร�ห็ารงานที่�(วิไปและการบร�ห็ารงานด�านเภสั�ชกรรมและสัาธารณสั0ขของประเที่ศ

4.2 สัามารถน�าคำวิามร �ที่างสั�งคำมศาสัตร� มน0ษยศาสัตร� และพฤต�กรรมศาสัตร�ที่�(จ�าเป&นมาประย0กต�ในการประกอบวิ�ชาช�พ

4.3 ต�ดต#อสั2(อสัารและการสัร�างมน0ษยสั�มพ�นธ�อ�นด�ก�บผู้ �ปAวิย ญาต�ผู้ �ปAวิย ประชาชนที่�(วิไป ผู้ �ร #วิมงานและบ0คำลากรสัาธารณสั0ขอ2(นๆ

4.4 วิ�เคำราะห็�ข�อม ลเห็ต0การณ�และแก�ป/ญห็าอย#างม�วิ�จารณญาณและเป&นระบบตามวิ�ธ�การที่างวิ�ที่ยาศาสัตร�

4.5 ร �กฎิระเบ�ยบต#างๆ เช#น กฎิห็มายที่�(วิไปและกฎิห็มายที่�(เก�(ยวิข�องก�บการประกอบวิ�ชาช�พ เภสั�ชกรรม พระราชบ�ญญ�ต�ประก�นสั�งคำม ตลอดจนกฎิระเบ�ยบข�อบ�งคำ�บต#างๆของสัภาเภสั�ชกรรม

5. ม�คำวิามสัามารถในการถ#ายที่อดคำวิามร �5.1 คำวิามสัามารถให็�คำวิามร �และคำ�าแนะน�าแก#ผู้ �ปAวิย ญาต� และประชาชนที่�(วิไป

5.2 สัามารถถ#ายที่อดคำวิามร �ให็�แก# เภสั�ชกรอ2(น น�สั�ต/ น�กศ1กษา และผู้ �ร #วิมงานที่0กระด�บ

5.3 สัามารถถ#ายที่อดคำวิามร �ให็�แก#บ0คำลากรที่างการแพที่ย�และสัาธารณสั0ขที่0กระด�บ

เกณฑ์�มาตรฐานผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม พ.ศ. 2544 ฉบ�บน�9คำวิรม�การที่บที่วินคำ0ณสัมบ�ต� และรายละเอ�ยดของเกณฑ์�มาตรฐานฯ เป&นระยะๆ ตามคำวิามเห็มาะสัมเพ2(อให็�ม�คำวิามที่�นสัม�ยสัอดคำล�องก�บ

สัถานการณ�อย #เสัมอ

เกณฑ์�คำวิามร �คำวิามสัามารถที่างวิ�ชาช�พของผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม พ.ศ. 2545เภสั�ชกรต�องม�คำวิามร �คำวิามสัามารถในการปฏิ�บ�ต�งานในระบบยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพที่�(เก�(ยวิข�องก�บ

การสั#งเสัร�มสั0ขภาพ การป=องก�น การร�กษา และคำวิามร �คำวิามการฟื้@9 นฟื้ สัภาพแก#ผู้ �ปAวิยและประชาชนที่�9งในระด�บ บ0คำคำล คำรอบคำร�วิและช0มชน

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ1: ม�คำวิามร �ในกระบวินการผู้ล�ตและประก�นคำ0ณภาพยาเป=าห็มาย

เพ2(ออธ�บายให็�บ0คำลากรในวิงการสัาธารณสั0ขและประชาชนเข�าใจถ1งป/จจ�ยด�านกระบวินการผู้ล�ตและการประก�นคำ0ณภาพยาที่�(ม�ผู้ลต#อคำ0ณภาพของผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยา

วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. อธ�บายห็ล�กการที่�(สั�าคำ�ญในกระบวินการผู้ล�ตและประก�นคำ0ณภาพยา

2. บ#งช�9คำ0ณภาพของผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาได�วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะ

1. การระบ0ชน�ด / ร ปแบบของยาจากล�กษณะภายนอก

2. การเล2อกบรรจ0ภ�ณฑ์�ให็�เห็มาะก�บชน�ด / ร ปแบบของยา

3. การสั2(อสัารเพ2(ออธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของร ปแบบผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาและกระบวินการผู้ล�ตยาต#อประสั�ที่ธ�ภาพและการออกฤที่ธ�E

Table of Specifications1. การคำ�านวิณที่างเภสั�ชศาสัตร�

1.1 สัามารถคำ�านวิณปร�มาณสัารในสั ตรต�าร�บ

1.2 ปร�มาณสัาร ที่�(ได�จากการวิ�เคำราะห็�

1.2.1 น�9าห็น�กและจ�านวินสัมม ล ต#อสั ตรโมเลก0ล

1.2.2 ปร�มาณสัารร�อยละของฉลากระบ0 (percentage labeled amount)

1.3 สัามารถวิ�เคำราะห็�ข�อม ลและแปลคำวิามห็มายของข�อม ลที่างสัถ�ต�ในเร2(องต#อไปน�91.3.1 อธ�บายคำวิามห็มายของเลขน�ยสั�าคำ�ญ คำ#าเบ�(ยงเบนมาตรฐาน (SD, RSD),

คำวิามสั�มพ�นธ�เช�งเสั�นตรง (linearity), สั�มประสั�ที่ธ�Eสัห็สั�มพ�นธ� (correlation coefficient), การสั0#มต�วิอย#างฯลฯ

1.3.2 อธ�บายคำวิามห็มายและประเม�นคำ#าprecision และ accuracy1.3.3 อธ�บายและประเม�นคำวิามห็มายของการที่ดสัอบที่างสัถ�ต� เช#น t-test, F-test

เป&นต�น

2. คำวิามร �ที่� (วิไปเก�(ยวิก�บสัารเคำม�และอน0ภาคำและการประย0กต�ใช�ในกระบวินการผู้ล�ตและประก�นคำ0ณภาพยา

2.1 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของคำ0ณสัมบ�ต�ที่างกายภาพของยา ได�แก#

2.1.1 คำวิามสั�าคำ�ญของขนาดอน0ภาคำ ร ปร#างและพ29นที่�(ผู้�วิของอน0ภาคำต#อประสั�ที่ธ�ภาพและการออกฤที่ธ�Eของยา

2.1.2 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของพห็0สั�ณฐาน (polymorphism) และการเก�ด

eutectic mixture ของยาต#อประสั�ที่ธ�ภาพและการออกฤที่ธ�Eของยา2.2 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของโคำรงสัร�างที่างเคำม�ต#อคำ0ณสัมบ�ต�ที่างเคำม�กายภาพของยา ได�แก#

2.2.1 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของสั ตรโคำรงสัร�างที่างเคำม�ต#อคำ0ณสัมบ�ต�ที่างเคำม�ที่�(สั�าคำ�ญ เช#นคำวิามเป&นกรดด#าง คำวิามคำงต�วิ ปฏิ�ก�ร�ยาการเสั2(อมสัลายที่�(สั�าคำ�ญ เป&นต�น

2.2.2 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของสั ตรโคำรงสัร�างที่างเคำม�ต#อคำ0ณสัมบ�ต�ที่างกายภาพที่�(สั�าคำ�ญ เช#น การละลาย การด ดกล2นพล�งงานแสัง เป&นต�น

2.3 อธ�บายห็ล�กการของกระบวินการต#างๆและคำวิามสั�าคำ�ญในกระบวินการผู้ล�ตยา ได�แก#

2.3.1 อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของการผู้สัมยาร ปแบบของแข"ง-ของแข"งและของแข"ง- ของเห็ลวิ

2.3.2 อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของการลดขนาดอน0ภาคำ

2.3.3 อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของการด ดซื้�บ

2.3.4 อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของการที่�าให็�แห็�ง

2.3.5 อธ�บายห็ล�กการคำวิบคำ0มการละลายและอ�ตราการละลาย2.3.6 อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของการที่�าไร�เช29อ (sterilization) และ

เที่คำน�คำปลอดเช29อ (aseptic techniques) ในกระบวินการผู้ล�ตยา2.3.7 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของสัารปร0งแต#งที่างเภสั�ชกรรม

(pharmaceutical necessities) ต#อคำ0ณภาพของยา

2.3.8 อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของการบรรจ0และการเก"บร�กษาผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาต#อ คำ0ณภาพของยา

2.3.9 อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของGMP ในการผู้ล�ตและประก�นคำ0ณภาพยา

2.3.10 อธ�บายคำวิามห็มายและคำวิามสั�าคำ�ญของกระบวินการในการคำวิบคำ0มและการประก�นคำ0ณภาพยา

2.3.11 อธ�บายห็ล�กการและกรรมวิ�ธ�ที่างเที่คำโนโลย�ช�วิภาพ (biotechnology) ในการน�ามาผู้ล�ตผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยา ได�แก# วิ�คำซื้�น อ�นสั0ล�น

2.3.12 อธ�บายห็ล�กการสัก�ดเตร�ยมยาจากสัม0นไพรและการคำวิบคำ0มคำ0ณภาพตามเภสั�ชต�าร�บ

3. คำวิามร �เก�(ยวิก�บผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาร ปแบบต#างๆ

3.1 สัามารถอธ�บายห็ล�กการที่างเภสั�ชกายภาพ (physical pharmacy) ที่�(สั�าคำ�ญ และเก�(ยวิข�องก�บผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยา ได�แก#

3.1.1 เที่คำน�คำการเพ�(มการละลาย โดยใช�ต�วิที่�าละลายร#วิม (cosolvency) การใช�สัารร ปเกล2อ (salt forma- tion) การใช�สัารประกอบเช�งซื้�อน (complexation)

และการใช�สัารลดแรงต1งผู้�วิที่�าให็�เก�ดไมเซื้ลล� (micelle formation)3.1.2 ห็ล�กการคำ�านวิณปร�บโที่น�กซื้�ต� (tonicity adjustment) โดย

sodium chloride equivalent method และ White-Vincent method การเล2อกใช� isotonic buffered diluting solutions ที่�(เห็มาะสัม

3.1.3 คำวิามสั�าคำ�ญของ pH ต#อการละลาย (solubility) การเสั2(อมสัลาย

(degradation) การด ดซื้1ม (absorp- tion) ของยา และการคำ�านวิณ pH และ การปร�บpH โดยใช�บ�ฟื้เฟื้อร�3.1.4 คำวิามสั�าคำ�ญของคำวิามเข�าก�นไม#ได� (incompatibility) ได�แก# ชน�ด

สัาเห็ต0และเที่คำน�คำการป=องก�นคำวิามเข�าก�นไม#ได�

3.1.5 คำวิามสั�าคำ�ญของคำวิามคำงต�วิ (stability) จลนศาสัตร�การเสั2(อมสัลายของยา ป/จจ�ยที่�(ม�ผู้ลและเที่คำน�คำในการเพ�(มคำวิามคำงต�วิของยาในผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยา อธ�บายห็ล�กการและคำวิามสั�าคำ�ญของการ

ที่ดสัอบคำวิามคำงต�วิ (stability test) อาย0การใช�ยา (shelf-life) 3.2 สัามารถอธ�บายชน�ด ประโยชน�และการเล2อกใช�อย#างเห็มาะสัมของสัารปร0งแต#งที่างเภสั�ชกรรม

(pharmaceu- tical necessities) ที่�(ใช�ในผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาต#างๆ

3.3 สัามารถอธ�บายคำวิามร �ที่� (วิไปเก�(ยวิก�บผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาร ปแบบต#างๆ ในด�านต#างๆ ได�แก#

- คำ�าจ�าก�ดคำวิาม- จ0ดเด#น คำวิามคำล�ายคำล1งห็ร2อคำวิามแตกต#างจากยาร ปแบบอ2(น

- คำ0ณสัมบ�ต�ของต�วิยาสั�าคำ�ญ

- สั#วินประกอบที่�(สั�าคำ�ญของสั ตรต�าร�บ

- ห็ล�กการและข�9นตอนวิ�ธ�การเตร�ยม- การประเม�นคำ0ณสัมบ�ต�ที่�(สั�าคำ�ญของผู้ล�ตภ�ณฑ์�

- บรรจ0ภ�ณฑ์�และการเก"บร�กษา ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาร ปแบบต#างๆที่�(คำวิรม�คำวิามร � ได�แก#

3.1 ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาผู้ง (powders) ยาแกรน ล (granules) ยาแคำปซื้ ลแข"ง

(hard capsules) ยาแคำปซื้ ล อ#อน (soft capsules) ยาเม"ด (tablets) ยาเม"ดเคำล2อบ (coated tablets)

3.2 ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาสัารละลาย ได�แก# ยาน�9าปร0ง (waters) ยาน�9าเช2(อม (syrups) ยาอ�ล�กเซื้อร� (elixirs) และยาสัปFร�ต (spirits)

3.3 ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยากระจายต�วิ ได�แก#ยาคำอลลอยด� (colloids) ยาน�9าผู้สัม(mixtures) ยาน�9าแขวินตะกอน (suspen- sions) ยาอ�ม�ลช�น

(emulsions) ยาโลช�น (lotions) ยาถ นวิด (liniments) ยาคำร�ม

(creams) ยาข�9ผู้19ง (ointments) ยาเพสัต� (pastes) ยาเจล (gels) และยา เห็น"บ (suppositories)3.4 ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาตา ห็ จม กและคำอ (eye, ear, nose and throat

preparations)3.5 ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาฉ�ด

3.6 ผู้ล�ตภ�ณฑ์�คำวิบคำ0มการปลดปล#อยยา (controlled released products) และระบบการน�าสั#งยา (drug delivery systems) ชน�ดที่�(ม�ผู้ล�ตภ�ณฑ์�จ�าห็น#ายในประเที่ศไที่ย

3.7 ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาโดยการสัก�ด ได�แก# tinctures, fluidextracts และ extractsตารางก�าห็นดด�านที่�กษะ

1. การระบ0ชน�ด / ร ปแบบของยาจากล�กษณะภายนอก

2. ตรวิจสัอบล�กษณะของยาที่�(เสั2(อมคำ0ณภาพ ยาห็มดอาย0

3. การแนะน�าการใช�และการเก"บร�กษายาบางชน�ดที่�(สั�าคำ�ญ4. การเล2อกบรรจ0ภ�ณฑ์�ให็�เห็มาะก�บชน�ด / ร ปแบบของยา5. การสั2(อสัารเพ2(ออธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของร ปแบบผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาและกระบวินการผู้ล�ตยาต#อ

ประสั�ที่ธ�ภาพและการออกฤที่ธ�E

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ 2: ประเม�นป/ญห็าสั0ขภาพและคำวิามต�องการยาของช0มชน คำ�ดเล2อก จ�ดซื้29อ จ�ดห็า

ยา/ ผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาที่�(ม�คำ0ณภาพ เพ2(อให็�บร�การแก#ผู้ �ร �บบร�การอย#างเห็มาะสัมเป=าห็มาย

เพ2(อให็�ได�มาซื้1(งยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาที่�(ม�คำ0ณภาพและเห็มาะสัมก�บคำวิามต�องการของช0มชน วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. ประเม�นป/ญห็าสั0ขภาพของช0มชน

2. วิางแผู้นและบร�ห็ารการให็�บร�การที่างยาได�3. ประย0กต�คำวิามร �ที่างเภสั�ชเคำม� ช�วิเภสั�ชกรรมและเภสั�ชกรรมในการคำ�ดเล2อกยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาได�

วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะ

-Table of Specifications 1. อธ�บายห็ล�กการบร�ห็ารระบบยา ซื้1(งประกอบด�วิยการคำ�ดเล2อกยา การจ�ดห็ายา การกระจายยาและการใช�ย า ที่�9งในระด�บช0มชนและระด�บประเที่ศ

2. อธ�บายห็ล�กการประเม�นคำวิามต�องการยาของช0มชน2.1 อธ�บายห็ล�กการและแนวิคำ�ดพฤต�กรรมผู้ �บร�โภคำ2.2 อธ�บายห็ล�กการบร�ห็ารด�านการสัาธารณสั0ขและการบร�ห็ารระบบสัาธารณสั0ขไที่ย ได�แก#

2.2.1 แผู้นพ�ฒนาสัาธารณสั0ข

2.2.2 นโยบายสัาธารณสั0ขที่�(เก�(ยวิข�องก�บงานเภสั�ชกรรม

2.2.3 นโยบายยาห็ล�กแห็#งชาต�2.2.4 งานสัาธารณสั0ขม ลฐานและบที่บาที่ของเภสั�ชกร

2.2.5 ป/ญห็าสัาธารณสั0ขในประเที่ศไที่ย

2.2.6 อธ�บายคำวิามห็มายและห็ล�กการเบ29องต�นของ

Pharmacoeconomics2.2.7 อธ�บายคำวิามห็มายและห็ล�กการเบ29องต�นของระบาดวิ�ที่ยาและ

Pharmacoepidemiology 3. อธ�บายห็ล�กการจ�ดซื้29อจ�ดห็ายา

3.1 อธ�บายการบร�ห็ารเวิชภ�ณฑ์�คำงคำล�ง การจ�ดซื้29อเวิชภ�ณฑ์�

3.2 อธ�บายห็น�าที่�(ของเภสั�ชกรในพระราชบ�ญญ�ต�ต#างๆโดยเฉพาะอย#างย�(งในการขายยาและคำวิบคำ0มเสัพต�ดและวิ�ตถ0ออกฤที่ธ�E

3.3 อธ�บายคำวิามห็มายของวิ�ตถ0ที่�(เป&นยา ยาปลอม ยาผู้�ดมาตรฐาน ยาเสั2(อมคำ0ณภาพและบที่ลงโที่ษ ที่�(เก�(ยวิข�อง

3.4 ระบ0ประเภที่ของยา ได�แก# ยาอ�นตราย ยาคำวิบคำ0มพ�เศษ ยาสัาม�ญประจ�าบ�าน ยาแผู้นโบราณ

3.5 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของอาย0การใช�ยา คำ�าเต2อน เอกสัารก�าก�บการใช�ยา

4. อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญและการประย0กต�คำวิามร �ด�านเภสั�ชเคำม� เภสั�ชวิ�ที่ยา และเภสั�ชกรรมในการคำ�ดเล2อกยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยา

4.1 ห็ล�กการคำ�ดเล2อกยาจากข�อม ลด�านเภสั�ชเคำม�และเภสั�ชวิ�ที่ยา ได�แก#

4.1.1 สัามารถประย0กต�คำวิามร �ด�านเภสั�ชเคำม�ในการคำ�ดเล2อกยาให็�เห็มาะสัมก�บโรคำ 4.1.2 สัามารถประย0กต�คำวิามร �ด�านเเภสั�ชวิ�ที่ยาในการคำ�ดเล2อกยาให็�เห็มาะสัมก�บโรคำ

4.2 ห็ล�กการคำ�ดเล2อกผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาจากข�อม ลด�านช�วิเภสั�ชกรรม

(biopharmaceutics) และเภสั�ชจลนศาสัตร� (pharmacokinetics) และเภสั�ชกรรม (pharmaceutics) ได�แก#

4.2.1 อธ�บายและแปลผู้ลการที่ดสัอบการละลายนอกกาย (In vitro dissolution test)

4.2.2 อธ�บายคำวิามห็มายและคำวิามสั�าคำ�ญของช�วิปร�มาณออกฤที่ธ�E

(bioavailability) และช�วิสัมม ล (bioequivalence)4.2.3 แปลผู้ลและเปร�ยบเที่�ยบพาราม�เตอร�ที่างเภสั�ชจลนศาสัตร�

(pharmacokinetic parameters) ต#างๆของยา ได�แก# อ�ตราการด ดซื้1ม

(absorption rate) คำวิามเข�มข�นสั งสั0ด (peak concentration) เวิลาที่�( ได�คำวิามเข�มข�นสั งสั0ด (peak time) และพ29นที่�(ภายใต�เสั�นโคำ�ง (AUC) ของคำวิามเข�มข�นของยา

ในพลาสัมาก�บเวิลา

4.2.4 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของร ปแบบ (dosage form) ของยาต#อเภสั�ชจลนศาสัตร�ของยา

4.2.5 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของวิ�ธ�การให็�ยา (route of administration) ต#อเภสั�ชจลนศาสัตร�ของยา

4.2.6 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของข�อม ลการประเม�นและคำวิบคำ0มคำ0ณภาพผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาต#อการคำ�ดเล2อกยา

4.2.7 อธ�บายคำวิามสั�าคำ�ญของข�อม ลคำวิามคำงต�วิของผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาต#อการคำ�ดเล2อกยา

5. คำวิามสั�าคำ�ญของภาชนะบรรจ0และการเก"บร�กษาต#อการคำ�ดเล2อกผู้ล�ตภ�ณฑ์�และการกระจายยา

5.1 เล2อกชน�ดของภาชนะบรรจ0ที่�(เห็มาะสัมก�บยา ร ปแบบต#างๆ

5.2 อธ�บายข�อด�ข�อเสั�ยของวิ�สัด0ต#างๆที่�(ใช�ที่�าบรรจ0ภ�ณฑ์�ได�

5.3 อธ�บายสัภาวิะการเก"บร�กษาของผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาได�อย#างเห็มาะสัม

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ3: เตร�ยมผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาในร ปแบบที่�(เห็มาะสัมก�บคำวิามต�องการในผู้ �ร �บบร�การแต#ละรายเป=าห็มาย

เพ2(อให็�ได�มาซื้1(งผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาในร ปแบบและล�กษณะที่างกายภาพที่�(เห็มาะสัมก�บผู้ �ปAวิยเฉพาะราย วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. อธ�บายคำวิามแตกต#างของผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาร ปแบบต#างๆได�

2. ประย0กต�คำวิามร �ด�านคำ0ณสัมบ�ต�ที่างเคำม�กายภาพที่�(ม�คำวิามสั�าคำ�ญต#อการเตร�ยมผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาแต#ละร ปแบบ

3. เล2อกสั ตรต�าร�บพ29นฐานที่�(เห็มาะสัมก�บต�วิยาและผู้ �ปAวิย4. อธ�บายข�9นตอนการเตร�ยมผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาตามสั ตรต�าร�บ

5. เล2อกใช�และอธ�บายเที่คำน�คำในการใช�เคำร2(องม2อและอ0ปกรณ�ในการเตร�ยมผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาได�อย#างเห็มาะสัมวิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะ

สัามารถเตร�ยมยาตามสั ตรต�าร�บที่�(ก�าห็นดโดยใช�เที่คำน�คำที่�(ถ กต�อง

Table of Specifications1. อธ�บายคำวิามห็มายของต�วิย#อภาษาละต�นที่�(ใช�ในสั ตรต�าร�บได�2. สัามารถคำ�านวิณที่างเภสั�ชกรรมที่�(เก�(ยวิข�อง

2.1 การคำ�านวิณช�(งและตวิง

2.2 คำวิามแรงของยาในร ปร�อยละและอ�ตราสั#วิน2.3 การเจ2อจางและเพ�(มคำวิามเข�มข�น2.4 การคำ�านวิณโดย alligation medial และ alligation

alternate2.5 การลดและขยายสั ตรเพ2(อใช�ในการเตร�ยมยา2.6 การคำ�านวิณอ�เล"กโที่รไลต� millimole, milliequivalent และ

milliosmole 2.7 การคำ�านวิณขนาดใช�ยา (dosage)

3. อธ�บายเที่คำน�คำพ29นฐานที่างเภสั�ชกรรมที่�(สั�าคำ�ญในการเตร�ยมผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาร ปแบบต#างๆ

3.1 เที่คำน�คำการช�(งสัาร

3.2 เที่คำน�คำการตวิงสัาร3.3 การใช�aliquot Method และ stock Solution ในการช�(งตวิงสัาร3.4 เที่คำน�คำการกรอง สัารช#วิยกรอง และอ0ปกรณ�ที่�(ใช�

3.5 เที่คำน�คำการให็�คำวิามร�อน3.6 เที่คำน�คำการบดและการผู้สัม

4. สัามารถเตร�ยมผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาร ปแบบต#างๆในห็ล�กการต#อไปน�9

4.1 ระบ0สั ตรต�าร�บผู้ล�ตภ�ณฑ์�ยาเตร�ยม ชน�ด ประโยชน�และคำวิามสั�าคำ�ญของสั#วินประกอบที่�(สั�าคำ�ญ

4.2 เที่คำน�คำและข�9นตอนการเตร�ยมต�าร�บ4.3 ล�กษณะที่�(ด�ของต�าร�บ

4.4 การประเม�นคำ0ณสัมบ�ต�ที่�(สั�าคำ�ญของต�าร�บ

4.5 การบรรจ0และเก"บร�กษาต�าร�บ ร ปแบบยาเตร�ยมที่�(ก�าห็นด ได�แก#

ระบบยาน�9าใสั ได�แก# ยาสัารละลาย ยาน�9าเช2(อม ยาอ�ล�กเซื้อร� ระบบกระจายต�วิ ได�แก# ยาแขวินตะกอน ยาอ�ม�ลช�น ยาคำร�ม ยาข�9ผู้19ง และ ยาเจล

ยาฉ�ดผู้สัมที่�(ให็�ที่างห็ลอดเล2อดด�า (intravenous admixtures) การเจ2อจางน�9ายาฆ่#าเช29อ (antiseptic solution)

การเจ2อจางยาร ปแบบต#างๆให็�ม�คำวิามแรงตามที่�(ก�าห็นดสั�าห็ร�บผู้ �ปAวิยเฉพาะราย/ผู้ �ปAวิยเด"ก การเตร�ยมยาร ปแบบของเห็ลวิโดยการเต�มผู้สัมกระสัายลงในยาผู้ง (reconstitution)

ตารางก�าห็นดด�านที่�กษะ

1. สัามารถเตร�ยมยาตามสั ตรต�าร�บที่�(ก�าห็นดโดยใช�เที่คำน�คำที่�(ถ กต�อง1.1 การช�(งผู้งยาโดยการเล2อกใช�กระดาษ การใช�ช�อนเขา และการเคำาะผู้งยาลงเม2(อใกล�ถ1งน�9าห็น�กที่�(ต�องการ

1.2 การช�(งของเห็ลวิข�น ๆ เช#น mineral oil ห็ร2อ glycerin เม2(อในสั ตรต�าร�บ ก�าห็นดเป&น W/W

1.3 การเล2อกใช�กระบอกตวิงให็�เห็มาะสัมก�บปร�มาตรของของเห็ลวิและเที่คำน�คำในการตวิง1.4 การที่ดสัอบการตวิงของเห็ลวิ 3 ล�กษณะ เช#น สัารละลายใสั, สัารละลายสั�เข�ม, Mineral oil เป&นต�น

1.5 การที่�า geometric dilution เช#น

การผู้สัมผู้งยาที่�9งในโกร#ง และบน slab การใช�ผู้งยาและน�9าตาล lactose ห็ร2อแป=งเป&นสัารจ2อจาง

1.6 การบดผู้งยา การผู้สัมผู้งยาด�วิยโกร#ง

1.7 การกรอง การพ�บกระดาษกรอง

1.8 การห็ลอม เที่คำน�คำการใช�คำวิามร�อน

1.9 การ levigate ผู้งถ#านก�บ ointment ห็ร2อ cream สั�ขาวิบน

slab1.10 การ Calibrate ของเห็ลวิจ�านวินน�อยที่�(ม�อ0ปกรณ�ขนาดเก�นคำวิามเที่�(ยงตรง เช#น

ให็�ตวิงน�9า 0.8 ml โดยม�กระบอกตวิง 10 ml และม� dropper ให็�

2. เที่คำน�คำการที่�า aliquot ยา จากยาเม"ด เพ2(อให็�ได�ขนาดคำวิามแรงต#อม29อพอด�สั�าห็ร�บผู้ �ปAวิยแต#ละราย

3. เที่คำน�คำในการผู้สัมยาน�9าให็�ได�คำวิามเข�มข�นห็ร2อสั�ดสั#วินที่�(ก�าห็นด

4. การเจ2อจางยาให็�ม�คำวิามแรงตามที่�(ก�าห็นด เช#น แอลกอฮอล� น�9ายาฆ่#าเช29อ

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ 4: ประเม�นสั0ขภาพเบ29องต�นเพ2(อให็�คำ�าแนะน�าที่�(เห็มาะสัมในการปฏิ�บ�ต�ต�วิแก#ผู้ �ร �บบร�การรวิมที่�9งการสั#งต#อในกรณ�ที่�(จ�าเป&นเป=าห็มาย

เพ2(อให็�ผู้ �ร �บบร�การได�ร�บการด แลและคำ�าแนะน�าป/ญห็าสั0ขภาพอย#างเห็มาะสัมก�บสัถานการณ�วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. อธ�บายกระบวินการและห็ล�กการสั2บคำ�นและประมวิลข�อม ลจากผู้ �ร �บบร�การ2. อธ�บายห็ล�กการประเม�นป/ญห็าสั0ขภาพของผู้ �ร �บบร�การ

3. อธ�บายห็ล�กการให็�คำ�าแนะน�าห็ร2อสั#งต#อผู้ �ร �บบร�การไปย�งสัถานบร�การสัาธารณสั0ขระด�บอ2(นได�อย#างถ กต�องเห็มาะสัมก�บสัถานการณ� วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะ

1. สั2(อสัารในล�กษณะการสั�มภาษณ�เพ2(อห็าข�อม ลได�อย#างม�เป=าห็มายและเห็มาะสัม

2. ให็�คำ�าแนะน�าการด แลสั0ขภาพแก#ผู้ �ร �บบร�การได�อย#างถ กต�องและม�คำ0ณภาพ

Table of Specifications1. อธ�บายพ29นฐานของป/ญห็าสั0ขภาพของผู้ � ร�บบร�การ ในด�านล�กษณะของป/ญห็า และสัาเห็ต0สั�าคำ�ญ

1.1 ป/ญห็าคำวิามเจ"บปAวิย ในด�านพยาธ�สัภาพของอาการ/โรคำที่�(พบบ#อยในบร�การสัาธารณสั0ขระด�บ

ปฐมภ ม� ( ภาคำผู้นวิก1)1.2 ป/ญห็าเก�(ยวิก�บการใช�ยา (drug related problems) ( ภาคำผู้นวิก2)1.3 ป/ญห็าด�านสั0ขภาพอ2(นๆที่�(ม�กพบในช0มชน เช#น ป/ญห็าโภชนาการ

2. อธ�บายห็ล�กการสั2(อสัารและเสัร�มสัร�างภาพล�กษณ�ที่�(ด�ของผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

2.1 ห็ล�กการสั2(อสัารระห็วิ#างบ0คำคำลที่�9งที่างวิาจาและไม#ใช#วิาจา2.2 การประย0กต�ใช�ที่�กษะการสั2(อสัารในการปฏิ�บ�ต�งานที่างวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

2.2.1 คำวิามสั�าคำ�ญและห็ล�กการสั�มภาษณ�ประวิ�ต�ที่างสั0ขภาพของผู้ �มาร�บบร�การอย#างม�ระบบเพ2(อให็�ได�ข�อม ลจ�าเป&นอย#างม�ประสั�ที่ธ�ภาพและเห็มาะสัม

2.2.2 คำวิามสั�าคำ�ญและห็ล�กการให็�คำ�าแนะน�าที่างสั0ขภาพ

2.2.3 คำวิามสั�าคำ�ญและห็ล�กการสั2(อสัารก�บบ0คำลากรการแพที่ย�อ2(นๆ

2.3 อธ�บายห็ล�กการสัร�างมน0ษย�สั�มพ�นธ�อ�นด�ก�บผู้ �ปAวิย และบ0คำลากรที่างด�านสัาธารณสั0ขอ2(นๆ

3. แสัดงห็ล�กการประเม�นป/ญห็าสั0ขภาพ และป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยาในล�กษณะองคำ�รวิม โดยพ�จารณาจาก

3.1 การสั�มภาษณ�

3.2 ข�อม ลที่�(เก�(ยวิข�องจากประวิ�ต�ผู้ �มาร�บบร�การ3.2.1 บอกคำวิามห็มายของภาษาละต�น ศ�พที่�ที่างการแพที่ย�/ เภสั�ชกรรม คำ�าย#อที่างการ

แพที่ย�/เภสั�ชกรรมที่�(ใช�บ#อยในการเข�ยนใบสั�(งยาและแฟื้=มประวิ�ต�ผู้ �ปAวิยเฉพาะที่�(เป&นสัากลและเก�(ยวิข�องก�บการใช�ยา

3.2.2 อธ�บายคำวิามห็มายของใบสั�(งยาและแฟื้=มประวิ�ต�ผู้ �ปAวิย3.2.2.1 โคำรงสัร�าง และสั#วินประกอบแต#ละสั#วิน

3.2.2.2 ข�อม ลที่�(เก�(ยวิข�องก�บยาที่�(จะเช2(อมโยงไปสั #การคำ�ดกรอง/ประเม�นป/ญห็าที่�(เก�(ยวิ

ก�บยา3.2.3 อธ�บายระบบบ�นที่1กข�อม ลและคำวิามห็มายของข�อม ลสั#วินต#างๆที่�(บ�นที่1กในแฟื้=มประวิ�ต�ผู้ �

ปAวิยที่�(ใช�ในบร�-การสัาธารณสั0ขระด�บปฐมภ ม�

3.3 บ�นที่1กข�อม ลการประเม�นป/ญห็าเพ2(อจ�ดที่�าบ�นที่1กประวิ�ต�ผู้ �ร �บบร�การและเพ2(อการสั#งต#อข�อม ลระห็วิ#างผู้ �ปฏิ�บ�ต�งานอย#างถ กต�องเห็มาะสัม

4. ด�าเน�นการสั#งเสัร�มสั0ขภาพ ป=องก�นและแก�ไขป/ญห็าที่�(พบโดยการให็�คำ�าแนะน�าปร1กษาอย#างม�ประสั�ที่ธ�ภาพห็ร2อการสั#งต#อแก#สัถานบร�การสัาธารณสั0ขในระด�บที่�(เห็มาะสัมตารางก�าห็นดด�านที่�กษะ

1. สั2(อสัารในล�กษณะการสั�มภาษณ�เพ2(อห็าข�อม ลได�อย#างม�เป=าห็มายและเห็มาะสัมต�9งคำ�าถามเพ2(อห็าข�อม ลต#อไปน�9

คำวิามก�งวิลต#อสั0ขภาพของผู้ �มาร�บบร�การสัภาพแวิดล�อมอ�นอาจน�ามาซื้1(งป/ญห็าสั0ขภาพ

2. ให็�คำ�าแนะน�าการด แลสั0ขภาพแก#ผู้ �ร �บบร�การได�อย#างถ กต�องและม�คำ0ณภาพ

2.1 ให็�คำ�า แนะน�าด�านสั0ขอนาม�ย โภชนาการ การออกก�าล�งกายที่�(ด� รวิมถ1งที่างเล2อกอ2(นๆในการ สั#งเสัร�มและป=องก�นโรคำ และบรรเที่าอาการที่�(ไม#ต�องร�กษาด�วิยยา

2.2 อธ�บายให็�เข�าใจสัาเห็ต0และวิ�ธ�การสั#งต#อห็ร2อร�บการร�กษาระด�บต#างๆระด�บต�องใช�ยาระด�บต�องพบแพที่ย�

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ 5: ก�าห็นดแผู้นการใช�ยาที่�(เห็มาะสัมก�บผู้ �ร �บบร�การแต#ละราย และด แลการใช�ยาให็�ม� ประสั�ที่ธ�ภาพสั งสั0ด โดยเน�นการสั#งเสัร�มคำวิามร#วิมม2อของผู้ �ร �บบร�การ

เป=าห็มาย เพ2(อให็�ผู้ �มาร�บบร�การได�ร�บยาในชน�ด ขนาด ระยะเวิลา และวิ�ธ�การที่�( เห็มาะสัม ปลอดภ�ย และม�

ประสั�ที่ธ�ภาพสั งสั0ดวิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. พ�จารณาเล2อกสัรรยาแต#ละชน�ดให็�เห็มาะสัมแก#ผู้ �ปAวิยแต#ละราย

2. ก�าห็นดแผู้นการใช�ยาที่�(เห็มาะสัม3. คำาดการณ�และป=องก�นป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยา ที่�(อาจเก�ดข19น

วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะสัามารถปฏิ�บ�ต�งานตามห็ล�กการจ#ายยาที่�(ด�

Table of Specifications1. ประย0กต�คำวิามร �ที่างเภสั�ชศาสัตร�ในการเล2อกสัรรยาแต#ละชน�ดให็�เห็มาะสัมและอย#างสัมเห็ต0สัมผู้ลก�บผู้ �ร �บบร�การแต#ละราย ในกล0#มอาการห็ร2อโรคำต#างๆ ( ภาคำผู้นวิก3) โดยพ�จารณาห็ล�กการใช�ยาอย#างสัมเห็ต0สัม

ผู้ล (rational drug use) และการประเม�นการใช�ยา (drug use evaluation) เพ2(อการประก�นคำ0ณภาพการใช�ยา

2. ต�ดสั�นใจใช�ยา/จ#ายยาแก#ผู้ �ร �บบร�การอย#างถ กต�องภายใต�ขอบเขตที่�(กฎิห็มายก�าห็นด2.1 ที่ราบคำ�า น�ยามของยาปลอม ยาผู้�ดมาตรฐาน ยาเสั2(อมคำ0ณภาพ และยาเพ�กถอนที่ะเบ�ยน

2.2 ระบ0ประเภที่ของยา ได�แก# ยาอ�นตราย ยาคำวิบคำ0มพ�เศษ ยาสัาม�ญประจ�าบ�าน วิ�ตถ0ออกฤที่ธ�E

ประเภที่ 3 และ 4 และ ยาเสัพต�ดประเภที่ 3

3. ก�าห็นดแผู้นการใช�ยาที่�(เห็มาะสัมก�บผู้ �ร �บบร�การที่�(สั#งเสัร�มให็�เก�ดคำวิามร#วิมม2อในการใช�ยา โดยพ�จารณาจาก สัภาพและองคำ�ประกอบแวิดล�อมของผู้ �ปAวิย

4. อธ�บายห็ล�กการของการจ#ายยาที่�(ด� เพ2(อให็�ม�การใช�ยาอย#างม�ประสั�ที่ธ�ภาพ ปลอดภ�ยและคำ0�มคำ#า โดย พ�จารณาจาก

4.1 มาตรฐานวิ�ชาการที่�(เก�(ยวิข�องก�บการจ#ายยาและสั#งมอบยาโดยเภสั�ชกร4.2 ป/ญห็าที่�(สัามารถป=องก�นห็ร2อแก�ไขได�โดยกระบวินการจ#ายยาที่�(ม�คำ0ณภาพ เช#น คำวิามคำลาดเคำล2(อน

ในการใช�ยา คำวิามไม#ร#วิมม2อในการใช�ยา และ ป/ญห็าการใช�ยา อ2(นๆ ( ภาคำผู้นวิก2)ตารางก�าห็นดด�านที่�กษะ

1. สัามารถปฏิ�บ�ต�งานตามห็ล�กการจ#ายยาที่�(ด� ( ภาคำผู้นวิก4)การห็ย�บยาและเก"บยาจากช�9นยาน�บเม"ดยาด�วิยถาดน�บเม"ดยา

เข�ยนฉลากยา (วิ�ธ�การร�บประที่านยา) เข�ยนฉลากการให็�ยาด�วิยวิ�ธ�การอ2(น ๆ

เล2อกใช�ฉลากช#วิยในกล0#มยาที่�(จ�าเป&นอย#างเห็มาะสัมตรวิจสัอบยาที่�(จ�ดแล�วิก�บใบสั�(งยา

2. ห็าข�อม ลเพ2(อจ#ายยาตามอาการในโรคำที่�(ไม#ร0นแรงและเพ2(อสั#งต#อในกรณ�ที่�(เป&นโรคำที่�(คำวิรจะได�ร�บการร�กษาจากแพที่ย�โดยเร"วิ

2.1 อ#านผู้ลที่างห็�องปฏิ�บ�ต�การ เช#น FBS, BP, cholesterol2.2 การแนะน�าการตรวิจเพ�(มเต�มและสั#งต#อผู้ �ปAวิย2.3 การแนะน�าอาการอ2(น ๆ ที่�(มาพร�อมโรคำและห็ายพร�อมโรคำ

2.4 การแนะน�าระยะเวิลาการร�กษาโรคำ2.5 การแนะน�าคำวิามแตกต#างของการร�กษาโรคำที่�(สัาเห็ต0และการร�กษาตามอาการ

2.6 แนะน�าผู้ �ปAวิยในการด แลตนเองเบ29องต�นในโรคำ/ อาการบางอย#าง เช#น ที่�องเสั�ย

3. แนะน�าการปฏิ�บ�ต�ต�วิผู้ �ปAวิยในการใช�ยา3.1 การใช�ยาในโรคำเร29อร�ง

3.2 การใช�ยาห็ลายต�วิร#วิมก�น

3.3 การล2มร�บประที่านยา

3.4 การแพ�ยาและผู้ลข�างเคำ�ยงของยา

3.5 การเก"บร�กษายา

3.6 การสั�งเกตยาห็มดอาย0

4. แนะน�าการใช�ยาที่�(ม�เที่คำน�คำพ�เศษ การใช�ยาที่�(ม�ล�กษณะพ�เศษอ2(นๆ เช#นการผู้สัมยาปฏิ�ช�วินะที่�(เป&นผู้งแห็�ง

การผู้สัมผู้งเกล2อแร#( ORS) การใช�ยาสั ดพ#น (inhalations)

การใช�การสัวินล�างน�9าม กโดยใช�น�9าเกล2อการระบ0จ�าแนกยาที่�(ไม#สัามารถต�ดแยกเม"ดได�และให็�คำ�าแนะน�าที่�(ถ กต�อง

5. ที่�กษะในการตอบคำ�าถามเก�(ยวิก�บ Drug Identification เฉพาะยาที่�(เป&นรายการในบ�ญช�ยาห็ล�กแห็#งชาต�และม�ล�กษณะภายนอกที่�(ช�ดเจนและพบบ#อย

6. อธ�บายการใช�ยาตาม พ.ร.บ. วิ�ชาช�พ เฉพาะยาที่�(สั�าคำ�ญที่�(ใช�บ#อย

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ 6: ต�ดตาม ป=องก�น แก�ไขป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บ การใช�ยาของผู้ �ร �บบร�การและช0มชน และแจ�งแก#ผู้ �ที่�(เก�(ยวิข�องอย#างเป&นระบบเป=าห็มาย

เพ2(อให็�ผู้ �ร �บบร�การและช0มชนในสัถานบร�การช0มชนระด�บต�นม�การใช�ยาอย#างปลอดภ�ยม�ประสั�ที่ธ�ภาพและสัมเห็ต0สัมผู้ลวิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. ประเม�นและสัร0ปป/ญห็าของการใช�ยาในด�านต#างๆ

2. อธ�บายวิ�ธ�การป=องก�น และแก�ไขป/ญห็าการใช�ยา

3. อธ�บายการบ�นที่1กและรายงานป/ญห็าการใช�ยาอย#างเป&นระบบวิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะ

1. สัามารถสั2(อสัารผู้ �ปAวิยถ1งแผู้นการประเม�นผู้ลการร�กษา และการต�ดตามอาการไม#พ1งประสังคำ�จากการใช� ยา เพ2(อให็�เก�ดการเฝึ=าระวิ�งโดยต�วิผู้ �ปAวิยเอง

2. สัามารถ สั2(อสัารก�บบ0คำลากรที่างการแพที่ย�ถ1งป/ญห็าที่�(เก�(ยวิเน2(องจากการใช�ยาที่�(พบในระห็วิ#างการร�กษาพร�อมก�บให็�ข�อเสันอแนะที่างแก�ไขป/ญห็าที่�(พบ

Table of Specifications1. อธ�บายห็ล�กการต�ดตามป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยา ( ภาคำผู้นวิก2) 2. บอกคำวิามห็มายห็ร2อขอบเขต ของป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยา

3. บอกช2(อยาห็ร2อกล0#มยาที่�(เป&นสัาเห็ต0ข�างต�น ซื้1(งพบบ#อยและม�คำวิามสั�าคำ�ญ

4. บอกล�กษณะเด#นของป/ญห็าการใช�ยา ที่�(เก�ดก�บร#างกายแต#ละระบบ ในการก�าห็นดร ปแบบการต�ดตามต�ดตามป/ญห็าการใช�ยา

5. บอกองคำ�ประกอบที่�(จ�าเป&นต�องใช�ในการประเม�นคำวิามสั�มพ�นธ�ระห็วิ#างยาและป/ญห็าการใช�ยา

6. อธ�บายวิ�ธ�การด�าเน�นการแก�ไขในกรณ�ที่�(ม�การใช�ยาอย#างไม#เห็มาะสัม

7. ป=องก�นห็ร2อแก�ไขป/ญห็าคำวิามร �คำวิามเข�าใจ และคำวิามร#วิมม2อในการใช�ยาโดยต�องร �/สัามารถ7.1 บอกสัาเห็ต0และป/ญห็าของการไม#ใช�ยาตามสั�(ง (non-compliance to

drug therapy regimen)7.2 บอกวิ�ตถ0ประสังคำ�และประโยชน�ของการแนะน�า และให็�คำ�าปร1กษาด�านยา

7.3 บอกองคำ�ประกอบพ29นฐานและข�9นตอนในการที่�าการแนะน�าและให็�คำ�าปร1กษาด�านยา 7.4 บอกเกณฑ์�ในการคำ�ดเล2อกกล0#มผู้ �ปAวิยเพ2(อร�บบร�การตามล�าด�บคำวิามสั�าคำ�ญ

8. บอกวิ�ธ�การบ�นที่1กและรายงานการต�ดตามผู้ลต#อห็น#วิยงาน/ผู้ �เก�(ยวิข�องอย#างม�คำ0ณภาพเห็มาะสัมตามข�9นตอนตารางก�าห็นดด�านที่�กษะ

1. สัามารถสั2(อสัารผู้ �ปAวิยถ1งแผู้นการประเม�นผู้ลการร�กษา และการต�ดตามอาการไม#พ1งประสังคำ�จาก การใช�ยา เพ2(อให็�เก�ดการเฝึ=าระวิ�งโดยต�วิผู้ �ปAวิยเอง

1.1 การสั2(อสัารอาการไม#พ1งประสังคำ�ขณะจ#ายยา

1.2 การสั2(อสัารผู้ลการร�กษาที่�(คำาดห็มายและไม#คำาดห็มาย2. สัามารถสั2(อสัารก�บบ0คำลากรที่างการแพที่ย�ถ1งป/ญห็าที่�(เก�(ยวิเน2(องจากการใช�ยาที่�(พบในระห็วิ#างการ ร�กษา พร�อมก�บให็�ข�อเสันอแนะที่างแก�ไขป/ญห็าที่�(พบ

2.1 การเข�ยนสัร0ปป/ญห็าการใช�ยาแจ�งแก#บ0คำลากรการแพที่ย�ที่�(เก�(ยวิข�อง

2.2 การแจ�งป/ญห็าการใช�ยาแก#บ0คำลากรการแพที่ย�ที่�(เก�(ยวิข�องโดยวิาจา

2.3 กรอกแบบฟื้อร�มรายงานอาการไม#พ1งประสังคำ�จากผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพ

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ7: ให็�ข�อม ลยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพอ2(นๆ แก#ผู้ �ร �บบร�การ ช0มชนและบ0คำลากรที่างสัาธารณสั0ขอย#างถ กต�อง ที่�นสัม�ย และเช2(อถ2อได� เป=าห็มาย

เพ2(อให็�ผู้ �ร �บบร�การ ช0มชนและบ0คำลากรที่างสัาธารณสั0ขได�ร�บข�อม ลเก�(ยวิก�บยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพอ2(นๆอย#างถ กต�องและเห็มาะสัม วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. สั2บคำ�นข�อม ลจากแห็ล#งข�อม ลต#างๆ เพ2(อตอบคำ�าถามที่�(เก�(ยวิก�บยาห็ร2อผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพ

2. ให็�ข�อม ลที่�(ถ กต�องสั�าห็ร�บผู้ �ร �บบร�การและช0มชนในเร2(องของยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพ รวิมที่�9งการ ปฏิ�บ�ต�ตน ในการให็�บร�การที่างเภสั�ชกรรมที่0กประเภที่

3. ให็�ข�อม ลที่างยาที่�(ที่�นสัม�ยเช2(อถ2อได�แก#บ0คำลากรที่างสัาธารณสั0ขที่�(เก�(ยวิข�องวิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะ

1. สัามารถสั2บคำ�นข�อม ลจากแห็ล#งข�อม ลที่�(เห็มาะสัม2. ม�กระบวินในการตอบคำ�าถามที่างยา

Table of Specifications1. อธ�บายคำ�าจ�าก�ดคำวิาม วิ�ตถ0ประสังคำ� และประโยชน�ของ การให็�บร�การเภสั�ชสันเที่ศ (drug information service, DIS)2. อธ�บายองคำ�ประกอบพ29นฐานที่�(คำวิรม�สั�าห็ร�บ DIS3. อธ�บายกระบวินในการตอบคำ�าถามที่างยา4. อธ�บายประเภที่ และประโยชน�ของแห็ล#งข�อม ลระด�บปฐมภ ม� ที่0ต�ยภ ม� และตต�ยภ ม�

5. บอกช2(อแห็ล#งข�อม ลในระด�บต#างๆ ที่�9งที่�(เป&นเอกสัารและข�อม ลที่างอ�เล"กโที่รน�ก ที่�9งข�อม ลยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพ

6. อธ�บายกระบวินการสั2บคำ�นข�อม ลจากแห็ล#งข�อม ลประเภที่ต#างๆอย#างเป&นระบบ7. อธ�บายกระบวินการคำ�ดเล2อกและประเม�นเอกสัารที่�(สั2บคำ�นได�อย#างเป&นระบบโดยประย0กต�ห็ล�กการและ

แนวิที่างการวิ�จ�ยที่างเภสั�ชศาสัตร� ระเบ�ยบวิ�ธ�วิ�จ�ย ห็ล�กการที่างระบาดวิ�ที่ยาและช�วิสัถ�ต�ที่�(เก�(ยวิข�อง

8. สัามารถสั2(อสัารให็�คำวิามกระจ#างแก#ช0มชนเก�(ยวิก�บข�อสังสั�ยที่างยาและผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพอ2(น

9. สัามารถเก"บรวิบรวิมบ�นที่1กการปฏิ�บ�ต�งานให็�ข�อม ลที่างยาตารางก�าห็นดด�านที่�กษะ

1. กระบวินในการตอบคำ�าถามที่างยา1.1 การถามข�อม ลพ29นห็ล�งของคำ�าถามอย#างเห็มาะสัม1.2 สั2บคำ�นข�อม ลจากแห็ล#งข�อม ลที่�(เห็มาะสัม1.3 เล2อกห็น�งสั2อต�าราตรงห็ร2อม�คำ�าตอบให็�คำ�าถามที่�(ก�าห็นด1.4 เล2อกห็ร2อใช�ฐานข�อม ลที่0ต�ยภ ม�ที่างยาโดย

การก�าห็นดคำ�าสั�าคำ�ญจากคำ�าถามที่�(ก�าห็นดการเล2อกบที่คำวิามที่�(น#าจะม�คำ�าตอบ

1.5 การตอบตรงประเด"นโดยวิาจาและ/ห็ร2อเข�ยนอย#างสั�9น1.6 การเข�ยนอ�างอ�งตามห็ล�กสัากล

เกณฑ์�มาตรฐานข�อ8: ม�คำวิามร �ที่างกฎิห็มายที่�(เก�(ยวิข�องในการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมเป=าห็มาย

เพ2(อให็�การประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมเป&นไปตามกฎิห็มายที่�(เก�(ยวิข�อง โดยเฉพาะ พระราชบ�ญญ�ต�ยา พระราชบ�ญญ�ต�วิ�ตถ0ออกฤที่ธ�Eต#อจ�ตประสัาที่ พระราชบ�ญญ�ต�ยาเสัพต�ดให็�โที่ษ และ พระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พ

เภสั�ชกรรมและข�อบ�งคำ�บต#างๆ ที่�(ออกตามพระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม วิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งป/ญญา สัามารถ

1. อธ�บายห็ล�กการและสัาระสั�าคำ�ญของพระราชบ�ญญ�ต�ยา พระราชบ�ญญ�ต�วิ�ตถ0ออกฤที่ธ�Eต#อจ�ต ประสัาที่ และพระราชบ�ญญ�ต�ยาเสัพต�ดให็�โที่ษที่�(เก�(ยวิข�องก�บการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

2. อธ�บายห็ล�กการและสัาระสั�าคำ�ญของพระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมและข�อบ�งคำ�บต#างๆ ที่�(ออกตามพระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

3. อธ�บายสั�ที่ธ�ผู้ �ปAวิย/ผู้ �บร�โภคำที่�(สัภาเภสั�ชกรรมร�บรองวิ�ตถ0ประสังคำ�เช�งที่�กษะ

จ�ดแยกประเภที่ยาและยาก�บผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพ

Table of Specifications1. พระราชบ�ญญ�ต�ยา

1.1 อธ�บายห็ล�กการและเห็ต0ผู้ลในการออกพระราชบ�ญญ�ต�ยา

1.2 บอกน�ยามศ�พที่�ของ ยา ผู้ล�ต ขาย ขายสั#ง สัารออกฤที่ธ�E คำวิามแรง ฉลาก ต�าร�บและเอกสัารก�าก�บยา

1.3 แยกประเภที่ต#างๆของยา ได�แก# ยาคำวิบคำ0มพ�เศษ ยาอ�นตราย ยาสัาม�ญประจ�าบ�าน ยาสัม0นไพร ยาแผู้นป/จจ0บ�น ยาแผู้นโบราณ เภสั�ชเคำม�ภ�ณฑ์� และยาที่�(ต�องต�ดตามการใช�ในสัถานพยาบาล

1.4 แยกคำวิามแตกต#างของฉลากระห็วิ#างยา ผู้ล�ตภ�ณฑ์�เสัร�มอาห็าร และเคำร2(องสั�าอาง

1.5 อธ�บายห็น�าที่�(ของเภสั�ชกรประจ�าสัถานประกอบการผู้ล�ต ขาย น�าห็ร2อสั�(งเข�ามาในราชอาณาจ�กร ตามที่�(กฎิห็มายก�าห็นด

1.6 อธ�บายล�กษณะห็ร2อคำ0ณสัมบ�ต�ยาที่�(ห็�ามผู้ล�ต ขาย น�าห็ร2อสั�(งเข�ามาในราชอาณาจ�กร เช#น ยา ปลอม ยาผู้�ดมาตรฐาน ยาเสั2(อมคำ0ณภาพ ยาช0ด ยาที่�(เพ�กถอนที่ะเบ�ยนต�าร�บ เป&นต�น

1.7 อธ�บายประกาศกระที่รวิงสัาธารณสั0ขเร2(อง ต�าร�บยา วิ�ตถ0ที่�(เป&นยา โรคำห็ร2ออาการของโรคำที่�(ห็�าม โฆ่ษณา

1.8 อธ�บายสัาระของกฎิห็มายในการคำวิบคำ0มการโฆ่ษณายา

2. พระราชบ�ญญ�ต�วิ�ตถ0ออกฤที่ธ�Eต#อจ�ตและประสัาที่และพระราชบ�ญญ�ต�ยาเสัพต�ดให็�โที่ษ

2.1 สัามารถแบ#งประเภที่วิ�ตถ0ออกฤที่ธ�Eต#อจ�ตและประสัาที่ และยาเสัพต�ดให็�โที่ษที่�(ใช�เป&นยา

2.2 อธ�บายสัาระของกฎิห็มายและห็น�าที่�(ของเภสั�ชกรในการคำวิบคำ0มวิ�ตถ0ออกฤที่ธ�Eต#อจ�ตและประสัาที่ และยาเสัพต�ดให็�โที่ษที่�(เก�(ยวิข�องก�บการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม ได�แก# การอน0ญาตให็�ม�ไวิ�คำรอบคำรอง การ

ขาย

3. พระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมและข�อบ�งคำ�บของสัภาเภสั�ชกรรม

3.1 อธ�บายห็ล�กการและเห็ต0ผู้ลในการออกพระราชบ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

3.2 บอกน�ยามศ�พที่�ของ ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พ และการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม บที่บาที่ห็น�าที่�(ของสัภาเภสั�ชกรรมและสัมาช�ก

3.3 อธ�บายห็ล�กการและสัาระสั�าคำ�ญในการคำวิบคำ0มการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรมตามพระราช

บ�ญญ�ต�วิ�ชาช�พ ได�แก# การคำวิบคำ0มผู้ �ที่�(ม�ใช#ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พ การกล#าวิโที่ษ/ กล#าวิห็าผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พ ข�9นตอน

การด�าเน�นการเม2(อม�ผู้ �กล#าวิโที่ษ/ กล#าวิห็า การพ�กใช�/ เพ�กถอนใบอน0ญาต

3.4 อธ�บายห็ล�กการและสัาระสั�าคำ�ญของข�อบ�งคำ�บสัภาเภสั�ชกรรมวิ#าด�วิยจรรยาบรรณแห็#งวิ�ชาช�พ เภสั�ชกรรม ข�อบ�งคำ�บสัภาเภสั�ชกรรมวิ#าด�วิยข�อจ�าก�ดและเง2(อนไขในการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

3.5 อธ�บายห็ล�กการและสัาระสั�าคำ�ญของคำ�าประกาศสั�ที่ธ�ผู้ �ปAวิยที่�(สัภาเภสั�ชกรรมร�บรองตารางก�าห็นดด�านที่�กษะ

1. จ�ดแยกประเภที่ของยาต#างๆ ได�แก# ยาคำวิบคำ0มพ�เศษ ยาอ�นตราย ยาสัาม�ญประจ�าบ�าน ยาสัม0นไพร ยาแผู้นป/จจ0บ�น ยาแผู้นโบราณ เภสั�ชเคำม�ภ�ณฑ์� และยาที่�(ต�องต�ดตามการใช�ในสัถานพยาบาล

2. จ�ดแยกยา ผู้ล�ตภ�ณฑ์�เสัร�มอาห็าร และเคำร2(องสั�าอาง

ภาคำผู้นวิก1การประเม�นสั0ขภาพเบ29องต�น

อาการที่�(เภสั�ชกรสัามารถประเม�นและให็�การด แลผู้ �ปAวิย โดยการแนะน�าการปฏิ�บ�ต�ตน การแนะน�า

ผู้ล�ตภ�ณฑ์�สั0ขภาพห็ร2อยาระง�บ/ บรรเที่าอาการ ได�แก#

1. ไข�2. ปวิดที่�อง แน#นที่�อง ที่�องอ2ด

3. ปวิดศ�รษะ ม1นศ�รษะ เวิ�ยนศ�รษะ

4. ปวิดห็ล�ง ปวิดคำอ ปวิดเม2(อย ปวิดกระด ก

5. ปวิดข�อ ปวิดแขน ปวิดขา

6. ปวิดฟื้/น เล2อดออกตามไรฟื้/น

7. บวิม8. อ#อนเพล�ย ไม#ม�แรง

9. เจ"บคำอ คำ�ดจม ก น�9าม กไห็ล จาม เล2อดก�าเดาออก

10. ไอ11. ผู้2(น คำ�น แผู้ล ฝึI สั�วิ ผู้�วิห็น�งเปล�(ยนสั� ผู้มร#วิง

12. ซื้�ด

13. เบ2(ออาห็าร คำล2(นไสั� อาเจ�ยน สัะอ1ก

14. ที่�องเด�น15. ที่�องผู้ ก16. ตกขาวิ คำ�นช#องคำลอด

17. ป/สัสัาวิะล�าบาก ป/สัสัาวิะข�ด ป/สัสัาวิะบ#อย ป/สัสัาวิะสั�ผู้�ดปกต�

18. เคำ2องตา ตาแดง

19. ห็ อ29อ

20. ห็น�าม2ด เป&นลม

21. นอนไม#ห็ล�บ เคำร�ยด วิ�ตกก�งวิล

22. อ�วิน23. อาการขาดวิ�ตาม�น24. อาการแพ�ที่างผู้�วิห็น�ง25. ต�ดเช29อที่�(ผู้�วิห็น�ง26. บาดแผู้ลเบ29องต�น27. ร�ดสั�ดวิง28. Allergic rhinitis

29. แผู้ลในปาก30. ห็�ด31. เห็า32. ร�งแคำ

ภาคำผู้นวิก 2ป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยา

ป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยา (drug related problems) ม�ล�กษณะ ด�งน�9

1. การไม#ได�ร�บยาที่�(สัมคำวิรจะได�ร�บ (untreated indication) ผู้ �ปAวิยม�อาการห็ร2อโรคำที่�(ม�ข�อบ#งใช�ยา แต#ไม#ได�ร�บยา อาจเป&นผู้ลจาก

1.1 ไม#ได�ร�กษาอาการห็ร2อภาวิะที่�(น�าผู้ �ปAวิยมาพบแพที่ย�1.2 ไม#ได�ร�กษาอาการห็ร2อภาวิะที่�(เก�ดข19นให็ม#ห็ล�งได�ร�บการร�กษาไประยะห็น1(ง1.3 ห็ย0ดสั�(งใช�ยาที่�(ผู้ �ปAวิยต�องใช�ในการคำวิบคำ0มห็ร2อร�กษาอาการห็ร2อโรคำที่�(เป&นขณะน�9น

1.4 ล2มสั�(งยาที่�(คำวิรให็�เพ2(อเสัร�มฤที่ธ�Eในการร�กษา1.5 ผู้ �ปAวิยไม#ได�ร�บยาที่�(คำวิรใช�สั�าห็ร�บป=องก�นอาการห็ร2อโรคำ

2. การเล2อกใช�ยาที่�(ไม#เห็มาะสัม (improper drug selection) ผู้ �ปAวิยใช�ห็ร2อได�ร�บยาที่�(ไม#เห็มาะสัมก�บโรคำห็ร2ออาการห็ร2อสัภาพของตน ที่�าให็�อาการห็ร2อโรคำย�งเป&น

ป/ญห็า อาจเป&นผู้ลจาก

2.1 การเล2อกใช�ยาที่�(ไม#ม�ประสั�ที่ธ�ภาพในการร�กษา ไม#เห็มาะสัมก�บโรคำ

2.2 การเล2อกใช�ยาที่�(ไม#ได�ให็�ผู้ลด�ที่�(สั0ดเที่#าที่�(ม�ห็ล�กฐานย2นย�นในขณะน�9น

2.3 การเล2อกใช�ยาที่�(เป&นข�อห็�ามใช�2.4 การเล2อกใช�ยาที่�(ที่�าให็�ผู้ �ปAวิยเก�ดการแพ�ยา2.5 การใช�ยาที่�(ม�ประสั�ที่ธ�ภาพ แต#ไม#ใช#ยาที่�(ปลอดภ�ยสั�าห็ร�บผู้ �ปAวิยรายน�9น

2.6 การเล2อกใช�ยาที่�(ม�ประสั�ที่ธ�ภาพ แต#ไม#คำ0�มคำ#าในที่างเศรษฐก�จ

2.7 การเล2อกใช�ยาปฏิ�ช�วินะที่�(เช29อด29อต#อยาน�9น3. การใช�ยาในขนาดต�(ากวิ#าการร�กษา (subtherapeutic dosage)

ผู้ �ปAวิยม�โรคำห็ร2ออาการที่�(ร �กษาด�วิยยาที่�(ม�ขนาดต�(ากวิ#าการร�กษา อาจเป&นผู้ลจาก

3.1 การก�าห็นดขนาดยาในขนาดที่�(ต�(าเก�นไป3.2 คำวิามเข�มข�นของยาต�(ากวิ#าระด�บที่�(ได�ผู้ลในการร�กษา3.3 ระยะเวิลาระห็วิ#างม29อของยาห็#างก�นมากเก�นไป3.4 การเล2อกวิ�ธ�การให็�ยาด�วิยวิ�ถ�ที่างที่�(ไม#เห็มาะสัม3.5 การเล2อกใช�ร ปแบบยาที่�(ไม#เห็มาะสัม ที่�าให็�ผู้ �ปAวิยได�ร�บยาน�อยเก�นไป

3.6 การเปล�(ยนแปลงสั ตรต�าร�บยา ห็ร2อเปล�(ยนย�(ห็�อยาที่�าให็�ได�ร�บยาน�อยกวิ#าเด�ม

3.7 การใช�ยาเสั2(อมสัภาพห็ร2อยาที่�(ห็มดอาย03.8 การเปล�(ยนวิ�ธ�การให็�ยาแต#ไม#ได�ปร�บขนาดการให็�ยาให็�ถ กต�อง

4. การใช�ยาในขนาดที่�(มากเก�นไป (overdosage) ผู้ �ปAวิยม�โรคำห็ร2ออาการที่�(ได�ร�บยาร�กษาในขนาดสั งเก�นไป อาจเป&นผู้ลจาก

4.1 การก�าห็นดยาในขนาดที่�(สั งเก�นไป

4.2 ระด�บยาในเล2อดสั งจนถ1งระด�บที่�(ก#อให็�เก�ดภาวิะพ�ษ4.3 การบร�ห็ารยาด�วิยอ�ตราเร"วิมากเก�นไป4.4 ระยะเวิลาในการบร�ห็ารยาแต#ละม29อถ�(เก�นไป4.5 เก�ดการสัะสัมของยา ที่�าให็�ระด�บยาในเล2อดสั งเก�นไป

4.6 การบร�ห็ารยาด�วิยวิ�ถ�ที่างที่�(ไม#เห็มาะสัม4.7 การเปล�(ยนแปลงสั ตรต�าร�บยา ห็ร2อเปล�(ยนย�(ห็�อยาซื้1(งที่�าให็�ได�ร�บยามากกวิ#าเด�ม

4.8 การเล2อกร ปแบบยาที่�(ไม#เห็มาะสัมที่�าให็�ผู้ �ปAวิยได�ร�บยามากเก�นไป

4.9 การเปล�(ยนวิ�ธ�การให็�ยาแต#ไม#ได�ปร�บขนาดการให็�ยาให็�ถ กต�อง5. การไม#ได�ร�บยาที่�(แพที่ย�สั�(ง (failure to receive medication)

ผู้ �ปAวิยเก�ดโรคำห็ร2ออาการอ�นเป&นผู้ลมาจากการไม#ได�ร�บยาที่�(คำวิรได�ร�บ อาจเป&นผู้ลจาก

5.1 แพที่ย�ล2มสั�(งยา5.2 เภสั�ชกรจ#ายยาให็�ผู้ �ปAวิยไม#คำรบตามแพที่ย�สั�(ง5.3 คำวิามไม#ร#วิมม2อของต�วิผู้ �ปAวิยเอง

6. อาการไม#พ1งประสังคำ�จากการใช�ยา (adverse drug reaction)ผู้ �ปAวิยเก�ดโรคำห็ร2ออาการอ�นเป&นผู้ลมาจากปฏิ�ก�ร�ยาของยาก�บผู้ �ปAวิย อาจเป&นผู้ลจาก

6.1 การเก�ดอาการข�างเคำ�ยงจากการใช�ยา6.2 การแพ�ยา6.3 การเก�ดอาการพ�ษของยา6.4 ผู้ �ปAวิยม�ป/จจ�ยเสั�(ยงที่�(ที่�าให็�เก�ดอาการไม#พ1งประสังคำ�6.5 การเก�ดโดยไม#สัามารถคำาดเดาได� (idiosyncrasy)6.6 การบร�ห็ารยาที่�(ไม#เห็มาะสัม ที่�าให็�เก�ดอาการไม#พ1งประสังคำ�

7. การเก�ดปฏิ�ก�ร�ยาระห็วิ#างก�นของยา (drug interaction)ผู้ �ปAวิยเก�ดโรคำห็ร2ออาการอ�นอาจเป&นผู้ลมาจากอ�นตรก�ร�ยาต#อไปน�9

7.1 การเก�ดปฏิ�ก�ร�ยาระห็วิ#างก�นของยาก�บยา7.2 การเก�ดปฏิ�ก�ร�ยาระห็วิ#างก�นของยาก�บอาห็าร7.3 การเก�ดปฏิ�ก�ร�ยาระห็วิ#างก�นของยาก�บผู้ลตรวิจที่างห็�องปฏิ�บ�ต�การ

8. การได�ร�บยาที่�(โดยไม#ม�ข�อบ#งใช�ที่างวิ�ชาการห็ร2อไม#ม�ข�อม ลย2นย�นถ1งข�อบ#งใช�ที่างวิ�ชาการ (invalid indication) ได�แก#

8.1 การใช�ยาในที่างที่�(ผู้�ด (drug abuse)8.2 การใช�ยาในข�อบ#งใช�ที่�(ไม#ได�ร�บการร�บรองผู้ลการร�กษา8.3 การใช�ยาโดยไม#ม�โรคำห็ร2ออาการที่�(เป&นข�อบ#งใช� ห็ร2อใช�ยาโดยไม#ม�คำวิามจ�าเป&น

ภาคำผู้นวิก3กล0#มโรคำและกล0#มยา

กล0#มโรคำกล0#มโรคำต#างๆที่�( เภสั�ชกรสัามารถอธ�บายคำวิามร �พ29นฐานเก�(ยวิก�บโรคำ การปฏิ�บ�ต�ตนที่�(สั�าคำ�ญของผู้ �ปAวิย

และการจ�ดแบ#งกล0#มยาที่�(ใช� ร�กษาโรคำ เพ2(อให็�บร�การแนะน�าเก�(ยวิก�บโรคำตลอดจนการสั#งต#อผู้ �ปAวิยให็�แพที่ย� ม�ด�งน�9

1. กล0#มโรคำของระบบต#างๆ1.1. โรคำห็�วิใจและห็ลอดเล2อด (cardiovascular disorders)

1.2. โรคำที่างเด�นห็ายใจ (respiratory disorders) 1.3. โรคำที่างเด�นอาห็าร (gastrointestinal disorders)1.4. โรคำไต (renal disorders)1.5. โรคำระบบประสัาที่ (neurologic disorders)1.6. โรคำจ�ตประสัาที่ (psychiatric disorders)1.7. โรคำต#อมไร�ที่#อและต#อมม�ที่#อ (endocrine and exocrine

disorders)1.8. โรคำสั ต�นร�เวิช (gynecologic and obstetric

disorders)1.9. โรคำภ ม�คำ0�มก�น (immunologic disorders)1.10 โรคำกระด กและข�อ (bone and joint disorders)1.11 โรคำตา ห็ จม ก และคำอ (eyes, ears, nose and throat

disorders)1.12 โรคำผู้�วิห็น�ง (dermatological disorders)1.13 โรคำระบบเล2อด (hematologic disorders)

2. โรคำต�ดเช29อ (infectious disorders)3. โรคำมะเร"ง (oncologic disorders)4. โรคำที่างโภชนาการ (nutritional disorders)

กล0#มยา ยากล0#มต#างๆที่�(สั�าคำ�ญ และต�วิอย#างยาที่�(ใช�อย#างน�อยตามบ�ญช�ยาห็ล�กแห็#งชาต� ได�แก#

1. กล0#มยาที่�(เภสั�ชกรสัามารถเล2อกสัรร แนะน�า ก�าห็นดแผู้นการใช�ยา ต�ดตาม ป=องก�นและแก�ไขป/ญห็า ที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยาได� ได�แก#

1.1 antihistamines, decongestants, antitussives, bronchodilators, mucolytics1.2 antacids, H2-antagonists, antidiarrheals, laxatives1.3 analgesics, antimigraines1.4 contraceptives1.5 non-steroid antiinflammatory drugs (NSAID), muscle relaxants1.6 antipruritics, antiacnes, sunscreens1.7 iron supplement, folic acid1.8 antibacterials, antifungals, antiparasitics, antiseptics1.9 calcium supplement, vitamins1.10 demalotological products1.11 EENT Preparations1.12 สัม0นไพรเพ2(อการสัาธารณสั0ขม ลฐาน ประมาณ 20 ชน�ด

2. กล0#มยาที่�(เภสั�ชกรสัามารถพ�จารณาต�ดตามการใช�ยา ป=องก�นและแก�ไขป/ญห็าที่�(เก�(ยวิก�บการใช�ยา

2.1 diuretics, -blockers, calcium antagonists, angiotensin converting enzyme inhibitors (ACEI)

2.2 antidiabetics, antithyroids, antihyperlipidemics2.3 steroids2.4 antimalarials, antivirals, antituberculous agents2.5 anticancers2.6 vaccines

ภาคำผู้นวิก4ห็ล�กการจ#ายยาที่�(ด�

การจ#ายยาที่�(ม�ประสั�ที่ธ�ภาพ น�(นคำ2อ ยาถ กต�อง จ#ายรวิดเร"วิ ม�ประสั�ที่ธ�ผู้ลและไม#เก�ดอ�นตรายจากการใช�ยา

เภสั�ชกรม�ห็น�าที่�(ตามกฏิห็มายและจรรยาบรรณวิ�ชาช�พในอ�นที่�(จะช#วิยให็�ผู้ �ปAวิยที่�(ต�องใช�ยาที่ราบถ1ง สัาเห็ต0ที่�(ต�องใช�ยา และที่ราบถ1งข�อม ลที่�(สั�าคำ�ญในการใช�ยาให็�ได�ผู้ลและปลอดภ�ย น�(นคำ2อที่ราบวิ�ธ�ใช� การเก"บ

ร�กษา อาการข�างเคำ�ยงที่�(พบบ#อยและการห็ล�กเล�(ยง รวิมที่�9งต�องแน#ใจวิ#ายาที่�(ผู้ �ปAวิยต�องใช�น�9นม�คำวิามจ�าเป&นและเห็มาะสัมในการร�กษาภาวิะผู้�ดปกต�ในผู้ �ปAวิยแต#ละราย

ประเด"นสั�าคำ�ญของการร�กษาด�วิยยาคำ2อ ต�องม�กระบวินการที่�(ช#วิยให็�ผู้ �ปAวิยใช�ยาได�อย#างม�ประสั�ที่ธ�ภาพ ปลอดภ�ย และประห็ย�ด ซื้1(งประเด"นด�งกล#าวิสัอดคำล�องก�บพ�นธก�จของเภสั�ชกรซื้1(งที่�าห็น�าที่�(บร�การผู้ �ใช�ยาห็ร2อผู้ �

ปAวิย ในอ�นที่�(จะที่�าให็�การใช�ยาน�9นเพ�(มคำ0ณภาพช�วิ�ตแก#ผู้ �ปAวิย ม�ใช#เก�ดคำวิามสั�9นเปล2องโดยเปล#าประโยชน�ห็ร2อ

เก�ดอ�นตรายแก#ผู้ �ใช�อย#างไม#สัมคำวิร รวิมที่�9งคำ�าประกาศสั�ที่ธ�ของผู้ �ปAวิยซื้1(งแถลงร#วิมก�นโดยแพที่ยสัภา, สัภาการพยาบาล, สัภาเภสั�ชกรรม, ที่�นตแพที่ยสัภาและคำณะกรรมการคำวิบคำ0มการประกอบโรคำศ�ลปในปI

2540 (1 ) เภสั�ชกรจ1งจ�าเป&นต�องพ�ฒนามาตรฐานวิ�ชาช�พให็�สัามารถรองร�บคำวิามจ�าเป&นด�งกล#าวิโดยข�อบ�งคำ�บสัภาเภสั�ชกรรมวิ#าด�วิยข�อจ�าก�ดและเง2(อนไขในการประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม

พ.ศ.2540(2) ซื้1(งก�าห็นดขอบเขตการปฏิ�บ�ต�งานของเภสั�ชกรผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พให็�เก�ดคำวิามช�ดเจนน�9น

ได�ก�าห็นดเร2(องการจ#ายยาไวิ�ในข�อ 4 ในเร2(องการปร0งยาและจ#ายยาตามใบสั�(งยาของผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พ

เวิชกรรม ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พที่�นตกรรมห็ร2อผู้ �ประกอบการบ�าบ�ดโรคำสั�ตวิ� และข�อ 5 การปร0งยาและการขายยาตามกฎิห็มายวิ#าด�วิยยาไวิ�ด�งต#อไปน�9

“ ข�อ 4. การปร0งยาและจ#ายยาตามใบสั�(งยาของผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเวิชกรรม ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พที่�นตกรรม ห็ร2อผู้ �ประกอบการบ�าบ�ดโรคำสั�ตวิ�

4.1 ตรวิจสัอบคำวิามถ กต�องเห็มาะสัมของยาที่�(จะจ#าย และสั#งมอบยาให็�ก�บผู้ �ปAวิยที่�(มาร�บบร�การ

4.2 ต�ดตามและประเม�นป/ญห็า เพ2(อวิางแผู้นและประสัานงานก�บผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พที่างการ แพที่ย� สัาขาอ2(นที่�(เก�(ยวิข�อง ในการแก�ไขป/ญห็าที่�(เก�ดจากการใช�ยาของผู้ �ปAวิย

4.3 ให็�คำ�าปร1กษาป/ญห็าด�านยาแก#ผู้ �ปAวิยและประชาชนที่�(มาร�บบร�การ

4.4 ปร0งยา ผู้สัมยา ตามคำ�าสั�(ง (ใบสั�(ง) ของผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเวิชกรรม ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พที่�นต กรรม ห็ร2อผู้ �ประกอบการบ�าบ�ดโรคำสั�ตวิ�

4.5 ให็�คำ�าปร1กษา แนะน�าและให็�ข�อม ลด�านยาแก#บ0คำลากรที่างการแพที่ย�สัาขาต#างๆ

4.6 ต�องจ�ดให็�ม�เวิชภ�ณฑ์�ที่�(ถ กต�องตามกฏิห็มายและม�คำ0ณภาพตามห็ล�กเกณฑ์�วิ�ธ�การที่�(ด�ในการ ผู้ล�ตยา ไวิ�บร�การ

4.7 ต�องแสัดงช2(อยา คำวิามแรง ขนาดการใช� ที่�(ช�ดเจนที่0กคำร�9งที่�(ม�การจ�าห็น#าย จ#ายห็ร2อสั#งมอบให็�ก�บผู้ �มาร�บบร�การ

4.8 ต�องให็�คำ�าแนะน�าเก�(ยวิก�บยาที่�(จ#ายห็ร2อสั#งมอบให็�ก�บผู้ �มาร�บบร�การ ในประเด"นต#างๆ ด�งน�9

1) ช2(อยา2) ข�อบ#งใช�3) ขนาดและวิ�ธ�การใช�4) ผู้ลข�างเคำ�ยง (Side effect) (ถ�าม�) และอาการไม#พ1งประสังคำ�จากการใช�ยา

(Adverse Drug Reaction) ที่�(อาจเก�ดข19น5) ข�อคำวิรระวิ�งและข�อคำวิรปฏิ�บ�ต�ในการใช�ยาด�งกล#าวิ6) การปฏิ�บ�ต�เม2(อเก�ดป/ญห็าจากการใช�ยาด�งกล#าวิ

4.9 ต�องจ�ดที่�ารายงานอาการไม#พ1งประสังคำ�จากการใช�ยาตามแบบฟื้อร�มที่�(ก�าห็นด

4.10 ต�องให็�ข�อม ลด�านยาที่�(ถ กต�อง เป&นกลางและม�ห็ล�กฐานอ�างอ�งที่�(ช�ดเจน เช2(อถ2อได�

4.11 ต�องจ�ดที่�าบ�นที่1กประวิ�ต�การใช�ยาของผู้ �ปAวิย ในกรณ�ที่�(พบวิ#ายาที่�(ผู้ �ปAวิยได�ร�บอาจก#อให็�เก�ดป/ญห็าจากการใช�ยา

ข�อ5. การปร0งยาและการขายยาตามกฏิห็มายวิ#าด�วิยยา5.1 จ�าห็น#าย จ#าย ห็ร2อสั#งมอบ ยาอ�นตราย ยาคำวิบคำ0มพ�เศษ วิ�ตถ0ออกฤที่ธ�Eต#อจ�ตและประสัาที่

ยาเสัพต�ดให็�โที่ษ ด�วิยตนเอง

5.2 ให็�คำ�าแนะน�าป/ญห็าด�านยาแก#ผู้ �ปAวิยและประชาชนที่�(มาร�บบร�การ

5.3 ปร0งยา ผู้สัมยา ตามใบสั�(งของผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเวิชกรรม ผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พที่�นตกรรม ห็ร2อผู้ �ประกอบการบ�าบ�ดโรคำสั�ตวิ�

5.4 ต�องแสัดงตนให็�สัาธารณชนที่ราบวิ#าเป&นผู้ �ประกอบวิ�ชาช�พเภสั�ชกรรม ห็ร2อใสั#ช0ดปฏิ�บ�ต�งานตามที่�(สัภาเภสั�ชกรรมก�าห็นด

5.5 ต�องปฏิ�บ�ต�งานในสัถานที่�(ซื้1(งเห็มาะสัมต#อการประกอบวิ�ชาช�พ

5.6 ต�องจ�ดให็�ม�เวิชภ�ณฑ์�ที่�(ถ กต�องตามกฏิห็มายและม�คำ0ณภาพตามห็ล�กเกณฑ์�วิ�ธ�การที่�(ด�ในการ ผู้ล�ตยา ไวิ�บร�การ

5.7 ต�องเล2อกสัรรยาที่�(ถ กต�องเห็มาะสัมก�บสัภาวิะการเจ"บปAวิยของผู้ �ปAวิยห็ร2อประชาชนที่�(มาร�บ บร�การเพ2(อจ�าห็น#าย จ#ายห็ร2อสั#งมอบให็�ก�บผู้ �มาร�บบร�การ

5.8 ต�องแสัดงช2(อยา คำวิามแรง ขนาดการใช� ที่�(ช�ดเจนที่0กคำร�9งที่�(ม�การจ�าห็น#าย จ#าย ห็ร2อสั#งมอบยาให็�ก�บผู้ �มาร�บบร�การ

5.9 ต�องให็�คำ�าแนะน�าเก�(ยวิก�บยาที่�(จ�าห็น#าย จ#าย ห็ร2อสั#งมอบให็�ก�บผู้ �มาร�บบร�การในประเด"นต#างๆ ด�งน�9

1) ช2(อยา2) ข�อบ#งใช�3) ขนาดและวิ�ธ�การใช�4) ผู้ลข�างเคำ�ยง (Side effect) (ถ�าม�) และอาการไม#พ1งประสังคำ�จากการ

ใช�ยา

(Adverse Drug Reaction) ที่�(อาจเก�ดข19น5) ข�อคำวิรระวิ�งและข�อคำวิรปฎิ�บ�ต�ในการใช�ยาด�งกล#าวิ6) การปฏิ�บ�ต�เม2(อเก�ดป/ญห็าจากการใช�ยาด�งกล#าวิ

5.10 ต�องจ�ดที่�ารายงานอาการไม#พ1งประสังคำ�จากการใช�ยาตามแบบฟื้อร�มที่�(ก�าห็นด

5.11 ต�องจ�ดที่�าบ�นที่1กประวิ�ต�การใช�ยาของผู้ �ปAวิย ในกรณ�ที่�(พบวิ#ายาที่�(ผู้ �ปAวิยได�ร�บอาจก#อ ให็�เก�ดป/ญห็าจากการใช�ยา”

ในการที่�(จะปฏิ�บ�ต�ตามข�อบ�งคำ�บสัภาเภสั�ชกรรม โดยเฉพาะในข�อที่�(เภสั�ชกรต�องสั#งมอบยาให็�ก�บผู้ �ปAวิย ที่�(มาร�บบร�การด�วิยตนเอง และต�องให็�คำ�าแนะน�าเก�(ยวิก�บยาที่�(จ#ายห็ร2อสั#งมอบให็�ก�บผู้ �มาร�บบร�การอย#างน�อย

6 ประเด"นด�งกล#าวิน�9น เป&นสั�(งที่�(พ1งย1ดถ2อปฏิ�บ�ต�เป&นก�จวิ�ตรของเภสั�ชกรที่0กคำน ด�วิยเป&นข�อบ�งคำ�บที่�( แสัดงออกซื้1(งคำวิามเป&นวิ�ชาช�พที่�(ร �บผู้�ดชอบต#อสั�งคำม และคำวิรปฏิ�บ�ต�ให็�เป&นที่�(ประจ�กษ�ถ1งบที่บาที่และห็น�าที่�(

คำวิามเป&นเภสั�ชกร ที่�(สั�าคำ�ญย�(งกวิ#าน�9นคำ2อ การไม#สัามารถปฏิ�บ�ต�ตามมาตรฐานที่�(ม�ห็ล�กการช�ดเจนในอ�นที่�(จะเพ�(ม ประสั�ที่ธ�ภาพ และคำวิามปลอดภ�ยในการใช�ยาของผู้ �ปAวิยน�9น ย#อมสั#งผู้ลเสั�ยที่�9งต#อช�วิ�ต สั0ขภาพของผู้ �ปAวิยและคำ#า

ใช�จ#ายมากมายมห็าศาล จากป/ญห็าการใช�ยาที่�(เก�ดข19น ในป/จจ0บ�นแห็ล#งที่�(เภสั�ชกรให็�บร�การจ#ายยาแก#ผู้ �ปAวิยห็ร2อผู้ �ใช�ยาโดยตรง ได�แก# งานบร�การ

ในร�านยา งานบร�การในโรงพยาบาล และสัถานบร�การสัาธารณสั0ขที่0กประเภที่ จ1งคำวิรพ�จารณาห็าร ปแบบการ ด�าเน�นการในการด แลป/ญห็าด�งกล#าวิ และถ2อเป&นคำวิามร�บผู้�ดชอบในห็น�าที่�(ในวิ�ชาช�พ

การบร�การเภสั�ชกรรมแก#ผู้ �ปAวิยที่�(ใช�ยาเอง ไม#วิ#าจะเป&นผู้ �ปAวิยในก#อนกล�บบ�าน ผู้ �ปAวิยนอก ห็ร2อผู้ �ปAวิย ที่�(ใช�บร�การร�านยา เป&นบร�การเภสั�ชกรรมที่�(เภสั�ชกรม�คำวิามร�บผู้�ดชอบสั งต#อการใช�ยาของผู้ �ปAวิย เป&นที่�(พ1(งและ

เป&นคำวิามห็วิ�งที่�(จะบรรเที่าและ/ ห็ร2อแก�ป/ญห็าเก�(ยวิก�บการใช�ยาที่�(กล#าวิแล�วิ เพ2(อประโยชน�คำ2อคำวิามปลอดภ�ย ห็ายจากโรคำห็ร2ออาการ และลดคำวิามสั�9นเปล2องสั ญเสั�ยยาไปอย#างเปล#าประโยชน�

เภสั�ชกรจะต�องจ#ายยาแก#ผู้ �ปAวิยตามห็ล�กเกณฑ์�มาตรฐานวิ�ชาช�พ และข�อบ�งคำ�บตามกฎิห็มาย ด แล ป/ญห็าการไม#สัามารถใช�ยาตามสั�(ง และป/ญห็าเก�(ยวิก�บยาอ2(นๆ ด�วิยบร�การต�9งแต#ระด�บพ29นฐานได�แก#การจ#ายยา

และบร�การเฉพาะ เช#น บร�การให็�คำ�าปร1กษาด�านยาการจ#ายยา

การจ#ายยา ห็มายถ1ง กระบวินการประเม�นการสั�(งใช�ยาห็ร2อประเม�นคำวิามจ�าเป&นในการใช�ยาและคำ�ด สัรรยาตามห็ล�กการวิ�ชาช�พให็�ม�คำวิามคำรบถ�วินเห็มาะสัม โดยพ�จารณาจากประวิ�ต�การเจ"บปAวิย ผู้ลการวิ�น�จฉ�ย

ที่างคำล�น�กที่�(เก�(ยวิข�อง ตลอดจนกฏิห็มายห็ร2อระเบ�ยบเพ2(อด�าเน�นการเล2อก, จ�ดเตร�ยมยา และอ0ปกรณ�จ�าเป&น อย#างถ กต�องเห็มาะสัม สั#งมอบแก#ผู้ �ปAวิยแต#ละรายพร�อมคำ�าแนะน�าที่�(จะที่�าให็�การใช�ยาม�ประสั�ที่ธ�ภาพ ปลอดภ�ย

มากที่�(สั0ดการจ#ายยาที่�(ด�จะต�องจ�ดการให็�ผู้ �ที่�(มาร�บบร�การได�ร�บบร�การตามสั�ที่ธ�อ�นพ1งได�ร�บตามคำ�าประกาศสั�ที่ธ�ผู้ �

ปAวิยและข�อบ�งคำ�บสัภาเภสั�ชกรรมเป&นอย#างน�อยการบร�การเภสั�ชกรรมจะต�องม�เภสั�ชกรเป&นผู้ �ร �บผู้�ดชอบการจ#ายยาตลอดเวิลาให็�ม�(นใจวิ#าผู้ �ปAวิยจะได�

ร�บบร�การที่�(ม�คำ0ณภาพตามมาตรฐานและสั�ที่ธ�ของผู้ �ปAวิย โดยพ�จารณาห็ล�กปฏิ�บ�ต�เบ29องต�นด�งต#อไปน�9ห็ล�กปฏิ�บ�ต�เบ29องต�นในการจ#ายยา

1. เป=าห็มายในการจ#ายยา ให็�ผู้ �ปAวิยได�ร�บยาที่�(สัมคำวิรห็ร2อจ�าเป&นในการร�กษา บรรเที่าห็ร2อป=องก�นอาการ และสัามารถใช�ยาน�9นได�

อย#างถ กต�อง ปลอดภ�ย และม�ประสั�ที่ธ�ภาพ

2. ห็ล�กปฏิ�บ�ต�ในการจ#ายยาที่�(ด�2.1 ในการจ#ายยาคำวิรม�ข�อม ลผู้ �ร �บบร�การประกอบการจ#ายยา ได�แก#อาย0 น�9าห็น�ก การวิ�น�จฉ�ยห็ร2อ

อาการที่�(พบ เพ2(อให็�เภสั�ชกรสัามารถประเม�นป/ญห็าเบ29องต�น เล2อกยาห็ร2อจ�ดยาและให็�คำ�าอธ�บายคำวิามจ�าเป&นที่�(ต�องใช�ยา

2.2 การจ#ายยาที่0กคำร�9ง ที่0กขนาด เภสั�ชกรคำวิรพ�จารณาให็�ผู้ �ร �บบร�การสัามารถใช�ได�อย#างเห็มาะสัมและสัะดวิกเป&นประการสั�าคำ�ญ โดยพร�อมที่�(จะเตร�ยมยาในร ปแบบห็ร2อคำวิามแรงที่�(จ�าเป&นแก#ผู้ �

ปAวิยเม2(อไม#ม�ยาในล�กษณะน�9นจ�าห็น#าย ห็ร2อให็�บร�การ

2.3 เภสั�ชกรม�ห็น�าที่�(: 2.3.1 คำ�ดกรองป/ญห็าของการใช�ยา

- การสั�(งใช�ยาที่�(ระบ0ข�อม ลไม#คำรบถ�วิน เช#น การก�าห็นดขนาดห็ร2อ คำวิามแรงของยา, ระยะเวิลาการใช� ห็ร2อช2(อยาไม#ช�ดเจน

- การใช�ยาซื้�9าซื้�อน

- การใช�ยาที่�(อาจเก�ดอ�นตรก�ร�ยาที่�(ม�น�ยสั�าคำ�ญ - การใช�ยาที่�(ข�ดก�บกฎิห็มาย

- การใช�ยาโดยไม#ม�คำวิามจ�าเป&น - อ�นตรายจากการใช�ยา

2.3.2 ให็�คำ�าแนะน�าเก�(ยวิก�บยาที่�(จ#ายแก#ผู้ �ปAวิยที่0กราย ในประเด"นต#างๆ อย#างน�อยคำวิรเป&นไป ตามข�อบ�งคำ�บของสัภาเภสั�ชกรรมวิ#าด�วิยการปร0งยาและจ#ายยาตามใบสั�(งยา เน�นให็�คำวิามร �

เร2(องยาเพ2(อป=องก�นป/ญห็าจากการใช�ยา

3.ข�9นตอนในการจ#ายยา ข�9นตอนที่�( 1 ในกรณ�ที่�(ม�ใบสั�(งยาการร�บใบสั�(งยาและตรวิจสัอบคำวิามสัมบ รณ�ของใบสั�(งยา

ข�อม ลสั#วินประกอบของใบสั�(งยา อย#างน�อยต�องประกอบด�วิย

1)ช2(อและสัถานที่�(ต� 9งของสัถานพยาบาล2) ช2(อ นามสัก0ล อาย0 และเลขที่�(ของผู้ �ปAวิย

3) วิ�นที่�(ที่�(สั� (งใช�ยา4) ช2(อยาและคำวิามแรงของยา ร ปแบบของยา

5)จ�านวินห็ร2อปร�มาณยาห็ร2อระยะเวิลาที่�(ต�องการสั�(งให็�ผู้ �ปAวิยในคำร�9งน�9น

6) วิ�ธ�ใช�ยา7) ลายม2อช2(อแพที่ย�ผู้ �สั� (งใช�ยา และ/ ห็ร2อ เลขที่�(ใบอน0ญาตประกอบวิ�ชาช�พเวิชกรรม

ข�9นตอนที่�(2 การตรวิจสัอบคำวิามเห็มาะสัมของการสั�(งใช�ยา เพ2(อช#วิยคำ�ดกรองโอกาสัเก�ดคำวิามคำลาดเคำล2(อนด�งต#อไปน�9 เป&นอย#างน�อย

1) ผู้ �ปAวิยม�ข�อห็�ามใช�ยา เช#น แพ�ยา

2)ขนาดที่�(อย #ในช#วิงการร�กษาตามอาย0น�9าห็น�กของผู้ �ปAวิย3)ยาที่�(อาจซื้�9าซื้�อนโดยไม#เสัร�มฤที่ธ�E4)ยาที่�(อาจเก�ดอ�นตรก�ร�ยาที่�(ม�น�ยสั�าคำ�ญ ข�9นตอนที่�(3 ในกรณ�ร�บบร�การจากเภสั�ชกรที่�(ร �านยาต�องม�ห็ล�กเกณฑ์�ในการประเม�นอาการเบ29องต�นและคำ�ดเล2อกยาให็�เห็มาะสัมก�บผู้ �มาร�บบร�การแต#ละราย

ข�9นตอนที่�(4 การจ�ดที่�าฉลากและจ�ดเตร�ยมยาอย#างม�คำ0ณภาพ

1) ยาที่�(จ#ายต�องคำรบถ�วิน ม�ฉลากถ กต�อง บรรจ0ในภาชนะที่�(เห็มาะสัมได�มาตรฐาน

2)ฉลากยาที่0กขนานที่�(จ#ายคำวิรพ�มพ�ผู้#านคำอมพ�วิเตอร�ห็ร2อเคำร2(องพ�มพ�อย#างน�อยต�องม�ข�อม ลต#อไปน�9

(1) วิ�นที่�(จ#ายยา (2) เลขที่�(จ#ายยา ห็ร2อเลขที่�(ใบสั�(งยา

(3) ช2(อผู้ �ปAวิย (4) ช2(อยา และคำวิามแรง และจ�านวิน

(5) วิ�ธ�ใช�ยาที่�(ช�ดเจน เข�าใจง#าย

(6) ฉลากช#วิยคำ�าแนะน�าห็ร2อคำ�าเต2อนที่�(จ�าเป&น (7) ช2(อที่�(ต� 9ง ห็มายเลขโที่รศ�พที่�ของสัถานที่�(จ#ายยา

นอกจากน�9น คำวิรม�ช2(อแพที่ย�ผู้ �สั� (งใช�ยาและเภสั�ชกรผู้ �จ#ายยาเพ2(อกรณ�เก�ดเห็ต0ฉ0กเฉ�นก�บผู้ �ปAวิย ห็ร2อเก�ดคำวิามผู้�ดพลาดที่�(เร#งด#วิน

3) ตรวิจสัอบคำวิามถ กต�องของยาที่�(จ�ดเที่�ยบก�บคำ�าสั�(งใช�ยา ข�9นตอนที่�(5 การจ#ายยาแก#ผู้ �ปAวิย

เป&นห็น�าที่�(ของเภสั�ชกรในการสั#งมอบยาแก#ผู้ �ปAวิย โดยม�เป=าห็มายเพ�(มคำวิามสัามารถในการใช�ยาตาม สั�(ง ลดคำวิามคำลาดเคำล2(อนในการใช�ยา และสั2บห็าอาการไม#พ1งประสังคำ�ที่�(อาจเป&นป/ญห็าของผู้ �ปAวิยแต#ละราย

โดยด�าเน�นการ

1) สั�าห็ร�บผู้ �ปAวิยที่�(เคำยใช�ยาอย #แล�วิ คำ�ดกรองป/ญห็า ห็ร2อย�9าคำวิามเข�าใจในเร2(อง

- การไม#ใช�ยาตามสั�(ง คำวิามเข�าใจในวิ�ธ�ใช�ที่�(ถ กต�อง

- อาการข�างเคำ�ยงที่�(น#าจะเก�ดแล�วิรบกวินผู้ �ปAวิย โดยอาจใช�เที่คำน�คำให็�ผู้ �ปAวิยสัาธ�ตและบอกเล#า (Show and Tell) มาประย0กต�

2) ผู้ �ปAวิยได�ร�บยาคำร�9งแรก ต�องให็�ข�อม ลจ�าเป&นอย#างน�อยตามข�อบ�งคำ�บสัภาเภสั�ชกรรม

3) ตรวิจสัอบคำวิามถ กต�อง สัมบ รณ�ของยาที่�(จะจ#ายแล�วิสั#งมอบแก#ผู้ �ปAวิย

4) ให็�ข�อม ลยาห็ร2อบร�การคำ�าแนะน�าปร1กษาด�านยา5) ผู้ �ที่�(สัมคำวิรได�ร�บบร�การจากแพที่ย�ต�องได�ร�บการสั#งต#ออย#างเห็มาะสัม