รายงานน าเสนอเรอง

โครงสรางและเนอหาสาระ พระไตรปฏก

น ำเสนอ อำจำรย ดร.ไพฑรย รนสตย รำยวชำ พระไตรปฎกวเครำะห ตำมหลกสตรปรญญำพทธศำสตรมหำบณฑต

มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย วทยำเขตเชยงใหม ภำคเรยนท ๑ ปกำรศกษำ ๒๕๕๕

และเพอถวำยเปนพทธบชำ ธรรมบชำ สงฆบชำ

จดท าโดย

พระครโสภตพฒนโชต พระครใบฏกำอทย

นำงสำวอญชล จตรำนน

โครงรางเนอหาสาระ

• ความเปนมาการจดพมพพระไตรปฎก • การแบงหมวดหมพระไตรปฎก • รายละเอยดแตละหมวดหม

• บาลพระไตรปฎก • อรรถกถา • ฎกา • อนฎกา • พระไตรปฎกฉบบสมาคมบาลปกรณ

การจารกพระไตรปฎกครงแรก

สชพ ปญญำนภำพ, พระไตรปฎกฉบบส าหรบประชาชน, พมพครงท ๑๗, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพมหำมกฏรำชวทยำลย, ๒๕๕๐), หนำ ๑๑-๑๒.

• เพอปองกนการผดพลาดจำกกำรทองจ ำสบตอกนไป • จงเรมมกำรจำรกพทธวจนะลงในใบลำนในชวงปพ.ศ. ๔๓๓ ในรชสมยพระเจำวฏฏคำมณอภย (ลงกำ)

พระไตรปฎกเกดขนเมอใด

• เรมมกำรแบงหมวดหมเปน ๓ หมวด หรอทเรยกวำ พระไตรปฎก ในการสงคายนาครงท ๓ (พ.ศ. ๒๓๔)

• การสงคายนาครงท ๑ และ ๒ กไดมกำรช ำระทงธรรมและวนยครบ ๓ หมวดเชนกน หำกแตไดรวมพระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎกไวในหมวดเดยวกนคอ หมวดธรรม รวมเรยกทงหมดวำ “ธรรม และ วนย” สชพ ปญญำนภำพ, พระไตรปฎกฉบบส าหรบประชาชน, พมพครงท ๑๗, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพมหำมกฏรำชวทยำลย,

๒๕๕๐), หนำ ๘ – ๙.

พระไตรปฎกในประเทศไทย • พ.ศ. ๒๐๒๐ – จำรกในใบลาน สมยพระเจำตโลกรำช (เชยงใหม)

• พ.ศ.๒๔๓๑ – จดพมพเปนเลมหนงสอครงแรก ในรชกำลท ๕ • พ.ศ.๒๔๓๖ – ตพมพเสรจเรยบรอย และฉลองงำนรชดำภเษกพระไตรปฎกรวม ๓๙ เลม

• พ.ศ. ๒๔๖๘ - ตพมพใหมเปนฉบบทสมบรณ (พระไตรปฎกฉบบสยำมรฐ ๔๕ เลม) ในรชกำลท ๗

สชพ ปญญำนภำพ, พระไตรปฎกฉบบส าหรบประชาชน, พมพครงท ๑๗, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพมหำมกฏรำชวทยำลย, ๒๕๕๐), หนำ ๑๗.

ท าไมพระไตรปฎกตองม ๔๕ เลม ?

• พระไตรปฎก ๔๕ เลม สอถง ๔๕ พรรษำแหงพทธกจของพระพทธเจำ

หลกในการจดหมวดหมของพระไตรปฎก • ปจจบนใชรปแบบกำรแบงหมวดหมเชนเดยวกบทใชในการสงคายนาครงท ๓

พระวนยปฎก

พระอภธรรมปฎก

พระสตตนตปฎก

พระวนยทงหมดของภกษและภกษณ สงฆกรรม ประวตควำมเปนมำภกษณ และประวตกำรสงคำยนำครงท ๑ และ ๒

พระสตรขนำดยำวและขนำดกลำง พระสตรประมวลเปนเรองๆ หรอเปนขอๆ พรอมเรองรำวประกอบของแตละพระสตร รวมถง

ภำษตสำวก และชำดก

ขอธรรมลวนๆ แบงเปนหมวดๆ เปนขอๆ แบงตำมธำต ธรรมะเปนคๆ กำรบญญตบคคล ถำม-ตอบกถำวตถ

สชพ ปญญำนภำพ, พระไตรปฎกฉบบส าหรบประชาชน, พมพครงท ๑๗, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพมหำมกฏรำชวทยำลย, ๒๕๕๐), หนำ ๒๐-๒๓.

โครงสรางพระวนยปฎก

อำทกมมะ (อำบตหนก)

ปำจตตย (อำบตเบำ)

มหำวรรค (สกขำบทนอกปำตโมกขตอนตน)

จฬวรรค (สกขำบทนอกปำตโมกขตอนปลำย)

ปรวำร (ภำคผนวก)

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระวนยปฎก, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพจฬำลงกรณรำชวทยำลย, ๒๕๕๐), หนำ ๑๑-๑๓.

แบงหมวดยอยแบบในคมภรวชรสำรตถสงคหะ (พระรตนปญญำเถระ) ขอ ๒๒

มหาวภงค (ภกขวภงค) (เลม ๑-๒)

ภกขณวภงค (เลม ๓)

มหาวรรค (เลม ๔ - ๕)

จฬวรรค (เลม ๖ - ๗)

ปรวาร (เลม ๘)

พระวนยปฎก (เลม ๑-๘)

โครงสรางพระวนยปฎก

พระวนยปฎก (เลม ๑-๘)

ปำรำชก (อำบตหนก)

ปำจตตย (อำบตเบำ)

มหำวรรค (สกขำบทนอกปำตโมกขตอนตน)

จฬวรรค (สกขำบทนอกปำตโมกขตอนปลำย)

ปรวำร (ภำคผนวก)

แบงหมวดยอยแบบในคมภรวชรสำรตถสงคหะ (พระรตนปญญำเถระ) ขอ ๓๙๘

มหาวภงค (ภกขวภงค) (เลม ๑-๒)

ภกขณวภงค (เลม ๓)

มหาวรรค (เลม ๔ - ๕)

จฬวรรค (เลม ๖ - ๗)

ปรวาร (เลม ๘)

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระวนยปฎก, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพจฬำลงกรณรำชวทยำลย, ๒๕๕๐), หนำ ๑๑-๑๓.

โครงสรางพระวนยปฎก

ม

ภ

ม

จ

ป

แบงตำมชอ แบงแบบสมำคมบำลปกรณ

ส สตตวภงค (ประมวลสกขำบทภกษ ภกษณ)

ข ขนธกะ (รวมสกขำบทนอกปำตโมกข)

ป ปรวำร (เบดเตลด)

มจร. ใช แบบ น

พระวนยปฎก (เลม ๑-๘)

มหาวภงค (ภกขวภงค) (เลม ๑-๒)

ภกขณวภงค (เลม ๓)

มหาวรรค (เลม ๔ - ๕)

จฬวรรค (เลม ๖ - ๗)

ปรวาร (เลม ๘)

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระวนยปฎก, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพจฬำลงกรณรำชวทยำลย, ๒๕๕๐), หนำ ๑๑-๑๓.

โครงสรางพระวนยปฎก

พระวนยปฎก (เลม ๑-๘)

สงฆกรรม ควำมเปนมำภกษณ กำรสงคำยนำ

มหาวภงค (ภกขวภงค) (เลม ๑-๒)

ภกขณวภงค (เลม ๓)

มหาวรรค (เลม ๔ - ๕)

จฬวรรค (เลม ๖ - ๗)

ปรวาร (เลม ๘)

ศล และขอหำมของภกษ

ศล และขอหำมของศลภกษณ

พทธประวตชวงแรกๆ และพธกรรมตำงๆ

เบดเตลดพระวนย

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๒๕-๒๖.

ท าไมตองจดพระวนยปฎก ไวเปนหมวดแรก?

(สงคายนาครงท ๑ หลงจากพระอานนทเขาในทประชมสงฆ)

“เมอพระอำนนทนนนงแลวอยำงนน พระมหำกสสปเถรจงปรกษำภกษทงหลำยวำ “ผ

มอำยทงหลำย ! พวกเรำจะสงคำยนำอะไรกอน พระธรรมหรอพระวนย”

ภกษทงหลำยเรยนวำ "ขำแตทำนพระมหำกสสป! ชอวำ

พระวนยเปนอำยของพระพทธศำสนำ เมอพระวนยยงตงอย

พระพทธศำสนำจดวำยงด ำรงอย; เพราะฉะนนพวก

เราจะสงคายนาพระวนยกอน” มหำมกฏรำชวทยำลย. ปฐมสมนตปาสาทกา แปล ภาค ๑, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพมหำมกฏรำชวทยำลย, ๒๕๓๕), หนำ ๑๙.

โครงสรางพระวนยปฎก มหาวภงค (เลม ๑-๒) เลมท ๑ - มหาวภงค

๑. เวรญชกณฑ – พระสำรบตรค ำนงถงควำมตงมนในพรหมจรรย ๒. ปฐมปาราชกกณฑ – หำมภกษเสพเมถน ๓. ทตยปาราชกกณฑ – หำมภกษเอำของผ อนเกน ๕ มำสก ๔. ตตยปาราชกกณฑ – หำมภกษฆำมนษย ๕. จตตถปาราชกกณฑ – หำมอวดอตรมนสยธรรมทไมมในตน ๖. เตรสกณฑ – สงฆำทเสส ๑๓ ๗. อนยตกณฑ – อำบตไมแนวำปรบขอไหน ตองดพยำนหลกฐำน

อำบตปำรำชก ๔ สงฆำทเสส ๑๓

อนยต ๒ (รวม ๑๙ ขอ)

เลมท ๒ - มหาวภงค ๑. นสสคคยกณฑ – ปำจตตย สละของ อำบตตก ๓๐ ๒. ปาจตตยกณฑ – ปำจตตย ไมมเงอนไข ๙๒ ๓. ปาฏเทสนยกณฑ – อำบตพงแสดงคน ๔ ๔. เสขยกณฑ – ขอพงศกษำ ๗๕ สรป และ เบดเตลด ๕. ธรรมส าหรบระงบอธกรณ – ๗ ประกำร

โครงสรางพระวนยปฎก ภกขณวภงค (เลม ๓) เลมท ๓ - ภกขณวภงค

๑. ปาราชกกณฑ – ปำรำชก ๘ (เหมอนภกษ ๔ เพม ๔) ๒. สตตรสกณฑ – สงฆำทเสส ๑๗ (เหมอนภกษ ๑๐ เพม ๗) ๓. นสสคคยกณฑ – นสคคยปำจตตย ๓๐ (เหมอนภกษ ๑๒ เพม ๑๘) ๔. ปาจตตยกณฑ – ปำจตตย ๑๑๖ (เหมอนภกษ ๙๖ เพม ๗๐) ๕. ปาฏเทสนยกณฑ – ปำฏเทสนยะ ๘ (ไมเหมอนของภกษ) ๖. เสขยกณฑ – ขอพงศกษำ ๗๕ และธรรมระงบอธกรณ ๗ (เหมอนภกษ)

อำบตปำรำชก ๘ สงฆำทเสส ๑๗ นสสคคย ๓๐ ปำจตตย ๑๑๖ ปำฏเทส ๘ เสขย ๘๑

(รวม ๓๑๑ ขอ)

โครงสรางพระวนยปฎก มหาวรรค (เลม ๔-๕) เลมท ๔ - มหาวรรค

๑. มหาขนธกะ – วำดวยเรองตงแตตรสร แสดงธรรมเทศนำกณฑตำงๆ และขอปฏบตกำรบวช ๒. อโบสถขนธกะ – วำดวยกำรฟงธรรม และสวดปำฏโมกข ๓. วสสปนายกาขนธกะ – วำดวยกำรจ ำพรรษำ ๔. ปวารณาขนธกะ – วำดวยกำรปวำรณำตน

เลมท ๕ - มหาวรรค ๑. จมมขนธกะ – หมวดวำดวยหนง ๒. เภสชชขนธกะ – หมวดวำดวยยำรกษำโรค ๓. กฐนขนธกะ – หมวดวำดวยกฐน ๔. จวรขนธกะ – หมวดวำดวยจวร ๕. จมเปยยขนธกะ – หมวดวำดวยเหตกำรณในกรงจมปำ ๖. โกสมพขนธกะ – หมวดวำดวยเหตกำรณในกรงโกสมพ

โครงสรางพระวนยปฎก จฬวรรค (เลม ๖-๗)

เลมท ๖ - จฬวรรค ๑. กมมขนธกะ – หมวดวำดวยสงฆกรรม ๒. ปารวาสกขนธกะ –หมวดวำกำรอยปรวำส ๓. สมจจยขนธกะ – หมวดวำกำรออกอำบตสงฆำทเสสเพมเตม ๔. สมถขนธกะ – หมวดวำดวยวธระงบอธกรณ

เลมท ๗ - จฬวรรค

๑. ขทธกวตถขนธกะ – หมวดวำเรองเลกๆนอยๆ ๒. เสนาสนวตถขนธกะ – หมวดวำดวยเรองทอยอำศย ๓. สงฆเภทขนธกะ – หมวดวำดวยเรองสงฆแตกกน ๔. วตตขนธกะ – หมวดวำดวยขอวตร ๕. ภกขณขนธกะ – หมวดวำดวยควำมเปนมำ และขอปฏบตของภกษณ ๖. ปญจสตกขนธกะ – หมวดวำดวยพระอรหนต ๕๐๐ รป ในกำรสงคำยนำครงท ๑ ๗. สตตสตกขนธกะ – หมวดวำดวยพระอรหนต ๗๐๐ รป ในกำรสงคำยนำครงท ๒

โครงสรางพระวนยปฎก ปรวาร (เลม ๘) เลมท ๘ - ปรวาร

สรป และเบดเตลดพระวนย รวมเปนหวขอยอยๆ ๒๑ หวขอ

ท

ม

สง

อง

ข

พระสตรเปนขอๆ (๙,๕๕๗ สตร)

พระสตรขนำดยำว (๓๔ สตร)

พระสตรขนำดกลำง (๓๒ สตร)

พระสตรประมวลเปนเรองๆ (๗,๗๖๒ สตร)

พระสตรเบดเตลด, ภำษตสำวก, ชำดก

โครงสรางพระสตตนตปฎก

ทฆนกาย (เลม ๙ - ๑๑)

มชฌมนกาย (เลม ๑๒ - ๑๔)

สงยตตนกาย (เลม ๑๕ - ๑๙)

องคตตรนกาย (เลม ๒๐ - ๒๔)

ขททกนกาย (เลม ๒๕ - ๓๓)

พระสตตนตปฎก (เลม ๙-๓๓)

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๒๗-๓๐.

โครงสรางพระสตตนตปฎก ทฆนกาย (เลม ๙ - ๑๑)

เลมท ๙ – ทฆนกาย สลขนธวรรค หมวดทวำดวยกองศล ๑๓ พระสตร มพรหมชำลสตร เปนตน

เลมท ๑๐ – ทฆนกาย มหาวรรค หมวดทวำเรองใหญๆ ๑๐ พระสตร มมหำสตปฏฐำนสตร มหำปรนพพำนสตร เปนตน

เลมท ๑๑ – ทฆนกาย ปาฏกวรรค พระสตรยำว ๑๑ พระสตร เรยกชอเลมตำมพระสตรแรกในเลมคอ ปำฏกสตร

โครงสรางพระสตตนตปฎก มชฌมนกาย (เลม ๑๒ - ๑๔)

เลมท ๑๒ – มชฌมนกาย มลปณณาสก ๕ วรรค วรรคละ ๑๐ พระสตร น ำดวยมลปรยำยสตร

เลมท ๑๓ – มชฌมนกาย มชฌมปณณาสก ๕ วรรค วรรคละ ๑๐ พระสตร แบงวรรคตำมประเภทบคคล

เลมท ๑๔ – มชฌมนกาย อปรปณณาสก รวม ๕๒ พระสตร น ำดวยเทวทหสตร

โครงสรางพระสตตนตปฎก สงยตตนกาย (เลม ๑๕ - ๑๙)

เลมท ๑๕ – สงยตตนกาย สคาถวรรค พระสตรทมคำถำ หรอค ำสอนเปนบทกวสอนบคคลตำงๆ แบงตำมบคคล และสถำนท

เลมท ๑๖ – สงยตตนกาย นทานวรรค พระสตรวำดวยเหตปจจยแหงกำรเวยนวำยตำยเกด (ปฏจจสมปบำท)

เลมท ๑๗ – สงยตตนกาย ขนธวารวรรค พระสตรวำดวยเรองขนธ ๕ รปและนำม ในแงมมตำงๆ

เลมท ๑๘ – สงยตตนกาย สฬายตนวรรค พระสตรวำดวยเรองอำยตนะ ๖ ตำมแนวไตรลกษณ

เลมท ๑๙ – สงยตตนกาย มหาวารวรรค พระสตรวำดวยเรองใหญคอ โพธปกขยธรรม ม มรรค, โพชฌงค, สตปฏฐำน เปนตน

โครงสรางพระสตตนตปฎก องคตตรนกาย (เลม ๒๐ - ๒๔)

เลมท ๒๐ – องคตตรนกาย เอก-ทก-ตกนบาต วำดวยหลกธรรมทมจ ำนวน ๑, ๒, ๓ ขอ

เลมท ๒๑ – องคตตรนกาย จตกกบาต วำดวยหลกธรรมทมจ ำนวน ๔ ขอ

เลมท ๒๒ – องคตตรนกาย ปญจก-ฉกกบาต วำดวยหลกธรรมทมจ ำนวน ๕,๖ ขอ

เลมท ๒๓ – องคตตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกบาต วำดวยหลกธรรมทมจ ำนวน ๗, ๘, ๙ ขอ

เลมท ๒๔ – องคตตรนกาย ทสก-เอกาทสกนบาต วำดวยหลกธรรมทมจ ำนวน ๑๐, ๑๑ ขอ

โครงสรางพระสตตนตปฎก ขททกนกาย (เลม ๒๕ - ๓๓)

เลมท ๒๕ – ขททกนกาย ๑. ขททกปาฐะ – บทสวดเลกๆ ๒. ธมมปทคาถา – ธรรมบท ๔๒๓ บท ๓. อทาน – พทธภำษต ๔. อตวตตกะ – ถอยค ำทอำงวำเปนพทธภำษต ๕. สตตนบาต - พระสตรเบดเตลด

เลมท ๒๖ – ขททกนกาย

๑. วมานวตถ – เหตอยำงไร ไดวมำนอยำงไร ๒. เปตวตถ – เปรตในสภำวะตำงๆ ๓. เถรคาถา – ภำษตเตอนใจภกษ ๔. เถรคาถา – ภำษตเตอนใจภกษณ

โครงสรางพระสตตนตปฎก ขททกนกาย (เลม ๒๕ - ๓๓) (ตอ)

เลมท ๒๗ – ขททกนกาย ชาดก ๑ ชำดกเรองเลกๆ ๕๒๕ เรอง

เลมท ๒๘ – ขททกนกาย ชาดก ๒ ชำดกเรองยำว ๒๒ เรอง รวมถงชำดกทศชำต

เลมท ๒๙ – ขททกนกาย มหานเทส ภำษตพระสำรบตร ค ำอธบำยพระสตรโดยพระสำรบตร ๑๖ พระสตร

เลมท ๓๐ – ขททกนกาย จฬนเทส

ภำษตพระสำรบตร ค ำอธบำยพระสตรโดยพระสำรบตร ๑๗ พระสตร

โครงสรางพระสตตนตปฎก ขททกนกาย (เลม ๒๕ - ๓๓) (ตอ)

เลมท ๓๑ – ขททกนกาย ปฏสมภทามรรค ภำษตพระสำรบตร ค ำอธบำยพระสตรทเกยวกบทำงแหงควำมแตกฉำน โดยพระสำรบตร ม มหาวรรค (เรองใหญๆ ๑๐ เรอง), ยคนทธวรรค (เรองสมถะและวปสนำ ๑๐ เรอง),

ปญญาวรรค (วำดวยปญญำ ๑๐ เรอง)

เลมท ๓๒ – ขททกนกาย อปทาน ๑ ประวตกำรบ ำเพญควำมดงำมของพระพทธเจำ, พระปจเจกพทธเจำ และพระสำวก

เลมท ๓๓ – ขททกนกาย อปทาน ๒ วำดวยเรองของพทธวงสะ (วงศของพระพทธเจำ คอพระพทธเจำ ๒๕ พระองค), พทธจรยำ

และกำรบ ำเพญบำรมในชำตตำงๆ

พระสตรใดเปนพระสตรแรก ในพระสตตนตปฎก?

พรหมชำลสตร, พระสตตนตปฎก, ทฆนกาย สลขนธวรรค, พระไตรปฎกเลม ๙.

พรหมชาลสตร (สตรวาดวยขายอนประเสรฐ) มใหโกรธเมอมผตเตยนพระรตนตรย และมใหยนดเมอมผสรรเสรญพระรตนตรย จฬศล, มชฌมศล, มหำศล (ศลอยำงเลกนอย, อยำงกลำง และอยำงใหญ) ทฏฐ ๖๒ ประกำร (ปรำรภเบองตน ๑๘, เบองปลำย ๔๔) ผ ทมทฏฐ ๖๒ ประกำรน ยอมไดเสวยอำรมณจำกอำยตนะทง ๖ มความยดมน ถอมนดงปลาทตดอยในขาย ตถำคตเปนผถอนตณหาอนจะท าใหตดอยในภพไดแลว

เหตใดจงตองน าพรหมชาลสตรมาไวเปนพระสตรแรก? ............................?

พระพทธเจำทรงแสดง ธมมจกกปปวตตนสตรไวเปนพระสตรแรก หลงตรสร เหตใดจงไมน ำธมมจกกปปวตตนสตรมำแสดงเปนพระสตรแรกในพระสตตนตปฎก?

มใหโกรธเมอมผตเตยนพระรตนตรย และมใหยนดเมอมผสรรเสรญพระรตนตรย

เหตใดจงตองน าพรหมชาลสตรมาไวเปนพระสตรแรก?

จฬศล, มชฌมศล, มหำศล (ศลอยำงเลกนอย, อยำงกลำง และอยำงใหญ)

พรหมชาลสตร (พระสตรวาดวยขายอนประเสรฐ)

เปดใจผเรมศกษาได วำพระพทธเจำมไดทรงตองกำรกำรสรรเสรญหรอยอมรบ มไดทรง โกรธหำกมผไมยอมรบ ไมบงคบใหศรทธำ หำกแตมเหตและผลใหไปพจำรณำเอง

ศลเปนบาทฐานของกำรเรมฝกตนในทำงพทธศำนำตำมหลกของไตรสกขำ พระสตร เรองศลจงถกน ำมำรวมไวใน พระสตตนตปฎก ทฑนกำย สลขนธวรรค (เลมท ๙) เปน เลมแรกในหมวดพระสตตนตปฎก

พรหมชำลสตร, พระสตตนตปฎก, ทฆนกาย สลขนธวรรค, พระไตรปฎกเลม ๙.

เหตใดจงตองน าพรหมชาลสตรมาไวเปนพระสตรแรก? (ตอ)

ผ ทมทฏฐ ๖๒ ประกำรน ยอมไดเสวยอำรมณจำกอำยตนะทง ๖ มความยดมน ถอมนดงปลาทตดอยในขาย

ทฏฐ ๖๒ ประกำร (ปรำรภเบองตน ๑๘, เบองปลำย ๔๔)

ตถำคตเปนผถอนตณหาอนจะท าใหตดอยในภพไดแลว

- ชแจงความเหนทผดทง ๖๒ ประกำร เปนกำรปพนฐำนในกำรศกษำตอไป ไมให เขำใจหรอตควำมผดไปเปนควำมเหนใดใน ๖๒ ประกำรน เพรำะทรำบแตเบองตนแลว วำสงใดไมใช สงใดไมถก - เปนกำรใหผ เรมศกษำไดพจำรณำควำมเหนเดมของตน วำอยในขอบขำยของทฏฐ ๖๒ ประกำรนบำงหรอไม

ผศกษำจะไดทราบถงผล ทเกดจำกเหตแหงการมทฏฐ ๖๒ ประกำรน

ชใหเหนวำมควำมเปนไปไดทจะหลดพนจำกขำยแหงควำมยดมนถอมนน ถอเปนกำร ปทางกอนทจะเรมตนศกษาในหลกธรรมตำงๆ เปนเปำหมำยในทำงพทธศำสนำ

พรหมชำลสตร, พระสตตนตปฎก, ทฆนกาย สลขนธวรรค, พระไตรปฎกเลม ๙.

โครงสรางพระวนยปฎก และพระสตตนตปฎก

สงฆกรรม ควำมเปนมำภกษณ กำรสงคำยนำ

มหาวภงค (เลม ๑-๒)

ภกขณวภงค (เลม ๓)

มหาวรรค (เลม ๔ - ๕)

จฬวรรค (เลม ๖ - ๗)

ปรวาร (เลม ๘)

ศล และขอหำมของภกษ

ศล และขอหำมของศลภกษณ

พทธประวตชวงแรกๆ และพธกรรมตำงๆ

เบดเตลดพระวนย

ท

ม

สง

อง

ข

พระสตรเปนขอๆ (๙,๕๕๗ สตร)

พระสตรขนำดยำว (๓๔ สตร)

พระสตรขนำดกลำง (๓๒ สตร)

พระสตรประมวลเปนเรองๆ (๗,๗๖๒ สตร)

พระสตรเบดเตลด, ภำษตสำวก, ชำดก

พระสตตนตปฎก (เลม ๙-๓๓)

ทฆนกาย (เลม ๙ - ๑๑)

มชฌมนกาย (เลม ๑๒ - ๑๔)

สงยตตนกาย (เลม ๑๕ - ๑๙)

องคตตรนกาย (เลม ๒๐ - ๒๔)

ขททกนกาย (เลม ๒๕ - ๓๓)

ม

ภ

ม

จ

ป

พระวนยปฎก (เลม ๑-๘)

โครงสรางพระอภธรรมปฎก

พระอภธรรมปฎก (เลม ๓๔-๔๕)

ธมมสงคณ (เลม ๓๔)

วภงค (เลม ๓๕)

ธาตกถา, ปคคลปญญต (เลม ๓๖)

กถาวตถ (เลม ๓๗)

ยมก (เลม ๓๘-๓๙)

รวมกลมธรรมะเปนหวขอสนๆ

ปฏฐาน (เลม ๔๐-๔๕)

แยกกลมธรรมะเพอใหชดเจน

เรองธำต และกำรบญญตบคคล

ถำม-ตอบหลกธรรม ๒๑๙ ขอ

วำดวยธรรมะเปนคๆ

ธรรมะทเปนปจจยเกอกลกน ๒๔ อยำง

สง

ว

ธา ป

ก

ย

ป

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๓๒-๓๔.

๑. มาตกา (แมบท) – แมบทแหงธรรม ๒. จตตปปาทกณฑ – ค ำอธบำยเรองจต และเจตสก ๓. รปกณฑ – ค ำอธบำยเรองรป ๔. นกเขปกณฑ – ค ำอธบำยมำตกำแบบยำว ๕. อตถทธารกณฑ - ค ำอธบำยมำตกำแบบยอ

โครงสรางพระอภธรรมปฎก ธมมสงณ, วภงค (เลม ๓๔-๓๕)

เลมท ๓๔ – ธมมสงคณ

เลมท ๓๕ – วภงค

กลมธรรมะ ๑๘ หมวด ขนธ ๕ อำยตน ๑๒ ธำต ๖ ธำต ๑๘

อรยสจ๔ อนทรย ๒๒ ปจจยำกำร ๑๒ สตปฏฐำน ๔ สมมปปธำน ๔

อทธบำท ๔ โพชฌงค ๗ มรรค ๘ ฌำน อปปมญญำ ๔

ศล ๕ ปฏสมภทำ ๔ ญำณ ๑-๑๐ เรองเลกๆนอยๆ

ธาตกถา – น ำเอำหวขอธรรมตำงๆมำสงเครำะหเขำกบ ขนธ, อำยตนะ และธำต วำ สงเครำะหเขำกนไดหรอไม

ปคคลบญญต – กำรบญญตบคคล วำบคคลอยำงไร มชอเรยกวำอยำงไร

โครงสรางพระอภธรรมปฎก ธาตกถา, ปคคลบญญต, กถาวตถ (เลม ๓๖-๓๗)

เลมท ๓๖ – ธาตกถา และ ปคคลบญญต

เลมท ๓๗ – กถาวตถ

เปนถำมตอบขอธรรม ๒๑๙ ขอ โดยพระโมคคลลบตรตสสเถระในกำรสงคำยนำครงท ๓ มระบวำถำมตอบขอไหน เนองมำจำกควำมเหนผดของนกำยไหน แตงขนเพอแกควำม

เหนผดทแตกแยกออกไปเปนนกำยตำงๆ

๑. มลยมก – ธรรมเปนคอนเปนมล ๒. ขนธยมก – ธรรมเปนคอนเปนขนธ ๓. อายตนยมก - ธรรมเปนคอนเปนอำยตนะ

โครงสรางพระอภธรรมปฎก ยมก (เลม ๓๘-๓๙)

เลมท ๓๘ – ยมก ๑

เลมท ๓๙ – ยมก ๒

๔. ธาตยมก – ธรรมเปนคอนเปนธำต ๕. สจจยมก – ธรรมเปนคอนเปนสจจะ ๖. สงขารยมก – ธรรมเปนคอนเปนสงขำร ๗. อนสสยยมก - ธรรมเปนคอนเปนอนสย

๑. จตตยมก – ธรรมเปนคอนเปนจต ๒. ธมมยมก – ธรรมเปนคอนเปนธรรม ๓. อนทรยมก - ธรรมเปนคอนเปนอนทรย

โครงสรางพระอภธรรมปฎก ปฏฐาน (เลม ๔๐-๔๕)

เลมท ๔๐ – ปฏฐาน ๑ อนโลมตกปฏฐาน ปจจยอนเกยวกบธรรม ๓ อยาง กศลธรรม ๓, เวทนำ ๓, วบำก ๓, อปำทนนะ ๓ และ สงกลฏฐะ ๓ (คอปจจยแหงธรรมในธมมสงคณ, “พระอภธรรมปฎก, ธมมสงคณ, เลม ๓๔)

เลมท ๔๑ – ปฏฐาน ๒ อนโลมตกปฏฐาน อธบำยขอธรรมจำกธมมสงคณตอจำกเลมท ๔๐

เลมท ๔๒ – ปฏฐาน ๓ อนโลมทกปฏฐาน อธบำยถงปจจยแหงหวขอธรรมจำกธมมสงคณ ๒ ประกำร

เลมท ๔๓ – ปฏฐาน ๔ อนโลมทกปฏฐาน อธบำยถงปจจยแหงหวขอธรรมจำกธมมสงคณอก ๒ ประกำร

โครงสรางพระอภธรรมปฎก ปฏฐาน (เลม ๔๐-๔๕) (ตอ)

เลมท ๔๔ – ปฏฐาน ๕ ธรรมหมวดตางๆ

อธบำยควำมเปนปจจยแกกนแหงธรรมทงหลำยในคมภรธมมสงคณ

เลมท ๔๕ – ปฏฐาน ๖ หวขอส าคญ ๓ ประการ

อธบำยควำมเปนปจจยแกกนแหงธรรมทงหลำยในคมภรธมมสงคณในแงปฏเสธ ๑. ปจจนยปฏฐาน – ใชหลกปฏเสธ + ปฏเสธ ๒. อนโลมปจจนยปฏฐาน – ใชหลกอนโลม+ ปฏเสธ ๓. ปจจนยานโลมปฏฐาน – ใชหลกปฏเสธ + อนโลม

โครงสรางพระไตรปฎกทง ๓ หมวด

สงฆกรรม,ควำมเปนมำภกษณ,สงคำยนำ

มหาวภงค (เลม ๑-๒)

ภกขณวภงค (เลม ๓)

มหาวรรค (เลม ๔ - ๕)

จฬวรรค (เลม ๖ - ๗)

ปรวาร (เลม ๘)

ศล และขอหำมของภกษ

ศล และขอหำมของศลภกษณ

พทธประวตชวงแรกๆ และพธกรรมตำงๆ

เบดเตลดพระวนย

ท

ม

สง

อง

ข พระสตรเปนขอๆ (๙,๕๕๗ สตร)

พระสตรขนำดยำว (๓๔ สตร)

พระสตรขนำดกลำง (๓๒ สตร)

พระสตรประมวลเปนเรองๆ (๗,๗๖๒ สตร)

พระสตรเบดเตลด, ภำษตสำวก, ชำดก

พระสตตนตปฎก (๙-๓๓)

ทฆนกาย (เลม ๙ - ๑๑)

มชฌมนกาย (เลม ๑๒ - ๑๔)

สงยตตนกาย (เลม ๑๕ - ๑๙)

องคตตรนกาย (เลม ๒๐ - ๒๔)

ขททกนกาย (เลม ๒๕ - ๓๓)

ม

ภ

ม

จ

ป

พระวนยปฎก (๑-๘) พระอภธรรมปฎก (๓๔-๔๕)

ธมมสงคณ (เลม ๓๔)

วภงค (เลม ๓๕)

ธาตกถา (เลม ๓๖)

กถาวตถ (เลม ๓๗)

ยมก (เลม ๓๘-๓๙)

รวมกลมธรรมะเปนหวขอสนๆ

ปฏฐาน (เลม ๔๐-๔๕)

แยกกลมธรรมะเพอใหชดเจน

เรองธำต กำรบญญตบคคล

ถำม-ตอบหลกธรรม ๒๑๙ ขอ

วำดวยธรรมะเปนคๆ

ธรรมะทเปนปจจยเกอกลกน ๒๔ อยำง

ปคคลปญญต (เลม ๓๖)

สง

ว

ธา

ป

ก

ย

ป

เรองกำรบญญตบคคล

ปกณกะ พระไตรปฎกฉบบภาษาไทย

จ ำนวนรวม ๔๕ เลม

๘๔,๐๐๐ พระธรรมขนธ

๒๒,๓๗๙ หนำ

๒๔,๓๐๐,๐๐๐ ตวอกษร

พระพรหมคณำภรณ (ป.อ.ปยตตโต), พระไตรปฎก สงทชาวพทธตองร,หนำ ๖.

สตตวภงค

มหาวรรค

มหาวภงค

โครงสรางบาลพระวนยปฎก

จฬวรรค

ขนธกะ บรวาร

ภกขนวภงค

พระวนยปฎก (๕ คมภร)

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๒๔.

โครงสรางบาลพระสตตนตปฎก พระสตตนตปฎก (๕ คมภร)

มชฌมนกาย ทฆนกาย

องคตตรนกาย สงยตตนกาย

ขททกนกาย (๑๕ คมภร)

(๑)ขททกปาฐะ (๒) ธมมปท (๓) อทาน (๔) อตวตตกะ (๕) สตตนบาต (๖) วมานวตถ (๗) เปตวตถ (๘) เถรคาถา (๙) เถรคาถา (๑๐) ชาตก

(๑๑) นทเทศ (๑๒) ปฏสมภทามรรค (๑๓) อปทาน (๑๔) พทธวงศ (๑๕) จรยาปฎก

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๒๔.

โครงสรางบาลพระอภธรรมปฎก

สงคณ

วภงค

ธาตกถา

ปคคลบญญต

กถาวตถ

ยมก

ปฏฐาน

พระอภธรรมปฎก (๕ คมภร)

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๒๔.

ล าดบชนคมภรทางพทธศานา

เปนหลกฐำนชนท ๑ เรยกวำ บำล

เปนหลกฐำนชนท ๒ เปนค ำอธบำยพระไตรปฎก

เปนหลกฐำนชนท ๓ เปนค ำอธบำยอรรถกถำ

เปนหลกฐำนชนท ๔ เปนค ำอธบำยฎกำ

พระไตรปฎก

อรรถกถา

ฎกา

อนฎกา

สชพ ปญญำนภำพ, พระไตรปฎกฉบบส าหรบประชาชน, พมพครงท ๑๗, (กรงเทพมหำนคร : โรงพมพมหำมกฏรำชวทยำลย, ๒๕๕๐), หนำ ๒๓.

วธการแบงอรรถกถา

พทธสงวณณตะ (พทธกถา) – พระพทธเจำอธบำยพทธพจนเอง อนพทธสงวณณตะ (อนพทธกถา) - พระสำวกอธบำยพทธพจน

๑. แบงตามผแตง

๒. แบงตามภาษา มคธอรรถกถา – แตงดวยภำษำมคธ (บำล) สงหลอรรถกถา – แตงดวยภำษำสงหล

๓. แบงตามยค โบราณอรรถกถา – อรรถกถำรนเกำ อภนวอรรถกถา – เรยบเรยงขนใหม (วสทธมรรค, คมภรญำโณทย) วตถารอรรถกถา – เนอหำตำมล ำดบบทบำลในพระไตรปฎก สงคหอรรถกถา – อธบำยเฉพำะบทบำลทซบซอน

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๔๐-๔๕.

วธการแบงอรรถกถา (ตอ)

อรรถกถาสายพระวนยปฎก – อธบำยขยำยควำมพระวนยปฎก อรรถกถาสายพระสตตนตปฎก – อธบำยขยำยควำมพระสตตนตปฎก อรรถกถาสายพระอภธรรมปฎก

– อธบำยขยำยควำมพระอภธรรมปฎก

๔. แบงตามสายคมภร

ปจจบนนยม ใช แบบ น

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๔๖-๔๗.

สงฆกรรม,ควำมเปนมำภกษณ,สงคำยนำ

มหาวภงค (เลม ๑-๒)

ภกขณวภงค (เลม ๓)

มหาวรรค (เลม ๔ - ๕)

จฬวรรค (เลม ๖ - ๗)

ปรวาร (เลม ๘)

ศล และขอหำมของภกษ

ศล และขอหำมของศลภกษณ

พทธประวตชวงแรกๆ และพธกรรมตำงๆ

เบดเตลดพระวนย

พระวนยปฎก (๑-๘)

สมนตปาสาทกา - อธบำยควำมพระวนยปฎก ทง ๕ คมภร กงขาวตรณ (มาตกฏฐกถา) - อธบำยสำระแหงปำฏโมกข

อรรถกถาพระวนยปฎก มหลำกหลำยคมภร ยกตวอยำงทใชกนทวไปคอ

ผลงำนของทำนพระพทธโฆษำจำรย

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๔๖.

พระสตรเปนขอๆ (๙,๕๕๗ สตร)

พระสตรขนำดยำว (๓๔ สตร)

พระสตรขนำดกลำง (๓๒ สตร)

พระสตรประมวลเปนเรองๆ (๗,๗๖๒ สตร)

พระสตรเบดเตลด, ภำษตสำวก, ชำดก

พระสตตนตปฎก (๙-๓๓) อรรถกถาพระสตตนตปฎก

ทฆนกาย (เลม ๙ - ๑๑)

มชฌมนกาย (เลม ๑๒ - ๑๔)

สงยตตนกาย (เลม ๑๕ - ๑๙)

องคตตรนกาย (เลม ๒๐ - ๒๔)

ขททกนกาย (เลม ๒๕ - ๓๓)

๑. สมงคลวลาสน - อธบำยควำมในทฆนกำย

๒. ปปญจสทน - อธบำยควำมในมชฌมนกำย

๓. สารตถปกาสน - อธบำยควำมในสงยตตนกำย

๕. ปรมตถโชตกา - อธบำยควำมในขททกนกำย ๖. ชาตกฏฐกถา - อธบำยควำมในขททกนกำย ๗. ธมมปทฏฐกถา - อธบำยควำมในขททกนกำย

๔. มโนรถปรณ - อธบำยควำมในองคตตรนกำย

ยกตวอยำงทใชกนทวไปคอผลงำนของทำนพระพทธโฆษำจำรย

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๔๖-๔๗.

พระอภธรรมปฎก (๓๔-๔๕)

ธมมสงคณ (เลม ๓๔)

ธาตกถา (เลม ๓๖)

กถาวตถ (เลม ๓๗)

ยมก (เลม ๓๘-๓๙)

ปฏฐาน (เลม ๔๐-๔๕)

เรองธำต กำรบญญตบคคล

ถำม-ตอบหลกธรรม ๒๑๙ ขอ

วำดวยธรรมะเปนคๆ

ธรรมะทเปนปจจยเกอกลกน ๒๔ อยำง

ปคคลปญญต (เลม ๓๖) เรองกำรบญญตบคคล

อรรถกถาพระอภธรรมปฎก

๑. อฏฐสาลน - อธบำยควำมในธมมสงคณ

๒. สมโมหวโนทน - อธบำยควำมในวภงค

๓. ปรมตถทปน – อธบำยควำมใน ๕ คมภร คอ ธำตกถำ, ปคคลบญญต, กถำวตถ, ยมก. ปฏฐำน

แยกกลมธรรมะเพอใหชดเจน

รวมกลมธรรมะเปนหวขอสนๆ วภงค (เลม ๓๕)

มหลำกหลำยคมภร ยกตวอยำงทใชกนทวไปคอ ผลงำนของทำนพระพทธโฆษำจำรย

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๔๗.

พระอรรถกถาจารย

พระพทธโฆษาจารย พระธรรมปาละ พระอปเสนะ พระมหานามะ พระพทธทตตะ

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๕๖.

คมภรฎกา

ฎกาอรรถกถาพระวนยปฎก – อธบำยขยำยควำมอรรถกถำพระวนยปฎก (รวม ๒๑ คมภร) ฎกาอรรถกถาพระสตตนตปฎก – อธบำยขยำยควำมอรรถกถำพระสตตนตปฎก (รวม ๑๑ คมภร) ฎกาอรรถกถาพระอภธรรมปฎก

– อธบำยขยำยควำมอรรถกถำพระอภธรรมปฎก (รวม๔๒ คมภร)

แบงตามสายคมภร

คมภรฎกำเถรวำทยคแรกหมำยถงเฉพำะคมภรทอธบำยอรรถกถำ แตยคหลงหมำยควำมรวมถงคมภรทอธบำยควำมหมำยของคมภรอนๆ

ดวย เชน ฎกำพงศำวดำรบำล เปนตน

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๙๐-๙๓.

คมภรอนฎกา

อนฎกาพระวนยปฎก ๑. วนยลกขำฎกำคมภรใหม ๒. ขททกสกขำฎกำคมภรใหม (พระสมงคลปสำทนฎกำ) ๓. มลสกขำฎกำคมภรใหม อนฎกาพระสตตนตปฎก ๑. ผลงำนพระสำรบตรชำวศรลงกำ ๑๑ คมภร ๒. ผลงำนพระอนฎกำจำรยรปอนๆ ๒ คมภร อนฎกาพระอภธรรมปฎก ๑. ผลงำนพระอำนนทะ ๖ คมภร ๒. ผลงำนพระสมงคละ ๖ คมภร ๓. ไมปรำกฏผแตง ๕ คมภร

แบงตามสายคมภร ในภำษำบำลเรยกวำ อภนวฎกำ แปลวำ ฎกำใหม

คณำจำรย มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย, พระไตรปฎกศกษา, (กรงเทพมหำนคร : ไทยรำยวนกำรพมพ, ๒๕๕๓), หนำ ๙๔-๙๕.

สมาคมบาลปกรณ (Pali Text Society)

สมำคมบำลปกรณกอตงโดย Mr. T.W. Rhys Davids

ประเทศองกฤษ จดตงขนเพอแปลและเผยแพร คมภรทำงพทธศำสนำในภำษำบำล อกษรโรมน

และภำคภำษำองกฤษ

credit: www.palitext.com

พระไตรปฎกฉบบบาลปกรณ (Pali Text Society) พระวนยปฎก, พระสตตนตปฎก

Vinaya-piṭaka (พระวนยปฎก) - The Book of the Discipline

Majjhima-nikaya (พระสตตนตปฎก, มชฌมนกำย) - Middle Length Sayings

credit: www.palitext.com

พระไตรปฎกฉบบบาลปกรณ (Pali Text Society) พระอภธรรมปฎก

Puggalapaññatti (พระอภธรรมปฎก, ปคคลบญญต) - A Designation of Human Types

credit: www.palitext.com

พระไตรปฎกฉบบบาลปกรณ (Pali Text Society) อรรถกถาพระวนยปฎก, อรรถกถาพระสตตนตปฎก

Samantapasadika (สมนตปำสำทกำ, อรรถกถำพระวนยปฎก) - The Inception of Discipline

Dhammapada-aṭṭhakatha (ธมมปทคำถำ, อรรถกถำพระสตตนตปฎก ขททกนกำย) - Buddhist Legends

credit: www.palitext.com

พระไตรปฎกฉบบบาลปกรณ (Pali Text Society) อรรถกถาพระอภธรรมปฎก

Sammohavinodani (สมโมหวโนทน, อรรถกถำพระอภธรรมปฎก วภงค) - Dispeller of Delusion

credit: www.palitext.com

ประโยชนของการศกษาโครงสรางพระไตรปฎก

สำมำรถคนหำขอมลในพระไตรปฎกไดงำยขน เนองจำกเขำใจโครงสรำงทงหมดแลว

เขำใจภำพรวมทงหมดของพระไตรปฎก และอรรถกถำวำมเนอหำอะไรบำง

กำรศกษำใหรและเขำใจในพระไตรปฏก เปนแนวทำงกำรศกษำในล ำดบแรกคอ “ปรยต” จำกนนจงควรน ำไปกระท ำตำม คอ “ปฏบต” เพอใหไดผลแหงกำรปฏบตนน คอ “ปฏเวธ”

ฝากทงทาย...

เปรยบเหมอนมแผนทน ำทำงในกำรศกษำ พระพทธศำสนำตอไป

ขอขอบพระคณในการตดตามชม

หวงวาการน าเสนอครงน จะเปนประโยชนในการศกษาพระไตรปฎกของทกทานตอไป ขออนโมทนาสาธในบญทกประการของทกทาน และขอใหเจรญรมเยนในธรรม ตลอดกาลเทอญ

สาธ...